Jacque Fresco

Copyright 2007 Jacque Fresco & Roxanne Meadows

SPECJALNE PODZIKOWANIA Roxanne Meadows Bob Schilling Steve Doll PRZEKAD Filip Czarnecki (filip@ofp.pl) AUTORZY I PRAWA AUTORSKIE Wszystkie projekty Modele Rysunki Fotografie Ilustracje animacji Tytu oryginau Designing the Future adna cz tej ksiki nie moe by powielana w jakiejkolwiek postaci lub przez jakiekolwiek rodki elektroniczne czy mechaniczne, wczajc w to przechowywanie danych i systemy odzyskiwania bez zgody na pimie od The Venus Project, Inc. za wyjtkiem recenzentw, ktrzy mog cytowa krtkie teksty w recenzji. Wszelkie prawa zastrzeone. Prawa autorskie wszystkich tekstw i obrazkw w tej ksice oraz projektw i ilustracji w FUTURE BY DESIGN 2-Disc Collectors Edition DVD nale do Jacque Fresco i Roxanne Meadows chyba e podano inaczej. The Venus Project, Inc 21 Valley Lane Venus, FL 33960 USA Telefon: 863-465-0321 Fax: 863-465-1928 www.TheVenusProject.com fresco@TheVenusProject.com meadows@TheVenusProject.com copyright 2007 Jacque Fresco & Roxanne Meadows 2 Jacque Fresco Jacque Fresco & Roxanne Meadows Jacque Fresco & Roxanne Meadows Jacque Fresco & Roxanne Meadows Doug Drexler

Spis Treci4 Wstp Przyszo przez projektowanie Twoje wyzwanie Rozdzia pierwszy Z wczoraj do jutra Rozdzia drugi Wszystko si zmienia Rozdzia trzeci Uywajc metod naukowych Rozdzia czwarty Istniejce mity Rozdzia pity Z jednego systemu do drugiego Rozdzia szsty Przyszo przez projektowanie 31 Rozdzia sidmy Miasta ktre myl Rozdzia smy Strach przed maszynami Rozdzia dziewity Miasta w morzu Rozdzia dziesity Podejmowanie decyzji i przepisy Rozdzia jedenasty Style ycia Podsumowanie

6 8 13

15

18

25 26

49

51

62

67

72

3

WSTP Przyszo przez projektowanie Czy jeste gotw na projektowanie przyszoci? Cho wielu z nas ma wraenie, e moemy przygotowa si do przyszoci poprzez mylenie, czyny i uczenie si przy uyciu wspczesnych metod i wartoci, nie jest to prawd zwaszcza w dzisiejszym szybko zmieniajcym si wiecie. Nowo narodzone dziecko wkracza w wiat nie bdcy jego lub jej tworem. Kade kolejne pokolenie odziedzicza wartoci, dokonania, nadzieje, sukcesy i poraki poprzednich pokole. Odziedziczaj oni wyniki decyzji podjtych przez tamte pokolenia. Przez setki tysicy lat ludzkiego istnienia, kiedy technologie byy proste lub nie istniay, mogo to mie niewielki wpyw na ludzkie ycie i Ziemi, ktra stwarza do niego warunki. Kade pokolenie myliwych i zbieraczy, nastpnie rolnikw i pionierw, przekazywao narzdzia kolejnym pokoleniom by pomc im przetrwa. Zmiana z jednego pokolenia do kolejnego bya powolna i trudna do zauwaenia. W tamtych czasach w niewielkim stopniu rozumiano nauk oraz to jak co dziaa, a wytumaczenia byy nienaukowe. Nie stanowi to duej problemu w dzisiejszym, nowoczesnym wiecie gdzie zaistnienie zmiany dotykajcej milionw jest kwesti paru sekund. Dziecko urodzone dzisiaj odziedzicza wiat w wielkiej mierze odmienny od wiata pokolenia jego rodzicw, nie mwic ju jak bardzo odmienny od tego sprzed wiekw. Poprzednie pokolenia pozostawiy spucizn wyzysku, zaj i nieistotnych wartoci ktre stanowi wielkie wyzwania, jak i okazje dla wspczesnych ludzi. Zastosowanie zasad naukowych, na dobre i ze, odpowiada za kady pojedynczy postp ktry poprawi ycie ludziom. Wane dokumenty i proklamacje spowodoway przyznanie praw i przywilejw czonkom spoeczestw, lecz w sercu ludzkiego postpu lub destrukcji, tkwi twardy jak skaa fundament naukowy. Dla przeszych pokole byo czym niemoliwym nakierowanie przyszoci o wiele wyprzedzajc obecn chwil, a ich prognozy dotyczce przyszoci byy oparte na nienaukowych metodach. Prorocy i mdrcy przedstawiali wizje przyszoci oparte na snach, halucynacjach, religijnej gorliwoci, wreniu z koci, szklanych kulach, itd. Niektre mogy by nawet trafne, ale to bardziej dziki szczciu ni jakiemu rzeczywistemu poczeniu z siami nadprzyrodzonymi. 4

Dzi satelity kr wok kuli ziemskiej, przesyajc informacj na temat wszystkiego co dotyczy naszego ycia w uamku sekundy. Te informacje s bardzo cenne przy projektowaniu wzorcw pogodowych, ustalaniu topografii, badaniu klimatu oraz monitorowaniu ocieplania si planety. To po raz pierwszy w historii dao nam moliwo nadzorowania kondycji Ziemi, ktr wielu naukowcw widzi w powanym, jeli nie krytycznym, stanie. W cigu jednego dnia, biliony bitw danych naukowych przelatuje przez cyberprzestrze z prdkoci wiata, stwarzajc moliwo powstania zaawansowanej technologicznie cywilizacji. Podczas gdy nauki fizyczne po cichu kieruj wszystkim, miliony ludzi na caym wiecie wci praktykuje pseudo-nauki, posugujc si wrbitami, jasnowidzami i filozofami w ich codziennym yciu. Wielu wiatowych przywdcw regularnie konsultuje si z jasnowidzami, medium i astrologami w sprawach decyzji od ktrych zaley los milionw. Obecna ludzka dziaalno i jej konsekwencje nie musi by ksztatowana przez potrzeby i wartoci naszych przodkw. Waciwie, nie moe by. Na przykad, konflikty zbrojne pomidzy pastwami przez wielu s nadal widziane jako jedyna droga do rozliczenia rnic. Jest ona szczeglnie proponowana przez tych, ktrzy niele zarabiaj na sprzeday uzbrojenia. Jest to niebezpieczne i nie do przyjcia z powodu ogromnych ludzkich i rodowiskowych kosztw wojny. Punkt widzenia walczcych staje jako cay, wspzaleny system ze Kierowanie postpowymi zmianami w wymaga nowego podejcia. Jest to postpowi technicznemu. si przestarzay kiedy spojrzymy na wiat wszystkimi ludmi jako jedn rodzin. technologii oraz kierowanie nami samymi zarwno niezbdne jak i moliwe dziki

Informacje te s przeznaczone by nakoni czytajcego do stawienia czoa przyszoci, nie tylko jako jednostka, lecz jako spoeczestwo w ogle; i nie tylko dla jednego pokolenia, lecz rwnie dla przyszych. To nie tylko kwestia nauki ktra to umoliwia, jest to teraz konieczne.

5

TWOJE WYZWANIE Przyszo nie wydarza si tak po prostu. Oprcz wydarze naturalnych takich jak trzsienia ziemi, przyszo przychodzi wraz z wysikami ludzi i zaley w duym stopniu od tego jak dobrze s oni poinformowani. Moesz odegra rol w ksztatowaniu jutrzejszego wiata poprzez zadawanie sobie pyta takich jak W jakim wiecie chc y? czy Co dla mnie oznacza demokracja. Jest o wiele wicej moliwoci organizowania przyszoci ni tych zazwyczaj omawianych obecnie. Oto scenariusz do Twojego rozwaenia: Wyobra sobie, e zostae wezwany by przeprojektowa wiatow cywilizacj bez adnych ogranicze, bazujc na tym jak si sprawy maj obecnie. Celem jest pomc oczyci wiat z wojen, ubstwa i niszczenia rodowiska naturalnego oraz stworzy jak najlepszy wiat dla wszystkich jego mieszkacw, dostajc zasoby od rki, przez jak najduszy czas. Pamitaj, moesz poprawia spoeczestwo w dowolny sposb ktry uznasz za waciwy. Jedynym ograniczeniem jest to, e Twj projekt spoeczestwa musi uwzgldnia czynnik zdolnoci planety, co oznacza e zasoby musz by wystarczajce do podtrzymywania ycia na planecie. Moesz zmienia ca cywilizacj aby zrobi to co uwaasz za najlepsze, majc na uwadze i kada niezaspokojona potrzeba jakiejkolwiek czci populacji obnia standard ycia wszystkim. Moe to obejmowa nie tylko ochron rodowiska, ale rwnie projektowanie miast, transport, relacje midzyludzkie i restrukturyzacje edukacji, jeeli uwaasz e istnieje taka potrzeba. Moliwoci s nieograniczone. Czy miaby oddzielne pastwa? Czy miaby midzynarodowe forum doradcze? Jak by zarzdza i rozprowadza wiatowe zasoby, by zaspokoi potrzeby wszystkich? Czy uywaby do podejmowania decyzji naukowych metod, czy te polegaby na mistycyzmie? Jak poradziby sobie z rnicami w wierzeniach religijnych? Moesz nawet wzi pod uwag system dystrybucji, ktry nie uywa pienidza jako rodka wymiany. Na paszczynie osobistej, czy oczekiwaby pozycji korzystniejszej wzgldem innych? Czy miaby roszczenia do posiadania wikszego domu, bardziej luksusowego samochodu lub telewizora wysokiej rozdzielczoci? Na jakiej podstawie powiedziaby, e zasugujesz na te rzeczy? Lub e inni na nie nie zasuguj? Twoje dowiadczenie? Twoje zaangaowanie czasu i/lub pienidzy?

6

Pamitaj, jeeli zmusisz inne pastwa lub innych z Twojego wasnego pastwa czy spoeczestwa do przestrzegania wczeniej okrelonego zbioru wartoci, wywoasz ze uczucia. W jaki sposb zapobiegniesz korupcji w polityce? Czy ustanowisz uniwersalne prawa i traktaty? Czy uyjesz wojskowych i policyjnych metod egzekwowania? Czy ustanowisz wszystkie zasoby wsplnym dziedzictwem wszystkich narodw? By wykona te zadanie, trzeba by wolnym od uprzedze i nacjonalizmu oraz odzwierciedla te jakoci przy projektowaniu polityki. Jak by do tego podszed? Jest to trudny projekt wymagajcy wkadu z wielu dyscyplin. S pewne problemy ktre trzeba wzi pod uwag podczas mylenia nad takim zadaniem. Moe to by wiee podejcie, wolne od przeszych czy tradycyjnych czynnikw religijnych i innych, ale zawsze miej na uwadze to dla kogo spoeczestwo to jest projektowane. Nie krpuj si by przekroczy obecne realia i sign po nowe i twrcze pomysy.

7

Rozdzia pierwszy Z wczoraj do jutra Niewielkie wprowadzenie przed rozwaeniem tego wyzwania: ycie wikszoci mczyzn i kobiet jest nkane przez problemy ktrych nie mog rozwiza. Wiele wydarze w naszym yciu jest wynikiem dziaania rzeczy bdcych poza nasz kontrol. Podczas gdy wygodniej jest myle Ja decyduj, to tak naprawd wikszo zmian dokonywanych przez jednostki ma bardzo niewielki zasig. Ludzie zazwyczaj obwiniaj siebie samych lub zy los. Jednake, kiedy dwa samochody zderz si na skrzyowaniu, czy powinnimy obwinia kierowcw, zy los, czy te sposb w jaki zosta skonstruowany transport, e pozwala by kolizje miay miejsce? Czy my, jako jednostki, jestemy odpowiedzialni jeli zderzymy si z innym pojazdem, czy te jest to wynik kiepskiego projektu? W 2005 w wypadkach samochodowych w USA zgino 43,200 osb a setki tysicy zostao rannych. Przyjrzyjmy si innemu sposobowi przemieszczania ludzi windzie. Ilu ludzi zgino w kolizjach wind? Te urzdzenia przewo miliony ludzi kadego dnia bez ani jednego nieszczliwego wypadku, co jest wynikiem ich inteligentnego projektowania. Jak transport drogowy mgby zosta w podobny sposb zorganizowany? Jeeli uwaasz e transport powinien by zaprojektowany tak aby byo rzecz prawie niemoliw by kto mg zosta zabitym lub rannym w wypadku, ta ksika jest dla Ciebie. Jeeli uwaasz, e badania naukowe mog znale sposb w jaki mona poprawi spoeczestwo, aby da kademu wiksze moliwoci samorealizacji i samospenienia, prawdopodobnie docenisz zawarte tu idee. Aby jak najlepiej zrozumie te idee, bdziesz musia poczy otwarto umysu ze sceptycyzmem. Wystarczajco trudne jest sprostanie problemom naszych czasw; a jeszcze trudniejsze jest zrozumienie niesamowitych i szokujcych zmian, ktre mog zaistnie w przyszoci. Wyobra sobie inteligentnego czowieka sto lat temu, siedzcego podczas pewnego wieczoru w Nowym Jorku, czytajc ksik przewidujc ycie za sto lat. Nie uwierzyby, e prawie kady w roku 2006 bdzie mg jedzi nie-konnym rodkiem transportu mogcym osign prdko 100 kilometrw na godzin lub wiksz. Prawdopodobnie pomylaby, e wizjonerzy poszli za daleko.

