jak napisać dobre wypracowanie maturalne?
DESCRIPTION
Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?. Eliza Godlewska. Wybór i analiza tematu. Analiza tematu. Dokonanie świadomego wyboru tematu jest podstawą do napisania dobrej pracy . - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/1.jpg)
Jak napisać dobre wypracowanie
maturalne?
Eliza Godlewska
![Page 2: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/2.jpg)
Wybór i analiza tematu
![Page 3: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/3.jpg)
Analiza tematu
Dokonanie świadomego wyboru tematu jest podstawą do napisania dobrej pracy.
Przemyśl decyzję związaną z wyborem tematu! Zastanów się, o których utworach, epokach wiesz więcej! Sprawdź, czy rozumiesz wszystkie pojęcia pojawiające się w temacie!
Temat wypracowania jest tekstem, który należy przeczytać ze zrozumieniem.
Jego analiza powinna być podstawową czynnością przed przystąpieniem do czytania tekstu literackiego.
ZAPAMIĘTAJ!WARTO POŚWIĘCIĆ CZASNA DOBRE ROZPOZNANIEI WYBÓR WŁAŚCIWEGO TEMATU
![Page 4: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/4.jpg)
Analiza tematu
Analizując temat, zwróć uwagę na jego trzy aspekty:
Określenie problemu postawionego w temacie.
Wskazanie czynności, które należy wykonać w związku realizacją tematu.Wskazanie materiału rzeczowego.
WARTO • wynotować problemy postawione w temacie• zakreślić najważniejsze zagadnienia w
temacie• opisać temat i wypisać skojarzenia z nim
związane (np. typ bohatera, światopogląd epoki, istotne informacje o autorze itp.)
PISZ ŚMIAŁO PO ARKUSZU!
![Page 5: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/5.jpg)
Analiza tematu
ZAPAMIĘTAJ! ARKUSZ TO DOBRE
MIEJSCE NA NOTOWANIE
TWOICH SPOSTRZEŻEŃ
![Page 6: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/6.jpg)
Cechy dobrego wstępu
![Page 7: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/7.jpg)
Cechy dobrego wstępuPisząc wstęp, należy:• unikać banalnego początku (np. Makbet to tytułowy
bohater…, Jan Kochanowski urodził się…)
• funkcjonalizować wstęp wobec tematu (wstęp musi się odnosić do problemu postawionego w temacie)
• wyjaśnić pojęcia pojawiające się w temacie (np. człowiek zlagrowany, bohater tragiczny itp.)
• zamieścić podstawowe informacje o utworze/utworach (tytuł, autor, czas powstania – epoka, rodzaj literacki, gatunek literacki, problematyka utworu)
• wstępnie scharakteryzować postacie (w przypadku charakterystyki)
• określić zasadę zestawienia tekstów/fragmentów (w przypadku analizy porównawczej)
• postawić tezę lub hipotezę (teza to zdanie oznajmujące, hipoteza to pytanie)
• tak zakończyć wstęp, aby zachęcić egzaminatora do czytania pracy
![Page 8: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/8.jpg)
Jak nie należy pisać wstępu?
• wstęp nie może być zbyt krótki (np. składać się z dwóch zdań)
• we wstępie nie należy streszczać analizowanego utworu (utworów)
• wstęp nie może być jedynie charakterystyką twórczości autora utworu zmieszczonego w arkuszu
• wstęp nie może być luźnymi rozważaniami piszącego w związku z problemem postawionym w temacieZAPAMIĘTAJ!
PRACA BEZ WSTĘPU PROWADZI DO
EGZAMINACYJNEJ KLĘSKI!
![Page 9: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/9.jpg)
Cechy dobrego rozwinięcia tematu
![Page 10: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/10.jpg)
Cechy dobrego rozwinięcia tematu
Pisząc rozwinięcie, należy:• umiejscowić fragment w całości utworu
• określić problematykę fragmentu/(-ów) tekstu/(-ów)
• scharakteryzować osobę mówiącą (narratora, podmiot liryczny)
• omówić wszystkie problemy postawione w temacie
• analizować i interpretować fragment/(-y), co ma prowadzić do wyciągania wniosków cząstkowych
• stosować streszczenie tylko wtedy, gdy jest funkcjonalne
• funkcjonalnie posługiwać się cytatami (w sposób wyważony, jeśli chodzi o ich ilość i długość )
• funkcjonalnie odwoływać się do całości utworu/(-ów) (nie pisać o wszystkim, co się wie na temat utworu)
• stosować analogię kompozycyjną (paralelę) w przypadku analizy porównawczej
• robić notatki na arkuszu
![Page 11: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/11.jpg)
Jak nie należy pisać rozwinięcia?
