DEBAAS

JAN DIJKGRAAF

BAASJE

Jebaasdebaas

Jebaasdebaas

JanDijkgraaf

Schrijver:JanDijkgraafCoverontwerp:GladtreeInc.ISBN:9789402168587©JanDijkgraaf

5

Inhoud

Inleiding 1Valdebaasnietlastigmetjeprivé-geneuzel2Weetdateraltijdiemandop'forward'drukt3Zorgdatjewerknietoverdraagbaaris4Bewaaralleswaarinjemanageroverje(werk)oordeelt 5Laatjenietgebruikenomnaarbenedentetrappen6Schrap'ja,maar...'uitjewoordenboek7Besteedgeensecondeaangezeur 8Weesalleeninrotklussenbeterdanjebaas 9Trapnietinsalarisverhogingenoptermijn 10RealiseerjedatjeeenRemibent 11Werknietvoordeeerstedebestepsychopaat 12Weetwiedealleswetersinhetbedrijfzijn 13Laatjevrouwvooralhaarbaanhouden 14Maakmeerurendanjecollega's 15Geloofnietdatvertrouwelijkheidbestaat16Neemgesprekkenmetgetuigenerbijaltijdop 17Weeszuinig,ophetgierigeaf 18Regelneukersmoetjeuitjebuurthouden19Speelbijsollicitatiesgeentoneel 20Zitzominmogelijkopeeneigenwerkplek 21Vertikhetommeeteroddelen 22Maakvrienden–maarverwachterniksvan 23HoudJuridischeZakenvanjenek 24Zetnooitjehakkenopzichtiginhetzand 25Bellengaatsnellerdanmailen 26Drinkendoejemaarthuis27Smeerjebaasgeenstroopomdemond 28Begindewerkdagvroegofbeëindig'mlaat 29WeesbeterinExceldanjebaas 30Vertelnooitwatjevanhetfunctionerenvanjebaasvindt31Werkiseenzakelijkedeal–jebentzijnvrouwniet32Houjekeurigaanderegels33Blijfmetjehandenvandevrouwenaf

6

34Hoorhetaanenhoujeoordeelvoorje 35Houhetinvergaderingenkort–alsjealgaat 36Zegmeteen'sorry'voorjeeigenfouten 37Jekuntaltijdnogziekworden... 38Maakgeenruziemetzijnlievelingetjes 39BlijfuitdebuurtvanP&O'ers 40Laat'mschrikkenvaneenduidelijke'nee'41WeetdatAmsterdammersmakkelijkliegen 42DeCAObestaatniet 43Neemnooitjewerkmeenaarhetweekend44Ontdekdegeheimenvanjebaas 45Geloofnietdaterechtnaarjegeluisterdwordt 46Checkjemailopjeeersteenlaatstevakantiedag47Declareeraltijdteweinig 48Zorgvooreenvloeibare,oncontroleerbareagenda 49Leverwatgevraagdwordt-en10procentextra 50Houzeikerdswegbijjemanager 51Weeseenonafhankelijkegeest 52Zethelemaalnooiteenklachtopdemail 53Jemoetnietliegen,vooralnietincommissie 54Alszetochvanjeafwillen:maaktempo 55Zodrajededeuruitloopt,benjevergeten 56Ganooitparttimewerken 57Verspreidjebriljanteplannenbreedenvooral:omhoog58Leghetaanmetzijnsecretaresse 59Houaltijdrekeningmetjeonmiddellijkevertrek 60Jebentnietverplichtsociaaltedoen 61Verdoegeentijdaanhetzoekennaarschuldigen 62LaathetmerkenalsjeopTweedeKerstdagwerkt 63Volgaltijdjegevoel–datklopt 64Laatondersteunendeafdelingenondersteunen 65Trapnietintehogedoelstellingen 66Komuitsluitendmetoplossingen 67Zegnooithoejezelfvindtdathetgaat 68Doenietaanproeftijdentijdelijkecontracten 69Ganietindiscussieoverjebeoordeling 70WeetdatzijnstressergerisdandejouweNawoord

7

Inleiding

Werkenkanhartstikkeleukzijn.Maarja,diebaashè?Man,man,man,wanteenprutserishettoch!Wateenamateur!Wateenratsomsook!Eenbruinwerker(naarboven),eenellebogenwerker(naardezijkant)eneentrapper(naarbeneden)!Vreselijkevent(ofongelooflijkebitch)!Ofmisschienvaltdefiguuralsmenswelmee,maarlijdtieaandeziektedieincompetentieheet.IsieslachtoffervanhetPeter'sPrinciple.Hetzouvoorallepartijenhetbestezijnalsdiebaasvanjounietvolgendeweek,maarnoggisterenzijnbiezenpakte.Helaas,zomakkelijkgaathetmeestalniet.Hetisbijeenslechtebaas(zelfnoemenzezichmanager,enalszehelemaalzijnlosgezongenvandeaardezelfs'leider')helaasandersdanbijeenslechtetrainervaneenvoetbalelftal.Indietakvansportluidtde(terechte)stellingdathetgemakkelijkerisééntrainertevervangendaneenheelelftal.Inhetbedrijfslevenenbijandereorganisatieswerktdatanders.Daarmagdeslechtetrainer(baas,manager,leider)eerstzijnhalveelftaldevernielinginhelpenvoorhijzelfeenenkeltjerichtinguitgangkrijgt.Hetgoedenieuws:eenslechtemanagerkómteenkeeraandebeurt.Enomtezorgendatdateerderisdandatjij,hebikditboekgeschreven.Alsjezelfcompetentbent(iksluithetgeziendeaanschafvanditboeknietuit),moetjejenietdooreenals'manager'verkledezakhooikapotlatenmaken.Alsjeditboektoepastindedagelijksepraktijk,overleefjejebaas(opdewerkvloer).Komteroverigensnadiebaasweereenincompetenttypeopdiensstoeltezitten,danmoetjedeultiemeconsequentietrekken:dáárgajijjetalentennietaanverspillen.Wegwezen!Maartotdietijdgaanweeraanwerkenomjevangenoeggereedschaptevoorzienoméénrotbaas/micro-manager/incompetentesukkelteoverleven.Ofalletrucsentipsinditboekhelemaalnetjeszijn?Ach.Zehebbenmijsindsmijneerstewerkdag(23augustus1982)vallendenopstaandlangstientallen

8

bazenlatenlaveren.Envandemeestezegik:hadikzetoen,aanhetbeginvanmijnwerkzameleven,maarallemaalindegereedschapskistgehad.Hethadmijvoorheelveelfoutenbehoed.Depestmetbazen/managers/leiders/coaches/eerstenonderhungelijken(ja,zehebbenengetermenvoorzichzelfbedacht):erzijnveelmeerslechtedangoede.Enerisweleenmiddenmoot,vandiemannenenvrouwendienietheelslechtzijnennieteenheelrotkarakterhebben,maarpersaldokunjedaaropooknietvertrouwen.Deheelslechteherkenjenamelijkzo,deheelgoedeook,maardegrotegrijzemiddenmootbestaatuitleidinggevendendievooralalsdoelhebben:leidinggevendetezijn.Terwijlzeveelbeterzijninbijvoorbeeldsales,stukkiestikkenofhetbedienenvaneenomvangrijkmachinepark.Da'smisschienweldegevaarlijkstecategorie.Anyway:leeshet,wordafentoeboosopme,slameafentoeinstemmendopdeschouder,(glim)lachhierendaar,blijfzelfnadenken,haaleruitwatgoedvoorjeis,legnaastjeneerwatjebullshitvindtenalshetgoedis,gajijdiesukkeldiezichjebaasnoemtmetjeallerliefsteglimlachuitzwaaien.Alshijvertrekt...Eénwaarschuwingvoorafnog:ikgeloofnietindeslachtofferroldiewerknemersaannemen.Erligtdusnietsaaneenander,wantallesligtaanjezelf.Indiezinisditeendoe-boek,geentherapeutischverhaal.Enomgendergedoetevoorkomen:ikspreekjou–omdeleesbaarheidnietvolledignaardegallemiezentehelpen–veelalaanalskerelenjebaasiseenman.Maarjijkuntnetzogoedeenvrouwzijnenjebaasook.Veelplezier!JanDijkgraaf

9

1 Valdebaasnietlastigmetjeprivé-geneuzel

Latenwemeteendetoonzetten.Hetisvoorjouwwerkgevervolstrektirrelevantdatjezoontjekiespijnheeft,jehondmoetkotsen,jedehuissleutelvergetenbentinjezaktestoppen,jevrouwhetmetdemelkboerdoetendatdebrugweeropenstond.Jouwwerkgeverhuurtgeentheekransjeinalspersoonlijkeattractie,nee,jouwwerkgeverhuurtjouinvanwegejelichamelijkeen/ofgeestelijkevaardighedenendaarwiliezooptimaalmogelijkvanprofiterenopdaterdoelstellingenwordenbehaaldenbijvoorbeeldwinstwordtgemaakt.Werkgeversverwachtenvanwerknemersdatzeonderwerktijd‘focussen’.Ja,ookvanvrouwen,dieerggoedinmulti-taskenschijnentezijn.Endatfocussendient,hoeegoïstischvandiebaas,ophetwerkbetrekkingtehebben.Nuzijnernatuurlijkaltijdleidinggevendendieineenboekhebbengelezendathetheelergbetrokkenlijktalszezoafentoeinformerennaarhetwelenweebijhunmensenthuis–endatisallemaalprima.Moetenzelekkerzelfweten.Puntisechter:danligthetinitiatiefbijdebaas.Diesteltdaneenvraag.Endaarmoetjenatuurlijkgewoonbeleefdantwoordopgeven.Beleefd,dames,betekent:indriezinnen.Danishetwelweermooigeweestmetdeintermenselijkecontacten.Alsjedatnietbegrijptenjevaltjebaasconstantlastigmetjeprivé-geneuzel,danzaldiebaas(wantzozijnbazen)vanzelféénwoordopjevoorhoofdzienstaan.Endatwoordis:rotsmoes!Jijgebruiktjeprivé-problemennamelijkvastnietomuitteleggenwaaromjevanavondweergaatoverwerkeneninhetweekendook,ofomtebewijzendatjemetgezeurthuisbestruimboventargetkuntpresteren.Nee,jijgebruiktjedingetjesthuis–zozieikvanafstand–omjenet-niet-geheel-succesvol-zijn(lees:jefalen)vaneenvalideverklaringtevoorzien.Datkankleinfalenzijn(telaatkomen),maarookgrootfalen(jouwdoelstellingenniethalenendushémeenprobleembezorgen).Jeherkentdittypeookaanhettaalgebruik.Veel

10

zinnenbeginnenmet'ik'ofmet'ja,maar'.Dodelijkvermoeiendvooreenbaas.Erisnogeenheelbelangrijkeredenomjebaasnietlastigtevallenmetjethuisdingetjes.Alsjealtijdmaarloopttemekkerenoveroorontstekingen,deBSO,dewachttijdenopmaandagochtendbijdehuisarts,devergaderdagenopdebasisschoolenaldieandereredenen-om-je-werk-niet-goed-te-doen,wordjenietserieusgenomenophetmomentdaterechtietsaandehandis.Terwijlhetdánbitterenoodzaakisdatdiewerkgevervanjeevenbewijstdatiejeechtnietalleenalseenproductiemachineoptweebenenbeschouwt.Iemanddienooitzeurtendieopeensinblindepaniekomeengunstvraagtwegensprivé-sores,diekrijgtnooit'nee'tehoren.Zelfsnietvandegrootstehork.Maardanhebbenwehetwelovereengevalletjehuisinbrand,acuteziekenhuisopnameensurprise-partywegenshetoverlijdenvandieschoonmoeder.Indienjedáneen'njet'tehorenkrijgt,restjemaaréénding:ziehoofdstuk37.

11

2 Weetdateraltijdiemandop'forward'drukt

Alsleidinggevendenvooréénding(terecht)allergischzijn:medewerkersmeteendubbeletong.Endannietdiedoordedrankveroorzaakte,maardiedoorkarakterzwakteveroorzaaktedubbelelikworst.Waarmeebedoeldwordt:jezegtjeGroteLeideréénding,maarzegtachterzijnrugomheelanderedingen.Vroegergebeurdedatdoorgaansbijdekoffieautomaat,laterinhetrookholentegenwoordigindemail*.Picturethis:Hansiseenkrakkemikkigechefopeenafdeling.Hansbezorgtjoueenleukebaandoordatjehemknapweettemanipuleren.ZoisHansheelgevoeligvoorcomplimentjes.Diedeeljedusookuit,totjearmerbijnazwartvanziet.Hetisgeenmethodediezorgtdatjetrotsopjezelfbent.Integendeel.Maaralsievoorjouwerkt,dangajemaarlekkerjegang.Watjedanechternietmoetdoen,isstoomafblazenoverjeeigenrubberenruggengraattegencollega's.Enalhelemaalnietzwartopwit.MailwordtALTIJDdoorgestuurd.Hetishetmeestverraderlijkemediumterwerelddate-mail.Wantje“tikteffeeenmailtje”alsofheteenbabbeltjeinhetrookhokbetreft,maarinwerkelijkheidkrijgteenmailtjedatverkeerdvaltgewoondestatusvaneenjuridischdocumentophetmomentdaterpoepaandeknikkeris.Bedenkdusbijelkmailtjedatjetikt,ookaaniemanddievandaag(!)je(werk)vriendis,dathetkanwordendoorgestuurd.OokaandieHansdiejouzo'nleukebaanbezorgde–tótiedoorheeftdatjehelemaalgeenzakmeendevanaldiecomplimentenoverzijncreativiteit,zijndoorGodgegeventalent,zijnempathischvermogen,zijndoortastendheid,zijnvisie,zijnleiderschapenzijnzoheerlijkaanvoelendeaambeien.ToenHanszwartopwit,inhetdoordievoormalige(werk)vriendmaarinmiddelstotdirecteconcurrentgemetamorfoseerdeschoftdoorgestuurdemailtje,lasdatjehemeigenlijkeengrotenonovond,namhijdieemmersvolslijmopeenseenstukminderserieus.

12

Hetgeldtoverigensinhetalgemeen.Mailwordtdoorgestuurd.Expresofperongeluk(gebeurtook).Dewijzeenhetmomentwaarop,deomstandighedenwaaronder,datmaaktvoorhetresultaatnietuit.Elkmailtjedatjestuurt,moetjebeschouwenalseengeschrevenbriefwaaropjehandtekeningstaatendiedooriedereenwordtgelezen.Endanbenjijhopelijknietzo'nbijgoochemdiedannubijdehandgaatlopenroependatiedanvoortaanwel'striktvertrouwelijk'bovendemailsgaatzetten.Ofdatdemaildiejeverstuurteenschitterende,vanbedrijfswegeverstrekte,disclaimerbevatdiezulkszoumoetentegengaan.Maardanbenjeduseensukkel.Jehebtnamelijkderegels.Enjehebtderealiteit.Houbijhetversturenvanmailsmaargewoonrekeningmetdezerealiteit:hoegeheimzinniger,destegroterdekansopverdereverspreiding.Erisnogeenmanieromditsoortellendetevoorkomen,bytheway.Beschouwdatprachtigemailprogrammanietlangeralsdeeerstedebestechatapplicatie.Alsjewiltchatten,doejedatmaarlekkerindekroeg.Noggezelligerook.Endoehetzondergetuigen,zodatjealtijdkuntontkennenwatjeindemondwordtgelegd.Endatjenooitroddeltendatditdusallemaalnietopjouslaat,nemenwenatuurlijkmeteenvanjeaan...*ofdeWhatsAppnatuurlijk.

13

3 Zorgdatjewerknietoverdraagbaaris

Niemandisonvervangbaar.Hetiseencliché.Enhetkloptalseenbus.Alsjijmorgenterminaalonderdetramoftegendetreinloopt,ziternogvoorjebegrafenisdanwelcrematieeenanderopjeplek.Enalsernietonmiddellijkeenfotoineenlijstjeopeenbureauverschijnt(schatdekansop0,0000000000001procentdatdatdaadwerkelijkgebeurt),benjezelfsineenrelatiefkortespannetijdsvolledigvergeten.Tenzijjeopvolgersubstantieelslechterfunctioneert–danwordternogweleensmeteenzekerematevanheimweeoverjegesproken.Ineenzinoféén,twee.Desalniettemin.Edoch.Echter.Desondanks.HoefJeHetZeOokNietOpEenPresenteerblaadjeAanTeReiken.Dus!Eenheelgoederedenvoorbazenompersoneeltehoudenennietwegtedoen,isomdatbazennietzonderdekwaliteitenvansommigepersoneelsledenkunnen.Zichtbareénonzichtbarekwaliteiten.Hetstomstewatwerknemersdanookkunnendoen,ishunwerkzaamhedenpreciesomschrijven.Enofdatnou'voorhetgevaldat'isofomdaterdooreenwerkgevernaarwordtgevraagd:nietdoen!JebentgeenISO-certificaat,waarbijelkprocedureelstapjetotindetailwordtbeschreven.Datermeteensluitenddraaiboeknietsaandehandisalsjijermorgennietmeerbent,hoefikhopelijknietuitteleggen.Hoegedetailleerderjijjeexactewerkzaamhedenomschrijft,destemakkelijkerkanjeAlmachtigeLeiderdatdraaiboekvanjouoverdragenaaneenjongere,goedkopere,lekkerderofgewoonminderlastigeklant.Endatwiljenatuurlijkniet.Maarerkleeftnogeennadeelaanhet'inzichtelijkmaken'vanaljewerkzaamheden.

14

Alszoonvaneenarbeidsanalistweetikdaterbedrijvenzijnwaarmedewerkers30ofmeerprocentvanhuntijdniet-productiefbezigzijn.Daarkomenzulkebedrijvenaltijdachteralsze'werkprocesseninzichtelijkmaken'.Endatiswaarjijzeperfectmeehelptalsjezorgtdatjewerkmorgenkanwordenovergenomendooruitgebreide'overdrachten'teschrijven.Watjijschrijft,leest(wellicht)jebaas.Endiezouzichzomaaropdetailniveaumetjouwtijdsbestedingkunnenwillengaanbemoeien.Enalsheteenvervelendebaasis,gaatieuitgerekenddekrentenuitjepapzittenhalen.Da'seenhelenarereflexvanvervelendebazen,kanikjevertellen.Hetzorgendatjewerknietoverdraagbaaris,enzekernietaaneenjongere,goedkopere,lekkerderofgewoonminderlastigeklant,maaktoverigensonderdeeluitvaneengroterplan:ongrijpbaarzijn.Hoebeterallestecontrolerenenkwantificerenis,destemeerjejealswerknemermoetconformerenaandingenwaarjejenooitaanzouconformerenalsjehetgeldnietnodighad.Enjehebtjeopdebasisschoolendemiddelbareschool,alsmedeinhetgezinwaarinjeopgroeide,algenoeggeconformeerd.Hetideaalplaatjeisdusdaternajedoodalsvolgtoverjegesprokenwordt:“Wathijpreciesdeed,wehebbengeenflauwidee.Maarsindszijnoverlijdenishetbergafwaartsgegaanmethetbedrijfenwestaanaanhetbeginvaneengrotereorganisatie.”Jehebterdanniksmeeraan,maarhetistochleuk.

15

4 Bewaaralleswaarinjemanageroverje(werk)oordeelt

Pssst,ja,jijdaar!Nietverdervertellen,maarwerkgeversdoensomsaandossiervorming.ZogenaamdomdemedewerkersinhunP.O.(PersoonlijkeOntwikkeling)tekunnenmonitoren,maarinwerkelijkheidvooralomeenheelanderereden:hetbinnendeperkenhoudenvandeafkoopsomalshetooittoteenscheidingkomt.Hetdossiervaneenwerknemerwaarvaneenwerkgeverindenietalteverretoekomstafwil,bevatdriedingen:verslagenvanfunctioneringsgesprekken,tussentijdsebesprekingsverslagenen–alshetadvocatenstadiumnadert–officiëlewaarschuwingen.Daartegenoverzetdegemiddeldewerknemer:zijneigengeheugen.Waarmeehijaldieaantijgingendieophemafgaankomensluitendkanweerleggen.Maarhijheeftéénprobleem:hijisbijderechterdeenigediezichdegangvanzakenzoherinnert.Dus:gevalletjeG.P.O.O.T.S.(GeenPootOmOpTeStaan).Derhalve:wieniethetslachtofferwilwordenvaneenbaasdiedenktevengoedkoopeenlastpaktekunnenlozen(ofeenbaasdiedenktdebonustekunnenbeperken),legtookzelfeendossieraan.Enindatdossierzittenmaarééndingen:complimenten!Mailtjes,PostIt-briefjes,voicemailberichten,Appjes–allesdatookmaarenigszinsaantoontdatdiemandiezogenaamdaljarenuitermateontevredenoverjeis,jetotvoorkortwegensalleswatjedeedomhelsde,kuste,voetjemetjevrijde,deliefdeverklaardeendesnoodszelfswildetrouwen.Jemaghiertrouwensbestveringaan.Ishetbijjouopdezaakzo'nkleuterclubdieookSinterklaasviert?Bewaarhetdoorjouwbaasaanjegeschrevengedichtalsofhetjekostbaarsteschatis.Hetzelfdegeldtvoordeverslagenvanjeeerstetweefunctioneringsgesprekken,toenallesnogbeterdankoekeneiwas.

16

Isjeleidinggevendeeenbeetjenarcistischingesteld(bingopercentage98%):lokhemuitdetent.Vandieopzichzelfgeilendebaasjeswillengraaggezienwordenalscoach.Isdatmetdejouwehetgeval,gadanpermail(!)allerleicoachingzoekendevragenstellen.Vindjedatikditgoeddeed?Watkanikverbeterenaanmijnhouding?Watmoeterbeteraanmijnwerk?InhetbegingaatMr.Narcistjenogevenantwoordgeven,wanthijvindtcoachenlekker.Demailtjesdiejeindatstadiumkrijgt,kunje–quadossiervorming–maarbeterongezienweggooien.Waarjewelwataanhebt,zijndemailsuithetstadiumwaarinjebaasallangzijninteresseinjouwcoachingkwijtis.Omvanhetgezeuraftezijn,gaatiejenamelijkafpoeieren.Metzinnetjesals:'Datdeedjijheelgoed','Erisniksaantemerkenopjehouding'en'Jewerkisperfect'!Dierommel,díemoetjedusaanjedossiertoevoegen.Endankanikje–afkoopsomtechnischgezien–ééndingvertellen:derechterzalonderdeindrukzijnvanjouwconsequentieenbegrijpendatdatineenpaarmaandeninelkaargefabriceerdedossiervanjewerkgeveralleenmaareentrucisomdetransitievergoedingtebeperken.Dusjestaatmet1-0voor.Maarmaakhetookniettégek.Derechtermoetnamelijkooknietdenkendatjegeentijdhadomtewerken,omdatje24/7bezigwasmetjeeigendossiervorming.Hetneveneffectvaneenenander:jebaasstaaterbijzijneigenleidinggevendenietzolekkermeerop.Daarhadienamelijk(inhetkadervan'likkennaarboven,trappennaarbeneden')nooitietspositiefsoverjegezegd.Dusmeneerheeftwelwatuitteleggen.Watjounietboeit,alsjemetjeveelterianteafkoopsomkokosnotenligtuittelurkenopeenwarmstrandjeindeCariben.

17

5 Laatjenietgebruikenomnaarbenedentetrappen

Foutebazenwillengraagzonuendanuittestenhoeverjebereidbenttegaaninhetkadervandeloyaliteit.Eventussendoor:denkjijnuookmeteenaandeoorlog?Aansoldatendievanoverheidswegehungezondverstandthuislietenengewoonsimpelwegopdrachtenuitvoerdenomdatdiehennueenmaalvanhogerhandwerdenverstrekt?Endatdat–indienbehorendtothetverkeerdekamp–ookweleensbizarreopdrachtenzoudenkunnenzijn,zoalshetafvoerenvanmensenmettreinenenhetvermoordenvanmiljoenenmensen?Endatdatnietdeugt?Endatdiesoldatenzichdanachteraf(alszeallasthaddenvanenigberouw)beriepenopdehiërarchiedienueenmaalinhetlegerheerst?Of:datzehetniethaddengewusst?Ja,hè?Tochraardandanzodrahetlegerkloffieisvervangendoorhetpak(metgratishemdendas)vanSuitSupplyhetopeensminderergzouzijnomblindopdrachtenuittevoerendieneerkomenop'trappennaarbeneden'.AlsofdatgeenNSB-gedragis...Trappennaarbenedenissomsbitterenoodzaak.Wezijntenslottegeencarnavalsvereniging,wijinhetbedrijfsleven.Maarjemoethetalleendoenalshetjeeigenkeusisenalsjeervolledigachterstaat.Ennatuurlijkneemjeerdan,totjedooderooitopvolgt,ookdevolledigeverantwoordelijkheidvoor.Danhebjehetdusgewusst.Endanishethelemaalprima.Somsmoetjegewoonevenlatenmerkendatjenietzittesnurkenendateenwerkrelatievoorbeidepartijenrechtenénplichtenbehelst.Maardoehetwelchic.Ennietopenlijk.Gewoon,zoalsjezelfookbehandeldzouwillenworden.Ofbenjijsomsbeterdaneenandermens?Nee,natuurlijkniet!InAlleAndereGevallenistrappennaarbenedenvaneenlafhartigheiddiehetrechtvaardigtdatermorgenzoutzuuruitjedouchekopkomtdruppelen.Omhetevenvriendelijktezeggen.Erzijn–afgezienvan

18

zuivermenselijke–genoegredenenomnietinopdrachteenpotjetegaanstampenopdeonderjegeplaatsten.Teneerste:jeverliesterallerespectvandemensenomjeheenmee(demensenboven,onderennaastje–ennogveelbelangrijker:datvanjezelfalsjedevolgendeochtendindespiegelkijkt).Tentweede:zo'nonderjegeplaatstekanweleens,ominwielertermentespreken,'eropenerovergaan'enooitzeer,zeerzoetewraakopjenemen.Tenderde:trappenwerktperdefinitiecontra-productief.Ennee,datisgeensoftie-geleuter,datiseenfeit.Alsjewiltdatmensenvoorjougaanwerken,moetjezevooralniettrappen.Deterreurvanhetschoolplein,daarisnognooitmaardanooknooitiemandbetervangeworden.

19

6 Schrap'ja,maar...'uitjewoordenboek

Eenvandebestverkochtetegelwijshedenboekenvandezeeeuw('Erzijnmeerrattenmetdassendanmetstaarten',ISBN9789045309897)bevattedeoneliner'Ja,maar=Nee,want'.Ikhadhetzelfnietbeterkunnenzeggen.Debedoelinginderelatietusseneenbaaseneenondergeschikteis–volgensdebaas–datdeondergeschiktehemhelpt.Zijnlevenaangenamermaakt.Vergemakkelijkt.Zorgtdatdebaaszichmetleukedingenkanbezighouden,omdatdemedewerkerhemdenarigheiduithandenneemt.Hebjegeenzininpermanenteoorlogmeteenbaasdieerzooverdenkt,dankunjeditspelletjemaarbetermeespelen.Bazenzijnnetvrouwen:zehoudenvanduidelijkheid.Dusalszejeietsvragen,danzijnerdrieopties.Deeerstegoede:“Doeik”.Detweede(beperkt)goede:“Doeikniet”.Dederde,tevensdeeerstefoute:“Waarom?”Dewaarom-vraagkomtinvarianten.Demeestergerlijkeis:“Ja,maar...”Dienodigtdeleidinggevendenamelijknogaldwingenduitomduidelijktegaanmakenwaaromhijwildatietsgewoongebeurt.Enalsbazenergenseenpestpokkenpleurishekel(ikzeghetmaaropzijnRotterdams)aanhebben,danishetuitteleggendatdezonopkomtinhetoostenenondergaatinhetwesten.Hijvraagtiets,omdathijwildathetgebeurt.Klaar.Over.Uit.Enwathijvooralnietwil,isellenlanggaanverdedigenwaaromhijhetwil.Metalsresultaat:hogebloeddruk.Daarzitgeenmensoptewachten.Wiealtevaak'ja,maar...'zegt,vindtzichzelfdoorgaanseenbuitengewoonintelligent,wantkritisch,wezen.Endatzalzoiemandookbestwelzijn.Maardatisnietjecorebusinessalsjeergenswerkt.Daniswerkenjecorebusiness.Endeopzichtige,opvallende'ja,maar..'-zegger,dievaltwelop,maarnietdoorzijngeweldigeresultaten.Diekomtteboektestaanalseenzeikerd.Alseenzeur.Alseenetterpuist.Alseenblokaanhetbeen.Alseenlapzwans.Alseenliever-kwijt-dan-rijk-naamopdeeerstvolgendereorganisatielijst.

20

Afgeziendaarvan:dingenmoetengewoongebeuren.Doejezezonder'ja,maar...'tezeggen,danzijnzegedaanvooreeneventuelediscussieovernut,noodzaakenwijzewaaropisafgerond.Jeetje,zomoeilijkisdattochniet?Endatintelligentenkritischoverkomen,datishelemaaltoppiejoppie,maardanalshetookvoorjebaaszinvolis.Dánvaljeookop,maarinpositievezin.Eningodsnaam,gebruikgewoonNOOITinjelevenmeerdewoordcombinatie'ja,maar...'.Hetisgewoonvreselijkirritantalsiemandaltijdmaarmettegenwerpingenkomt.Gewoon'ja,oké'–datiszoveelproductiever.

21

7 Besteedgeensecondeaangezeur

Enigideehoeveeluurerperweekgemekkerdwordtophetgemiddeldekantoor?Alsjebijdeschoonveegactiesvanjebaasuitdevuurliniewilblijven,iséénvandemakkelijkstemethodes:doeernietaanmee.Zeurzelfniet,maarluisterooknietnaarhetgezeurvananderen.Weetjewaaromniet?Omdatleidinggevendenhaarfijnaanvoelenwatdeachterliggendemotivatievoorzeikerdjesis:detijddiezeverdoenaangeëmmer,hoevenzeniettewerken.Enzevindenemmerengezellig.Dusda'stweevliegeninéénklapvoorze.Zeureniseenbesmettelijkeziekte.Hetbegintmeestalmetéénwerkmijderenspringtalsluizenovervandeeenopdeander.Voorjehetweet,zitjeopeenafdelingwaarmeergezeurdwordtdangewerkt.Ikzegjeweldatjenietmeemoetdoenaangezeur,maarda'smakkelijkergezegddangedaan.Desocialedrukvanzeurpietenisnamelijknogalgroot.Alseenenkelingnietmeedoet,zaldatnietalleenduidelijkmakendatdeoutputvanmenigeenernstigwordtbeperktdoordeverlorentijd.Veelerger(voorhen)isdatdepersoondienietsolidairisbesteensmeteenstralendhumeurzijnwerkkangaanzittendoen.Dieemmertnietoverdetekleinekerstkrans,hetfeitdateenvergaderingpasom16.00uurbegintendusweleenskanuitlopentotindevrijetijdenalhelemaalnietoverofhetdames-enherentoiletkunnenwordenomgedraaidomdaternueenmaalwattezeikenmoetzijn.Enalseréénzo'nblijeeikelopdeafdelingwerkt,ja,dantja,eh,daneh...ishetnietgezelligmeer!Danbenjeniet'eenvanons'.Ookeenbaaskanzeuren.Endanwordthethelemaaltricky,alshijhetoveranderentegenjougaatdoen.Eentopbaasgebruiktdeinformatiediejijinzo'nonderonsjeinbrengtslechtsalsnuttigeachtergrondinformatie(wantelkebaaszoekteenvertrouweling).Maardemindersterke'leider',diegaatereenstukminderverstandigmeeom.Diegaatjouwinformatiekeihardgebruikentegendeanderebetrokkenen.Entraceerbaar,omdatieerwaarschijnlijkgewoonbij

22

verteltdatjijdebronwas.Enoeps,achterafnatuurlijk‘dikkesorry’,wanthetwasnietdebedoelingdatjijdieheletheekransclubtegenjezoukrijgen.Maargoed,jehadhettochgezegd?Kortom:alsjebaaszeurtenhetisenigszinsonvermijdelijkdatjeluistert,luisterdan.Maarpraatniet.Enzekernietmee.Datgaatjevooreenbestebakellendebehoeden.Datjedetijddiejenietmeedoetaangezeurvervolgenskuntbestedenaannuttigedingen(werkofzo),hadjezelfalbegrepen.Endaardoorvaljeautomatischop,wantzelfsalsjetegelijkmetdezeikerdjesvandeafdelinguitklokt(hahahahahaha!),hebjeveelmeerwerkverzetopeendag.Inbedrijvenwaarinwerkzegmaarbestbelangrijkis,isdatgeenverkeerdevoorsprongopde'concullega's'.