8

Zapewne umiechnby si z zadowoleniem widzc absurdalne wizje maszyn latajcych szybciej ni prdko dwiku. Sama myl o moliwoci natychmiastowego przesyania dwikw poprzez wiat brzmiaaby nieprawdopodobnie dla czowieka yjcego sto lat temu. Wydawaoby si mu niewiarygodnym e technika wojenna moga rozwin si do tego stopnia gdzie jedna maa bomba, nakierowana z miejsca oddalonego o p wiata, z dokadnoci rwn objtoci ebka szpilki moga zniszczy cae miasto. Panowie z pocztku XX wieku prawdopodobnie zaniepokoiliby si, e cz ich zarobkw moe zosta przeznaczonych na emerytur. Zostawmy teraz owych panw mamroczcych do siebie o wiecie pdzcym za szybko i o przyszoci ktra zasza za daleko. Czy jestemy bardziej elastyczni i dalekowzroczni obecnie? W celu zaprojektowania przyszoci pozytywnej zmiany, musimy najpierw sta si ekspertami w zmienianiu naszych umysw. Rnice pomidzy dziewitnastym a dwudziestym wiekiem bd prawdopodobnie niewielkie w porwnaniu do zmian ktre bd miay miejsce w naszym wieku. Najlepiej zrozumiesz te idee jeeli bdziesz w stanie zobaczy dzisiaj jako odskocznie pomidzy wczoraj a jutrem. Bdziesz rwnie potrzebowa wraliwoci na niesprawiedliwoci, niewykorzystane okazje i krwawe konflikty ktre s charakterystyczne dla naszej XXI-wiecznej cywilizacji. Nie mamy szklanej kuli by przewidzie reszt dwudziestego pierwszego wieku. Chcemy by wprowadzi w idee do Twojego umysowego komputera i dowiadczenia. By moe nawet znajdziesz lepsze pomysy, ktre bd mogy odegra rol w ksztatowaniu przyszoci naszej cywilizacji. Na kolejnych stronach przyjrzymy si nieznanym, niepokojcym, fascynujcym i moliwym do osignicia moliwociom projektowania przyszego wiata. Kryzys ktry musi zosta skierowany Moesz myle e z nasz technologi mamy moliwo wyeliminowania wikszoci spoecznych dolegliwoci. Czy nowoczesna technologia uywana w sposb inteligentny nie moe zapewni wystarczajcej iloci jedzenia, ubra, mieszka i dbr materialnych? Co nas powstrzymuje przed dokonaniem tego? Technologia posuwa si naprzd, ale nasze spoeczestwa wci s oparte na koncepcjach i metodach wymylonych wieki temu. Wci mamy spoeczestwo oparte na niedostatku i uywaniu pienidzy. Wci mamy wzorce mylowe oparte na starych strukturach uywanych w zachodniej Azji kilka tysicy lat temu. 9

Prbujemy dostosowa do szybko rozwijajcej si technologii przestarzae wartoci ktre nie zdaj egzaminu we wspczesnym wiecie. Z powodu olbrzymiej przewagi danej korporacjom przez prawnikw, ktrzy zawdziczaj im swoje stanowiska, monopolici zyskuj coraz wicej wadzy. Pocieszajce stwierdzenie, e Mog zrobi rnic jest bardzo dalekie od rzeczywistoci. Coraz mniejsze grono korporacji wchodzi w posiadanie coraz to wikszej iloci firm. Wielu tych samych ludzi zasiada na forach rnych korporacji zamiast na ich wasnych. Korporacje ktre posiadaj firmy samochodowe i lotnicze mog rwnie posiada stacje radiowe i telewizyjne, czasopisma, firmy ywnociowe, farmaceutyczne, przemysowe i zbrojeniowe. Dziesi gwnych instytucji kredytowych kontroluje wirtualnie wszystkie karty kredytowe w USA. Bogactwo i wpyw tych korporacyjnych elit nie mog by porwnane ze statusem pracownikw, ktrzy umoliwiaj im zdobywanie takich bogactw. Z firmami medialnymi posiadanymi i sponsorowanymi przez due korporacje, nieatwo jest wiedzie ktrym wiadomociom mona ufa. Zgodnie z wieloma sondaami, wikszo naukowcw uwaa e rasa ludzka jest na kursie kolizyjnym z natur, e wszystkie ziemskie ekosystemy cierpi i e zdolno planety do podtrzymywania ycia jest w powanym niebezpieczestwie. (1) Istnieje zagroenie spowodowane szybk zmian globalnego klimatu, ktra z pewnoci bdzie miaa daleko idce konsekwencje. Zanieczyszczenie rzek, gleby i powietrza ktrym oddychamy zagraa naszemu zdrowiu. Niszczymy nieodnawialne zasoby takie jak grn warstw gleby i warstw ozonow zamiast uywa ich w sposb inteligentny. Stajemy przed zagroeniami, ktre wykraczaj poza granice pastw: przeludnienie, niedobory energii, niedobory wody, katastrof gospodarcz, rozprzestrzenianie si niemoliwych do opanowania chorb, technologiczne zastpowanie ludzi przez maszyny i wiele innych. 852 milionw ludzi na wiecie dotyka gd. Kadego dnia, ponad 16000 dzieci umiera z przyczyn zwizanych z godem czyli jedno dziecko co pi sekund.(1) Ponad 1 miliard ludzi yje obecnie poniej midzynarodowej granicy ubstwa, zarabiajc mniej ni 1 dolara dziennie.(2) Bardzo niewielki procent ludzi jest w posiadaniu wikszoci wiatowego bogactwa. Przepa pomidzy bogatymi a biednymi wci ronie. W USA w roku 2002 przecitny dyrektor generalny zarabia 282 razy tyle co przecitny pracownik.(3) W 2005 roku wynagrodzenie dyrektorw w gwnych amerykaskich korporacjach wzroso o 12% do przecitnej 9,8 miliona dolarw rocznie. Dyrektorzy w firmach naftowych zarobili jeszcze wicej ze wzrostami sigajcymi 109% co dao 16,6 miliona dolarw rocznie. Tymczasem, pensje pracownikw wikszoci zawodw w USA ledwo co naday za inflacj. W stanie Oregon, najmniej zarabiajcy pracownicy zarobili o skromne 2,8% wicej, co dao 15,080 dolarw rocznie. 10

To co zostao nam dane zdaje si nie zdawa egzaminu w przypadku wikszoci ludzi. Widzc postp w nauce i technologii przez ostatnie dwiecie lat, moesz zadawa sobie pytania typu czy to musi by w ten sposb?. Dostrzegajc fakt i wiedza naukowa czyni lepszym nasze ycie, gdy stosowana jest z trosk o ludzkie dobro i ochron rodowiska, nie podlega wtpliwoci i nauka i technologia moe wytworzy tak due iloci towarw, e nikt nie bdzie musia obywa si bez czego. Ale niewaciwe uywanie i naduywanie technologii zdaje si tylko pogarsza spraw. Problemy z ktrymi mamy do czynienia w dzisiejszym wiecie s w wikszoci stworzone przez nas. Musimy zaakceptowa to e przyszo zaley od nas. Podczas gdy wartoci reprezentowane przez przywdcw religijnych na przestrzeni dziejw inspiroway wielu do przyjcia postawy odpowiedzialnoci spoecznej, inni wyruszali na wojn spowodowan rnicami w wyznawanych religiach. Nadzieje duchownych na bosk interwencj s zudzeniami, ktre nie mog rozwiza problemw wspczesnego wiata. Przyszoci wiata jest nasza odpowiedzialno, ktra zaley od podejmowanych przez nas decyzji. Jestemy swoim wasnym zbawieniem lub potpieniem. Rozwizania dla przyszoci i jej ksztat zale cakowicie od zbiorowego wysiku ludzi pracujcych razem. Wszyscy jestemy integraln czci sieci ycia. To co dotyka innych ludzi i rodowisko ma rwnie wpyw na nasze ycie. Potrzebna jest zmiana w naszym poczuciu kierunku i celu alternatywna wizja nowej, zrwnowaonej wiatowej cywilizacji niepodobnej do adnej z przeszoci. Cho wizja ta jest tutaj bardzo oglnikowa, jest ona oparta na latach nauki i bada. Ksika ta proponuje moliwe alternatywy w deniu do lepszego wiata. Tworzymy go poprzez decyzje przy uyciu naukowych metod. Jak przy kadym nowym podejciu, by zosta docenionym wymagana jest odrobina wyobrani i chci by rozway to co niekonwencjonalne. Pamitaj e prawie kade nowe rozwizanie byo wyszydzane, odrzucane i wymiewane w momencie publikacji, zwaszcza przez ekspertw tamtejszych czasw. Stao si tak z pierwszymi naukowcami, ktrzy powiedzieli e Ziemia jest okrga, z tym ktry jako pierwszy powiedzia e obraca si ona wok soca i z tym ktry pierwszy wpad na pomys, e ludzie mog nauczy si lata. Mona napisa ca ksik tylko na temat rzeczy ktre ludzie uwaali za niemoliwe, do czasu kiedy zaistniay. Wielu mylcych naprzd ludzi zostao uwizionych lub nawet zabitych za mwienie rzeczy takich jak e Ziemia nie jest centrum wszechwiata. 11

Ci ktrzy walczyli o sprawiedliwo spoeczn i zmiany mieli nawet jeszcze gorzej. Ludzie popierajcy zmiany byli bici, obraani, zamykani w wizieniach i brutalnie mordowani. Na przykad, Wangari Maathai ktremu w roku 2004 zostaa przyznana Pokojowa Nagroda Nobla, 10 grudnia 2004 zosta potraktowany gazem zawicym, pobity do nieprzytomnoci i uwiziony za dziaania przeciwko wycinaniu lasw w Kenii. Diana Fosse, obroczyni praw zwierzt ktra aktywnie dziaaa na rzecz ochrony wymierajcej populacji goryli przed kusownikami, zostaa znaleziona zadgana na mier w swojej chacie. Mona pisa w nieskoczono na temat trudw znoszonych przez tych ktrzy dyli do zmian, ktre zagraay istniejcemu statusowi quo. (1) The world hunger problem: Facts, figures and statistics http://library.thinkquest.org/C002291/high/present/stats.htm (2) Hunger Report 2004. Bread for the World Institute http://www.bread.org/hungerbasics/international.html (3) Capital Connection http://www.oraflcio.org/cgi-bin/display.cgi?page=CapConnect42505

12

Rozdzia drugi Wszystko si zmienia W naszym dynamicznym wszechwiecie wszystko si zmienia, poczwszy od najdalszych obszarw kosmosu skoczywszy na przesuwaniu si kontynentw. Zmiany zachodz we wszystkich oywionych i nieoywionych systemach. Historia cywilizacji jest histori zmiany od prostoty do zoonoci. Ludzka pomysowo i inwencja wiadcz o tym fakcie. aden system nie moe pozosta statyczny przez dugo; wikszo monarchii zostaa zastpiona innymi formami sprawowania wadzy i spoeczestwa oparte na woli ludu a nie krlw, ewoluoway. Niestety, zmiany nie zawsze s na lepsze. Cho akceptujemy nieuchronno zmian, ludzie opieraj si im. W wikszoci przypadkw, zmiana zagraa znajdujcym si na korzystnej pozycji i zazwyczaj to oni s pierwszymi do utrzymania obecnego porzdku. Sprawdza si to w przypadku kadego spoeczestwa, bez wzgldu na to czy struktura wadzy jest religijna, wojskowa, socjalistyczna, kapitalistyczna, komunistyczna, faszystowska czy plemienna. Przywdcy bd prbowali powstrzyma zmiany. Czasami, nawet gdy warunki s okropne dla wikszoci ludzi, oni sami mog opiera si zmianom poniewa wol to do czego s przyzwyczajeni. Mwimy o nich jako nieformalnych stranikach systemu. Lecz bez wzgldu na to jak bardzo ludzie si opieraj, ludzka cywilizacja nie stanowi wyjtku dla faktu zmiany. Zmiana zachodzi we wszystkich systemach spoecznych i jest jedyn sta. Moemy by pewni i historia ludzkoci jest histori zmiany. Jak za kadym razem, ustalone interesy (tych ktrzy odnosz najwicej korzyci z utrzymywania ustalonego porzdku) przeciwstawiay si nawet zmianom technologicznym. Na przykad, w wieku dwudziestym, obrocy kawalerii konnej opnili rozwj czogw. Powszechnie znana bya historia o tym e gdy Niemcy zaatakoway Polsk w 1939, ich dywizje pancerne napotkay polskich onierzy bdcych wci na koniach. Byo oczywistym e jazda konna nie miaa szans. Rozwj lotnictwa zagrozi dywizjom pancernym. Nastpnie piloci i projektanci samolotw walczyli o wstrzymanie rozwoju rakiet kierowanych. Ludzie od rakiet z kolei walczyli o wstrzymanie rozwoju broni laserowych. I tak dalej.

13

Jeeli zastanowimy si czemu wci napotykamy wiele z tych samych problemw ktre napotykali nasi przodkowie, podczas gdy nasze technologiczne zdolnoci przewyszaj ich, musimy wzi pod uwag e jestemy tu od tak niedawna i mona nas nazwa niemale nowo narodzonymi. Jeeli uyjemy 24godzinnego zegara do przedstawienia czasu odkd ycie pojawio si na Ziemi, pokae on e ludzie istniej zaledwie od ostatniej minuty dwudziestej czwartej godziny. Tylko podczas ostatnich paru sekund ostatniej minuty mamy wspczesnych ludzi, zaczynajcych uywa naukowych metod do znalezienia najbardziej skutecznych sposobw na zrobienie danych rzeczy. Dopiero co zaczynamy stawia pierwsze kroki. Od pocztku dwudziestego wieku do chwili obecnej zostao stworzone wicej nowej wiedzy ni w czasie poprzednich miliardw lat. Zmiana nastpia prawie wszdzie. Jeeli ycie czasem wydaje Ci si by oszaamiajce jeeli czujesz si rozdarty w wielu kierunkach, jeeli dostrzege e bez wzgldu na to co zrobisz, nadal bdziesz mia uciliwe problemy, jeeli dostrzege e nasze ekonomiczne, polityczne i spoeczne metody czasem stwarzaj wicej problemw ni rozwizuj wwczas po prostu odgrywasz swoj rol w przechodzeniu przez obecn przejciow faz rozwoju naszej cywilizacji.