ZAPAMIĘTAJ!STRESZCZANIE
I PARAFRAZOWANIE FRAGMENTU,STOSOWANIE
KRYPTOCYTATÓWTO NAJPROSTSZE DROGI DO
ZGUBY MATURZYSTY!
• pisać wszystkiego, co się wie na temat utworu lub epoki literackiej
• prowadzić luźnych rozważań, które nie wynikają z analizy utworu
• streszczać lub parafrazować utwór zamieszczony pod tematem
![Page 12: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/12.jpg)
Cechy dobrego zakończenia
![Page 13: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/13.jpg)
Cechy dobrego zakończeniaPisząc zakończenie, należy:• ponownie przeczytać temat wypracowania
• ponownie przeczytać wstęp i odwołać się do tezy/hipotezy postawionej we wstępie w celu jej potwierdzenia/odpowiedzi na pytanie
• wyciągać ogólne wnioski z analizy fragmentu i odwołania do utworu (a nie przepisywać rozwinięcie)
• unikać ogólnych rozważań (dygresji) bez odwołania do problemu postawionego w temacie
• odpowiedzieć na pytanie: jakie są przyczyny, mechanizmy, konsekwencje? (w związku z problemem postawionym w temacie)
• dostrzec zależności między ujęciem danego problemu przez twórcę a założeniami epoki (światopogląd, filozofia, kierunki artystyczne itp.), w której powstał utwór
• skłonić egzaminatora do refleksji ostatnim zdaniem pracy
• po napisaniu pracy przeczytać ją jeszcze raz!
![Page 14: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/14.jpg)
Kilka uwago kompozycji
wypracowania
![Page 15: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/15.jpg)
Kilka uwag o dobrej kompozycji
• kompozycja wypracowania powinna być przemyślana i uporządkowana (warto napisać hasłowy plan wypowiedzi)
• wypracowanie powinno być funkcjonalnie podzielone na akapity
• wypowiedź powinna być spójna (dzięki np. zaimkom, synonimom, powtórzeniom oraz wyrażeniom spajającym)ZAPAMIĘTAJ!
WYPRACOWANIE CHAOTYCZNE
I NIESPÓJNE NIE ZOSTANIE ZROZUMIANE PRZEZ
ODBIORCĘ (EGZAMINATORA)!
![Page 16: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/16.jpg)
Kilka uwag o dobrej kompozycji - wyrażenia spajające Wyrażenia podkreślające porządek czasowy:na początku, najpierw, na wstępie…potem, następnie, z kolei, idąc dalej, przechodząc do…tymczasem, w tym samym czasie, równocześnie…przedtem, wcześniej, uprzednio…na koniec, wreszcie, nareszcie, ostatecznie, na zakończenie, podsumowując…
Wyrażenia podkreślające przeciwstawienie: Jednak, jednakże, przeciwnie, wszakże, inaczej, odwrotnie, z jednej strony…, z drugiej strony, natomiast…
Wyrażenia podkreślające rangę (hierarchię) argumentów:przede wszystkim, w pierwszej kolejności, zwłaszcza, głównie, tym bardziejpoza tym, oprócz tego, co więcej, na dodatek, ponadto…
Wyrażenia podkreślające argumentację i wnioskowanie:weźmy pod uwagę, otóż, skoro, o ile, jeżeli…zatem, toteż, tak więc, w rezultacie, w następstwie, w wyniku, z tego wniosek, że…
Inne wyrażenia nawiązujące:jak wiadomo, wyżej wspomniane, przytoczone wcześniej, powyższe uwagi… a mianowicie…, i tak…, następujące…, takie, jak…, na przykład…
![Page 17: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/17.jpg)
Kilka uwag o stylu i języku
wypracowania
![Page 18: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/18.jpg)
Kilka uwag o stylu i języku
Wypracowanie pisz:• stylem jasnym i zrozumiałym (unikaj
wyrazów obcych, modnych i takich, których znaczenia nie jesteś pewien)
• w sposób zwięzły (unikaj wielosłowia, pustosłowia, „wodolejstwa”, zbędnych dygresji)
• stylem prostym (unikaj kwiecistości, poetyzowania, metaforyzowania – wypracowanie to nie wiersz!)