23

8 Weesalleeninrotklussenbeterdanjebaas

Eentopmanagerverzameltmensenomzichheendieoponderdelenbeterzijndanhijzelfis.Datlerendeaankomendebaasjesallemaal,alszeminimaalHBOvolgen.Endaarzijnzehetookhartgrondigmeeeens.Ja,tuurlijkgaanzebijhetaannemenvanmensennietopzoeknaarnetietsmindergoedekopietjesvanzichzelf.Ja,tuurlijkgaanzetopperszoekendiehuneigentekortkomingenkunnenovercompenseren.Ja,tuurlijkwillenzedatdesomderdelengroterisdandeafzonderlijkedelenbijelkaar–ofzoiets.Helaas:demeesteaankomendebaasjeswordengeentopmanager.Diewordenhelemaalnietkrachtiggenoegomzichzelfteversterkendoorhetaantrekkenvan–letterlijk–beterwetersenbeterkunners.Diemoetenereerlijkgezegdhelemaalnietaandenkendateenanderookmaarietsbéterkanofweetdanzijzelf.Datzoudenzezienalseenconstantebedreigingvoorhuneigenpositie.Daarwordenzenietsterkervan,maardoodsbang.Hebjezo'nbaas(endatgeldtvoorminimaal70procentvandelezersvanditboek–wedden?),danishetstomstewatjekuntdoen:bijdehandzijn.Wantnatuurlijkbenjeoponderdelenslimmerenbeterenwijzerenhandigerdanjeeigenbaas.Sterker:misschienwelopalleonderdelenvanzijnwerk.Misschienbenjeinderdaadweleengeweldigebedreigingvoordiegast.Nou,alsdatzois,moetjehetvooralnietlatenmerken.Wantdereflexvaneenmensendierdatvoeltdathetdegreepoverdekuddeaanhetverliezenisisnietsterven,ofverdwijnen,maarzorgendatdepotentiëleopvolgerverdwijnt.Herkenbaar?Nou,trapdannietindevalkuil.Alsjezonodigwiltlatenziendatjesommigedingenbeterkuntdanjebaas,laathetdande(inzijnogen)onbenulligedingenzijn.Derotklussen,zogezegd.Endandusdeklussendiehijalszodanigziet,maarwaarverderniksmismeeis.Isbaasliefvandelettertjes,excelleerjijdanopdecijfertjes.IsbaasliefvanExcel,glorieerjijdanopPowerPoint(nouja,bijwijzevan

24

sprekendan).Dusdatjenietdetoilettengaatlopenschoonmakeninjenettepakofdepostgaathalen,hè...Endanvraagjejenatuurlijkafhoedebaasbovendebaasdankanziendatuitgerekendjijbinnenafzienbaretijddeopvolgervanjebaasmoetworden.Wantzobenje.Lekkerambitieus.Hetkanjeallemaalnietsnelgenoeggaan.Tjakkaa!Envooral:dieanderegastdieopjouwtoekomstigebaanaast,dieminkukel,maghetnietworden.Endielooptzichopeenongelooflijkemanierteprofileren,daarwordjebesteentikkienerveusvan.Weetje:neemdegok.Neemdegokdatjebaasinéénvanzijnlaatstepogingenomzijnhachietereddennogéénkeereengrotebroekaantrekt.Endieconcurrentvanjou,dieengeNeelvoorwiehijdoodsbangisomdatdiezichgeklooptteprofileren,eenfinaletrapinzijnlendenenverkoopt.Endaarnavliegtieerzelfuitenwiestaatdanklaaromhetgatoptevullendatbeideheren(m/v)achterlaten:jij!Strategie,baby!

25

9 Trapnietinsalarisverhogingenoptermijn

Alsallesollicitantendieindetrucvande'uitgesteldebetaling'trappenmijeeneurozoudenmoetenbetalen,verdiendeikmethetzittenondereenkokosnootopeentropischeilandjaarlijksminimaaléénmaarmisschienweltweekeerhetsalarisvandeminister-president.Zondererookmaarietsvoortehoevendoen.Enzelfmerkenzehetnietinhunportemonnee,dusmisschienmoetikermaareenseenbusiness-modelletjetegenaanverzinnen.Maardatterzijde.Hoewerkthet?Jebentinonderhandelingovereennieuwebaan.Eriseigenlijkeendeal.Zewillenjouenjouwiltnaarhen.Alleennogevenhet<vreselijk-woordalert>arbeidsvoorwaardengesprek</vreselijk-woordalert>.Diebaasvanjoulaatdat,geheelofgedeeltelijk,overaaniemandvandeafdelingP&O,HRM,HumanResources,Personeelszaken(ofwelkefancynaamdanook).Aandiekantzittenmensendieerveelzakelijkerinzittendanjij.Voorjoustaater(inhunogen)veelmeerophetspel.Duszijzijnaandebal.Ervallendantermenals'schalen','salarisgebouw','éénlijntrekken','geenprecedentscheppen'enmeervandieongeinenhetdoeldaarvanis:jouwsalariszolaagmogelijkhouden.Enjijwiltmeer.Deamateursaandeanderekantzijndannietzoslimomtegenjetezeggendatjeechtgeencentmeerwaardbentdanhunaanbod.Nee,zezeggenbijnaaltijddatditweliswaarhetaanvangssalarisis,maardatbijgoedfunctioneren(“Laatheteerstmaareenszien!”)overeentijdje,eenjaarofanderhalfofzo,besttepratenisovereeneventuelesalarisverhoging.Misschien.Wellicht.Eventueel.Valtnietuittesluiten.Endaargaje!Jetrapterin.Enjekomtthuisenmeldtvoltrotsaanjeman,vrouw,vriend,vriendinofjekatdatjeweliswaarnunettoeenpaarhonderdeuropermaandgaatinleveren,maardatjedekeiharde

26

toezegginghebtdatdieomissiebinneneenjaargegarandeerdmeerdanwordthersteld.Sterker:dattweedehuislaatnietlangopzichwachten!Ikwilverdernietvervelenddoen,destemmingverpestenenzo,maarhetmoeteventoch.Deze'toezegging',dienieteenseentoezeggingis,maareennietgeheeluittesluitenmogelijkheid,isgeenreetwaard.Geenzak.Niks.Nada.Wantovereenjaar,alsjijbeginttemekkerenovereensalarisverhoging,zijnallebetrokkenendeinhoudvanje<vreselijk-woordalert>arbeidsvoorwaardengesprek</vreselijk-woordalert>allangvergeten.Alszeernogwerken.Enjijziterdanneteenjaar–enda'sdoorgaanstekortomopdatmomentjemiddelvingeroptestekenentevertrekkennaarjevolgendebaan.Dus?Duslegbijdatgesprekvóórjeindienstkomtendusinjecontractschriftelijkvastwelkestappenjedekomendejarengaatmaken–tenzijjeereenpotjevanmaakt.Omdatdatkostenvoorlaterzijn,zaldieaanstaandebaasvanjeergeenmoeitemeehebben.DeP&O'erwel,maardatisverderjouwprobleemniet.Devraagdiejedattypenamelijkkuntstellenisdeze:“Uzeitochzelfdateenverhogingoptermijnmogelijkwas?Watisderedenwaaromu'mnietzwartopwitdurfttezetten?”Daarismaaréénantwoordop:BVT(BekVolTanden).Veelbeteristrouwens:BBDV(BoterBijDeVis).Nutekenen,nugelderbij.

27

10 RealiseerjedatjeeenRemibent

Metz'nallen.Wezijnéénteam.Alleneuzenmoetendezelfdekantopstaan.Zonderjulliewasikookniks.Ikkanhetechtnietalleen.Hetiseengezamenlijkeeffort.Kenjeze?Deplatitudeswaarinbazen(vaaknaeencursusjewaarinzehunkrakkemikkigemanagementkwaliteitenmoestenupgraden)sprekenomduidelijktemakendatjullieallemaal,jaookjij,deeluitmakenvaneenTEAM.Datjulliemetelkaarmoetenennietzonderelkaarkunnen–enmeervandiebullshitdiemoetzorgendatjejeeigenpersoonlijkheidinruiltvooreennummertjeuitdetaartpuntdie'hetcollectief'heet.Ja,bullshit.Jebentooitopjeeerstewerkdagalseenlingnaarbinnengewandeldenjeblijfttotjeallerlaatstewerkdageeneenling.Natuurlijkwerkjesamen,sluitjejenietopeeneenkleinkamertje,praatenmailenpakjeeenbezemkast*metanderenopdezelfdeloonlijst.Logisch,datiswerk.Maargadaarbij,tervoorkomingvanopnameineenpsychiatrischziekenhuis,altijduitvandeaannamedatjeeralleenvoorstaatenalleenvoorzalblijvenstaan.Watdieschoudergrijperofdiehandengeverofdieknuffelaarookbeweert:jestaateralleenvoor.Enhetkannogerger:datjeindatcollectiefnietalleeneeneenlingblijkttezijn,maarooknogeenRemi,naarhetgelijknamigefiguuruitAlleenopdeWereldvanHectorMalot.Datzalblijkenophetmomentdatjeinconflictkomtmetjebaas.Hoezeeriedereenhetookopbasisvanobjectieve(ofdesnoodssubjectieve)criteriametjeeenszalzijn:ophetmomentdaterstrontaandespreekwoordelijkeknikkeris,hoorjehooguitdeechovanjeeigenwoorden,wantaljevriendenuithet'metzijnallen-collectief'latenjevallenalseenbaksteenenhoudenhunmond.Alshetmeezit,wanthetkanookzijndateenenkelingzichopeenskeihardtegenjekeert.

28

Isdatechtzo?Ja,datisechtzo.Isdaterg?Nee,datisnieterg.Hetispasergalsjedenktdathetanderszalgaan.Alsjegeenhogeverwachtingenhebtvandehardheidvanderuggengraatvanjecollega's,zullenzejenooittegenvallen.Hetisnueenmaaleenfeitdatdemeestemensenbijconflictenaanhuneigenhachiedenken.EnNederlandersinhetbijzonder.Anderswarener–latenweerweereenGodwintegenaangooien–indeTweedeWereldoorlognietzoveeljodengedeporteerd.JekuntweldeillusiehebbendatdeNederlandvanditdecenniumeenbeterkarakterheeftdandeNederlanderdaneenkdikkezeventigjaargeleden–maarwatisjeaanleiding?Gaergewoonaltijdvanuitdatjeer(opjewerk,hè,thuisligtdathopelijkanders)alleenvoorstaateningevalvannoodalleenopdewereldbent.Datzorgtvooreenteflonlaagjeopjehuiddatjegoedkuntgebruiken.Enhoehetdanzitmetdieneuzendezelfdekantop?Hahahahahaha...*Nee!!!(ziehoofdstuk33)

29

11 Werknietvoordeeerstedebestepsychopaat

Ooitgedachtdatjebaascompleetgestoordis?Datiezonderpilletjeseengevaarisvoorzijnomgeving?Dathijweliswaareenstreepopzijnarmheeftstaan,maardatdatpolyesterpakvan'mbeterkanwordenvervangendooreendwangbuis?Vermoedelijkhebbenwedantemakenmeta)eenwerknemerdiespokenziet(jij)ofb)eenpsychopaat(jebaas).Omdatjijwelvoorditboekhebtbetaald(waarvoormijndank,medenamensvrouwenkinderen!),sluitenweoptiea)uitengaanwevooroptieb):jouwbaasiseenpsychopaat.Nou,daarbenjedanlekkermee!Ikkanerkortoverzijn:hijeruitofjijweg.Opzouten!Vluchtenkannogwel!Tegengekteisnamelijkgeenkruidgewassen.Ikkanerookietslangerlangoverzijn:kruipwegtothetgekkiezelfverdwenenis.Deenigemanieromeenpsychopathischebaasteoverleven,isdoorjezelfvolledigwegtecijferen.Gadoenwathijzegt,zoalshijhetzegtenopdemomentendathijhetwil.Enalshijvanmeningverandertterwijljebezigbenttedoenwathijwil,buigonmiddellijkmeeengahetallemaalhelemaalandersdoen.Wantdatishetergstevandepsychopaat:erisgeenpeilopzijngedragtetrekken.Althans:nietdooranderendandepsychiater.Diehijweigerttebezoeken,omdaterhelemaalniksmisismethem.Hijisvolkomennormaal,hetzijndieanderendiewatverkeerdeconnectiesinhunhersenenhebben.Endatdieanderenmetveel,meestalmethéélveelmeerzijn,datberustnatuurlijkopnietsandersdanzijnervaringenuitzijnverleden:iedereenisgestoord,behalveikzelf.Devraagistrouwensofjeeenpsychopaatwelmoetwillenoverleven.Depestisnamelijkdatdatsoorttypes,mededoordeoogkleppendiezebezittenendeschadediezeinhunomgevinghebbenaangerichtaanverdwenen'normalen',echtesurvivorszijn.Enstelnueensdatje

30

tweejaarmeteenpsychopaatmoetwerkenvoorhijzelfhetspreekwoordelijkemesinderugkrijgt...Datdoetdingenmetjekarakterhoor.Heleengedingen.Wiealtijdmeebuigtmeteenbaas,zalzichzelfmisschienzienalseenprachtigerietstengel,diekeurigmetallewindenmeewaait.Maarinwerkelijkheidloopjevoortdurendopjetenenomdepsychopaattepleasen.Enomdatzo'ngastnietbepaaldwindkracht3overzijnafdelingblaast,maareerderstormenmetwindkrant10of11ofhoeverdietellingbijdeweermannenookgaat,neigthetrietnaar:afbreken.Alsuitgerekendjijdierietstengelbentdiedatsoortstormenmetjerubberenruggengraatweerstaat,verliesjealhetrespectvanmensendiezichzelfnogwelwillenaankijkenindespiegel.Dekansdatjeafbreekt,istrouwensveelgroter.Denkjedathetallemaaleentikkieoverdrevenis?Jammervoorje.Hetbarstvandebazendielichtelijkpsychotischzijn(hoeoverleeftzo'nbaasandershetgedoevanenmetzijnmensen?)enerisookeenbijzonderaantalpsychoten.Qualitatequavaaknietalleenbaas,maarookeigenaarvandetoko.Dandenkjenatuurlijk:waaromwordtzoiemandnietopgenomen?Nou,ookdatissimpelteverklaren:depatiëntbezoektnooiteenarts,wantomvrijwilligeenartstebezoekenmoetjeopzijnminstdenkendaterietsmismetjeis.Enmetdepsychopaatishelemaalniksmis.Aldusdepsychopaat.Nogmaareenkeerkortdan.Baaseenpsychopaat?Héélhardwegrennen!

31

12 Weetwiedealleswetersinhetbedrijfzijn

Hetishelemaalnergensvoornodigbergenvriendjesenvriendinnetjesteverzamelenopjewerk.Maaralsjedantochperseintermenselijkwiltverkeren,doehetdanminstensookmetcollega'swaarjewataanhebt.Kenjedeuitdrukking'kennisismacht'?Vastwel.Nou,danhebiknieuwsvoorje:dieklopt.Ommacht(overjeeigenwerkleven)tehouden,dienjeduskennisteverzamelen.Endanhebikhetnietoverkennisuitdeboekenofdeworkshopsofdecoachingtrajectenofwelkeanderekanslozebronook,maaroverkennisvandehazenenhoedehazenlopen.Eerstevenwatdefinities.Dehazen:demensendieervoorjouwpositieenwerkzaamhedentoedoen.Hoedehazenlopen:hoezemetwieomgaanenwaarom.Hetlijktmeevidentwaaromjedatwiltweten:omdatjehetnaarjezinwilthebbeninjewerk.Hetmoetzelfs,voorjou,eentikkievoorspelbaarzijnhoejewerkzichgaatontwikkelen.Werkendehazenaangeheimeuitbreidingsplannen?Misschienwiljeerbijbetrokkenzijn.Werkendehazenaaneengrootscheepsereorganisatie?Misschienwiljeernietbijbetrokkenzijn.Werkendehazenaaneendossieromeenonderbaasbinnenkortopzoektelatengaannaardespreekwoordelijkenieuweuitdaging?Misschienwiljijdenieuweonderbaaswelworden.Hetisonverstandigvoorditsoortinformatietevertrouwenopofficiëlebronnen.Diemeldennamelijkuitsluitendhoedehazenhébbengelopen.Achterafdus.DeOR,eenbegeleidingscommissie,deheldenvandeafdelingP&O,directies–zehebbenergeenenkelbelangbijhuneitetonenalshetnognietuitgebroedis.Sterker:datwillenzekostewatkostvermijden.Maarjehebtgeluk:overallopenklokkenluidersrond.Klokkenluiderszijnordinaireklikspanen,roddelaarsenachterbaksebloedhonden(jaja,datzijnzewel!),maaralsjijeenklokkenluiderkuntgebruikenomvoortijdigkennistevergaren,benjeweleenongelooflijkesukkelalsjehetnietdoet.

32

Hoejedeklokkenluierherkent?Heteerlijkeantwoord:veelbijdekoffieautomaatofinhetrookhok,eenzelfingenomensmoelwerkenmeestalookeenspitsneusjeenscherpetanden–alsereenstaartaanhetendhing,zoujedenkendatheteenratwas.Diegast,dieklokkenluider,isdeallesweterdiejijjevriendgaatmaken.Datdoejebijdittypemensheeleenvoudig:doorhemopeenvoetstukteplaatsen.Blaasdeheldoptotbizarreproportiesenhijzaljealleinformatiegevendiejevanpaskomtbijjeverdereloopbaan.Endannogeengeheimetip:allesweterszijnvaakletterlijkvroegopdewerkvloerenlaatweerweg.Enhetzijndoorgaansliedendietoeganghebbentot'classifiedmaterial'.Danvertelikhopelijkgeengeheimdatermaaréénafdelingiswaarmensenletterlijktoeganghebbentotalles(wantwijzijneengedigitaliseerdvolkje):deafdelingICT.Demandiedaarvroegedienstheeft,díemoetjehebben.Endatwordtjouwallerbestevriend(najezelfnatuurlijk).Wantdiegaatjeallesvertellenoverdebovenjegestelden.

33

13 Laatjevrouwvooralhaarbaanhouden

Omopeenkwadedag,alsjehetgewoonhelemaalgehadhebtmetaldatgezeuropjewerk,alaminutenaarbuitentekunnenlopen,hebjewatdingennodig.Tenzijjezwerverwiltworden.Diedingen(zoalseendakbovenjehoofd,kledingaanjekontenwatlosgeldinjerechterbroekzakomdeboodschappentedoen)zijnallemaalteverwervenmetietsdatookwelbekendstaatalshetslijkderaarde:geld.Indebasiswerkjenamelijkvoorgeld.Omdatjegeldnodighebt.Geefzedekostdielievergisterendanvandaageendikkemiddelvingeropstekennaarhunwerkofhunbaasofhuncollega'sofdesaaiheidvanhunbestaan,maardiehetnietdoen“wantikhebeenhypotheektebetalen”.Nuisditonzin(jekuntookhuren,anti-kraakgaanwonenofterugnaarjemoeder,alszenogleeft),maarlaatiknietmoeilijkdoen:eensch.Geldhebjenodig.Depestis:jebaasweetditook.Jebentvastloslippiggenoeggeweestomduidelijktemakendatjeookwerktvoorhetgeldomdatdatspulnueenmaalnietopjeruggroeitenooknietanderszinsingrotehoeveelhedeninsokkenverstoptindekastligt.Dusdiegast,slechtalshijis,speculeerteropdatjeteallentijdebereidbentconcessiestedoenaanjeeventueelaanwezigeprincipesengaatvervolgensvakerdanjeliefisjouwgrenzenover.Watjepikt,wantja,diehypotheekhè...Endietevullenmondjes...Endiedrievakantiesperjaar...Plusdieleasebak...Deoplossingvoorditprobleemistweeledig:enerzijdsmaakjebijvolgendewerkgeversaltijdduidelijkdatjeniet(lees:NIET)werktvoorhetgeld,maaromdatwerkjemindfullnessgeeft–ofeenanderegladdeglibbertermuitdezweefkezenhoek.Jouwwerkgever/baas/manager/goeroezalzichvandezebekentenisdekolereschrikken,wantzelfzithijeruitsluitendinvoordestatusendepoenenvoorniksanders.Dusdatmaaktjeongrijpbaar.Endaarwilikjehebben:daarwaarjenietoflastigterakenbentdoordeleidinggevendevandienst.

34

Ofhethelemaalwáárisdatjealleenmaarwerktvoordefunisnietzoheelergrelevant.(Persoonlijkzouikmeafvragen:waaromneemjedangeenléukerebaan...)Waarhetomgaatisdatjegeloofdwordt.SindsikzelfingemeenschapvanguldensenderestgetrouwdbenmeteenvrouwdiemetdankaaneenerfenisloadedisenóóknogeenkeereenvetteprijsindeStaatsloterijpakte(gelukkomtnooitalleen)–scheppenmijnbazenhetvanmijnbekaf:dieDijkgraafheeftschijtaandehelewereldeniszelfsbereidvoordefunhetmeestkanslozeopinieweekbladvanNederlandeentijdjetegaanleiden,wantdatstaatbestwellekkeropzijncv.Hebjemijnmazzelnietenwiljetochrúikenaanditgevoelvanonafhankelijkheid,danhebikgoednieuwsvoorje:datkan.Zorgdatjevrouwblijftwerken.Envéél.Danisdiehypotheekgegarandeerd.

35

14 Maakmeerurendanjecollega's

Dachtjedatdezonvoorniksopgaat?Datzeggenzewelendatisookwelzo,maarjehebterpaswataanalsje'mookziet.Zolangernamelijkwolkenvoorzitten,kandezonnogzokrachtigschijnen,voorjouishetbewolktweer.Alsjegeenpermanentgezeurmetjebaaswilthebben,geloofdanmaardateraltijdwolkenzullenzijn.Zondernoemenswaardigeinspanninggaandiewolkenvoorjouooknietverdwijnen.Wiepermanentdezonwilzienschijnen,inhetgewonebuitenkantoorlijkeleven,kanbijvoorbeeldverhuizennaardeevenaar.Eenhoopgedoe,maareenparapluhebjeernietnodigenkaplaarzenalevenmin.Hetiseenkeuze,maarweleentjedienogalwatinspanningvereist.Enzoishettussenjouenjouwbaasdusook.Wiljijzijneeuwigezonlichtzienstralen(datklinktinderdaadheeleng)danzuljeerietsvoormoetendoen.Watjecollega'szichnatuurlijkookrealiseren,dusdiezullenerookietvoordoenominhungezichtgeschenentewordendoorhetzonnetjeinhuis.Jevoelt'malaankomen:jemoetjegaanonderscheidenvanjecollega's,tevensbestevrienden.Datkunjedanopallerleiingewikkeldemanierengaandoen,zoalshetbedenkenvaneencompleetnieuw'SysteemvoorAlles'datzekergaatzorgenvooreenbetereperformancevanmensen,afdelingen,hetbedrijfenomdatjetochbezigwasmaarmeteenhethelelandenderestvandewereld.Depechis:jouwbaasishelemaalnietslimgenoegomeen'SysteemvanAlles'tesnappen.Datneemtiemeteenwazigeblikvanjeinontvangst,datflikkertiezodrajejehielenhebtgelichtindeonderstelaendaarhoorjenooitmeerwatvan.Zonde.Vantijd.Engeld.Terwijlhetallemaalzosimpelis:werkharderdanderest.Enharderisvoordegemiddeldeleidinggevendemaaropéénmanierteconstateren:dooraanwezigtezijn.Nadrukkelijkaanwezig.Geloofnietdezaligenvangeestdiemenendathetjebaasnietomkwantiteit,

36

maaromkwaliteitgaat.Hetgaateruitsluitendomofjeopvaltdoor(er)tezijn,ofjeopafroepbeschikbaarbentenofjeinstaatbentdeshitopteruimenwaardemeneerzelfgeentijdvoor(lees:zinin)heeft.Nou,isdatmakkelijkofniet?Jehoeftalleenmaarmeerurente'maken'danjecollega's.Endatzicht-enhoorbaarvoordekereldiejedeclaratiestekent.Slaagjedaarin,danligtdewegnaardetopvoorjeopen.Enwerkjevanuithuis,danwerktditook.KnaldiemailboxopenindeminuutdatjewekkerisgegaanénzodraPauwbegintenstuurbaasliefeeninteressantzakelijkmailtje.Jezal'mopvallen–wantjecollega'sdoenzulkedingenniet.Diezittenmisschienwelhun'SysteemvanAlles'teontwerpen.Stilletjes.

37

15 Geloofnietdatvertrouwelijkheidbestaat

“Voormijkunjealtijdjehandeninhetvuursteken!”“Jekuntmijblindvertrouwen!”“Ikzweerhetophetlevenvanmijnkinderen!”Geloofjehetzelf?Danmoetjehetzelfmaarwetenook...Ofdenkje:wateenpathetischfiguur?Dankunnenwijhetwelmetelkaarvindenennodigikjeuitverdertelezen.Wantkomop...Wieopdewerkvloerzwaargeschutinzetalshanden,ogenenzelfshetlevenvanzijnkinderenomaantetonendathijintegeris–daariswerkelijkeensteekjeaanlos.Zegmaar:eensteek.Gebruikjegezondverstandenjezulthetmetmeeenszijn:datiseengoederelatieophetwerkallemaalnietwaard,verbrandehanden,uitgestokenogenenopgruwelijkewijzevermoordekindertjes.Dusmoetjejeafvragen:waaromzetiemandzulkzwaargeschutin?Zoudatzijnomdatzoiemandtevertrouwenis?Ofzoudatzijnomdatzoiemandjuistníettevertrouwenis?Heteerstevaltnatuurlijknooithelemaaluittesluiten(MoederTeresabestondook...),maarwaaromzoujehetrisicolopen?Hetkenmerkvanvertrouwelijkeinformatiediejetotjebeschikkinghebt(ikleghetnogmaareenkeertjeuit)isdathetníetvoorandereorendandejouwebestemdis.Dathoudtindatdegenediejoudieinformatieheeftverstrektervanuitgaat,datjijdiekeurigvoorjezelfhoudt.Alsjedatnietdoet,schendjezijnvertrouwen–enisheteenexit.Voorjou.Misschiennietdirect,maartochzekeroptermijn.Misschiennietvandeloonlijst,maartochzekeruitdekringvanvertrouwelingen.Lekkersvoeren,eenmaalbetrapt,standaardaandatdeinformatiediezehebbendoorgeluldtochhelemaalnietzo'confidential'was.Dathetallemaalnietzoveelvoorstelde.Dathetalopstraatlag.Enzovoort.Enzoverder.Mensen,datistotaal,maardanooktotaal,irrelevant.De

38

manofvrouwdiejoudeinformatievertrouwelijkvertelde,hadhogeverwachtingenvanjouwintegriteit.Tenonrechte.Ikkreegeenseennieuwechefopeencirca25man(enhelaas0vrouw)groteafdeling.Dieafdelingmoestgereorganiseerdwordenenhijgebruiktezijnvertrouwenindemensheid(beperkt)alsselectiemiddel.Iedereenkreegvertrouwelijkiets(heelvervelends)overeenanderecollegatehoren.Metdeverhalendiebijhemterugkwamen(waarbijiemanddusdevertrouwelijkheidschond)selecteerdehijwiehijvertrouwde(diemochtennaarhethoofdkantoor)enwieniet(diestuurdehijnaarregiokantoortjes).Menigreputatiesneuveldeopdiemanier.Isdateenverderfelijkevormvanverdeel-enheerspolitiek?Ja,natuurlijk.Maarweeseropbedachtdatditdegrote-mensenwereldis.Daarhebjeditsoortsmeerlappies.Leerermeelevenentrapnooitinzo'nvalkuil.

39

16 Neemgesprekkenmetgetuigenerbijaltijdop

Enjahoor,eindelijkishetzover:jewordtverwachtvooreengesprekbijP&Oenjemanagerschuiftaan.Ofandersom:jewordtverwachtvooreengesprekbijjemanagerenP&Oschuiftaan.EnwatP&Oenjemanagerookzullenbeweren:ja,jemoetjewélzorgenmaken!ErisnamelijkeenGETUIGEbijgehaald.Endatgebeurtnietalszejegaanvertellendatjesalarisverdubbeldwordt,jediezelfdemiddagnogeennieuweautomaggaanophalenbijdePorsche-dealerinAmersfoortenjewatingekaktesecretaressevanafmorgenassistentiegaatkrijgenvaneencollegedieisgeboetseerdnaarjouwbeschrijvingvaneendroomvrouw.Waaromdanwel?Omdaterstrontaandeknikkeris.Voorjou.Nuishetnatuurlijkhetgoedrechtvanjewerkgeveromjeuittenodigenvooreenvervelendgesprek.Enhetisookhetgoedrechtvanjewerkgeveromdaardenodigejuridischeindekkingbijtezettenindevormvaneengetuige.Tweezeggen'zwart',jijzegt'rood'–dekansdatderechterook'rood'zegtiseerlijkheidshalvenietzoheelgroot.Dusniksaantedoen?Jemoetjeineenkanslozepositielatenmanoeuvreren?Nee,natuurlijkniet!Watzijkunnen,kanjijook.Zodrajemerktwatdebedoelingis,gajeeventerugnaarjeeigenplekenhaaljeeenrecordertjeop.Datzetjebijterugkeerpontificaaloptafelendaarmeeneemjehethelegesprekop,vanAtotZenalleswatdaarnakomt.Alshetnu'rood'was,staatdatoptapeenishetnietmeer'tweestemmentegenéén',maariserkeihardbewijs.Derechterzalzeggen:'rood'.Zékeralsopdetapeooktehorenisdatjetoestemmingkreeghetgesprekoptenemen.Datheet:levelplayingfield.Inoud-Nederlands:gelijkemonniken,gelijkekappen.Ikhoorjebrommen.Wantjijdenktaleentijdje:ja,maar...Enalsikjedanhetwoordzougeven,zoujezeggen:“Ja,maarmijnwerkgevervindtheteengebrekaanvertrouwendatikdatgesprekwilopnemen.”

