Jaarverslag 2012Trots Stoer Samen

3

Inhoud

5 VoorwoordMichaëlvanStraalen, voorzitterKoninklijkeMetaalunie

6 MetaaluniedirecteurenJaarsmaenKleiboer: ‘Ledenopzoeknaardeslimsteoplossing’ 10 DirecteurMachinefabriekHammingaJorikHamminga: HogekijkcijferstijdensOlympischeSpelen 12 JanMeeuwsenMaartenvanDongenvanJMBA: ‘Wijkiezendeklantenuit’ 16 Metaaluniedistricten: Bedrijvenmetde‘wow-factor’ 20 Metaaluniebeleid: ‘Bezuinigingennietdoorschuivennaarbedrijven’ 24 AlgemeendirecteurWPSHortiRichardvanderMeijs: ‘EenAwardwinnenopentdeuren’ 26 Metaalunieledenadvies: Adviesgevenaandekeukentafelofindecleanroom

30 Metaaluniebranches: SamenwerkingmetMetaalunieonontbeerlijk 34 Mkb-metaalin2012: Toekomstzondermeeruitdagend 38 Colofon

5

Voorwoord

Vooruligthetjaarverslag2012vanKoninklijkeMetaalunie.Dekernwoordenvanditjaarverslagzijntrots,stoerensamen.Zestaanvoorhetmkb-metaaldatmetrechteensectorisdieopallerleigebiedenbelangrijkisvoordeheleNederlandseeconomie.Flexibel,creatief,in-novatiefenvolhardendzijnookwoordendiemoeiteloospassenbijhetmkb-metaal.Inditjaarverslagstaatdatallemaalcentraal.Aanhetwoordkomenondernemersdietrotszijnopproductendievaakwereldwijdwordenafgezetendiedagelijksdoormiljoenenmensenwordengebruikt.Ondernemersdiezostoerzijnom,ondankseeneconomischmoeilijketijd,eenbedrijftestarten.Maarookleestuhoewij,alsMetaalunie,diezelfdeondernemersdaarbijondersteunen.UkrijgtdaardooreeninteressantkijkjeindekeukenvanMetaalunie.Datallesinhetper-spectiefvan2012,maarwelmeteenscherpeblikgerichtopdetoekomst.Eentoekomstdieverderreiktdandebezuinigingenvannu,maardiewelzeerondervuurligtdoordebeleidskeuzesdiegebaseerdzijnopdehuidigeeconomischetoestand.Wantwillenweweermetzijnallengroeien,danmoetenwenustappenmakenenanticiperenopdetoekomst.Daarbijzullenkeuzesgemaaktmoetenwordendieookbedrijvennietalleenkunnenmaken.Zijgaansamenwerkingzoekenmetanderebedrijven,zowelbovenalsonderindeketen.Maarookvoorhetbehoudenenvindenvangoedgekwalificeerdevakmensenissamen-werkingbelangrijk.Samenwerkingtussenbedrijvenenscholen.MaarooktussenwerkgeversenoverheidzoalsingevuldwordtdoorKoninklijkeMetaalunie.Hoedatinzijnwerkgaatentotwelkeresultatendatin2012heeftge-leid,leestuook.Uiteraardontbreektnietdeeconomischeschetsvan2012waarinookeendoorkijkwordtgegevennaardetoekomst.Eentoekomstdievoorhetmkb-metaalnogaltijdveelperspectiefbiedt,perspectiefdatmogelijkisdoorinnovatievebedrijvenzoalsgenoemdinditjaar-verslag.

Michaël van Straalen,Voorzitter Koninklijke Metaalunie

Jaarverslag 2012Trots Stoer Samen

4

Sneltramhalte

Beatrixlaan,

Den Haag

Opdrachtgever:

HTM

6 7

TROTS STOER SAMEN

‘Ledenopzoeknaardeslimsteoplossing’

hetverenigingskarakterendekwaliteitvandedienst-verlening.Endaarzijnwijalsorganisatieweertrotsop”,verteltJaarsma“LedenvertellenspontaandatzeonzeafdelingLedenadvieszogoedvinden.”Tochiseennuttig,vaakjuridischadvieslangniethetenigedatMetaaluniebiedt.NaastpraktischeinstrumentenalseenRIEeneenmvo-mo-nitor,veleledenvoordelenendienstenwilMetaalunieondernemerssteedsmeerhelpenmetnadenkenoverwatopzeafkomt.“Datproberenwesteedsmeerthematischoptetuigen”,zegtKleiboer.“Wehebbenin2012eenaantalvernieu-wingenaangereikt,zoalstijdenseencomposietendagofophetgebiedvanduur-zaamheid.Daarmeehebbenweondernemerslatenzienbredertekijkendaneenstandaarddenkkader.En,hetmoetzehierennuhel-pen.Nietophetspeelveldvanvolgendjaar.”Alsvoor-beeldnoemtJaarsmahetin2012opgezetteenbegin2013gelanceerdeactieplanfinanciering.“Daarmeehelpjebedrijvenconcreetbijhetrondkrijgenvaneenfinan-ciering.OokdeAwardiseen

voorbeeld.Welatenconcre-tebeeldenzienvanbedrij-vendieslimmeoplossingenhebbenbedachtendiealsinspiratiedienen.”Kleiboer:“Alsverenigingmoetenweervoorzorgendatdeonder-nemeronzeinspanningendirectenconcreetnaardepraktijkkanvertalen.Datvraagtonzeachterbanendusdoenwedat.”

Vooreendeelvandieachterbanwas2012eeneconomischlastigjaar.“Hetmkb-metaalheeftvanuitzijnnatuurlijkepositieindeketenzekerzoveellastvanderecessiealsanderepartijen”,beaamtKleiboer.“Deomstandighedenzijnmoeilijk,misschienwelmoeilijkerdanwordtge-dacht:vanuitdepositieindeketenendepositieopdekapitaalmarkt.Maarom-datdebedrijvenzocreatiefenflexibelzijn,kunnenzemetdieomstandighedentochnoguitdevoeten.Dierolpakkendebedrijvengoedopendatisderedenwaaromonzeledenhetnogredelijkdoen,ookindezetijd.”

BelangrijkisvolgensJaarsmadatbedrijvenzichrealiserendathetspeel-veldaanhetveranderenis.“Vernetwerkingisdaarbijbelangrijk.Depositieindeketenstaatsomsonderdrukendoorsamentewer-kenkunjeindieketeneensterkerepositieopbouwen.Metaaluniehelptbedrijvenomdattezienenstimu-leerteensterkerepositieopdatketenspeelveld.Weproberenopallerleimanie-ren,metbeleidenvanuitbranches,samenwerkingechtaantejagen”.Kleiboer:“Onzekennismakingsge-

‘Creatieve en flexibele Metaalunie-leden pakken economische uitdagingen goed op’

MetaaluniedirecteurenJaarsmaenKleiboer:

Jos Kleiboer (links)

en Bert Jaarsma

deed”,vultJaarsmaaan.Denieuwedirectietradvoorheteerstvoorhetvoet-lichttijdenshetMetaaluniecongreswaarookdeMetaalunieSmartEnterpriseAwardwerduitgereikt.“Hetwasinhou-delijkeenmooicongres,ookincombinatiemetdeAward”,beoordeeltJaarsmahetevenement.“Zowelmensenvanbinnenalsvanbuitendemetaalsectorzijntochaltijdweerverrastoverdebedrijveninonzesector.Menzietdefilmpjesvandegenomineerdenenzegt‘gohdatzulkebedrijvenbestaaninNederland’.”“Jezietaandegenomineerdebedrijvendatweeenheelinnovatieveenvooruitstrevendesectorhebben.”,zegtKleiboer.“Hetiseenbredesectorwaarveeldiversiteitinvoorkomtenwaarookveelcreativiteitenvernieuwinginzit.”

Nahetcongresvolgdeeenaantalkennismakingsbe-zoekenaanbedrijvenenhetbijwonenvanverschil-lendebijeenkomsten.Watdenieuwedirectieopvielbijallebezoeken,wasdatMetaalunieledentrotszijnopMetaaluniealsvereni-ging.“Ledenzijntrotsop

Uitdagend en moeizaam. Zo typeren Bert Jaarsma en Jos Kleiboer, respectievelijk directeur Organisatie en directeur Beleid van Koninklijke Metaalunie het jaar 2012. “De moeilijke economische omstandig-heden bieden een uitda-ging om te overleven. Onze leden zijn voortdurend op zoek naar de slimste oplos-sing voor die uitdaging,” zegt Jaarsma. “Moeizaam slaat op de economische en politieke situatie. Voor een goed verstaander is dat zelfs wat positief geformu-leerd”, meent Kleiboer.