• stosując urozmaiconą składnię (zdania pojedyncze, złożone podrzędnie, współrzędnie itp.)
• stosownie do sytuacji (unikaj kolokwializmów, nie stylizuj wypowiedzi np. na język chłopski, stosuj terminologię teoretycznoliteracką)
![Page 19: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/19.jpg)
Kilka uwag o stylu i języku
Terminologia teoretycznoliteracka to:• nazwy rodzajów literackich (epika, liryka,
dramat)
• nazwy gatunków literackich (np. dramat antyczny, dramat romantyczny, sonet, fraszka, powieść realistyczna, powieść psychologiczna itp.)
• nazwy podmiotów mówiących (np. podmiot liryczny, narrator pierwszoosobowy, trzecioosobowy itp.)
• nazwy kierunków artystycznych – konwencji opisu (np. realizm, impresjonizm, naturalizm, oniryzm itp.)
• nazwy filozofii (np. idealizm platoński, epikureizm, stoicyzm, egzystencjalizm itp.)
• nazwy środków i zabiegów stylistycznych (np. personifikacja, metafora, porównanie homeryckie, sakralizacja, epitet, apostrofa, wyliczenie itp.)
ZAPAMIĘTAJ!WŁAŚCIWY STYL WYPOWIEDZI
SPRAWIA, ŻE JESTEŚ LEPIEJ ROZUMIANY, PODKREŚLA
TWOJĄ WIEDZĘ I TO, ŻE JESTEŚ ŚWIADOMYM UŻYTKOWNIKIEM
JĘZYKA
![Page 20: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/20.jpg)
Totalne zero…
![Page 21: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/21.jpg)
Totalne zero…
Za wypracowanie na poziomie podstawowym można otrzymać maksymalnie 50 pkt, na które składają się punkty:Rozwinięcie tematu – 25 pkt
Kompozycja – 5, 3, 1, 0 pkt
Styl – 5, 3, 1, 0 pkt
Język – 12, 9, 6, 3, 1, 0 pkt
Zapis – 3, 2, 1, 0 pkt
Szczególne walory – 4, 3, 2, 1, 0 pkt
![Page 22: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/22.jpg)
Totalne zero…
Sytuacje, w których maturzysta „na własne życzenie” nie otrzymuje punktów za pracę lub jej wybrane elementy:• jeśli praca ma mniej niż 250 słów a poza tym jest słaba
merytorycznie – ocenia się tylko rozwinięcie tematu (K, S, J, Z – 0 pkt)
• jeśli praca jest napisana niekomunikatywnym językiem bądź jest nieczytelna i nie przyznano punktów za rozwinięcie(Rt 0 pkt) – język ocenia się na 0 pkt
• jeśli praca nie otrzymała punktów za rozwinięcie tematu (Rt 0 pkt) – kompozycję ocenia się na 0 pkt
• jeśli praca składa się w przeważającej większości z kryptocytatów – język i styl ocenia się na 0 pkt
• jeśli praca jest napisana drukowanymi literami i piszący nie jest dyslektykiem – zapis ocenia się na 0 pkt
• jeśli w pracy pojawiają się kardynalne błędy rzeczowe – praca otrzymuje 0 pkt
• jeśli praca jest nie na temat (np. temat dotyczy Makbeta a uczeń pisze o poezji wojennej) – praca otrzymuje 0 pkt
![Page 23: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/23.jpg)
Cierpliwość egzaminatora
kiedyś się kończy, czyli kilka dobrych
rad…
![Page 24: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/24.jpg)
Cierpliwość egzaminatora kiedyś się kończy, czyli kilka dobrych rad…ZAPAMIĘTAJ!Pisz czytelnie!
Jeśli skreślasz wyraz, napisz drugi obok!
Staraj się nie nadpisywać tekstu drobnym maczkiem i nie dopisywać go na marginesie!
Wyraźnie odznaczaj graficznie akapity!
Stawiaj znaki interpunkcyjne!
Nie leń się i sprawdzaj pisownię trudnych wyrazów. Słownik ortograficzny jest dostępny w sali!
Nie pisz obszernej pracy wychodzącej poza brudnopis. Najczęściej jest ona wodolejstwem!EGZAMINATORZY
Z GÓRY DZIĘKUJĄ
![Page 25: Jak napisać dobre wypracowanie maturalne?](https://reader038.vdocuments.mx/reader038/viewer/2022103120/568143a7550346895db02e89/html5/thumbnails/25.jpg)
Powodzeniana maturze