14

Rozdzia trzeci Uywajc metod naukowych Co my tu mamy Zanim zaczto stosowa badania naukowe, ludzie nie mogli zrozumie ich powiza ze wiatem fizycznym, tak wic wymylali swoje wasne wytumaczenia. Te wytumaczenia zazwyczaj byy proste i w wielu przypadkach rwnie szkodliwe. Na przykad, jeeli kto wie o zbliajcej si fali przypywu i decyduje si by zosta i modli o wybawienie zamiast ucieka, moe to mie negatywny wpyw na jego/jej przetrwanie. Ludzie wierzyli kiedy e zarazy i kataklizmy byy kar od rozgniewanego Boga, lecz badania naukowe wykazay e wiele chorb byo przenoszonych przez szczury i wszy, a ich powodem byy zarazki. To nie tak e naukowcy kieruj si zamknitym umysem odnoszc si do tego typu spraw po prostu w celu zaakceptowania danego zjawiska kieruj si bardziej zaawansowanymi standardami i metodami badawczymi. Metody naukowe pomagaj w niwelowaniu dyskryminacji, uprzedze i przyjtych z gry pogldw. Wymagaj one by twierdzenia zostay zweryfikowane i by naukowcy odkryli na drodze eksperymentw co dziaa a co nie. Naukowcy zadaj pytanie co my tu mamy? a nastpnie przystpuj do eksperymentw w celu ustalenia natury fizycznego wiata. Proces ten wymaga by eksperymentatorzy zostali zweryfikowani przez innych, ktrzy musz osign te same wyniki. Jednym z najwaniejszych odkry w nauce byo zdanie sobie sprawy e nie mona znajdowa odpowiedzi na problemy za pomoc samej intuicji. Znalezienie rozwiza i odpowiedzi wymaga duego nakadu pracy i czasu. Czsto nowe odkrycia poprzedzane s wieloma bdami. Jzyk nauki Przekazywanie pomysw i informacji zazwyczaj zaczyna si od jzyka, lecz gdy dostrzeesz jak bardzo moesz zosta le zrozumiany w yciu codziennym, dowiesz si jak trudne jest to zadanie. Nasz jzyk codzienny ewoluowa przez wieki zmian kulturalnych i niestety, rozwizywania konfliktw ideowych przy jego uyciu nie jest atwe. W wikszoci przypadkw, z powodu rnic w pochodzeniu i dowiadczeniach yciowych, to samo sowo moe mie rne znaczenia dla rnych ludzi. Myli jednego mog by interpretowane inaczej przez innych, nawet gdy uywaj tego samego jzyka. 15

Lecz istnieje jzyk ktry jest z atwoci rozumiany przez wielu, nawet w rnych czciach wiata. Jzyk ten ma wysoki poziom fizycznej korelacji ze wiatem rzeczywistym. Nie ma co do tego adnej wtpliwoci. W rnych dziedzinach nauki takich jak mechanika, matematyka, chemia i innych dziedzinach technicznych mamy jzyki najblisze uniwersalnemu jzykowi opisowemu ktry pozostawia niewielkie pole do wasnej interpretacji. Na przykad, jeeli projekt samochodu zostanie przekazany jakiemukolwiek rozwinitemu technologicznie spoeczestwu, bez wzgldu na przekonania polityczne czy religijne, produkt kocowy bdzie zawsze taki sam. Jzyk ten zosta rozmylnie zaprojektowany jako bardziej odpowiedni sposb przedstawiania problemu. Jest niemale wolny od niejasnych interpretacji i dwuznacznoci. Wielu ze wspaniaych dokona technologicznych nie dao by si zrealizowa bez tej ulepszonej komunikacji. Bez wsplnego jzyka opisowego nie bylibymy w stanie zapobiega chorobom, zwiksza plonw, rozmawia pomimo duych odlegoci czy te budowa mostw, tam, systemw transportu i dokonywa wielu innych technologicznych cudw tej skomputeryzowanej epoki. Zastosowanie i zrozumienie semantyki oglnej jest niezbdne w celu poprawienia komunikacji. Semantyka zostaa zdefiniowana w wiele rnych sposobw. Krtko mwic, jest to prba poprawienia komunikacji poprzez ostrone uywanie jzyka. Na przykad, sowa takie jak Arab, yd czy Irlandczyk maj nieco inne znaczenia dla rnych ludzi. Podobne wyrazy maj rne znaczenia zalenie od kontekstu i dowiadczenia. To dotyczy rwnie sw takich jak rozumienie, sumienie, demokracja, rzeczywisto, mio, itd. Aby prowadzi inteligentn dyskusj uywajc danych sw, naley zapyta co kade z nich oznacza. Jeeli chcesz porozumie si w sposb zrozumiay, najlepiej by rozmwcy zdefiniowali pojcia. Przydatn ksika w tym temacie jest ksika Tyrrany of Words autorstwa Stuarta Chase. Czy moemy zastosowa metody naukowe do tego jak projektujemy nasze spoeczestwo? Poznanie zasad naukowych umoliwia nam potwierdzenie i przetestowanie wielu propozycji. Jeeli kto uwaa e dany element budowli moe wytrzyma dan ilo kilogramw na metr kwadratowy, stwierdzenie to moe zosta zweryfikowane na drodze testu a nastpnie zaakceptowane lub odrzucone, zalenie od jego wyniku. To testowanie umoliwia nam projektowanie i konstruowanie mostw, statkw i innych cudw techniki. 16

Prawie kady kogo znasz siga po metody naukowe gdy chodzi o chirurgie, latanie samolotem czy konstruowanie rzeczy takich jak drapacze chmur, mosty i samochody. Na przestrzeni wiekw zdajemy si rozwija przekonanie e kiedy mowa o sprawach bezpieczestwa osobistego, korzystamy z nauki czciej ni z magii. Dlaczego? Pewnie dlatego e nauka dziaa i kady moe to dostrzec. Wic czemu nie robimy tego podczas planowania naszych spoeczestw: w miastach, systemach transportu, rolnictwie, opiece zdrowotnej, itd? Jeeli mylisz e my ju robimy to wszystko naukowo, spjrz jeszcze raz! Jeeli nauka ma wiele wsplnego z tym co dziaa, wwczas najwyraniej w naszych obecnych strukturach spoecznych i ekonomicznych jest wiele tego co nienaukowe, poniewa nie dziaaj one zbyt dobrze dla wikszoci wiatowej populacji czy rodowiska. Gdyby dziaay dobrze, wojny, ubstwo, gd, bezdomno, zanieczyszczenie rodowiska, itd. nie byyby tak powszechne. Niestety, nasze struktury spoeczne ewoluoway bez globalnego planowania. Jedynym warunkiem wyznaczajcym przeprojektowywanie spoeczestwa jest to, e Twj projekt musi operowa w zakresie zdolnoci naszej planety. Znaczy to, e posiadane przez nas zasoby musz wystarczy by utrzyma ycie kadego na planecie. Z pewnoci bdzie to wymagao naukowych metod szacowania. Jeeli chcemy umieci czowieka na ksiycu, nie moemy po prostu zbudowa rakiety i skierowa j na ksiyc. Musimy najpierw przetestowa jakie siy moe znie ludzkie ciao. Umiecilibymy osob w wirwce przecieniowej aby sprawdzi jak wiele G moe wytrzyma ludzkie ciao. Poddalibymy osob szeregowi testw. Na przykad sprawdzilibymy jak ciao funkcjonuje w rodowisku pozbawionym grawitacji i jak to wpywa na zdrowie. Potrzebowalibymy rwnie informacji na temat moliwoci przetrwania na ksiycu; np. czy jest tam woda, powietrze, odpowiednia temperatura, itd. W podobny sposb musimy spojrze na planet jako cao i zapyta co my tu mamy?. Dla przetrwania planety, musimy zastosowa t sam inteligentn metod planowania przy uyciu ziemskich systemw naukowych. Stopie w ktrym nie zastosujemy metod naukowych do sposobu w jaki yjemy na Ziemi moe bardzo dobrze zdeterminowa ilo zbdnych cierpie ktre nastpi. Jak wic tego dokonamy?

17

Rozdzia czwarty Istniejce mity Ludzka natura W yciu codziennym obserwujemy powizania pomidzy fizycznymi wydarzeniami wok nas. Lecz czsto nie udaje nam si zaobserwowa takich samych powiza w ludzkim zachowaniu. Gdy bdziemy badali ludzkie zachowanie w tych samych kategoriach w ktrych badamy zjawiska fizyczne, lepiej zrozumiemy czynniki fizyczne odpowiedzialne za ksztatowanie naszych wartoci i zachowania. Zjawiska przyrodnicze dokonuj si pod wpywem duej iloci si. Na przykad, rolina nie wyronie dopki nie zostanie poddana dziaaniu substancji odywczych, grawitacji, wody, soca i wielu innych. aglwka nie pynie sama z siebie; jest ona poruszana pod wpywem wiatru i wielu innych czynnikw. Nie istnieje z gry ustalona ludzka natura. Nie rodzimy si z uprzedzeniami, bigoteri, czy agresj; one wynikaj z naszych dowiadcze. Nie powinnimy przejmowa si bdnym pojciem ludzkiej natury, ale raczej bada ludzkie zachowanie ktre od zawsze si zmieniao inaczej wci ylibymy w jaskiniach. Ludzkie zachowanie jest takim samym przedmiotem dla zewntrznych si jak kada inna rzecz w wiecie naturalnym. Wspczesne nauki badajce ludzkie zachowanie s mniej rozwinite przez to e skupiaj si gwnie na ludziach, a niewystarczajco na warunkach rodowiskowych, ktre programuj jednostki. Nie mona okreli czynnikw odpowiedzialnych za zachowanie poprzez badanie pojedynczych jednostek. Musimy raczej bada kultury w ktrych ludzie s wychowywani. Rnice pomidzy rdzennym mieszkacem Ameryki, zodziejem i bankowcem nie znajduj si w ich genach, lecz odzwierciedlaj rodowiska w ktrych dorastali. Chiskie dziecko nie uczy si mwi po chisku szybciej ni amerykaskie dziecko uczy si mwi po angielsku. Jeeli dokadnie zbadamy efekty oddziaywania spoecznego na ludzkie zachowania, bdziemy mogli atwo okreli rodzaj rodowiska z ktrego dana osoba pochodzi. Skala wpywu rodowiska spoecznego odzwierciedla si w jzyku, wyrazach twarzy i ruchach ciaa. Ludzkie zachowanie jest podporzdkowane i generowane przez wiele czynnikw rodowiskowych. Dotyczy to zarwno konstruktywnych jak i destruktywnych zachowa. rodowisko spoeczne skada si z naszego ycia rodzinnego, diety, mioci lub jej braku, zdolnoci nabywczych, preferencji seksualnych, roli wzorcw promowanych przez telewizj, ksiki, radio i internet, edukacji, ta religijnego, znajomych i wszystkich innych powizanych czynnikw. 18

Generalnie rzecz biorc, wsplne wartoci s poddane wpywowi istniejcych struktur spoecznych oraz subkultur bdcych w obrbie spoeczestwa. Na dobre i ze, systemy spoeczne maj tendencj do utrzymywania samych siebie razem ze wszystkimi ich sabymi i mocnymi stronami. Czy zdajemy sobie z tego spraw czy te nie, wikszo ludzi jest stale manipulowanych przez media i inne instytucje ktre wpywaj na krajowy porzdek. To z kolei wpywa w duym stopniu na wikszo naszych zachowa, oczekiwa i wartoci. Nasze pojcie dobra i za oraz koncepcje moralnoci s rwnie czci naszego dziedzictwa kulturalnego oraz dowiadcze. Ta metoda kontroli nie wymaga uycia siy fizycznej i okazaa si tak skuteczna, e tylko nieliczni dostrzegli czy odczuli manipulacje. Wielu uwaa, e chciwo jest czci ludzkiej natury. Przez wieki odkd ludzie yli w niedostatku lub zagroeniu nim, rozwiny si wzorce zachowa takie jak chciwo i podziwianie tych ktrzy zgromadzili bogactwa poprzez przestpstwa, sprzeniewierzenia i inne. Te wzorce pozostay w nas przez wieki, wic wielu uwaa e taka po prostu jest ludzka natura i nie da si tego zmieni. Ale rozwa ten przykad: jeeli przez tydzie z nieba spadaoby zoto, ludzie w kulturze niedostatku wybiegliby na zewntrz i wypenili nim ich domy. Jeeli ten zoty deszcz utrzymywaby si przez lata, ludzie wymietliby zoto ze swoich domw i wyrzucili swoj zot biuterie. W rodowisku dostatku i bezpieczestwa emocjonalnego, wiele negatywnych uczu przestaoby dominowa. Ludzie ktrzy dorastali w systemie monetarnym gdzie najwaniejszy jest zysk, prawdopodobnie bd woleli podnajmowa innym czci swoich firm zamiast troszczy si o dobro ich pastwa oraz pracownikw. Natura naszych tradycji spoecznych utrwala takie zachowania. Na przykad, jeeli redniej wielkoci firma troszczyaby si o dobro pracownikw i zapewnianie im opieki medycznej, placw zabaw dla dzieci i wyszych zarobkw, nie przycignaby tak wielu inwestorw jak podobnej wielkoci firma ktra korzysta z obsugi zewntrznej i inwestuje w reklam oraz nowe maszyny. Bardziej humanitarna firma nie utrzyma si zbyt dugo w brany. Drapiene zachowania w celu przetrwania zaczynaj dominowa w wiecie biznesu. Nie jest to ludzka natura, lecz produkt uboczny kultury.