Voorbeideherenwashetpersoonlijkiniedergevaleenbijzonderjaar:vanaf1mei2012vormenzijdenieuwedirectievanMetaalunieenvolgdendaarmeeHarmJanKeijeralsdirecteurop.Detype-ring‘moeizaam’isopdedirectiewisselingnietvantoepassing.“Hetisorgani-satorischsoepelgelopen.Dekeuzevoorhethuidigemodelmeteencollegialedirectieiseengoedege-weest”,zegtKleiboer.”Erzijnwatandereaccentengezet,maardeorganisatiedraaitdoorzoalsdiedat

8 9sprekkenmetdeverschil-lendebranchesstondeninhettekenvanwatwijmetelkaarkunnendoenomtezorgendatonzeledenopeeneffectieverewijzebetereresultatenbereiken.Degedachteisdatjemeteenaantalpartijenbovenenonderjeindeketeneenoplossingbiedtwaardeklantnietomheenkan.Zoverwerfteenindividueelbe-drijfeensterkepositie.”DatspeeltophetniveauvaneenindividueelbedrijfmaarookopdatvanbranchesvindtJaarsma.“Metelkaarkunjetenopzichtevandeoverheidofanderespelerseenveelsterkerevuistma-ken.DaaromwilMetaaluniebinnenFWTookkomentotéénarbeidsvoorwaarden-pakketenéénpensioenre-geling.Endanzoekjeopandereterreinenookmeersamenwerkingmetbijvoor-beeldFME-CWM.Zoalsopallesomvattendethema’salsketensamenwerkingofduurzaamheid.”

AllesomvattendwasniethetetiketdatophetthemaTopsectorenbeleidgeplaktkonworden.Metaalunievroegmeeraandachtvoordeondergeschikteroldie

hetmkb-metaalkrijgttoebedeeld.“Alshetregentbijdegrotebedrijvendandruppelthetbijhetmkb”,steltJaarsma.“Indirectpro-fiteerthetmkbduswelvanhetTopsectorenbeleid,maarlieverzienwedatermeerruimtekomtomdirectaantesluiten.VoorsommigebedrijvenisdeafstandtothetTopsectorenbeleidzogroot,datjedaarnaastmetgeneriekemaatregelenmoetzorgendatzeookopdiemaniergestimuleerdwordenteinnoveren.AlleswordtdoordeoverheidnuopgehangenaanhetTop-sectorenbeleid.Datiswelerggekunsteldvooreenmkb-metaalbedrijfdattweestappenverderindeketenzit.”“Ineencrisiskanhetoverheidsbeleidjuisteenduwtjegevenomteoverle-ven”,vultKleiboeraan.“HetTopsectorenbeleidheefthetindividuelemkb-bedrijfnietdoor2012geleid.”

Bijdeverkiezingenendedaaropvolgendekabinets-formatieinseptember2012pleittedenieuwedirectievoorrustenstabiliteitophetpolitiekefront.DieiservolgensKleiboernietgekomen.“Hetiseigenlijkonrustigergewordendoordebeperktecoalitiedieerisgekomen.Datbetekentdatweindepolitiekwheelenendealen.Alsondernemerweetjevandaagnietwelkbeleidermorgenis.Datmaaktondernemenlastig.

Enerisnietveelruimtevoorgroei.Gelukkigziejeondanksallesdaterveelbedrijvenzijndieopeenpositievewijzedemaakin-dustrielatenfloreren.”

Bert Jaarsma heeft na zijn stu-die Econometrie gedurende 16 jaar in diverse functies gewerkt bij het ministerie van Onderwijs (1984-1992) en het ministerie van Verkeer en Waterstaat (1993-2000). Sinds 1 maart 2000 was hij al werkzaam als adjunct-directeur bij Koninklijke Metaalunie met als aandachts-gebied de interne organisatie.

Jos Kleiboer trad na zijn studies Economisch publiek- en be-drijfsrecht en Fiscaal recht in dienst bij de BOVAG. Sinds 1998 vervulde hij de functie van manager werkgeverszaken. Vanuit deze functie was hij o.a. verantwoordelijk voor de collectieve arbeidsvoorwaarden en de (beroeps)opleidingen in de sector en vervulde hij de rol van cao-onderhandelaar.

Restauratie fontein

Binnenhof, Den Haag

Opdrachtgever:

Gemeente Den Haag

HogekijkcijferstijdensOlympischeSpelen

10 112012 was het jaar van de Olympische Spelen in Groot-Brittannië. De indruk-wekkende openingsceremo-nie werd door honderden miljoenen mensen wereld-wijd met bewondering be-keken. Met name de zeven, 30 meter hoge schoorste-nen, die de Engelse indus-trialisatie symboliseerden, sprongen in het oog. De massief uitziende kolossen leken uit het niets omhoog te schieten.

drachtondertijdsdrukaan.“Wijmoetenhethebbenvancreativiteitenvinding-rijkheidennemenvakerditsoortlastigeopdrachtenaan.Somsishetpittigqualevertijd,somsishetietsdatopdegrenszitvanwattechnischkan”,lichtHammingatoe.“WehebbenvoorhetSpoorwegmuseumeentreinwagonzoomge-bouwddathetlijktalsofdie’snachtsrijdt.Daarheefteenaantalgrotebedrijvendetandenopstukgebeten.Dooreenaantalslimmighe-denhebbenwepreciesdegoedebeweginggekregen.”

Hammingavindtdatmen-senervaakgeenideevanhebbenwelkerolNeder-landindewereldspeeltalshetgaatomindustri-

eleproducten.Eenroldiebovendienverandert.“JezietdatdemassaproductieinChinaplaatsvindt,maardeontwikkelingenkomentochvaakuitWest-EuropaenookuitNederland.ErbestaatsomshetbeelddatdeindustrieinNederlandzijnbestetijdgehadzouhebben,maardatkloptniet.Deindustriedieblijftzoalsdievroegerwasheefthetmoeilijk,maardeindustriediemeebeweegtblijfteenplekhebben.Nederlandisweertoeleveranciervoordelagelonenlanden.Dema-chinesdieinChinaallerleigoedkopeplasticproductenproducerenwordendeelsgemaaktdoorNederlandsebedrijven.Ikvindhetbe-

langrijkdatdesamenlevingzietwaterallemaalgebeurtindeindustrieinNederlandendatdiespringlevendis.Enooktoekomstperspectiefheeft.Erwerkenvakmen-seninhetmkb-metaaldiezelfstandigvanafeenteke-ningeenproductmaken.Datvraagtwelwataanzelf-standigheid,verantwoorde-lijkheidenvindingrijkheid,dathebbenwijallemaalinditmooiekleinelandje!.Endathetleidttotprachtigeproductenwaarwetrotsopmoetenzijn”,aldusHamminga.Maar weinig mensen weten

dat de techniek achter deze imposante schoorstenen van twee lidbedrijven van Koninklijke Metaalunie is. In opdracht van Air Works uit Weesp ontwierpen en produceerden Machine- fabriek Hamminga uit Utrecht en Ontwerpbureau Inventeq uit Haarlem de techniek die het mogelijk maakte dat deze inflatables snel omhoog kwamen.

GeheeltoevalligwashetnietdatMachinefabriekHammingadeopdrachtkreeg:hetbedrijfwerktvakersamenmetInventeq.“Wehaddenaleenpaarkeerwerkzaamhedenvoorzeuitgevoerd,vaakdingendiebloedspoedhadden”,verteltdirecteurJorikHamminga.“Beginmaart2012maaktenweeenprototypevandemachinedienaarLondenmoest.ToenInventeqenAirWorksterugkwamenriepenzeenthousiast‘hetwerktenbytheway:hetisvoordeOlympischeSpelen…’.Datwistenwevantevorenniet.”Hetbleekeengrootprojecttezijnmeteenvliegendestart.“Binnenviermaandenzijndemachinesontworpenengebouwd.Eigenlijkinveeltekortetijd”,bliktHammingaterug.“Hetisgerealiseerdingoedesamenwerkingenvolver-trouwendatjesamengaatvooreengoedeindproduct.”

Eeneindproductdateigen-lijkookeenbeetjeonmo-gelijkleek:uiteenruimtevanampereenmeterhoogmoestietstevoorschijnkomendatmetgrotesnel-heiddertigmeterdeluchtingeschotenzouworden.”Nietvoornietsisdeope-ningsceremoniezo’n40keercompleetgeoefend”,verteltHamminga.“Wemoesteneriederekeerbijzijnomtezienofhetallemaalfoutlooswerkte.Alleenalhetfeitdatereencombinatievanbedrijvenisdatdatvoorelkaarkrijgt,maaktehetbijzonder.”

Eenbijzonderprojectver-dienteenbijzonderbedrijf.Nietelkbedrijfneemteendergelijkecomplexeop-

‘Miljoenen mensen keken met open mond naar ons product’

TROTS

JorikHamminga,directeurMachinefabriekHamminga:

‘JMBA bedwingt recessie met lef en visie’

‘Wijkiezendeklantenuit’

JMBA BV voert de meest uit-eenlopende bewerkingen uit zoals Tig/Mig/Mag-lassen, stralen met keramiek/glas en is sterk in de assemblage en montage van samenstel-lingen. Het bedrijf produceert zowel seriematig als enkel stuks of prototypen. Pro-ducten worden toegepast in onder meer de machine- en apparatenbouw, maar ook in biobased-, voedings-, chemi-sche-, medische-, offshore- en milieu-industrie.`

12 13Met wind mee is het mak-kelijk zeilen. Maar wat als er donkere wolken aan de horizon verschijnen en de aanwakkerende wind draait naar de verkeerde richting? Ga je voor anker en hoop je dat het slechtere weer snel omslaat? Of ga je dan juist alle zeilen bijzetten en gebruik je je vakmanschap om in lastige tijden nog harder vooruit te komen en zo een voorsprong te nemen op je concurren-ten? Dat laatste deden Jan Meeuws en Maarten van Dongen, respectievelijk di-recteur en accountmanager van Machinefabriek JMBA BV uit Someren.