40

Tuurlijk!Jedirectebaaszegtdatje'mnietvertrouwtenP&Oliegtnogeenkeerhetriedeltjewaarinhetbeweertervoorallewerknemerstezijn,ookvoorjou.Nou,jerepliekopdatgeleuterkankortmaarkrachtigzijn:“Ikzalhetnietlatenuitzendenopderadio,ikgebruikhethoogstensbijderechteralsjullieooitvanmeafwillen.Watjullienatuurlijknietwillen,wantjulliegaanmevertellenoverdiesalarisverhoging,diePorscheendiebloedmooiesecretaresse.”Nouja,nietkort,maarwelkrachtigdus.Zalikjeeenswatvertellen?Metdezeaanpakkunnenzejenooitentenimmereenooraannaaien.Zekunnenwelboosopjezijn,natuurlijk.Maarja,hunechteplannenmetjouwarentochalnietomjeeindelijkvoortedragenvoordeNobelprijsvoorWerkzaamheden.Dusslechterkunjeernietechtvanworden.Enja,inderdaad,desfeeriseentikkieverziekt.Alleen:nuhebbenzijlastvaneenrotbui–enbenjijinchargevan'DeKwestieJij'.Zoalsdathoort.

41

17 Weeszuinig,ophetgierigeaf

PersoonlijkstemiknoglievernietdanophetCDA.Het'rentmeesterschap'waaroverdeprotestanteCDA'ershetechterhebben,spreektmijwelaan.Hetisbestegoïstischdeaardeslechteraanhetnageslachtovertedragendanje'mbijjegeboortehebtaangetroffen.Watditmetwerkjemakenheeft?Enmeteenfoutebaas?Veel.Rentmeesterschapgaatookoverzuinigheid.Enhetismijnstelligeovertuigingdatjemeerkanshebtopsuccesinjewerkzamelevenalsjezuinigleeft.Methetgeldvandebaas,bedoelikdannatuurlijk–watjeinjevrijetijddoetzalmijeenzorgzijn.Bazenbeoordelenhunmedewerkersophunoutput.Vooralgoedebazen.Maarslechteook.Enbijdeoutputgaathetnietalleenomdeverrichtewerkzaamheden,maarookomanderedingendiehenonderogenkomen.Enlaaternouéénformulierzijndatelkleidertjepersehoogstpersoonlijkwiltekenen:hetdeclaratieformulier(enhetvakantiebriefje,zodathijlekkerkanzeurenoveralwééreenvakantie–gaap).Zorgdatergeenenkelekritiekkankomenopjedeclaraties.Sterker:zorgdatergeenenkelevraagkankomenoverjedeclaratie.Nou,misschientocheentje:“Weetjezekerdatjenietsbentvergetentedeclareren?”Daarmeeonderscheidjejevandejongensdiethuis–ondankseenkeurigsalaris–boodschappendoenbijZeemanenAldi(metallerespectvoorZeemanenAldinatuurlijk),endiehetopeensbreedlatenhangenalsdezaakderekeningbetaalt.Datzijnklaplopers,uitvreters–ofhoejezeookwiltnoemen.Diehebbeneenimagoprobleem.Engeloofme:eenbedineenhotelkamervan250europernachtisgeen150eurobeterdanineenhotelvan100europernacht.EnmetdetramdoorPraag,hetisechtleukerdanmetdetaxi.

42

Ishetinallegevallengoedomzonietgierig,dantochzekerzuinigtedoenalsdebaasbetaalt?Vanzelfsprekendniet.Alseenklantofeentoekomstigeklantmoetwordenversierd,gajegeenkroketuitdemuurtrekkenbijdeFebo.Datsnapteenkind.Alvindikbordeelbezoekpersoonlijkweerminder–maarda'smeereenkwestievanfatsoen.Erisnogeengevalwaarinnaargierigheidneigendezuinigheidaverechtswerkt:alsdebaaszelfeengrootverbruikervanbedrijfsgeldis.Gaathetnietomzijneigenbedrijf,danverwachthijvanjou,danjejeaansluitbijzijnspendinghabits.Maarneteentikkieminderuitbundigdanhijnatuurlijk,wanthijisdebaas.Opmijntweedewerkdag(24augustus1982dus)kreegikdeclaratieinstructievanmijntoenmaligebaas.Zijnboodschapwaskortmaarkrachtig:“Verziekdemarktniet,Dijkgraaf”.VermoedelijkzaghijmeaanvooreenZeeuw...Enhetwasweldebedoelingdatikmijntoennogalschameleinkomen(1536gulden,bruto,vooreenbaanvanzo'n60,70uur–nogbedankt,familieSijthoff!)'corrigeerde'doorvooralstevigtedeclareren.Jarenlater(WKvoetbal,1998)zagikinMenton(Zuid-Frankrijk)eencollegavaneennietnadertenoemenkappersbladbonnen(vananderen)oprapenbijeenrestaurant.Daarisookeenwoordvoor.Diefstal.

43

18 Regelneukersmoetjeuitjebuurthouden

Aanwieheeftiedereeneenhekel?Aancollega'sdiecontantlopenteemmerenoverdeprocedureshier,degewoonteshier,deregelszusendeweetikveelzo.Enwatdoenweeraan?Welatendiecollega'sleven.Endiebazen!Zijnwemetz'nallennouhelemaalbesodemieterd?AlsjegeensympathisantbentvandePartijvoordeDieren,slajeeenvliegdiejewilstekendood.Ikgajeietsraarsvertellen:somshebbendieregelneukersgewoongelijk.Ja,ookalszejouopdragenjeaanderegelstehouden.Namelijkinééngeval:alsjejezelfaltijdaanderegelshoudt.Mensendiezichaltijdaanderegelshoudenzijnherkenbaaraaneenaantalzaken.Zezeggenvaak“Ja,maar...”.Zeklokkenaltijduitalshunachtuurerexact,maardanookexactopzitten.Zewetenprecieshoeallesmoet,procedureelgezien,envooral:waareenenanderinbijvoorbeelddeCAOisnatelezen.Zobenjijniettoch?Danpratenweverder.Wanthetkanbestdatjijzo'nbaashebtdiewelzois.Danbenje,zoalsdatzomooiheet,indeaapgelogeerd.En,zoalsdatzomindermooiheet,delul.DeSjaak.Deloser.Hetisnamelijknogalfrustrerendalsjeleidinggevendezoiemandisdiezichaltijdmaaraanallerleiregeltjeswilhouden.Datdatkomtdoorzijneigenonzekerheid,angstenmisschienwelverantwoordelijkheidsfobiemagdanzozijn,datgegevengaatjounietaaneenprettigerwerklevenhelpen.Dusss...Watwijgaanafspreken:jijblijftzoveelmogelijkuitdebuurtvandieregelneuker.Enalsderegelneukertochinjouwbuurtkomt(bijbaasjessomslastigtevermijden),zorgjedatjevolledigbewapendbent.“Watnou'wewerkenhieraltijdtotvijfuur'?Ikhebdezeweekdriekeer'savondsgewerkten'sochtendsbegonikeenuurtevroeg,dusdievierminuteneerderweg,daarmoestenwijhetmaarnietoverhebben...”Iknoemtrouwensexpreshetvoorbeeldvandeuren.Datisnamelijkjebelangrijkstewapen:alszijjouaanderegelswillen

44

houden,moetjedatmaargaandoenookenstopjemetdatoverwerkgedoe.Dankrijgjelekkerveelvrijetijd,helemaalprima.Watzuljemerken?Zelfsdeergsteregelneukerblijktopeenseengeweldigkomiek,wanthijzalschateren(alseenboermetkiespijn)enheelhardroepen:“Geintje!!!”VanhetniveauDebiteuren-Crediteuren(oferger),maarsoit,jijbentvanhetgezemelaf.Endaarginghetjeom.

45

19 Speelbijsollicitatiesgeentoneel

Solliciteren,erzijnweinigmensendieerhunhobbyvanmaken.Enda'slogisch.Wantjebentineensollicitatieprocedurevolledigafhankelijkvandeluimenvananderenenjehebtbijzonderweiniggripopdegangvanzaken.Da'snietzoleukvooriemanddiegraaghetheftzelfinhandenheeft.Endiesituatiezorgtermaaraltevaakvoor,datdesollicitantereentoneelstukvanmaaktommaardehoofdprijsindeloterijtewinnen.Nietdoen!Debedoelingvaneensollicitatieprocedureisdatdeidealematchwordtgevondenvanwerkgeverenwerknemer.Hetiseensoortblinddatetusseneenmanenvrouw.Danishetvanzelfsprekenddatbeidepartijenzichgoedkleden,fatsoenlijkgedragen,nietuithunstraatmeurenenzemogenooknoghunsterkepuntenbenadrukkenenhunslechtepunteneenbeetjeafzwakken–maarmaakhetniettegek.ZelfsolliciteerdeikeensbijeenvakbladvaneenbelangenorganisatievoordeautobrancheinBunnikwaarvanikdenaamnietnoemomdathetdeBOVAGis,omdatdieorganisatiehetbladwildegaanlatenmakendoor(ikciteer)“echtejournalisten”.Hetwasnognetnietzodatereenredactiestatuutwaarinderedactievanhetbladtotaleonafhankelijkheidwerdbeloofdindeadvertentietekststond–maardatleekwelalleenvanwegeruimtegebrekniethetgevaltezijn.Datwaseenmooimeisje,diebaan.Totindepraktijkbleekdatdie“echtejournalist”inderdaadallesmochtopschrijven,mitshetdemetpolitiekeaspiratiesbeheptedirecteurJohnHoeksemagoeduitkwam.Voegdaarbijeenhoofdredacteurmetzwakkeknieënenhetmooiemeisjewastochgewooneenoerlelijkwijf.Werknemers,potentiëlewerknemers,makenhetopditgebiednogveelbonter.Bijelkaargefabriceerdecv's–ach,daarprikteenbeetjewerkgevernatuurlijkinnotimedoorheen.Enzoniet:hetmaaktnieteenszoveeluit.Hetliegenwel,datisuiteraardnietindehaak,maarvoordewerkzaamhedenhoefthetnietaltijdverstrekkendegevolgentehebben(tenzijeentandartssolliciteertnaardevacaturevan

46

hartchirurg).Nee,hetgaatomhetbeelddatkandidaat-werknemersvanhunpersoonlijkheidschetsen.Datmoetvoorhetovergrotedeelwaarheidsgetrouwzijn.Alleendankaneenwerkgeverzichzelféndesollicitantbehoedenvoorhetongelukkigstehuwelijkterwereld.Moetjejedanmaarlatenkloppenindestrijdomdebaantjesdoorgladjakkersdiewelbruinearmenhalenenhunpersoonlijkheidverloochenenommaaraandeslagtegaan?Ja,inderdaad.Wantalsjeeenbeetjedeugt(enallekopersvanditboekjeoféénvanmijnandereboekjesdeugen!),komtereenmomentdatjijhetpotjebentdatopeendekselpast.Endanwordjijblijénwordtdewerkgeverblij.Endaargaathetallemaalom,dathetkloptineenhuwelijk.Totdietijd:doewatonenightstandsenne...genieteensvandezon!

47

20 Zitzominmogelijkopeeneigenwerkplek

Hebjijdeallerlekkerstebureaustoelterwereld?Nee.Kijkjeuitomdemooisteskylineterwereld?Nee.Benjijdiegenediealsenigeterwerelddiecomputeruit2025alvoorzijnsnufferdheeftstaan?Nee.Zijnjouwcollega'sdealler-,allermooistemensenterwereld?Nee.Wordjijschathemeltjerijkalsjejemaarminimaaltwintigkeerperdaglaatstorendoortelefoon,mailenomeenpraatjepotverlegenzittendecollega's?Nee.Hebjelijmaanjekont?Nee.Whatthefuckdoejedanaldieurenperdagopjewerkplek?Ikkanhetnietvaakgenoegzeggen:alsjeeenfoutebaaswiltoverleven,moetongrijpbaarzijnjehoogstedoelzijn.Enalsjenouopéénmomentnietongrijpbaar,maarjuistheelgrijpbaarbent,danishetwanneerjeopjeeigenplekkieopjeeigenstoeldebaalhooizituittehangen.Danbenjeheteersteloketvoorhetgezeurendeproblemenvaniedereen,inclusiefdiesukkeldiezichjouwleidinggevendenoemt.Bereikbaarzijn.Controleerbaarzijn.Beschikbaarzijn.Hetzijnvandiedingendiejenounetnietmoetwillenalsjeeenleidinggevendehebtdieerbijdeselectievangeschiktebaasjesperongeluktussendoorisgeglipt.Danmoetjestrevennaarhettegendeel.Wantgeloofme,eenslechteleidinggevendegaatbijzijneigenfalennietnaarbovenzittenwijzenalshijschuldigenbenoemt,maarnaarbeneden.Pardon:naarjouwbureau.Enalshijemotioneelofanderszinsgeraaktis,gaathijdatnietafreagerendoorzijnmoedertebellen(dieheeftaljarengeledeneeneindegemaaktaandatgejankvanhemdoorhemnaarzijnkamertesturenalshetweereenkeerzoveris)maardooreenpotjeopjoutefoeteren.Ofbijjouuittehuilen.Endaarzitje,latenweergeendoekjesomwinden,dusnietoptewachten.Wegvandiewerkplek,hup,moven!

48

Jedenktmisschien:zoergisdiewerkplekvanmetochniet?Ach,misschienhebjedaarwelgelijkin.Detelefoonkanuit,demailkanjeongeopendlatenenalsiemandaanjebureaukomtuithuilenkunjeook,terwijljenaarjebeeldschermblijftkijken,wijzennaardedoosmettissuesenietszeggenals“Balenvoorje...”Maartochzieikjegraagzwerven,quawerkplek.Wantalsjijblijftzittenwaarjezit,ziendemensendiestraksoverdeopvolgingvanjouwbaasgaanbeslissenniethoegodsgruwelijkbelangrijkjijdeafgelopentijdwelnietbentgewordenvoorhunbedrijf.Jemoetjeprofileren–endatdoejenueenmaalnietvanachtereenbeeldscherm,maarindebuurtvanjedoelwit.Hetgaaterdusnietalleenomwaarjenietbent(opjeeigenafdeling),maarwaarjewelbent.Engeloofme:geenvoetbalclubhaaltspelersopzonderzetehebbenzienspelen.Dusdiemannenen/ofvrouwendiejoustraksjedroombaangaangeven,diemoetenwetendatjebestaat.Diemoetenjezienenhoren.Letterlijk.

49

21 Vertikhetommeeteroddelen

Dekopbovendithoofdstukheeftjevastenzekermeteenpissedoffgemaakt.Roddelen?Jij?Beniknouhelemaalbesodemieterd?Roddeleniskansloosgedoevoormensendieteweinigtedoenhebbeninhunleven.Voormensendieeenverkeerdgefabriceerdkarakterhebbenmeegekregenvanhunouders.Voorwijven.Dushoeikhetinmijnbottehersenskanhalenookmaardedénkendatjij,jíj,zouroddelen.Nou,datdenkikzekerwel.Wantiedermensis,schijntineenofanderboektestaandatmenigoorlogheeftveroorzaakt,tothetkwadegeneigd.Enerzijnzelfsmensen(dieteweinigtedoenhebbeninhunleven,dieeenverkeerdgefabriceerdkarakterhebbenmeegekregenofdiewijfzijn)diebewerendatroddelenhelemaalnietverkeerdis.Zelfsgoed.Joh,hetzal.Íkvindroddelenfout.Enikdoehetzelfook–natuurlijk.Ikbennamelijksomsneteenwijf...Dusweroddelenallemaal.Wilikmaarbeweren.Enwatnouqualapzwansbazenoverlevenvanbelangis:doeopjewerkvanafmorgengewoonnietmeermee.Nooitmeer.Laathetroddelenoveraandekanslozen–enbesteedjeeigentijdvoortaanbeter.Waaromdatwijzeris,weetjezelfookwel:roddelaarszijnnietgeneigdaltijddatgeneuitjouwbijdragendoorteroddelendathetbesteisvoorjouwcarrière.Integendeel.Roddelaarszijngeneigdderoddelnaarhuneigenhandtezetten.Enhunhandisdoorgaansnietjouwhand.Datbetekentdatereennietgeringe(lees:grote)kansis,datjijonderdeelgaatworden,ongewild,vaneenviesspelletje.Danzouhetverdomdslechtuitkomenalsdemensendieoverjouwtoekomstbeslissenterorekomtdatjijonderdeeluitmaaktvanhetkoffieautomaat-cq.rookhokcircuit.Datnamelijkzoualtijdslechtnieuwsvoorzezijn.Aangezienweelkaarinmiddelseenbeetjekennen,weetikdatjijnudenkt:alsiknietgezelligmeekeuvelmetderoddelaars,danwordikwelheelergeenautistopdewerkvloer,wantwerkelijkiederéénroddelt.Zekerookmijnbaasensomszelfsdenoghogeregoden.Dus

50

plaatsikmezelfnietbuitendegroepalsiknietmeermeeroddel?Kijk,ikhebnietbeweerddatjemetniemandmeermoetpraten.Maarzodrapratenroddelenwordt,kunjewatmijbetreftbeterjemonddichthoudenenjeorenopen.Enjedaarookvrijstriktaanhouden.Datisnamelijkeenechtewin-winsituatievoorjezelf:jewordtnietchanteerbaar,maarweetwelprecieswater(volgenshetroddelcircuit)speelt.Gaatdeboelvervolgensstilvallenomdat'men'doorheeftdatjeeeninformatielintwormbentinplaatsvaneeninformatiebrenger?Ja,zeker.Ooit.Maarhetduurt–alsjeheteenbeetjehandigspeeltenzelfalleenmaarafentoeinstemmendkniktenmeelevendneeschudt–maandenvoorzeechtdoorhebbendatjenietlangeréénvanhenbent,maargewoonwiejealtijdalwildezijn:jezelf.Tegendietijdbenje'boven'allangopgevallenalspositieveuitzondering.

51

22 Maakvrienden–maarverwachterniksvan

Dealler-,aller-,allerslimstemensenterwereld(ziehoofdstuk10)zijnheterovereensdatiedereenuiteindelijkeenRemiis.Endanheel,heel,heelmisschiennietinhunprivé-leven,maartochzekerinhunwerkzameleven.Tochdit:maakvriendenopjewerk.Jehebtzenamelijknodig.Mensendieeenbeetjedingenvoorjedoen.Diejeeenbeetjehelpen.Diejeeenbeetjesteunen.Diezorgendatheteenbeetjegezelligvoorjeis.Diejeeenbeetjematsenzohierendaar.Diejeeenbeetjegoedgezindzijn.Diejeeenbeetjedekkenalserietsfoutzit.Die...eenbeetje...Ja,denadrukligtopdewoorden'eenbeetje'.Jevoeltinjelevenonvoorwaardelijkeliefde(alshetgoedisennietaltezeertegenzit)voorjekind,hopelijkookvoorjepartnerenmisschienjeoudersenanderenabijefamilie–maarnietvoorjevriendenopjewerk.Datzijnnamelijknietjevrienden,maardatzijnjecollega's.Iksluittotaalnietuitdateenenkelecollegaooiteenechtevriendwordt,maargaernoueensgewoonnietvanuitdatiedereendieinjegezichtaardigdoetechthetallerbestemetjevoorheeft.Datmaakthetleveneenstukoverzichtelijker.Enprettiger,wanteenwerkvriend–daarmoetjegewoonmaarlieverhelemaalníksvanverwachten.Wateenwerkvriend(lees:collega)voorjoudoet,doetieinprincipeuiteigenbelang.Netalsjijheefteenwerkvriendnamelijkeenzakelijkerelatiemetjulliewerkgever.Diezakelijkerelatiebehelstdateenwerkvriendarbeidlevertendewerkgevergeld(enhopelijkookanderegeneugtenuitdepiramidevanMaslow).Diewerkvriendis–netalsjij–geensecondevanplanaandiezakelijkerelatieeeneindetemakenvanwegejou.Zitjijopjewerkindeshit?Danzaldiewerkvriendermaartotopzekerehoogtevoorjezijn.Gaatdiewerkvriendvoorjeindebresspringenbijjebaas?Hijdenkteerstaanzijneigenhachie.Gaatdie

52

werkvriendalspraatpaalvoorjefungeren?Zekerenvast(deroddelboomheeftookwaterendaglichtnodigomtegroeien),maardatlevertjepersaldogeenzakop.Engaatdiewerkvriendzichuiteindelijkvanjeafwendenomdathijnietwilwordenmeegesleurdinjouwval?Negenhonderdnegenennegentigduizendnegenhonderdnegenennegentigvandemiljoenkeerwel.Jestaaterdoorgaansalleenvoor.“Ikzouwillendatikietsvoorjekonbetekenen”,judaskustjewerkvriendjevoordelaatstekeeropjelippen.Inschoolpleintaal:“Detyfusvoorje!”Isdatallemaalgroteonzin?Omdatjijzelfindierolvanwerkvriendhetlevendebewijsbentdathetweldegelijkandersinelkaarsteektindegrotemensenwereld?Jemoetvooraldenkenwatjewiltdenken.Alsjijvandiegedachtebetergaatslapen,gunik'mjevanharte.Maarnogeventerugnaardemensendiejouwwerkvriendenzijn:neemhetzedanalsjeblieftnietkwalijkdatzeandersinelkaarstekendanjij...Enne:alsjevantevorenrekeninghoudtmetdemogelijkheiddatzijdusallemaalslechterzijndanjij,danwordjeinelkgevalnietteleurgestelddoorze.Wantnietszopijnlijkalsteleurgesteldwordendoorjealler-,aller-,allerbestevrienden.

53

23 HoudJuridischeZakenvanjenek

Dithoofdstukiseigelijkalleenbestemdvoormensendieefficiëntmethuntijdwillenomgaan.Derestkanmaarbeterdepaginameteenomslaan.Wantdithoofdstukgaatoverdemeesttijdrovendeafdelingdieeenbedrijfkanhebben:JuridischeZaken.BedrijvenmeteeneigenafdelingJuridischeZaken–enikpraatnuvanuitmijnkennisindemedia,bijtakkenvansportwaarlevensophetspelstaangaatditdusniet(perse)op–zijnbedrijvenwaarmensendiewillenopschietenbeternietkunnengaanwerken.Ikhebinbijna30jaarwelgeteldéénbedrijfsjuristmeegemaaktmetballen:mr.FransSteenbeekbijVNUTijdschriften(tegenwoordigdestervende-blaadjesfabriekSanoma).Mr.FransSteenbeekhadwanneerhijeenprobleemopzijnbordjekreeg(inditgevaldoorgaans:kaneenverhaalgeplaatstwordenopniet?)altijdmaaréénintentie:opwelkewijzekanhetwél?Datbetekentdathijdachtinmogelijkheden/oplossingen,nietingevaren/problemen.Alsjongchefjebijeenkappersweekbladdenkjenogdatdatnormaalis,maarinmiddelsweetikbeter.Bedrijfsjuristenzijnnietjevriend,maarjeinternevijand.Wantbedrijfsjuristenzijnwerkmijders.Iemandzeimeeens:“AlsLizettehardhadwillenwerken,waszewelbijeenadvocatenkantooropuurtje/factuurtje-basisblijvenwerken”–enindiezinzithetverschiltusseneenmr.FransSteenbeekenderest.Bedrijfsjuristenwillenvooralgeenwerk.Dusgeenrisico.Dusdatuitsluiten.Dusconstantderemopalleszetten.Waarbedrijfsjuristenookheelgoedinzijn:jouwbaasondersteuneninzijnstrijdtegenjou.Zolangjouwbaasnamelijkjouwbaasis,zijndedamesenherenvandeafdelingJuridischeZakensolidairmetjouwbaas.Duskrijgtdiegabberdeopdrachttegenjoueendossiertjeoptebouwenalsjebaasjezatis(vanwegeheteindbedragindevaststellingsovereenkomst)eneendossiertjeoverjou,betekentdatjeookzelfaandeslagmoetmeteendossiertjeterverdediging.Watdie

54

JuridischeZaken-gastenweerzoaandoenlijkmaakt,misschienverzachtdatdepijn,isdatzemethetzelfdegemakdiebaasvanjoueenmesinzijnrugduwenalseenhogerebaasjouwbaasopeensnietmeerinzijnbuurtwilhebben.AlsditeenboekoverGodwinszouzijn,danwistikhetwel:-)WehebbenooknogdemogelijkheiddatjeineensituatieverzeildraaktwaarinJuridischeZakeninformatievanjounodigheeft.Nou,bergjedanmaar(nietbijmr.FransSteenbeek,maarbijdieanderen).Ditisnamelijkeensituatiewaarbijdejokersdiezogewendzijnteknipmessenvoordehoogstebazeninchargezijn.Zijhebbeneendossiertemaken,zijnhebbeninformatienodigenjijwordtgeachtdieteleveren.Terwijljehelemaalnietzo'ndossiertijgerbent.Dusnatuurlijkhebjebijdatgesprekgeengetuigemeegenomen.Ennatuurlijkhebjegeenverslaggemaaktendatterbevestiginglatenondertekenen.Ennatuurlijk...–jesnapthetpunt.Jewordtgeachttegaanreconstrueren–endaarisdemensslechtin.Nietslechtinreconstrueren(datisslechtstijdrovend),maarslechtincorrectreconstrueren.EndaargajedanweerfoutendoormakenenalsJuridischeZakendaardoorzakenverliest,daniswieverantwoordelijk?Precies!Daarom,samengevat:laatjebaasdeshitmetJuridischeZakenlekkerzelfoplossen.Alsjijineenwespennestwiltkruipen,doejedatlieverthuis,waardiekrengenjeetentjesopdeverandaalwekentoteenhelmaken.

55

24 Zetnooitjehakkenopzichtiginhetzand

BazenhebbeninNederland,enookeldersopdewereld,deneigingtestrevennaarconsensus.Alleneuzendezelfdekantop,metz'nallen,metikkezellufalsprimusinterdinges,wantzonderjulliekanikhetookniet,bladiebladiebla...Watzedanvervelendvinden:alsereentjenietsolidairmetzeis.Wantwienietvoordegroepis,istegendegroep.Enwietegendegroepis,istegenmij.Endieverstoortnietalleenhetgroepsproces,maarookmijnikmagwelzeggenglánzendecarrière.Dusdieisnognietjarig.Pleitikernuvoormaarlekkermetdeflowmeetego'en?Envooralelkevormvaneigenwijsgedragachterjetelatenenlekkerteknipmessenvoordielui?Watdachtjenouzelf?Natuurlijkniet!Zelfhebikmeeens(ikwasdriejaaroud)opeenverjaardagspartijtjewaarikgeachtwerdeenhoedjetedragenengroepsgewijsopeentoeterteblazenteruggetrokkenaandezijlijnvandetennisbaanomdaarhelemaalinmijneentjemijneigendeuntjetespelen.Wantalserietsiswaarikalvanjongsafaaneenpesthekelheb,danishetopgelegdgroepsgedrag(enja,eriseenfotovandatvrolijkeventjeopdietennisbaaninRotterdamendejarigeheetteMarijkeKersbergen,dusjekunthetchecken).Maarwatikmaarwilzeggen:inmijtrefjeeenmede-verzetsheld!Enwatikserieuswilzeggen:diefotozounooitgemaaktzijn,alsikmegewooneenbeetjehadaangepast,drieminuten,enmetdatachterlijkehoedjeopmijnkopeffeopdatstommedinghadgeblazentussendieanderekinderen.Iemandhadmetoenmoetenzeggen:“Pickyourbattles,Jan!”IkwaserquaEngelsalvroegbij,duswellichtzouikhebbenbegrependathetnietslimisalteopzichtigteontsnappenaangroepsdwang.Waarmeeweterugzijnopdewerkvloer.Jehakkeninhetzandzettenalsdedingennietgaanzoalsjijhetwilt:voortreffelijk.Jehakkeninhetzandzettentenoverstaanvancollega'sendaarmeejebaasmetzijn

56

rugtegendemuurzetten:oerstom.Zelfsalsjedestrijdwint,hebjedeoorlogopdatmomentnamelijkverloren.Jehebtdeautoriteitvanjebaasopenlijkaangetastendaarvoorgajeeenkeerderekeninggepresenteerdkrijgen.Wantjouwbaasmaaktmentaaldiefotoalsjijmetjetoetertjegaatlopenblazendathijhetallemaalhelemaalverkeerdzietendoetenvoorstelt.Endiefotogaatmeetotinzijnspreekwoordelijkegraf.Watwel?Heelsimpel:strijdjeswordenuitgevochtenineenkamermettweemensen,metdedeurdicht.Enalsbeidepartijeneenbeetjebijdehandzijn,komenzeerbeteruit.Hetispreciesderedenwaaromikzo'nhekelhebaanvergaderingen.Watikéchtwilzeggen,zegikerniet.Enwatikníetwilhorenmettienanderenindebuurt,hoorikerwel.Endanmoetik(alsikdeleidinggevendeben)wraakgaannemen.Endatvindikzielig.Dusss...

57

25 Bellengaatsnellerdanmailen

Erwaarteenziektedoordebedrijvenendieheet'EEM'.Enikdurfteweddendatjijerookaanlijdt.Hetviruskwamhalverwegedejaren'90vandevorigeeeuwheellangzaamdekantoortuinenbinnenwaaienengingnooitmeerweg,maarkwamalleenmaarbijmeermenseninhetbloedtezittenenisinmiddelsoveraldominantaanwezig.Erzijncompletebibliothekenvolgeschrevenhoedeziektetebestrijdenis,oftenminsteintetomen,maarbottomlineslaagtmaareenenkelingvanonsgewonemenseninhetlaatsteenalleendeechtebazenzijninstaatdeziektevollediguithunsysteemtekopen.Datnoemenze:delegeren.EEMstaatvoor‘EvenEenMailtje’.Maardatsnaptejeal.Enwatiknietsnap,enjijstraksooknietmeer,isdathetwoord'even'indenaamvandeziekte'EEM'zit.Erisbijmailverkeernamelijktotaalgeensprakevan'even'.Ingeenenkelopzicht.E-mailishartstikkeverslavend,tijdrovendengevaarlijk.Verslavend?Ja!Wehebbenannonuallangnietmeerhetgeluidjenodigdatonsattendeertopeennieuwmailtjeomhetmailprogrammadehoofdroloponsbeeldscherm(oponzesmartphone)tegunnen.Degemiddeldewerknemerdienietinhetplatteproductiewerkzit,maarachtereencomputer,heeftereengewoontevangemaaktookzonderalarmbellenzeer,zeer,zeerregelmatigtecheckenwelkefeestelijkhedennuweerinzijnmailboxzijnbeland.Metalsabsolutehoogtepunten:debcc-mails.Wantdiemaghijeigenlijknietlezen,maareen'bestewerkvriend'heeftzetochlekkerstiekemnaarhemdoorgestuurd.Tijdrovend?Ja!Indatverslavendeziteendeelvandetijdrovendheid.Wieregelmatigmailcheckt,ofzeerregelmatig,ofnogvaker,isdaareenforseportietijdperdagaankwijt.Zekeromdatsommigemailsnietalleengelezenworden(wattijdkost),maarooknogvragenomreactie(wattijdkost)ofactie(watdemeestetijdkost).Endanheeftmailnogeensalsextranadeeldathetmaarlettersopeen

58

beeldschermzijnendatdemeestemenseninlettersopeenbeeldschermnietzoheelgoedkunnencommuniceren.Dusopeenmailtjevolgteenmailtjeterug,opdatmailtjeterugeenmailtjeterug–envoorjehetweethebjeeenreply-staartvaneenmeterinjeschermstaan.Waarbijemoticonshopelijkontbreken,wantalseralseensmileystaat,bedoeltdeafzenderdatdanechtalseenlachofwiliedeboodschapverzachtendoorerlafhartigeensmileyaantoetevoegen?Vragen,vragen,vragen–envoorjehetweetishetlunchpauzeenhebdedeheleochtendgeenzakgedaan.Gevaarlijk?Ja,hetbonusnadeelvaneenintensiefmail-leven!Hetlijktzoonschuldig,zo'nmailtje.Wanthetismaardigitaal.Ja,tothetisuitgeprint!Danishetgewoonbewijsoppapier,hoor.Enjuistomdathet'maardigitaal'is,wordterindemailveelmindermetdehandremeropgesproken(ookovermensen,ookoverbelangrijkemensen,ookoverbeslissingenoverjouwcarrièrenemendemensen)endatislink.Ofbenjijnogzo'nnaïevelingdieoprechtgelooftdatwerkgeversnietheel,heelsoms(ofietsvaker)vandegelegenheidgebruikmakenommailverkeertechecken?Oftelatenchecken?OfdateenbijgoochemerdopdeafdelingICTgeheelvrijwillighetpakvanJudasheeftaangetrokkenenafentoezijnbedrijfspolitiekekennisbijspijkertdoorinjouwmailboxrondtesnuffelen?Hetkán,hoor,datjedangelijkhebt.Endatikeencomplotdenkerben.Jekunthetallemaalvoorkomen.Mailminder,belmeer.

