jak ziarno staje siĘ chlebem
DESCRIPTION
JAK ZIARNO STAJE SIĘ CHLEBEM. Małgorzata Pawlik. Dawno, dawno temu człowiek zobaczył, że niektóre, dziko rosnące trawy posiadają kłosy, a w nich znajduje się ziarno. Wybrał te trawy, które miały najładniejsze i najlepsze ziarno. Zaczął je uprawiać. Legenda dotycząca zboża. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
JAK ZIARNO STAJE SIĘ CHLEBEM
Małgorzata Pawlik
Dawno, dawno temu człowiek zobaczył, że niektóre, dziko rosnące trawy posiadają
kłosy, a w nich znajduje się ziarno. Wybrał te trawy, które miały
najładniejsze i najlepsze ziarno. Zaczął je uprawiać.
Legenda dotycząca zboża
RODZAJE ZBÓŻ
• Orkisz (pszenica – najstarsze zboże)• Pszenica• Żyto• Jęczmień• Proso• Owies
NARZĘDZIA DAWNIEJ UŻYWANE DO ŻNIW
Kosa
Sierp
Cep
NARZĘDZIA OMŁOTOWE
Beczka Beczka Skrzynia
Dłubanka Słomiana Drewniana
Worek ze zbożem
PRZECHOWYWANIE ZBOŻA
MIARKI DO ZBOŻA
SZUFLE
MIELENIE ZIARNA
Wiatrak
MIELENIE ZIARNA
Młyn
Żarno
MIELENIE ZIARNA
Pociosek Pomiotło Łopaty
NARZĘDZIA UŻYWANE PRZY WYPIEKU CHLEBA
NACZYNIA UŻYWANE PRZY WYPIEKU CHLEBA
Niecka
Dzieża
PIEC CHLEBOWY
Skórkę razowego chleba zalewamy ciepłą wodą W glinianym lub kamionkowym naczyniu, które przykrywamy lnianą lub płócienną ściereczką.
Gdy skórka rozmięknie, stopniowo wsypujemy żytnią mąkę, dokładnie mieszając wszystko drewnianą łyżką.
W drugim dniu powtarzamy czynności. Kiedy w zaczynie pojawią się bąbelki i poczujemy zapach kwasu, będzie
to znaczyło, że rozpoczął się proces fermentacji.Trzeciego dnia dosypujemy taką ilość mąki, by uzyskać konsystencję gęstej śmietany. I tak oto mamy gotowy zaczyn na chleb.
PRZYGOTOWANIE ZACZYNU NA CHLEB
• Mąka na chleb musi być sucha i ogrzana. • Przed pieczeniem mąkę przesiewamy przez sito
(najlepiej dwa razy by ją dobrze napowietrzyć).• Dodatki do mąki takie jak: słodkie mleko, kwaśne mleko, maślanka, woda
muszą być lekko ogrzane.• Jeśli prócz zaczynu do ciasta chlebowego dodajemy drożdży, należy
wymieszać je z ciepłym mlekiem osłodzonym lekko cukrem lub miodem.• Wyrabianie żytniego ciasta chlebowego trwa tak długo, aż zacznie ono
odchodzić od brzegów naczynia. Ciasto pszenno- żytnie wygniatamy dotąd, aż przestanie lepić się do ręki.
• Uformowane bochny przed włożeniem do pieca powinny podwoić swoją objętość.
• Jeśli do pieczenia używamy blaszek, muszą być one dokładnie wysmarowane masłem.
• Gorący chleb po wyciągnięciu z pieca smarujemy wodą lub przykrywamy wilgotną ściereczką na 10-15 min w celu zmiękczenia skórki.
• Po tych zabiegach przykrywamy chleb, by zaparował.• Nigdy nie kroimy gorącego chleba.
