izve[taj za strategiska ocena na @ivotnata sredina za del od selo lozovo urban blok 9 i... ·...

IZVE[TAJ ZA STRATEGISKA OCENA NA @IVOTNATA SREDINA

ZA

UP ZA DEL OD SELO LOZOVO URBAN BLOK 9 I 10, OP[TINA LOZOVO

NACRT VERZIJA

Skopje, Januari 2012 godina

So cel navremeno da se sogledaat mo`nite negativni vlijanija vrz

ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto, kako i socio - ekonomskite

aspekti od realizacija na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo

Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo soglasno ~len 65, stav 2 od Zakonot za

ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09,

47/10 i 51/11), se naloì potrebata za sproveduvawe na Strategiska ocena

na ìvotnata sredina.

Izve{tajot za Strategiska ocena e potpi{an od Ekspert za

Strategiska ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina (videno od

Kopija na potvrda, dadeno vo prilog).

Vo podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena na vlijanie

vrz ìvotnata sredina u~estvuvaa:

Qup~o Avramovski, dipl. ekonomist Emil Stojanovski, dipl. in`. za za{tita na ìvotna sredina, Igor Kukulovski, dipl. in`. za za{tita na ìvotna sredina, Maja Kostova, ekolog-biolog, Keti Andonova, administrator.

Enviro Resursi, DOO

Emil Stojanovski

2

Vrz osnova na odredbite od Zakonot za ìvotna sredina na Republika Makedonija donesuvam: R E [ E N I E Qup~o Avramovski, diplomiran ekonomist, se opredeluva za ovlasten ekspert za izrabotka na strategiska ocena na ìvotna sredina za Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo. Obrazloènie: Qup~o Avramovski, diplomiran ekonomist, gi ispolnuva uslovite propi{ani vo odredbite od Zakonot za ìvotna sredina na Republika Makedonija soglasno Potvrda za ovlasten ekspert za strategiska ocena na ìvotnata sredina na proektite izdadena od Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe na Republika Makedonija.

Enviro Resursi, DOO

_________________

Emil Stojanovski

3

Sodrìna: Voved .............................................................................................. 11 1. Celi na Planskiot dokument ................................................... 14 1.1 Celi na za{tita na ìvotnata sredina ................................ 14 1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena ........................... 16 1.3 Upotrebena metodologija ......................................................... 17 1.4 Zakonodavna ramka ..................................................................... 19 1.5 Institucionalna ramka ............................................................ 21 1.6 Sodrìna na Izve{tajot za Strategiska ocena na ìvotnata sredina ...................................................................... 23 1.7 Rezime ............................................................................................ 24 2. Pregled na planskiot dokument .............................................. 25 2.1 Osnovi na Planskiot dokument ............................................... 25 2.2 Planski opfat ............................................................................. 26 2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba ................................. 26 2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto ............................. .......... 26 3. Kratok opis i obrazloènie na planskite re{enija za izgradba na komunalna i soobra}ajna infrastruktura ..... 30 3.1 Soobra}ajno povrzuvawe ........................................................... 30 3.2 Soobra}aen plan ......................................................................... 30 3.3 Vodosnabditelna mreà ............................................................ 31 3.4 Fekalna i atmosferska kanalizacija ..................................... 32 3.5 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacii.... 32

4. 4.1

Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so ìvotnata sredina ...................................................................... Karakteristiki na prostorot .................................................

34 34

4.1.1 Soobra}ajna povrzanost ............................................................ 34 4.1.2 Hidrotehni~ka struktura ......................................................... 35 4.1.3 Stopanstvo .................................................................................... 36 4.1.4 Klimatski i mikroklimatski karakteristiki ................... 38 4.1.5 Koristewe i za{tita na zemjodelsko zemji{te .................... 39 4.1.6 Energetski izvori i energetska struktura ........................... 39 4.1.7 Naselenie ...................................................................................... 39 4.1.8 Prirodno nasledstvo .................................................................. 41 4.1.9 Kulturno-istorisko nasledstvo ............................................... 41 4.1.10 Industrija ...................................................................................... 43 4.1.11 Seizmolo{ki karakteristiki .................................................. 45

4.2 Opis na sega{nata sostojba so ìvotna sredina vo planskiot opfat ...........................................................................

46

4.2.1 Vozduh.............................................................................................. 46 4.2.2 Voda ................................................................................................ 47 4.2.3 Otpad .............................................................................................. 48 4.2.4 Bu~ava ............................................................................................. 48

4.3 Sega{na sostojba so ìvotnata sredina vo i okolu planskiot opfat ..........................................................................

49

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument ....... 51 6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa ............. 52

9

7 Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na ìvotnata sredina ...........................................................................................

53

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na zna~ajnite vlijanija vrz ìvotnata sredina od implementacija na planskiot dokument ................................ 58 9. Plan na merki za monitoring na ìvotnata sredina ......... 66 10. Netehni~ko rezime ..................................................................... 68 11. Prilozi ......................................................................................... 74 Dodatok ........................................................................................... 77 Koristena literatura ................................................................. 78

10

Voved

Paralelno so promenite na op{testveno-ekonomskite uslovi i urbanisti~kata regulativa se naloùva potreba od postapka za izgotvuvawe na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo.

So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na pri~inite vrz osnova na koja se odbiraat alternativite i se predviduvaat merki za za{tita i namaluvawe na negativnite vlijanija. So identifikacijata na mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi najsoodveten izbor na merkite za za{tita na ìvotnata sredina. Rezultatot od u~estvoto na javnosta treba da se zeme {to e mo`no pove}e. Preku realizacija na planskiot opfat doa|a do podobruvawe na ekonomskite uslovi preku otvarawe na novi rabotni mesta, odnosno }e se sozdadat uslovi za ekonomsko angaìrawe na naselenieto, a so samoto toa vospostavuvawe na preduslovi za odr`liv ekonomski razvoj.

Ocenata na vlijanieto na opredeleni strategii, planovi i

programi vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto e postapka so koja se procenuvaat efektite vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto od sproveduvaweto na predloènite dokumenti. Celta e mo`nite efekti da bidat zemeni vo predvid vo ranata faza na podgotovkata na dokumentite vklu~uvaj}i gi i promenite na istite.

Strategiskata ocena se sproveduva vrz osnova na Zakonot za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10 i 51/11) koj gi zemal vo predvid:

• Konvencijata za ocenuvaweto na vlijanijata vrz ìvotnata sredina vo prekugrani~en kontekst („Sl. Vesnik na RM” br. 44/99);

11

• Direktivata 2001/42/ES za ocenuvawe na efektite od nekoi planovi i programi vrz ìvotnata sredina, na Evropskiot Parlament i Sovetot na EU;

• Protokolot za strategiska ocena na ìvotnata sredina kon Konvencijata za ocenuvaweto na vlijanijata vrz ìvotnata sredina vo prekugrani~en kontekst. Cel na Strategiskata ocena e da se integrira za{titata na

ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto vo procesot na podgotvuvawe i donesuvawe na planskite dokumenti preku ekspertska procenka i procenka na javnosta pred donesuvawe na istite.

Podgotovkata na planskiot dokument gi definira i jasno gi utvrduva osnovnite, a so tek na vreme i realnite celi i pravci vo domenot na zemjodelstvoto, {umarstvoto, energetikata, industrijata, turizmot, upravuvawe so otpadot, upravuvawe so vodite, prostornoto i urbanisti~ko planirawe i koristewe na zemji{teto, kako i Nacionalniot akcionen plan za ìvotna sredina i lokalnite akcioni planovi za ìvotna sredina koi ja nalaga potrebata, soglasno ~len 65 od Zakonot za ìvotna sredina od sproveduvawe na Strategiskata ocena na vlijanieto na ìvotnata sredina na ovie planski i programski re{enija i celi.

Strategiskata ocena na ìvotnata sredina se sostoi od nekolku

fazi na planirawe: - proverka;

12

- opredeluvawe na opfat; - osnovni podatoci na ìvotnata sredina; - ocena; - podgotovka na izve{tajot za ìvotna sredina; - konsultacija so zasegnatata javnost; - prifa}awe na strategijata, planot ili programata i - monitoring.

Pri opredeluvawe na obemot i detalnosta na informaciite vo Izve{tajot za ìvotna sredina, lokalnata samouprava na op{tina Lozovo e dol`na da pobara mislewe od organite koi se zasegnati od planskiot dokument. Isto taka, spored Arhuskata Konvencija, ~len 8 op{tinata e dol`na da go vklu~i u~estvototo na javnosta preku:

- utvrduvawe na dinamikata i rokovite {to }e bidat realni za efikasno u~estvo na zasegnatata javnost;

- nacrt-pravilata }e treba da bidat javno raspolo`livi, i - na javnosta }e treba da i se ovozmoì da dade komentar.

Neposrednata povrzanost i me|usebnata uslovenost pome|u planskiot opfat i vlijanieto na ìvotnata sredina nametnuva ednovremen, integralen tretman na prostorot i definirawe na dolgoro~na strategija za ureduvawe, opremuvawe i koristewe na prostorot i efikasna za{tita na ìvotnata sredina, prirodata i kulturno-istoriskoto nasledstvo vo regionot.

Posebno vnimanie e posveteno na karakteristikite na koristewe na zemji{teto. Pravnata i administrativna ramka, koja gi opfa}a osnovnite zakoni, strate{ki planovi i standardi na ìvotnata sredina, kako i procedurite za Strategiska ocena na ìvotna sredina obraboteni se vo posebno poglavje od ovoj Izve{taj.

Analizata na alternativite koi se opfateni so ovoj izve{taj ukaùva na potrebata od neminovno sproveduvawe na Strategiskata ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina vo procesot na planirawe zaradi pravilna i poefikasna izbrana alternativa. O~ekuvanite rezultati vrz ìvotnata sredina, preporakite i merkite za namaluvawe na vlijanijata, kako i planot za monitoring se prikaàni i objasneti vo posebni segmenti od ovoj Izve{taj.

13

1. Celi na Planskiot dokument

Pri definirawe na celite za izrabotka na Strategiska ocena na ìvotnata sredina, potrebno e istite da proizleguvaat od planskiot dokument. So takov pristap se sozdava mo`nost za pravilna primena na merkite za za{tita na ìvotnata sredina vo ramkite na sodrìnite i celite definirani so planskiot dokument i ovozmoùvawe na odr`liv razvoj preku izbor na alternativni re{enija.

Osnovnata zada~a na Planot pretstavuva da preku analiza na sostojbata i definirawe na idnite potrebi, go definira i dimenzionira: - opfatot na Planot; - sodrìna na osnovnite funkcii; - prostorna disperzija na funkciite; - mreà na infrastruktura.

Zada~a na Planot neposredno pretstavuva maksimalno efikasno integrirawe na prostorot i funkciite na naseleno mesto Lozovo vrz osnova na programskite elementi dadeni vo GUP za naseleno mesto Lozovo so Odluka 0701-31 od 21.06.1999 godina, Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe i Pravilnikot za standardi i normativi za planirawe na prostorot vo ~ija osnova se sodràni slednite osnovni elementi: - analiza na sostojbite i nasoki za organizacija na prostorot, - sostojba na prirodnite i so rabota sozdadeni vrednosti, - analiza na izgradenite fondovi vo oblasta na domuvaweto, Komercijalni, javni i op{testveni funkcii, komunalna infrastruktura, soobra}aj, javno zelenilo: - definirawe na optimalno organizirani prostori za domuvawe, komercijalni i javni funkcii, - definirawe na sistem na soobra}ajnici i nivno vklopuvawe vo soobra}ajniot sistem na seloto, - optimalno dimenzionirawe na kapacitetite na komunalnata infrastruktura.

Naseleno mesto Lozovo vo smisol na arhitektonsko-urbanisti~ko planirawe e definiran so pove}e blokovi, koi pak gi naso~uvaat osnovnite celi za prostorna organizacija.

So samiot raste` na seloto se zgolemuvaat potrebite za prostorna organizacija i distribuirawe na oddelni sodrìni od prednabregnatite strukturi vo svojata celina.

1.1 Celi na za{tita na ìvotnata sredina

Republika Makedonija, vo ramkite na Evrointegraciskite procesi vo ìvotnata sredina ima potpi{ano golem broj na me|unarodni konvencii, bilateralni dogovori i protokoli i vo taa nasoka ima dobieno status na zemja kandidat za priem vo EU. Za da gi ostvari tie celi Republika Makedonija treba da gi prifati i sprovede standardite na EU za ìvotna sredina, vo edna realna vremenska i finansiska ramka. Kako del od ekonomskata razvojna politika, Republika Makedonija kreira Politika na ìvotna sredina i gi opredeluva prioritetnite

14

aktivnosti za za{tita na ~ovekovoto zdravje, ìvotnata sredina i koristeweto na nacionalnite bogatstva na odr`liv na~in. Ovaa politika, kako i aktivnostite za nejzino sproveduvawe, se vo soglasnost so Akcionata programa za za{tita na ìvotnata sredina za Centralna i Isto~na Evropa (EAP), dokument usvoen na Ministerskata konferencija vo Lucern, 1993 godina.

Vo periodot od 2004-2008 godina vo Republika Makedonija se doneseni slednite zakoni:

- Zakon za ìvotna sredina; - Zakon za za{tita na prirodata; - Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh; - Zakon za otpad; - Zakon za vodi; - Zakon za hemikalii i izmeni i dopolnuvawa na ovoj zakon.

Site doneseni zakoni se vo soglasnost so tehni~kite barawa dadeni vo aneksite na EU Direktivite vo forma na podzakonski akti, dodeka vo sektorite Ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina, Strate{kata ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina, Integriranoto spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto i kvalitetot na vozduh e skoro zavr{en. Isto taka, del od sektorite kako na primer, emisiite i grani~nite vrednosti na zagaduva~i na otpadnite vodi, emisii vo vozduh od stacionarni izvori, hemikalii i dr. seu{te ne e usoglasen. Ovoj proces se o~ekuva da zavr{i vo periodot 2010-2015 god.

Listata na relevantni zakoni e dadena vo to~kata 11, dodeka EU Direktivite i me|unarodnite dogovori e dadena vo listata na relevantni EU Direktivi.

Pri izgotvuvawe na ovoj izve{taj vo planskiot opfat site ovie zakonski obvrski i nacionalni strate{ki dokumenti bea analizirani i zemeni vo predvid.

Spored analiziraniot planski opfat generalnite celi utvrdeni po ovie osnovi se:

- Za{tita na ìvotnata sredina so implementacija na planskiot dokument;

- Podobruvawe na ekonomskite uslovi i zgolemuvawe na ìvotniot standard;

- Pravilno upravuvawe so prostorot zaradi odrùvawe na postojanoto nivo na flora i fauna;

- Za~uvuvawe na kvalitetot na vodata; - Sobirawe i tretirawe na otpadnite i sanitarnite vodi i nivno

doveduvawe na nivo {to po kvalitet }e bide kompatibilen na klasata na voda na recipientot;

- Za~uvuvawe na ambientalnite, estetskite i rekreativnite potencijali na prostorot;

- Obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi i formirawe na hortikulturni nasadi od aspekt na pojava na bu~ava i vibracii;

- Izgradba na sovremena infrastruktura; - Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot; - Ozelenuvawe na dvornite povr{ini so visoko i nisko zelenilo

koi zna~itelno }e pridonese za mikroklimata vo ovoj del; - Za~uvuvawe na kulturnoto nasledstvo;

15

- Pri prevzemaweto aktivnosti ili pri vr{eweto dejnosti da se obezbedi visok stepen na za{tita na ìvotnata sredina i na ìvotot i zdravjeto na lu|eto;

- Iskoristuvawe na solarna energija, preku implementirawe na konceptot neograni~en izvor na energija. So ogled na toa {to vo planskiot prostor dosega ne se vr{eni

merewa, sledewa i istraùvawa na osnovnite vitalni komponenenti vozduhot, vodata, po~vata, bu~avata i cvrstiot otpad, poremetuvawata vo mediumite vo celost nemoàt da se otkrijat, a ocenkata za sostojbite proizleguva isklu~ivo od dejstvuvaweto na ~ovekot i negovite aktivnosti na ovoj prostor. Se predlaga pocelosno implementirawe na gore navedenite celi preku realizirawe sistem na predlog merki za za{tita, odbegnuvawe, namaluvawe, neutralizirawe ili kompenzacija na negativnite vlijanija od realizacija na predvidenite sodrìni, soglasno Urbanisti~kiot Plan.