59

26 Drinkendoejemaarthuis

Ookzo'nzininhetjaarlijksekerstfeestvandezaak?Gangmakerbijelkeactiviteitvandepersoneelsvereniging?Frequentbezoekervandevrijmibo?Endedomibo?Hartstikkefijnvoorje.Alsjemaarnietteveeldrinkt.Endandoeliknietopdewettelijkegrensvan0,5(envoordejongerelezertjes0,2)promillealcoholinhetbloedvooralsjerijdenddewegopgaat.Nee,hetgaatomeenheelanderegrens:diewaarderemmingeninhersenenenvooraltongverdwijnen.Alsjealsbaaswiltwetenwatmensenechtvanjedenken,moetjevooralalleactiviteitenwaaralcoholwordtgeschonkenbijwonen.Daarrakenwerknemersvanwiejealtijddachtdatzehetachterhunellebogenhaddenopeenshunremmingenkwijtalsermaargenoegwijnofbierofanderalcoholischspulinisgegooid.Zowerkteikooitbijeenbladwaaréénvanderedacteuren(latenwehemLounoemen)bekendstondalsdegrootsteslijmjurkterwereld.Zoujeaambeiengehadhebben?Hijhadzevoorjeweggelikt,zoengwasie.Totervoldoendedrankinzat.Dangingieje,likkendinjeoor,opeensdekeihardewaarheidstaanvertellen.Híjwasdatdeeerstvolgendegezamenlijkewerkdagvergeten,maarikniet.Ikkanjeééndingophethartdrukken:jijwiltgeenLouzijn.Hetisgewoonontzettendstomomteveeltezuipen.Altijd–zegikalsnakomelingvaneenlidvandeBlauweKnoop.Maaralhelemaalwanneerjedatdoetindeaanwezigheidvancollega's.Jijkuntnatuurlijknétdieenewereldburgerzijndiezichzelfbeterondercontroleheeftnaeenverblijfikhetwijnvat,maarvandeanderezes,zevenmiljardstaattochbehoorlijkvastdatzeminderscherpenverstandigwordenvaneenpotjebierofveel.Dieverliezennaarmatezemeerdrinkensteedsmeerdecontroleoverhunhersenenendushuntongengaandingenzeggendiezeinnuchterestaatamperzoudendurvenbedenken,maarzekernooitzoudenuitspreken.Hoedomkunjezijn?

60

Deanderekantvandemedaille:jebaas.Ikhebmijnallereerstevastebaan(sportverslaggeverbijdeeditieIJsselenLekvanwijlenhetRotterdamsNieuwsblad)letterlijktedankenaandedrankzuchtvanmijnvoorganger.Diereedweleenautovandezaak,maarhadgeenrijbewijs.Endatwerdontdektbijeencontroletoendepolitiehemwatslingerendaantrof.Drankmaaktmeerkapotdanjeliefis.Inzijngeval:eencarrière.Nouzegikuiteraardnietdatjejebaasopdiemanierdeontslagrondeinmoetwerken(ikbenechtheelergtegendecombinatiedrank-autorijden),maarwatvoorjougeldt,geldtookvoorhem:alserteveeldrankinzit,wordtieeerlijk.Enduskunjeermeteenpaarcollegiaaluitgedeeldeconsumptiesbijdatsoortgelegenhedenmeercorrecteinformatieuitkrijgendantijdenstientallenvergaderingenbijelkaar.Enwilhijaanheteindevandeavondmeteenbezopenkopalsnogzijnautoinstappen,bieddanruiterlijkeenliftnaarzijnhuisaan.Hijzaljedankbaar(moeten)zijn.Eninrelatiesgaathetomnemenengeven,nietwaar?

61

27 Smeerjebaasgeenstroopomdemond

Alsjebaasdebeste,deliefste,deaardigste,defatsoenlijkste,deslimste,de...nouja,netzoiemandalsjijduswas,danzoujeditboeknietlezentoch?Danvielernamelijkhelemaalniemandte'overleven',danzoujeGodopjebloteknieëndankenvoorelkeminuutdatdiegrotegurunoginjenabijheidwilverblijven.Zoiemandkunjenietvaakgenoegvertellenhoegeweldighijis,slijmentothetslijmspoorvastgekoektzitendedikteheeftbereiktvandehoogstebergvanNederland.Hetgaatdusomdieslechtebazen.Diehufters.Diekoekenbakkers.Diemachtswellustelingen.Dieknoeiers.Diepsychopaten.Daarvoorgeldt:slijmnietbijze.Steljevoor:jehebttweejaarlangalleenmaaromdatjegeenzinhadinzijndagelijksegebullebakennietzijnfavorietepispaaltjewildewordentegenhemgedaanalsofhijhetgrotevoorbeeldinjouwlevenis,zakelijk,maarmisschienooknogwelprivé.Danstajeelkeochtendvoorjeeigenspiegeldusnaareengezichttekijkenvaniemanddienietheeltrotsopzichzelfzalzijn.Wantdanweetje:straksforensikweerrichtingdiezakkenwasserenmoetikmeweerdeheledaglatenvernederenvoordegoedelievevrede.Sterker:dangaikdievernederingnietzwijgendondergaan,dangaikooknogamechtighijgendopzoeknaarzijncompassiestroopomzijnmondlopensmeren.Kansloosverhaaltoch?Maarhetverhaalgaatverder.Deklojovandienstkomt(eindelijk!)ondervuurteliggen.Endiegaatzichverweren.Wantzozijndiegasten.Dusdiegaatgetuigenàdéchargezoeken.Collega'sdiehetvoorhemopwillennemen.Híjisnietmeerteredden.Maarhijmaaktdeheletokonogwelevenduidelijkdatéénman'msuperhoogheeftzitten,dathijéénvriendopdezaakheeftdieongetwijfelddienshandenvoorheminhetvuurwilsteken:jij.Nou,daargajedan.Ofjegaatjehandenstaanverbranden(notabenevooreenluldebehanger)

62

ofjebewijsttenoverstaanvanheméndemensendiewelgaanblijvendatjezelfeenslappezakbent(watjeookbent).Terwijlhetallemaalzoonnodigwas.Nergensinjearbeidscontractstaatgeschrevendatjevoorgeldmoetslijmen.Erstaatdatjevoorgeldmoetwerken.Alsietsnietnodigwordt,ofsterkernog:ontradenwordt,waaromzoujehetdandoen?Doorgewoonjemondtehoudeninplaatsvaneenslijmspoortetrekken,wordjenocheenvuileverrader,nocheenslappezak.Endieblikindespiegel,'sochtends,wordtnetietsmindermeewarig.Magikhopen.

63

28 Begindewerkdagvroegofbeëindig'mlaat

Grappigeinitiatievenals'FlirtenindeFile'tenspijt(nóóitmeerietsvangehoord–datzalgeentoevalzijn...)hebbenweallemaaleenbehoorlijkehekelaanfiles.Ofaanstaaninovervollestinktreinen,alswezoongelukkigzijntemoetenforenzenbijdeNederlandseSpoorwegen.Alleendátisalredenomdevastgesteldebedrijfswerktijdeneenseenbeetjenaarjehandtegaanzetten.Noukenikhalveambtenarendieditmeteenweeruitleggenals'nadefilebeginnenenvoordefileweernaarhuis'–maarzozijnjijeniknietgetrouwd,wantwijwillenveelzijn,maarzekergeenhalveambtenaren.Ofhele.Dushetisduidelijkwathierwelbedoeldwordt:jemoetzichtbaarvoordegoegemeenteaanwezigzijnvoordecollega'sbeginnenofvertrekkennadatdecollega'szijnvertrokken.Raadeenswaarom:a)omdatjedanbewijstdatjehartvoorjewerkhebtofb)omdatjealsjealleenaanwezigbentveelmeerwerkverzetofc)omdatdievroegeoflatenurendeurenzijnwaaroperbuitendeformelecircuitsomzakengedaankanwordenofd)omdatjedanwisselgeldopspaartvooralsjeooitwordtaangevallenopzakenals'jenietaanderegelshouden'?Deslimmelezersnapthetal:a,b,cénd.Waarbijc)natuurlijkdemeestuitgenastevandevierredenenis.Opvroegeenlateurenwillendeechtebazennogweleenseenrondjemakendoorhunbedrijf,omdatdevergadertijgerserdannognietzijnofalzijnvertrokken.Alsdiedantelkensjouzienzitten,denkenzetweedingen:1)kandiegastzijnwerknietaandatieeraltijdisof2)hé,iemandmethartvoordezaak.Inbeidegevallenzalhetspontaantoteengesprekjekomenenkunjeeenrelatieopbouwenmetdiegasten.Enda'shandig,wantjijhebteensukkelteoverleven,namelijkjouwbaas.Dieernognietisalsjijeralzitofalwegisalsjijernogzit.Verder:opdevroegeoflateurenzijneraltijdtweegroepenmensenaanhetwerkdieertussennegenenvijfnietzijnofdiedante

64

drukdrukdrukvoorjezijn.IndeeerstecategoriedeschoonmakersenindetweededeafdelingICT.Praateensmetdeeerstegroep,vooraloverhunleefomstandigheden–hetleertjejeeigensoresvolledigwegterelativeren.Enmetdetweedegroepmoestjealpratenvanme,wantdaarzatendeallesweters,weetjenog?Debelangrijksteredenomvroegtebeginnenoflaattevertrekkenisenblijftechterdeze:jemijdtdeirritatiesvandefilesenjemijdtdeviezerikenéndevertragingeninhetopenbaarvervoer.OfziejijjezelfalstoekomstigehotshotalophetstationvanLelystadtegeneen'warmtepaal'aanleuneninafwachtingvanzo'nvertraagdeonrendabelenvervoerder?Noudan!

65

29 WeesbeterinExceldanjebaas

Hoegoedjeookkuntpraten,inhetbedrijfslevengaathetminstenszovaakomcijfersalsomletters.Enwiecijferszegt,zegtbegrotingen,rapportages,KPI'sendiezegt:Excel.HetvermaledijdespreadsheetprogrammavanMicrosoftisindatwereldjedeheiligegraal.ZekeroplettersgerichtemedewerkershebbendoorgaanseenhekelaanExcel.Zesnappenhetnietzogoed,zeggenzedan.Waarmeezebedoelen:geenzinmeerinteverdiepen.Ofzevindencijfersnietboeiendomdathetomdevisiegaat,nietaltijdomgeld.Waarmeezebedoelen:ikbeneensukkel.WantgoedebazenwetenallesvanExcel.Diezijnergelouterdindiesheetstelezen,naarhunhandtezettenenuiteraardookomtebouwen.Dathebbenzegeleerdomenerzijdsbegrotingensluitendtemakenenanderzijdsrapportagesdusdanigtemanipulerendatzeerzelfookweeralseengoudhaantjeuitkomen,oftenminste:nietalseenschlemiel.Jemagzediehobbyookbestgunnen,tóthetomjougaat.Steldatikhoofdredacteurvaneenopinieweekbladzouzijnenikkreegdeopdrachtdewinstineenjaaromtebuigenvanruim1.000.000euronegatiefnaarminderdan300.000euronegatief(zeventonminderverliestemakendus,ingewoonNederlands).Alsikslimben,vraagenkrijgikallecijfersvanvoorgaandejarenenvanditjaar(allecijfers!)engaikaandeslaginExcel.Gewoon,variabelenwijzigen,kijkenwatheteffectis.Minderuitgevenaanmarketing,minderabonneesbinnenhalen,maarmisschientochminderverliesmakendanwanneerdieabonneeswelzoudenkomen.Datwerk.Nuttigennodig.Maareriseenveelgroterbelang:degunfactor.Alsmijnbaasmijalnaeenjaarkwijtwilomdatiktocheenpaininzijnassblijktezijn,gaathijrotzooienmetExcel.Erwordenwatmarketingkostentenonrechteaanmijtoegeschreven,watextrainkomstenaaneenvriendjevaneen

66

anderbladgegundenvoorjehetweetishetverliesnietdrie,maarvijfton.Ofandersom:hijmagmeenmatstme(danwilikhetookgraagontdekkeninExcelofindekroeg,maarhoorjemijnatuurlijknietmekkeren).Waarhetomgaat:datjealleswaaropjekuntwordenafgerekendcontroleerbaarmaakt.AlseenExcel-sheetertienvandetwaalfmaandengoeduitzietenhetjaaroverzichtblijktopeenseenrampvoorje,danwiljewetenhoehetkwam.Exactwetenhoehetkwam.Zodatjejewaarnodigkuntverwerenmetdekrachtvanhetenigeargumentdatbazenbegrijpen:decijfers.

67

30 Vertelnooitwatjevanhetfunctionerenvanjebaasvindt

Functioneringsgesprekken,beoordelingsgesprekken,POP-gesprekken,koffieautomaatgesprekken,nieuwjaarsborrelgesprekken–erisaltijdweleenmomentdatjemanagerjekanovervallenmetdieenevraag:“Hoevindjijeigenlijkdatikhetdoe?”Endanbenjegeneigdeerlijktezijn.Engeenslijmbaltezijn.Endanbeginjemeteenellenlangeopsommingvandingendiejebaasallemaalgoeddoetendankomtereenkantelmomentwaarinjehetwoordje'maar'gebruiktendangajeheel,heelvoorzichtigwatnatuurlijkopbouwendekritiekinderichtingvanjezojuistdehemelingeprezenbaasuiten.Datis“beetjedom”.Wacht,datkanduidelijker.Letop!Stom,stom,stom,stom,stom!!!Ongelooflijkstommesukkel!Hoehaaljehetinjebotteharsesomopenlijkkritiektegevenopjebaas?Wiebenjijdanweldatjedegoremoedhebtomjegrotevoorbeeld,demandiejegemaaktheeftendiejekanbreken,eenmesinzijnhartteduwenendatvervolgenseenbeetjerondtegaandraaien?Benjesomshelemaalgekgeworden?Overdrevenreactie?Tuurlijk,ditzaldegroteleidernietzeggen.Sterker:hijzaljeprijzenvoorjeeerlijkheid.Jemeldendathijblijisdatertenminsteééniemandopdewereldrondlooptdieniettotdeelleboogeringaatmetzijnarm.Dathijzekerietsgaatdoenmetjepositieveenhelderefeedback.Datzijnvrouwtoevalligonlangsietsdergelijksookaltegenhemhadgezegd.Datdit,ditfijnegesprekmetjou,vanmenstotmens,watzegthij:vanvriendtotvriend,vanbloedgabbertotbloedgabber,hemdefinitiefdeogenhadgeopend.Dat

68

hijvanafnuallesanderszougaandoen.Dathijjedankbaarwasvoorditnieuweinzicht.Ookgelul.Jullierelatieisweldegelijknaardeknoppen.Devraagnaarfeedbackuitdemondvaneenslechtechefiseenvraagnaarcomplimenten,verenindekontenklappenopdeschouders.Niksmeerenniksminder.Jekuntmaarhetbestevolstaanmetdewoorden“hartstikkeneprima”(vrijnaarFoppedeHaan)envervolgenseensloknemenvanwatjeopdatmomentinjelinkerhandhebt.Teveelgedetailleerdepositieveuitlegmaakteenslijmbalvanje(metdievenvangjedieven,dushijzaljegeslijmherkennenennietwaarderen)enelkenegatieveuitlegbeschouwthijalsdedefinitievedolkstootinzijnrug,uitgerekendvaniemandvanwiehijhetnooitverwachthad.Duswevattenhetnogevensamen.Alsjebaas(waarenwanneerdanook)vraagthoejijvindtdathijnueigenlijkfunctioneert,danzegje:“Hartstikkeneprima.”Enklaarbenje.

69

31 Werkiseenzakelijkedeal–jebentzijnvrouwniet

Eris,quawerk,weinigprettigerdanwanneerjenegenvandetiendagenkuntzeggendatjewerkjehobbyis.Dathetaangenaamtoevenisopjewerkvloer,datjeerelkeochtendmetveelpleziernaartoegaatendatdetijdvliegt,omdatjehetnueenmaalgeensecondealseenhinderlijkeonderbrekingvanjeechtelevenbeschouwt.Sterker:datjeerenergievankrijgt,hetjehumeurverbeterdenjeerzondagmiddageigenlijkalweerzininhebt(endatligtdannietaanhetthuisfront).Gefeliciteerd!Engeloofme,alsdithetgevalisbehoorjeniettotdeovergrotemeerderheidvandeberoepsbevolking.Diebestaatuiturentellers,aftellers,weekendwensersenanderenvoorwiewerktochgrotendeelsbestaatomdaterbroodopdeplankengeldindepin-automaatmoetkomen.Hunhoogtepuntvanhetkalenderjaarophetwerk:hetkerstfeest.Jammervoorze!Bijaljouwvrolijkheidmoetjeechterééndingnooituithetoogverliezen:jerelatiemetjewerkgeverisgeenhuwelijk.Nee,hetiseenzakelijkedeal.Jijkrijgtprimaire,secundaireendesnoodsooktertiairearbeidsvoorwaarden(geld,eenOVJaarkaarteersteklas,eenMacBookeeniPhoneendesnoodsooknogeenwerkplek)eninruildaarvoorgeefje–inallenetheid–jelichaamengeestvooreenaantalurenpermaandinbruikleen.Hetiszekernietzodatjeditelkedagzestienkeervandedakenmoetschreeuwen,wantdanbenjeeenweggooier.Maarhetiswelverstandigdezewijsheidingedachtentehoudenenzeerselectiefintezettenalsbaasliefjeechtovervraagt.Ditiseendelicaatproces,wantovervragenbegintvaakkleinenhetisdevraagwanneerjeopderemgaatstaan.Ondervragenistrouwensnogveelvervelender.Wantwaarzegjedatjewelbentingehuurdomderotzooiopteruimen,maardatjijtochnietbegrepenhaddatdaarmeeookdevolleprullenbakkenwerdenbedoeld–bijwijzevanspreken?Ikbedoel:watjebaasthuis

70

allemaalvanzijnvrouwgedaankrijgtomdatzijnueenmaaleensloofjeis,ofeenkarakterlozegeldbelustesloerie,magnietéénopéénvertaaldwordennaarjulliewerkrelatie.Hetallergrootsteverschiltusseneenhuwelijkeneenwerkrelatieisdegewensteeinddatum.Huwelijkspartnersbelovenelkaar(inprincipe,wantbeloftesbrekenschijntietsmenselijkstezijn)trouwtotindedood,invoor-entegenspoed.Werkgeversenwerknemersbelovenelkaartegenwoordigtrouwvoordriekeereenjaarenmisschiendaarnavooronbepaaldetijd,maarwelaltijdmeteenopzegtermijnvanpakwegtweemaanden.Wietussendietweeafsprakengeenverschilzieteh...isnogalsneu.Enerisnogeenverschildatwenietmogenvergeten:voorelkaarblijvenvoordekinderen–dehuwelijks'redder'vandejaren'80vandevorigeeeuw–iserinhetgevalvaneenwerkhuwelijknietbij.Datiseenvoordeelvoordewerknemerdathijmoetkoesterenalsdieklotebaasnognietmeteenkernbomvanzijnstoeltekrijgenis.Jekuntookgaan.

71

32 Houjekeurigaanderegels

DelegendarischeFeyenoord-voorzitterCorKieboomzeieens:“Waarstaatgeschrevendatikconsequentmoetzijn?”Endatiszowaar.Afentoenietdoenwatiedereenverwacht,datiszoveelwaardalsjeeenbeetjeongrijpbaarwiltzijnvoordesukkelsomjeheen.Duswaarjetotnutoevoornamelijklasdatregelserzijnomdesnoodsmetgeweldtedoorbreken,zegiknu:houjekeurigaanderegels.Datis:alsjeondervuurdreigttekomen.Erisvooreenbaasdiejeeenenkeltjenaardeuitgangwilgaanbezorgennietszoprettigalseenmedewerkerdiezichnietaanderegelshoudt.Deontslagprocedure–diebegintmetdeeersteofficiëlewaarschuwing,maardiementaalalveeleerderingangisgezet–gaatnamelijkviadeafdelingP&Oenalseréénafdelingisdieophetschendenvanderegelshetliefstdedoodstrafzouzetten,ishetdeafdelingP&O.Dusdiegaanjounietreddenalsjenekophethakblokligt.Jemoeteniggevoelhebbenvoorhetmomentwaaropdeellendebegint,datgeefiktoe,maarhebjehetmomentumgezien,dangajejevanafdatmomentkeurigaanalleregelshouden.Maardanookextreemkeurig.Dientiedereenvoor8.30uurachterzijnbureautezitten?Doen!Moetendeclaratiesbinnendriemaandenwordeningediend?Doen!Isaanwezigheidbijdevolstrektnuttelozemaandagmorgenvergaderingvereist?Gaan!Bestaatereensysteemvanin-enuitklokken?Gebruik!Isdeprettigsteparkeerplaatsonderhetkantoorpandgereserveerdvoordebestuursvoorzitter,maargebruiktdie'mnooit?Blijferaf!Ishetverplichtomelkevrijdagmiddageenweekoverzichtjetemailennaarhethoofdkantoor?Doen!Moetjebinnendriekeerovergaanjetelefoonopnemenalsjethuiswerkt?Pakop!Benjeaandebeurtomeenstukkietetikkenvoorhetdooriedereenongeopendweggeflikkerdepersoneelsblad?Tik!MoetendeNAW-gegevensvaniedereenmetwiejecontacthebtmeteenwordeningevoerdineendatabase?Invoeren–enwelmeteen!

72

DientvoorhetverkrijgenvaneenA4-kladblokeendrietalformulierentewordeningevuldmetnutennoodzaakenkostenpost?Vulin!Kortom:geefdiebaasvanjougeenenkeleaanleidingjetepakkenophetfeitdatjezo'nongelooflijkonaangepastezwerverbent,datergeenlandmetjetebezeilenis.Wantkijkmaareenswelkeenbewijsmateriaalhijalleenaldeafgelopenweekoverjeheeftverzameld...Opmaandagzatjeachtminutenophettoilet–drielangerdanindebaaszijntijdistoegestaan.Opdinsdaggingjeom16.59uuraldoordeprikklok–waar17.00uurhetvastgesteldetijdstipis.Opwoensdagnamjeeenderdebakkoffieindebedrijfskantine–terwijltweehetmaximumis.Opdonderdagzeije“Dagschoonheid!”tegendeafdelingssecretaresse–alsofergeenbeleidisvastgesteldophetgebiedvanseksueleintimidatie.Enopvrijdagdroegjeeenstropdag–potdommeuitgerekendopdeenigedagvandeweekdatdiegriebusoutfitdiededeanderevierdagenvandeweekdraagteenswelmag,wegensCasualFriday.Kortom,bestejij,jijpasthierniet.Jijovertreedtregelopregel.Ikweethet:bijzo'ntokowiljenietwerken.Enontslagenworden:helemaalprima!Maartochnietomonbenullighedenalshetfeitdatjedebedrijfsregelsaanjeprachtigecowboylaarzenhebtgelapt?

73

33 Blijfmetjehandenvandevrouwenaf

Weetjijwatbijjouwbedrijfhetbeleidistenaanzienvanrelatiesopdewerkvloer?Ofereenmeldingsplichtis?Ofeenverbod?Oféénvandetweezijn/haarbaanzalmoetenopgevenalsersprakeisvaneenrelatie?Wievandetweedatdanis?Enwaarom?Enwatergebeurtalsbeideevenlangindienstzijneninpreciesdezelfdefunctie?Enofzealleenopevendagenmogenneuken?Ofoponevendagen?Enwelofnietindebezemkast?Entijdenswelkepauzedan?Ikhooptochvanniet.Wantalsjehetallemaalweet,benjeofzo'nsuffeP&O'er,ofjebenteenkeerdelulgeweest.Veertigprocentvanderelaties(hetkanooktwintigzijn,duspinmeernietopvast)komttotstandtussencollega's.Da'shartstikkelogisch,wantjezietdatlekkeredingopjewerkvaker(bijdaglicht)danjeeigenvrouw–ennatuurlijkkanerdanwatmooisgaanbloeien.Ietswaarwerkgeversnietopzittentewachtenomdesimpeleredenendathetjouenjescharrel(oftoekomstigenieuweechtgenote)afleidtvanjulliewerk–datvaltnietteontkennen,dusprobeerhetookniet.Enhetkanleidentotwrijvingmetanderenophetwerk,dieookneteenoogjeophaarhadden.Oferger,diejevoorgingeninhetbezemhok.Dathetbestaanvanrelatiesdoorenophetwerkeenbestaandfenomeenisendaterdusbijbedrijvenregelsvoorwordenopgesteld,daarisniksvreemdsaan.Allemaalprima.Endathelaasmeestaldevrouwdesigaarisalsereenbaanmoetwordeningeleverd,hetistefoutvoorwoordenenookikvindheteengrofschandaal,maardaargaathetnunietom.Waarhetomgaatisdatjevooralnietlangsdiemeetlatvanhetreglementoverseksuelerelatiesophetwerkgehaaldmoetwillenworden.Gewoonnietdoen.Jestaatvoorjoker,jewordteenroddelonderwerpenjeprestatieswordenmetnoggrotereargusogenbekeken–endievanjepartnerin'crime'ook.Ditgeldtinnogveelsterkerematevooreenmedewerkerdielastheeftvaneenfoutebaas.Wantdiegrappenmakergaatjouw

74

hormonendingetjeopdemeestschofterigemaniertegenjegebruiken.Diegaatjezieken,treiteren,pesten,aanjekopzeuren,terverantwoordingroepenenalshetechteenfoutehondisooknogchanteren.Wantaldieurendiejijopjewerkmethaardoorbrengt(inwerkelijkheidvijfperweek,maarhijdraagteenhaathorloge),datgaatnietalleentenkostevanjouwwerk,vanhetbedrijf,vandewinst,vanjeimago,vanallesennogwatenvooral:vanhém.Endathebjijdanopjegewetenomdatjeperongelukeenbillenmanbentenopdewerkvloertegendemooistebillenterwereldbentaangelopen.Enmeer.Bezinteergebegint.

75

34 Hoorhetaanenhoujeoordeelvoorje

Hetgemiddeldeegowordtnogaltijdgestreelddoorexclusieveaandacht.Duserkomteenmomentdatjebaas,ineenvlaagvanpotverdorie-er-is-niemand-anders-om-tegenaan-te-zeiken-dan-die-klojo,confidentiesmetjewildelen.Ennadatjeangstigomjeheenhebtgekekenofhijhetechtweltegenjouheeftalshijbegintleegtelopen,weetje:ikbenvandaagBelangrijk.Enjezetjeorenwijdopen.Ikbendaarvoor.Voordatwijdopenzettenvandeoren.Wantkennisismacht,dusalleswatdiebaasjedeminutennadiengaatvertellen,kanjelaternogeensvanpaskomen.Zekeromdathetvoor99procentzekernietgaatomeengesprekwaarinhijvereninkontengaatsteken,maaromeenpotjelekkerkatten.Aleensmeegemaakt?Zo'nbaasdiedanhelemaallosgaatopzijnmedewerkers,dusjouwdirectecollega's?Enfin,heelboeiendisdatnietvoorje,wantjijweetallangdatFranseenluieflikkeris,BoudewijkeenengegladjakkerdiemiddeninjegezichtmetjemeelachtenachterjerugdoetalsofhijhetaltijdalmetjeoneenswasenMarieeenschoonheidskoninginnetjedatlievermooizittewezendanhaarhandjeslaatwapperen.Da'sgeennieuwsvoorje,maarfijndatiehetmetjedeelt.(Enjeweetmeteen:alsnietikhiergezetenhad,maarFrans,BoudewijnofMarie,danwasikdelulgeweest...)Daarnawordthetinteressanter.Baasjevoeltzichsafebijje,wantjehebteenpaarkeerzodanigzittenknikkendathijdachtdathetinstemmendwas.Dusdankomenvanzelfderestvandecollega'saandebeurt.Decollega'sopbaasniveauenhoger.Diekeihardemanagervanjougaatgewooneenpotjelopengrienenoverdegrotebazenvandefirma.Metnamenenrugnummers,metfeitenenroddels;diegroteluchtballondievanjourespectverwachtblijkteenjochiedatzichzelfookmaartottegroteomvangheeftopgepomptendatnualleluchtverliest.Drievoordelenheeftditheletheatervoorjou.

76

Teneerste:jekennisoverdemensendiehetinjouwzaakvoorhetzeggenhebbenneemtrazendsneltoe.Tentweede:jebaasverliestvooraltijdjerespectenhijweetdatdeeerstvolgendekeerdatjehemaanzijnloslippigheidherinnertookzelfdondersgoed.Entenderde,albenikprincipieeltegenhetinzettenvanhetmiddel:hijischantabelvoorjegeworden.Datgajijnatuurlijknooitgebruiken,wantjebentnetzo'nintegerekerelalsik,maarhijiswelzoiemanddiedatzoudoen,dushijhoeftalleenmaartedénkendatjijtoteendergelijkesmerigerotstreekinstaatbent.Kortom:hijisvanafdatmomenteenspeelbalinjouwhandenenwilhijjetenvalbrengen,danzalhijaltijdvrezendatjehemmeesleurtinjeval.Omdathijzois.Tenslotte:tijdensditsoortsessiesmoetjemaarééndingdoen:hemgeenmomentwakkerschudden.Duszorgvoor0(lees:nul)onderbrekingen.Houjebek!