W rodowisku duego niedostatku produktw ywnociowych, ludzie gromadz jedzenie. Zachowanie te wynika z niedostatku jedzenia. Lecz na wyspie na Pacyfiku, gdzie jest duo jedzenia a zaludnienie jest niewielkie, ludzkie zachowanie jest cakiem odmienne. Zowione ryby s dzielone pomidzy wszystkich.

19

Wiele innych przykadw pokazuje jak rodowisko ustala wzorce i wartoci. W nieprzyjaznym rodowisku, ludzie maj tendencj do rozwijania broni. Po drugiej wojnie wiatowej, nawet najbardziej szanowane niemieckie rodziny walczyy o resztki ywnoci w koszach na mieci by przetrwa. W spoeczestwach opartych na niedostatku, hojno jest rzadko spotykana. Jeeli jaka dziewczyna jest bardzo atrakcyjna przy ustalonych standardach spoecznych, przycignie ona wielu adoratorw. Z drugiej za strony, kiedy dziewczyna jest mniej atrakcyjna, bdzie skaniaa si ku rozwijaniu innych cech, by wyrwna swoje szanse. Ludzie posiadajcy niewielk wiedz o fizycznym wiecie maj tendencj do widzenia bogw i demonw jako gwnych kierownikw zjawisk wystpujcych w przyrodzie. Byy czasy kiedy mczyni o wielkiej sile byli podziwiani i cieszyli si szacunkiem w armiach. Pojawienie si broni palnej spowodowao wyrwnanie ich zdolnoci bojowych. Wojny toczyy si odkd ludzie pojawili si na Ziemi i wielu przypisuje je ludzkiej naturze. Lecz w rzeczywistoci powodem wojen jest niedostatek, ktry wywouje spory terytorialne. Wspczenie wielu ludzi postrzega geny jako powd nienormalnego zachowania, ale gwne przyczyny okazay si tkwi w rodowisku. Genetyka nie wyjania w peni ludzkiego zachowania. Nauki zajmujce si ludzkim zachowaniem maj do czynienia ze zoonym systemem genw, czynnikw rodowiskowych (jedzenie, schronienie, rodzina, edukacja, religijno, dowiadczenie) oraz interpretacji i decyzji podejmowanych przez ludzi, dotyczcych wiata i ich miejsca w nim. Co dzisiaj jest uwaane za akceptowane zachowanie, moe nim nie by w przyszoci. Pozostaje pytanie jak wiele elementw naszego systemu wartoci jest programowanych przez wysiki spoeczestwa do potrzymania istniejcych i ustalonych tradycji. To nie ludzk natur powinnimy by zaniepokojeni, lecz ludzkim zachowaniem. Moe ono zosta zmienione poprzez odpowiedni i stosown edukacj oraz projekt rodowiska, ktry pokrywa si ze zdolnociami naszej planety. Lepsze wartoci, ideay i zachowania nie mog zosta w peni zrealizowane podczas gdy wci panuje gd, bezrobocie, wojny i ubstwo.

Regua przepisw Wielu ludzi uwaa e potrzebujemy przepisw by eliminowa nasze problemy. Ale czy nie mamy ich ju zbyt wiele? S ich setki tysicy lecz wci s amane. 20

Na przykad, s tysice przepisw zabraniajcych kradziey. Lecz kiedy przyjrzymy si temu bliej i zobaczymy statystyki, okae si e nieliczni ludzie kontroluj wikszo wiatowych zasobw. Wikszo ludzi ma niewystarczajco duo pienidzy by zaspokoi nawet najbardziej podstawowe potrzeby. Jak moemy myle, e bez zmiany tych warunkw wprowadzanie przepisw zapobiegnie kradzieom? Zapobieganie im staje si jeszcze trudniejsze, gdy reklamy powoduj wiksze podanie produktw. Niemale niewiadomie, ludzie w Stanach Zjednoczonych s wystawiani na ponad 2500 reklam dziennie. Nawet traktat pokojowy nie moe zapobiec kolejnej wojnie, gdy nie uporano si z jej podstawowymi przyczynami. Prawa wsppracy midzynarodowej nie zajmuj si przyczynami dla ktrych potrzebujemy przepisw one po prostu skaniaj si ku utrzymywaniu obecnego stanu rzeczy. Nie liczc si z traktatami, pastwa ktre zajy terytoria przy uyciu siy i przemocy wci pozostaj na pozycji terytorialnej i surowcowej przewagi. Traktaty s tylko prowizork i zazwyczaj dziaaj tylko w przypadku zawieszonych konfliktw, przez krtki czas. By moe potrzebni s inni ludzie w rzdzie, bdcy etycznymi i troszczcymi si o innych. Moe zlikwiduj korupcj i zaczn pracowa ku lepszemu. Lecz jeli nawet najbardziej etyczni ludzie zostan wybrani na wysokie stanowiska i skocz nam si zasoby, nadal bd istniay kamstwa, oszustwa, kradziee i korupcja. Do zapewnienia powszechnego dobrobytu to nie etyczni ludzie s potrzebni, lecz sposb inteligentnego zarzdzania wiatowymi zasobami.

Badanie warunkw ktre powoduj problemy By moe problem ley gdzie indziej ni w ustalaniu coraz to wikszej iloci przepisw czy kwestii wybierania etycznych ludzi do sprawowania wadzy. By moe powinnimy przyjrze si temu jak obecnie uzyskujemy i rozprowadzamy potrzebne nam dobra. Jest to robione za pomoc zarabiania pienidzy poprzez wymian czasu, umiejtnoci i wysikw danej osoby, lub te inwestowania w systemie finansowym z nadziej uzyskania wikszej iloci pienidzy, a nastpnie wymienienie tych pienidzy na towary i usugi. To mogo stanowi dobr metod w czasach gdy byo niewystarczajco duo towarw, a technologia dopiero raczkowaa, lecz dzisiaj nasze zaawansowane technologie mog sta si narzdziami do stworzenia czego zupenie innego.

21

Jeeli spojrzymy z naukowego punktu widzenia, na Ziemi jest wicej ni potrzeba ywnoci i dbr materialnych do zaspokojenia potrzeb wszystkich ludzi jeli bd one odpowiednio zarzdzane. Przy inteligentnym uyciu technologii, zasobw i personelu jest ich do, by umoliwi kademu bardzo wysoki poziom ycia. Kiedy mwimy o uyciu technologii, mamy na myli technologie nie bdc szkodliw dla ludzi czy rodowiska oraz nie marnujc czasu i energii. Rozwa ten przykad: kiedy nastpuje recesja i ludzie maj za mao pienidzy by pozwoli sobie na rne rzeczy, czy Ziemia nie pozostaje wci tym samym miejscem? Czy nie ma nadal produktw na pkach sklepw i ziemi do uprawy? To tylko reguy gry w ktr gramy s przestarzae i powoduj tak wiele cierpienia. Istnienie pienidza jest z trudem kwestionowane czy badane, ale rozwamy kwesti ich uywania. Pienidz sam w sobie nie ma adnej wartoci. To tylko obrazek na tanim kawaku papieru z umow wrd ludzi dotyczc tego co mona za niego kupi. Jeeli nazajutrz z nieba zaczyby spada stuzotwki, wszyscy byliby szczliwi, nie liczc bankierw. Jest wiele wad uywania starej metody wymiany towarw i usug. Przyjrzymy si tutaj tylko kilku z nich, i pozwolimy doda do tej listy Twoje wasne. Pienidz stanowi tylko wtrcenie pomidzy tym czego dana osoba potrzebuje i tym co moe dosta. Ludzie nie potrzebuj pienidzy tylko dostpu do zasobw. Uywanie pienidzy powoduje rozwarstwienie spoeczestwa oraz elityzm oparty gwnie na ekonomicznej dysproporcji. Ludzie nie s rwni bez rwnych zdolnoci nabywczych. Wikszo ludzi jest niewolnikami swoich zawodw ktrych nie lubi, ale nie mog nic zmieni poniewa potrzebuj pienidzy. Ogromna korupcja, chciwo, przestpczo, defraudacje i wiele innych negatywnych zjawisk jest spowodowanych potrzeb pienidzy. Wikszo praw jest ustalanych dla korzyci korporacji, ktre maj wystarczajco duo pienidzy by wywiera nacisk, dawa apwki lub przekonywa urzdnikw pastwowych do tworzenia praw ktre su ich interesom. 22

Ci ktrzy kontroluj si nabywcz maj wikszy wpyw. Pienidze s uywane do kontrolowania zachowania tych z ograniczonymi zdolnociami nabywczymi. Produkty takie jak ywno s czasem niszczone by utrzymywa wysokie ceny; ceny wzrastaj gdy panuje niedobr danej rzeczy. Co roku marnuje si materiay i nadmiernie eksploatuje dostpne zasoby z powodu powierzchownych zmian wygldu produktu w celu dopasowania go do chwilowej mody, utrzymujc stae zapotrzebowanie na produkty. Olbrzymia degradacja rodowiska nastpuje z powodu wysokich kosztw lepszych metod pozbywania si odpadkw. Ziemia jest ograbiana dla zysku. Korzyci z technologii czerpi jedynie ci z odpowiednimi zdolnociami nabywczymi. Co najwaniejsze, kiedy dla firmy najistotniejszy jest zysk, decyzje na wszystkich paszczyznach s podejmowanie nie dla korzyci ludzi czy rodowiska, ale gwnie w celu pozyskania bogactwa, mienia i wadzy.

Kolejny rozdzia w rozwoju spoeczestwa Czym jest to co mamy obecnie? Jakie powinny by nasze priorytety? Wszystkie pastwa i ludzie, niezalenie od filozofii politycznych, wierze religijnych i zwyczajw spoecznych, zale od bogactw naturalnych; wszyscy potrzebujemy czystego powietrza i wody, ziemi rolnej dla poywienia oraz niezbdnych technologii i personelu do utrzymywania wysokiego standardu ycia. By moe powinnimy unowoczeni sposb w jaki funkcjonuje spoeczestwo, by kady na Ziemi mg odnosi korzyci z naszych technologicznych zdolnoci do utrzymywania czystego rodowiska oraz wysokiego standardu ycia. Nie ma wystarczajcej iloci pienidzy do zapacenia za tego typu zmian, ale jest wicej ni trzeba zasobw na Ziemi by jej dokona.

23

Podsumowujc: Ziemia ma obfite bogactwa naturalne a nasza praktyka racjonowania ich poprzez uywanie pienidzy jest przestarza metod, ktra powoduje wiele cierpienia. Nie potrzebujemy pienidzy, tylko inteligentnego zarzdzania ziemskimi zasobami dla zapewnienia powszechnego dobrobytu. Najlepiej gdybymy dyli do osignicia tego celu poprzez uycie gospodarki opartej na zasobach. Gospodarka oparta na zasobach Jest to koncepcja bardzo odmienna od wszystkich innych znanych obecnie. Mwic najprociej, gospodarka ta uywa zasobw zamiast pienidzy, dziki czemu ludzie mog mie dostp do wszystkiego co im potrzeba bez uycia pienidzy, kredytw, handlu wymiennego czy jakiej innej formy dugu lub serwitutu. Wszystkie wiatowe zasoby s uznawane za wsplne dziedzictwo wszystkich ludzi na Ziemi. Prawdziwym bogactwem jakiegokolwiek pastwa nie s pienidze, lecz rozwinite i potencjalne surowce oraz ludzie ktrzy pracuj na rzecz eliminacji niedostatku, w celu bardziej humanitarnego spoeczestwa. Jeeli nadal brzmi to dla Ciebie nieprzekonujco, rozwa ten przykad: Jeeli grupa ludzi utknie na wyspie z pienidzmi, zotem i diamentami, lecz wyspa nie bdzie miaa ziemi nadajcej si do uprawy, ryb czy czystej wody, ich bogactwo nie bdzie miao znaczenia dla ich przetrwania. Co jeli wszystkie pienidze wiata nagle by znikny? Dopki bdzie gleba, fabryki i inne zasoby, moemy zbudowa cokolwiek zechcemy i zaspokoi nasze potrzeby surowcw. Istot rzeczy jest to, e pienidze nie s tym czego ludzie naprawd potrzebuj; potrzeba im za to dostpu do artykuw potrzebnych do ycia. W gospodarce opartej na zasobach, zasoby s uywane bezporednio do poprawy ycia populacji. W gospodarce opartej na zasobach a nie pienidzach, moemy z atwoci wyprodukowa wszelkie rzeczy niezbdne do ycia oraz zapewni bardzo wysoki poziom ycia kademu.