ZASADY OBOWIĄZUJĄCE PRZY PIECZENIU CHLEBA
• Podpłomyki• Moskol
placek owsiany, jęczmienny lub żytni pieczony z ziemniakami
• Chleb Żytni• Chleb Pszenny • Chleb Pszenno-Żytni• Chleb Orkiszowy• Chleb Wieloziarnisty
PRZYKŁADY PIECZYWA
NOWE LATKA pieczone na okręgu, z białej mąki,
przedstawiały różne zwierzęta, pieczone na Nowy Rok
PIECZYWO OBRZĘDOWE
SZCZODRAKIpieczone z najlepszej mąki,
nadziewane kapustą, serem lub burakiem cukrowym,
pieczone na: Boże Narodzenie, Nowy Rok, Trzech Króli
KOŁACZplacek pszenny, zdobiony
często serem
PIECZYWO OBRZĘDOWE
KOROWAJpieczone na wesela i ważne święta (m.in. Wielkanocne)
PIECZYWO OBRZĘDOWE
PASKA pieczono z mąki razowej, żytnie lub gryczanej,
ozdabiano krzyżem z ciasta lub kwiatami, ptaszkami; pieczone na potrzeby święconki
PRZYKŁADOWE PRZEPISY
CHLEB ŻYTNI
• Składniki: 3kg mąki żytniej, 1 szklanka kwaśnego mleka, 1 szklanka maślanki,2 łyżki soli, letnia woda, zaczyn z 2 szklanek mąki żytniej (żytniej razowej), 1 jajko, masło do smarowania blaszek
• Sposób wykonania: Do miski wsypać 1 kg przesianej przez sito mąki, wlać przygotowany zaczyn rozrobiony w letniej wodzie, drewnianą łyżką dokładnie wymieszać. Odstawić przykryte w ciepłe miejsce do sfermentowania. Następnego dnia wsypać resztę mąki i pozostałe składniki. Wygniatać około 1 godz. aż ciasto będzie odchodzić od miski. Wyrobione ciasto przykryć, odstawić w ciepłe miejsce i czekać aż podwoi swoją objętość. Do wysmarowanych masłem blaszek włożyć ciasto, zmoczoną w wodzie ręką wygładzić powierzchnię, odstawić do wyrośnięcia. Przed włożeniem do pieca posmarować rozmąconym jajkiem lub wodą z cukrem. Włożyć do nagrzanego pieca. Piec w temperaturze 180 około ⁰półtorej godziny.
CHLEB ŻYTNI
CHLEB ORKISZOWY
• Składniki: 1 kg mąki orkiszowej, ½ kg mąki pszennej razowej, 2 łyżki stołowe mąki ziemniaczanej, 1/3 kostki drożdży, 1 łyżeczka miodu, 1 łyżeczka cukru, 1 jajko, 1 łyżka masła, ¾ szklanki mleka, 2 szklanki zaczynu, 2 szklanki maślanki lub kwaśnego mleka, letnia woda, 1i ½ łyżki soli, masło do wysmarowania blaszek
• Sposób wykonania: Wymieszać mąkę orkiszową, pszenną razową i ziemniaczaną; w mleku rozpuścić cukier i miód, dodając drożdże. Kiedy drożdże urosną, wlać je do mąki, następnie dodać 1 szklankę zaczynu , 2 szklanki maślanki i łyżkę masła. Wygniatać ciasto aż zacznie odchodzić od ręki. Odstawić w ciepłe miejsce do wyrośnięcia, kiedy zwiększy swoją objętość, przełożyć do wysmarowanych blaszek, wilgotną ręką przetrzeć powierzchnię ciasta. Przed włożeniem do pieca przesmarować rozmąconym żółtkiem wymieszanym z wodą. Włożyć do nagrzanego pieca. Piec w temperaturze 180 około półtorej godziny.⁰
CHLEB ORKISZOWY
CHLEB WIELOZIARNISTY
• Składniki: 1 szklanka otrąb pszennych, 1 szklanka ziaren słonecznika, 1 szklanka ziaren dyni, 1 szklanka siemienia lnianego, 1 szklanka płatków owsianych, 1 i ½ kg mąki pszennej, zaczyn z ½ kg mąki żytniej, 1 łyżka mąki ziemniaczanej, 1 łyżka oliwy, 3 łyżki soli, 1 szklanka kwaśnego mleka, 1 szklanka maślanki, około ½ litra przegotowanej ciepłej wody, około ¼ szklanki zaparzonej zbożowej kawy
• Sposób wykonania: Mąkę wymieszać z ziarnami, dodać sól. Następnie wlać maślankę z kwaśnym mlekiem, zaczyn oraz wodę, wsystko wymieszać drewnianą łyżką. Tak przygotowane ciasto włożyć do posmarowanych blaszek, przykryć lnianą ściereczką i odstawić do następnego dnia, żeby urosło. Po dwunastu godzinach posmarować osłodzoną kawą zbożową i włożyć do nagrzanego pieca. Piec w temperaturze 80- 200 około ⁰dwóch godzin.
CHLEB WIELOZIARNISTY
ilustracje i opracowanie:
Małgorzata Pawlik
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