77

35 Houhetinvergaderingenkort–alsjealgaat

Eengeheimpjeuitdewereldvaninterviewers(enrechercheurs):nadriekwartierverliezenmensendecontroleoverhunuitspraken;zehebbennietmeerdescherpteomtezwijgenofdewaarheideenbeetjenaarhunhandtezetten.Goedeinterviewersleggenindeeerstedriekwartierdebasisvoordevragendieerechttoedoen–endiestellenzedaarna.Nuikhetzozeg,zuljedenken:verrekt,datklopt.Eenandergeheimpjeuitdewereldvandenieuwsgierigemedemens:stilteslatenvallenisaltijdgoed.Demenshoudtnamelijknietvanstiltes,voeltzicherongemakkelijkbijengaatzeopvullen.Metwoorden.Datisindeintimiteitvandehuiskamerofdekroegnatuurlijkprima,alsjijdegenebentdienadriekwartiergezelligdoorrateltofstiltesgaatzittenopvullen,maaropdewerkvloermeestalnietalteverstandig.Terwijldeoplossingzosimpelis:houhetkort.Werkisgeengezin,geenkroeg,geenvoetbalkantine,werkis–ikzeghetmaareerlijk–eenzakelijkdingetje.Endatbetekentdatdaareenprofessioneleopstellingvanjewordtverwacht.Datjenietzomaarjebekeenduwgeeft,maardatjezinnigedingenzegt.Ofniets,ookgoed.Somszelfs:nogbeter.Loslippigheidinvergaderingenisoverigensopeennogveelbeteremaniertevoorkomen.Doorniettegaan.Natuurlijk,eriseenfaseiniederscarrièrewaarinhetstatusverhogendwerktalsjebijvergaderingenaanwezigmágzijn,maarnaarmatejeverderkomtinhetgrote-mensenlevenopdewerkvloerzuljemerkendatdemeestevergaderingenvooralhinderlijkeagendavullerszijn.Nietsminderenhelaasooknietsmeer.Detijddiejeverdoetmetvergaderen,kunjenietbestedenaandingendievoorjouwelnuttigzijn,dusprobeereersteenswatmindervaakuitgenodigdteworden.Somsisdatlastig,omdathetdoorde

78

overijverigeorganisatiemierdiedevergaderingmoetregelenmeteenwordtuitgelegdalseenmotievanafkeuring(enterecht).Datkantactischeentikkieonhandigzijn.Eenbeteremethodeisdanook:verhinderdzijnophetlaatstemoment.Endanbijvoorkeuromeenredendieeringaatalsgesnedenkoek.Zoals:eennieuweklantdiejoualleenopdattijdstipkanontvangen,eenoudeklantdiealleenopdattijdstipkanwordenovergehaaldteblijvenofeenafspraakvooreengeheimprojectwaaroverjedevergadermiergraagsnelallesinvertrouwenzalmelden,maarnuevenniet.Ofzo.Isditjeeenpaarkeergeluktenlevertdeafspraken-ofbesluitenlijstgeenenkeleactiviteitvoorjouop,danhebjetijdgewonnenenbenjevandelijstmetaanwezigenaf.Enja,zosimpelwerkthetwel.Maarkomjeernietonderuitvergaderingenoptefleurenmetjesprankelendepersoonlijkheid:houhetkortenzakelijkengenietmetvolleteugenvanelkestiltedieervalt.

79

36 Zegmeteen'sorry'voorjeeigenfouten

Alsjouwbaaseenbeetjeeensmeerlapis,danishetnietuittesluitendathijzichookeenbeetjeheeftlateninspirerendooréénvandeallerbestemanagementboekenuitdevaderlandsegeschiedenis:'HandboekvoordeKeihardeManager',uitgegevendoordeAmersfoortseuitgeverijBBNC.Deauteurvandatboekwerkschijnteenongelooflijkegoede,slimme,verstandige,hartelijke,wijze,lieve,goede,vriendelijke,scherpe,gave,fijne,voorbeeldigeennogwatvandiemooiewoordendieeindigenopeen'e'gasttezijn.Maardatterzijde.Waarhetomgaat,isdatdienareetterdiejouleidinggeeft(hahahaha!)dathandboekmisschienwelheeftgelezenendaarinstaatalsHoofdstuk1:'Zegmeteen'sorry'vooriedersfouten'.Ennouzegiktegenjou,alsondergeschiktevandie'keihardemanager':zegmeteen'sorry'voorjeeigenfouten.Ishiersprakevaneenfijnstukjeplagiaatofhoezitdat?Inwezenwel.Inmijnvrijetijdbenikvoorgangervande'sorry'-gemeente,eenkerkjedatinNederlandnogheelkleinis.Inde'sorry'-gemeentekrijgenvolgelingendeboodschapmeedatzeeengrootdeelvanhunlevennietverpestenalszeverantwoordelijkheidnemenvoorhunfouten.Datbetekentnietdatzeongelimiteerdfoutenmoetenmaken,nee,hetbetekentdatzegeensecondemeerbestedenaanhetzoekennaarexcusesofnaarmedeschuldigen,maardatzegewoon'sorry,mijnfout!'zeggenalszemethunbuikookmaareenbeetjeaanvoelendatzeeenfout(je)hebbengemaakt.Ofeenblunderhebbenbegaan.Denkjeeensin.Jijhebtgefaald.Jouwbaaskrijgtvanzijnbaasopzijnlazer.Jouwbaasisgeenheld(ofwel,maardanopsokken),dusdiekomtopjouafomjeeensflinkdewaarheidtezeggen.Anderen,nietjij,zijndangeneigdomindeverdedigingteschieten.Tegaanuitleggenwaaromhetfoutisgegaan.Wieerallemaalnogmeereen

80

beetjeofalleschuldhebben.Zouhijdaaropzittentewachten?Ofzijnhetvoorzettenvooropendoeldiehijinzijnwoedealleennogmaarknalhardhoeftintekoppen?Hetlaatstenatuurlijk.Danishijnamelijkzijnfrustratieoverdeschrobberingdiehijzelfnetkreegkwijt.Enhijkonjouneerzettenbijzijnbaasalsdelafbekwaarvanhijenzijnbaasweldachtendatieballenhad,maardietochindepraktijkeenSissyblijkttezijn.Lekkerdan!Ofdealternatieveaanpak.LakaanEltonJohnmetzijn'Sorryseemstobethehardestword'.Jouwbaaskrijgtvanzijnbaasopzijnlazer.Jouwbaasisgeenheld(ofwel,maardanopsokken),dusdiekomtopjouafomjeeensflinkdewaarheidtezeggen.Enjijzegt:“Sorry,baas,mijnfout.Enikhebmeteenmaatregelengenomenomtezorgendathetnietmeerkangebeuren.Nogmaals:mijnexcuses”.Zo,alsdebeste,bravemandangeenhartaanvalkrijgtvandeschrikomiemandmetzoveelverantwoordelijkheidsbesef,danisietochzekereentijdjezijntongkwijt.Maarwatbelangrijkeris:jeontneemthemelkemogelijkheidomzoutindiewondtegaanzittenstrooien,wanthijmaaktzichvolstrektbelachelijkalshijiemanddieruiterlijk'sorry'heeftgezegdblijftuitfoeteren–opwelkemanierdanook.Eéndingetjenog:ditmoetnatuurlijkniettevaaknodigzijn,dat'sorry'zeggen.Danbenjeincompetent.

81

37 Jekuntaltijdnogziekworden...

Werknemersdiehetteheetonderdevoetenwordt,hebbenaltijdéénultiemmachtsmiddelachterdehandomhunbaasallewapensinelkgevaleentijdjeuithandenteslaan:deziekmelding.Eenwerknemermeteenbereidwilligebedrijfsartskanweltweejaardoorbetaalddekozijnenschilderen,detuinopordebrengenenzelfsopwereldreis–enaldietijdheeftdiebaasdie'meendoodschopwilgevenhetnakijken.Hetisnietchicomjeziektemeldenalsjenietechtziekbent.Da'seengegeven,daarbenjehethopelijkookvanhartemeeeens.Maarhetisooknietchicdatbedrijvenrotteappelsleidinglatengevenenzelfslevenslatenverpesten–dussomsbreektnoodwetten.Werkgeversmeteenruimeontslaggeschiedenisvrezenopeenbepaaldmomentindeexit-procedure(diedewerkgeverveeleerderisgestartdandewerknemerweet)eigenlijknogmaaréénding:“AlsJoopzichmaarnietziekmeldt...”Gebeurtdatniet,daniseenenanderjuridischvoldoendedichtgetimmerdomJoopopnietaltelangetermijndelaatstegangnaardepoorttelatenmaken.Gebeurtdatwel,danmoetdewerkgevermaarzienhoeJoopzosnelmogelijkweeruitdeziektewettekrijgenis,zodathijalsnogdierotschopkankomenincasseren.Erisdelaatstejaren(WetPoortwachter,concurrentietussenbedrijfsartsen,e.d.)welheteenenanderveranderdinhetnadeelvandemedewerkerdieviadeZiektewetprobeertteontsnappenaandeterreurvandeterrorist.Maarnogaltijdisergeenartsdieiemandterugdewerkvloeropschoptdieovertuigendgenoegkanaangevendaterdanletterlijkbloedzalvloeien,ondanksdatdeleidinggevendeinkwestiealhetbloeddatonderdenagelszatalheeftweggetrokken.Weetwel:eenziekmeldingzorgtvooruitstel(vanjeprobleem).Nooitvoorafstel.Dusdenkniet:ikblijfziekendedagdatdevervangervanmijnbaasbegintmeldikmeweer.Ikhebheteenkeerletterlijkzozien

82

gebeuren(denaamJoopindithoofdstukisechtnietbijgoddelijkeingevingoppapierverschenen...).MaarJoopwasnatuurlijkweldeSjaak,wantdiehadzijncollega'sinafwachtingvandenieuwebaaslekkerindesteekgelaten.Dusdiekonmaarbeternietmeteeninzijnoude(ookleidinggevende)functieterugkeren.Danzouhijeeneh...probleemhebben.Hetenigewatjeeigenlijkmeteenziekmeldingwelbereikt:jegeeftjezelftijdomjezonderdedrukvanofficiëlewaarschuwingen,slecht-nieuwsgesprekkenenanderenerveusmakendeongeinteoriënterenopjetoekomst.Elders.Enweetvooraldatjevanafhetmomentvanjeziekmeldingdoorjebaas(endoorwieniet?)zalwordenneergezetalsdelafbekdieisafgehakt,deJanWatmetdeslapperuggengraat.Ookgeenpretje.Waaromdantochdeoptievandeziekmeldinggenoemd?Omdateraltijdeenlaatsteredmiddelis.Enheel,heel,heelmisschiendetijddantochnoginjevoordeelgaatwerken...

83

38 Maakgeenruziemetzijnlievelingetjes

Elkemanagerheeftzijnlievelingetjes.Datzijncollega'svanjemetwiehijomdeeenofandereredenklikt.Omdatzevreselijkophemlijkenbijvoorbeeld(bazenzijngekopkopietjesvanzichzelf,wantzevindenzichzelfdeleukstemensopdehelewereld).Ofjuistomdatzerazendgoedzijnindingendiehijnietkan(endankunnenzehemhelpeninhetbereikenvanzijndoelen).Ofomdatzederommelvoorhemopruimen(endaarishijzelfnatuurlijkveeltegrootvoorgegroeid).Ofomdathijereenoogjeopheeft(endatwerktnueenmaalhormonaalzo,zekeralsdeprofessionaliteiteenbeetjeontbreekt).Enjijzietdatgeflikflooivandatgroepjemetstijgendeergernisaan.Inhetslechtstegevalwiljeerbijhoren.Kansloosverhaalnatuurlijk,debaasbepaaltzelfwelwiezijnlievelingetjeszijnenbovendienishetnietechtgoedvoorjezelf.Inhetandereslechtstegevalwiljedieclubuitelkaarspelen,wantjehoudtnietvanvoorkeursbehandelingen,vriendjespolitiekenmeervandieschoolpleindingetjes.Hetisverdorieeenvolwassen,professioneleomgevingendaarmagjetochzekerverwachtendatmensenuitsluitendwordenbeoordeeldopbasisvanhunprofessioneleprestaties?Zo,diezit!Denkjedan...Vergeethetmaar.Ganoueensvooréénkeerinjelevenvanhetslechtsteindemensuit.Danzuljewetendatdiebaasvanjoujenooitzaltoelatentotzijninnercircle.Wantdeeerstekeerdatjullieelkaardehandschuddenenindeogenkeken,ishetalfoutgegaan.Misschiennietletterlijk,maartochtenminstefiguurlijk.Hetisnetalsmetmannetjesenvrouwtjesinhetdierenrijk–deeersteindrukiszeerbepalendvoorhetvervolgvanderelatie.Duserbijhorenkunjeschudden.Ontgoochelmomentjetwee:hetgaathelemaalnietomprofessionaliteit.Ookwelnatuurlijk,maarineersteinstantievooral

84

niet.Hetgaatomgunnen,gunnenengunnen.Enjouwordtdatplekjeindenabijeomgevingvandegrotebozewolfgewoonnietgegund.Endanhetlaatsteontgoochelmomentje:denknietdatjeviadelievelingetjesvandebaasookmaarietsbijdebaaskanbereiken.Ja,zeker,delievelingetjesvandebaaszullenalleswatjezezegttegenmeneervertellen.Alleswaarmeezezelfhunvoordeelkunnendoen.Enzekernietswaarmeejijerbeteruitgaatzienvoordiebaas.Jemochteensdeplaatsingaannemenvaneenvandehuidigelievelingetjes,zezijntochnietgek?Genoegontgoocheld?Dandoenweernogeenstapjebovenop.Dielievelingetjesvandebaas,daargajijdusderestvandecarrièrevanjebaasbijjulliegezamenlijkewerkgevermeteengroteboogomheenlopen.Diegajenietaanvallen,nietophunfoutenwijzen,nietuitlachen,nietzwartmakenennietopwelkeanderemanierdanookhetlevenzuurmaken,wanthetkostjegeheiddekop.Jemoetmaarzodenken:jouwtijdkomtnogwel.Wantnáhetvertrekvanjebaasbijjulliegezamenlijkewerkgever,dánzijnzenatuurlijk(subtiel,subtiel!)vanjou!

85

39 BlijfuitdebuurtvanP&O'ers

Hetschijntdatbijeenzogenaamd'arbeidsvoorwaardengesprek'altijdiemandvandeafdelingP&O(ofpersoneelszaken,HumanResourcesofhoehetookmagheten)hoorttezitten.Dielegtdanheteenenanderuitoverhetbedrijf,deregelsengewoontes,deauto-endebalpenregelingenuiteindelijkmoetnogevenhetsalariswordenafgetikt.Jebentdanalzoinslaapgesukkelddatjejescherptevolledigkwijtbent–endatwaswaarschijnlijkpreciesdebedoeling.Laatikeenssociaaldoenengelovenhetdithelespelletjenietviademailkanwordenafgehandeld.Oké,bijP&Ogeweest,eenhandjegeschud,depapierwinkelgeregeldendannugraag:aanhetwerk!MaarzobenjedusnietmetP&Ogetrouwd.WantP&Oeindigthet'arbeidsvoorwaardengesprek'namelijkoveralindedemocratischewereldmetdezin:“Enmochterooitietsaandehandzijn,komnaarons.WantdeafdelingP&Oiservoordewerknemersvanditbedrijf.”Waarofniet?Hetmaginanderewoordenzijn,inkortereoflangerezinnen,maaraltijdisdieboodschapvanP&O:wijzijnjevrienden,hebjeshit,meldjeaanonzebalie,wijlossenhetmetjeop.Endanzijnerdusmensendiedatgeloven...Voorermisverstandendewereldinkomen(mijneigenvrouwisnotabeneeenP&O'erenzeisookzonderhetbashenvanhaarberoepsgroepalvaakgenoeggeïrriteerddoormijngedrag):erzijnzakenwaarbijikGodopmijnbloteknieëndankdatereenafdelingP&Ois.Maardatzijndanwelzakenvanzeerpraktischeaard.Denieuweleasebak,deoudebeoordelingsgespreksverslagen,hetdossiervanJantjeofPietjeofRoland,deCAOwaaropeenofanderezwakziekmisselijkezichberoept–alshetgaatominformatiediesystematischisopgeslagenzijndedames(ja,altijddames!)vanP&Omijnbestevriendinnen.Maarnietalshetgaatomdeechtezaken.P&O'erszijnindienstvandedirectieenhebbenalstaakhetlevenvandedirectiezomakkelijk

86

mogelijktemakenwaarhetgaatomdievreselijkekostenpostdiepersoneelheet.Enwieechtgelooftdathetandersinelkaarsteekt,diemoetheelsneleenborrelmetmegaandrinkenommijuitmijndroomtehalen.Terugnaardiedirectie.Dieheeftjouwbaasinprincipehogerzittendanjou.Enomdatdiedirectiedatzoziet,zietdieloyaleafdelingP&Odatookzo.Dusalsjijeensechteenprobleemhebt,bijvoorbeeldmetdiefoutebaasvanje,danhoortdeafdelingP&Ojeverhaaldolgraagaan.Maargeloofnoualsjeblieftniet,datdeafdelingP&Overvolgensobjectief(endiscreet!)gaatonderzoekenofjouwklachtterechtisomvervolgensdedirectieteadviserenonmiddellijkjouwbaasopnon-actieftezetten.Dekansis,ikzeghetmaarronduit,groterdatjouwbaasexacttehorenkrijgtwiewatheeftgezegd.JouwbaasweetookdatdedamesvanP&Odieklachtoverhemlinearectadoorbriefenaandedirectieenzie:jekuntwachtenopwraakvanboven.Ikbedoel:hetzijnmisschienwelgezelligedames,opP&O,maarzedoenjeeerderkwaaddangoedalsjeeenprobleemhebt.Dandrinkjediekopkoffiebeterelders...

87

40 Laat'mschrikkenvaneenduidelijke'nee'

IkmaginelkboekdatikvooropofoverdewerkvloerschrijfgraaggratisreclamemakenvoordefirmaTime/systemsinVught.Geenflauwideeofdietokonogbestaat(enikbenteberoerdomhetoptezoeken),maarikzalhetgewoontotindelengtederjarenblijvendoen.Daarhebiknamelijkhetbelangrijkstewoordgeleerduitmijnhelecarrière(ach,carrière,jesnaptme...).Datwoordis:NEE.DiefirmaTime/systemsleerdecursistenàraisonvanveleguldens(mijncursusspeeldeinhetbeginvandejaren'90vandevorigeeeuw)betermethuntijdomtegaan.Decursusleiderschuwdedaarbijderedeneringenuitgodsdienstigesektesniet,wantwathembetreftmoestjeelkesecondevanjelevengaanvolplannenenwaselkenietvolgeplandesecondeuithetverledeneenverlorenseconde,omdatje'mnooitmeeropnieuwzoumeemaken.Demenshadtussenkribbeenkistslechtseenbeperktaantalsecondentotzijnbeschikkingenhijmoestwoekerenmetaldiesecondes,vonddeman.Goed,hetzalwel.Bijmijbleefvandieheledagmetdievogelmaaréénzinhangen:“Zeggewoonnee”.JongevrouwenkennennogeensterkerevariantopdiezinvanuitdehoekvanPostbus51:“Alseenvrouwneezegt,bedoeltzeooknee”.Wijcursistenleerdendusdatje'nee'moestzeggen,dedoelgroepvanPostbus51leerdedatdeontvangervandieboodschap'mdanooknogduidelijkmoestbegrijpen.Jouwbaas,metzijnlievelingetjes,isnietgewendeen'nee'tehorenalshijietsvaniemandwil.Althans:nietindelijnnaarbeneden.Hooguitkrijgthij,alsiemand(weereens)geenzinheeftineenrotklusje,een'ja,maar...'tehoren,maardeuitlegdiedanvolgtmaaktzoweinigindrukop'mdathijthingsdoneconsidert.Hijluistertbeleefd,zegtdandathijhettochwilhebben,ziethetstukverdrietdat'ja,maar...'zeimetgebogenrugvertrekkenendenkt:next!

88

Nubenjijdienext.Enjijkrijgtookeenvraag.Hijheeftietslatenversloffen,jijmoetdeshitvoor'mopruimen.Enjijzegt:“Nee”.Erzoudannatuurlijkeenellenlangediscussiekunnenontstaanomdathijhetwoordnietbegrijpt(hetistenslottenieuwvoor'm),maardekansisgroterdathijzichdekolereschrikt.Wantnatuurlijklegjewelevenindriepennenstrekenuitwaaromjeopdatmomentechtgeentijdhebtommeneersverzoektehonoreren.Endatzijnpennenstrekenwaargeenspeldtussentekrijgenis.Maarjesnaptzijnprobleem(zelfishijincompetent),dusjematst'mooknog,wantjezegt:“Weetjewiedatveelbeterkandanik?Frans!”Zijnprobleemopgelost.Jijgeenprobleemerbijgekregen.Datnoemenweindewereldvanderatteneen'win-win-situatie'!

89

41 WeetdatAmsterdammersmakkelijkliegen

Dithoofdstukiseigenlijkalleenbedoeldvooreerlijke,hardwerkendeNederlanders.DusnietvoorAmsterdammers.Amsterdammerskunnenhetwellezen,bijwijzevanspiegelvoorgehoudenkrijgen.Maarach,zevindenhettochallemaalmaaronzin,wantwatweetzo'nboertjeuitEesterga,geborenin010nogwel,nouvanhetechtelevenindeechtewereld?Alshetwielernognietgeweestzouzijn,washetuitgevondendooreenAmsterdammer.Endieoerknal,ofdieGod?Ook(hetwerkvan)eenAmsterdammer!Goed,diezijnweg.Wezijnmeteerlijke,hardwerkendeniet-Amsterdammersonderelkaar.Dankanikhettenminsteduidelijkzeggen:Amsterdammersliegen.DusisjebaaseenAmsterdammer,danhoefjenooitmeertetwijfelenaanzijnintegriteit.Dieontbreekt.Nudenkjewellicht:hè,gatsie!Maarda'snietslim,wanthetisjuist(omFoppemaarweereensteciteren)hartstikkeneprimadatjeweetdatjebaasnetzomakkelijkdeboelbijelkaarliegtalszijnneussnuit.Wantdatcreëertduidelijkheid.ErismaaréénmomentwaaropdeAmsterdammerzijnwarekaraktertoontendatisalshijeengraptenkostevanjoumaakt.DatsoortgrappenishetexclusievedomeinvandeAmsterdammer,wistjedat?Lekkeriemanddieopdegrondligteentrapjeofdrienagevenendanindatkutaccenteindigenmet:“Geintje,meneerSonnenberg!”Maarverder,inbusiness,isdeAmsterdammereenpathologischeleugenaarendatbetekentdatjehemnooitmoetgeloven.Lekkereendimensionaal.Depestmetniet-Amsterdamseslechtebazenis:zemoetenzichwelAmsterdamsgedragen,enigszins,omteoverleven.Afentoeeenpotjeliegenalsofhetgedruktstaat.Demanagerdiebeweertdathijnooitliegt,heeftzijneersteleugenopdatmomentuitgesproken.Ofzijnlangstetijdgehad,omdathijvertrouwelijkeinformatielektmethet

90

tempovandatBP-dingdestijdsindeGolfvanMexico.Dusjehebtalsondergeschiktevanookdeniet-Amsterdamsemanagerhetprobleemdatjemoetontdekkenwanneerhijliegtenwanneerhijdewaarheidspreekt.Endatmaakthetnietgemakkelijkvoorje.EngajeervervolgensvanuitdathijnetalsechteAmsterdammersaltijdliegt,dangajeindefout.Lastighè?Heelergrelevantishetallemaalniet,wantjezultinheelNederlandsteedsmeerAmsterdamsebazengaantegenkomen,vooralbijbedrijvendielekkerhipandhappeningwillenzijn–lieverdaneensolideondernemingmetgezondewinstcijfersenaldieanderesaaieshit.NietzozeeromdatzezogoedkunnenliegenrukkendeAmsterdammersop,maarvanwegedieandereeigenschappendieerinzijngeïnjecteerdtoenzevanEindhoven,TerAarofLangetabbetjenaardehoofdstadverhuisdenenzichopeens'wereldburger'gingennoemen:stuitendearrogantie,eeltopdeellebogeneneen'mond'diegroterisdandievandegrootstegrootbekkikker.Delesdieikjeduswilmeegevenisdeze:jebaasliegtenhetkosthemweinigmoeite.Hetenigewatjijkuntdoen:geloofhemniet...

91

42 DeCAObestaatniet

Alsjesneldoodwilt,zakelijkgezien,danmoetjevooralbijheteerstedebesteconflictmetdeCAOgaanzwaaien.Daarzijnwerkgeversallergischvoor–hoezeerzeookhettegendeelzullenbeweren,wantdatkrengisnietvoornietsmedenamenshenvastgesteldingoedonderlingoverlegmetvakbonden.(Alsjemeteendoodwilt,zakelijkgezien,danmoetjedatzwaaienmetdeCAOvergetenenbijheteerstedebesteconflictmeteenadvocaatvandevakbondgaandreigen–datiseennogroderelapopdestier)DeCollectieveArbeidsOvereenkomstregelt,denaamzegthetal,collectieveafspraken.Somsvooreenenkelgrootbedrijf,somsvooreencompletebedrijfstak.Dieovereenkomstenwordengeslotentussenwerkgevers(organisaties)envakbonden.Beidepartijenwetendatvakbondenallangnietmeerdewerknemersechtvertegenwoordigen(welkedertigerwordtnoggeheelvrijwilligenopeigeninitiatieflidvaneenvakbond?),maarbijgebrekaaneenbeteralternatiefmogendievakbondennogaanschuivenendoenalsofzenogwelnamensiedereenspreken.Grofgezegdkomthethieropneer:dewerkgeverswillenzominmogelijkkosten,devakbondenwillenzohoogmogelijkeopbrengstenenergensindebuurtvanhetmiddenvindenzeelkaar(wantwezijnimmersFrankrijkniet,metaldiestakingen).Boeien,zuljezeggen.Endaarhebjegelijk.Jijhebtjeeigenzaakjesnamelijkalgeregeldtoenjeopdepayrollkwamenvoorjerechtsbijstandhuurjevanjeuitgespaardevakbondscontributiezelfweleenadvocaatin.Alsjediehoudingvastweettehoudenalsdesituatiepenibelis,iserniksaanhethandje.MaaralsjeophetmomentdatvanjoudingenwordenverwachtdiewatvolgensdeCAOgerechtvaardigdistebovengaan,moetjeookeengrotejongenzijnenhetwoordCAOnietindemondnemen.WantalsjeeerlijkbentweetjeookweldatjejebovengemiddeldesalarisenjeschitterendeOVJaarkaarttedankenhebtjuistaandeinspanningendiejebovenopdeCAOhebtverricht–opdatmomentnoggratis.Datnoemdeje:

92

investereninjecarrière.Endanmoetjedusooknietgaanmiepenalsheteenkeertjetegenzit.Mijnadviesaanjou:doeofdeCAOnietbestaat.Jijbenttezeereenindividu,meteeneigenarbeidsovereenkomst,dietochalafwijktvandiearbeidsovereenkomstenvanaldieanderesukkelsdaar,omjeteberoepenopdingendiedevakbondsfossielenvoorjouwbijnabejaardecollega'suithetvuurhebbengesleept.Alleendankunjezelf,eenmaalopdestoelvanjebaas,vanjouwmensenhetzelfdeverwachten.EristrouwenséénmomentinmenigcarrièrewaarbijhetwoordCAOonvermijdelijkvalt:bijhet'arbeidsvoorwaardengesprek'–alsjeindienstkomtennognietbijdetopsalarissenhoort.Danzalzo'nP&O-tantejegaanvertellenover'deCAO-schalen'.Datwoordvormtdeinleidingopdemededelingdatjeechtnietkuntgaanverdienenwatjejezelfwaardvindt.Antwoorddanmetdezezin:“DeCAObevatMINIMUM-afspraken,dusdaarhebbenwijnietsmeetemaken”.Fflekkerdetoonzetten...

93

43 Neemnooitjewerkmeenaarhetweekend

“Jemoetjewerknietmeenaarhuisnemen...”Kenjedie?Nou,grotergeleuterbestaaterniet.Alsjeechtbijhetaldannietspreekwoordelijkeuitklokkendeklokvolledigkuntomzettenendathetaldannietspreekwoordelijkeinklokkendevolgendewerkdaggeensecondemetjewerkbezigbent(injehoofd),dandurfikwelteweddendatjeofaaneenlopendebanddoppenoppottenaugurkenstaattedraaienofnietbetrokkenbentbijjewerk-enambitieusevenmin.Ditisde21steeeuw!Deeeuwwaarinmonotaskingnietmeerbestaat.Deeeuwwaarinwerkenprivésteedsmeerdoorelkaarzijnenzullengaanlopen.Deeeuwwaarinaltijdbereikbaarzijnderegelis,enonbereikbaarzijndeuitzondering.Endaarinmoetjemee,tenzijjegenoegenneemtmethetminimumloonvoorderestvanjeleveneneenbaandiejeslechtsopéénmanierbevredigt:jekunterjehuurhuisjevanbetalen–enverdervooralnietteveelleukedingen.Dusja,jegaatregelmatigjewerkmeenaarhuisnemen.Datisgoedvoorjou,datisgoedvoorjewerk.Juistalsjenietinjewerkomgevingzit,kunjeeenswatreflecteren,wordjecreatief,bedenkjeoplossingenvoorproblemenenkunje(jaja,ookdat)eensopjegemakwatachterstalligwerkwegwerkenomdatjenietconstantwordtgestoorddoordezeofgenemeteenrotsmoes.Zitjeerandersin,danheeftjebaasmunitieomjeleventeverpesten.Doejehetwel,daniserweereendingetjeminderwaarophijzijnpijlenbijjekanrichten.Maar.Edoch.Evenwel.Desondanks.Dus.Erzijngrenzen.Enwatmijbetreftmoetjedieduidelijkformulerenvoorjezelf.Bijvoorbeelddoortezeggen:inhetweekendwerkikniet.Oké,jehebtambities,duslatenwezeggen:45vande52weekeindenperjaarwerkikniet.Datgaatjehelpenfoutebazentebestrijden.Wantfoutebazenhebbenereenhandjevan(waarofniet?)omuitgerekendopdewatrustigervrijdag

94

(levedeATV!)dingentebedenkendieeigenlijkmaandagnogafmoeten.Enomdatzezelfinhetweekendmoetenrijdenvoordehockey,moetenshoppenmethunzuurbekkigevrouwenooknogzelfeenrondjeopdegolfbaanwillenlopen,delegerenzedieellende.Bijvoorkeuraanjou.Beschermjezelfopdatmomenttegeneentelangduriggespannenboog.Wantuiteenboogdiealtijdgespannenstaat,komtgeenpijl–slaerhetstandaardwerk'Erzijnmeerrattenmetdassendanmetstaarten'maareensopna,daarstaathetheelduidelijkin.Enbedenkdanwatjeinhoofdstuk40las:laathemschrikkenvaneenduidelijk'nee'.Ofonderhandelereenprachtigecompensatieuit.Weetjebijvoorbeelddatheteindjanuari22gradenisopLanzarote?Dáárvierdagenopkostenvandebaaswerkenopeenterras,ja,dan...(Dushijdoethetmaarlekkerzelf,jouwaccumoetookopgeladenworden).