24

Rozdzia pity Z jednego systemu do drugiego Przejcie znak czasw Wikszo ludzi nie zaczyna szuka alternatywnego sposobu organizacji spoeczestwa dopki ten ich nie przestanie im odpowiada. Zmiana z systemu tak zakorzenionego w naszej kulturze jak system monetarny prawdopodobnie bdzie wymagaa zawalenia si obecnego. Niektre zjawiska ktre maj miejsce obecnie mog by oznakami i upadek ten ju si rozpocz: Uprzemysowione pastwa wprowadzaj coraz to wicej zautomatyzowanych technologii by mc konkurowa z niskimi cenami w wiatowej gospodarce. Wynikiem tego jest to, e coraz to wicej ludzi traci prac i nie moe zadba o siebie ani o swoje rodziny. Z automatyk i komputeryzacj wykorzystywanymi na najwyszym moliwym poziomie, maszyny zastpi nie tylko pracownikw fizycznych, ale i wikszo specjalistw. W rezultacie, coraz to mniej ludzi bdzie mogo kupi produkty wytworzone przez zautomatyzowane fabryki. Cige przenoszenie miejsc pracy i fabryk do taszych miejsc, zmniejszanie iloci przepisw dotyczcych ochrony rodowiska oraz inne skutki mog si wydawa dobre na krtk met, lecz ostatecznie oka si zgubne. Prawdopodobnie spadek dochodw u wikszoci niezatrudnionych okae si tak duy, e strac swoje domy i majtki. Niektrzy naukowcy uwaaj e przed rokiem 2030 nastpi drastyczny niedobr atwo wydobywalnej ropy. Ropa by moe nie ulegnie wyczerpaniu, ale wydobycie jej stanie si finansowo a nastpnie fizycznie niewykonalne. Ostatecznie, bdzie potrzeba wicej energii by si do nie dowierci i j oczyci, ni bdzie to opacalne. Prawdopodobnie to samo stanie si z gazem ziemnym, tyle e szybciej. Zmiany te spowoduj ogromne spoeczne i rodowiskowe niepokoje takie jak walki przedsibiorstw w celu zabezpieczenia ich minimum dochodowego oraz wykorzystywanie coraz to wikszej iloci ziemi, wody i bogactw naturalnych. By moe poraka systemu duno/pieninego sprawi e wikszo ludzi straci do niego zaufanie. Wwczas bd mogli na powanie sprawdzi jak funkcjonowaaby gospodarka oparta na zasobach i jak wygldaoby ycie w takim spoeczestwie. W kolejnych rozdziaach omwimy pokrtce procesy zwizane z naszym przystosowywaniem si do tego nowego stylu ycia. 25

Rozdzia szsty Przyszo przez projektowanie ku rozsdniejszemu jutru Pierwsze kroki By zacz wprowadza gospodark opart na zasobach, projektanci spoeczni musz uy naukowej metody i zada pytanie Co my tu mamy?. Z warunkiem e wszystko musi by dostarczone w sposb jak najbardziej skuteczny, komfortowy i dugotrway, pierwszym priorytetem jest zrobienie czysto technicznego szacunku podstawowych potrzeb populacji. Suma potrzeb mieszkaniowych, ywnociowych, zdrowotnych, transportowych, edukacyjnych i innych musi by porwnana z dostpnymi zasobami, ktre ma do zaoferowania planeta. Musi by zachowana rwnowaga z potrzebami innych gatunkw, ktre tworz sie ycia na Ziemi. Gwnym celem jest przezwycienie niedostatku oraz zaspokojenie potrzeb wszystkich ludzi. W celu stworzenia wykonalnej i nienaruszajcej rwnowagi ekologicznej cywilizacji tak szybko jak to moliwe, bdziemy potrzebowali duych iloci energii. Niezwykle potrzebna jest strategia rozwoju energetycznego na skal globaln, wymagajca wsplnego przedsiwzicia midzynarodowego planowania na skale nigdy wczeniej nie spotykan. Energia Jedn z najlepszych miar rozwoju cywilizacji jest ilo dostpnej energii na osob. Stopie wygd fizycznych ktre dowiadczasz jest w duej mierze zwizany z iloci energii do Twojej dyspozycji. Wyobra sobie parali jaki by nastpi, jeeli zostaby odcity od rde elektrycznoci oraz paliwa i musiaby uywa wasnych rk do robienia danych rzeczy. Gospodarka oparta na zasobach szybko przestawia si na uywanie rde czystej energii. To jedyna moliwo, kiedy nie istniej ju ograniczenia pienine w sposobie wykonywania czy zapewniania tego co potrzebne. Wraz z wyeliminowaniem ogranicze spowodowanych przez dochd, wasno i niedostatek, laboratoria badawcze szybko zaczyby pracowa wsplnie, swobodnie wymieniajc informacje. Nie byoby potrzeby opatentowywania informacji, odkd ostatecznym celem nie jest zarabianie pienidzy by mc kontynuowa prac, lecz osiganie wynikw ktre szybko i atwo byyby dostpne dla wiatowej populacji.

26

Wielu ludzi byoby bardziej chtnych do pracy nad projektem, z ktrego wynikw natychmiast korzystaliby wszyscy ludzie. Interdyscyplinarne zespoy wykwalifikowanego personelu, zgodnie z wymaganiami projektu, pracowayby nad energi oraz zautomatyzowanymi systemami produkcji i rozprowadzania dbr oraz usug na ogromn skal. Nawet studenci uniwersytetw bd suyli pomoc przy szybkim rozwizywaniu tych problemw. Armi przyszoci moe by dua, pokojowa mobilizacja na rzecz odbudowy i ochrony Ziemi oraz yjcych na niej ludzi. Nigdy wczeniej nie dokonano czego takiego i bdzie to moliwe tylko wwczas gdy pienidze przestan stanowi przeszkod. Pytanie brzmi nie czy mamy pienidze, lecz czy mamy zasoby i rodki do obrania tego nowego kierunku. Podczas przejcia z jednego systemu do drugiego, biednym rejonom zostayby dostarczone koncentratory ciepa do gotowania i sterylizacji wody. ywno dla tych rejonw zostaaby osuszona i upakowana tak by zaoszczdzi przestrze adunkow. Opakowania powinny by biodegradowalne, mogc suy jako nieszkodliwe nawozy. Rejony bez ziemi nadajcej si do uprawy uywayby farm hydroponicznych, ldowych farm rybnych i farm morskich. By oszczdza energi podczas przejcia, zamiast przygotowywania jedzenia przez kad rodzin, powstayby centra dystrybucji ywnoci, dostarczajce ywno bezporednio do domw i restauracji. Te metody masowego zaopatrywania w towary i usugi zostayby zastosowane na caym wiecie. Ogromne rda energii zostayby zbadane i rozwijane. Nale do nich: wiatr, fale i pywy, prdy morskie, rnice temperatur, spadajca woda, geoterma, elektrostatyka, wodr, gaz ziemny, algi, biomasa, bakterie, przemiana fazowa i emisja termojonowa (konwersja ciepa w elektryczno poprzez podgrzewanie elektronw na gorcej powierzchni a nastpnie gromadzenie ich na powierzchni chodniejszej). Ponadto, istnieje potencja w soczewkach Frensela. Energia fuzyjna to ta sama energia ktra napdza wszechwiat i gwiazdy. Kiedy nauczymy si jak j opanowa, energetyczne problemy wiata zostan rozwizane na zawsze, bez adnych skutkw ubocznych czy wydzielania niebezpiecznych odpadw. Jedyn pozostaoci byby czysty popi helu. Pod koniec dwudziestego wieku oceanografowie stwierdzili, e jeeli wykorzystamy ogromny potencja oceanw, zajmujcych 70,8% powierzchni Ziemi, z atwoci zaspokoimy nasze zapotrzebowanie na energi teraz i przez nastpne miliony lat. 27

Kluczowym elementem projektowania miast w gospodarce opartej na zasobach jest umieszczenie wszystkich niezbdnych urzdze pozyskujcych energi w obrbie miasta. Zostanie to dokadniej wyjanione w rozdziale sidmym. Kolejnym ogromnym niewykorzystanym rdem energii s materiay piezoelektryczne, czy laminowane elementy wewntrz cylindrw, aktywowanych przez wznoszenie i opadanie fal. Energia geotermalna, lub te energia pozyskiwana z gorca wewntrz Ziemi, jest z duym powodzeniem wykorzystywana na caym wiecie. Naukowcy szacuj, e gdy rozwiniemy i opanujemy zaledwie 1% energii dostpnej w skorupie ziemskiej, nasze problemy energetyczne przestan istnie. Bez ogranicze pieninych w gospodarce opartej na zasobach, spoeczestwo bdzie miao szans udowodni e mieli oni racje. Energia geotermalna moe dostarczy ponad 500 razy tyle energii co wszystkie paliwa kopalne na Ziemi, zmniejszajc jednoczenie zagroenie globalnego ocieplenia. Elektrownie geotermalne wytwarzaj bardzo niewiele zanieczyszcze w porwnaniu do paliw kopalnych i nie emituj tlenku azotu czy dwutlenku wgla. Sama elektrownia wymaga wzgldnie niewielkiego obszaru. Bez koncernw naftowych czy gazowych ktre kontroluj gospodark pienin, energia geotermalna staaby si najbardziej ekonomicznym i efektywnym sposobem ogrzewania i chodzenia budynkw. Jeeli chocia jedn dziesit tego co wydaje si na zbrojenia, przeznaczono na rozwj generatorw geotermalnych, ju dawno temu niedobory energii stayby si przeszoci. W miejscach takich jak Islandia, energia geotermalna jest uywana do uprawiania rolin w zamknitych obszarach przez cay rok. Uywajc tej metody w gospodarce opartej na zasobach, olbrzymie iloci warzyw mogyby by uprawiane bez wzgldu na sezon. Podobny proces mgby zosta uyty w hodowlach ryb i rejonach gdzie potrzebne jest ogrzewanie i chodzenie. Wielkie podwodne budowle mogyby uchwyci cz Golfsztromu poprzez wielkie turbiny, generujc czyst energi elektryczn. Turbiny miayby separatory odrodkowe i deflektory, by chroni ycie podwodne.

28

Most lub tunel przez cienin Beringa pomidzy Azj i Ameryk Pnocn mgby generowa moc elektryczn i zbiera oraz przetwarza owoce morza. Pod i nad powierzchni oceanu znajdowayby si tunele do transportu pasaerw i towarw. Rurocigi mog kierowa sodk wod z topniejcych gr lodowych do innych czci wiata. Taka budowla nie tylko zapewniaaby fizyczne poczenie pomidzy kontynentami, ale rwnie suyaby jako droga spoecznej i kulturalnej wymiany. W gospodarce opartej na zasobach, rozpoczcie kadego duego projektu jest poprzedzane wyczerpujcymi badaniami jego wpywu na rodowisko i ludzi. Gwn spraw jest ochrona i odbudowa rodowiska dla dobra wszystkich ywych stworze we wsplnocie ycia. Celem budowy i rozwoju tych projektw jest uwolnienie istot ludzkich od niepotrzebnych zaj. By stworzy takie spoeczestwo, bdziemy musieli zautomatyzowa wikszo zawodw tak szybko jak to moliwe.

29

WYKORZYSTYWANIE GOLFSZTROMU

Te podwodne budowle uchwytuj cz pywu Golfsztromu i innych prdw poprzez turbiny, generujc czyst energi elektryczn. Turbiny obracaj si powoli i maj separatory odrodkowe oraz deflektory by nie wyrzdza szkd yciu podwodnemu.

TAMA NA CIENINIE BERINGAJednym z gwnych przedsiwzi przyszoci moe by budowa mostu lub tunelu przez cienin Beringa. Gwn funkcj tego przsa byoby generowanie energii elektrycznej oraz mieszczenie urzdze zbierajcych i przetwarzajcych owoce morza. Pod i nad powierzchni oceanu byyby tunele do transportu pasaerw i materiaw. Mog rwnie zosta zastosowane rurocigi do kierowania sodkiej wody z topniejcych gr lodowych do innych czci wiata. Taka budowla nie tylko zapewniaaby fizyczne poczenie pomidzy Azj i Ameryk Pnocn, ale rwnie mogaby suy jako droga spoecznej i kulturalnej wymiany.

ELEKTROWNIE GEOTERMALNE

Energia geotermalna, z udoskonaleniem technologii konwersji, moe odegra bardziej znaczc rol w obnianiu zagroenia globalnym ociepleniem. atwo dostpne w wielu rejonach wiata, samo to rdo moe zapewni wystarczajco duo czystej energii na nastpne tysic lat.