1.2 Specifi~ni celi na Strategiskata ocena

Specifi~nite celi na Strategiskata ocena na ìvotnata sredina se definirani soglasno nacionalnata i me|unarodna legislativa i se prikaàni preku statusot na biolo{ka raznovidnost, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo i predelot:

- Za{tita na ìvotnata sredina so implementacija na planskiot dokument;

- Podobruvawe na ekonomskite uslovi i zgolemuvawe na ìvotniot standard;

- Pravilno upravuvawe so prostorot zaradi odrùvawe na postojanoto nivo na flora i fauna;

- Obezbeduvawe na za{titni zeleni pojasi i formirawe na hortikulturni nasadi od aspekt na pojava na bu~ava i vibracii;

- Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot; - Za~uvuvawe na kvalitetot na vodata; - Integralno upravuvawe so otpadot i negova selekcija za

za~uvuvawe na po~vata, a so toa i minimizirawe na otpadot; - Minimizirawe na pojavite od nesre}i i havarii; - Za~uvuvawe na kulturnoto nasledstvo; - Za~uvuvawe na karakteristikite na predelot i ìvotnata sredina.

16

1.3 Upotrebena Metodologija

Grafi~ki prikaz na metodologijata za izrabotka na Izve{tajot za

Strategiska ocena na `ivotna sredina

Pri podgotovkata na Izve{tajot za Strategiska ocena se kreira{e metodologija kompatibilna na karakteristikite na prostorot opfaten so planskiot dokument, planskata zada~a, dostapnite strategii i dokumenti.

17

Postapno se prevzedoa slednite ~ekori: – Se napravi prvi~en uvid na sega{nite sostojbi vo ìvotnata

sredina vo analiziraniot planski opfat, negovata okolina i po{iroko;

– Podetalno se prou~ija sodrìnite {to se predvideni da se lociraat vo planskiot opfat, urbanisti~kiot proekt, namenata i kategorijata na zemji{teto;

– Se ostvari sredba so pretstavnici na lokalnata samouprava i se realizira razgovor za celite na investicionite aktivnosti i sodrìni koi }e bidat opfateni vo prostorot;

– Detalno se razgledaa tehni~kite re{enija predvideni za realizacija na proektnata zada~a;

– Definirani se celite za za{tita na ìvotnata sredina utvrdeni vo strate{kite dokumenti na lokalno, nacionalno i me|unarodno nivo;

18

– Se napravi uvid na postojnata realizirana urbanisti~ka sostojba na podra~jeto definirano so planskiot opfat (bespravna gradba, soobra}aen pristap, i sl.);

– Sogleduvawe na mo`nite negativni vlijanija po ìvotnata sredina od realizacija na sodrìnite predvideni so urbanisti~kiot proekt;

– Nadminuvawe na negativnite vlijanija po ìvotnata sredina od realizacija na sodrìnite predvideni so urbanisti~kiot proekt;

– Nadminuvawe na negativnite vlijanija ili nivno ublaùvawe i za taa cel predlagawe na preventivni i korektivni merki;

– Predlagawe na sistem na permanenten monitoring na sostojbite;

– Vklu~uvawe i zapoznavawe na site zainteresirani strani vo procesot na izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo ìvotnata sredina so realizacija na planot.

Pri izgotvuvawe na planskiot dokument koristena e stru~na literatura od ovaa oblast, EU Direktivite, nacionalni strate{ki dokumenti, relevantnata zakonska regulativa, me|unarodni dogovori, prostorni i urbanisti~ki planski dokumenti, katastarski skici i drugi dokumenti relevantni za izrabotka na dokumentot.

1.4 Zakonodavna ramka

Izve{tajot za Strategiska ocena na ìvotnata sredina za Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo e izraboten soglasno postojnata zakonska regulativa vo ìvotnata sredina i prirodata vo Republika Makedonija: Zakon za @ivotna sredina

1. Zakon za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05); 2. Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot na ìvotna sredina

(„Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10 i 51/11).

Strategiska ocena na ìvotnata sredina

1. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali opredeleni planski dokumenti bi moèle da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 144/07);

2. Uredba za sodrìnata na izve{tajot za strategiska ocena na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);

3. Uredba za strategiite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na tie strategii, planovi i programi, za koi zadolìtelno se sproveduva postapka za ocena na nivnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07 i 45/11);

19

4. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/07 i 45/11);

5. Pravilnik za informaciite {to treba da gi sodrì izvestuvaweto za namerata za izveduvawe na proektot i postapkata za utvrduvawe na potrebata od ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 33/06);

6. Pravilnik za sodrìnata za izve{tajot za sostojbata na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 35/06);

7. Pravilnik za vospostavuvawe na listata na eksperti za SO@S, procedurata za sproveduvawe na ispitot za eksperti za SO@S, vospostavuvawe na komisijata za ocenka za znaeweto na ekspertite za SO@S („Sl. Vesnik na RM” br. 144/07);

8. Pravilnik za na~inot na sproveduvawe na prekugrani~ni konsultacii („Sl. Vesnik na RM” br. 110/10)

Za{tita na prirodata Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 14/06, 84/07, 35/10 i 47/11). Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh Zakon za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10 i 47/11). Upravuvawe so otpadot Zakon za upravuvawe so otpadot („Sl. Vesnik na RM” br. 09/11-pre~isten tekst i 51/11). Za{tita od bu~ava Zakon za za{tita od bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07, 124/10 i 47/11). Indikatori za bu~ava

1. Pravilnik za primena na indikatorite za bu~ava, dopolnitelni indikatori za bu~ava, na~inot na merewe na bu~ava i metodite za ocenuvawe so indikatorite za bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 117/08);

2. Pravilnik za grani~ni vrednosti na nivoto na bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08).

Monitoring za bu~ava

1. Pravilnik za lokaciite na mernite stanici i mernite mesta („Sl. Vesnik na RM” br. 120/08);

20

2. Pravilnik za pobliskite uslovi vo pogled na potrebnata oprema koja treba da ja poseduvaat ovlasteni nau~ni stru~ni organizacii i institucii kako i drugi pravni i fizi~ki lica za vr{ewe na opredeleni stru~ni raboti za monitoring na bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br. 152/08).

Zakon za voda

1. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 4/98, 19/00, 42/05, 87/08, 06/09, 161/09, 83/10 i 51/11);

2. Zakon za snabduvawe so voda za piewe i odveduvawe na urbani otpadni vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 28/06 i 103/08);

3. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99). Nacionalna strategija za upravuvawe so otpad (2008-2020) Nacionalen plan za upravuvawe so otpad (2009-2015) Zakon za za{tita i spasuvawe Zakon za za{tita i spasuvawe („Sl. Vesnik na RM” br. 36/04, 49/04, 86/08, 124/10 i 18/11). Zakon za sproveduvawe na Prostoren plan Zakon za sproveduvawe na prostoren plan („Sl. Vesnik na RM” br. 39/04). Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05; izmeni 137/07 i 24/08-pre~isten tekst, 91/09, izmeni 124/10, 53/11 i pre~isten tekst 60/11). Pravilnik za ureduvawe na prostorot („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06).

1.5 Institucionalna ramka

Zakonot za organi na upravata gi definira odgovornostite na

Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe, kako {to sledi:

• Podgotovka na re{enie vo onie slu~ai vo koi ne se soglasuva so odlukata za sproveduvawe, odnosno nesproveduvawe na SOV@S ili so opredeleniot obem na SOV@S vo odlukata;

• Podgotovka na re{enie za soodvetnosta na izve{tajot na SOV@S za planskiot dokuement, i;

• Vospostavuvawe i aùrirawe na listata na eksperti za SOV@S. Organi na dràvnata uprava/edinicite na lokalna samouprava koi

gi podgotvuvaat-usvojuvaat planskite dokumenti imaat obvrska za: • Podgotovka na izve{tajot za SOV@S;

21

• Objavuvawe na informacii za otpo~nuvaweto na podgotvuvaweto na planskite dokumenti i za u~estvo na javnosta vo procesot na konsultacii;

• Objavuvawe na informacii za nacrt planskiot dokument koj se podgotvuva i za predlog izve{tajot za SOV@S;

• Podgotovka na izve{tajot od konsultacijata so javnosta vrz osnova na dobienite komentari i mislewa od javnite konsultacii;

• Kompletirawe na izve{tajot za SOV@S i na planskite dokumenti so dobieni mislewa i komentari, i

• Monitoring na vlijanijata od implementacijata na planskiot dokument i vo slu~aj na negativni efekti i informirawe na M@SPP.

Ministerstvoto za nadvore{ni raboti e odgovorno za sproveduvawe na prekugrani~ni konsultacii za SOV@S vo odnos na dostavuvawe na izvestuvawe do sosednata dràva koja moè da bide zasegnata od podgotovkata na planskiot dokument ili koga Republika Makedonija moè da bide zasegnata od podgotovka na planski dokument vo sosedna dràva.

22

Drugi ministerstva i dràvni institucii so odredeni nadle`nosti na poleto na za{tita na ìvotnata sredina se: • Ministerstvo za zemjodelstvo, {umarstvo i vodostopanstvo; • Ministerstvo za transport i vrski; • Republi~ki Zavod za zdravstvena za{tita; • Ministerstvo za zdravstvo i • Hidrometerolo{ki Zavod.

Postoi i Parlamentarna komisija za ìvotna sredina, koja sorabotuva so Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe.

1.6 Sodrìna na Izve{tajot za Strategiska ocena na ìvotnata sredina

Sproveduvaweto na Strategiskata ocena na ìvotnata sredina e

interaktiven proces koj treba da se sprovede paralelno so razvojot na planot ili programata. Strategiskata ocena na ìvotnata sredina e proces za da se osigura deka zna~itelen efekt vrz ìvotnata sredina {to proizleguvaat od politiki, planovi i programi se identifikuvaat, ocenuvaat i namaluvaat. Vaèn instrument za da im se pomogne vo postignuvawe na odr`liv razvoj i kreirawe na politikata e Strategiskata ocena na ìvotnata sredina. Posebni beneficii vo Strategiskata ocena vklu~uvaat:

– Poddr{ka na odr`liviot razvoj; – Da se podobrat dokazite kako dobra osnova za strate{kite

odluki; – Da se konsultiraat site zasegnati strani vo procesot na

izgotvuvawe na dokumentot i utvrduvawe na sostojbite vo ìvotnata sredina so realizacija na planot;

– Da se naso~at na drugi procesi, kako {to se vlijanieto vrz ìvotnata sredina na ocenkite vrz oddelni razvojni proekti.

Strategiskata ocena sledej}i gi odredbite za sodrìnata na ovoj Izve{taj, gi obrabotuva slednite sodrìni:

– Karakteristiki na ìvotnata sredina vo oblastite koi bi bile zna~itelno zasegnati;

– Problemi od oblastite koi se od posebno zna~ewe za ìvotnata sredina, a osobeno od aspekt na za{tita na divite ptici i habitatite;

– Celite na za{tita na ìvotnata sredina, odredeni na nacionalno ili me|unarodno nivo, koi se relevantni za planskiot dokument i na~inot na koj ovie celi i site aspekti na ìvotnata sredina se zemeni vo predvid za vreme na nivnite podgotovki;

– Verojatnite zna~ajni vlijanija vrz ìvotnata sredina vo celina, vklu~itelno i vrz biodiverzitetot, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, florata, faunata, vodata, vozduhot, po~vata, klimatskite faktori, kulturnoto nasledstvo, pejsaòt i materijalnite pridobivki. Ovie vlijanija vklu~uvaat

23

sekundarni, kratkoro~ni, dolgoro~ni, trajni i privremeno pozitivni i negativni efekti;

– Rezime/kratok pregled na pri~inite na alternativite, opis za toa kako e napravena procenkata, vklu~uvaj}i gi site pote{kotii (kako {to se tehni~kite nedostatoci ili nedostigot na know-how) do koi se do{lo pri sobiraweto na potrebnite informacii;

– Opis na predvidenite merki koi se odnesuvaat na monitoringot vo soglasnost so zakonskite obvrski;

– Ne-tehni~ko rezime na informaciite dadeni vo soglasnost so barawata navedeni vo prethodnite to~ki.

1.7 Rezime

Vrz osnova na sprovedenata Strategiska ocenka na `ivotnata

sredina za Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo, so vkupna povr{ina na opfatot od 16,71 ha, istiot mo`e da se izraboti soglasno izbranata alternativa i kako takov e prifatliv za implementacija.

24

2. Pregled na Planskiot dokument 2.1 Osnovi na Planskiot dokument

Metodot za izrabotka na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo

Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo, so vkupna povr{ina na opfatot od 16,71 ha, se bazira na analizi i sintezi za problematikata i funkcijata na ovoj prostor.

So ovaa planska dokumentacija se izrabotuva Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo. Soglasno Zakonot za Prostorno i urbanisti~ko planirawe planskiot period na Urbanisti~kiot plan iznesuva 10 godini, odnosno do 2019 godina. Pojdovna to~ka vo iznao|awe na koncepcijata na re{enieto na ovoj urbanisti~ki plan pokraj smernicite od GUP se i sozdadenite uslovi na prostorot koj e predmet na izrabotka na ovaa urbanisti~ka dokumentacija. So ovoj plan se ureduva namenata i na~inot na koristewe na prostorot, kako i uslovite za gradewe. Urbanisti~koto planirawe treba da obezbedi za{tita i razvoj na dràvniot i javen interes so planski odredbi so koi se utvrduva prostorot za gradewe i razvoj na gradbi koi se od zna~ewe kako na op{tinata taka i na dràvata. Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo se izrabotuva soglasno so prostornite mo`nosti na lokacijata, postojnata sostojba, GUP-ot za naseleno mesto Lozovo. Izgotvuvaweto na dokumentacijata se vr{i soglasno zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11 i 53/11) i ~len 3, 5, 7, 18 i 19 od Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06), Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11 i 53/11), Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe - (pro~isten tekst) („Sl. Vesnik na RM” br. 60/11), Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06), Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/10, 64/11 i 98/11).

Izvodot od GUP za del od selo Lozovo, op{tina Lozovo so konceptot na prostornata organizacija vo opredelenite granici na planskiot opfat, gi definira strukturata i prostorniot raspored na povr{inite nameneti za osnovnite gradski funkcii i infrastrukturni sistemi.

Lokalitetot koj gi opfa}a UB 9 i 10 e planiran za: - Proizvodstvo - Za{titno zelenilo. Razvojot na funkcijata proizvodstvo }e se naso~uva kon celosno zadovoluvawe na industriskite potrebi.

Razvojot na industrijata }e ima prioritetno zna~ewe vo zadovoluvaweto na kompleksot na ~ovekovite potrebi. Glavni razvojni celi na Proizvodstvoto pretstavuvaat: - Racionalizacija na prostornata organizacija na industrijata preku racionalen i ekonomi~en pristap vo idnoto koristewe na grade`noto

25

zemji{te so nagolemuvawe na stepenot na izgradenost i iskoristenost vo soglasnost so vaè~kite standardi i normativi. - Podignuvawe na stanbeniot standard na povisoko nivo vo site elementi. - Revitalizacija i sanacija na stanbeniot fond.

2.2 Planski opfat 2.2.1 Geografska i geodetska mestopolo`ba

Vkupnata povr{ina na prostorot vo planskiot opfat iznesuva

16.71 ha. Planskiot opfat na UP za del od selo Lozovo e definirana so

slednata granica: -Na severo-isto~niot del granicata zapo~nuva vo neposredna

blizina na èlezni~kata pruga Ko~ani-Veles, prodolùva na istok po osovinata na èlezni~kata pruga,potoa prodolùva na jug po granica na KP 1252 pa prodolùva KP 1632 se do presekot so KP 1629 i 1628. Potoa prodolùva na zapad po granicata na 1629, 1628, 2603, 2605 i 2570/3 se do presekot so KP 2546. Na sever prodolùva po granicata na KP 2546 se do presekot so èlezni~kata pruga na istok.

2.2.2 Namena na upotreba na zemji{teto

Povr{inata vo granicite na planskiot opfat na UP za del od selo Lozovo iznesuva 16.71 ha. Osnovnata namena na prostorot na lokalitetot e:

G - PROIZVODSTVO, DISTRIBUCIJA I SERVISI G2 - Lesna i nezagaduva~ka industrija

26

Vkupno 42 parceli se so namena lesna i nezagaduva~ka industrija, so vkupna povr{ina od 120176 m2, odnosno 12.02 ha i 71.9 % od planskiot opfat.

Vkupnata povr{ina {to ja zafa}aat predvidenite povr{ini za gradba iznesuva 61115.28 m2, odnosno 6.11 ha.