Hetisaugustus2012.DezojuistverschenenMetaalunieEconomischeBarometerlaatziendatherstelvoorveelmetaalsec-torennogverwegligt.Deverkiezingsstrijdwoedtinvollehevigheidenerisveelonzekerheidoverkomendebezuinigingen.NetindietijdopentJanMeeuwsdedeurvanzijnnieuwebedrijfinSomeren,Brabant.Metgelddathijvierjaareerderverkreegdoordeverkoopvanzijnvorigebedrijf,richthijMachinefabriekJMBABVop.Gelddathetappeltjevoordedorsthadkunnenzijnofineenwereldreisge-stokenhadkunnenworden.

STOER

JanMeeuwsenMaartenvanDongenvanJMBA:

Maarten van Dongen (links)

en Jan Meeuws

Maarhetbleefbijhetbou-wenvaneentuinhuis.Toenbegonhetondernemers-bloedweertekriebelen.Lefenvisiegingendaarbijhandinhand.“Ikhebvantevorenmetverschillendemensenoverlegdendieraaddenmijafindezetijdeenbedrijftebeginnen”,schetstMeeuwsdetijds-geest.“Maardatmoetenzetegenmijnietzeggen.Erzijnnogsteedskansenalsjegoednaardemarktkijkt.Voordatikbegon,hebikpotentieleklantengevraagdwatikzoukunnenbeteke-nenvoorhen.Ikbendusnietbegonnenvanuitdevisie‘ikschafeennieuwemachineaanenvraagdeklantofikwatvoorhemkanmaken’.Eersthebikge-kekenwatdemarktvraagtenvervolgenshebikdaarhetbedrijfopafgestemd.Quamachineparkmaarookquaniveauvanvakman-schap.Ietsnieuwsbeginnenisgoed,maarikwildehetwelbeterneerzettendandekeerdaarvoor.Datgeeftmijeendoelenhoudtmescherp.”

‘Door die flexibiliteit heb je iets extra’s te bieden aan de vaste klant’

14 15Keuzes makenTochisJMBAzekergeenallesvretervindtMeeuws:“Wekiezenbewustdeklan-tenuit.Wijsparrensamenweleensoverofwijbepaal-debedrijvenwelalsklantzoudenwillenhebben.Datklinktarrogant,maarwijvragenonsdanaf‘pastdatbedrijfwelbijons?’PasthetbijdefilosofiediewijalsJMBAnaarbuitenwillenbrengen?Lopenweonszelfdannietvoorbijenlegtdieklantdannietteveelbeslagoponzecapaciteit?WantflexibelensnelreagerenblijftbelangrijkvoorJMBAèndeklant.”

HetsuccesverhaalvanJMBAwerptzijnvruchtenaf:Meeuwsbegonmet1perso-neelslid,heefteenhalfjaarlater14manindienstenzitmiddenineeninterneverbouwing.Ookvoor2013verwachthetbedrijfgroei.Doorteondernemenmetlefenvisiebedwingenzijdecrisis.

loodsAom13.34uur,doenwedat.Wijkunnenkleineseriessnelleveren.Daar-voorhebbenweinmachi-nesgeïnvesteerdwaarmeeweheelsnelproductenengereedschappenkunnenwisselen.Zoschakelenweveelgemakkelijkerovervanhetenenaarhetandereproduct.Overdagdraaienwekleineseriesenaanheteindevandedagzettenweereennieuweserieopdie’snachtsdoordraait.”“DoorderelatiediejezoopbouwtmeteenklantzaldiejeookopdrachtengunnendiemisschieneerstinAziëlagenmaarwaardeklantnietzotevredenmeeroveris.Erisvertrouweninhetbedrijf”,vultVanDongenaan.

Probleemoplossend vermogenOmvooraldemarktteblijvendoorgrondenendaaropteanticiperen,namMeeuwsMaartenvanDongenindienstalsac-countmanager.UiteraardzagookVanDongendekansendieerondanksdeeconomischemalaisezijn:“Voorbedrijvendieluiste-rennaarwatdaadwerkelijkgevraagdwordtdooreenklant,isernogvolopwerk.Klantenwillenontzorgdworden,willenzakenoptijdgeleverdhebben.Hetprobleemoplossendver-mogennaarjeklanttoeisechtbelangrijk.Onzeprijsismarktconform,demeerwaardezitheminhetherkennenenoplossenvanhetprobleemvandeklant.Wordtersnelheidgevraagddangeefjesnelheid,wordteromkwaliteitgevraagddangeefjedie.Alsdeklantbijwijzevansprekenvraagtomeenpotloodenjeblijfthemeenpenaanbieden,omdatjenueenmaalaljarenpennenlevert,gajetenonder.Natuurlijkhebjedaarbijvakmensennodig,dietechnischekwalificatieshebbenwijinhuis.Maarwijbiedenveelmeer.Erzijnbedrijvendienogsteedswerkenals20jaargeleden.AlsofergeenAziëisofOostEuropeselandenzijn.Diezijnvooralseriesaanhetdraaien.MaardatdoenwenietmeerinNederland.”FlexibiliteitiscruciaalvindtMeeuws.“Doordieflexibi-liteithebjeietsextra’stebiedenaandevasteklant.Alsdievraagtomeenproductdatovermorgenafmoetzijnenverpaktineengeledoosmeteenrozestrikeromafgeleverdmoetwordenbijpoort2,

16 17Metaalunie heeft een regionale structuur. Bij de regionale overheden komt steeds meer beslissingsbe-voegdheid te liggen en er gaat steeds meer geld naar toe. Als je daar met leden invloed op wilt hebben moet je in de regio bij de juiste tafels aanschuiven. Dat is de reden dat Metaalunie een goed netwerk in de regio heeft. Rondom de ondernemin-gen, maar ook rondom scholen en organisaties. Een netwerk dat naast het districtsbestuur voor een groot deel op gang wordt gehouden door een regio-secretaris, een buiten-dienstledenadviseur en een consulent arbeidsmarkt & beroepsonderwijs.

Metaaluniekent10distric-tendievooreendeelhuneigen,specifiekeproblema-tiekkennen.Tochzijndeactuelethema’svan2012alsbijvoorbeeldonderwijsenduurzaamheidterugtevindeninalledistricten.Maarookzakenalsrecessieenpersoneelsproblema-tiekkwamenaandeordeblijktuiteengesprekmetdeMetaaluniemedewer-kersinderegio.“Depro-blematiekdiespeeltbijdebedrijveninmijndistrictdraaittochvooralomhetkrijgenvangoedemensen”,noemtMarieClairevanDoremalen(regiosecretarisZuid-Holland)alsvoor-beeld.“Ondanksderecessiehoorikvansteedsmeerbedrijvendatzeheelhard

vakmensennodighebben.”“Aandeenekantgaathetinsommigesectorenwatminder,inanderesectorenzittenzeteschreeuwenommensen.Daarmoetenweaandachtaanblijvenschen-ken”,vindtJonSanders(consulentarbeidsmarktenberoepsonderwijsdis-trictenOostenGelre).“Hetbehoudvanvakmanschapwordtsteedskritischer.Wehebbenveeljongerennodig”,vultJohnKerkhoffs(buitendienstledenadviseurdistrictenLimburgenZuid-Oost)aan.VanDoremalen:“Deuitdagingisomvraagenaanbodaanelkaartegaankoppelen.Hoekrijgjemeerjongerenindetech-niek?Daarzittennogalwathakenenogenaan.Scholenhebbenhetprobleemdatzeweinigjongerentrekkenenkomendaardoorfinan-cieelindeproblemen.Wekijkenhoewesamenmetdescholendieklassenvolkunnenkrijgen.Maarwewillenhetdanweloverdekwaliteitvanhetonderwijshebben.Aandeanderekantzittenwemetdeledenaantafelomervoortezorgen

Marie-Claire van Doremalen (links)

en Jon Sanders

Bedrijvenmetde’wow-factor’

SAMEN

Metaaluniedistricten:

datergenoegstageplek-kenbeschikbaarzijn.HetisdanweleenvoordeeldatMetaaluniegoedregionaalgeorganiseerdis.Omdatweinderegiovertegenwoor-digdzijn,kunjebijverschil-lenderegionaleoverleggenaanschuiven.Metnameonderwijsistochietsdatineenregiogeregeldwordt,erzijnnietvoornietsROC’s.Bovendienkanikookmetonzeconsulentarbeids-marktenberoepsonderwijsafsprekenwiewaarnaartoegaat.”

Instroomactiviteitenmoe-tenregionaalgedragenzijnvindtSanders.“Jekuntlandelijkallerleiinitiatie-venverzinnenalseenweekvandetechniek,maaralsjegeenkartrekkershebt

inderegiodiescholenenbedrijvenaansporenwerkthetniet.Hetgaatomzoweldeoperationelealsbeleids-matigekant.DezemaniervangeorganiseerdzijnisdekrachtvanMetaalunie.Metaalunieisdaardoorergslagvaardig.Wezijnervooronzeleden.Onzeachter-banstaatnogdikwijlszelfachterdemachineenhetismooidatwedieoperati-oneelkunnenhelpen.Methetplaatsenvaneenvaca-tureopTransferroofbijhetUWV,tothetopstartenvaneenVerbeteringLeercultuurindeMetaal-traject.Onzedoelgroepiszodiversdatwebijnaaltijdmaatwerkbieden.Ikbenertrotsop

datwijdatkunnen.Datwijdieslagkrachthebben.”