95

44 Ontdekdegeheimenvanjebaas

Mijneerstebaaswasverliefdopmijnnaastecollega.Mijntweedebaaslietcollega'sonderwerktijdschnabbelenvoorhetbedrijfvanzijnvrouw,dathijonderwerktijdbijonzegezamenlijkewerkgeverbestierde.Mijnderdebaaswasillegaalspelersmakelaar.MijnvierdebaasschreefmeeaanhetverkiezingsprogrammavandePvdAindeplaatswaaroverzijnkrantschreef.Mijnvijfdebaasontvingsteekpenningenvaneenautoimporteur.Mijnzesdebaasgingmetzijnzoontjeopuitnodigingvaneencrimineelnaarijshockeywedstrijden.Mijnzevendebaaswaseenvreselijkevreemdganger.MijnachtstebaaswasRobvanVuure.MijnnegendebaasPietervanAcker.(Overnummerachtennegengeenkwaadwoord,jesnapt'm...)Mijntiendebaaswildestiekemeenmethetbedrijfwaarwewerktenconcurrerendproductopdemarktbrengen.Mijnelfdebaaswasgefrustreerddoorhetsuccesvanzijnvrouw.Mijntwaalfdebaasdeedhetmetdeallerhoogstebaas.Mijndertiendebaaswaseenalcoholist.Mijnveertiende...(tervoorkomingvanprocessenhebikwatgehusseldmetdegetallenenbenikbijenkelejarengeledengestopt).Enfin,allemaalfeitjesovereendeelvandeleidinggevendendieikhebgehad.Feitjesdiemisschiennietzoheel,ofzelfstotaalniet,relevantlijkenvoordeoutputvanzijn(ofhaar)enalhelemaalnietvoordeoutputvanmijnwerkzaamheden.Maaralsjedatechtdenkt,datditprivédingenzijn,dienietrelevantzijn,tja,danbenjebijmijtochechtaanhetverkeerdeadres.Ikganietbewerendathetopdewerkvloeraltijdééngrootgevechtisommachtengunnenenmeervandiedingenuithetgrotedierenrijk.Ofweetje,eigenlijkdoeikdatwel.Hetgaatookomcompetenties,da'sdebasisomteoverleven,maarhetgaatookomveelmeerdancompetenties.Zoals:hetkennenvandeachilleshielen.Envanaldiedertienbazendieikhierbovenbeschreef,kendeikdeachilleshielen(envanRobvanVuureenPietervanAckerhouikzelekkervoorme).Nuishetnietzodatikzebijdeeerstedebeste

96

dienstopdrachtdiemenietbevielkeihardchanteerdemetmijnkennisvanhungeheimen.Wantikwasaljongnietachterlijk.Nee,ditisdewereldvandeverholenblik,deguitigeknipoogenhetvalselachje.Jemoeteenbaasmeteengeheim/achilleshiel/handicap/risicofactorheel,heel,heelsubtiellatenvoelendatjepreciesweethoehijinelkaarzit.Nooituitspreken,alleenmaarsuggereren.Kenjehetgevoelvaneenknoopjeinjemaagomdatjeergensnietzo'nheelprettiggevoeloverhebt?Negenvandietienkeerweetjeprecieswaarvanhetisenhoejehetkuntwegkrijgen.Inhetgevalvanjouwbaas:jijhebtdatknoopjeerinaljesmerigheidgeplaatst,hijkanhetwegkrijgendoorjouvooraljegoddelijkegangtelatengaan.Zoniet...Ikkanhetnietgenoegherhalen:kennisismacht.Kennisvangeheimenismachtinhetkwadraat.

97

45 Geloofnietdaterechtnaarjegeluisterdwordt

Tweekeerinmijnlevenhebikgewerktbijbedrijvenwaardewerknemersdachtenhetvoorhetzeggentehebben.Deeerstekeerwasikzelfeengewoneonderknuppel(plaatsvervangendchefactueel),detweedekeerstondikietsjehogerindehiërarchie(hoofdredacteur).Manmanman,wateenheerlijketijdwasdat.Medewerkersdiedenkendaternaarzegeluisterdwordt,serieusgeluisterd,zebestaandusnogaltijd.Indejournalistiekvindjezemeestalin'vertegenwoordigendeorganen'alseenredactieraadofeenredactiecommissieenjeherkentzeaaneenbloedserieuzeblikinhunogenenafhangendemondhoeken.Hetzijn,zegmaar,mensendietegenteweiniggelukinhunlevenzijnaangelopen.Diehuntreurniswillencompenserendoor'opdezaakoptekomenvoorhetalgemeenbelang'.Geloofme:medezeggenschapiseenfarce.Erwordtheusweleensietsgedaanmeteenwijzeraadvandezeofgene,maardanalleenalsdeliedenaandeanderekantvandetafelopeenseengoudentipontdekkenindewoordenwaterval.Ietsdatzehelemaaloverhethoofdhaddengezienendatzebestgoedindeorenklinkt.Enzezullenookzekerwatonbenulligeaanpassingenophuneigenplanaccepteren–mitsdaaruitgeenbloedvloeitendekostenbeperktzijn.Maarvoorhetoverigehalenplannenvanbazen(enzekerhogerebazen)gewoonongeschondendeeindstreep.Enhettragischeis:datweetiedereen,behalvediesneuneusdiemedezeggenschapzittehebben.Diebereidzijnmomentenminutieusvoor,onderwerktijd,maarookthuis,oefentzijnspeechvoordespiegel,weettevorenzekerdaterniksmeermiskangaanendiewordtdanmeteeneenvoudighandgebaarnaarhetrijkdertalentlozenterugverwezen.Alwaarhijdetoegeworpenaalmoes

98

verdedigtalsofhijzojuistdriekinderenmetgevaarvooreigenlevenuiteenbrandendhuisheeftgered.Endangaatditnogoverformeelgeregeldemedezeggenschap.Waarbijwerkgevers'iets'verplichtzijn.Kunjenagaanhoeheteraantoegaatindeniet-geïnstitutionaliseerde'medezeggenschap',deeen-op-een-gesprekkentussenjouenjebaas.Ookalvraagthijjemening,beweerthijmetzo’nzonder-jouw-commitment-ben-ik-ook-niks-smoelwerkdathijheelveelwaardehechtaanjeoordeelenhetzekereenbelangrijkerolzalgevenindebesluitvorming:forgetit!GaermaargewoonvanuitdathetallemaalgedoevoordeBühneis.Enalsdatzois,danvraagikje:waaromzoujehetachterstevanjetonglatenzien?Waaromzoujeerveeltijdinstoppen?Waaromzoujehetzelfwelalteserieusnemen?Joh,galekkerwerken,da'sveelzinvollervoorjouenjeloopbaan!Nogééntipvoorhetgevaljeooitwordtgevraagdvooreen'vertegenwoordigendorgaan':alleendoenalsjevindtdatjeeendermategroteminkukelbentdathetheelbelangrijkisdatdedirectieookjouwnaameensopeenverslagzietstaan.Inalleanderegevallen:neemeenhobbyalsjetijdteveelhebt.

99

46 Checkjemailopjeeersteenlaatstevakantiedag

Alsjevakantiebegonnenis,hebjeinééndinggeenzin:meteenopjeeerstevakantiedagaanhetwerkgaan.Tochishet,alsjeeenzekerepositiedenkttehebben,maarnatuurlijknogveelmeeralsjealeentijdjemeteenonbestemdebuikpijnrondloopt,zinnigomjeeerstevakantiedagtochevenjemailtechecken.Wantalsde'bovenjougestelden'ietswillenflikkenbijde'onderofnaastjougestelden',danisjouweerstevakantiedaghunmoment.Ikhebdaadwerkelijkeensopeenplekgewerktwaarmijnbaas,tevensdegrotebaas,opmijneerstevakantiedagevenallerekeningetjesdiehijmetmijhaduitstaangingvereffenen.Mijnmedewerkerswerdenoverstelptmetdienstopdrachten,dieallemaallijnrechtingingentegendeafsprakendieikmetzehad.Degroteleiderdachtslimtezijn:ikzoutochdriewekenwegblijven,tegenhemdurfdenzegeen'nee'tezeggen,dustegendetijddatikterugwas,warenzijnwensenstaandbeleidgeworden.Enikmoestweleenheelgrotejongenzijnomdeboeldanweerterugtedraaien.Nadatdegriezeldezetructweekeerhaduitgehaald(enhetdusgeentoevalwas,maarstrategie)beslootikbijmijneerstvolgendeabsentiedeeerstedagopallemailsdiehijrondstuurdemeteentereageren(replytoall)mettegengestelde'bevelen'.Metdaarinnatuurlijkdezin:“DooreenmisverstandwasXXXerblijkbaarnietvanopdehoogtedat...”Methetwoord'misverstand'dekteikmezelfintegenzijntoorn,maarhetboodhemdekansopeenaftochtzondergezichtsverlies.Hemstuurdeikeenmailtjedatikhetjammervonddatikopmijneerstevakantiedagmoestwerkenomschadetevoorkomenendatweheteropmijneerstewerkdagnamijnvakantieoverkondenhebben.Envervolgensmaakteikmeonbereikbaarvoorhem.Kamikazegedrag?Hetzalwel.Ergerisjetelatenpiepelendooreenbaasdiezijnverlorenconfrontatiesopdezemanieralsnogwilwinnen.

100

Ennee,ikbleeferooknietlangmeerwerken.Maarlanggenoegomhemtelerendatermeerrattenopaarderondlopendanhijalleen.Veelbredernu:delaatstevakantiedag.Danmoetjegewooneenuurtje(oftwee,drie,vier,whatever)jewerkmaildoorenallesweggooien,archiverenofklaarzettenvoorafhandelingopjeeerstewerkdag.Metdemeukdietegenwoordigtijdensdriewekenvakantieeenmailboxvollooptbenjeandersjeheleeerstewerkdagbezig–enda'snietfijn.Maarnogveelbelangrijker:alsjediedriewekenachterstandhebtbekeken,benjeweerbijopdedossiersdieertoedoenenkanniemandjejeeerstewerkdagietsopdemouwspelden.Bangdatjegezingaatzeurenoverdeze'extrawerkdag'?Hahaha,diezijnnadriewekenmetjouookwelweertoeaanhunrust...

101

47 Declareeraltijdteweinig

Stel:jebentgetrouwd.Stel:jehebteenoogjeopeenbloedmooievrouwelijkecollega.Stel:zijookopjou.Stel:julliekunnenonmogelijk'savondsafspreken.Stel:jullieduikenonderwerktijdeveneenbezemkastin.Stel:desecretaressevandebaasmoetietshebbenuitdebezemkast.Stel:jewilteeniPad.Stel:erligtereentje'over'tezijnopjouwafdeling.Stel:jebent'savondsdeenigeaanwezigeinhetpand.Stel:jestopt'minjetas.Stel:debewakervraagtjebijhetverlatenvanhetpandevenjetasopentedoen.Stel:jebentboosopeencollega.Stel:jehebt'sochtendseenbotsinggehad.Stel:diecollegagaatlopenziekenenzuigen.Stel:jebloedkookt.Stel:jeverkoopthemeenknalvoorzijnkanis.Stel:hetstaatopdebeveiligingscamera.Hetgaatbestwelomgrotedingen,hè?Devrouwvanjeleven,eengratisiPadeneencollegavanwieiedereenzalzeggen:goeddateindelijkeensiemandhetgedaanheeft,wantdiegozerverdiental23jaareengoedpakslaagmetdiegrotebekvan'm.Entoch...gajijeruit.Enterecht.Jehebtseksonderwerktijdmeteencollegaopeenplekdienietbedoeldisalshotel,jesteeltvandebaasenjegebruiktfysiekgeweldtegeneencollega.Driestaandevoetjesoprij.Eenheelgrotemeneerdiediemetsucceszouaanvechtenbijderechter.Kansloosverhaal.Oké,jehebthetbeeld.Driegrotedingen.Endannunaareenheelkleinding:dedeclaratie.Voorhetdeclarerenvanvoorhetwerkgemaakteonkostenzijnoveralduidelijkeformeleenanderswelinformeleregels.Endieluidendatjedieonkostenmagdeclarerendiegemaaktmoestenwordenvooreengoedeuitoefeningvanjefunctie.Grofweg.

102

Declaratieskunnenopdriemanierenwordeningevuld.Een:metdehark.Twee:exactnaarwaarheid.Drie:metdehandremerstevigop.Inheteerstegevalprobeertdedeclarantinkwestiezijninkomenoptevijzelendoorelkbonnetjetedeclarerendathijmaarheeftkunnenvinden.Demooistedieikooitmeemaakte:eeninterviewerdieeencassetterecordertjewaarjejeinterviewsopneemtdeclareerde,omdat,nukomtie,“dateencadeautjewasvoorTarikOulida”(devoetballerdiehijinterviewde).Ikhoefjehopelijkniettevertellendateengrootdeelvanhetdossierwerkomdievogeltelozenwasgewijdaanhethoofdstuk'declaratiefraude'.Enalsikhettochmoetvertellen:datwaszo.Iemanddievooreenpaareurofraudeeencontractvantienduizendeneuro'snaardeknoppenhielp–hoesneukunjezijn?Inhettweedegeval(exactnaarwaarheid)isdedeclarantnogalwattijdkwijtaanhetheledeclaratieproces,inclusiefhetkopiërenvanelkbonnetje,wanthetmochteldersinderoutingeenskwijtraken.Financieelniksopdittypeaantemerken,maarveelcreativiteithoefjeernietvanteverwachten.Next!Next:demandieteweinigdeclareert.Ofdevrouw,maardatgeldtaldeheletijd.Geenfraudeurengeenmierenneukerendusniettepakkendoorzijnbaasop'teenof'tander.Held!

103

48 Zorgvooreenvloeibare,oncontroleerbareagenda

Wezijnnognietklaaroverdeclaraties.Wantjedachtnetnatuurlijkdatikwelheelmakkelijkoverdiegastheenstaptedietotopdekommanauwkeurigdeclareert.Diedeedinjouwogenmisschienwelhelemaalnietsverkeerd.Duswaarompleitteikernietvooromheelnauwkeurigallesbijtehoudenentedeclarerennaardelettervandewet?Danschietjeernamelijkgeeneurobijinendatdoejewelalsjemaareenbeetjeaanklooitenminderdeclareertdanwaarjerechtophebt.Isookzo.Maareriseengoederedenomditgedoemetbonnetjeswatfrivolertebekijken:jewiltgeenambtenaarzijn.Dehelegedachteachterergensmetplezierwerkenisdatjeongrijpbaarbent.Iemanddieaandeenekanttotopdelaatsteeurozijnbonnetjesbewaart,administreertendeclareert,iseenongelooflijkemierenneuker.Diekanechtniemandmeerwijsmakendathijmoetfladderenalseenvlinderomhetbesteuithetcreatieveprocesinzijnhersenentehalen.Endatbetekentdathijvanminuuttotminuuttraceerbaarzalmoetenzijn,wantjekunt–indelogicavanleidinggevenden–nietdeenedagzwartzijnendevolgendewit.Jebenteensaaiepierofjebenteencreatieveflierefluiter.Enjijmoethetlaatstezijn.Want?Wantalserietsergisbijeenrotbaasishetdatdierotbaasjevanminuuttotminuutkantraceren.Wantdankaniejeookvanminuuttotminuutlastigvallenmetzijngeneuzel.Debelangrijkstestapinhetprocesvanongrijpbaarworden,zitinhetagendabeheer.Zelfsalsjewerktopeenafdelingmeteencentraleagenda,ishetmogelijkmeetedoenmetdesaaimansen(door'mkeurigintelatenvullendoordeafdelingssecretaresse),maartochongrijpbaarteworden.Hettoverwoord:maakhaargek.Beginopmaandagmetdesaaisteweekagendavanhethelespul,maaroverstelpdeschoonheidalvanuitjeeersteautokilometermetwijzigingen,aanvullingen,onzekerheden,misschiens,wellichtsenandereongein.Opdatzena

104

eenpaarwekenzogekvanjeisgeworden,datjeeenstatusapartehebtgekregen.Luistergoed:dieisgeenpleidooivoorfraude.Alsjezegtergensgeweesttezijn,danmoetjeerookgeweestzijn.Bijeenvanmijnvorigewerkgevers(Metro)werkteeenaccountmanagerdieelkeweekophetzelfdetijdstipbijdezelfdeklantlangsging.Nuzoudatkunnen.Mitsdieklantveelbesteedde.Maarhijtrokeraltijdzo'nratterigeblikbijalshijzeiwaarhijheenging.Duswatdeedzijnbaas?Diebeldetijdenszo'nafspraakeensnaardieklantenvroegofonzegewaardeerdecollegaevenaandelijnkonkomen.Datwerdduseenstaandevoetje.Eneengoedgesprekvoordemanbijthuiskomst,wanthijwaswelergensopdatvastetijdstip,maardatwaszekergeenklant...Eerdereenleverancier(ennunietmeteenaanseksdenken;demanwasgokverslaafd).

105

49 Leverwatgevraagdwordt-en10procentextra

Desimpelstemanieromjevervelendebaasteoverlevenisnogaltijd:gewoonjewerkdoen.Engoed.Endannogneteentikkiebeter.Hetlijktzovanzelfsprekenddatiedereendieeenarbeidsovereenkomstheeftafgesloteneersteensbegintzijnwerkgoedtedoen.Arbeidsanalisten(enhunkinderen,zoalsik)wetenwelbeter.Zelfshetdóenvanhetwerkalleenalisveelalteveelmoeite.Inveelbedrijvenzijnwerknemers30procentvandetijdnietbezigmethunwerk.Endatvindenzevolkomennormaal.BijdegratiskrantMetrohebikenkelejarenmeteenminimaleredactiebezettingkunnenwerken,doordatalleredactieleden(informeel)metelkaarhaddenafgesprokendatzedieachtuurperdag(ennogwatmeer)gewoonzoudenwerken.Alsjewerkleukis,endatwashetdaar,isdatgeenstraf.Enalshetwerknietleukis,kunjeeldersmisschienleukwerkvinden...Totzover:jewerkdoen.Volgendeonderwerp:jewerkgóeddoen.Watje,alsjeachtuurperdagechtwerkt,overigensalsnellíjkttedoen,omdatjejeonderscheidtvandegrijzemiddelmaat.Maardangaanweduseenbeetjejebestdoenindieachtuur.Enomdatjijgeweldigbent,zonietdebeste,isheteenkoudkunstjevoorjeomjewerkooknogeensgoedtedoen.Zodater,behalvedooreenverschrikkelijkezeikerd,werkelijknietsopaantemerkenis.Enja,jehoorde'malvoorbijkomen:jouwbaas.Wantdatisnouuitgerekenddieverschrikkelijkezeikerd.Dusookalisjewerkgoed,een8invroegereschoolcijfers,dannogweethijlekkertemekkerenoverdietweepuntendiejeonderhetmaximumvandetebehalen10hebtgescoord.Endatdelapzwanszelfeentypischzesjeis,altijdalgeweestook,doetdanevennietterzake,Dusspeciaalvoorhemdoejijernogeveneenschepje(vanlatenwezeggen10procent)bovenop.Endanpresteerjedus,presteerjegoedénpresteerjebeter.

106

Meteenmaardoorpakkennaarbest?Noway!Omvanbeterbesttemaken,moetjebovenmatigeinspanningenleveren.Endatisjehuidigebaannietwaard.Datkomtwelalsjezelfaandetopstaat.Ennavenantwordtbeloond.Wantlatenweeerlijkwezen:ookalzoujenogbeterdanbeterpresteren,danwerktookdatweernietinjevoordeel.Afgezienvandetijddiehetzouvreten.Veelerger:diebaasvanjegaatjedanhelemaalzienalseenbedreigingvoorzijneigenpositie.Enzodrahijdoorheeftdatdatinderdaaddebedoelingis,hijeruitenjijzijnstoel,danbenjehelemaaleentedodendoelvoor'mgeworden.Neejoh,spaarjeextraenergie,diehebjeverderopinjeloopbaannogkeihardnodig.

107

50 Houzeikerdswegbijjemanager

Bazenhebbeneenhekelaanzeikerds.Zelfsdealleraardigstebaasdieikooithad(ogenschijnlijkdealleraardigstedan)moestnietsvanzeurpietenhebben.Zowaseropdieafdelingeenmandieeensperweekbijdegrotebaasmoestzijnomdeindelingvanhetbladmet'mdoortenemen.Inhoudelijkbelangrijk,wantdeindelingvaneentijdschriftluistertnauw,maarwaarbaasliefhetalleenoverdeindelingvanhetbladwildehebben,wildediecollegaalleopgespaardefrustratievandeafgelopenweekdoornemenmetdebaas“wanthijwasernutoch”.Ditgingdebaasopzijnzenuwenwerken.Teneerstehadhijgeenzininzeikerds,tentweedehadhijgeenzininuitgerekenddezezeikerd(wanthetwaseenenergievreterinplaatsvaneenenergiebrenger)entenderdestonkhijuitzijnstraatje–zoalsmijnmoederdatvroegernoemde.Denkjedatdebaasinkwestiedemaninkwestiemelddedathij:a)zijntandenmoestpoetsen,b)eensmoestvertellenhoedingenbeterkondenen/ofc)zichlievergingbeperkentothetsnelenvakkundigdoornemenvandeindeling?Nee,tuurlijkniet.Hijlietvoortaaneenanderdeindelingmaken.Envanhetegovandeoorspronkelijkeindelerbleefweinigmeerover.Waaromnounietevendemoeitegenomendezeikerdduidelijktemakendatzijngezeiknietopprijswerdgesteld?Waaromnieteven'hetgedragbijgestuurd',zoalsdatopelkemanagementcursusgeleerdwerd?Waaromnouzobot?Nou,omdatmensendieklussentedoenhebbengeenzinhebbenomzichbezigtehoudenmetzeikerds.Engelijkhebbenze.Zehebben,jaookjouwbaas,jarenlangveelgeïnvesteerdomzeikerdstekunnenvervangenoftekunnendelegerenaaneenlagerechelon.Aanjoudus.Endatiseenrotklusje,datjegewoongeachtwordttedoen.Enbijdevolgendeetagebenjijaandebeurtomcontactmetzeikerdstekunnenmijden.

108

Zijnzeikerdsperdefinitieslechtemensen,werkinhoudelijkgezien?Dathoefthelemaalniet.Misschienzijnzeweldebesten.Maarzevretenwelenergie–enbazenwillenenergiekrijgeninplaatsvanlatenwegvreten.Dusalsjijopditgebiedjeloyaliteittoont(ennatuurlijkvandedakenschreeuwt,zodatbaasliefweethoebelangrijkjijopditgebiedvoorhembent),dankrijgjeeropjeconduitestaatweereenseenplusjebij.Da'sookweleenslekker.Enohja,ookhierweereenbonusje.Zeikerdszijndodelijkvermoeiend.Maarzewetenwelveel.Wantomdatzeoveralenmetiedereenzeiken,hetiseigenlijkhuntweedenatuur,zonietdeeerste,zijnzeopdehoogtevandelaatsteroddels,vandedingendiegaankomenenvanalleswatfoutisgegaanenwiedaaraanschuldigwas.Nietdathetheelerginteressantisdatallemaalmeteentegebruiken,maarergensinhetarchiefachterjeogenslajedelenvastopalsnuttigeinformatie.Dushetkostjoutijd,maarhetlevertookwelietsop.

109

51 Weeseenonafhankelijkegeest

Hoelullighetookis:financiëleonafhankelijkheidisnietvooriedereenweggelegd.Omdietebereikenmoetjeophetgoedemomentopdegoedeplekzijngeweest.Indegoedewiegzijngeboren(zodatlatereenerfenisopjeligttewachten).Degoedevrouwtegenhetlijfzijngelopen(eentjemetdelooks,debrainséndemoney).Opdegoedeplekzijngaanwonen(levedePostcodeloterij!).DegoedemachineinhetHollandCasinohebbenuitgekozen(hoeravoordeslotmachine!).Ophetgoedemomenteenstart-upjegedaanendatvooralophetgoedemomentweerdoorverkocht(zodateenandermetdelegehulskwamtezitten).OfgewoonnahetVMBO-laaggaanvoetballenbijAjax(enlaterdaarweerterugkerenalsopvolgervantrainer).Ofzo.Enfin,jesnapthet:alsjevooreen'dubbeltje'geborenbent,kunjebesteengoudstaafworden.Maardemeeste'dubbeltjes'wordenhooguiteen'kwartje'ofeen'gulden'.Endaarisopzichhelemaalniksmismee,wantalsiedereenfinancieelonafhankelijkzouzijn,wiezoudanhethuisvuilophalenendebrodenbakken,nietwaar?Werknemersdiefinancieelonafhankelijkzijngeworden,zijngoudhaantjes.Alsjenietvoorhetgeldhoefttewerken,gajeopeensheelanderstegenjebaasaankijken–alsjediehebt.Ikbedoel:gerechtvaardigdeverzoekenwiljedanbestnogweloverwegentehonoreren,maaralshetjedriedagenachterelkaartegenstaat,ofalsdezonbuitenschijntenjetewitbent,ofjehebtzinomeensvreselijklangnaardeMaldiventeverkassenomeenboekjetetikken,ja,danzegjedusgedagenloopjevoorhetlaatstnaarbuiten.Erzijnechterookloonslavendienietfinancieel-onafhankelijkzijn,maardiezichwelalszodaniggedragen.Endatiswerkelijkeenheelprettigelevenshouding:geestelijkonafhankelijkzijn.Jehebtereenforseportielef(enlevenservaring)voornodig,maareenskomt(voorsommigen)dedagwaaropzezichrealiserendatgeketendzittenaanfinanciëleverplichtingen(iknoem:eenhypotheek,eendurevrouw,geldvretendeskiweekjes,eenvettefourwheeldrive)daadwerkelijk

110

eenvrijwilligverkozengevangenisis.En–nogeenstapjeverder–datuitdietredmolenstappennieteenshoefttebetekenendatjejeluxeleventjemeteenmoetopgeven.Sterker:daterdanmisschienietsveelmooiersvoorindeplaatskomt,metmisschienweldezelfdeofeennogbeterebeloning.Tiktehijvanafeenzwembadrandopeentropischeiland,terwijlinNederlanddeherfstdezomerheeftweggejaagd.Voorlezersmetpartner(enkinderen):ja,natuurlijk,partnerliefmoethetermeeeenszijndatjejezolekkeronafhankelijkopsteltenopeensbinnenkomtwandelenmetdevrolijkemededeling:“Nou,ikhebmijnmiddelvingernaarzeopgestokenenbenvertrokken.”Sommigepartnershebbendaarmoeitemee.Ja,geloofme,dieavontuurlijkheiddiezevroegerzoinjewaardeerden,verdwijntmetdederdewoningalsNederlandsesneeuwvoordeCaribischezon.Zozijnze.Endusmoetjeookopditgebiedmisschieneenenanderenvooralallesookeensgaanheroverwegen.Wantalsdepartnereigenlijklievereengoedverdienendedegelijkeambtenaarwildaneencreatieve,sprankelendejij,daneh...hóeftpartnerliefnietteblijven.Maarlosdaarvannogevendit:financieelonafhankelijkzijniseencadeautje.GeestelijkonafhankelijkzijneengeschenkvanAllah(ofjezelf,alsjeatheïstbent).

111

52 Zethelemaalnooiteenklachtopdemail

“Zethetmaarevenopdemail”.Enja,hoor,daargaatSimonSukkel.Mailprogrammaopen,inhetAan-velddenaamvandechef,eenvriendelijkeaanhefendaarnabeginjemetocheenpartijleegtelopen.Watbegintalseenklachtjeovereenvergaderingwaarjetotjegroteschriknietvoorwasuitgenodigd(toevalbestaatniet...),looptalsnelvollediguitdehand.Wantdiebaasdiepraatnietterugalsjezittetikken,dusjepomptjezelfdankzijdeaanzwellendestootadrenalinesteedsverderopenalsjeeenmaalaandevierdealineatoebentvallenwoordenals'vertrouwen',indeachtstekomtvoordeeerstekeer'naaistreek'langsentegendetijddatjebijalineatwaalfbent(watíshettocheengoedverhaal)beschuldigjejegrotevoorbeeldvanseksueleintimidatie,wantjehebtaltijdalgewetendathijeensmerigepisnichtis.Oké,eentikketjeoverdrevenmisschien.Maarmeteenkernvanwaarheid.Wanterwordtnietteruggepraat.Endusbenje(bijeenklachtbenjemeestalnietvrolijk,datweetjevastwelalsjeooitproblemenhebtgehadmeteenmobieletelecomboer...)gemakkelijkindeverleidingomdegifbekerevenhelemaaluittestrooienoverbaaslief.Terwijlereenkleinekansisdateenenanderweldegelijkopeenmisverstandberust(dieniet-uitnodiging,bedoelik).Sterker:datvoorjoubedachtisdatjeopdattijdstipwelwatbeterstedoenhad,zekergezienjouwhekelaannuttelozevergaderingen.Dusdanhebjejevoorniksopgewonden.Erger:jehebtdeontvangervanjemailtjejewaregezichtlatenzien.Jewantrouwtdiegasttotophetbot.Helemaalterechtnatuurlijk,wanthijiseennon-valeur.Maarbijpokerlegjeookniettevroegaljekaartenoptafel.Nogerger:opelkmailprogrammaziteenheelnare'knop'.IneenEngelstaligmailprogrammastaatdaaronder'Forward'enineen

112

Nederlandstaligprogramma'Doorsturen'–ofzoiets.Diebaggerdiejijineenvlaagvanzinsbegoochelinghebtzittentikken,kandoorjouwbaasdusmoeitelooshetdigitalekopieerapparaatinwordengestuurd.OpdatiedereendiehemgoedgezindlijktkanmeegenietenvanwatdieSimonSukkelnutochallemaalaanvuiligheidmeenttemogenzeggen/tikken/denken/vinden.Weetje,datmailtjeluchttejouop.Maarofjejedoelermeebereikt?Datantwoordkanwordensamengevatinéénwoord:nee.Integendeel.Wantklagers,lieveschat,zijnmensenaanwieweallemaaleenhekelhebben.Klagersdenkeninproblemen.Klagersvretenenergie.Klagerskrijgenhetaanhunhart.Klagershebbenhangendemondhoeken.Klagerszijnalshuwelijkspartnersdiealnegentienjaaropelkaarzijnuitgekeken:verzuurd.Endatbetekentdatdestrategievaniemandmeteenbeetjegezondverstandis:uitdebuurtblijvenvanklagers.Enzodenkjeerzelfookover.Dusalsjewatopjeleverhebt,danzegik:“Zethetmaarevennietopdemail”.Vertelhetgewoon,ineenzinnetje,alshetzotepaskomt.Veelslimmer.