D - ZELENILO, SPORT, REKREACIJA I MEMORIJALNI PROSTORI

D2 - Za{titno zelenilo D3 - Sport i rekreacija. Vkupno 4 parceli se so namena za{titno zelenilo so vkupna

povr{ina od 5866m2, odnosno 0.59 ha i 3.5 % od planskiot opfat. Zeleniloto se javuva i vo sostav na grade`nite parceli i

pretstavuva kategorija koja go nadopolnuva ostanatoto zelenilo. Zelenite povr{ini vo sostav na grade`nite parceli se predviduva da se obrabotat so visoko i nisko zelenilo, nasadi od cve}e, ovo{ki i sl. Ureduvaweto na dvornite povr{ini okolu objektite se vr{i spored `elbite i mo`nostite na sopstvenicite. Vo dvornite mesta da bidat zastapeni dekorativni vidovi od listopadni i zimzeleni drva, `bunovi.

E - INFRASTRUKTURA E 1 - Soobra}ajna infrastruktura E 2 - Komunalna suprastruktura. Samo dve parceli se so namena komunalna suprastruktura, so

povr{ina od 284.11 m2, odnosno 0.03 ha i 0.2% od planskiot opfat.

Vkupnata povr{ina {to ja zafa}aat predvidenite povr{ini za gradba iznesuva 40 m2 odnosno 0.004 ha.

27

RED BR

POVR[INA PROCENT

1. POVR[INA NA PARCELI 12.63 HA 75.6 %

2. SOOBRA]AJ 4.07 HA 24.4 %

3. VKUPNA POVR[INA NA PLANSKI OPFAT

16.7 HA 100 %

Parcelacija i regulacija Parcelacijata vo ramkite na urbaniot blok e vr{ena vo najgolem

broj slu~ai so zadrùvawe na katastarskite granici na parcelite. Zaradi polesno sogleduvawe na prostorot izvr{ena e numeracija na grade`nite parceli vo niv.

Vo sekoja grade`na parcela e ozna~ena povr{inata vo ramkite na koja moè da se gradi objekt. Vo edna grade`na parcela moè da se gradi samo eden objekt, odnosno postoi edna povr{ina za gradba.

Mestopolo`bata na objektot vo ramkite na povr{inata za gradba e definirana vo odnos na:

- glavna grade`na linija i - pomo{na grade`na linija (bo~ni i zadna). Goleminata na povr{inata za gradewe e ograni~ena od slednoto:

• procent na izgradenost na lokacijata; • koeficient na iskoristenost na zemji{teto; • visina na venec.

NAPOMENA: Site karakteristi~ni podatoci vo vrska so parcelite dadeni se vo tabelarniot pregled:

28

PLANSKA DOKUMENTACIJA 2011-2021 1 Povr{ina na planski opfat 167 084 m2

2 Povr{ina na parceli 120 460 m2

3 Povr{ina za gradba 61 775 m2

4 Bruto povr{ina za gradba 79 510 m2

5 Procent na izgradenost 51 % 6 Koeficient na iskoristenost 0.66

29

3. Kratok opis i obrazloènie na planskite re{enija za izgradba na komunalna i soobra}ajna

infrastruktura

So planot se utvrduvaat planskite re{enija za infrastrukturata. Mo`nostite za prostoren razvoj gi definiraat nasokite postaveni kako del na razvojot.

3.1 Soobra}ajno povrzuvawe

Pri izgotvuvaweto na UP za del od selo Lozovo vo soobra}aen smisol vodeno e smetka za GUP za naseleno mesto Lozovo kade se definirani soobra}ajnicite od povisok rang. Pokraj toa, pri re{avaweto na UP se trgna od faktot deka se raboti za urbani blokovi koi pretstavuvaat neizgradeno zemji{te, nadvor od centralnoto gradsko podra~je pa od tamu i soobra}ajnata mreà koja go opsluùva istiot e delumno oformena.

3.2 Soobra}aen plan

Soobra}ajnicite koi egzistiraat na ovoj prostor, ne gi zadovoluvaat potrebite na sovremeniot soobra}aj, zatoa so izrabotka na UP za del od selo Lozovo postojnite soobra}ajnici se zadràni zaradi izgradenosta na okolniot prostor koj go opsluùvaat, a predvideno e nivno dooformuvawe prema standardite i normativite za planirawe na javni pati{ta.

Ovie ulici se so razli~ni {irini na kolovozi i trotoari. Mreàta na soobra}ajnici ja so~inuvaat slednite vidovi ulici:

• Sobirni ulici

Ulica „1”,„2”,„3”„4” i „5”

Profil A-A so vkupna {irina od 11,0 m.

• Kolovoz 2 h 3.5m = 7,0 m,

• Trotoari 2 h 2.0m = 4,0 m

• Servisni ulici

Ulica „6” i „7”

Profil B-B so vkupna {irina od 10,0 m.

• Kolovoz 2 h 3.5m = 7,0m ,

• Trotoari 2 h 1.5m = 3,0m

• Industriski ulici

Profil V-V so vkupna {irina od 10,0 m.

• Kolovoz 2 h 3.5m = 7,0m ,

• Trotoari 2 h 1.5m = 3,0m

30

Pe{a~kiot soobra}aj vo glavno }e se odviva po trotoarite po koi moè kontinuirano i nesmetano da se dviì niz Urbaniot blok. Parkiraweto vo grade`nite parceli, re{avano e sprema mo`nostite koi gi dava parcelata. @elezni~kiot soobra}aj vo ramkite na opfatot pretstavuva delot od èlezni~kata pruga Veles-Ko~ani koja minuva na isto~nata strana na opfatot. Spored Zakonot za èleznici („Sl. Vesnik na RM” br. 58/07 i 48/10) (4. Za{tita na èlezni~kata infrastruktura ~l. 35 stav 4), predviden e za{titen pojas od 10 m od krajnata to~ka na pru`niot pojas vo koj ne smeat da se gradat gradbi.

3.3 Vodosnabditelna mreà

Bidej}i se raboti za Urban blok koj e neizgraden, zna~i deka na toj prostor nema izvedena, odnosno delumna izvedena vodovodna i kanalizaciona mreà. Se predviduva oformuvawe na nova vodovodna i dooformuvawe na kanalizacionata mreà.

Vodosnabduvawe Od analizata za postojnata sostojba za infrastrukturata

konstatirano e deka vo ramkite na opfatot ne postojat nikakvi vodovodni instalacii. Vodosnabduvaweto e predvideno so dooformuvawe na postoe~kata vodovodna mreà vo seloto.

Izborot na trasite e izvr{en spored planiranata sostojba, odnosno predvideniot raspored na predvideni soobra}ajnici odnosno vodokorisnici. Vodosnabduvaweto }e se vr{i od glavnite vodovi koi se predvideni vo trupot na patot.

Potrebna koli~ina na voda: Prose~na norma za navodnuvawe na zelenilo iznesuva 2,5 - 4,0

l/den/m2, za miewe na ulici 1,5 - 2,0 l/den/m2. Usvoena e prose~na norma od 3,0 l/den/m2 (30m3/den/ha).

Qind.=30 m3/den/ha Proto~na koli~ina na voda:

Qsr/den=FxQind=60h30 m3/den/ha=1800 m3/den: 16~asa=112,5 m3/~as=31,25 l/sek

Potrebna koli~ina na sanitarna voda: - Broj na vraboteni vo industrijata, N=220 - Vodosnabditelna norma za industrijata po vraboten Q=25l/den/vr. - Koeficient na dnevna i ~asovna neramnomernost a1=1,3; a2=1,5 Qsr.= 220h25=5500l/den Qmaks/den=1,3h5500=7150 Qmaks/~as=1,5h7150/24=446.8l/~as Usvoen procent na minimalna ~asovna potro{uva~ka na voda; Rmin=1% Qmaks/~as =1/100h7150=71.5l/~ Sekundarni proto~ni koli~ini: Qsred/den = 5500/86400=0,06l/sek. Qmaks/den = 7150/86400=0,08l/sek. Qmaks/~as = 71.5/3600=0,02l/sek.

31

Potrebna koli~ina na voda za gasnewe na poàr Prema zakonskite propisi ako povr{inata na koja se nao|a

kompleks na objekti e do 150 ha, se smeta na eden poàr, taka da za predmetniot lokalitet zemeno e

- broj na istovremeni poàri - 1 (eden) - najmalo koli~estvo na voda vo l/sek za eden poàr e zemeno q=15

l/sek. Prema zakonskite propisi za sekoj industriski objekt da se

izraboti i elaborat za PP za{tita.

3.4 Fekalna kanalizacija Na lokalitetot se predviduva fekalnata kanalizacija da se izvede so minimalen profil F200. Pаdovite na kanalite se usoglasuvat so padovite na ulicite.

Za opredeluvawe na kapacitetot na mreàta za industrija koli~inata na otpadni vodi se procenuva na 50% od sredno dnevnata potro{uva~ka na voda (31,25 l/sek). Se predviduva fekalnata kanalizacija da se izvede so minimalen profil F200 mm bez ogled na raspoloìvite padovi.

3.5 Elektroenergetska infrastruktura i PTT instalacija

Vo ramkite na planskiot opfat EVN Makedonija AD Skopje ima predvideno dve trafostanici TS 10/ 0.4 kV vo ramkite na opfatot.

Vo planskiot opfat predvideni se 42 parceli za lesna i nezagaduva~ka industrija so povr{ina za gradba 61115.28 m2.

Industrija Predvidena instalirana snaga za industrijata iznesuva:

61115.82h0.05=3055.8 Mva. Dokolku so formirawe na novi proizvodni procesi se javi potreba

za novi trafostanici, }e se obezbedat lokacii vo neposredna blizina na opfatot.

Niskonaponskiot razvod kako i osvetluvaweto na ulicite }e se izvede sprema posebnite proekti izraboteni od soodvetni stru~ni lica. Niz planskiot opfat minuva srednonaponski dalekuvod 10 KV koj e so za{titna zona od po 7.5 m od dvete strani vo koj nema povr{ini za gradba. Telefonska mreà Dimenzioniraweto na telefonskata mreà se vr{i vo zavisnost od potrebite na objektite od proizvodstvo, distribucija i servisi vo zavisnost od namenata i brojot na vrabotenite vo istite. Brojot na elektronsko-komunikaciski korisnici kako i rasporedot na nivnoto povrzuvawe moè da bide izmenet zavisno od rasporedot i potrebite na idnite korisnici vo stopanskiot kompleks, za {to e potrebno da bidat izraboteni i utvrdeni posebni proekti.

32

Novite tehnologii vo sferata na komunikaciite, digitalnite sistemi, {irokopojasnite uslugi }e bidat implementirani vo kompleksot zavisno od barawata na korisnicite. Stopanskiot kompleks, kako i ovoj region se celosno pokrieni so signal na mobilnite telekomunikaciski operatori.

33

4. Karakteristiki na prostorot i sega{na sostojba so ìvotnata sredina

4.1 Karakteristiki na prostorot

Op{tina Lozovo se nao|a vo severoisto~niot del na Makedonija.

Leì vo Ov~epolskata kotlina i zafa}a povr{ina od 15.673 ha. Se grani~i so Veles, [tip, Sveti Nikole i Gradsko.

Vo op{tinata ima 11 naseleni mesta vklu~uvaj}i go i sedi{teto Lozovo.

Terenot e pribli`no ramen-ramni~arski teren na nadmorska visina od 290 m, vo zonata na Srpsko-makedonskiot masiv.

Mestopol`ba na op{tina Lozovo vo Republika Makedonija

4.1.1 Soobra}ajna povrzanost

Komunikaciskata mreà na Republika Makedonija, so~ineta od

pove}e potsistemi, a e etablirana preku sistemot za soobra}aj i vrski ~ija osnova, pome|u drugoto se temeli i organizacijata na prostorot na dràvata. Komunikaciskite sistemi vo Republika Makedonija, koi se od osobeno zna~ewe za razvojot na stopanskite aktivnosti, se o~ekuva da se podobruvaat, unapreduvaat i da se razvivaat vo dve nasoki na razvoj na komunikaciite:

- eksternoto povrzuvawe na dràvata (strate{ki koridori); - enternoto povrzuvawe vo dràvata (regionalni i lokalni

potrebi). Preku Op{tina Lozovo minuva magistralniot pat Veles-[tip i

Lozovo preku istiot go povrzuva so site patni pravci vo Republikata.

34

Soobra}ajnata povrzanost preku èlezni~kata pruga ovozmoùva vrska so regionot i po{iroko.

4.1.2 Hidrotehni~ka struktura

Teritorijata na Republika Makedonija e podelena na 15 vodostopanski podra~ja (VP) vo trite osnovni slivovi na rekite Vardar, Crn Drim i Strumica: VP „Polog”, „Skopje”, „Treska”, „P~iwa”, „Sreden Vardar”, „Gorna Bregalnicav, „Sredna i Dolna Bregalnica”, „Pelagonija”, „Sredna i Dolna Crna”, „Dolen Vardar”, „Dojran”, „Strumi~ko-Radovi{ko”, „Prespa”, „Ohridsko-Stru{ko” i „Debar”. Ovaa podelba ovozmoùva porealno i pocelosno da se sogledaat raspolo`livite i potrebnite koli~ini na voda vo daden prostor.

Predmetnata lokacija pripa|a na vodostopanskoto podra~je (VP) „Sredna i Dolna Bregalnica” koe go opfa}a slivot na rekata Bregalnica od branata „Kalimanci” do nejziniot vliv vo reka Vardar, so desnite pritoki Orizarska, Zletovska, Sv. Nikolska i levite pritoki Osojnica, Zrnovka, Kozja~ka i Lakavica. Se karakterizira so siroma{tvo na izvori i so mala izda{nost. Podzemnite vodi se nedovolno ispitani, a se na prose~na dlabina od 3,0 m od povr{inata.

Raspolo`livite vodni koli~ini izrazeni preku prostornata distribucija na povr{inskoto istekuvawe, odnosno preku specifi~noto istekuvawe l/sek/km2 pokaùva deka ova VP e siroma{no so voda. Specifi~noto istekuvawe za reka Bregalnica mereno kaj vodomerniot profil Berovo iznesuva 11,8 l/sek/km2, a kaj vodomerniot profil [tip 4,1 l/sek/km2.

Vodostopanska infrastruktura (Izvor: Prostoren Plan na RM)

Isto taka, brojot na registrirani izvori go pokaùva bogatstvoto

na vodi na edno podra~je. Od vkupno registrirani 4.414 izvori vo

35

Republika Makedonija vo VP „Sredna i Dolna Bregalnica” registrirani se 255 izvori, no ni eden ne e registriran kako izvor so zna~ajna izda{nost. Za iskoristuvawe na postojniot hidrolo{ki potencijal vo VP „Sredna i Dolna Bregalnica” izgradeni se akumulaciite „Kalimanci” na rekata Bregalnica, „Grad~e” na reka Ko~anska, „Pi{ica” na reka Pi{ica, „Mantovo” na reka Lakavica i „Mavrovica” na rekata Mavrovica. Za idniot period se predviduva izgradba na u{te ~etiri akumulacii: „Jagrmular” na rekata Bregalnica, „Re~ane” na rekata Orizarska, „Kneèvo” na rekata Zletovska i „Bargala” na rekata Kozja~ka.

Vodite od akumulaciite se nameneti za vodosnabduvawe na naselenieto i industrijata, za navodnuvawe na obrabotlivite povr{ini i za proizvodstvo na elektri~na energija.

Lozovo se snabduva preku svoj vodosnabditelen sistem koj se sostoi od:

• izvornik na voda (se koristat podzemni vodi preku cevast bunar so kapacitet Q-5.0 l/sek, a e lociran vo severozapadniot del na seloto, potoa od cevast bunar vo s. \uzemenci so kapacitet Q=5.0 l/sek, a vo letniot period se koristi i od izvor vo s. \uzemenci so kapacitet od 2.0 l/sek. Site zafateni vodi preku dovod f100 PVC se doveduvaat vo postojniot rezervoar vo s. Lozovo;

• pumpna stanica; • potisen cevovod so f110; • rezervoar so V=150 m3 na kota 330 mnv; • distributivna mreà so profili f110, f90, f65 ...

Prema podatocite dobieni od lokalnoto javno pretprijatie, na magistralniot pat vo ovoj planski opfat izvedena e vodovodna mreà so profil f150.

4.1.3 Stopanstvo

Konceptot na planiran stopanski razvoj utvrden so Prostorniot

plan na Republika Makedonija }e se realizira so izrabotka na prostorni i urbanisti~ki planovi od regionalno i lokalno nivo koi }e se temelat na osnovnite uslovi i pretpostavki za ostvaruvawe na celite i opredelbite postaveni vo oblasta na razvojot i razmestenosta na stopanskite dejnosti.