30

Rozdzia sidmy Miasta ktre myl Projektowanie przyszoci Lokalne rzdy powicaj wiele czasu i zasobw prbujc modernizowa nasze obecne miasta, drogi i systemy transportu. Koszt ich dziaalnoci, konserwacji i caej niewydolnoci jest wysoki. Wybudowanie nowych miast od podstaw byoby mniej kosztowne ni odbudowa i utrzymywanie starych, tak samo jak bardziej efektowne i tasze jest projektowanie elastycznych, najnowoczeniejszych metod produkcji ni prby modernizowania przestarzaych fabryk. By mie wiat bez zanieczyszcze i marnotrawienia, pozostawi parki, boiska, szkoy, centra sztuki i muzyczne oraz opiek zdrowotn dostpne dla kadego bez koniecznoci opaty, trzeba dokona zmian w sposobie planowania miast tak samo jak i w naszym stylu ycia. Podczas wkraczania w ten nowy system, pierwsze miasto zweryfikuje poprawno projektu i w razie potrzeby zostan dokonane stosowne zmiany. Ten nowy kierunek spoeczny moe by promowany na wiele sposobw, wczajc ksiki, czasopisma, telewizj, radio, seminaria, teatry i parki rozrywki. Moemy rwnie zaprojektowa a nastpnie poeksperymentowa z procesem zautomatyzowanej budowy dla nastpnego miasta. Innowacyjne wielowymiarowe miasta koliste s poczeniem najbardziej wymylnych materiaw i technik budowy jakie s dostpne. Geometrycznie elegancki, kolisty ukad otoczony przez parki i ogrody jest zaprojektowany do funkcjonowania przy uyciu minimum energii, by zapewnia najwyszy moliwy standard ycia mieszkacom. Ten projekt miasta uywa najlepszej, nieszkodliwej technologii w harmonii z miejscow ekologi. Przy projektowaniu i rozwoju tych nowych jest kadziony nacisk na odbudow i ochron rodowiska. Trzeba zrozumie, e technologia pozbawiona ludzkiej troski jest bezsensowna. Nowe miasta zapewniyby kompletne rodowisko z czystym powietrzem i wod, opiek zdrowotn, dobr ywnoci, rozrywkami, dostpem do informacji oraz edukacj dla wszystkich. Byyby tam centra sztuki i muzyki, w peni wyposaone sklepy z urzdzeniami, laboratoria badawcze, obszary sportowe oraz dzielnice przemysowe. Te nowe miasta zapewniayby rwnie wszelkie formy rekreacji w pobliu dzielnic mieszkalnych. Recykling mieci, systemy generujce odnawialn i czyst energi oraz wszystkie usugi byyby zarzdzanie przy uyciu zintegrowanych, komputerowych metod. Zarzdzanie sprawami osobistymi, stylem ycia i osobistymi preferencjami pozostawione jest w caoci ludziom. 31

Niektre miasta mog mie ksztat kolisty, podczas gdy inne mog by linearne, podziemne lub zbudowane jako pywajce na morzu (zajmiemy si nimi pniej). Wiele z nich moe zosta zaprojektowanych jako systemy zamknite, podobnie jak statek wycieczkowy przygotowany na szeciomiesiczny rejs. Zawierayby miejsca zamieszkania, teatry, parki, obszary rekreacyjne, centra rozrywki, szpitale, szkoy oraz ca reszt potrzebn dla istnienia kompletnego rodowiska yciowego. Wszystko w miastach tych byoby tak bliskie samowystarczalnoci, jak to tylko moliwe. W obszarach pnocnych, niektre z nich mogyby by czciowo pod ziemi. Podczas planowania miast, komputery pomog ustali projekt oparty na najbardziej dogbnej analizie informacji o rodowisku i potrzebach ludzi. Na przykad, charakterystyka ludzi yjcych na danym obszarze wskae jak wiele szpitali i szk trzeba zbudowa oraz jaki sprzt bdzie potrzebny. Niektre systemy medyczne byyby mobilne, a inne pozostawayby na ldzie lub na morzu. W kocu miasta byyby skadane na miejscu ze standaryzowanych, prefabrykowanych czci wyprodukowanych w zautomatyzowanych zakadach. Poprzez t metod zbliania systemw bdziemy mogli zapewni wszystkim ludziom bardzo wysoki standard ycia w jak najkrtszym czasie. Pozwala to na du elastyczno projektu pod ktem zmian oraz korzyci z moliwoci wymiany elementw. Miasta przybieraj nowe i inne wygldy zalenie od sposobu w jaki s uywane. Kade miasto jest jedyne w swoim rodzaju. Nie ogranicza to ycia ludzi do minimum; udostpnia raczej wszystkie udogodnienia jakie ma do zaoferowania nauka i technologia. Nawet najbogatsi ludzie w przeszoci nie mogli osign poziomu ycia mogcego si rwna z tym w owych nowych miastach, ktre zapewniaj rwnie maksimum bezpieczestwa i spokj ducha. Budynki byyby wykonane z nowszych materiaw takich jak materia typu kanapka, ktry jest pelastyczny, ma wewntrzny rdze z pianki i glazurowan zewntrzn powok ceramiczn, by pozwoli na rozszerzanie i kurczenie bez amania. Nie wymaga on konserwacji. Konstrukcja wykonana z cienkiej powoki moe zosta masowo wyprodukowana w przecigu godzin. Ten typ konstrukcji odnosi niewiele lub zero obrae od trzsie ziemi, huraganw, termitw i poarw. Okna bd sterowane elektronicznie dla przysaniania lub przyciemniania wiata padajcego z zewntrz, bd take posiaday sterowane przez komputer systemy czyszczce nie wymagajce ingerencji czowieka. 32

Innowacyjne technologie umoliwiaj oszczdzanie zasobw dla mniej rozwinitych rejonw, bez powicania jakichkolwiek wygd. Tylko poprzez tego typu innowacje moemy osign cel zapewnienia wysokiego standardu ycia caej rasie ludzkiej. Miasta te koordynuj produkcj i dystrybucj, uywajc zrwnowaonej ekonomii, wic nie ma nadprodukcji czy produkcji deficytowej. Osignicie tego wymaga istnienia autonomicznego systemu nerwowego (czujniki rodowiskowe) zintegrowanego z kadym obszarem kompleksu spoecznego. Na przykad, w czci rolniczej dziki elektronicznym sondom wkopanym w ziemi automatycznie bdzie utrzymany stay poziom wody, warunki glebowe, skadniki pokarmowe, itd. a w razie zmiany warunkw zostan podjte stosowne dziaania bez potrzeby ingerencji czowieka. Taka metoda elektronicznego sprenia zwrotnego zostaaby zastosowana w caym systemie. Miasta funkcjonowayby nie jako statyczne budowle, lecz jako ewoluujce, zintegrowane organizmy dziki temu e ich projekt dostosowuje si do zmian. Te kompletne rodowiska yciowe pozwol swoim mieszkacom na najwiksz moliw indywidualno oraz kreatywno. Rozwaanie projektu Byy czasy kiedy architektoniczne ozdoby byy integraln czci budynkw. Wyniose kolumny i kolumnady staroytnej Grecji i Rzymu byy nieodcznym elementem ich budowli. Dziki odkryciu nowszych, lekkich materiaw i udoskonalonej technice, obecnie moemy obywa si bez kolumn i innych konstrukcji wspomagajcych. Gospodarka oparta na zasobach przestaaby pozwala na obnianie efektywnoci na rzecz robicego wraenie wygldu. Jeeli bdziemy nadal projektowa nasze budynki marnujc materiay i stosujc ozdoby, bdziemy obniali standard ycia poprzez marnotrawienie zasobw. Projektowanie budynku przy uyciu wielu sztucznych wzorcw nie podkrela oryginalnoci, twrczoci czy indywidualnoci. Indywidualno jest wyraana przez nasz unikalny sposb mylenia o nas samych oraz o wiecie nas otaczajcym, nie przez nasz zewntrzny wygld. Nie chodzi tu o umniejszanie pikna budowli wybudowanych w przeszoci z wykorzystaniem dostpnej, ograniczonej technologii. Jednake, wykorzystywanie w dalszym cigu staroytnych metod budowy ogranicza innowacyjne i twrcze mylenie, ktre jest niezbdne w ksztatujcej si kulturze. Inteligentne uywanie zasobw stosowane w budownictwie znaczco uatwia 33

nasze ycie oraz zmniejsza marnotrawstwo i koszty utrzymania. Te nowe miasta zaspokoiyby potrzeby mieszkacw poprzez efektywny przydzia zasobw i materiaw, w wiadomym energetycznie i wolnym od zanieczyszcze rodowisku. Domy Dla wielu z pocztku dwudziestego pierwszego wieku, domy przyszoci mog wyglda surrealistycznie. Na przykad, mog one by chronione przed zmianami pogody z wykorzystaniem elektroniki. Meble mog automatycznie dostosowywa si do ksztatu ciaa. Nowe technologie umoliwi stworzenie cakowicie przezroczystych cian, tak aby osoby wewntrz mogy zobaczy otoczenie, jednoczenie uniemoliwiajc by kto z zewntrz mg zajrze do rodka. wiato dzienne moe zosta zagodzone i przytumione zgodnie z preferencjami mieszkacw. Budynki te zapewniayby ochron przed haasem, owadami i kurzem oraz ustalay dan temperatur wntrza. Telefony byyby cakowicie niewidoczne i wchodziy w skad wyposaenia wntrza, kierujc dwik bezporednio do uszu za pomoc elektroniki. Materiay budynkw generowayby energi oraz kontroloway otaczajcy je klimat. Stosujc technologie inteligentnie, mona zapewni duy wybr unikalnych domw. Elementy budowy byyby elastyczne i zarazem spjne, by jak najlepiej suyy kademu uytkownikowi. Domy skadajce si z prefabrykowanych moduw zapewniyby wysoki poziom elastycznoci, niewyobraalny w przeszoci. Mog zosta wybudowane w jakimkolwiek miejscu, pord lasw, na szczytach gr, lub na sztucznej wyspie. Mog zosta zaprojektowane jako samowystarczalne rezydencje z generatorami termalnymi, koncentratorami ciepa i matrycami fotowoltaicznymi wbudowanymi w ciany budynku. Szyby termiczne zmieniayby natenia wiata dziennego przy uyciu rnych wzorcw przyciemniania. Wszystkie te funkcje byyby kontrolowane przez mieszkacw i dostarczay wicej ni potrzeba energii do funkcjonowania caego gospodarstwa domowego. Domy zawieray bd rwnie precyzyjne poczenie rnych materiaw, w celu wykorzystywania efektu termoogniwa do ogrzewania i ochadzania. Inne materiay osadzone w twardym plastiku lub materiaach ceramicznych uzupeniayby struktur domu. Przy zastosowaniu tego, im cieplej zrobi si na zewntrz, tym chodniej bdzie w rodku. Metoda ta suy do ogrzewania lub chodzenia budynkw. Wntrza budynkw byyby zaprojektowane tak aby odpowiaday preferencjom mieszkacw.

34

Transport Kiedy trzeba wyjecha poza miasto, pasaerw i adunki mog przewozi sterowane komputerowo pojazdy naziemne, wodne, powietrzne, kosmiczne, itd. Do szybkiego przewozu pasaerw ldem przez wiadukty, mosty i tunele, bd suyy super szybkie pocigi magnetyczne, zdolne pokonywa wielkie odlegoci i mogce z powodzeniem zastpi wikszo transportu lotniczego. Niektre przedziay pasaerskie mogyby by przenoszone z jednego pocigu do drugiego podczas jazdy, co wyeliminowaoby konieczno czekania na stacjach. Kolej oraz statki nawodne i podwodne mog zabra najwicej adunkw. Wiele jednostek transportowych posiada dajce si odcza elementy i zawiera standaryzowane kontenery, co uatwia ich przewz. W miastach rne typy ruchomych schodw, wind, transporterw i tamocigw mog zosta zaprojektowane by mc porusza si we wszystkich kierunkach, nawet po cianach budynkw. Mog by poczone z innymi systemami transportu, jak i dociera do wntrza samych domw. Wikszo mniejszych pojazdw dla ludzi moe by sterowanych gosem. Gdy sterowanie gosem nie jest praktyczne lub moliwe, mog zosta uyte alternatywne metody takie jak klawiatura. Bez wielkich korporacji kontrolujcych produkcj samochodw dla zysku, wszystkie systemy transportu mog zosta zaprojektowane jako moduowe, stale uaktualniane i wyposaone w najnowsze technologie.

35

KOLISTE MIASTAZewntrzn cz stanowi obszary rekreacyjne z polami golfowymi, ciekami dla pieszych i rowerw oraz miejscami do uprawiania sportw wodnych. Arteria wodna otacza sektor rolniczy z jego przezroczystymi budynkami. Zastosowanie najnowszych technologii wyklucza raz na zawsze uywanie szkodliwych chemikaliw oraz pestycydw. Nieco bliej centrum miasta znajduje si osiem zielonych sektorw, zapewniajcych czyste, odnawialne rda energii przy uyciu siy wiatru, energii geotermalnej i sonecznej. Sektor mieszkalny cechuj pikne widoki, jeziora i wijce si strumyki. Domy i mieszkania s elegancko skomponowane z krajobrazem. Szeroka oferta innowacyjnej architektury zapewnia duy wybr mieszkacom. W ssiedztwie sektora mieszkalnego przez 24 godziny na dob dostpna jest zdrowa, naturalna ywno. Dalej znajduj si apartamentowce i centra projektowania, ktre otaczaj centraln kopu. Osiem budynkw mieci centra naukowe, sztuki, muzyki, badawcze, wystawcze, rozrywkowe oraz konferencyjne, ktre s w peni wyposaone i dostpne dla kadego. Centralna kopua, lub centrum tematyczne mieci system komputerowy, orodki edukacyjne, szpitale, sklepy, czno i przedszkola. Ponadto, suy ona jako centrum dla wikszoci usug transportowych, ktre maj form poziomych, pionowych, promienistych i kolistych transporterw, bezpiecznie przewocych pasaerw do jakiegokolwiek miejsca w miecie. Taki system uatwia efektywn komunikacj mieszkacom miasta, eliminujc potrzeb stosowania samochodw. Transport pomidzy miastami zapewnia kolej jednotorowa oraz pojazdy sterowane elektronicznie.

MIASTA ZAMKNITEWiele miast zostao zaprojektowanych jako systemy zamknite, podobnie jak statek wycieczkowy przygotowany na szeciomiesiczny rejs. Zawieraj

miejsca zamieszkania, teatry, parki, obszary rekreacyjne, centra rozrywki, szpitale i szkoy oraz ca reszt potrzebn dla istnienia kompletnego rodowiska yciowego.Wszystko w tych miastach jest tak bliskie samowystarczalnoci, jak to tylko moliwe. W obszarach pnocnych lub obszarach nie nadajcych si do zamieszkania, miasta mog by podzmiemne.

36

KOMPLEKS CYBERNETYCZNYTen kompleks cybernetyczny korzysta z zaawansowanej technologii projekcyjnej by wywietla trjwymiarowy obraz Ziemi w czasie rzeczywistym. Wykorzystuje on satelity do dostarczania informacji na temat warunkw pogodowych, prdw morskich, iloci zasobw, populacji, warunkw rolniczych oraz wzorcw migracji ryb i zwierzt. Poczone kompleksy cybernetyczne tworz mzg i system nerwowy caej wiatowej populacji. Wszystkie informacje s dostpna dla kadego poprzez internet. Miejsce to zarzdza wsplnymi zasobami i nadzoruje zdolnoci oraz stan zdrowia Ziemi.