113

53 Jemoetnietliegen,vooralnietincommissie

Ikbennogopgevoeddooreenmoederdieliegen'jokken'noemde.Datklinkteenstukvriendelijkerdan'liegen'.Desondanks:hetmochtniet.Datiserzoingeprentendandoejehetdusniet.Tothetmomentdatjevoorheteerstlastkrijgtvanhetsprekenvandewaarheid.Datzalzoongeveerzijnrondjederde,alsjejezusjehebtgeknepenendattoegeeft.Ofeensnoepjehebtgejatendatruiterlijkerkent.Dansnapjedatopjokken/liegeneenstrafstaat.Enbehalvedemasochisthoudtniemandvanstraf,dusopzo'nmomentisdekiemgelegdvooreenlevenvolleugens.Laterleerjeookeenuitdrukkingals'eenleugentjeombestwil'enikwilerbestinmeegaandatdatbestaat.Maarnietopdewerkvloer!Eenleugentjeombestwilgebruikjeuitliefdevoordeander–enopdewerkvloeris(alshetgoedis)geensprakevanliefde,maarvaneenwerkrelatie.Iemandmeteenslechtgeheugenalsik(ja,echtwaar!)doeterextraverstandigaanomnietteliegen.Wantelkeleugenmoetjeonthoudenenhoemeerleugensjeverspreidt,destemeerdingen(dienietwaarzijn)moetjeonthouden.Da'sverdomdlastigenzondevandeenergie,dusbeteris:nietliegen.Dusaltijddewaarheidspreken?Kijk,da'snouweerhetandereuiterste.Ikbenzelfvoortweevariantenopdekeihardewaarheid.Deeerste:zwijgen.Detweede:zeernauwkeurigomdewaarheidheenformuleren.Demakkelijkstevariantisnatuurlijkdezwijgoptie.Jezegtbijeenvraaggewoon“Daarzegiknietsover”.Vergelijkbaarmethet“geencommentaar”vanpoliticienanderendieeenwaarheidnogevennietmetdewereldwillendelen.Doorvragenkandannatuurlijkaltijd,maarvolhardeninhetweigerenookmaarietstezeggenook.Hetmaaktjenietgeliefder,zekernietalsjeineenvermeende(werk)vrienden-onder-elkaar-settingzit,naaruiteindelijkvalthet

114

goeduitteleggen.“Alshetvertrouwelijkeinformatiewasgeweestuitjouwmond,hadjeooknietgewilddatikhetzoudoorlullen”.Ofzoiets.Creatiever,enlastiger,ishetomdewaarheidheenformuleren.Jegeeftwelantwoord,enhetkloptook,maarhetisniethetcompleteantwoord.Ookditiseenveelgebruiktemethodebijpolitici.Ennietvoorniets:hijzorgtdatzelater,alsdewaarheidweloptafelkomt,nietterechtvoorleugenaarkanwordenuitgemaakt.Iemandvraagtbijvoorbeeld:“KlopthetdatikdegrotebaasvrijdagmetdieP&O-mevrouwinhetfietsenhokhebzienstaanvozen?”Enjijantwoord:“IkweetzekerdatdegerotebaasvrijdagnietmetdieP&O-mevrouwinhetfietsenhokheeftstaanvozen”.Omdathetdonderdagwas,vrijdagwasjedeheledaguitpandigmetdieP&O-mevrouw.Inhoudelijknietboeiend,nietdooremmerendusmetjegedachten,hetgaatomhetcreatiefzijnmetwoorden.Jemerktal:zwijgenissimpeler.Nogdommerdanliegenisliegenincommissie.Datzeggenslappelingennaeenzogenaamdgloedvolbetoog.“Enalsiklieg,danliegikincommissie”.Ofwel:ikzithierwelvanallestebeweren,maarikhebhetookmaarvaneenander.Alshettochtweedehandsinformatieis,watdoejijdanhiernog?Maarevenserieus:datjeliegtincommissie,dusnietalsenige,betekentnietdathetnietergisdatjeliegt.Hetbetekentweldatjejeverschuiltachterandereschuldigen.Nou,alsikjebaaswas,maakteikgehaktvaneenslappelingalsjij.Neemjeverantwoordelijkheid!

115

54 Alszetochvanjeafwillen:maaktempo

Erkomteenmoment,indecarrièrevanELKEambitieuzemanofvrouw,waaropergeenreddenmeeraanis.Jevoeltaanallesdatjenuineenbaanzit,waarinnietjebaasgaatwieberen,maarjoueenenkeltjeuitgangtewachtenstaat.Daarhoefjegeenofficiëlewaarschuwingenvoorgekregentehebben,datvoeljegewoon.Demensendieertoedoenzijngewoontegenje,zullenhunvoetuitstekenelkekeerdatjelangsloopt,willenjekopnietmeerzienenzoekenalleennogmaareenmethodeomdattegenzolaagmogelijkekostentedoen.Wantzehebbeninmiddelszo'nhekelaanjegekregen,alsmens,datzejenieteensmeereenfatsoenlijkeafkoopsomgunnen.Jekuntinzo'ngevalnatuurlijkgaanvechten.Maardatistegendebierkaai.Eenkansloosverhaal.Hetrekthethelefeestnogeentijdje.Weken,maanden,misschienzelfsweleenjaar.Maarwateenlevengajijindieresterendetijdvanjezakenhuwelijknogkrijgen?Enwatbenjeeensukkelalsjejezelfaandeschoolpleinterreurvandienitwittenblootwiltstellen.Weeswijs,ga!Maareerstevendezakenquick&cleanafrondennatuurlijkvoorjediekist(dievliegende,welteverstaan)instapt.Quick.Hetwegsturenvaniemandvanwieeenbedrijfafwil,vindthetbedrijf–tenzijheteenstaandevoetjebetreft,maarzostombenjijniet–altijdmaareenheeltijdrovendgedoetje.Vooralomdatdieeenszogeliefdepersoonzegewoonopgeenenkelemaniermeeaanstaat.Hetuiterlijk,dekleding,hetwerk,degeur,hetgeluid–niksdeugtermeeraanje.Enookalisdatgroteonzin,jehoortlieverpositievegeluidendandatjealseenmelaatsewordtbehandeld.Ookdoorjevoormalige'vrienden'trouwens,wantdiekiezenrazendsnelhetwielvanderennersdiewelinkoersblijven.Dusconfronteerjebaasmetzijnafkeervanjou,melddatjezelfmetallepleziernogzesjaarzijnallerbestemedewerkerwiltzijn,wantzobenje,envraagwatjekuntdoenomjevertrektebespoedigen.Eenziekmelding?OftochlieverevenlangsP&Ovooreenconcept-vaststellingsovereenkomstdieje

116

vervolgensbelooftbinnen24uurterugtesturen(ennietgetekendtrouwens,maarvoorzienvanwataanvullendeeisenjouwerzijds).Want:Clean.Jewiltnietslechterwordenvanjevertrek,dusnatuurlijkisindevaststellingsovereenkomstvastgelegd:vrijstellingvanwerkzaamhedenvoorderestvandelopendemaand,vandevolleopzegtermijnenpasdaarnagaatdetermijninwaarovereeneenmaligevergoedingdienttewordenbetaald.Enja,aljenietopgenomenvakantiedagengaanzewéluitbetalen,geensprakevandatjedieopneemtindeperiodewaarinjebentvrijgesteldvanwerkzaamheden.Engeengezeurovertelefoon,auto,enzovoort,datlooptgewoonallemaalkeurigdoortotdeallerlaatstedagvanjevrijgesteldvanwerkzaamhedenperiode(mooiScrabblewoord,alshetScrabblebordgroterwasgeweest).Geloofme:alsjijmeewerktaansnel,werkenzijmeeaanclean.Voorhenzijndebedragenwaarhetomgaat(gewoondeoudekantonrechternormproberen,jijbentaltijdeenmakkelijkejongengeweest)peanuts,voorjouniet.Enblijdatjewakkerwordt,devolgendemorgen!

117

55 Zodrajededeuruitloopt,benjevergeten

Toenikeensbijeentamelijkinhetongeredegeraakttijdschriftwerktetussenallemaaldamesenherendiezichzelfhéélbelangrijkvonden,mochtikdeimmerwatmoeilijkkijkendecollega'sgraagafentoemeenemenineenkwadedroom.Diewasdeze:steldatdeuitgevervanditblad,demandievorigjaarweereenmiljoenverliesvoordekiezenkreeg,morgendestekkereruittrekt,watgebeurterdan?Nukomtbijdatsoortzelfingenomengnomendegedachtedatzeopdiemanierwerklooszoudenwordennooitspontaanop,wanttja,cultuurgoed,bestaatalzolang,kunjetochnietmaken,watzaldebuitenwachterwelnietvanzeggen,duseh...nee,datwasgeenoptie.Nou,datisdusweleenoptie.Elkedagweer.Bedrijvenkunnenbesluitentestoppenmetactiviteiten.Maargoed,terugnaardevraag:watgebeurterdan?Nouwasditeentijdschriftmeteenzogenaamdhoogprofiel(lees:metgrote,goedzichtbareschenenomtegenaanteschoppen),dusikvoorspelde:vandaageenberichtjeindejournaals,morgeneenstukkieindekrantenindezaterdagkrantennogeengrootverhaaloverdeteloorgangvanwattoenopeensweleenschitterendtijdschriftwas–endatwashetdan.Binneneenweekzoudatheletijdschriftdoodenbegravenenvergetenzijn.Deriddersvanhetvrijewoordwarenerhelemaalbeduusdvan.Wateenvreselijkenegatievelingwasiktoch.Nou,wezullenheteenvandekomendejarenwelmerken(bijHP/DeTijd).Maarterugnaarjou.Overjouwordt,najevertrek,komendweekendnieteensmeergesproken.Watzegik?Morgenalnietmeer!Zodrajedepoortuitbent,benjevergeten.Nou,erwordtnogweloverjegepraat,zelfseenjaarlaternogweleens,maardaninzinnendiejevoorhetbehoudvanjezelfvertrouwenmaarbeternietkunthoren.Je

118

slechtekantenwordennamelijknajevertrekuitvergroot,jegoedebestaannietmeer.Wanthoedanook:jebentnietmeereenvanhen,dusbenjeeenbuitenstaander.Of,bijvertreknaareenconcurrent,eenvijand,wanteenviezeoverloper.Hetisgoedtewetendatjenajevertrekmeteenvergetenbent.Teneersteomdatdatjerolbij'defirma'heerlijkrelativeert;hetwaswerk,jedeedhetnaareerengewetenennutrektdekaravaanweerverder.Tentweede:omdatjedanookgeenwekenhoefttebestedenaaneengoedeoverdracht.EenQ&Avaneenuurtjemetjeopvolger:meerdangenoeg!Wantgeloofme:albijtjejedriewekenvastindebesteoverdrachtever:datenedingetjedatjeoverhethoofdzagzalmeeraandachtkrijgendande499zakendiejewelvoorkauwdeaandevolgendeloseropjouwstoel.Zowerktdat.

119

56 Ganooitparttimewerken

Magikjeietsvragenovergeld?IkweetdatdatbijNederlandersgevoeligligtendatikalshoofdredacteurvaneenzekerprintmediumooit12.000europermaandkreeg/verdiende*(*doorhalenwatnietvantoepassingis)isdanookietswatiknietzomaaraandegroteklokzouhangen.Maarwie20eurovoorditboekjebetaalt,gunikditprimeurtjevanharte–wehebbenimmerseenband,jijenik.Maargoed,ikvraaghettoch.Benjijbereid16procentvanjeinkomennahetpinnenlinearectadehoutkachelintegooienenteverbranden?Of20procent?Of40procent?Hetlijktmevanniet.Ikdenkzelfsdatjenietbereidzouzijndergelijkepercentagesaandezieligekindjesindearmelandenteschenken.OfaandeslachtoffersvanorkaanIrmaopSintMaarten.OfaaneennooddruftigeoomoftantevanjedieergenszitteverpieterenineenkansloosverzorgingstehuisopdeUtrechtseHeuvelrug.Jeantwoordisnee.Gewoonnee.JebentgekkieHenkieniet.Nou,jebentgekkeHenkieduswel.Namelijk:alsjeparttimewerkt.Tenzijjenietambitieusbent.Inalleanderegevallen:ganietparttimewerken.Wantvaniedereendieambitieusisendiedushogeropwil,wordteeninspanningverwachtdieverdergaatdanindearbeidsovereenkomstexactstaatopgeschrevenaanuren.Gevolg?Demevrouwdieeenvierdaagsewerkweekheeft(endevijfdewerkdagthuisvreselijkmamadagzittehebben)neemthaarwerkdievijfdedaggewoonmeenaarhuis(ofwerkt'savondseninhetweekenddoor)endiemaaktmakkelijkdeurendiezebijeenvijfdaagsewerkweekhadmoetenmaken.Maarzelaathetgeldliggen,waarhaarfulltimebetaaldecollegahetwelgewoonopraapt.Hoestomkunjezijn?Enikhoorhetal:ja,maar...Ja,maar...ikmoetalsikfulltimewerkookfulltimeopmijnwerkplekaanwezigzijn.Tja,regeltjeshè?Hallo,grijzemuis!Wakkerworden!Voortoptalentkanaltijdeenuitzondering

120

wordengemaakt!Alszejoupersewillenhebben,danbedingjebijjeentreeindetokogewoondatwatvoorjounodigis.Ennee,alsjeIC-verpleegkundigebent,dankunjenietthuiswerken.Klopt.Jijjezin.Voorveelanderengeldt:weescreatief.Tweederedenomfulltimetewerken:‘het’gebeurtaltijdopdagendatjijvrijbent.Wetmatigheidjeisdat.Doodsaaieclubwaarjewerkt,maarálserdaneenswatgebeurt(reorganisatie,ontslagjeopstaandevoet,feest,weetikveel)dangebeurtdataltijdopjouwvrijedag.Enwordjegeachttochtekomenofmisjedehoogtepunten.Enerkunnenookdingengeritseldwordenalsjevrijbent.Datnetdaneenmailtjedatookjouhadmoetenbereikenjounietbereikt,“omdatwejenietwildenstorenopjevrijedag”.Dodelijk.Enwatdebaasbetreft:dieheefthelemáálgeenzinomrekeningtehoudenmetjouwpapadag,jouwmamadag,jouwworklife-balancedag,jouwik-hou-nu-eenmaal-van-mijn-volkstuintje-dag–bazenwillendatmensenwerkenalszezelfwerken.Watzeookoverparttimerszeggen(enmisschienzijnzehetzelfszelfwel):zevindenzevooral...lastig.Gedoe.Bah.

121

57 Verspreidjebriljanteplannenbreedenvooral:omhoog

IedereenheeftweleenJoop.Zo'nchefdiealjeideeënafbrandt.“Daarmoetenwemaarevennietsmeedoen,ikwiljenietvoorlulzetten”.Dievervolgensdekrentenuitdepaphaalt.Ze'naarboven'stuurt.Enmetdeeergaatstrijken.Hetlikken-naar-boven,trappen-naar-benedentype,maardaneen2.0-versieervan.Heelfijnhoor,datjouwbriljanteplannenuiteindelijkstukvoorstukwordenuitgevoerd.MaarweleenbeetjejammerdatallecreditsnaarchefJoopgaan.Wanta)krijgjijzenietenb)kaniemandzichweleensafgaanvragenwatjíjdaningodsnaamdeheledagzittedoen,alsjenieteensafentoeeengoedideehebt.Bekendverhaal?Joopkanvanafnudekolerekrijgen.JijhebtinmiddelszelfhaarfijndoorwelkevanjeideeëngeniaalzijnénbegrepenwordendoordebazenvanchefJoopenwelkevanjeideeëngeniaalzijn,maarhelaasnietwordenbegrependoordebazenvanchefJoop.Dusvanafnuwordenhetweergewoonjóuwideeën.JestuurtzenogaltijdkeurignaarchefJoop,maarjezetwelevenmeteendebazenvanchefJoopopcc.OpdatzijvanafnuwetendatdegenialiteitvanchefJoopeigenlijkjouwgenialiteitis.Eindeverhaal?Nee,natuurlijkniet.WantnuheeftchefJoopeenprobleem.NublijktdathetnietmeerduidelijkiswatchefJoopdeheledagvoordiegrotezakmetgeldzittedoenindatkantoorvan'm.Datweetjij,datwetendebazenvanchefJoopendatweetchefJoopzelf.Dusdatisoorlogindetent.EnchefJoopvaltaan–enjijverdedigt.Ditishetmomentdatjemoettonenballentehebben.HetmomentwaaropjechefJoopuitlegtdathijkankiezenvooreenafdelingméteneenafdelingzónderjouwgenialeideeën.Kiesthijvoorheteerste,dangaathijvanafnukeurigjouwideeënzelfpresenterenalsjouwideeën,metjouopcc.Enweetjewat?Jematst'm:alsjulliegezamenlijke

122

ideeën.Wilhijechterlatenzienwiedebaasis,danverbiedthijjouoverhemheenmetzijnbazentecommuniceren.Endatkanhijvast.Maargoh,watraar,opeensisjouwcreativiteithélemaalverdwenen.Niksmeervanover!Hoegoedjeookjebestdoetjegenialiteitaantespreken:debronisopgedroogd.Hetluktnietmeer.Leeg.Hè,watvervelendnou.Isditeenlesuithethandboek'vriendenmakenmetjebaas'?Nee.Jeideeënlatenjatteneneenanderermetdecreditsvandoorlatengaan,datislekkerbijdehand!

123

58 Leghetaanmetzijnsecretaresse

Seksopdewerkvloer,datmoestjedusnietdoen.Endangaiknuopeensbewerendatjehetmoetaanleggenmetdesecretaressevanjebaas?Precies!Ja,precies.Datbeweerik.Maarnietperseaanleggenindezinvanversieren,afsprakenbijkaarslicht,thuisbrengennaeenleukeavond,kusjebijdedeurenergensverderopinde'procedure'haarlatenmerkendaterooknogmannenzoalsjijzijnopdezewereld–opdatzeallesvoorjedoetommaarafentoeverzekerdtezijnvanzo'nnachtdiejenormaalalleenmaarinfilmsziet.Nee,gewoon,aanleggen.Erbevriendmeeraken,bedoelik.Allesinhetnette(tenzijzijenjijechtmeerwillen–enkunnen–danmoetjehetookallemaalzelfmaarweten).MaarlatenweervanuitgaandatzijnietjouwGraceKellyisenjijnietdetandartsuithaardoktersromanendatjulliegeenslaapkamerplannenmetelkaarhebben.Dangajehetdusinhetnettemethaaraanleggen.Nudenkjemisschien:o,jee!Ikweethelemaalniethoedatmoet!Moetikdanietsvoorhaarverjaardagkopen?Maarwat?Enwanneeriszejarig?Moetikdedeurvoorhaaropendoen?Koffievoorhaarhalen?Ofdrinktzethee?Haarautovoorhaargaanwassen?Haarnekmasseren?Haarvertellendatzemooiis?Endathaarkledingwerkelijkomdooreenringetjetehalen?Haarkapseleenprijswinnaaropelkknipnichtencongres?Haarthuisbrengenalshetaldonkerisalszeklaarismetwerken?Moetikwetenhoehaarkinderenheten?Enwaarzegoedinzijn?Endathaarmoederlastheeftvanaambeienenspataderen,moetikdaardanelkemaandagbelangstellendnaarinformeren?Welnee!Hetisgeentoneel,diewerkvloervanjullie.Ditisnamelijkeenwedstrijdmetjecollega'sdiejenietkúntverliezen,dusjehoefthelemaalgeenmoeilijketoerenuittehalen.Mannetjeshebben

124

namelijkgeenenkelbenulvandeenigeechtebehoeftevaneensecretaressevaneenrotbaas:zemoetenmerkendaterooknognormalemannenbestaan.Mannenzoalsjij,exact!Mannendiegewoonwelvriendelijk'goedemorgen'zeggen.Dieweleenbeetjegemeendinformerennaardeafgelopenavondofhetweekend.Diewelziendatereennieuwekleurspoelingindieboshooigemasseerdis.DiewelooghebbenvooreennieuwsetjevanHennesenMauritz.Kortom:mannendiebe-lang-stel-lingtonen.Zijpraatwel.Jijconstateertslechtsenstelteenvraag.Ingewikkelderdanditishetniet.Enwordthetniet,tenzijzijzich,zoalsdeDuitsersdatzomooizeggen,injouverlieft.Datmoetjenatuurlijkniethebben,wantjehebtaleenbloedmooievrouwthuiszitten,waarvandezeblondetroeldeschoenvetersnognietmagstrikken,bijwijzevanspreken.Dusdiecomplicatievermijdjedoortelkensvoltrotstevertellenoverjetweebloedjesvankinderen–enhoegelukkigdiejemaken.Zógelukkig,datjevoornietsindewereldhunmoederzouverlaten.Datvertedertdesecretaressezodanigdatzealhaargeheimenmetjedeelt.Wantdaarginghetdusom:alleswatjemoetwetenoverjebaasweetzijnsecretaresse.Inclusiefzijngeheimen.

125

59 Houaltijdrekeningmetjeonmiddellijkevertrek

Sindsikin1982begonmetwerken,wasikinééndingextreemnauwkeurig:mijnboekjemettelefoonnummersbijhouden.Ergenseindjarennegentigverhuisdedatboekjenaarhetgeheugenvandemobieletelefoonenmetelkenieuwetelefoonverhuisdedatboekjemee.Enja,ikmaaktewelback-ups,wantdat'boekje'mettelefoonnummers,datwasmijn'handel'.Vandaagdedagiszo'nboekjeietsminderbelangrijk,wantwilikietsvanpakwegJeanineHennis,danstuurikhaarviaTwittereenDM'etje.Tochblijftdekortstewegnaarhetoorvaniemanddiejezoekt:zijnofhaar06-nummer.Totzoverdenkjemisschiennog:fijnvoorje.Maarstelnueensdatikeenfunctieinsaleszouhebben.Daniserophetwerkeenuitgebreidedatabasemetgegevensvanalleklanten.Zijnallepresentaties,contracten(metafloopdata)énconcurrentiegegevenscentraalopgeslagen.Zouhetvoormijdanprettigzijnalsikdiegegevensooknogtotmijnbeschikkingzouhebbenophetmomentdatikeldersgingwerken?Nietonwaarschijnlijk:indezelfdebranche.Ofneemdemailbox.Diezit(jaja,ookbijjou)volmetinformatiediejenájedienstverbandopdiepleknogeensnuttigofzelfsnodigzoukunnenvinden.Maarja,jehebtdielaptopingeleverdopjelaatstewerkdagendatbetekentdatjeníetmeervoorderechterkuntbewijzendatjebaasjepermailaanspoordeomeenbeetjeterommelenmetdieenegastvandieeneklant,diehijdanineenduisterenachtclubzelfverderwelzou'bewerken'.Vandiedingetjesuitdecategorie:hadikmaar...Maaralsje‘hadikmaar...’denkt,ishetdustelaat.Jeweetdatjeeropeendaguitvliegt,vrijwilligofonvrijwillig.Jeweetalleennietopwelkedagdatis.Welweetjedathetbijeenonvrijwilligvertrekmeteenafsluitingvanalle

126

systemenendemailbetekent.Deeenvoudigetipisdanook,vrijnaarYoupvan'tHek:archiveerofhetelkedagdelaatstedagvanjelevenis.Hetiseenhoopgedoe,ikgeefhetonmiddellijktoe.Alshetmijeenseenkeernietluktemethetoverhevelenvandietelefoonnummersnaareennieuwtoestel,vervloekteikmezelfomdiegewoonte.Diegaatoverigens(maarverteldatnietverder)veelverderdanhetbewarenvanmijneigennummers.Overalwaarikgingwerken,verzameldeikookdetelefoonnummersdiedecollega'shaddenverzameld–ennatuurlijkruildeikmetliefdeterug.Hetisalleendaardoordatiknuhetprivé06-nummervanMáximaZorreguietainmijniPhonehebstaan.Datvindikechtnietalsiknúgazoekenopwww.nationaletelefoongids.nl.Nogééndingetje:toenjegingwerkenbijdieclubwaarvanjenuallesalesgegevenshebtmeegenomen,hebjevastgetekendvoorabsolutegeheimhouding,voorteruggevenbijuitdiensttreding.Dusikkanalleenmaarzeggen:leerallesuitjehoofdenzodrajeheterallemaalinhebtzitten,geefjeallesterugopdedagdatjeuitdiensttreedt.Denkje:datkanikniet,ikhoudietroep...danisdatjouwverantwoordelijkheid.Nietdemijne.

127

60 Jebentnietverplichtsociaaltedoen

NederlandersopeenzuidelijkvakantieresorthalendoorgaanshunneusopvoordiestommeDuitsers.Dieobesieslatenzichvandevroegeochtendtotdelateavonddooranimatieteams(echt,zohetenze)bezighouden.Ofhetnugaatomaquajoggen,badminton,Pilates,jeudeboulesofkleienmetkamelenpoep,deDuitsersstaanvooraanenhebbendegrootstelol.Eneenkinddatnietmeedoet,isvergetenindeZweitenWeltkrieg,lijkthetwel.Wantdiewordtdoorzo'ntientonnermetborstendiehemooitgebaardheeftmeteenstemdiehaaienopafstandzouhoudenterverantwoordinggeroepen.Dieverpestnamelijkdefeestvreugde.Hebjebeeld?Gênantevertoning,niet?VervangaquajoggendoordeSinterklaasviering.VervangbadmintondoorhetKerstfeest.VervangPilatesdoorhetuitjevandepersoneelsverenigingnaardeDeltawerken.Vervangjeudeboulesdoordebedrijfsklaverjascompetitie.Vervangkleienmetkamelenpoepdooreenworkshopeh...kleienmetkamelenpoep.Enzegdanalswerknemervandatprachtbedrijfvanje:“Sorry,maarwijkomennietnaardeSinterklaasviering”.Sorry,maarwijkomennietnaarhetKerstfeest.Sorry,maarwijhebbendeDeltawerkenverindevorigeeeuwalgezien.Sorry,maarikkannietklaverjassen.Sorry,maarikheballerenkleienmetkamelenpoep,toenikeensmetmijnvorigevrouw,eenDuitse,inzo'nproletenresortaandeMiddellandseZeezat–ikkandeluchtvandierotzooinogoproepeninmijngeheugenalsikmeberoerdvoel.Maaralsergewerktmoetwordenvoordezaak,danbenikvandepartij.DesnoodsopTweedeKerstdag(ziehoofdstuk62).Jeweetwaterdangebeurthè?Eendeelvanjecollega'szaljaloerszijnopjeeigenzinnigheidenjezelfseenlefgozervinden.Eenanderdeel,metharderestem(denk:Duitsetientonnermetborstenwaarvoorhaaiennogangsthebben),zaljehardopverafschuwenwegensje

128

spelbrekergedrag.“Ditkunjenietmááááken!!!NaalleswatWIJvoorjouhebbengeorganiseerd...”Nou,jekunthetdusbestmaken.Jewerkbeschouwenalsjewerk,jesocialeactiviteitenbeperkentotjesocialelevenbuitendewerkvloer–erisgeenwetdiehetverbiedt.Ofhettactischgezienookheelverstandigis,achnee,natuurlijkniet.Datweetjezelfookwel.Daaromishetaltijdraadzaamsocialeactiviteitenophetwerkselectiefwélbijtewonen.Enalsjeeenhekelhebtaanfysiekcontactmethetminderappetijtelijkedeelvanhetpersoneelsbestand,danweetjeookzelfweldatdeklaverjascompetitieveiligerisdanhetuitjevandepersoneelsverenigingmetlive-muziek.ZelfhebiknogNOOITeennieuwjaarsreceptiebijgewoondvaneenwerkgever–endatterwijliktocheenkeerofdertigdegelegenheidhebgekregenomgratistezuipenenmetevergrijpenaandiewulpsedamevanachterdereceptie.Maardatkomtomdatikeenhorkben;ikliegnietenwatzegjedanopeennieuwjaarsreceptietegeniemanddievanjouevengoedmorgenalsvandaagdoodmagneervallen?Gelukkignieuwdag?Danlieverlekkeropzonvakantieindeeerstewerkweekvanhetjaar.Hetkosteenpaarcenten,maardanvoorkomjeookwat...

129

61 Verdoegeentijdaanhetzoekennaarschuldigen

Eventerugnaarhetschoolplein.Lagereschool(ofbasisschool,wantjebentvastjongerdanik).Aanwiehadjedeallergrootstehekel?Weetjedatnog?Ikwel.Aandateneventjeinmijnvriendengroepdie–eenmaalbetraptbijhetopblazenvankikkers(ja,sorry!!!)ofhetpestenvanhetzoontjevandehoofdonderwijzer(HermanWesdorp)–deschuldindeschoenenvananderenwildeschuiven.Wekendenhetwoordtoennogniet,maarditwasduseenmatennaaier.Zo'nbruine-armsoldaatdiehooptedatzijnstraflagerzouuitpakkenalshijmaarsnelverteldewieerallemaalnogmeerverantwoordelijkwarenvoorhetkattenkwaaddatonstoennogalseensoorthalsmisdrijfvoorkwam.Laterontdektenwedatopsporingsdiensten(inAmerika,maarookinNederland)dealsmetdergelijkeratjessluiten.Inruilvoorinformatieoverechtemisdrijven,zoudenzestrafvermindering(ofnogbeter:vrijheid)krijgen.Hetisnietvoornietsdatdeechtheelgroteverraderszelfsineengetuigenbeschermingsprogrammaterechtmoetenkomen,omdatzeandersdezoetewraakindevormvaneenpijnlijkedoodzouwachten.Ofwel:weesgeenmatennaaier.Erwordtannonuopdewerkvloergigantischveeltijdverspildaanhetzoekenvanschuldigen,zelfsdoorliedendiehelemaalnietmedeschuldigzijnaaneenfout.Alsietsnietisgegaanzoalswasgehooptofhadgemoeten,zijneraltijdweervandieschoolplein-NSB'ersdieereendagtaakvanlijkentemakenomeenslekkertotdebodemtegaanuitzoekenwieallemaalverantwoordelijkzijnvoordefoutinkwestie.Enisdateenmaalbekend,dandoenzeerallesaanhetwoordzobreedmogelijkteverspreiden.Waarbij–misschienvalthetjeop–huneigenrolzeldentotnooit(envakerhetlaatste)diemedeplichtigeis.

130

Alszezelfeenfouthebbengemaakt,betekentdatoverigensnietdatheteenkortezoektochtwordt.Namelijkeentjewaarvandeconclusieluidt:“Ikwashet.Sorry”.Nee,ophetmomentdatzo'nverradertjezelfeenblunderheeftgemaakt(bestlastig,wantdoorgaanszijnditnietdehardewerkers),isdezoektochtnaarschuldigenzomogelijknogheviger.Dangaathetnamelijknietalleenmeeromhetnamenenshamenvananderen,maarvooralookomhetweghalenvanelkevormvanschuldvandeeigenschouders.Hetheeftgeenzin.Sterker:hetwerktcompleetaverechts.Hetkostzeeënvantijd,hetmaaktduidelijkwelkeenweinigjaloersmakendkarakterjeeigenlijkhebtenhetzalerindetoekomstnietbeteraantoegaan.Echt,hetwordttijdjetevermannen.Growup.

131

62 LaathetmerkenalsjeopTweedeKerstdagwerkt

PersoonlijkvindikhetheerlijkomopTweedeKerstdagtewerken.Enda'sechtnietalleenomdatik'zo'n'schoonmoederheb.Nee,ikvindhetgewoonprettigomvrijtezijnalsiedereenwerktendaarstaatalsgraaggedaneinvesteringtegenoverdatikmoet/magwerkenalsanderenvrijzijn.Zohebikalsjournalistbijkrantenvelejarenopchristelijkefeestdagen,nieuwjaarsdagenzogewerktenikvondhetheerlijk.Maarikbenjouniet,dusiksnapbestdatjijwelgewoonvrijwiltzijnalsanderenookvrijzijn.Enalsdewerkzaamhedenhettoelaten:waaromniet?Tochvindikheteenvandebelangrijkstelakmoesproevenbijhetbeoordelenvanloyaliteit:wiliemandopTweedeKerstdagvoormijwerken?Enzoalsikwas(ikgeefmomenteelalleenleidingaanmezelf–endatbevaltbaasenmedewerkervoorlopigmeerdanuitstekend),zozullenermeerbaasjeszijn.BazendiewetendathetdeuitzonderingisdieopTweedeKerstdagwelvoorhemwilwerkenendatdeovergrotemeerderheideenrotsmoesvoorhandenheeft.Zoals'zo'n'schoonmoederenietsmeteenerfenis.Dusikzeg:alsereenappèlopjewordtgedaanomtewerkenalsanderenvrijzijn(endangaathetnatuurlijknietomTweedeKerstdag,maaromallemomenten,datsnaptejeallang),doehet!Laatzienenmerkendatjijiemandbentdiewelbereidisdiedikkespeknekvandiebaasvanjeteredden.Ofdiensthuwelijk,omdatiehetandersweerzelfzalmoetendoen.Doehet,zondermorren.Doehetzovaakalsvoorjouwcarrièrenuttigis.Maarnukomtie:ENSCHREEUWHETVERVOLGENSVANDEDAKEN!!!(inderdaad,netalsmetdiegenialeideeënvanje...)