Stopanstvoto na Republikata, a sledovatelno i stopanstvoto na poodelnite op{tini, so ogled na ograni~enata sopstvena akumulacija i potrebata za pointenziven stopanski razvoj i menuvawe na nepovolnata stopanska struktura i natamu }e bide upateno na koristewe na dopolnitelna akumulacija od stranstvo.

Vo investicionite odluki za materijalnoto proizvodstvo, striktno treba da se po~ituvaat lokacionite, tehno-ekonomskite i kriteriumite za za{tita na ìvotnata sredina, koi se usvoeni na nacionalno nivo.

36

Vinarska vizba

Osnovnata strategija vo organizacijata i koristeweto na

prostorot, vo smisla na poddr{ka na razvojot na stopanstvoto, ja so~inuvaat takvi re{enija vo prostorot koi ovozmoùvaat: pogolema atraktivnost na prostorot; za{tita na prirodnite i sozdadenite resursi i bogatstva; soobra}ajno, informati~ko i upravuva~ko povrzuvawe; razvoj na informacionen sistem za prostorot i ìvotnata sredina; lokaciona fleksibilnost vo donesuvawe na investicionite odluki.

Osnova na idniot razvoj i razmestenost na stopanskite aktivnosti vo prostorot na Republika Makedonija se definiranite celi na ekonomskiot razvoj Nacionalanata strategija na ekonomskiot razvoj, opredelbite za racionalno koristewe na potencijalite i pogodnostite na razvojot i postavenosta na sistemot na naselbi, kako i politikata za poramnomerna i proporcionalna prostorna organizacija na stopanstvoto. Objektivno, idniot razvoj treba da se naso~i kon: proizvodstvo nameneto za izvoz; tehnolo{ko osovremenuvawe na kapacitetite; investicioni proekti prete`no so trudointenzivni karakteristiki poradi obemnata ponuda na relativno evtinata rabotna sila; investirawe vo mreàta na lokalnata i regionalnata infrastruktura.

Razmestuvaweto na stopanskite dejnosti, spored objektivnite faktori se vr{i na dva na~ina: spontano, so izbor na lokacijana oddelni firmi, pretprijatija, kapaciteti, pogoni, spored odlukite oddelnite sopstvenici ili menaxeri i programirano, so izgradba spored predviduvawata i odlukite na op{todràvnite organi ili na organite vo lokalnata samouprava.

Dvete metodi zaedno ja izrazuvaat prostornata organizacija na stopanstvoto. So ove dve metodi na odlu~uvawe, prostornata organizacija se ostvaruva, so tekot na vremeto, kako disperzija vo prostorot i kako koncentracija na stopanstvoto na oddelni mesta.

So Prostorniot plan na R. Makedonija definirani se pet oski na razvoj od koi relevantni za analiziraniot prostor za stopanskata zona e t.n. razvojna oska Sever-Jug koja minuva po sredinata na teritorijata na

37

zemjata. Taa go sledi Skopje na jug te~enieto na rekata Vardar. Formirana e istoriski vo tekot na celiot HH vek, pa i porano, a na jug, preku granicata stignuva do Solun. Po Prvata Svetska vojna taa prodolì i na sever, pa se spoi so oskata po te~enieto na rekata Morava. Denes, na teritorijata na zemjata gi povrzuva gradovite: Kumanovo - Skopje - Veles - Negotino (i Kavadarci) - Demir Kapija - Valandovo - Gevgelija. Na sever od Skopje ima i eden krak do Pri{tina. Kakvi promeni i da se slu~at, vo narednite decenii ovaa oska }e ostane glavna.

Site oski koi se zacrtani so Prostorniot plan na Dràvata }e se imaat predvid za prostornata organizacija, a vo prv red za modernizacijata na pati{tata, za izgradba na dalekuvodi, gasovodi i.t.n.

Zna~aen impuls vo razvojot i napredokot na nacionalnata ekonomija obezbeduvaat mo`nite formi na specifi~nite stopanski prostorni inovacii bazirani vrz strate{kite celi koi {to treba da se postignat so nivnata promocija.

Od stopanskite dejnosti zastapena e industrijata za grade`ni materijali. Glavni nositeli na stopanstvoto se AK Xumajlija i IGM Xumajlija od Lozovo.

4.1.4 Klimatski i mikroklimatski karakterisitki

So ogled na geografskata polo`ba i orografskite osobenosti koi se glavni modifikatori vo ovoj pogled, vo regionot se usloveni odredeni klimatski vlijanija.

Lozovo, so svojata konfiguracija i geografska postavenost e izloèno na kontinentalni i mediteranski vlijanija.

Temperaturniot reìm go karakterizira visoka sredna godi{na vrednost od 13ºS i silno izrazeni godi{ni kolebawa.

Najtopol mesec e avgust so 24,1ºS, a najstuden januari so 1,4ºS. Maksimalnata temperatura vo letnite meseci dostignuva 41ºS.

Vo Lozovo i celoto op{tinsko podra~je godi{nata koli~ina na vrneì e mala i e edno od najsu{nite podra~ja vo Republikata so 6,5 mm/do`dliv den. Najsu{ni meseci se avgust i juli so po 1 den i mali dnevni koli~ini.

• Vrneìte od sneg se prose~no prisatni vo godinata 113 denovi, ograni~eni na trite zimski meseci.

• êstinata na obla~ni denovi e znatno pomala od vedrite denovi. Son~eviot sjaj e zastapen so prose~no 6,6 ~/den so najkuso oson~uvawe vo januari, a najdolgo vo juli.

• Vla`nosta na vozduhot e 34% so maksimum vo januari i minimum vo avgust.

• Prose~en godi{en pritisok e 8,8 mm so maksimum vo juli i minimum vo januari. Prose~no 9,7 denovi se so magla i toa vo trite zimski meseci.

• Vetrovite so najgolema ~estina i intenzitet 188% i brzina od 4,6 m/sek se od sever i severozapad. Vetrovite od ostanatite pravci se so pomala ~estina i intenzitet, a so najmala e ju~niot veter. Lozovo zaradi mestopolo`bata {to ja ima vo sklop na Ov~e Pole,

spa|a vo izrazito vetroviti podra~ja vo Republikata so 200 vetroviti

38

denovi vo godinata. Vetrovi so najgolema ~estina i intenzitet 188% i brzina od 4,6 m/sek se od sever i severozapad. Vetrovite od ostanatite pravci se so pomala ~estina i intenzitet a so najmala e ju`niot veter.

4.1.5 Koristewe i za{tita na zemjodelskoto zemji{te

Za~uvuvaweto, za{titata i racionalnoto koristewe na

zemjodelskoto zemji{te e osnovna planska opredelba i glaven preduslov za efikasno ostvaruvawe na proizvodnite i drugite funkcii na zemjodelstvoto, a konfliktnite situacii, koi }e proizleguvaat od razvojot na drugite stopanski i op{testveni aktivnosti, }e se re{avaat vrz osnova na kriteriumi za globalna op{testveno ekonomska racionalnost i opravdanost.

Za optimalno iskoristuvawe na ekolo{kite i drugi uslovi so Prostorniot plan na R. Makedonija do 2020 godina, se predlaga da se koristi reonizacija spored koja Republika Makedonija e podelena vo 6 zemjodelsko-stopanski reoni i 54 mikroreoni.

Ov~epolieto e prete`no zemjodelski region. Plodnite i obrabotlivi zemjodelski povr{ini se dominanten priroden resurs vo Ov~epolieto. Ova e osnovniot preduslov za {to pogolem del od naselenieto da se zanimava so zemjodelska i sto~arska dejnost.

Vkupnata obrabotliva povr{ina e 9.180 ha ili 58,6%, od koj najgolem del e pod sistem za navodnuvawe. Pasi{ta 5.635 ha ili 36% i 585 ha {umi ili 5,5%. Najpovolni uslovi za razvoj na op{tinata se stimulirawe i razvitok na poljodelstvoto i sto~arstvoto.

4.1.6 Energetski izvori i energetska struktura

Od aspekt na energetikata i energetskata infrastruktura so

Prostorniot plan na Republika Makedonija se definiraat sostojbite, potrebite i na~inite na zadovoluvawe na potro{uva~kata na raznite vidovi na energija, odnosno zadovoluvawe na potro{uva~kata so doma{no proizvodstvo.

Razmenata na elektri~na energija pome|u balkanskite elektroenergetski sistemi (~ii zemji naj~esto se uvoznici) e mnogu zna~aen faktor za natamo{niot razvoj. Elektro energetskite sistemi na balkanskite zemji treba da bidat povrzani so konektivni vodovi koi {to nema da pretstavuvaat tesno grlo vo transmisija na potrebnite koli~ini na elektri~na mo}nost. Makedonija dosega ima 400 kV konektivni vodovi so Grcija (kon Solun i Amindeo), Kosovo (Kosovo-B) i Bugarija (Crvena Mogila) a vo plan e gradbata na vodovi kon Srbija i Albanija. Vo ovoj region minuva 400 kV vodot [tip-Crvena Mogila.

4.1.7 Naselenie

Utvrduvaweto na konceptot na prostornata organizacija, ureduvaweto i koristeweto na teritorijata na R. Makedonija, a vo kontekst na toa i stopanskata struktura, zavisi od razvojot, strukturnite promeni i prostornata distribucija na naselenieto.

39

Vrz osnova na analiza na brojot, strukturata, tempoto na rasteòt, kriteriumite za razmestuvawe i podvi`nosta, treba da se pokaè prostorno-vremenskata komponenta na ostvaruvawe na idnata organizacija i ureduvawe preku demografskiot aspekt.

Osnovno u~ili{te

Naselenieto spa|a me|u osnovnite elementi na koi bazira

predviduvawe na idnata organizacija. Toa e najvaèn faktor na idniot razvoj na zemjata i op{testvoto. Vo prv red naselenieto treba da ja prifati neophodnosta za menuvawe na reproduktivnoto odnesuvawe i potrebata od vospostavuvawe novi normi pri svoeto biolo{ko odnesuvawe, kako preduslov za ostvaruvawe na pozna~ajni efekti vo naredniot period.

Demografskite proekcii, koi na planiraweto mu davaat nova dimenzija, pokaùvaat ili treba da pokaàt, kako vo idnina }e se formira naselenieto, negoviot raboten kontingent (rabotna sila) i doma}instvata i kako treba da pridonesat kon sestrano sogleduvawe na idnata sostojba na naselenieto kako proizvoden del, potro{uva~ i upravuva~-kreator.

Spored podatocite od Popisot na naselenieto, doma}instvata i stanovite sproveden vo 2002 god. vkupniot broj na ìteli vo op{tina Lozovo iznesuva 2858 ìteli, od koi 896 ìveat vo seloto Lozovo ili 28%. Kako demografska ramka, naselenieto e zna~ajna kategorija koja treba da se ima vo predvid pri aproksimacijata na potencijalnite rabotni resursi i potencijalnite potro{uva~i i korisnici na site vidovi uslugi.

Op{tina Lozovo opfa}a 11 naseleni mesta i toa: Lozovo, Axibegovo, Aximatovo, bekirlija, Dorfulija, Xuzemlci, Karatmanovo, Ki{ino, Milino, Saramzalino i ]oselari.

Vo op{tinata prete`no se selski naselbi. Od nacionalniot sostav po Popisot vo 2002 godina ima:

40

Број Процент Вкупно 2.858 100% Македонци 2.471 86,5% Турци 157 5.5% Власи 122 4.3% Останати 108 3.8%

Podatoci od Popisot 2002

4.1.8 Prirodno nasledstvo

Od oblasta na za{tita na prirodata (prirodno nasledstvo i biolo{kata i predelskata raznovidnost), urbanisti~kite planovi i proekti treba da se usoglasat so Prostorniot plan na Republikata na toj na~in {to, vrz osnova na re`imot za za{tita, }e se organizira raspored na aktivnosti i izgradba na objekti koi }e se usoglasat so barawata koi gi postavuva odr`livoto koristewe na prirodata i sovremeniot tretman na za{tita.

Posebno vnimanie pri za{titata na prirodata, treba da se obrne na na~inot, vidot i obemot na izgradbata {to se predviduva vo za{titenite prostori za da se odbegnat ili da se nadminat sudirite i koliziite so inkompatibilnite funkcii. Za taa cel e neophodno po~ituvawe na slednite principi: - optimalna za{tita na prostorite so isklu~itelna vrednost; - optimalna za{tita na proizvodnite prirodni potencijali i unapreduvawe na priodnite bogatstva; - za~uvuvawe na dominantnite karakteristiki na postojanata sostojba; - racionalna izgradba na infrastrukturata; - koncentracija i ograni~uvawe na izgradbata; - optimalna izgradba na rekreativnata infrastruktura; - pravilen izbor na soodvetna lokacija.

4.1.9 Kulturno - istorisko nasledstvo

Vo svoeto mileniumsko postoewe, ~ovekovata civilizacija od praistorijata do denes, na teritorijata na R. Makedonija, ostavila zna~ajni tragi od vonredni kulturi, istoriski i umetni~ki vrednosti, koi go potvrduvaat postoeweto, kontinuitetot i indentitetot na makedonskiot narod na ovie prostori.

Prostorniot aspekt na nedvi`noto kulturno nasledstvo e predmet na analiza vo korelacija so dolgoro~nata strategija za ekonomski, op{testven i prostoren razvoj, odnosno strategija za za~uvuvawe i za{tita na toa nasledstvo vo uslovi na pazarno stopanstvo.

Republi~kiot zavod za za{tita na spomenicite na kulturata, za potrebite na Prostorniot plan na Republikata, izgotvi Eksperten elaborat za za{tita na nedvi`noto kulturno nasledstvo od posebno zna~ewe.

41

Inventarot sodr`i spisok na registrirani i evidentirani

nedvi`ni kulturni dobra, {to podrazbira spisok na nedvi`nite parametri so utvrdeno svojstvo spomenik na kultura, odnosno na nedvi`nite predmeti za koi osnovano se pretpostavuva deka imaat spomeni~no svojstvo. Toa se: arheolo{ki lokaliteti, crkvi, manastiri, xamii, bawi, bezisteni, kuli, saat kuli, turbiwa, mavzolei, konaci, mostovi, zgradi, ku}i, stari ~ar{ii, stari gradski jadra i drugi spomenici so nivnite imiwa, lokacii, bliskite naseleni mesta, period na nastanuvawe i op{tinite vo koi se nao|aat spomenicite.

Soglasno so Zakonot za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04 i 115/07), vidovi na nedvi`no kulturno nasledstvo se: spomenici, spomeni~ki celini i kulturni predeli.

Zna~aen del od nedvi`noto kulturno nasledstvo (okolu 45%), se nao|a vo ruralnite naselbi i ridsko-planinskite podra~ja, koi se

42

celosno ili delumno napu{teni, {to zna~itelno ja uslo`nuva nivnata za{tita i koristewe.

Vo Arheolo{kata karta na Republika Makedonija, koja gi prou~uva predistoriskite i istoriskite sloevi na ~ove~kata egzistencija, od najstarite vremiwa do docniot sreden vek, na analiziranoto podra~je nema evidentirani arheolo{ki lokaliteti.

Kulturno nasledstvo vo Republika Makedonija

4.1.10 Industrija

Razvojot i prostornata razmestenost na industrijata pretstavuva

klu~en faktor i dviè~ka sila za pottiknuvawe na razvojot na vkupnoto stopanstvo i modernizacija na drugite oblasti od stopanskiot i op{testveniot ìvot. Efikasnoto i uspe{noto sproveduvawe na nasokite i opredelbite za pottiknuvawe na razvojot na proizvodnite industriski dejnosti i nivno racionalno razmestuvawe vo prostorot gi determinira pozitivnite promeni i vo drugite segmenti na ekonomijata: porast na vrabotenosta, zgolemuvawe na bruto doma{niot proizvod, podobruvawe na ìvotniot standard i dr.

Vo oblasta na industrijata, vo periodot po osamostojuvaweto na zemjata, nastanaa va`ni promeni vo pogled na sopstvenosta, organiziranosta na rabotite i prestruktuiraweto na proizvodstvoto {to se od osobeno zna~ewe za poefikasnoto stopanisuvawe i zgolemuvawe na proizvodstvoto.