Trotszijnzealledrie.TrotsopMetaalunieentrotsopdeleden.“Ikhebzoveelmooiebedrijvengezien.Ikzegookaltijdtegenleerlin-gen:jongensjulliehebbengeenideewaterallemaalinNederlandwordtgemaakt”,zegtVanDoremalen.“Ikkomzekerdriekeerperweekeenbedrijftegenmeteenhoge‘wow-factor’.Datzijnondernemersdieeenenormemaatschappelijkebetrokkenheidhebbenenechtomhunwerknemergeven.”“Wekunnentrotszijnopdeproductendiewe

18 19

maken”,vultSandersaan.“Nietsistochmooierdandatzo’njongennaareenBMWwijstenkanzeggen‘voordieautohebikeenonderdeelgemaakt’.Ikhebeenkeerinhetkadervaneenschoolverlatersprojecteenracemotormeegeno-mennaardiegroep.Enheballebewerkingenvandeverschillendeonderdelenuitgelegd.Jongerenzijnvisueelingesteld.Zevindenhetbelangrijkdatzeeentoegevoegdewaardehebbengeleverdenjongerenwillenhunplekindemaatschap-pijlatenzien.”“Metaaluniebestaatbijdegratievandeleden”,meentKerkhoffs.“Metaalunieondersteuntondernemersbijhetge-makkelijkerondernemen.

Netwerken in de regioIn 2012 bezochten ruim 5000 Metaalunieleden de in de 10 dis-tricten georganiseerde themabij-eenkomsten. Bijeenkomsten over composieten en Arbo trokken meer dan 100 deelnemers. Maar ook de Techno-Event Tata Steel Academy en de Materialen-kringbijeenkomst over organi-satie en werkvoorbereiding in district Noordwest werden druk bezocht. De nieuwjaarsbijeen-komsten en jaarvergaderingen konden ook rekenen op gemid-deld circa 100 deelnemers. De Nieuwjaarsbijeenkomst van Noordwest trok 214 Metaalunie-leden die op een raderstoom-boot het ruime sop kozen. In West-Brabant en Zeeland viel de gecombineerde jaarvergade-ring in de Efteling in de smaak. Maar liefst 264 Metaalunie-leden kwamen netwerken in het Sprookjesbos.

Ramspolbrug N50,

Kampen

Opdrachtgever:

Rijkswaterstaat

IkmoetzeduskenbaarmakenwatMetaalunieallemaalbiedtaanleden-voordelen,ledenadviesenallerleianderezaken.Enalsikdatdoedanappreciërenzedatookheelerg.Weheb-beneenprachtigesector,metveelbedrijvendiewe-reldwijdgewoontotdetopbehoren.”

John Kerkhoffs (rechts)

op bezoek bij ondernemer

Bogaert uit Heeze

20

‘Bezuinigingennietdoorschuivennaarbedrijven’

opduurzameinzetbaar-heid,uitzalzien.Wijheb-bendaarveelinvloedop.”Tochzijnderesultatenvanhetlobbyenlangnietaltijddirectzichtbaar.“Maarweziendatergoedgeluis-terdwordt”,vindtVandeWerken.“WelatenbinnenSZWcontinumerkendatwemeedenken.Alszeeenorganisatieziendieoogheeftvoordetoekomsteneenduidelijkdenkbeeldheefthoedieeruitmoetzien,benjealswerkgevers-organisatiedeoverheideenstukjeaanhetontzorgen.”Hetvoordeelvanhetdirectaantafelzittenbijbestuur-dersenbeleidsmakersisdaterinvloedkanwordenuitgeoefendtengunstevanhetmkb-metaal.“ToendeexportstimuleringsregelingPrepare2Startterzieleging,hebbenwijermedevoorgezorgddatereenophetmkbtoegespitsteandereregelingvoorindeplaatskwam”,verteltVerlinden.“HetprogrammaStartersInternationalBusiness(SIB)iseenproductdatmedetotstandisgekomendooreengoedelobbyvanMetaalunie.”LobbydievolgensVerlindennieteenkwestieisvaneenenkeltelefoontjenaarDenHaag:“OphetmomentdatEZmelddedatPrepare2Startgingverdwijnen,trokkenweaandebelbijhetminis-terie.Wehebbenduidelijkgemaaktdatderegelingvanzogrootbelangisvooronzebedrijven,dathetwegbezui-nigenervangrotegevolgenheeftvoordiebedrijven.Onzeboodschapwas‘blijfhetmkbbedienenmeteenregeling’.DitlatenwijondermeerhoreninbijvoorbeeldBeleidsVisieofinkringenvanhetNIOofdeDutch

21

TROTS STOER SAMEN

Metaaluniebeleid:

Paul Verlinden Jos van de Werken

overheiddatonzeecono-miedraaitopexportmaarvervolgensishetaandeanderekanteendeelvanhethandelsbevorderendeapparaataanhetaftuigen.Juistvoorkleinereexporte-rendebedrijvenkomtdathardaan.Diehebbengeenafdelinginternationaalenkunnensteunbijexportgoedgebruiken.Deover-heidlaatdaareengrotesteekvallen”,vindthij.TochishijwelblijmetdekomstvaneenministervoorBui-tenlandseHandelenOnt-wikkelingssamenwerking.“Daarhebbenwijmeer-malenopaangedrongen”,onderstreeptVerlinden.“Alsweergensdeurenwillenopenen,moetenwemeteenbewindspersoonoppadvanhetjuistekaliberopdejuistemarkten.

Hoog in de boomMetaalunielaathetrege-ringsbeleidnietgelatenoverzichheenkomen.VandeWerken:“WezittenbijSZWhoogindeboom.WehebbenerregelmatigoverlegmeeenzijnzelfsbetrokkenbijdeArbo-agenda2020dieduidelijkmoetmakenhoeNederlanderopArbo-gebied,ofbreder

Ondernemen is een uitda-ging die van een onderne-mer veel creativiteit, door-zettingsvermogen en lef vraagt. Want een bedrijf wil innoveren en op duurzame wijze groeien of juist over-leven om de continuïteit te waarborgen. Het is dan ook belangrijk dat alles wat aan wet- en regelgeving uit ‘Den Haag’, de gemeente of provincie richting het mkb-metaal stroomt, zo min mogelijk dat onderne-men hindert. Of liever nog: stimuleert.

Koninklijke Metaalunie heeft mede daarom een afdeling beleid die op ver-schillende beleidsterreinen (voorgenomen) overheids-beleid ‘mkb-vriendelijker’ probeert te maken. Want het spanningsveld dat on-dernemen al kenmerkt door factoren als concurrentie en economische omstandighe-den moet niet ook nog eens door de overheid belast worden.

HetbeleidvandeMetaaluniefocustdaar-bijopdriestrategischethema’s:arbeidsmarkt&onderwijs,innovatie&financieringeninternatio-

nalisering&vernetwerking.Doordezethema’slopenalsrodedraaddeaspectenper-spectiefvoordemetaalendekrachtvanflexibilisering.Deinzetvandeafdelingbeleidwordtbepaalddoordezeuitgangspuntenmaarookdoordebeleidsagendavandeoverheid.Medeingegevendoorvergaandebezuinigingenkregenwein2012meerenmeertemakenmeteenzichterugtrekkendeover-heiddieveelrichtingso-cialepartnersschuift.Aaneenkantschiepditkansenvoordiesocialepartnersomthema’szelfintevul-len,maarhetbrengtaandeanderekantookrisico’smetzichmee.“Datoverdeschuttinggooienvanbezui-nigingsmaatregelenbaartonszorgen”,vindtJosvandeWerken,beleidssecre-tarisArbo.“Bezuinigingenmoetennietdoorgeschovenwordennaarbedrijvenmetalsgevolgdatdaardelastenstijgen”.OokPaulVerlinden,beleidssecretarisInternati-onaalOndernemenmaaktzichzorgenoversommigebezuinigingsmaatregelendiejuisthetmkb-metaalonevenredighardraken.“Aandeenekanterkentde

22 23

en–Evaluatie(RIE)Metaal-bewerking,volgensVandeWerkendebasisvangoedArbo-beleid:“DeArbeidsin-spectievraagtindehand-havingineersteinstantienaardeRIEMetaalbewer-king.Mededoorallege-gevensdieuitdeRIEnaarvorenkomen,kunjestellendatveruithetgrootstedeelvandeMetaalunieachter-ban,hetmkb-metaal,Arboopordeheeft.“VandaardatwijakkoordgingenmetSZWtoenzijvroegenofzeopdeRIEmochtenhandhaven”,zegtVandeWerken.“Daarscorenwenietslechtmee.Eigenlijkscoorthetmkb-metaalvanallebedrijfstakkenlandelijkgezienhetbesteopArbo-gebied.InhetSER-advies‘EvaluatieArbo-wet’wordtdeRIEgenoemdenzeergewaardeerdenookdevakbondenvindenheteengrootsucces.Metaaluniedoethetsamenmetdevak-bondenomdatjedaarmeeeenenormbreeddraagvlakcreëert.Inprincipemaakjezoophetgebiedvanduur-zameinzetbaarheideengrotestap.Ennogbreder:naargoedmvo-beleid.”Goedmvo-beleiddatinsteedsbelangrijkeremateoverlaptmetdeverschillen-debeleidsterreinen.“Hetzalveelmeergelinktwordenaanhoehoudenwemensenvitaaltotheteindvandestreepenhoekunnenweonzeproductiviteitdaarop-timaalmeebehouden?Deintegraleaanpakwaarwijvoorstaan,betekentdatwenietmeeropeilandjeszit-ten’,eindigtVandeWerken.