MIASTO UNIWERSYTECKIETen uniwersytet studiw nad architektur i rodowiskiem, lub te Uniwersytet wiatowy jest miejscem testw dla kadej fazy rozwoju architektonicznego. Jest to ywy i stale ewoluujcy orodek badawczy otwarty dla wszystkich. Osignicia studentw ocenia si na podstawie uznania kwalifikacji, a wyniki bada s stosowane bezporednio do struktur spoecznych z korzyci dla caej ludzkoci. Ludzie yj w tych eksperymentalnych miastach i dostarczaj opinii na temat warunkw mieszkaniowych i funkcjonalnoci danych budynkw. Informacje te s uywane do wprowadzania modyfikacji, by zapewnia maksymaln wydajno, komfort i bezpieczestwo. Orodek ten pracuje rwnie nad systemami konstrukcji moduowych oraz komponentami ktre zaspokajaj szeroki zakres potrzeb. W wikszoci przypadkw, zewntrzny wygld budynku odzwierciedla jego funkcj s one projektowane od wewntrz.

WIEOWCETe wieowce s zbudowane ze wzmocnionego wknami wglowymi i spronego betonu. S stabilizowane przeciwko trzsieniom ziemi i silnym wiatrom za pomoc trzech masywnych, wyduonych i zwonych kolumn o podstawach szerokich na 30 metrw kada. Ta podobna do trjnogu budowla jest wzmocniona w celu zmniejszenia

ciskania, napi i skrcania. Te ogromne wieowce sprawiaj, e wicej powierzchni jest dostpnej na parki i ochron przyrody, jednoczenie pomagajc by miasto nie byo zbyt rozwleke. Kada z tych wie zawiera kompletne rodowisko yciowe, mieszczc sklepy jak i przedszkola, orodki edukacyjne, zdrowotne oraz rekreacyjne. Zmniejsza to potrzeb podrowania do zewntrznych orodkw.

37

CENTRUM DIALOGUZadaniem Centrum Dialogu jest przedstawianie pilnych spraw do szybkiego rozpatrzenia oraz zadawanie stosownych pyta w celu informowania opinii spoecznej. Obrazek po prawej przedstawia zautomatyzowan budow kopuy.

MIDZYNARODOWE SYSTEMY TRANSPORTU MORSKIEGO

Hydrodynamiczne statki morskie pozwalaj na szybkie i sprawne podrowanie. S energooszczdne i zapewniaj maksimum wygody oraz bezpieczestwa pasaerom. Wytwarzane s z trwaych materiaw kompozytowych, ich zewntrzna powoka zawiera cienk warstw tytanu, ktra wymaga minimalnej konserwacji. Niektre czci grnego pokadu rozsuwaj si, gdy pogoda pozwala.

STATKI Z ODCZNYMI KOMPONENTAMI

Wiele jednostek transportowych posiada dajce si odczy komponenty i zawiera standaryzowane kontenery, co uatwia ich przewz. Zamiast pojedynczych kontenerw, s rozadowywane cae sekcje adunkowe.

38

STATKI I KANAYWydajny system transportu powinien zawiera sie arterii wodnych, kanaw i systemw irygacyjnych. Wiele ze statkw przemierzajcych te kanay jest pywajcymi, zautomatyzowanymi zakadami przemysowymi, podczas gdy inne przewo pasaerw i adunki. Nowoczesne podejcie do edukacji mog zaoferowa pywajce centra edukacji, gdzie dzieci i doroli podruj z jednego miejsca na kontynencie na drugie. To pozwolioby im na nauk o wiecie w ktrym yj nie tylko poprzez ksiki, ale rwnie dowiadczanie i interakcj z realnym rodowiskiem. Projekty mega=hydrologiczne byyby integraln czci midzykontynentalnego planowania, minimalizujc powodzie i susze, pomagajc jednoczenie w migracji ryb, usuwaniu nagromadzonego muu oraz zagospodarowywaniu miejsc do zarzdzania i czyszczenia odpadw komunalnych i rolniczych. Woda z powodzi byaby kierowana do specjalnych zbiornikw, umoliwiajc uycie jej podczas suszy. To nie tylko pomaga w utrzymywaniu staego poziomu wd, ale zapewnia rwnie naturalne zapory przeciwogniowe oraz awaryjne rdo wody w wypadku poaru. Ponadto kanay te mog dostarcza wody do nawadniania, zaopatrywa pooone na ldzie farmy rybne i obszary rekreacyjne oraz chroni bagna i faun.

SAMOCHODYOpywowe samochody zapewniayby du szybko, oszczdno energii oraz bezpieczny transport na due odlegoci. Niektre posiadayby koa, podczas gdy inne posiadayby urzdzenia lewitacyjne lub pywajce. Pojazdy te posiadayby technologie rozpoznawania mowy, ktra pozwoliaby pasaerom na wybieranie celu podry za pomoc komend gosowych. Systemy auto-kontroli wska pojazdom gdy zaistnieje potrzeba obsugi, w wyniku czego samoistnie udadz si do serwisu. Uywanie czystej, nieszkodliwej energii elektrycznej pozwoli na bezgone przemieszczanie si. Detektory zbliania poczone ze zautomatyzowanymi systemami napdu i hamowania uniemoliwi kolizje. Jako dodatkowe zabezpieczenie, wntrze bdzie wycieane membran ochronn. W obrbie miast, poziome, pionowe, promieniste i koliste transportery zaspokoj wikszo potrzeb komunikacyjnych.

39

KOLEJ MAGNETYCZNA SYSTEMY MASOWEGO TRANSPORTU

Podczas gdy te superszybkie pocigi lewitacji magnetycznej s w ruchu, cz przedziaw pasaerskich jest podnoszona lub przesuwana na boczny tor. Te odczne przedziay mog zabiera pasaerw do ich lokalnych miejsc docelowych, gdy pozostae przedziay pozostaj na swoim miejscu. Metoda ta pozwala wikszej czci pocigu pozosta w ruchu, oszczdzajc czas i zwikszajc wydajno. Ponadto, odczne przedziay s specjalnie wyposaone, zapewniajc duy wybr usug transportowych. Te superszybkie pocigi magnetyczne zostan uyte do komunikacji midzymiastowej.

MOSTY

Te eleganckie mosty zostay zaprojektowane by wytrzymywa ciskanie, napicia i skrcanie dziki zastosowaniu uproszczonej konstrukcji. Niekiedy trasy pocigw magnetycznych s umieszczane nad odgrodzonymi pasami ruchu drogowego.

TRANSPORT POWIETRZNY

PSL

PSL

migowiec

Transkontynentalny

Te samoloty Pionowego Startu i Ldowania (PSL) przewo pasaerw i adunki, uywajc zdolnego do zmiany pooenia wirnika. Przedstawiony migowiec ma nieruchom cz rodkow, ze migami napdzanymi silnikami znajdujcymi si na ich wierzchokach. Samoloty PSL s wprawiane w ruch przez rne technologie, poczwszy od wirnikw osiowych, skoczywszy na strumieniach wektorowych. Zostay zaprojektowane by by poczeniem cech staopatu, migowca i latajcej platformy. Podr midzykontynentaln umoliwiaj zaawansowane statki powietrzne oraz superszybkie pocigi magnetyczne, zintegrowane w jeden wiatowy system komunikacji.

40

SAMOLOTY PRZYSZOCIOdkd lotnictwo wojskowe stanie si niepotrzebne w gospodarce opartej na zasobach, gwny nacisk jest kierowany na rozwj zaawansowanych samolotw medycznych, ratunkowych, uytkowych oraz transportowych. Oto przykad samolotu PSL (Pionowego Startu i Ldowania) posiadajcego trzy zsynchronizowane turbiny, ktre pozwalaj na wyjtkow manewrowo. Te samoloty w ukadzie delta s sterowane w sposb elektrodynamiczny, wykluczajc potrzeb istnienia lotek, steru wysokoci i kierunkowego, spojlerw, klap czy jakichkolwiek innych rodkw mechanicznych. Ponadto by zapewni lepsz manewrowo oraz waciwoci aerodynamiczne, ta innowacyjna technologia posiada rwnie instalacj przeciwoblodzeniow. W razie awaryjnego ldowania, paliwo zostaje wyrzucone by zapobiec poarom.

LOTNISKACentralna kopua lotniska mieci terminale, pomieszczenia obsugi, centra usugowe oraz hotele. Pasy startowe s ustawione w konfiguracji promienistej, co uatwia samolotom startowanie przy przewaajcych wiatrach i unikanie niebezpiecznych ldowa przy bocznych wiatrach.

Stacje bezpieczestwa na kracach pasw startowych s w peni wyposaone w sprzt ganiczy i awaryjne urzdzenia skracajce ldowanie. Wszystkie pasy startowe posiadaj wbudowane zraszacze. Pasaerowie s przewoeni z i do lotniska przez podziemne tamocigi. Wiele terminali jest umieszczonych pod ziemi, dla poprawy bezpieczestwa i lepszego zagospodarowania przestrzeni.

41

DOMYArchitektura ewoluuje w zupenie innym kierunku ni dawniej. Z inteligentnym zastosowaniem technologii, moe zosta zapewniona szeroka gama unikalnych domw. Ich elementy budowy s elastyczne i spjne, by jak najlepiej zaspokoi potrzeby mieszkacw. Te prefabrykowane, moduowe domy s w wysokim stopniu elastyczne i

mog zosta wybudowane w jakimkolwiek miejscu, pord lasw, na szczytach gr, lub na sztucznej wyspie.

Domy s wytwarzane z nowego typu spronego, wzmocnionego betonu z gitk powok zewntrzn; stosunkowo nie wymagaj konserwacji, s ognioodporne i niezalene od pogody. Ich cienko-powokowa konstrukcja moe zosta masowo wyprodukowana w przecigu godzin. Ten typ konstrukcji odnosi niewiele lub

zero obrae od trzsie ziemi, huraganw, termitw i poarw.Wszystkie te mieszkania s samowystarczalne energetycznie, posiadaj wasne generatory termalne, koncentratory ciepa oraz matryce fotowoltaiczne wbudowane w ciany budynku i okna. Szyby termiczne zmieniayby natenie wiata dziennego przy uyciu rnych wzorcw przyciemniania. Wszystkie te funkcje s kontrolowane przez mieszkacw i zapewniaj wicej ni potrzeba energii do funkcjonowania caego gospodarstwa domowego.

42

Automatyka Inteligencja maszyn Kluczem do osignicia dostatku oraz wysokiego standardu ycia dla kadej osoby na wiecie, jest jak najwiksza automatyzacja w przecigu jak najkrtszego okresu czasu. Przy zamianie ludzkiej pracy na prac maszyn oraz wprowadzeniu gospodarki opartej na zasobach, kady bdzie wid lepsze ycie ni nawet najbogatsza osoba wspczenie. Przyszo bez zamkw w drzwiach i bez strachu e kto uderzy Ci, by ukra Twoje towary lub pienidze jest moliwa, poniewa kady moe mie nieskrpowane prawo do wszystkiego co dostpne. A moe by dostpne wiele, poprzez automatyk i mdre wykorzystywanie zasobw. Cybernetyzacja, poczenie komputerw z produkcj uwolni niespotykany nigdy wczeniej przypyw dbr i usug. Pozostao duo pracy zwizanej z tworzeniem sztucznej inteligencji (SI). SI to program komputerowy ktry symuluje ludzkie podejmowanie decyzji oraz hipotetyczne testy samorozwoju. SI przeprojektowuje mechaniczne oraz elektroniczne systemy, by naladoway i przewyszay zdolnociami czowieka. Ekscytujcym jest fakt, i dopiero zaczynamy odkrywa moliwoci stworzone przez te odkrycia. Cybernetyzacja moe by brana pod uwag jako jedyna prawdziwa szansa na wyzwolenie dla ludzkoci, kiedy bdzie uywana inteligentnie i w sposb humanitarny. Daje ludziom szans ycia na najwyszym moliwym poziomie bez praktycznie adnego wysiku. Po raz pierwszy uwalnia ludzi od rutyny codziennych czynnoci. Kiedy ludzie stan si wolni od przestarzaych metod systemu monetarnego, wreszcie zaczniemy rozumie co oznacza bycie cywilizowanym. Gdy w wikszym stopniu zaczniemy wykorzystywa automatyk i cybernetyzacj, nie tylko pracownicy fizyczni ale i specjalici bd mogli zosta zastpieni przez maszyny. Nawet wspczenie, najwiksi wizjonerzy maj trudnoci z zaakceptowaniem moliwoci zastpienia przez roboty chirurgw, inynierw, wyszego kierownictwa, pilotw i przedstawicieli innych zawodw. Maszyny mog z atwoci zastpi ludzi w rzdzie oraz zarzdzaniu sprawami wiata. To nie oznacza przejcia wadzy przez maszyny, czego niektrzy si obawiaj. Stopniowe przekazywanie podejmowania decyzji inteligencji maszyn jest kolejnym etapem ewolucji spoecznej. Systemy komputerowe s bardziej skuteczne dziki iloci czujnikw ktre posiadaj. Zautomatyzowane sterowanie moe zaistnie gdy czujniki zostan zainstalowane w kadym moliwym miejscu i zostan poczone przez oglnowiatow sie. 43

Podczas przejcia ze spoeczestwa opartego na pienidzach do spoeczestwa opartego na zasobach, zespoy inynierw, programistw, analitykw systemowych, badaczy i tym podobnych bd potrzebne by doglda, zarzdza oraz analizowa przepyw towarw i usug. Lecz z czasem gdy spoeczestwo oparte na zasobach bdzie szo w kierunku wikszej komputeryzacji, nie bdzie ju potrzeba wikszoci ludzi do zarzdzania i obsugiwania tej ksztatujcej si cywilizacji. Komputery w kocu bd mogy projektowa swoje wasne programy, ulepsza i naprawia swoje obwody oraz aktualizowa informacje o potrzebach spoeczestwa. Poczone cybercentra koordynowayby przemys usugowy, systemy transportu i opiek zdrowotn, korzystajc z najnowszych danych. Przestarzae systemy byyby aktywowane w razie awarii lub przerw. SI zorganizowana w tej sposb w gospodarce opartej na zasobach spowoduje zmiany bardziej znaczce dla ludzkoci, ni podczas jakichkolwiek przeszych rewolucji czy przeomw w filozofii. Najbardziej znaczcym bdzie zrozumienie e tym czego ewidentnie brakuje we wspczesnym spoeczestwie jest inteligentne zarzdzanie wiatowymi zasobami i e wikszo problemw moe zosta rozwizanych, gdy technologia jest uywana w sposb rozsdny. W rezultacie, moe zosta osignity o wiele wikszy standard ycia dla kadego, kiedy zasoby Ziemi zostan poczone, uporzdkowane, nadzorowane i bd uywane sprawnie dla korzyci ogu jako cakowitego, globalnego systemu nie tylko dla stosunkowo niewielkiej liczby osb. Mega maszyny Mega maszyny przedstawiaj znaczce zmiany w wygldzie, osigach i dziaaniu maszyn. Funkcjonuj bardziej jak ywe organizmy, odkd maj zdolno podejmowania waciwych decyzji dla wykonywanych przez nich czynnoci. W wypadku nieprzewidywalnych zagroe lub niebezpieczestw dla ludzi, bd dziaay na nasz korzy. By zminimalizowa ryzyko awarii systemu, komputery s projektowane by byy elastyczne i zdolne do automatycznego wyczenia si w wypadku awarii ktrej z ich czci. W zaawansowanej, cybernetycznej gospodarce, mega maszyny kierowane przez wysoko rozwinit sztuczn inteligencje, wykopywayby kanay, dryy tunele i budoway mosty, wiadukty oraz tamy bez potrzeby ingerencji czowieka. Udzia czowieka ograniczyby si do wybierania podanego efektu kocowego.