43

Melnicata AK Xumajlija

Vrz osnova na soznanijata i opredelbite na nacionalnata

strategija za ekonomski razvoj na Republika Makedonija (MANU, 1997), kako i vrz osnova na dosega{niot razvoj, a osobeno konceptot na odr`liv razvoj, osnovnite nasoki i strate{ki opredelbi na dolgoro~niot razvoj na industrijata se slednite: tehnolo{ko prekonstruktuirawe, izvozna orientacija na vode~kite faktori i granki; po{iroko voveduvawe i razvoj na ekolo{ki-prostorno prifatlivo industrisko proizvodstvo so razvoj na {tedlivi tehnologii (vo odnos na prirodnite resursi, energijata i gorivoto i rabotnata sila) i/ili malootpadni (bezotpadni) tehnologii; zgolemuvawe na efikasnosta na proizvodstvoto; po~ituvawe na investicionite kriteriumi vrz baza na kontinuirano planirawe i prifa}awe na pazarnite kriteriumi na stopanisuvawe; strategija na razmestenost na industriskite kapaciteti koja ja respektira prostornata struktura na faktorite na razmestenosta, racionalniot raspored na materijalnite proizvodstveni fondovi, od aspekt na vkupniot prostor na Republikata i potrebite od kompleksen razvoj na odelni teritorijalni edinici; razvoj na malite pretprijatija, zaradi ostvaruvawe na konceptot na decentaraliziraniot razvoj i razmestenost na industrijata.

Razvojot na industrijata po oddelnite op{tini, osobeno pomalite, se o~ekuva da se ostvaruva so gradba na mali, fleksibilni kapaciteti i pogolema zastapenost me|u drugoto i na agroindustriskiot sektor.

Vrz ovie osnovi, vo naredniot period, industriskoto proizvodstvo se o~ekuva da bide zastapeno vo site op{tini i da ostvaruva raste` koj }e pridonese za zgolemuvawe na vrabotuvaweto, podobruvawe na uslovite za `iveewe na gra|anite na po{irokiot prostor na zemjata.

Soglasno opredelbite na Prostorniot plan na R. Makedonija izgradbata i funkcioniraweto na prerabotuva~kite kapaciteti treba da bidat postaveni vrz principite za za{tita na `ivotnata sredina i istovremeno racionalno koristewe na zemji{teto.

44

Hotelski kompleks vo op{tina Lozovo

Industrijata koja e vode~ka stopanska dejnost i dvigatel na

razvojot na vkupnoto stopanstvo ima zna~ajno vlijanie vrz kvalitetot na `ivotnata sredina. Vo uslovi na usvoenata razvojna paradigma na odr`liv razvoj, naporite treba da se naso~at kon su{testveni promeni vo strategijata i politikata za razvoj i prostorna lokacija na industriski granki zasnovani na principite na ekolo{kata za{tita.

4.1.11 Seizmolo{ki karakteristiki

Seizmolo{kite karakteristiki na Regionot, {to proizleguvaat od blizinata na Vardarskata seizmogena zona na istok, vo odnos na maksimalnite nabquduvani intenziteti se od 8 - 10°po MCS.

Lozovo spa|a vo podra~jata kaj koi osnovniot stepen na seizmi~ki intenzitet na o~ekuvani zemjotresi e 5° MCS.

Seizmolo{ka karta na Republika Makedonija

45

Bidej}i ne postoi seizmi~ka mikroreonizacija za ovoj prostor merodavna e kartata na makroseizmi~ka reonizacija so {to prirodno nestabilnite i seizmi~ki nepovolnite tereni a toa se mestata kade se smenuvaat geolo{kite formacii, treba da se isklu~uvaat od grade`nite zahvati, a za pogolemite investicioni objekti potrebno e izvr{uvawe na detalni inènersko-geolo{ki i seizmolo{ki istraùvawa na terenot.

4.2. Opis na sega{nata sostojba so ìvotnata sredina

vo planskiot opfat

Osnoven preduslov za identifikacija na problemite so ìvotnata sredina i postavuvawe na strate{ki celi za nadminuvawe i unapreduvawe na istite e identifikacijata i ocenata na sega{nata sostojba so mediumi na ìvotnata sredina (vozduh, voda, otpad, po~va, biodiverzitet, bu~ava), kako i so koristeweto na zemji{teto i prirodnite resursi vo op{tinata. Soglasno Direktivite na Evropskata Unija, zagaduvaweto e neposredno ili posredno vnesuvawe, kako rezultat na ~ovekovite dejstvija, na materii, vibracii, toplina ili bu~ava vo vozduhot, vodata ili vo po~vata, koi {to moàt da bidat {tetni po ~ovekovoto zdravje ili po kvalitetot na ìvotnata sredina, od koi {to moè da proizleze {teta po materijalniot imot ili koi {to gi naru{uvaat ili vlijaat vrz prirodnite ubavini i drugite legitimni na~ini na koristewe na ìvotnata sredina.

4.2.1 Vozduh

Kvalitetot na vozduhot e eden od pova`nite ~initeli na koi treba da se vnimava pri planirawe na prostorot zaradi spre~uvawe na degradacija na istiot so implementacija na planskiot dokument.

Pogolema grupa na polutanti vo ambientalniot vozduh se emitiraat preku sistemot za odveduvawe na otpadni gasovi od soobra}ajnite sredstva kako: CO, VOC (volatilni organski soedinenija), NO2, TSP (vkupni suspendirani ~esti~ki), SO2, CO2, olovni soedinenija. Toa nastanuva preku sogoruvawe na fosilnite goriva vo motorite i VOC emisiite zaedno so isparuvawe na gorivata vo soobra}ajnite sredstva.

Emisijata na CO, VOC i TPS se posledica od nekompletno sogoruvawe na gorivata, a isto taka i kako posledica na promenlivata optovarenost i uslovite na vozewe. Tie zavisat od na~inot na vozewe, tipot na motorot, goleminata i sostojbata na motorot.

Visokata vnatre{na temperatura vo motorite pri sogoruvawe na gorivoto e pri~ina za formirawe na NO2 emisijata i CO2 i olovoto se posledica na prisustvoto na sulfurni i/ili olovni soedinenija vo motornite goriva.

Se smeta deka vo izduvnite gasovi na vozilata ima duri 180 organski komponenti kako {tetni materii ~ija koncentracija e najgolema na mesta so zgolemen broj na vozila i rabota na motorite vo mesto ili zapirawe, koga emisijata na toksi~ni materii vo odnos na brzinata na dvièwe od 70 km/~ e pogolema za 2,5 pati. Spored

46

istraùvawata vo ovoj domen, se smeta deka na 1000 litri sogoren benzin vo motornite vozila, vo atmosferata emitira 98 kg jaglen monoksid, 6-8 azotni oksidi, 4-5 kg sulfurni soedinenija i 0,5 kg olovo.

Emisionite faktori na zagaduva~ki materii se pretstaveni vo tabelata:

Soedinenie Benziski motori Dizel motori Sulfur dioksid 0,4 4,5 Azotni oksidi 20 90 Organski volatili 40 110 Vkupni suspendirani ~esti~ki 3 15 Jaglenoroden monoksid 220 90 Olovo 0,45 0

Vlijanieto na toksi~nite gasovi moè da ostavi posledici na lu|eto koi se direktno i dolgovremeno izloèni na istite i toa preku nivnoto direktno dejstvo (vdi{uvawe) i indirektno. âdot, na primer, dejstvuva prete`no na di{nite organi, na koàta i sli~no, a jaglerodnite oksidi deluvaat kako silni otrovi i antioksidanti.

Maksimalno dozvoleni koli~ini na {tetni materii spored zakonskata regulativa treba da se dviàt vo slednite granici:

Komponenti Emisiono koli~estvo Emisioni koncentracii MKD (g/h) MKD (mg/m3)

olovo 25 5 azotni oksidi 5000 500-800 jaglevodorodi / 500 formaldehid 100 20 cvrsti ~esti~ki / 130 jaglen monoksid / 650 jaglen dioksid / 2,5

Maksimalno dozvoleni granici na {tetni materii

4.2.2 Voda

Kolku vodite vo odreden prostor moè da se smetaat za voden

resurs zavisi od mo`nosta za nivno iskoristuvawe, odnosno od mo`nosta za realizirawe na vodostopanski re{enija so koi vodite }e se iskoristat za pokrivawe na potrebite od voda za naselenieto, zemjodelstvoto, industrijata i za{titata na ìviot svet. Vodata kako resurs ja ima mnogu pomalku od prisutnite vodi {to treba da se ima sekoga{ vo predvid pri planiraweto za nejzino iskoristuvawe.

Za podmiruvawe na potrebite na voda najzna~ajni se povr{inskite vodi, bidej}i tie se najrasprostraneti, najbliski se do mestata na ~ovekovata aktivnost, obezbeduvaat ìvot i razvoj na ekosistemot.

Izda{nosta na podzemnite vodi zavisi od klimatskite, morfolo{kite i hidrogeolo{kite karakteristiki na prostorot. Ovie vodi poradi posebniot kvalitet se zna~ajni i moè da bidat korisni za pokrivawe na potrebite od voda.

47

Vkupni potrebi za vodosnabduvawe na naselenieto i industrijata

(Izvor: Prostoren Plan na RM)

4.2.3 Otpad Komunalen otpad pretstavuva sekakov vid na otpad {to se producira od doma}instvata, javnite i ekonomskite ustanovi i pretprijatija i instituciite na edna urbana sredina. Otpadot {to se producira od industrijata, zemjodelieto i rudarstvoto, kako i patogenite ostatoci od izumreni ìvotni ne spa|aat vo ovoj vid na otpad.

Vo minatot, otpadot {to go sozdaval ~ovekot od zadovoluvaweto na svoite ìvotni potrebi bil vo koli~ini i oblik {to prirodata bila sposobna sama da go razgradi do oblik na izvorna materija, so {to se vospostavila ramnoteà pome|u ~ovekot i negovata okolina. Me|utoa, vo ponovo vreme na intenziven industrisko tehnolo{ki razvoj od edna strana i demografskata eksplozija i pregolema gustina vo naselenost od druga, svedoci sme na superprodukcija na cvrst otpad vo koli~ini i oblik koj prirodata nemoè samostojno da go razgradi so {to se naru{uva ramnoteàta pome|u ~ovekot i negovata ìvotna okolina. Cvrstiot otpad se pove}e gi osvojuva zemjenite povr{ini, ja zagaduva po~vata, vozduhot i povr{inskite i podzemnite vodi.

Sobiraweto i transportiraweto na komunalniot otpad se vr{i so specijalni vozila za taa cel. Javnoto komunalno pretprijatie za komunalni uslugi i ureduvawe na grade`noto zemji{te - Lozovo vr{i usluga na sobirawe, transportirawe i deponirawe na komunalniot otpad na teritorija na Op{tina Lozovo. Deponiraweto na komunalniot otpad i drugi vidovi na neopasen otpad se vr{i vo lokalnata deponija.

4.2.4 Bu~ava

Na nivo na Republika Makedonija mereweto na nivoto na bu~ava se meri od strana na Ministerstvoto za ìvotna sredina i prostorno planirawe i Republi~kiot Zavod za zdravstvena za{tita so svojata mreà na regionalni zavodi.

48

Spored stepenot na za{tita od bu~avata grani~nite vrednosti za osnovnite indikatori za bu~avata vo ìvotnata sredina predizvikana od razli~ni izvori ne treba da bidat povisoki od:

Podra~je diferencirano spored Nivo na bu~ava izrazena vo dBA stepenot na za{tita od bu~ava LD LBB LN

Podra~je od prv stepen 50 50 40 Podra~je od vtor stepen 55 55 45 Podra~je od tret stepen 60 60 55 Podra~je od ~etvrt stepen 70 70 60

Maksimalno dozvoleno nivo na bu~ava

4.3. Sega{ni problemi so ìvotnata sredina

vo i okolu planskiot opfat

Problemite so generirawe na otpadot se razgleduvaat kako vlijanie vrz povr{inskite i podzemnite vodi, vlijanie na zagaduvaweto na po~vite i indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i po~vite i indirektno kako vlijanie vrz kvalitetot na vozduhot i sozdavaweto na stakleni~ki gasovi (klimatski promeni).

Najosetlivi elementi na ìvotnata sredina vo predmetniot opfat (Elementi na SO@S)

Vodi Vozduh Otpad Klimatski Naselenie Materijalni faktori dobra

Elementi na SO@S

Vrz osnova na evidentirawe na najosetlivite elementi na

ìvotnata sredina vo planskiot opfat koi se narekuvaat i elementi na Strategiska ocena na ìvotnata sredina (Elementi na SO@S) se vospostavuvaat celi na strategiska ocena na ìvotna sredina (Celi na SO@S) i se definirani mo`ni indikatori za sekoja cel.

Vo procesot na Strategiska ocena na vlijanie na planskiot dokument vrz ìvotnata sredina va`no e da se vidi kako, na koj na~in, so koja ja~ina i intenzitet celite na planskiot dokument vlijaat vrz celite na SO@S so cel da se predvidat merki za spre~uvawe na vlijanijata i da se predloì soodveten plan za monitoring na indikatorite za sekoja cel na SO@S.

Na slednata tabela se prikaàni sega{nite problemi so elementite na ìvotnata sredina:

49

Elementi na Strategiskata Problem Relevantno opftenocena na ìvotna sredina problem

Vozduh

Naru{en kvalitet na vozduhot od upotreba na jaglen i nafta kako agens za zatopluvawe, zgolemen soobra}aj h

Ne koristewe na obnovlivi izvori na energija h

Voda

Naru{en kvalitet na rekite kako rezultat na ispu{tawe industriski i komunalni otpadni vodi h

Nedovolno planirawe na promenite vo namenata na zemji{teto h

Otpad Postoewe na divi deponii h Po~va Degradacija na po~vite h

Naru{en kvalitet na po~vata kako rezultat na istaloùvawe na aerosedimenti h

Predel Degradirani predeli h Naselenie Pojava na migracija h Nevrabotenost h

Klimatski faktori Koristewe na ogrevno drvo za zatopluvawe h

Ne koristewe na obnovlivi izvori na energija h

Materijalni dobra Postoewe na bespravni gradbi h

Sega{nite problemi so elementite na ìvotnata sredina

50

5. Sostojba bez implementacija na planskiot dokument

Zna~eweto na realizacija na planskiot dokument, e o~igleden vo pogled na operacionalizirawe na prostorot vo podra~jeto na op{tina Lozovo. Treba da se zeme vo predvid i sega{nata sostojba so najosetlivite elementi na ìvotnata sredina na planskiot opfat (To~ka 4.2).

Isto taka, se razgleduva opcijata bez da se sprovede (bussiness as usual) planska aktivnost, odnosno rabotite da оstanat vo prvobitnata polo`ba.

Vo konkretniov slu~aj, dokolku Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo, Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo ne se sprovede se o~ekuvaat slednive posledici:

• Neplansko iskoristuvawe na prostorot; • Nekontrolirana izgradba na bespravni objekti; • Naru{uvawe na kvalitetot na mediumite vo ìvotnata sredina; • Nema razvoj na stopanstvoto; • Namaleni prihodi vo buxetot; • Slab socio-ekonomski razvoj; • Naru{eno zdravje na naselenieto; • Namalena mo`nost za vrabotuvawe; • Porast na migracija; • Namalen ìvoten standard. • Otsustvo na finansiski investirawa {to bi se dovelo do slab

ekonomski razvoj; • Nerealizacijata na planskiot opfat }e ostane i ponatamu ruralna

sredina so {to }e se ispu{ti mo`nosta za ekonomski-odr`liv razvoj.

51

6. Alternativi i ~initeli za izbor na alternativa Realizacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo, Urban

blok 9 i 10, op{tina Lozovo e od osobeno zna~ewe za realizirawe namenski sodrìni i funkcionalna operacionalizacija za razvoj na planskiot opfat i op{tinata.

Realizacijata na ovoj Planski dokument e od fundamentalno zna~ewe i pretstavuva osnova za negovo ekonomsko oìvuvawe i podobruvawe na kvalitetot na ìveewe.

Sekako, osobeno zna~ajno e za izgotvuvawe na strate{ka ocena, {to e i voobi~aena postapka, da se izanalizira varijantata (Bussines as usual scenario), odnosno opcijata od nesproveduvawe na planskoto re{enie so {to sostojbata bi ostanala onakva kakva {to e. Vo takviot slu~aj realno e da se o~ekuva da ne se promeni fakti~kata sostojba, odnosno da prodolàt trendovite na u{te pogolema pasivizacija na analiziraniot planski region.

Vo toj slu~aj realno e da se o~ekuvaat slednite trendovi: – inicirawe na u{te pogolema stagnacija na regionot; – namaluvawe na ekonomskata vrednost na zemji{teto; – neperspektivnost za mladite generacii; – vlijanie na zdrastvenata sostojba na naselenieto. Kako vtora alternativa za Urbanisti~ki plan za del od selo

Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo, se pokaùva poprifatliva od pove}e aspekti:

– povolna geografska polo`ba; – dobri mikroklimatski uslovi; – mo`nost za koristewe na obnovlivi izvori na energija; – povolna dispozicija vo odnos na soobra}ajnici; – minimizirawe na sozdavaweto na otpad. So realizacijata na vtorata alternativa se ovozmoùva

ostvaruvawe na funkcii so direktni i indirektni efekti, mo`nost za razvoj i na drugi komercijalni dejnosti, zgolemuvawe na nivoto na ìvotniot standard so otvarawe na novi rabotni mesta i razvivawe na procesot na decentralizacija na op{tinata preku obezbeduvawe na novi izvori na finansiski sredstva i povolni demografski sostojbi vo op{tinata.