André van der LeestGerard Wyfker

TradeBoard.Hetgeeftindebreedtedetoegangaandiewijhebbenomopeenge-gevenmomentzakentebe-invloeden.”VandeWerken:“Lobbyenbetekentvoormijideeënuitwisselen,kijkenwaarjekuntuitkomenenwetenwatweabsoluutnietofjuistwelwillen.Jemoetwelcontinuanticiperenopvoorgenomenbeleidendatopdejuistemaniervoeden.JezietdatindatspeelveldMetaalunieeensteedsdo-minanterpositiekrijgt.”

Datlobbyenverlooptsomsrechtstreeksviadeverant-woordelijkeministeriesensomsindirect.“In2012heeftMetaalunievoortva-rendwerkgemaaktvaneenverbeteringvandeafstem-mingtussenhetonderwijsendearbeidsmarkt.ViadeStichtingSamenwerkingBeroepsonderwijsBedrijfs-leven(SBB)zijnadviezenopgesteldenaandemi-nistervanOnderwijsaan-gereikt”,noemtAndrévanderLeest,BeleidssecretarisOnderwijszaken,alsvoor-beeld.“Hetgaathierbijomdebijstellingvandekwali-ficatiestructuur,deexami-nering,deuitvoeringvandeberoepspraktijkvormingen

hetzorgenvooreenbeteraanbodvanopleidingen,afgestemdopde(regionale)arbeidsmarktvraag.”Ookhiergeldtdathetnogevenduurtvoordatbedrijvenhierheteffectvanmerken,maarviadezevormvanzelfre-guleringzijnonderwijsenbedrijfslevenenindirectdeoverheidconstructiefmetelkaaringesprek.

DebeleidssecretarissenzettenzichookinvooreengoedeCAO,stimuleringvaninnovatiesenduurzaam-heid.Ditallesvanuithetperspectiefvaneenmkb-ondernemer.“Wijwillendatonzeledenhunomzetenmarktaandeelvergrotendooringroteregetalemaat-schappelijkverantwoordteondernemen”,vertaaltbeleidssecretarisMvoenEnergieGerardWyfkerditperspectiefnaarzijnbeleid-sterrein.Omtebeoordelenhoejealsondernemerdeklantvraagnaarduurzaam-heidbeantwoordt,heeftMetaaluniein2011dedigi-talemvo-monitorgepresen-teerd.“Metdemvo-monitorkaneenondernemerstapvoorstapeenmaatwerk-rapportagemakenoverhoehetbedrijfmaatschappelijkverantwoordonderneemt”,lichtWyfkertoe.“Weheb-bendemvo-monitorin2012verderonderdeaandachtgebrachtvandeleden.Wehebbennu500gebruikersendataantalwordtin2013verdubbeld.Daarnaastisdemvo-monitorverdergeopti-maliseerdenuitgebreid.”

Metaalunieheeftin2012dewebsitevanhetEnergiecentrumMKBover-genomen,geactualiseerdenineenvernieuwdevormbeschikbaargemaakt

voorhetmkb-metaalenanderemkb-branches.”Metaaluniewilmetwww.energiecentrum.nlnietalleeninformerenoverenergiebesparingenduur-zameenergiemaarookeenlobbyplatformcreërenvoordeenergiebelangenvandemaakindustrie.Optermijnmoetdesiteeengrotemkb-lobbywebsitewordenwaarvanenergieeenonder-deelis”,aldusWyfker.

OokophetgebiedvanvakmanschapvanhetpersoneelheeftMetaaluniein2012haarlidbedrijvenconcreetverdergeholpenmetdebedrijfsvoering.Opdeeersteplaatsviavoort-zettingvanhetMetaalunie-projectVerbeteringLeercul-tuurindeMetaal.ViaeenintensieftrajectmetzowelindividuelebegeleidingalsteamcoachingwordtinditprojectgewerktaanhetopeenhogerniveaubrengenvanhetHRM-beleidvanhetbedrijf.“Deelnemendebedrijvenervarenditalsbijzonderzinvol”,zegtVanderLeest.VerderheeftMetaaluniemeegewerktaanderealisatievaneenseriepublicatiesgerichtophetduurzaaminzetbaarenproductiefhoudenvanzit-tendpersoneel.Hoeweldetermnietisgenoemd,gaathethieromsocialeinnova-tie.VanderLeest:“Ookhierblijktdatmaatregelendieineersteinstantie‘soft’over-komen,leidentotkeiharderesultaten.HetO&O-fondsindemetaalbewerking,OOM,heeftbijditalleseenbelangrijkebijdragegele-verd.”

Eenandereconcretetoolvoorbedrijvenisdezoge-hetenRisico-Inventarisatie

‘EenAwardwinnenopentdeuren’

Eenanderdeelvandemarktverbredingisdienaarresearchbedrijvenwaaron-derzoekwordtgedaannaarveredelingenontwikkelingvannieuweplantenrassen.“Ookdaarzienwedatau-tomatiseringeensteedsbe-langrijkererolgaatspelen”,verteltVanderMeijs.“Wehebbenvoordiebedrijvenaleenaantalopdrachtenuitgevoerd.Datisookeenfocus.”

Hetbedrijfisvoorheteerstopgroteschaaleensa-menwerkingsprojectmeteenkennisinstellingbe-gonnen.“InhetkadervanhetTNOSmallBusinessResearch-programmagaanwe3D-visiontechnologieontwikkelen.Zokunnenweeen3D-modelvaneenplantmakenomopbasisdaarvanookdebeoordelingvandeplanttedoenzoalshetknoppentellenvaneenorchidee.Datzijnspan-nende,nieuweontwikkelin-gen”,besluitVanderMeijs.OntwikkelingendiepassenbijeentrotsewinnaarvandeMetaalunie-Award.

Richard van der Meijs

van WPS Horti BV, winnaar van de

Metaalunie Smart Enterprise Award

2012

24 25

‘Export logisch gevolg van verbreding afzetmarkt’

TROTS

AlgemeendirecteurWPSHortiRichardvanderMeijs:

In 2012 won WPS Horti BV de Metaalunie Smart Enterprise Award. Het be-drijf uit het Zuid-Hollandse De Lier werd door de jury omschreven als ‘één van de bedrijven waar Nederland zo’n behoefte aan heeft’. Een kwalificatie die niet alleen slaat op de met de Award gehonoreerde hoge graad van digitale inno-vatie. Een vernieuwende visie en duidelijke strategie zorgen voor veel innovatie, nieuwe markten en een gestage groei. “Export is op zich geen doel maar het gevolg van de geografische plaats van onze groeimark-ten”, verwoordt algemeen directeur Richard van der Meijs de verrassende kijk op zaken.

Daarzullenweindetoe-komstwelsamenwerkingvoormoetenzoeken.Datiséénvanonzespeerpunten.Verderzijnwijvoortdurendbezigmetverbredenenverdiepenvanonzeafzet-markten.Exportzaleennogbelangrijkerepijlerworden.Overdriejaarmoettwee-derdevanonzeomzetuithetbuitenlandkomen.”

Demogelijkhedenliggennietzozeerinspecifiekelanden,WPSHortizietdatmeeralsgroeimarkten.“Wijhebbenaltijdalgezegd,ookingoedetijden,datweonsmoetenverbredenenversterken.Daaromzoujeheteigenlijkgeenexportmoetennoemenmaareenverbredingvanmarkten.Alsdattoevalliginhetbui-tenlandplaatsvindt,heethetexport.Maarhetblijftdepotplantenmarkt,al-leendanineenanderland.NieuwemarktenkunnenzichookinGroningenofFlevolandbevinden”,aldusVanderMeijs.

EénlandspringterweluitendatisBrazilië.“Wijzijnheteersteniet-Braziliaansebedrijfdatdaareenteelt-systeemaflevertaaneenkweker”,zegtVanderMeijstrots.“Braziliëiseenlandwaarweveelpotentieinzien.Deeconomieendewelvaartgroeiendaarhard.Datbetekentdatookdetuinbouwdaarsnelgroeit.Ervindtveelspecialisatieplaatsdievraagtomau-tomatisering.Daarliggenonzekansen.Westappenerlowtecinomlatersamenmetonzeklantendoortegroeiennaarcomplexeresystemen.ZozijnweookinAmerikaterechtgekomen.”