132

Weetje,erzijnalzoweinigmomentendatjejekuntonderscheidenvanjecollega's.Enalsdiemomentenerzijn,danvallenzezoweinigop.Maardeballenuitjebroekwerkenvoordezaak,terwijljecollega'shetmesineenkalkoenzetten,opoudejaarsavondhuntandenineenoliebolzetten,vakantievierenopdeMaldiven,deelnemenaandeZeskampindebuurtofdepolonaiselopenopde25-jarigebruiloftvandeallerhoogstebaasinhetbedrijf–kijk,datzijnmomentenwaaropjehetverschilkuntmaken.Voorjezelfdan,wantvoorjewerkgeverdeedjehetnatuurlijkaltijdal.ZaligKerstfeest.Enjemoetmaarzodenken:ooitisschoonmoederernietmeerenwordtKerstmiswelleuk...Danishetjouwbeurt!

133

63 Volgaltijdjegevoel–datklopt

IkbengeenblindevolgelingvandeSwamiBami'svandezewereldenerzijnzelfsliedendiemijeengevoelloze,berekenendehufternoemen.Watjezegt:ikhebnietalleenvrienden.Maarwaarhetomgaat:ikvindzekerdatjeinjewerkgevoelloosenberekenendmoetkunnenzijn.Enhuftersomsook,trouwens.Indepositievezinvanhetwoorddanwel.Dewerkvloerisgeenpeuterspeelzaal,geenopvangtehuisvoordementebejaardenenookgeenkerk(tenzijjepeuterleidster,geriatrischverpleegkundigeofdomineebent).Duswatmijbetreftmoetjeproblemen/werkzaamhedenzakelijkzienenzakelijkbenaderen.Coolandcollected.Coolstaatdaarbijvoorgevoelloos,collectedvoorberekenend.Hetlijktmijeenmeerdanuitstekendegrondhoudingomwerkzaamhedenwaarbijnadenkengebodenistebenaderen.Sterker:ikzouhetvreemdvindenalsjediehoudingnietinjegereedschapskisthebtzitten.(Netalshetpakvandehufter–erzijnmensendiehetverdienenhufterlijkbehandeldtewordenenwaaromhetnuinmeopkomtweetikniet,maaralsjebinnenkortMaxPamofJanKuitenbrouwertegenkomt,doezedandegroetenvanme).Maar.Maar.Maar.Inderdaad.Maar.Maar:erisooknogzoietsals'jegevoel'.EnhetkangebeurendatjecoolandcollectedbentgekomentotbeslissingAendatjegevoeljevertelt(injebuik,injehoofd,tijdenseendroom,tijdenshetdouchen,anywhere)datjetochbeslissingBmoetnemen.Geloofme:jegevoelheeftgelijk.GaathetomeenbelangrijkedealenmoetjeanderennogovertuigenvanjejuistheidvanbeslissingB,danishetoverigensniethandigjewittekatoenenSwamiBami-kledinguittekasttetrekkenendaarmeedevergaderzaalintegaanommetéénPowerPoint-sheettevolstaanwaaropstaat:'VerstandzegtA,GevoelzegtB,dus:B'–wantdierekensomsnappendemannenindepakkenniet.Endevrouwenindemantelpakkennogminder,wantdiezijnvolgespotenmettestosteronommethunhoofdendoorhet

134

vermeendeglazenplafondteknallen.Dushetisverstandiginzo'ngevaldeargumententegaanzoeken(enuitvergroten)diegevoellozeenberekenendehuftersookbegrijpen.Zoalsjeweet:erisaltijdvooralleswattezeggen,dusjecreativiteitgaatjehelpen.Watnualsjetwijfeltaanjegevoel?Danisernogaltijddewereldberoemdekop-of-munt-test.Jekent'kop'toeaanbeslissingBen'munt'aanbeslissingA(muntvaltvakerdankop,moetjenogweten).Alsjedemuntopgooitenervalt'kop',danhadjegevoeldusgelijkmetbeslissingB.Alsjegevoeljenúzegt:zaliknogeenkeergooienomhetzekerteweten,danhebjealleredenentetwijfelenaanjegevoel.Endanishetverstandignaarjelaatstegevoelteluisterenenblijfjediemuntopgooientot'munt'valt.(Hadjeditvandiekop-of-munt-testmaargewetendeavondvoorjeeerstehuwelijk,hè?Hadjeeenhoopellendebespaard...)

135

64 Laatondersteunendeafdelingenondersteunen

HetiséénvandelessendieikleerdevantoenmaligAudax-topmanCarelBikkers(alsjedingenjat,moetjedecreditsgevenaandebetrokkene–daarwordjenooitslechtervan).“Jan”,zeihijtijdenseenkennismakingsmiddaginzijnmethoogpoligtapijt'versierde'kantoor,“vergeetééndingnooit:ondersteunendediensten,diezijneromjoutesteunen.Ja?Diemoetenjehelpen.Ja?Zodrahetombeleidgaat,mogenzezichnérgensmeebemoeien.Ja?”IknamvoetstootsaandatCarelbevestigingzocht,maar'ja?'waszijnstopwoordje.Diebevestiginggeefikdusalsnog.OfeenondersteunendeafdelingnouP&Oheet,JuridischeZaken,Finance&Control,Wagenparkbeheer,InterneZaken,FacilitairManagement,ICTofhoedanook:zemoetenuitsluitenddoenwaarzegoedinzijn.Ofliever:horentezijn.Enzewillenallemaal,heelgek,naastofsomsnoglieverinplaatsvandatwaarzegoedinzijn,hetbeleidmedebepalen.Endatis–zegikmetCarelBikkers–funest.ZowerkteikeensbijeenbedrijfwaarhethoofdJuridischeZakentevensfungeerdealsdeorenenogenvandeeigenaar.Deeigenaarwas–zijnentwille,maarvooralterbeschermingvandevelehonderdenwerknemers–vervandedagelijksegangvanzakengemanoeuvreerd.Dachtenwij.InwerkelijkheidzathethoofdJuridischeZakeninhetmanagementteamvanhetbedrijfenbemoeidehijzichtepasenteonpasmethetbeleid.Zijnstandpuntenkwamen,hoetoevallig,exactovereenmetdestandpuntenvandeoudebaas.DathethoofdJuridischeZaken,eenkatholiek,datmisschiennieteensterzijde,ookallemeningendieanderswarendandievandeeigenaarrechtstreeksmettoevoegingvandenaamvandeafzenderdoorbriefdeaandebestebejaarde,deeddestemming–toputitmildly–geengoed.

136

Ennudenkje:ja,ziekecultuur,heeftnikstemakenmeteenondersteunendeafdelingdiezichbemoeitmethetbeleid.Mag.Nogeenvoorbeelddan?HethoofdP&Obijeenbedrijfwaarikwerkte.ZatbijalleMT-vergaderingen.Diewerdenvoorgezetendooreendirecteurdieslechtséénhandicaphad:zedurfdegeenbeslissingentenemen.DuslietzehaarorenconstanthangennaarhethoofdP&O,datwelbeslissingendurfdenemen,maarhaarhelewerkzamelevenmaarinééndingechtgoedwasgeweest:risico'sbeperken.Ennogliever:risico'smijden.Ikhoefnietuitteleggendatditdesastreuzegevolgenvoorhetbedrijfhad,vooralintijdenvanveranderendemarkten.Erwerdtotaalnietgeanticipeerdopeencrisisindemarkt(gevolg:geenvetweggesneden,miljoenenverliezen)enooknietineenandereontwikkeling,ietsmetdodebomenversusinternet.MochtCarelBikkersmeelezen,danzalhijdezesituatiesnietherkennen–bijzijnbedrijfmochtenondersteunendedienstenimmersslechtsondersteunenenniet(mede)bepalen.Watbetekentditvoorjoualsonderknuppel–metallerespectnatuurlijk–vanjebaas?DoewatBikkerszei.Maarhouerrekeningmeedatdeondersteunendedamesenherenhunrolanderszien.Zezijnstil,zehebbeneenmesenzekomenvanachteren.

137

65 Trapnietintehogedoelstellingen

Targets.Goals.KeyPerformanceIndicators.Doelstellingen.Whatever.Allemaalvariantenop:datwatjijgeachtwordttegaanpresteren.Doejehetbeter,danhadjemazzel.Doejehetmindergoed,danbenjeeenprutser.Volgensmijishetheelgezondalsmensendieergenswerkenmeetbaredoelstellingenkrijgen.Jekuntbeterwordenbeoordeeldophetaantalblaadjesdatjehebtverkocht,open-hartoperatiesdiejemetgezondweerafleverenvandepatiënthebtverrichtofhetaantaleuro'sdatjehebtbijgedragenaandewinstdanopjemooieblauweogen.Wantjezoumaargroenehebben.Tochishethebbenvan'targets'ookgevaarlijk.Zezijnvoorbazennamelijkeenideaalmiddelommensendienietmeteendestraatophoeven,maaroptermijnwel,ereensophetgemakuittegaanzittenwerken.AlszezemaarzoverkrijgenomhunspreekwoordelijkehandtekeningtezettenonderKPI'sdieeigenlijktehoogzijn.Da'svooreenratterigebaasnamelijkeenkoudkunstje(wiljeertezijnertijdlesin,maildannaarjan@buttkicken.nl).Inhetkort.'Goals'mogenaltijdwathogerzijndandievanvorigjaar.Daargajeal,wantde'goals'vanvorigjaarwerdendoorjevoorgangernietbehaald.Maardatlagnatuurlijkaandevoorgangerennietaande'goals'.Verdermageenbedrijftochuitgaanvaneenstukjeautonomegroei,vanjouwmeerwaarde,vandeaantrekkendemarkt–enzonogwatbladiebladieblaenvoorjehetweethebjeeen'target'gekregendat40procentbovenhettargetvanvorigjaarligten80procentbovenhetresultaatvanvorigjaar.Ofjebenteenwonderdokter,ofjehebtmeegeschrevenaanjeeigendoodvonnis.Kunjebotwegweigerenakkoordtegaanmetdedoelstellingendiebaasjejeinjemaagwilsplitsen?Vrijkansloos.Bijvoorbaaterkennendatjetekortgaatschieten?Jij,demaninwiehetbedrijfzoveelgeïnvesteerdheeft?Lastig.Watjewelkuntdoen:vanafdeeerstedag

138

vandenieuweperiodebewijsmateriaalvergarendatnadieperiodeduidelijkmaaktdatjebovengemiddeldhebtgepresteerd.Klinktkansloos?Ishetook.Eenbaasdieoverduidelijktehogetargetsafgeeft,isofwelwanhopig,ofweluitopjescalp.Hetgoedenieuws:jeweethetnual.Eenjaarvoordefinaleafrekening.Da'seenlekkerlangeperiodeomeensomjeheentegaankijkennaareenwerkgeverdiewelsnaptdatijzermethandenbrekeneenvaardigheidisdienounetnietinjouw'competentieprofiel'(ikvindhetzelfookeenengwoord)zit.Blijktdataljecollega'sinhetzelfdeschuitjezitten,dangaathetnietomjou.Danisbaasliefdusinderdaadwanhopig.Endangaanhetwaarschijnlijknietgoedmethetbedrijf.Wantdanwordttevorenalbepaalddatjulliedebonusdievaakisverbondenaande'KPI's'nietgaanbehalen.Eneenbonusnietlatenhalen,da'songeveerdegrofstevormvandemotivatiedieeenbedrijfkaninzetten.Sterker:elkebonusonderhetmaximumvan100procentwordtdoorwerknemersalalsonterechtervaren,laatstaandebonusvan0procent.Om–geparafraseerd–metJennyAreanenFransHalsema(welbekendbijdevijftigersennogouderenonderdelezers)tespreken:vluchtenkannogwel,'kzouwelwetenhoe...

139

66 Komuitsluitendmetoplossingen

Hadikalreclamegemaaktvoorhetfantastischeboekjemettegelspreukenvooropdewerkvloer'Erzijnmeerrattenmetdassendanmetstaarten'?Zoniet,watstomomdaarmeetewachtentothoofdstuk66.Zoja,weetdandatherhalingdekrachtvanreclameisendatmijnharttegoedisomdeauteurvandatmeesterlijkeboekjeaantedoendathijbijDeSlegtebelandt.Anyway,éénvandesterkespreukenindatboekjeis:'Ikbenalleengeïnteresseerdinjeoplossingen,nietinjeproblemen'.Datklinktnatuurlijkhardenmisschienzelfsweleenbeetjegemeen–maarhetiswelhetbestemedicijnvooreenrelatietusseneenbottebaaseneennijverewerkmier.Demedewerkerdienooiteenprobleembijzijnleidinggevendeophetbordjelegt,maaruitsluitendoplossingen,diewordtophandengedragen.Watzegik?Diewordtkoning!Stel:diebaasvanjougeeftleidingaantienmensen.Alsdietienmensenallemaalmetéénprobleemperdagbijhemkomen,danheefthijeengrootprobleemmetzijnagenda.Wantzelfkreeghijvanzíjnbaasookaleenstapelproblemenopzijnbordje–enhijkanmoeilijktegenzijnbaaszeggen:“Ikbenalleengeïnteresseerdinjeoplossingen,nietinjeproblemen”.Die'problemen'vandiebaas,diehetenvoorjouwbaasnamelijk:werk.Enzodelegeertdatdoor.Jouwbaaskentinmiddelshetmantraoverdeoplossingen,dusdielaathetwelomproblemennaarboventetransfereren.Numoetjijhetzelfdenoggaandoen.Hetisvooriedereenmeteenkleinbeetjehersensonderdatschedeldakeenfluitjevaneencentombijhetopdoemenvaneen'probleem'evenzelfnatedenken,desnoodsevenlang,endantebedenkenhoedatprobleemopgelostkanworden.Goed,hetvereistkennisenkunde–maarjijgaattochnietbewerendatjedaarovernietbeschikt?Danstondjenuwelaandebarindevoetbalkantineinplaatsvandatjeditboekjeaanhetlezenwas,toch?Hetpuntis:jebenthetnietgewend.Nietgewendomzelfnatedenken,eenoplossing

140

teformulerenendieaanjebaasvoorteleggen.Wanttja,datistocheenvormvanverantwoordelijkheidnemeneneenkansdatjeopjebekgaat.Enhetisalzo'nbullebak,zekeralshijtrekheeftinzijneersteborrel,dusach,waaromhetrisicolopen?Ikgahetnogergervoorjemaken.Jegaathelemaalnietbijeenprobleemeenoplossingbedenkenendieaanjebaaspresenteren.Jegaatnamelijktwééoplossingenbedenken.Nee,drie!Deinjouwogenbesteoplossing,deoplossingwaarvanjedenktdathij'mzouhebbenbedachteneenheelcreatievevariant,diehijinzijnfijnstedromennognietzoukunnenbedenken,omdatdeterm'outofthebox'hemveelteengis.Moetikuitleggenwaaromditjouwpositieverstevigt?Ikmaginmiddelstochhopenvanniet...

141

67 Zegnooithoejezelfvindtdathetgaat

Wieooiteencursusheeftgevolgdwaarinhethoudenvanslecht-nieuwsgesprekkenaandeordekwam,dieweetdatje:debommoetneergooien,dereactiemoetafwachten,debomevenklipenklaarmoetherhalenomkleedmetredenenendaarnaishet:delegedoosdieophetbureauvandewerknemeralklaarstaatinpakken.Enwegwezen.Ergenseerderinhettrajectrichtingdiepijnlijkeaftochtzittendoorgaansietsminderduidelijkegesprekken.Endaarinkomtonvermijdelijkeenkeereenmanagers-ofP&O-typemetdevraag:“Hoevindjezelfdathetgaat?”Magikjeéénkeergeenvriendelijkevraagstellen,maareenkeihardeopdrachtgeven?HOUJEKOP!Jebentalsmensgeconditioneerd.Alsdievraaghoejezelfvindtdathetgaatwordtgesteld,benjegeneigddriedingentedoenenzezijnalledriefout.Teneerste:praten.Tentweede:zeggenwaterallemaalgoedgaat.Tenderde:zeggenwaternogkanverbeteren.Wenemendepuntenevenrustigdoor,wantikhebjewakkerlatenschrikken.Fout1:praten.Hetlijktheelonbeleefdomdevraagmeteenterugtekaatsenmeteen“ikhoopvanjou/jullietehorenhoehetgaat”.Endatishetook.Onbeleefd.Maarhéélverstandig.Wantalsjeeenmaalgaatpraten,danishetzekerdatjeinfout2gaatvervallenendaarnainfout3.Ikbedoel:jekopindestrophangenisaldom(pratendus),maarvervolgenszelfdestoelonderjevoetenvandaantrappen(zeggenwatergoedgaatenwatnogkanverbeteren),datisgewooneh...compleetdebiel.Dusnogmaals:HOUJEKOP!Fout2:zeggenwaterallemaalgoedgaat.Jegesprekspartners(kleinekansdatheternogmaaréénis;indientoch,danmaakthijeen

142

verslag...)wetenallangwatzevanjouwfunctionerenvinden.Alsjijgaatvertellenwatvolgensjouallemaalgoedgaat,gaanzijopzoeknaardingendienietinovereenstemmingzijnmethunbeeldvanjou.Endaargaanzeopinhakken.Eerstmetzinnenmetvraagtekens,daarnawatsterker,uiteindelijkmetuitroeptekens.Endangaje–niksmenselijksisjevreemd–voorzichtigmeebuigen.Endusjeeigenprestatiesonderuithalenéndatzwartopwitlatenzetten.Buigjenietmee,danisdeconclusieoverjou:gesprekaanzelfkritischvermogen.Lastigmeetekrijgen.Probleemgeval.Fout3:zeggenwaternogkanverbeteren.Endankomthetallerergste.Jehebtgeleerd(doejeookbijsollicitatiegesprekkenaltijd)omookwatminpuntenoverjezelftenoemen.Geenmensisperfect,hè?Nou,hierkrassendepennenvanjegesprekspartnersinsneltreinvaartoverhetpapier.Hiergeenmisverstanden.Hierzijnzehetvol-le-digmetjeeens.Sterker:misschienvergeetjenogwatpuntjes.Denkjezelfookniet?NeedIsaymore?Alszedebeulwillenzijn,moetjezeookhetwerklatendoen.Maargaingodsnaamnietmeewerken!

143

68 Doenietaanproeftijdentijdelijkecontracten

Bijzinnetjeinhetarbeidsvoorwaardengesprek:“Wijwerkenhieraltijdmet...”.Endankomterietsoverdewettelijkeproeftijdendeduurvantijdelijkearbeidscontractenenhetaantaltijdelijkearbeidscontracten.Enjijbentdanzoblijmetjenieuwebaandatjevoetstootsaanneemtdatdewaarheidwordtgesprokenendatdiegrappenmakerijdusookvoorjougeldt(netalsdeCAO-schalen,dekarigsteOpelAstraalsmaximumhaalbaarinjouwbedrijfswagenklasseenmeervandieleugensomP&O'sbestwil).Nietwaar!Alles(ja,ALLES)isonderhandelbaar.Gajebijdatgesprekeensalseenwinnaargedragen.Zehebbenjeuitgebreidgescreend.Jedoordemangelgehaald.Diversegesprekkenmetjegevoerd,jecvgelezen,wellichtwatreferentiesgechecktenjemisschienzelfsopassessmentgestuurdendanzoudenzenógnietwetenwatvoorvleeszeindekuiphebben?Danhebbenzeeenzijdighetrechtjoubinnenjeproeftijdofnaeenhalfjaarofeenjaar(endatgedurendetweelangejaren)deWWinteschoppenzonderdatzebloedgeldbetalen?Alsjedaarmeeakkoordgaat,schorterechtietsaanjezelfvertrouwen!Ikkwamvelejarenwegmetcontractenvooronbepaaldetijd,zonderenigeproeftijd.Enikwasechtgeenbijzondergeval.Datvondikzelfnatuurlijkwel,maarveelanderenvondenvanniet.Welwashetzodatiktegenoverdiezekerheiddieikeisteookietsterugmoestgeven.Endatwas:mijnwerkgeverskondenopelkmomentdatzijdatwildenmetonmiddellijkeingangvanmeaf.Endankomtnumijn'maar...':maardanmoestenzeweleersteveneenafkoopsomtergroottevanxmaandsalarissenopmijnbankrekeningstorten.Kijk,sprakikdanzesmaandenafengingikertwintigjaarwerken,danwasikachterafeendiefvanmijneigenportemonnee.Maarwerdiknatweemaandenbuitengeschopt,danhadikdaarnaeenhalfjaardoorbetaaldevakantie

144

(waarinikzorgdedaterweerietsandersopmijnpadkwam).Geenwerkgevervindtdit–tijdenshetarbeidsvoorwaardengesprek–eenonaanvaardbaarvoorstel.DeP&O-miepdieerbijzitwel,dievindtheteengrúwelijkidee,maarmethaarhebjevolgensdeWetvanBikkersniksteschaftenalshetopechtzakendoenaankomt.Tweedingennog.Een:jehypotheekverstrekkerisblijmetdergelijkecontracten.Twee:ikhebhelaasnooitookmaar1euroafkoopsomgeïncasseerd;ikvertrokaltijdzelf.Endannogeentenslotteook:werkgeversdieinditstadiumbeweren“ditdoenwijhiernooitzo”,doezegjegewoondathetdantijdwordtdatzewatcreatievergaanworden.Ontbreektdebereidheiddaartoe–endatmagnatuurlijk,zehoevenzichniettelatenchanteren–bedenkdannogeensgoedofjedaarechtwelwiltgaanwerken.Wantjijwasimmersjuistingehuurdomwiejebent,eenintelligente,prestatieve,creatieve...nouja,eensoortnieuweheldzegmaar.Dielaatzichnatuurlijknietpiepelendoorwatregeltjesdiedooreenklerkbedachtzijnergensverterugindevorigeeeuw.Voordezewerkgevertienanderen.

145

69 Ganietindiscussieoverjebeoordeling

Ookzo'npesthekelaanfunctionerings-enbeoordelingsgesprekken?Alsikweleensmanagersadviseer,zegikaltijddatzenooiteenslechtebeoordelingmoetengeven(hoezeerP&Oofdehoofddirectietervoorkomingvansalarisverhogingenofvoordeopbouwvandossiersookanders'adviseren').Deredenlaatzichraden:deverslagenvandatsoortgesprekkenwordenopgeslagenendatbetekentdaternegatievekantenvanmedewerkers'hetdossier'ingaan.Ikweetookweldatmedewerkersprofessioneelmoetenomgaanmetpositieveénnegatievefeedback.Feitisechterdatleidinggevendenbijfunctionerings-enbeoordelingsgesprekkenaltijddenadrukzullenleggenopdenegatievefeedback.Datzitinhunsysteemingebakken.Goedisvanzelfsprekend,slechtmoetbesprokenworden.Datdeverhoudingtussenmanagersenhunmensentelijdenhebbendoorslechtebeoordelingen,vindikevident,want'professioneelomgaanmetkritiekopjezelf'–da'seenkwaliteitdieslechtsweinigengegevenis.Managersmoetenwatmijbetreftófeenpositievebeoordelinggevenófafscheidvaniemandnemen.Ingrijsgeloofiknueenmaalwatminderdaninzwarteninwit.Sorry.Enfin,ikhebnognietheelmanagendNederlandgeadviseerdenalsheteenmaalzoveris,ergensin2162,ishetnogmaardevraagofzenaarmeluisteren.Dusgoeiekansdatjijnogtemakenhebtmetbeoordelingendiepijndoenaanjerechtvaardigheidsteen(da'sdetweedevanlinksaanjelinkervoet–hoekrommerdieis,destevakerwasjedesigaar).Endanzegik:laatgaan.Gaalsjeblieftnietdestrijdaanvan'tekenenvoorgezien,onderprotest'of'tekenenvoorgezien,metopmerkingenindebijlage'–wantjetekentdaarmeeeenoorlogsverklaringmetjebaas.Kansloosverhaal,afrekeningzalvolgen,bye,bye,zwaai,zwaai!

146

Nee,vraagofhijhetzekerweet.Vraagofditiswaardoorhijjouweereenjaardenkttemotiveren.Endoedatzonderenigcynisme.Ishetantwoordtweekeereenvolmondig'ja'(enooknoguitgesprokenmeteengemeenglimlachje),danstaatjemaarééndingtedoen.WatdeJanseBaggebandzong*.Wanthethuwelijkheeftzijnlangstetijdgehad.Alsjeweetwatikbedoel(metdeJanseBaggeBand)endenkt:diegastoverdrijft,danzegik:zeker.Hetismisschienwatergkortdoordebochtombijheteerstedebestezuchtjetegenwindtegaansolliciteren.Enmisschienwarendieverbeterpuntenookwelterechteverbeterpunten.Zathethetafgelopenjaareenbeetjetegenenbenjeerzekervandatjehetkomendejaardewindweervolindezeilenblaast(letop:nietkrijgt,maarblaast,ikhouvanpro-actievemensen).Dankunjehetnatuurlijknogeenjaartjeaanzien.Inafwachtingvaneengoedebeoordelingvolgendjaar.Ofweereentjemetteveelkritiekpuntenendantrekjealsnogzelfdestekkeruitjedienstverband.Maarwatikhooptevoorkomen:datjehetinitiatiefkwijtraakt.Enhoejehetookwendtofkeert:beoordelingenzijncrucialethermometersindekontvandepatiënt.Stevigekoortsmagjenietnegeren.Zo,ikhebgezegd.*Voorwietejongis,ofteluiomtegoogelen:Sollicitere(n)!

147

70 Weetdatzijnstressergerisdandejouwe

Ennuwebijnaaanheteindgekomenzijnvanditfakkel-de-baas-af-feuilletonwiliktochnogevenbegripvragenvoordieschoft.Jijmagdenkendatjijbetaaldwordtomineengekkenhuisteverblijven,hijheefthetongetwijfeldnogveelslechterdanjij.WanttientegenééndatjouwbaastenprooiisgevallenaanhetPeter'sPrinciple.Datkenje,neemikaan?Zoniet:datprincipewildatiedereendieambitieusis,geneigdistestrevennaareensteedsbeterebaan,waarbijdelaatstehemnétbovendepetgaat.Endusgaathij–waarhijéénetagelagergeweldighadkunnengenietenrichtingeenschitterendpensioen–uiteindelijkopzijnbek.Enhelaasbenjijdaargetuigevan,wanthetisjouwbaas.Eenstukjemededogenisduswelopzijnplaats.Hahahaha,datgeloofdejehè,vandatmededogen?Benjijnouhelemaalgekgeworden?DatPeter'sPrinciplebestondaltoendiebaasvanjounoginzijnvaderspistoolzat(diepvanbinnenblijfikeenordinairePanorama-man),dusalshijophetHBOeenbeetjehadopgeletbijhetvakManagement,danhadhijdevalkuilvoorzichzelfherkendenwashijernietvolovertuigingopjachtnaarnogmeersalariseneennoggrotereOpelvandezaakingesprongen.Boontjekomtomzijnloontje.Nee,ikbedoelietsheelanders.Datzijnstressergerisdandejouwe,moetjuistvoorjoueenruggesteunzijn.Jemoethetnietzieliggaanvinden,jemoethemzieliggaanvinden.Pathetisch.Eensneuneus.Eenmuisje.Eentriestgeval.Eenstukongeluk.Eenmandiemetingezakteschoudersverderdoodhetlevenmoet.EenJanWat.Datdezegastprobeertjouhetlevenzuurtemaken,joh,trekhetjenietaan.Hetligtnietaanjou,hetligtaanhem.Alsjijditprobleemvaneenoplossingmagvoorzien,danluidtdeoplossing:scheids,wissel!

148

Eenanderenummer10graag.Enhijkanmeteengaandouchenenhoeftvolgendeweekooknietmeetterugtekomen.Julliekunnenhetzonderhemook.Beter.Veelbeter.Endanheeftweereenlidvanhetgildederzelfbenoemde‘leiders’hetstadiumbereiktwaaropwe(helaas,pindakaas)moetenzeggen:“Dieheefteenmooietoekomstachterzich...”

149

Nawoord

Jeleertmeervaneenslechtedanvaneengoedemanager.Zeggenze.Ikbenhetdaarnietmeeeens.Alsjegoeduitjedoppenkijkt,leerjevaneengoedemanagerdingendiejezelf,later,wiltovernemenenleerjevaneenslechtemanagerinwelkevalkuilenjenietmoetstappen.Hetiseenbeetjenetalsmetoud-betaaldvoetballersdietrainerworden:zenemenvanalhuntrainersdingenmeenaarhuneigentrainersloopbaan.Endanmaarhopendatzedegoededingenwelmeenemenendeslechteniet–ennietandersom.Ikhebtussen1982ennuheelwatbazengehadeneendeeldaarvanwasvakinhoudelijkheelgoed,eenanderdeelwasalsmensenmanagerheelgoedeneenenkelingkonalles.InalfabetischevolgordehebbenPietervanAcker,DonaldBax,CarelBikkers,AryanBörger,EvertBosveld,BendeBruijn,RolandvanGeest,SilviodeGroot,FrankHitzert,ErikHoekstra,PerMikaelJensen,FransKlaassen,ArieKraak,SakariPitkänen,JanPrins,CarolinaPruis,JoopReichart,JanD.Swart,JeroendeVries,RobvanVuure,JokeWartenbergh,DominiqueWeesieenPetervanZwienenmijmedegemaakttotwatikbengeworden.Ondermeer:auteurvanwerkvloerboeken,zoalsdit.Ditboekheefteennegatievetoon.Ikwoudathetanderskonzijn,maarwezijninNederlandnietheelergverwendmetonzebazen.Nogmaaraltevaakwordtdebesteaccountmanager(vertegenwoordiger)baasvandesalesafdeling,omdathijzotópverkoopt.Datzijntweeblundersinéén:wiekanverkopen,kannoggeenmensenaansturenenminstenszoerg:metdetopverkoperverdwijntookeenslootomzetvan'dewerkvloer'.EnaandeanderekanthebjedeberoepsmanagersdiegoedkondenlereneneenjaartjeopNyenroderondliepenendieduswetenhoejetoko'srunt.DatzijnmeestalwareExcel-tijgers,gefeliciteerddaarmee,maardevraagiswievoorhenopTweedeKerstdagdehuisdeurachterzichwildichttrekken.Ikdenkdatzezelfaandeslagmoeten.

150

Managenisvoormijeensimpelkunstje:mensenvoorjelatenwerkenengoedvoorjelatenwerken.Wiedatkanenooknogzelfkennisheeftvandematerieénmetzijnpotenindespreekwoordelijkemodderheeftgestaan,zalzijnmensenditboekalnaeenpaarhoofdstukkennaastzichhebbenzienneerleggenonderhetslakenvandekreet:“Wateengeleuter!”Maarjijbenttothiergekomenendatbeschouwikmaaralshetbewijsvanmijngelijk.Alsjeeenslechtebaashebtenhetligtnietaanjou,steljedanmaximaalalsdoeléénzo'nprutserteoverleven.Datbenjemisschien(ikzeg:misschien)aanjebedrijfverplicht.Ietsmetliefdeenzo.Maarisdetweedeweereennono,danmoetjewegwezen.Wantdanligthetófaanjouófdanishetbedrijfjounietwaard.Jemaaktteveelurenomhetmettegenzintedoen.JanDijkgraafEesterga,2017

151

152