Spored seto pogore prezentirano se prepora~uva na planerot da ja primeni vtorata alternativa za planirawe na lokalitetot.

52

7. Pretpostaveni vlijanija vrz mediumite na ìvotnata sredina

Pojavite koi kako pretpostavka moè da se javat od

implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo, moè da se analiziraat od negativen i pozitiven aspekt. Izve{tajot za Strategiska ocena gi zema vo predvid vlijanijata vrz site mediumi na ìvotnata sredina, biolo{kata raznovidnost, prirodata, predelot, kulturnoto nasledstvo, lu|eto kako i vlijanijata vrz socio-ekonomskite mo`nosti vo op{tina Demir Kapija.

Izve{tajot za Сtrate{ka ocena ne gi analizira poedine~nite razvojni proekti, tuku vlijanijata vrz mediumite na ìvotnata sredina od globalen aspekt. Zna~i, so izve{tajot se pravi samo procenka na mo`nite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina, dodeka vo podocne`nite fazi, preku Studiite za ocena na vlijanie vrz ìvotnata sredina ili Elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska na osnova na ukaànite rizici se pravat detalni analizi i preporaki.

Soglasno Zakonot za ìvotna sredina i Uredbata za opredeluvawe na kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvae na postapkata za ocenka na vlijanijata vrz ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 74/05), potrebno e da se utvrdi potreba za sprovrduvawe na postapka za ocenka na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina. Potrebata od ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina ja donesuva Organot na dràvnata uprava nadleèn za rabotite od oblasta na ìvotnata sredina. Soglasno Zakonot za ìvotna sredina, kako i Zakonot za za{tita na prirodata, pravnite ili fizi~kite lica koj vr{at dejnosti ili aktivnosti koi ne spa|aat vo proektite za koi se sproveduva postapka za ocena na vlijanieto vrz ìvotnata sredina se dol`ni da izgotvat Elaborat za à{tita na ìvotnata sredina, so cel da se oceni vlijanieto na dejnostite ili aktivnostite vrz ìvotnata sredina, pred da zapo~nat so sprovduvawe na proektot i istiot da go dostavat do organot nadleèn za odobruvawe na sproveduvaweto na proektot.

Vlijanie vrz demografskiot faktor

Realizacijata na predvidenata sodrìna od planskiot opfat ne samo {to }e ja zapre ekonomskata migracijata na lokalnoto naselenie vo stranstvo tuku i }e pretstavuva pozitiven stimul za demografskiot razvoj. Isto taka, }e ima pozitivni vlijanija na dolgoro~na osnova i na zgolemuvawe na natalitetot, kako u{te eden pozitiven element na demografskiot razvoj. Ova od pri~ina {to investicionite vloùvawa za realizacija na ovaa planska sodrìna }e zna~at zgolemuvawe na ìvotniot standard i kvalitetot na ìveeweto.

53

Vlijanie vrz ~ovekovoto zdravje

Planskiot opfat predviden za realizacija ne se o~ekuva da predizvika negativni vlijanija vrz zdravjeto na lokalnoto naselenie. Obezbeduvaweto na parkovsko i za{titno zelenilo i ostanato hortiklulturno ureduvawe na prostorot }e bide vo funkcija na podobruvawe na zdravjeto na lu|eto.

Podetalna analiza od negativnite vlijanija vrz ~ovekovoto zdravje }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska.

Vlijanie vrz socio-ekonomskata sostojba

Implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo }e ima pozitivno vlijanie vrz socio-ekonomskiot razvoj na op{tinata i po{iroko vo stimulirawe na ekonomskite aktivnosti, zgolemuvawe na stapkata na ekonomskiot rast, zgolemuvawe na dohodot po glava na ìtel, proektiraweto, komunalnite dejnosti, grade`ni{tvoto, trgovijata i sl., zgolemuvawe na prihodite na lokalnata samouprava, podobruvawe na komunalnata infrastruktura, podobruvawe na infrastrukturata i uredenost na prostorot i zgolemuvawe na kvalitetot na ìveeweto.

Vlijanie vrz kvalitetot na ambientniot vozduh

Od Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo ne se o~ekuvaat osobeni vlijanija vrz ambientniot vozduh. Odredeni kratkoro~ni vlijanija vrz kvalitetot na vozduhot se o~ekuvaat vo vreme na gradbata-izvedbata na zemjeni i grade`ni raboti pri {to se o~ekuva pojava na pra{ina, kako fugitivna emisija na najsitni ~esti~ki na pra{ina i pesok.

So ogled na namenata na opfatot, ne se o~ekuva dopolnitelna emisija na zagaduva~ki materii.

Postoi opcija od iskoristuvawe na obnovlivite izvori na energija, solarnata energija kako ~ista energija.

Podetalna analiza od negativnite vlijanija vrz kvalitetot na ambientniot vozduh }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska za sekoj planiran objekt ili poedine~na aktivnost.

Vlijanija vrz klimatski promeni

So ogled na mikrolokacijata na koja se predviduva realizacijata na ovaa planska sodrìna ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na kvalitetot na vozduhot vo po{irokiot region ili klimatski promeni.

54

Vlijanie predizvikano od zgolemena bu~ava

Vo faza na implementacija na planiranite aktivnosti za infrastrukturno opremuvawe na planskiot opfat i izgradba na infrastrukturnata mreà treba da se o~ekuva zgolemena bu~ava.

Na lokalitetot ne se predvideni sodrìni koi bi moèle da bidat izvori na {tetna bu~ava.

Dokolku pri implementacija na planskiot opfat se primenat merkite definirani soglasno Сtrategiskata ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina od sekoja posebna aktivnost }e se namalat o~ekuvanite efekti od zgolemena bu~ava i }e se svedat na dozvolenite nivoa, vo soglasnost so Zakonot za bu~ava.

Vlijanie od vibracii

Vo planskata zada~a za realizacijata na planskiot opfat vo ovaa

faza ne se predvideni dejnosti koj }e produciraat postojani izvori na vibracii, osven vo periodot na izgradba na objektite.

Podetalna analiza od pojava na vibracii }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska za sekoj planiran objekt ili poedine~na aktivnost.

Vlijanie vrz kvalitetot na vodite

So implementacijata na Urbnisti~kiot plan ne se o~ekuvaat negativni vlijanija vrz podzemnite vodi koi }e se odvivaat vo ramkite na planskiot opfat kako i predvidenoto upravuvawe so otpadot. Vodosnabduvaweto }e se vr{i od glavnite vodovi koi se predvideni vo trupot na patot.

Podetalna analiza od negativnite vlijanija vrz kvalitetot na vodite }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska za sekoj planiran objekt ili poedine~na aktivnost.

Vlijanie vrz po~vata

Nesoodvetnoto upravuvawe so otpadnite vodi i generiraniot otpad

moè da predizvika negativni vlijanija vrz po~vata. So funkcioniraweto na lokalitetot, izduvnite gasovi od

transportnite sredstva moè da vlijaat vrz zagaduvaweto na po~vata. Podetalna analiza od negativnite vlijanija vrz kvalitetot na

po~vata }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska za sekoj planiran objekt ili poedine~na aktivnost.

55

Vlijanie vrz predelot

Implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo nema da ima negativno vlijanie vrz predelot od pri~ina {to celta na ovoj plan e da se sozdadat realni uslovi za odr`liv ekonomski razvoj i podobro ìvewe.

Vlijanie vrz kulturnoto nasledstvo

Na samiot planskiot opfat ne se o~ekuvaat negativni vlijanija na kulturnoto nasledstvo, so ogled deka ne se evidentirani arheolo{ki ili kulturni spomenici. Spored zakonot, dokolku se pojavi nekoe arheolo{ko nao|ali{te }e se postapi soglasno so odredbite od ~len 65 od Zakonot za za{tita na kulturno nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04 i 115/07).

Vlijanie vrz biodiverzitetot (flora i fauna)

Implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo, ne moè da predizvika odredeni negativni vlijanija vrz florata i faunata, bidej}i dosega ne e identifikuvano postoewe na karakteristi~ni vidovi ili endemi~ni primeroci.

Vlijanija vrz materijalnite dobra

Implementacijata na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo

Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo }e ja zgolemi ekonomskata vrednost na zemji{teto vo planskiot opfat i po{iroko.

Vlijanija po odnos na generirawe na otpad

Pri realizacijata na planiranata investicija vo planskiot opfat za o~ekuvawe e generirawe na gradeèn i zemjen otpad. So planskiot dokument e predvideno otpadot pri gradbata da se sobira i prevzema od javnoto komunalno pretprijatie.

Primarnata selekcija na komunalniot otpad treba da bide predvidena.

Podetalna analiza po odnos na generirawe na otpad }e se razgledaat vo ponatamo{nite fazi preku izrabotkata na studiite za Ocenka za vlijanieto na ìvotnata sredina ili elaboratite za za{tita na ìvotnata sredina {to se zakonska obvrska za sekoj planiran objekt ili poedine~na aktivnost.

Vlijanija od nesre}i i havarii

Lokacijata se nao|a vo zona od 8 stepeni po Merkalievata skala na

o~ekuvani zemjotresi. Za namaluvaweto na seizmi~kiot rizik predvideni

56

se soodvetni merki na grade`na intervencija na nosivata konstrukcija, zaradi doveduvawe na otpornost protiv najsilnite zemjotresi, odnosno zadolìtelna primena na normativno - pravna regulativa, so koja se uredeni postapkite, uslovite i barawata za postignuvawe tehni~ki konzistenten i ekonomski odr`liv stepen na seizmi~ka za{tita.

Bidej}i ne postoi seizmi~ka mikroreonizacija za ovoj prostor merodavna e kartata na makroseizmi~ka reonizacija so {to prirodno nestabilnite i seizmi~kite nepovolni tereni a toa se mestata kade se smenuvaat geolo{kite formacii, treba da se isklu~uvaat od grade`nite zahvati, a za pogolemite investicioni objekti potrebno e izvr{uvawe na detalni inìwersko-geolo{ki i seizmolo{ki istraùvawa na terenot.

Od ostanatite prirodni katastrofi se i meterolo{ki pojavi so karakteristiki na elementarni nepogodi koi se manifestiraat so pojava na grad, luweni vetrovi i magli.

Vo investicioniot proekt se razraboteni merki za za{tita na ~ovekot, materijalnite dobra i ìvotnata sredina od prirodnite katastrofi.

57

8. Merki za za{tita, namaluvawe i neutralizirawe na zna~ajnite vlijanija vrz ìvotnata sredina od

implementacija na planskiot dokument

Za{titata i unapreduvaweto na ìvotnata sredina e temelna vrednost na Ustavot na Republika Makedonija (~len 8) i e regulirana so Zakonot za ìvotna sredina, kako i ostanatite zakoni i podzakonski akti koi se navedeni vo ovoj Izve{taj. Ovoj Izve{taj, koj se bazira na relevantnite podatoci od Prostorniot plan na Republika Makedonija, Nacionalniot Ekolo{ki Akcionen Plan, sektorski studii za odredeni oblasti, kako i podatoci utvrdeni na samiot lokalitet, predviduva i merki za za{tita na ìvotnata sredina od vlijanijata koi se o~ekuvaat so implementacijata na planskata dokumentacija, a koi e potrebno da se ispo~ituvaat vo tekot na podgotovkata na planskata dokumentacija.

Osnovni zagaduva~i na prostorot }e pretstavuvaat postoeweto na motoren soobra}aj i zagaduvawe predizvikano od na~inot na zagrevawe na objektite. Za realizacija na sistemot za za{tita na ìvotnata sredina potrebno e da se po~ituva:

- Integrirano upravuvawe so otpadot; - Ozelenuvawe na dvornite povr{ini; - Za~uvuvawe na ambientalnite, estetskite i rekreativnite

potencijali na prostorot; - Izgradba na sovremena infrastruktura; - Iskoristuvawe na solarna energija, preku implementirawe na

konceptot neograni~en izvor na energija; - Zagaduva~ot e dolèn da gi nadomesti tro{ocite za otstranuvawe

na opasnosta od zagaduvawe na ìvotnata sredina, da gi podnese tro{ocite za sanacija, kako i da ja stavi vo funkcija ìvotnata sredina vo sostojba kako pred o{tetuvaweto. Vo pogled na ozelenuvaweto, da se planiraat soodvetni profili na

drvoredi pokraj soobra}ajnicite kako i pokraj drugite infrastrukturni objekti koi moàt negativno da vlijaat na kvalitetot na ìvotnata sredina. Izborot na zelenilo treba da se usoglasi so uslovite za za{tita i negova namena. Dispozicijata na visokite drvja da bide usoglasena so trasite na podzemnite instalacii, dodeka izborot na vidot na ozelenuvaweto da bide vo soglasnost so uslovite vo rabotnata sredina, odnosno sposobnosta na pove}e apsorpcija na {tetni gasovi i koi nemaat poseben tretman za odrùvawe. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz demografskiot faktor

Implementacijata na planskiot dokument pozitivno }e vlijae na demografskiot razvoj i zatoa ne se prepora~uvaat merki za za{tita. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ~ovekovoto zdravje

Integralnata realizacija na predloènite merki vo site fazi na investicioniot ciklus e vo nasoka na namaluvawe na mo`nite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina koi moè na direkten ili indirekten

58

na~in da se reflektiraat vrz zdravjeto na lu|eto. Cvrstiot otpad {to bi se javil vo ramkite na planiraniot opfat e potencijalna opasnost. Zatoa se predlaga (integrirano upravuvawe) organizirano sobirawe i transportirawe do mestoto nameneto za otpad. Doslednoto sproveduvawe na planskite re{enija }e dovede do direktna ili indirektna za{tita na ~ovekovoto zdravje. Primenata na site merki }e ovozmoì eliminirawe na eventualnite negativni vlijanija vrz ìvotnata sredina koi moè da se reflektiraat na direkten ili indirekten na~in vrz zdravjeto na ~ovekot. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh

Najracionalen i najefikasen na~in za za{tita na ìvotnata sredina e spre~uvawe na obrazuvawe na {tetni materii u{te vo nivnite izvori. Potrebno e zgolemuvawe na povr{inite so zeleni nasadi.

Na za{titata i unapreduvaweto na kvalitetot na vozduhot, pokraj odredbite od ovoj zakon treba da se primenuvaat i odredbite na Zakonot za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04, 92/07, 35/10 i 47/11).

Za namaluvawe na vlijanijata vrz ambientniot vozduh od implementacijata na urbanisti~kiot plan se predlagaat slednite merki:

• Koristewe na sovremeni transportni sredstva i mehanizacija pri vr{ewe na grade`nite raboti, soglasno standardite na EU;

• Motorite koi ispu{taat emisii vo vremeto na stoewe da bidat ugaseni;

• Site vozila da bidat tehni~ki odrùvani; • Koristewe na obnovlivite izvori na energija kako energetski

resursi koi {to se vo direktna nasoka na podobruvaweto na kvalitetot na ambientniot vozduh;

• Gasifikacija na opfatot; • Primena na sovremeni tehnolo{ki re{enija i najdobri dostapni

tehniki pri planiraweto i izgradbata na objektite i proizvodnite procesi vo istite;

• Soodveten soobra}aen reìm; • Zasaduvawe na nisko i visoko zelenilo soglasno planskata

dokumentacija. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz klimatskite promeni

So ogled na lokacijata na koja se predviduva realizacijata na ovaa planska sodrìna ne se o~ekuva deka }e ima naru{uvawe na kvalitetot na vozduhot na po{irokiot region ili klimatski promeni. Zatoa ne se prepora~uvaat merki. - Merki za namaluvawe na bu~ava

Pra{aweto za namaluvawe na problemite so bu~avata treba da se re{ava so obezbeduvawe na linearno zelenilo, odnosno drvoredi pokraj soobra}ajnicite, dodeka pokraj regionalniot pat se predlaga za{titen

59

pojas so podignuvawe na dvoreden drvored. Isto taka, vo opfatot se predviduva za{titni zeleni pojasi i formirawe na hortikulturni nasadi za dodatno smaluvawe na aerozagaduvaweto i bu~avata.

Pri planiraweto na objektite e potrebno da se predviduvaat tehnologii i tehniki koi }e doprinesuvaat za redukcija na zagaduvaweto so bu~ava i doveduvawe na istoto vo zakonski dozvolenite parametri.