EenAwardwinnenopentdeurenmaarverandertgeeneconomischewerke-lijkheid.Demarktwaarophetinhetontwerpen,rea-liserenenimplementerenvanlogistiekeautomatise-ringssystemenvoordeglas-tuinbouwgespecialiseerdebedrijfzichbegeeft,isnogsteedsmoeizaam.“Datmer-kenweaandeorderstroomdiewebinnenkrijgenendehoeveelheidwerkdiewemoetenverrichtenomdieordersbinnentekrijgen”,bevestigtVanderMeijs.“Hetgrootsteprobleemishetuitblijvenvandegrotereprojecten.Definancieringervanisheellastig.An-dersom:deprojectendiewewelbinnenhebbengehaald,hebbenwetedankenaanhetfeitdatwemultidisci-plinairzijn.”

DevoorWPSbelangrijkstemarktvanpotplantenisinNederlandklein,maarhetmarktaandeeldaariniswelgroot.VanderMeijs:“Datheeftonswelgebrachtwaarwenustaan.Weheb-benonlangsgeconstateerddatonzestrategieenkoersnogsteedsdejuistezijn.Weblijvenhetbedrijfdatalledisciplineszalbieden.

Adviesgevenaandekeukentafelofindecleanroom

26

faillissementenwerdengeregeldbeantwoord.“Nietalleenhelpenwedeonder-nemerbijdeselectievandewerknemersdievooront-slaginaanmerkingkomen,ookbiedenwedeonderne-merondersteuningbijhetopstellenvandeontslag-aanvraag,hetvoerenvandeprocedurebijUWVenbijhetoverlegmetvakbondenoverhetafsluitenvaneenSociaalPlan”,omschrijftSchuelerdedienstverleningbijeeninkrimping.“Wekrijgennatuurlijkjuridische

vragenovervanalles,maarin2012warenermeervra-genoverfaillissementen”,ervaartAlexanderStrackvanSchijndel,bedrijfsjuri-dischledenadviseur.“Hetaantalledendatfaillietisgegaan,isgestegen.Ookniet-betalendeklantenko-menmeervoor.Ikhebniethetideedatdatexponenti-eeltoeneemt,maarditon-derwerpkomtin2012welvakervoorbijdanin2011.”

Insommigegevallenwordthetbedrijfpersoonlijkbezocht.“Hetisweleenspanningquabezetting,detelefoonmoetopgenomenworden.Maarbijsommigekwestiesgaanwenaarhetbedrijf.Bijvoorbeeldvooreenvakbondsoverlegbijeen

STOER

Bedrijfsjuridisch Advies

Het team Bedrijfsjuridisch Advies kreeg in 2012 te maken met veel vragen over moeilijke, oninbare vorderingen en faillis-sementen.Het aantal kwesties dat het team kreeg over faillissementen steeg met meer dan 30%. De verwachting is dat deze ontwik-keling zich in de eerste helft van 2013 door zal zetten.Omdat veel leden voorzichtiger worden met business-trans-acties, bleef het aantal vragen over contractbepalingen en alge-mene voorwaarden hoog. Deze ontwikkeling was overigens al merkbaar in de laatste 3 jaren.

De advisering had niet alleen betrekking op nationale, maar ook op internationale con-tracten. De vraag om info en begeleiding over internationale zaken bleef in 2012 onvermin-derd sterk. Daarom is er voor gekozen nog meer aansluiting te zoeken bij de Europese branche-organisatie Orgalime.

27

Bestuursrechtelijk Advies

De teamleden van Bestuurs-rechtelijk Advies zagen een trendmatige verschuiving van hun adviesgebieden in 2012. Door de recessie en de kabinetswisseling was het aantal nieuwe zaken op het gebied van bouwen en hand-having merkbaar verminderd. Op milieugebied bleek de verwachting dat het Activitei-tenbesluit minder vragen van leden zou opleveren, terecht. Wat ruimtelijke ordening betreft zorgde de verhoogde activiteit van veel gemeenten om hun bestemmingsplannen aan te passen ook voor meer kwesties. Veel leden legden hun situaties ook preventief voor aan onze adviseurs, waardoor onrust weggeno-men kon worden of de leden tijdig konden anticiperen op plannen. De update van de RIE die eind van het jaar het licht zag gaf een nieuwe impuls aan bedrijven om aanpassingen te doen op dit gebied.

grotereorganisatie”,verteltSchueler.“Maarhetgebeurtookalseenwerkgeverzijnvingernietkanleggenophetnietgoedfunctione-renvaneenwerknemerenvraagtofwijeenkeerlangswillenkomen.Deledenad-

viseursvindenhetookleukombijdebedrijvenlangstegaan,dankrijgenzeeenbeterbeeldvanhetbedrijfendemensendieerrondlo-pen.Zewetenbeterwaterspeeltenhoezedeonder-nemerkunnenaanvoelen.”Metaalunieledenadvies:

Dominique Schueler

Eén van de pijlers van Koninklijke Metaalunie is de afdeling Ledenadvies. Vier teams worden direct gevoed door vragen en problemen die bij Metaalunieleden spelen en geven adequaat antwoord. In feite vormen ze de baro-meter van het mkb-metaal: de ledenadviseurs weten als geen ander wat er speelt bij de verschillende lid-bedrijven.

DezakendiebijLedenad-viesbinnenkomenzijngeendossiernummers.Vaakken-nendeadviseurshetbedrijfendeondernemeraljaren.“Westaandeondernemerbijingoedeenslechtetijden”,zegtDominiqueSchueler,teamleidersociaaljuridischledenadvies.“Indedagelijksepraktijkwordtdeondernemergeconfron-

teerdmetallerleiwetgevingwaarvanmaarverwachtwordtdathijdaaraanvol-doet.DenkbijvoorbeeldaandeWetVerbeteringPoort-wachter.In2012zagenwedateenaantalondernemerseenforseloonsanctiedoorUWVkreegopgelegd,terwijlzealhetmogelijkehaddengedaanomdeziekewerk-nemertere-integreren.Na-tuurlijkgaanwevoordezebedrijveninberoep.WezijnookvoortdurendbezigomonzeledenvianotitiesenpublicatiesinhetBul-letinenopdeLedenportalteinformeren.TochisdenkikonzegrootstekrachtdatdeondernemermeteentelefoontjenaarNieuwegeinéénvanonze11arbeids-rechtjuristenrechtstreeksaandelijnkrijgtaanwiehijzijnprobleemkanvoor-leggen.Dooronzegroteexpertisekunnenwesnelmeteeninhoudelijkadvieskomen.

In2012kreegledenadviesinhogerematedanin2011temakenmetvragendie‘recessiegerelateerd’waren.Vragenmetbetrekkingtotnoodzakelijkeinkrimpingenvanwegebedrijfseconomi-scheomstandighedenen

28 29

Rabobank

Roelofarendsveen

Opdrachtgever:

Rabobank

Bedrijfseconomisch & Fiscaal Advies

De adviseurs zagen het totaal aantal ledenzaken stijgen met meer dan 10%. De verkoopbegeleidingen en begeleiding bij overdracht daalden daarentegen fors. De stijging is met name gevoeld bij de aandachtsgebieden Finan-ciering en Rentabiliteitsvraagstukken. De verschuiving in de le-denvraag is direct te koppelen aan de crisisomstandigheden waar veel van onze leden mee te maken kregen. Bemoedigend is dat het aantal opdrachten tot aankoopbegeleiding sterk steeg. Kennelijk trekt dit deel van de markt (weer) aan. Of dit een voorbode is voor betere tijden is wellicht een te vroege conclusie. Toch tegen het einde van het jaar was ook een voorzich-tige, prille kentering waarneembaar in de Barometerenquête die eveneens door het team is uitgevoerd. Maar één zwaluw maakt nog geen zomer.

Sociaaljuridisch Advies

Het aantal bedrijfseconomische ontslagen dat de arbeidsrecht-adviseurs begeleidden bereikte in 2012 een absoluut record. In deze fase van de crisis beperk-ten de bedrijven zich niet meer tot het doorvoeren van diverse bezuinigingen: het mes ging ook in het personeelsbestand. Met name het aantal meervou-dige ontslagkwesties waarbij gemiddeld 2 tot 4 medewerkers per lidbedrijf zijn ontslagen, steeg met meer dan 50% ten opzichte van de voorgaande 2 jaren. Overigens viel ook op dat het aantal startende ondernemers en ondernemers die hun eerste werknemer aannamen, groeide en onverminderd hoog bleef. Een groeiend aantal bedrijven werd geconfronteerd met een loonsanctie vanuit de Wet Verbetering Poortwachter. Ook deze bedrijven zijn met raad en daad bijgestaan.

StrackvanSchijndel:“Eriseenliddatindeclinchligtmeteenzuivelbedrijfovereenmachinediemelkenboterverwerkt.Daargaikevenbijlangsomdatikwilzienwaarhetomdraaitenwaterechtloosis.Hetisleukomdetechniekvandichtbijtezien.Alsjuristzoujedeneiginghebbenomhetvanachterjebu-reautjebeterteweten,maaralsjehetvandichtbijziet,ziejeookhoeheteraantoegaat.Datwordtdoordeledenenormgewaardeerd.Dediversiteitisgroot.Bijdeéénwordjeontvangenaandekeukentafelenbijdeanderstajebijwijzevansprekenineenwitpakineencleanroom.Hetover-grotedeelvandeledeniszeertevredenoverMetaalunie.Zekijkenernogweleensvanophoe-veelkenniserinhuisisenhoeveelwevoorzedoentenopzichtevandecontributie.Ikhebdossiersdiealjaren-langlopenenwaarledennietsvoorhoevenbijtebe-talen.Datgaatredelijkverendatstellendemeestenwelopprijs.Ikdenkdatdiedienstverleninguniekis.”