44

Wielkie samo-montujce si budowle s najbardziej skuteczne podczas budowy wiatowej infrastruktury. Nie chodzi o stworzenie miast w stylu foremki do ciastek, jak niektrzy mog sobie wyobraa. Pogld e oglne planowanie na du skal oznacza jednorodno jest bdny. Fabryki mog by projektowane przez roboty dla robotw; komputerowe systemy samo-programuj si przy uyciu informacji docierajcych ze rodowiska zewntrznego. Maszyny przyszoci maj zdolno samo-replikacji i ulepszania, a take mog same si naprawia i modernizowa swoje obwody. Odkd komputery i powizane systemy same si nadzoruj, nowe czci s dostarczane i instalowane w przypadku dokonania jakiegokolwiek postpu technicznego. Maszyny dziaaj nieprzerwanie, nie liczc przeprowadzania przegldu i napraw. By oszczdza energie, ktra stanowi gwny temat w gospodarce opartej na zasobach, mona zlikwidowa wiele zakadw produkcyjnych poprzez zastosowanie produkcji podczas dostarczania. Na przykad, moduy transportowe dla statkw, pocigw i samolotw mog przetwarza w drodze wraliwe na upyw czasu produkty takie jak ryby i warzywa. Uytkowanie technologii w ten sposb umoliwia wiatowemu spoeczestwu postp i zmiany w najkrtszym moliwym czasie. Naley pamita e wszystko to staje si moliwe, poniewa gwnym celem jest dobro kadego, a nie tylko korzy niektrych korporacji czy osb.

45

ROBOTY BUDUJCE ROBOTY WIELOZADANIOWE ROBOTY PRZEMYSOWETe wielozadaniowe roboty przemysowe korzystaj z obszernych rde informacji, co umoliwia im przyjmowanie polece na miejscu lub za pomoc cza satelitarnego. Zostay rwnie zaprojektowane do podejmowania odpowiednich dziaa bez wytycznych czowieka, poprzez poczenie szeregu czujnikw mikrosystemw elektromechanicznych (MEMS) oraz odbiornikw z zaawansowanymi obwodami podejmowania decyzji i programw sztucznej inteligencji. Maj zdolno obsugi szerokiej gamy przemysowych procesw produkcyjnych, a nawet podnoszenia poziomu swoich usug i wymiany swoich czci. Jeeli zajdzie potrzeba, te mega roboty komunikuj si ze sob i koordynuj zaopatrzenie oraz dostaw potrzebnych materiaw dla kadego projektu.

NANOTECHNOLOGIANanotechnologia ma olbrzymi potencja. Nanotechnologia czy optyk i lasery a take umoliwia skadanie materii atom po atomie, w jakkolwiek potrzebn struktur molekularn. Nanotechnologia doprowadzi do submikroskopowej rewolucji we wszystkich dziedzinach.

MEGA KOPARKIObrazki te przedstawiaj kopark laserow. Te kierowane przez satelit urzdzenia maj moliwo stapiana ziemi w magmo-podobny materia, w wyniku czego jest ona uformowana, co uatwia budow kanaw, drg i arterii wodnych.

46

ZAUTOAMTYZOWANA MASZYNA DO DRENIA TUNELIElementy tuneli pyn kanaami z wykorzystaniem duych urzdze pywajcych. Ta zautomatyzowana maszyna do drenia tuneli podnosi prefabrykowane elementy i umieszcza je na waciwym miejscu. Ukoczone tunele maj zastosowanie w superszybkim transporcie kolejami magnetycznymi.

BUDOWA WIEOWCWWieowce te zostay zaprojektowane specjalnie dla regionw gdzie czste s trzsienia ziemi. Takie zawieszone na linach budowle z atwoci wytrzymuj du liczb przesuni, obcie i napi. Okrge wiee zaaranowane w sposb promienisty wznosz si wok rodkowego rdzenia, ktry mieci windy i pomieszczenia uytkowe. Pprzezroczyste okna su jako generatory fotowoltaiczne, a intensywno wiata padajcego do wewntrz jest regulowana elektronicznie. Czyszczenie okien i konserwacja s wykonywane automatycznie.

WIELKI DWIGTen wielofunkcyjny dwig zosta zaprojektowany by podnosi dowolne struktury i ka je na fundamentach oraz palach, lub przekazywa je systemom wind, ktre umieszczaj je na wieowcach. Po wykonaniu zadania, te samo-montujce si dwigi rozkadaj si do bardziej zwartej formy, co uatwia ich przewz do miejsca kolejnego zadania.

MIESZKANIA PRODUKOWANE MASOWOObrazek ten prezentuje w jaki sposb lekkie, wzmacnianie wknami wglowymi mieszkania s produkowane jako jednolite wytoczki, a nastpnie oddzielane. Zewntrzna powoka tych wydajnych budynkw suy jako generator fotowoltaiczny.

47

WINDA I DWIG

URZDZENIE ODSALAJCETa mega maszyna przewozi przezroczyst obudow, wewntrz ktrej odbywa si skraplanie pary. Jest ona umieszczana nad kanaami ze son wod i suy jako parowe urzdzenie odsalajce, dostarczajc czystej wody do picia, nawadniania i innych potrzeb. Dzieje si to przy uyciu energii sonecznej i pomaga eliminowa niedobory wody na wiecie.

Ta zautomatyzowana maszyna umieszcza prefabrykowane mieszkania na swoich miejscach.

MEGA MASZYNY

MIDZYNARODOWE SYSTEMY TRANSPORTU MORSKIEGOStatki te s zautomatyzowanymi, pywajcymi urzdzeniami zdolnymi do przetwarzania nieobrobionych materiaw w ukoczone produkty podczas rejsu do miejsca docelowego. Niektre su jako przetwrnie ryb i fabryki konserw, podczas gdy inne posiadaj wielokomrkowe przedziay, zdolne do przewoenia szerokiej gamy produktw.

Budowa kompleksw przemysowych i badawczych jest wykonywana przez roboty, ktre otrzymuj polecenia przez satelit. Ekip budowlan tworz automatyczne dwigi, ktre przemieszczaj si wzdu budynku, instalujc pitra, okna, ciany osonowe, pokrycie dachu oraz inne elementy od podstaw, zupenie bez potrzeby ingerencji czowieka. Urzdzenia te posiadaj czujniki samo-monitorujce, by zminimalizowa wypadki w miejscu pracy i kolizje z innymi urzdzeniami lub ywymi istotami.

48

Rozdzia smy Strach przed maszynami Wyzwolenie maszyn Wielu ludzi obawia si przejcia przez maszyny, lecz one jeszcze nigdy nie skrzywdziy czy te chciay kogo skrzywdzi (niestety, nie da si powiedzie tego samego o ludziach). To ludzie a nie maszyny uywaj gazu paraliujcego i rakiet do niszczenia. Nawet wypadki samochodowe i lotnicze s w wikszoci spowodowane bdem czowieka, a nie awari mechaniczn. Wielu ludzi obawia si szybkiego postpu technicznego, a zwaszcza zautomatyzowanych i skomputeryzowanych maszyn, zastpujcych ludzi. Trzeba przyzna e cz tych obaw jest usprawiedliwiona w systemie monetarnym, gdzie szybkie wzrosty w technologii produkcji zmniejszaj zapotrzebowanie na pracownikw. Niektrzy podchodz nieufnie do skomputeryzowanego spoeczestwa i obawiaj si moliwych awarii maszyn. Niepokoj si, e technologia upodobni nas do maszyn, kierujc nas w stron jednorodnoci i powodujc utrat indywidualnoci, wolnoci wyboru oraz prywatnoci. W obronie maszyn stoi fakt i nie ma dowodu na to by dziaay one kiedykolwiek przeciwko ludziom z wasnej woli, nie liczc historii science fiction. Ludzie programuj maszyny i kieruj nimi. To nie maszyn naley si ba; to ich naduywanie i niewaciwe wykorzystywanie zagraa ludzkoci. Nie moemy zapomina e bombardowania miast, uywanie gazu paraliujcego, wizienia, obozy mierci i sale tortur byy zarzdzane i prowadzone przez ludzi, nie maszyny. Nawet bro nuklearna i rakiety kierowane zostay skonstruowane i zarzdzane przez ludzi. To ludzie zanieczyszczaj rodowisko powietrze, oceany i rzeki. Uywanie i sprzeda szkodliwych lekw, wypaczanie prawdy, dogmatyczno oraz nienawi rasowa wszystkie s czci wadliwych ludzkich systemw i wynikiem wpajania nieprawdy, co raczej nie dotyczy maszyn. Maszyny nie stanowi zagroenia. My tak. Dopki nie wemiemy odpowiedzialnoci za nasze relacje z innymi ludmi oraz inteligentne zarzdzanie wiatowymi zasobami, bdziemy najwikszym zagroeniem dla planety. Jeeli kiedy wybuchnie konflikt pomidzy ludmi a maszynami, wiemy kto go wywoa!

49

Nauka i technologia nie stwarzaj adnych z naszych problemw. Nasze problemy wynikaj z naduy w stosunku do innych ludzi, rodowiska i technologii. W bardziej humanitarnej cywilizacji, maszyny s uywane do skrcenia czasu pracy, zwikszania dostpnoci towarw i usug oraz wyduania czasu wolnego. Kada nowa technologia jest uywana by podnie standard ycia kadego, w wyniku czego coraz wiksze zastosowanie maszyn suy dobru wszystkich ludzi.

50

Rozdzia dziewity Miasta w morzu Granice oceanu Sie ycia na naszej planecie jest podtrzymywana przez cykl hydrologiczny, wspania rnorodno form wody ktre s czci krenia planety: oceanw, niegu, lodu, deszczu, jezior, wd gruntowych i warstw wodononych. Ten stale ponawiany obieg, napdzany ciepem soca, ruchem obrotowym Ziemi i siami Coriolisa, podtrzymuje cay cykl ycia na planecie, w tym ludzki. Czsto mwi si o niewykorzystanych obszarach ldowych, lecz rzadko o najbardziej niewykorzystanych zasobach naturalnych planety, jakimi s oceany. Badanie i zagospodarowywanie oceanw musi by przeprowadzane z jak najwiksz ostronoci. Chocia ludzie uywali oceanw przez tysice lat jako rda poywienia oraz w celach transportowych, dopiero co zaczynamy odkrywa olbrzymi potencja i bogactwa tego praktycznie niewykorzystanego zasobu. Oceany stanowi niemale nieograniczone rdo ywnoci, energii, potencjau transportowego, mineraw, lekw i wielu innych rzeczy. W przeszoci brakowao szacunku dla ycia w oceanach, ktre jest istotne dla caego ycia na Ziemi. Nasze przetrwanie i rozwj byyby o wiele atwiejsze, gdybymy zaczli na powanie rekultywowa oceany. Szkody wyrzdzone rodowisku oceanicznemu w przeszoci W sierpniu 1970 armia USA umylnie wyrzucia do Atlantyku kontenery zawierajce 67 ton gazu paraliujcego. Co gorsza miejsce wyrzucenia tych kontenerw znajdowao si w pobliu gwnej arterii wspomnianego systemu podtrzymywania ycia, Golfsztromu, co czyni potrzeb gruntownego sprztania jeszcze bardziej piln. Marynarki wiata, floty rybackie i wiele miast przybrzenych uywa oceanw zarwno jako mietnika jak i toalety. Brak naleytych warunkw sanitarnych jest jednym z najwikszych zagroe dla ludzkiego zdrowia. Powoduje zy stan zdrowia, choroby i zgony zwizane z zanieczyszczeniem wd przybrzenych. W samej poudniowej Azji 825 milionw ludzi yje na wybrzeu bez podstawowych urzdze sanitarnych. Nie jest trudnym do zrozumienia dlaczego poziomy nieoczyszczonych ciekw w wodach przybrzenych 51

poudniowej Azji s najwysze na wi