Dokolku vo vremeto na implementacija na planot se uvidi potreba od voveduvawe na dopolnitelni merki na za{tita od bu~ava, istite }e se sprovedat.

- Merki za za{tita od vibracii

Implementacijata na planskata dokumentacija nema da predizvika zna~itelni vibracii poradi {to nema da se vovedat nekoi posebni merki za za{tita od vibracii.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kvalitetot na vodite

Otpadnite vodi (sanitarni i od odrùvaweto na higienata vo i nadvor od objektite), zadolìtelno treba da se pro~istat. Ova se nalaga zaradi so~uvuvawe na kvalitetot na podzemnite vodi na lokacijata i po{irokoto opkruùvawe, za~uvuvaweto na kvalitetot na po~vata i povr{inskite vodoteci.

Zadolìtelen e kompleten tretman na otpadnite vodi. • Pred po~etokot na bilo kakvi grade`ni raboti neophodno e

proektirawe i izgradba na vodovodna i kanalizaciona mreà; • So definirawe na trasata na vodovodnata i kanalizaciona mreà

treba sekoj objekt da dobie priklu~ok na uli~nata mreà, pri toa trasite da bidat izgradeni nadvor od soobra}ajnicite;

• Kanalizacioniot sistem da bide re{en po separaciski sistem (da bide odvoeno odveduvaweto na fekalni i atmosferski vodi);

• Vo fekalnata kanalizaciona mreà da se predvidi ispu{tawe na site sanitarni i tehnolo{ki otpadni vodi (posle napraveniot predtretman);

• Kvalitetot na otpadnite vodi koi se ispu{taat mora da odgovaraat spored Uredbata za klasifikacija na vodite;

• Izgradbata na atmosferskata kanalizaciona mreà so koja }e se sobiraat do`dovnite vodi da se sobira i preku najbliskata trasa gravitaciono da se odveduva do recipientot;

• Potencijalnite zamasteni atmosferski vodi, vo krugot na rabotnite zoni, od manipulativnite povr{ini, soobra}ajnici i parkinzi preku slivnite re{etki, preku posebni drena`ni sistemi da se sprovedat do talo`nikot (separatorot) na masla i posle niven predtretman da se ispu{tat so kvalitet koj nema da ja naru{i kategorijata na voda na recipientot;

• Redovna kontrola na pre~istenite vodi; • Soodvetno upravuvawe so otpadot; • Pravilno skladirawe i ~uvawe na surovini za rabota.

60

Posebno za objekti ako ima potreba }e se izrabotat programi za kontrola i obezbeduvawe na kvalitetot na soodvetnite proizvodni programi za miewe i sanacija na opremata i prostorot. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata

Deponiraweto na otpadot treba da bide re{eno so opredeluvawe na punktovi za negovo sobirawe, kako i ponatamo{na negova evakuacija od strana na nadle`nata komunalna slu`ba. Ne se dozvoluva deponirawe na otpadot vo ramkite na opfatot. Vo kompleksot da se predvidat poplo~eni mesta za deponirawe na otpadocite vo kontejneri, a istite }e se transportiraat vo najbliskata deponija nadvor od prostorot na planskiot opfat.

Za namaluvawe na vlijanijata vrz po~vata se predlagaat slednite elementi:

• pred zapo~nuvawe na investicijata, da se organizira sobirawe na grade`niot otpad, negovo deponirawe ili iskoristuvawe vo investicionite aktivnosti;

• integralno upravuvawe so komunalniot otpad i negova selekcija; • postavuvawe kontejneri sprema vidot na otpadot; • prifa}awe i tretman na sanitarnite i otpadnite vodi.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata

Osnoven uslov za namaluvawe na vlijanijata vrz florata i faunata se primenata na predvidenite merki za pravilno upravuvawe so prostorot, otpadnite vodi, otpadot, bu~avata, po~vata, vozduhot i sl. Na prostorot za izrabotka na UP nema evidentirano prirodno nasledstvo. Dokolku pri izrabotkata na UP ili pri ureduvawe na prostorot se dojde do odredeni novi soznanija za prirodnoto nasledstvo koi moàt da bidat zagrozeni so urbanizacijata na ovoj prostor, potrebno e da se prevzemat slednite merki na za{tita na prirodnoto nasledstvo:

- Utvrduvawe na granicite i ozna~uvawe na objektite proglaseni i predloèni kako prirodno nasledstvo;

- Vo podra~jata i zonite so stroga za{tita da se dozvolat samo nau~no-istraùva~ki aktivnosti;

- Na mestata so karakter na prirodno nasledstvo dozvoleno e koristewe na rastitelni i ìvotinski vidovi samo vo sanitarno-zdravstveni celi so specijalna dozvola od nadleèn organ;

- Na podra~jata koi se predloèni za za{tita kako prirodno nasledstvo, izgradbata i ureduvaweto do proglasuvaweto na istite mora da se vr{i samo so specijalna dozvola od nadleèn organ;

- Magistralnata i ostanatata infrastruktura (nadzemna i podzemna) da se vodi nadvor od objektite so prirodni vrednosti, a pri pomali zafati potrebno e nejzino estetsko vklopuvawe vo prirodniot pejsa`;

- Vospostavuvawe na monitoring, permanentna kontrola i nadzor na objektite so prirodni vrednosti i prevzemawe na stru~ni i upravni postapki za sanirawe na negativnite pojavi;

61

- Vospostavuvawe na stru~na sorabotka so soodvetnite institucii vo okru`uvaweto.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz predelot

Predvidenite aktivnosti vo planskata dokumentacija }e bidat vo nasoka na za~uvuvawe i podobruvawe na estetskite potencijali na predelot. Planskata realizacija samo }e go nadopolni predelot vo pozitivna smisla. Zatoa ne se predvideni nikakvi merki. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz materijalnite dobra

Implementacijata na planskiot dokument ima pozitivno vlijanie vrz materijalnite dobra i zatoa ne se prepora~uvaat merki za vlijanijata. - Merki za namaluvawe na vlijanijata vrz kulturnoto nasledstvo Vo svoeto mileniumsko postoewe, ~ovekovata civilizacija od praistorijata do denes, na teritorija na R. Makedonija ostavila zna~ajni tragi od vonredni kulturni, istoriski i umetni~ki vrednosti, koi go potvrduvaat postoeweto, kontinuitetot i identitetot na makedonskiot narod na ovie prostori. Prostorniot aspekt na nedvi`noto kulturno nasledstvo e predmet na analiza vo korelacija so dolgoro~nata strategija za ekonomski, op{testven i prostoren razvoj, odnosno strategijata za za~uvuvawe i za{tita na toa nasledstvo vo uslovi na pazarno stopanstvo. Republi~kiot zavod za za{tita na spomenicite na kulturata, za potrebite na Prostorniot plan na Republikata, izgotvi Eksperten elaborat za za{tita na nedvi`noto kulturno nasledstvo vo koj e daden Inventar na nedvi`no kulturno nasledstvo od posebno zna~ewe. Inventarot sodr`i spisok na registrirani i evidentirani nedvi`ni kulturni dobra, {to podrazbira spisok na nedvi`nite predmeti so utvrdeno svojstvo spomenik na kulturata, odnosno na nedvi`nite predmeti za koi osnovano se pretpostavuva deka imaat spomeni~no svojstvo. Toa se: arheolo{ki lokaliteti, crkvi, manastiri, xamii, bawi, bezisteni, kuli, saat kuli, turbiwa, mavzolei, konaci, mostovi, zgradi, ku}i, stari ~ar{ii, stari gradski jadra i drugi spomenici so nivnite imiwa, lokacii, bliskite naseleni mesta, period na nastanuvawe i op{tinite vo koi se nao|aat spomenicite. Soglasno Zakonot za za{tita kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04 i 115/07), vidovi na nedvi`no kulturno nasledstvo se: spomenici, spomeni~ki celini i kulturni predeli. Spored Prostorniot plan na R. Makedonija, najgolem broj na celi se odnesuvaat na tretmanot i za{titata na kulturnoto nasledstvo vo planovite od ponisko nivo. Pri izrabotka na planska dokumentacija od ponisko nivo, da se utvrdi to~nata pozicija na utvrdeniot lokalitet so kulturno nasledstvo i vo taa smisla da se primenat planski merki za za{tita na nedvi`no kulturno nasledstvo:

62

- zadolìtelen tretman na nedvi`noto kulturno nasledstvo vo procesot na izrabotkata na prostornite i na urbanisti~kite planovi od ponisko nivo zaradi obezbeduvawe na planski uslovi za nivnata za{tita, ostvaruvawe na nivnata kulturna funkcija, prostorna integracija i aktivno koristewe na spomenicite na kulturata za soodvetna namena, vo turisti~koto stopanstvo, vo maloto stopanstvo i uslugite i vo vkupniot razvoj na dràvata;

- planirawe na rekonstrukcija, revitalizacija i konzervacija na najzna~ajnite spomeni~ki celini i objekti i organizacija i ureduvawe na kontaktniot, okolniot spomeni~en prostor zaradi za~uvuvawe na nivnata kulturno-istoriska dimenzija i soodvetna prezentacija;

- izmena i dopolnuvawe na prostornite i urbanisti~kite planovi zaradi usoglasuvawe od aspekt na za{tita na nedvi`noto kulturno nasledstvo; Soglasno Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl.

Vesnik na RM” br. 24/08 - pre~isten tekst i br. 91/09 - izmena i dopolna), vo prostornite i urbanisti~ki planovi, vrz osnova na dokumentacijata za nedvi`noto kulturno nasledstvo, zadolìtelno se utvrduvaat: planski merki za za{tita na spomenicite na kulturata, kako i nasoki za opredeluvawe na reìmot na nivnata za{tita. Vgraduvaweto soodveten reìm za za{tita na nedvi`noto kulturno nasledstvo vo prostoren i urbanisti~ki plan se vr{i spored za{titno-konzervatorski osnovi za kulturno nasledstvo (Soglasno ~l. 71 od Zakonot za za{tita na kulturno nasledstvo). Nedvi`noto kulturno nasledstvo, bez ogled dali e vo pra{awe graditelska celina ili poedine~en objekt, kako zaedni~ko kulturno bogatstvo na svetot, vo prostornite i urbanisti~kite planovi treba da se tretira na na~in koj }e obezbedi negovo uspe{no vklopuvawe vo prostornoto i organizacionoto tkivo na gradovite i naselenite mesta ili po{irokite podra~ja i potencirawe na negovite grade`ni, oblikovni i estetski vrednosti. - Merki za namaluvawe na vlijanijata od upravuvawe so otpad

Soglasno ~len 7 od Zakonot za upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 68/04, 107/07, 102/08, 143/08, 124/10 i 9/11-pre~isten tekst), sozdava~ite na otpad se dol`ni vo najgolema mo`na mera, da go izbegnat sozdavaweto na otpad i da gi namalat {tetnite vlijanija na otpadot vrz ìvotnata sredina, ìvotot i zdravjeto na lu|eto. - Ne se dozvoluva deponirawe na otpad vo ramkite na planot; - Grade`niot {ut treba da se transportira direktno na deponijata za

koj }e se predvidi prostor za negovo skladirawe. [utot moè da se koristi kako agregat pri izgradba na pati{ta, za pokrivawe na divite deponii pri nivna rekultivacija, izdroben ili vo sostojba kakov {to e;

- Vo operativnata faza na planiranite objekti otpadot da se sobira, selektira i istiot koj }e nema upotrebna vrednost da se prevzema od strana na komunalnoto pretprijatie;

63

- Vo opfatot da se predvidat poplo~eni mesta za deponirawe na otpadocite vo kontejneri;

- Tvrdiot otpad }e se sobira vo kontejneri, a potoa komunalnoto pretprijatie }e vr{i evakuacija.

- Merki za namaluvawe na vlijanijata od nesre}i i havarii

Za namaluvawe na mo`nite vlijanija, predizvikani od nesre}i i havarii se prepora~uva implementacija na merkite, dadeni vo planskata dokumentacija, vo fazata na izgradba, {to }e ovozmoàt minimizirawe na eventualni pojavi na nesre}i i havarii vo operativnata faza.

- Merki za za{tita i spasuvawe

Merkite za za{tita i spasuvawe se odnesuvaat vo slu~aj na poàr, vo na voeni razurnuvawa i prirodni katastrofi i za niv se propi{ani specijalni aktivnosti za postapuvawe, soglasno donesenite propisi. - Merki za za{tita od poàr

Site objekti na predmetnata lokacija se locirani taka da do istite ima nepre~en pristap za protivpoàrnite vozila. Celokupniot soobra}aen sistem se sostoi od soobra}ajnici koi ovozmoùvaat lesen pristap na protivpoàrnoto vozilo do objektite i nepre~eno dvièwe na poàrnite vozila.

Rabnikot na pristapnite pati{ta treba da bide so visina ne pogolema od 7.0 sm i istitot treba da se zakosi zaradi polesen pristap na poàrnite vozila do objektite.

So planirawe na hidrantskata mreà zadovoleni se site merki na preventiva i za{tita vo slu~aj na poàr. Planiraweto i izrabotkata na tehni~kata dokumentacija treba da se vo soglasnost so Zakonot za za{tita od poàr.

Nadvore{nata hidrantska mreà e zbir na grade`ni objekti i uredi so koi vodata od izvor pogoden za snabduvawe so voda, so cevovodi se doveduva na hidrantskite priklu~oci koi neposredno se koristat za gasnewe na poàri ili na niv se priklu~uvaat protivpoàrnite vozila.

Za nadvore{nata hidrantska mreà e predviden prstenast sistem na cevovodi, so minimalen pre~nik F80 mm. Na hidrantskata vodovodna mreà so minimalen profil od F80 mm se postavuvaat protivpoàrni hidranti ~ii priklu~ni cevovodi imaat pre~nik najmalku F80 mm.

Hidrantite se postaveni na me|usebno rastojanie od 80-150 m. Pritisokot vo hidrantskata mreà ne smee da bide ponizok od 2,5 bara. Pritisokot za goleminata na pritisokot vo hidrantskata mreà gi dava lokalnoto komunalno pretprijatie nadle`no za izdavawe na hidrotehni~kite uslovi za priklu~uvawe na sekoj objekt.

Pri izrabotka na tehni~kata dokumentacija za izgradba na objektite da se izraboti i poseben proekt za za{tita od poàr koj }e e vo soglasnost so Zakonot za za{tita od poàr.

64

- Merki za za{tita od prirodni katastrofi

Vo mirnodopski period moè da dojde do pojava na vonredni uslovi poradi elementarni nepogodi koi nastanuvaat pod dejstvo na prirodni sili: zemjotres, poplava, silen veter, sneg, nanosi, lavini, lizgawe i odronuvawe na teren i sl. Mnogu od ovie opasnosti moàt predvreme da se predvidat, vo koj slu~aj moàt da se prezemat odredeni organizaciono-tehni~ki merki za nivno spre~uvawe ili namaluvawe na posledicite.

Prirodnite pojavi moàt da se javat i kako kombinirani pojavi kaj koi pri~initel e ~ovekot, a posledicite se rezultat na prirodni sili (poplavi predizvikani so ru{ewe na brani, naso~uvawe na meterolo{kite pojavi i predizvikuvawe na vonredni sostojbi).

Seizmi~kite pojavi, zemjotresite se dominantni nepogodi koi moàt da imaat katastrofalni posledici vrz ~ovekot i prirodata.

Prostorot na seloto spored seizmi~kite karakteristiki e zona so visok stepen na seizmo~nost i o~ekuvan intenzitet od 8º po MCS. Namaluvawe na seizmi~niot rizik i posledicite moè da se postigne so primena na soodvetni ekonomski merki za za{tita na sozdadenite vrednosti (grade`na intervencija na nosivata konstrukcija na postojnite objekti zaradi zgolemuvawe na otpornosta na zemjotres), odnosno zadolìtelna primena na tehni~kite normativi za izgradba na objekti od visokogradbata vo seizmi~kite podra~ja.

65

9. Plan na merki za monitoring na ìvotnata sredina

Za izrabotka na efektiven plan za upravuvawe, neophodno e

najnapred da se sprovede ocena na statusot na site prirodni vrednosti vklu~uvaj}i go i zdravjeto na ~ovekot. Vo sledniot ~ekor se opredeluvaat celi i prioriteti za upravuvawe. Dali prevzemenite merki i aktivnosti gi davaat posakuvanite rezultati se utvrduva preku kontinuiran monitoring. Podatocite od monitoringot }e bidat osnova za izrabotka na sledniot plan za upravuvawe. Spored toa, monitoringot e sostaven del od kru`niot proces na planirawe na upravuvaweto.