Alexander Strack van Schijndel

30 31Gezamenlijke aanpak van branchespecifieke zaken levert voordelen op die een ondernemer nooit alleen kan bereiken. Bovendien dwingen veranderingen in de toeleverings- en uitbe-stedingsrelaties tot samen-werking. Metaalunie kent 50 branches. De branche-groepen worden vanuit de Metaalunie-organisatie ge-faciliteerd en ondersteund door een branchemanager en hebben een eigen be-stuur met voorzitter.

Hetzalniemandverbazendatookdebranchesendeaangeslotenledeneenlas-tigjaarachterderugheb-ben.“Debouwgerelateerdesectorisnatuurlijkhet

Branchesalsketenzienscheptkansen

zorgenkindje”,beaamtPeterVanderMars,hoofdbran-chesbijMetaalunie.“Zo’n3500ledenzijnmetpro-ductenofdienstendirectofindirectbouwgerelateerd.Debedrijvenzijnaanhetdownsizenendatmaakthetsteedsurgenteromtekijkennaarpartijenwaar-meewekunnensamenwer-ken.Brancheskijkenoferanderebrancheszijnindeketenwaarmeegezamenlijkopgetrokkenkanworden.Wezijnopzoeknaarge-meenschappelijkepartnersdiedezelfdedoelennastre-venenopdezelfdemarktactiefzijn.Grotefinancierswillennietmeeraanzesverschillendepartijengeldverstrekken.Datzijnalle-

maalverschijnselendieindemarktontstaanwaar-doorbrancheszichaanhetheroriënterenzijn.Wehebbenpartijendiesamen-werkingnastrevenofzelfssamengaan,zoalsCOMendeFederatieAgrotechniek.”

DiefusieplannenhebbenvolgensErikHogervorst,voorzittervanhetCOM,eenbehoorlijkestempelgedruktop2012.“HetCOM-jaarstondvooreengrootdeelinhettekenvandeaan-gekondigdefusiemetdeFederatieAgrotechniek.ErgebeurdeveelophetgebiedvanonderwijsenerwaseengeweldigebeursinBiddinghuizen”zegthij.Overdelobby:“Omdefusietotstandtekunnenbren-genzoalswijdievoorogenhebben,issamenwerkingmetMetaalunieonontbeer-lijk.WezijndaaringoedondersteunddoorMetaalunie.Eenfusieisgeendagelijksekostvoorons.ErisvastgesteldwatdepuntenzijnwaarCOMendeFederatiezichmeebezig-houdenenwelkepunten

elkaarinbelangrijkemateoverlappen.Voorbeidepartijenishetmoeilijkomalleeneenkrachtigelobbyoptezetten.Alswijonzelobbyrichtenopwerk-plaatsgerelateerdezakenzitjealgauwophetArbo-vlakenduskunnenwijprimaaanhakenopdatterreinbijMetaalunie.Aandeanderekant,alsjehethebtovereenCOM-specifiekonder-werpalsdekentekeningvanlandbouwvoertuigenkanMetaaluniebijKamer-ledenenministeriesonsverhaalvertellen.”BinnenMetaaluniewillendege-fuseerdebranchesookeensterkgezichtnaarbuitenhebben.“DatisnietomteconcurrerenmetMetaalunie”,haastHogervorsttezeggen.“WantwezijnMetaalunie,maarweleensoortmerkbinnendieorganisatie.”

VanderMarszietkansenophetgebiedvanduurzaambouwen.“DaarvoormoetwelregelgevingaangepastwordenendaarwordthardvoorgelobbyddoorMetaalunie”,vindthij.“Duurzaamheidenenergie-prestatiesbiedenveelmo-gelijkhedendiebedrijven

‘Samen-werking schept kansen voor branches’

SAMEN

Martin Straver

Erik Hogervorst (links)

en Peter van der Mars

Metaaluniebranches:

33inhuneentjenietkunnenverhapstukken.Daaromzoekenzepartnerswaar-meezekunnensamenwer-ken.Branchesstimulerenenfaciliterendatproces.Zegaanookaanpalendebranchesopzoeken.Wantdeledengaansamenwer-kenmetinstallateursofarchitecten.Eeneindklantisgeïnteresseerdineenef-ficiëntgeproduceerd,goedfunctionerendinnovatiefproductdathijlangdurigkangebruiken.”

OokvoorveelledenvanRomazo,deverenigingvoordezonweringsbran-che,is2012eenlastigjaargeweest.Nietalleenvan-wegedegrilligeennattezomer.“Hetiseenbouw-gerelateerdebrancheenwegaanmeeindezelfdeconjunctuurbewegingenalsdehelebouwsectorendewoonbranche”,zegtMartinStraver,branchemanagerRomazo.Romazobewijstdemeerwaardevaneenbran-

cheverenigingdooraljarenhetproductzonweringanderstepositionerendanalleeneenzomersetoevoe-gingaanhethuisenzonwe-ringeengoedeenduidelijkeplektegevenindehelebouwkolom.“Eénvandezakenwaarhetaanontbrakwaseengoedeafbakeningvanwatnuechtfunctionelezonweringis.Datiszonwe-ringdieeenaantoonbaarengenormeerdeffectheeftopdeheleenergieprestatievangebouwen”,lichtStravertoe.”Dusaandeenekantwarmteweringindezomerenindewinterjuistwarmtewinning.Zonweringiseeninstrumentwaarmeejelichtenwarmtekuntregelenineengebouw.Wewillenzonweringpositione-renalsinstallatieinplaatsvandecoratie.OmdattebewerkstelligenhebbenwehetHR-enhetHR+-zonweringlabelgelanceerd.Datsteltonsinstaatomaantegevenwelkeproduc-tenhetmeesteffectiefzijnophetgebiedvanenergie-besparing.”In2012gingRomazoeensamenwerking

aanmethetBuckyLab,hetprototypelabvandeafde-lingBouwkundevandeTUDelft.Studentenontwier-pennietalleeninnovatievezonweringenmaarvoerdenzeookdaadwerkelijkuit.“Europeesgezienzettenwijdaarmeedetoon”,vindtStraver.Bijhetprofessio-naliserenvandebranchemaaktRomazogebruikvandeexpertisevanMetaalunie.“WewerkensamenophetgebiedvanArbo,nemendeelaanhet5xbeter-projectenvragenomadviezenopdatgebied.Hetzelfdegeldtvoormilieu-zaken.OnzeondernemersmakennatuurlijkgeregeldgebruikvanMetaalunie.HetiseenwisselwerkingtussenRomazoenMetaalunie.RomazoisnietalleenaangeslotenbijMetaalunieomdatonzeledenmetaalverwerkeninhunproducten,maarookomdateropeenaantalbe-leidsterreinensamenwordtgewerkt”,aldusStraver.

Metaalunie BranchegroepenBalkonhekkenFabrikantenNederland(BFN)CentraalOrgaanMechanisatiebedrijven(COM)DutchElectronicSystemsandComponents(DESC)DutchMachineryfortheFoodIndustry(DMFI)DutchPrecisionTechnology(DPT)DutchSpringAssociation(DSA)DutchSuppliersofSheetmetalProducts(DSSP)DutchTubeBendersAssociation(DTBA)DutchConveyorManufacturers(DUCOMA)DutchUsedMachineryAssociation(DUMA)FabrikantenvanLuchtzuiveringsSystemen(FLS)HollandContainerRepairAssociation(HCRA)Moulds&DiesIndustry(MDI)MetaalGieterijBedrijven(MGB)MetalenGevel-enDakelementen(DumeboDWS)NederlandseAanhangwagenFabrikanten(NAF)NederlandseBakkerijTechniek(NBT)NederlandseBrandweervoertuigenSpecialisten(NBS)NederlandsGildevanKunstsmeden(NGK)NederlandseHekwerkIndustrie(NHI)NederlandseJachtbouwIndustrie(NJI)NederlandseLifttechnischeBedrijven(NLB)NederlandsePrecisieSlijptechniek(NPS)NederlandseTrappenFabrikanten(NTF)NederlandseWatersnijtechnischeBedrijven(NWB)OpNieuw!VerenigingHergebruikSpecialistsProductionMechanizationandAutomation(SPMA)StichtingAnodiseren(Stanod)VerenigdeBedrijvenInternTransport(VEBIT)VerenigingvanTankinstallateurs(VTI)VerenigingvantoeleveranciersMetalenDak-enGevelmaterialen(MDG)MetaalunieJongManagement

Gezamenlijke Metaalunie en FME-CWM BranchegroepenHollandseTransformatorenFabrikanten(Holtraf)NederlandseBinnenwandsystemenFabrikanten(NEBIFA)SamenwerkendeNederlandseStaalbouw(SNS)VerenigingNederlandseScheepsbouwindustrie(VNSI)

SecretariatenBrandveiligBouwenNederland(BBN)EuropeanMetalUnion(EMU)FederatieAgrotechniek*NederlandseVerenigingvanModelmakerijen(NVvM)StichtingOpleidings-enOntwikkelingsfondsvoorhetIsolatiebedrijf(OOI)StichtingVakopleidingZonweringbedrijven(SVZ)NederlandseVerenigingvanOndernemersinhetThermischIsolatiebedrijf(VIB)VerenigingGraverenenSign(VGS)VerenigingStraatmeubilairVerenigingvanErkendeKeurbedrijvenHijs-&hefmiddelen(EKH)VerenigingvoorOppervlaktetechniekenvanMaterialen(VOM)-StichtingEmail-VerenigingIndustriëleSpuit-enMoffelbedrijven(VISEM)-VerenigingvanToeleveranciersOppervlaktebehandelendeindustrie(VTO)VerenigingvanRolluiken-,Markiezen-enZonweringbedrijven(ROMAZO)-ROMAZOConsumenten-ROMAZOFabrikanten&Leveranciers-ROMAZORolluiken

Gevestigd bij Metaalunie BrancheTechnologischCentrum(BTC-)MetaalDutchGasTurbineAssociation(DGTA)FederatieMetaalplaat(FDP)ProduktiviteitKwaliteitenManagementindemetaal(PKM)StaalfederatieNederland(SFN)

32 Metaalunie, (t)huis van vele branches

Koninklijke Metaalunie voert het secretariaat voor circa 50 branchegroepen en -verenigingen. Die houden zich bezig met branche specifieke belangenbehar-tiging, voornamelijk op economisch en technisch gebied. Dit sluit goed aan bij de brede, collectieve en individuele belangenbe-hartiging van Metaalunie. Hierna een overzicht.

34 35

Kwaliteit,vernieuwingenexportsleutelstotherstel

TROTS STOER SAMEN

Nederlandhetniethebbenvanlageprijzen;wijmoe-tenhethebbenvankwali-teit,leverbetrouwbaarheid,flexibiliteitenvernieuwing.Daarvoorishetnodigdatbedrijvenblijveninvestereninefficiëntereproductiepro-cessen.Depraktijkisechterdatersindshetderdekwar-taalvan2008steedsminderwordtgeïnvesteerd.

VolgensMetaalunieishetallereerstnoodzakelijkdathetvertrouwenterugkeert.Duidelijkheidvanuitdepolitiekoverdetoekomstvandewoningmarktkanhieraaneengrotebijdrageleveren,waardoordezwaargetroffenbouwsectorenzijntoeleveranciersweerperspectiefkrijgen.Alzul-lendeverwachtingenhierzekerniettehooggespan-nenmoetenzijn:delang-durigeoverproductieinmeerderesectorenvandebouwmaaktdathetvoordezesectornogmaarzeerdevraagisofdeoudetijdenzullenherleven.Uitdagin-genenkansenzijnerdaar-entegenwel,bijvoorbeeldophetgebiedvanduur-zaamheid.

Eentweedebelangrijke

Rvs beplatingen

parkeergarage

Museumpark,

Rotterdam

Opdrachtgever:

Gemeente

Rotterdam

Mkb-metaalin2012:

Na een korte opleving in 2011 stonden de signalen in de maakindustrie aan het begin van 2012 op-nieuw op oranje. De groei van de orderpositie van de ondernemingen die zich richten op de binnenlandse markt kwam in het eerste kwartaal van 2012 tot stil-stand, waarna drie kwarta-len met een afname van de orderpositie volgden.

Bedrijvendietoeleverenaandebouwwerdenhethardstgetroffendoordeslechteeconomischesitu-atieopdebinnenlandsemarkt.Demachinebouwers,deverspanendebedrijvenendemetaalwarenbedrij-vendedenhetbeter,alisdesituatieookbijdezebedrijvennietaltijdpositief.Inhetvierdekwartaalvan2012begondezeafnameechteraftevlakken.Wel-lichtisditeenvoorzichtigsignaaldatwehetdiepte-punthebbenbereiktendatvandaaruitdewegomhoogkanwordeningeslagen.

Veelbeterpresterendebedrijvendieexporteren:behoudenshetderdekwar-taalwaarindebuitenlandseorderpositiezichstabiliseer-

de,verbeterdedezeinalleoverigekwartalen.Hetzijninhetbijzonderdemachi-nebouwendemetaalwa-renproducentendiedirectactiefzijnopdebuitenland-semarkt.

Zorgelijkisdeontwikkelingdatonderhoud-enservice-bedrijven,dienormaaleenanticyclischomzetverlooptonen,in2012ookgetroffenwordendoordeeconomi-schesituatie.Datbetekentdatondernemingennietalleenhuninvesteringeninnieuwemachinesopeenlaagpeilhebbengezet,maarookophetonder-houdvanhetbestaandemachineparkbezuinigen.DitkanoptermijnleidentoteensituatiewaarindeNederlandsemaakindustrieonvoldoendeaansluitingvindtbijdeinternatio-naleontwikkelingenophetgebiedvanproductiviteit,productieautomatiseringeninnovatie.

VoordetoekomstvandeNederlandsemaakindus-trieishetessentieeldatbedrijvenvooroplopenbijdeontwikkelingenindelaatstgenoemdegebieden.AlsexporteurmoetdeBV

36 37heeftvoordepositieenmo-gelijkhedenvanhetmkb.Eenmeeractiefvoorwaar-denscheppendbeleidvanuitdepolitiekvoorhetmkbzouweleensdesleuteltoteensnellereconomischher-stelkunnenzijn.Hetmkbisperslotvanrekeninggeworteldinonsland.NaardemeningvanMetaalunieheeftinNederlandhetmkbendaarmeedeledenvanMetaalunie,belangbijeendaadkrachtigeregeringdiestaatvoorhaarbeslissing,hetvertrouwenheeftvandesamenlevingenbetrouw-baaris.Eenregeringdienietalleenaandachtheeftvoorbezuinigen,maarvooralookvoorgroei.Thinksmallfirstzoudaarbijdeinsteekmoetenzijn.Demaakin-dustrieisdepijlervanonzeeconomie.

De stand van het mkb-metaal

2009

30%

20%

10%

0%

–10%

–20%

–30%

2010 2011 2012Q 1 Q 2 Q 3 Q 4 Q 1 Q 2 Q 3 Q 4 Q 1 Q 2 Q 3 Q 4 Q 1 Q 2 Q 3 Q 4

uitdagingligtophetvlakvandefinancieringvanondernemingen.Uitonder-zoekvanhetEIMin2012blijktdatmkb-bedrijvenbijhetverstrekkenvanbe-drijfsfinancieringdoorban-kenwordenachtergesteldbijgroterebedrijven.Dieontwikkelingschaadthetmkb-bedrijfenzaluitein-delijkdegeheleketenvantoeleveranciersenOEM-ersineenlastigepositiebrengen.Dezesituatiekanindetoekomstnogverderverslechterenalsdeeco-nomiedaadwerkelijkgaataantrekken:danzaljuisteengroterbeslagwordengedaanophetwerkkapi-taalvanondernemingenvoorhetfinancierenvandebiteurenenvoorraden.Alsdatwerkkapitaaldannietbeschikbaaris,zaldemotoralbijhetaccelererenteweinigbrandstofkrijgenenstilvallen,watomzetenbanengaatkosten.

UitdeuitkomstenvandeeconomischebarometervanMetaalunie,blijktooknogeensdatbijbedrijvendieeenkredietfaciliteithebben,bankenineensubstantieelaantalgeval-lendezekredietfaciliteiten

vorigjaareenzijdiginhetnadeelvandeondernemerhebbenaangepast.Nuhetmoeilijkisvooronderne-mersomkrediettekrijgen,wordtdetoekomstvandeNederlandsemaakindustriezondermeeruitdagend.

AlswekijkennaardelandenomonsheendanrijstdevraagwaaromdeindustriehetinvooralDuitslandbeterdoetdaninNederland.Daarzijnmeerdereoorzakenvooraantewijzen:DuitslandiseenindustrielandmeteengrotethuismarktmetveelgrotereOEM-ersdievaakinnichemarktenactiefzijn.Nederlandisveelmeereenhandelslanddaneenindus-trielandenheefteenkleinethuismarkt,waardoordeschaalvoordelengeringerzijn.DeDuitseindustrieisvannatureinnovatiefendekwaliteitvanDuitsepro-ducteniswereldvermaard.MaarookNederlandheeftbedrijvenmeteensterkereputatie:devraagisofwijditvoldoendeuitbuiten.

BijMetaaluniebestaatdeindrukdatdeoverheidtezeergefocustisopdegrotebedrijvenenteweinigoog

Colofon

Teksten:

Afdeling Communicatie

Koninklijke Metaalunie

Fotografie:

Airworks

Foto Buro Brabant

Martijn van Dam

Fototeam K en M

Sander van der Torren

Reportagefotografie:

Sander van der Torren

Vormgeving:

HBG Design bv, Nieuwegein

Drukwerk:

Badoux, Houten

Postbus26003430GANieuwegeinEinsteinbaan13439NJNieuwegein

info@metaalunie.nlwww.metaalunie.nlTelefoon030-6053344Fax030-6053122

De ondernemersorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf in de metaal

Postbus26003430GANieuwegeinEinsteinbaan13439NJNieuwegein

info@metaalunie.nlwww.metaalunie.nlTelefoon030-6053344Fax030-6053122

De ondernemersorganisatie voor het midden- en kleinbedrijf in de metaal