Osnovni celi na planot za monitoring se: • Podobruvawe na kvalitetot na ìveewe i zgolemuvawe na

ìvotniot standard; • Za{tita na ìvotnata sredina so implementacija na Planot; • Odrùvawe na postojano nivo na flora i fauna; • Podobruvawe na kvalitetot na vozduhot; • Za~uvuvawe na kvalitetot na po~vata; • Minimizirawe na otpadot, reciklirawe i negova povtorna

upotreba; • Minimizirawe na pojavi od nesre}i i havarii.

Sepak, toa naj~esto se postignuva niz osmisleni nau~ni istraùvawa ~ija glavna cel e da gi opi{at procesite na ekosistemite vklu~uvaj}i gi i zakonite koi vlijaat vrz niv.

Ekolo{kiot monitoring se odnesuva na posledovatelni merewa vo ekosistemite so glavna cel opredeluvawe na trendovi vo komponentite, procesite ili funkciite.

So sekoj predlog merki za za{titata na ìvotnata sredina potrebno e da se izgotvi plan za monitoring na predloènite merki i monitoring na ìvotnata sredina. Vo sovremenoto planirawe na prostorot, zada~ite na za{tita na prirodata se usmereni osobeno na aktivno ureduvawe i za{tita na prirodata i ìvotnata sredina, sanirawe na mo`nite {teti i povtorno vospostavuvawe na prirodnata sredina.

Dokolku pri izrabotka na planot i ureduvaweto na prostorot se dojde do odredeni novi soznanija za prirodni retkosti koi moè da bidat zagrozeni potrebno e da se prezemat merki za za{tita soglasno Zakonot.

Planot na monitoring predviduva sledewe na slednite parametri vo ìvotnata sredina: - Sledewe na kvalitetot i kvantitetot na vodite; - Sledewe na kvalitetot na vozduhot; - Sledewe na kvalitetot na po~vata; - Sledewe na bu~avata.

So ovoj plan }e se ovozmoì: • Potvrda deka dogovorenite uslovi pri odobruvawe na proektot se

soodvetno sprovedeni; • Upravuvawe so nepredvideni vlijanija i promeni;

66

• Potvrda deka vlijanijata vrz mediumite na `ivotnata sredina se vo ramkite na predvideni ili dozvoleni grani~ni vrednosti;

• Potvrda deka so primena na merkite se vr{i za{tita na `ivotnata sredina, odnosno namaluvawe na negativnite vlijanija.

67

10. Netehni~ko rezime

Paralelno so promenite na op{testveno-ekonomskite uslovi i urbanisti~kata regulativa se naloùva potreba od postapka za izgotvuvawe na Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo.

So samoto realizirawe na ovaa planska zada~a se dobivaat podatoci za po~vata, vozduhot, vodata, klimatskite faktori, naselenieto, zdravjeto na lu|eto, materijalnite dobra i dr. i se sozdavaat uslovi za iznao|awe na pri~inite vrz osnova na koja se odbiraat alternativite i se predviduvaat merki za za{tita i namaluvawe na negativnite vlijanija. So identifikacijata na mo`nite problemi treba da se racionaliziraat tro{ocite i da se napravi najsoodveten izbor na merkite za za{tita na ìvotnata sredina. Rezultatot od u~estvoto na javnosta treba da se zeme {to e mo`no pove}e. Preku realizacija na planskiot opfat doa|a do podobruvawe na ekonomskite uslovi preku otvarawe na novi rabotni mesta, odnosno }e se sozdadat uslovi za ekonomsko angaìrawe na naselenieto, a so samoto toa vospostavuvawe na preduslovi za odr`liv ekonomski razvoj.

Pri definirawe na celite za izrabotka na Strategiska ocena na ìvotnata sredina, potrebno e istite da proizleguvaat od planskiot dokument. So takov pristap se sozdava mo`nost za pravilna primena na merkite za za{tita na ìvotnata sredina vo ramkite na sodrìnite i celite definirani so planskiot dokument i ovozmoùvawe na odr`liv razvoj preku izbor na alternativni re{enija.

Osnovnata zada~a na Planot pretstavuva da preku analiza na sostojbata i definirawe na idnite potrebi, go definira i dimenzionira: - opfatot na Planot; - sodrìna na osnovnite funkcii; - prostorna disperzija na funkciite; - mreà na infrastruktura.

Pri izrabotkata na ovoj strate{ki dokument isto taka se zemaat vo predvid i:

- alatkite koi bi se koristele za realizacijata na Strategijata za odr`liv razvoj,

- merki za zgolemuvawe na transparentnosta i efikasnosta vo donesuvawe na odluki,

- merki za sistematski i efektiven priod kon ìvotnata sredina od povisoko nivo pri donesuvawe na odluki i merki koi se vo funkcija na konsultaciite i u~estvoto na javnosta.

Vo osnova, Izve{tajot za Strategiskata ocena za ìvotnata sredina se bazira na detali od planot, programite i strategiite, kako i informaciite koi se utvrdeni pri izgotvuvaweto, a se od osobeno zna~ewe za mo`nite vlijanija na ìvotnata sredina.

Izve{tajot na ovoj planski dokument gi opfa}a podatocite za: • postojnata sostojba na planskiot opfat, • potencijalnite vlijanija vrz naselenieto, zdravjeto na lu|eto,

florata, faunata, po~vata, vozduhot, vodata, klimatksite faktori, materijalnite dobra, kulturnoto nasledstvo, pejsaì i dr.;

68

• merkite za za{tita i namaluvawa na vlijanijata; • kratok pregled na pri~inite vrz osnova na koj se odvivaat

alternativite; • sostojbata na ìvotnata sredina bez implementacijata na planot; • planot za monitoring na ìvotnata sredina.

Zada~a na Planot neposredno pretstavuva maksimalno efikasno integrirawe na prostorot i funkciite na naseleno mesto Lozovo vrz osnova na programskite elementi dadeni vo GUP za naseleno mesto Lozovo so Odluka 0701-31 od 21.06.1999 godina, Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe i Pravilnikot za standardi i normativi za planirawe na prostorot vo ~ija osnova se sodràni slednite osnovni elementi: - analiza na sostojbite i nasoki za organizacija na prostorot, - sostojba na prirodnite i so rabota sozdadeni vrednosti, - analiza na izgradenite fondovi vo oblasta na domuvaweto, Komercijalni, javni i op{testveni funkcii, komunalna infrastruktura, soobra}aj, javno zelenilo: - definirawe na optimalno organizirani prostori za domuvawe, komercijalni i javni funkcii, - definirawe na sistem na soobra}ajnici i nivno vklopuvawe vo soobra}ajniot sistem na seloto, - optimalno dimenzionirawe na kapacitetite na komunalnata infrastruktura.

Naseleno mesto Lozovo vo smisol na arhitektonsko-urbanisti~ko planirawe e definiran so pove}e blokovi, koi pak gi naso~uvaat osnovnite celi za prostorna organizacija.

So samiot raste` na seloto se zgolemuvaat potrebite za prostorna organizacija i distribuirawe na oddelni sodrìni od prednabregnatite strukturi vo svojata celina.

So ovaa planska dokumentacija se izrabotuva Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo. Soglasno Zakonot za Prostorno i urbanisti~ko planirawe planskiot period na Urbanisti~kiot plan iznesuva 10 godini, odnosno do 2019 godina. Pojdovna to~ka vo iznao|awe na koncepcijata na re{enieto na ovoj urbanisti~ki plan pokraj smernicite od GUP se i sozdadenite uslovi na prostorot koj e predmet na izrabotka na ovaa urbanisti~ka dokumentacija. So ovoj plan se ureduva namenata i na~inot na koristewe na prostorot, kako i uslovite za gradewe. Urbanisti~koto planirawe treba da obezbedi za{tita i razvoj na dràvniot i javen interes so planski odredbi so koi se utvrduva prostorot za gradewe i razvoj na gradbi koi se od zna~ewe kako na op{tinata taka i na dràvata. Urbanisti~ki plan za del od selo Lozovo se izrabotuva soglasno so prostornite mo`nosti na lokacijata, postojnata sostojba, GUP-ot za naseleno mesto Lozovo. Izgotvuvaweto na dokumentacijata se vr{i soglasno zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11 i 53/11) i ~len 3, 5, 7, 18 i 19 od Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06), Zakonot za

69

prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05, 137/07, 91/09, 124/10, 18/11 i 53/11), Zakonot za prostorno i urbanisti~ko planirawe - (pro~isten tekst) („Sl. Vesnik na RM” br. 60/11), Pravilnikot za pobliska sodrìna, razmer i na~in na grafi~ka obrabotka na urbanisti~kite planovi („Sl. Vesnik na RM” br. 78/06), Pravilnikot za standardi i normativi za urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 142/10, 64/11 i 98/11).

Izvodot od GUP za del od selo Lozovo, op{tina Lozovo so konceptot na prostornata organizacija vo opredelenite granici na planskiot opfat, gi definira strukturata i prostorniot raspored na povr{inite nameneti za osnovnite gradski funkcii i infrastrukturni sistemi.

Lokalitetot koj gi opfa}a UB 9 i 10 e planiran za: - Proizvodstvo - Za{titno zelenilo. Razvojot na funkcijata proizvodstvo }e se naso~uva kon celosno zadovoluvawe na industriskite potrebi.

Razvojot na industrijata }e ima prioritetno zna~ewe vo zadovoluvaweto na kompleksot na ~ovekovite potrebi. Glavni razvojni celi na Proizvodstvoto pretstavuvaat: - Racionalizacija na prostornata organizacija na industrijata preku racionalen i ekonomi~en pristap vo idnoto koristewe na grade`noto zemji{te so nagolemuvawe na stepenot na izgradenost i iskoristenost vo soglasnost so vaè~kite standardi i normativi. - Podignuvawe na stanbeniot standard na povisoko nivo vo site elementi. - Revitalizacija i sanacija na stanbeniot fond.

Vkupnata povr{ina na prostorot vo planskiot opfat iznesuva 16.71 ha.

Planskiot opfat na UP za del od selo Lozovo e definirana so slednata granica:

-Na severo-isto~niot del granicata zapo~nuva vo neposredna blizina na èlezni~kata pruga Ko~ani-Veles, prodolùva na istok po osovinata na èlezni~kata pruga,potoa prodolùva na jug po granica na KP 1252 pa prodolùva KP 1632 se do presekot so KP 1629 i 1628. Potoa prodolùva na zapad po granicata na 1629, 1628, 2603, 2605 i 2570/3 se do presekot so KP 2546. Na sever prodolùva po granicata na KP 2546 se do presekot so èlezni~kata pruga na istok.

Povr{inata vo granicite na planskiot opfat na UP za del od selo Lozovo iznesuva 16.71 ha. Osnovnata namena na prostorot na lokalitetot e:

G - PROIZVODSTVO, DISTRIBUCIJA I SERVISI G2 - Lesna i nezagaduva~ka industrija Vkupno 42 parceli se so namena lesna i nezagaduva~ka industrija,

so vkupna povr{ina od 120176 m2, odnosno 12.02 ha i 71.9 % od planskiot opfat.

Vkupnata povr{ina {to ja zafa}aat predvidenite povr{ini za gradba iznesuva 61115.28 m2, odnosno 6.11 ha.

D - ZELENILO, SPORT, REKREACIJA I MEMORIJALNI PROSTORI

70

D2 - Za{titno zelenilo D3 - Sport i rekreacija. Vkupno 4 parceli se so namena za{titno zelenilo so vkupna

povr{ina od 5866m2, odnosno 0.59 ha i 3.5 % od planskiot opfat. Zeleniloto se javuva i vo sostav na grade`nite parceli i

pretstavuva kategorija koja go nadopolnuva ostanatoto zelenilo. Zelenite povr{ini vo sostav na grade`nite parceli se predviduva da se obrabotat so visoko i nisko zelenilo, nasadi od cve}e, ovo{ki i sl. Ureduvaweto na dvornite povr{ini okolu objektite se vr{i spored èlbite i mo`nostite na sopstvenicite. Vo dvornite mesta da bidat zastapeni dekorativni vidovi od listopadni i zimzeleni drva, `bunovi.

E - INFRASTRUKTURA E 1 - Soobra}ajna infrastruktura E 2 - Komunalna suprastruktura. Samo dve parceli se so namena komunalna suprastruktura, so

povr{ina od 284.11 m2, odnosno 0.03 ha i 0.2% od planskiot opfat. Vkupnata povr{ina {to ja zafa}aat predvidenite povr{ini za

gradba iznesuva 40 m2 odnosno 0.004 ha. Sevkupnata analiza na sostojbite na infrastrukturata gi opfa}a

slednite oblasti: - soobra}ajna infrastruktura; - hidrotehni~ka infrastruktura; - toplovodni instalacii; - elektri~na infrastruktura; - telekomunikacii.

So planot se utvrduvaat planskite re{enija za infrastrukturata. Mo`nostite za prostoren razvoj gi definiraat nasokite postaveni kako del na razvojot.

Pri izgotvuvaweto na UP za del od selo Lozovo vo soobra}aen smisol vodeno e smetka za GUP za naseleno mesto Lozovo kade se definirani soobra}ajnicite od povisok rang. Pokraj toa, pri re{avaweto na UP se trgna od faktot deka se raboti za urbani blokovi koi pretstavuvaat neizgradeno zemji{te, nadvor od centralnoto gradsko podra~je pa od tamu i soobra}ajnata mreà koja go opsluùva istiot e delumno oformena.

Soobra}ajnicite koi egzistiraat na ovoj prostor, ne gi zadovoluvaat potrebite na sovremeniot soobra}aj, zatoa so izrabotka na UP za del od selo Lozovo postojnite soobra}ajnici se zadràni zaradi izgradenosta na okolniot prostor koj go opsluùvaat, a predvideno e nivno dooformuvawe prema standardite i normativite za planirawe na javni pati{ta. Pe{a~kiot soobra}aj vo glavno }e se odviva po trotoarite po koi moè kontinuirano i nesmetano da se dviì niz Urbaniot blok. Parkiraweto vo grade`nite parceli, re{avano e sprema mo`nostite koi gi dava parcelata. @elezni~kiot soobra}aj vo ramkite na opfatot pretstavuva delot od èlezni~kata pruga Veles-Ko~ani koja minuva na isto~nata strana na opfatot. Spored Zakonot za èleznici („Sl. Vesnik na RM” br. 58/07 i 48/10) (4. Za{tita na èlezni~kata infrastruktura ~l. 35 stav 4),

71

predviden e za{titen pojas od 10 m od krajnata to~ka na pru`niot pojas vo koj ne smeat da se gradat gradbi.

Bidej}i se raboti za Urban blok koj e neizgraden, zna~i deka na toj prostor nema izvedena, odnosno delumna izvedena vodovodna i kanalizaciona mreà. Se predviduva oformuvawe na nova vodovodna i dooformuvawe na kanalizacionata mreà.

Od analizata za postojnata sostojba za infrastrukturata konstatirano e deka vo ramkite na opfatot ne postojat nikakvi vodovodni instalacii. Vodosnabduvaweto e predvideno so dooformuvawe na postoe~kata vodovodna mreà vo seloto.

Izborot na trasite e izvr{en spored planiranata sostojba, odnosno predvideniot raspored na predvideni soobra}ajnici odnosno vodokorisnici. Vodosnabduvaweto }e se vr{i od glavnite vodovi koi se predvideni vo trupot na patot. Na lokalitetot se predviduva fekalnata kanalizacija da se izvede so minimalen profil F200. Pаdovite na kanalite se usoglasuvat so padovite na ulicite.

Za opredeluvawe na kapacitetot na mreàta za industrija koli~inata na otpadni vodi se procenuva na 50% od sredno dnevnata potro{uva~ka na voda (31,25 l/sek). Se predviduva fekalnata kanalizacija da se izvede so minimalen profil F200 mm bez ogled na raspoloìvite padovi.

Vo ramkite na planskiot opfat EVN Makedonija AD Skopje ima predvideno dve trafostanici TS 10/ 0.4 kV vo ramkite na opfatot.

Vo planskiot opfat predvideni se 42 parceli za lesna i nezagaduva~ka industrija so povr{ina za gradba 61115.28 m2.

Dokolku so formirawe na novi proizvodni procesi se javi potreba za novi trafostanici, }e se obezbedat lokacii vo neposredna blizina na opfatot.

Niskonaponskiot razvod kako i osvetluvaweto na ulicite }e se izvede sprema posebnite proekti izraboteni od soodvetni stru~ni lica. Niz planskiot opfat minuva srednonaponski dalekuvod 10 KV koj e so za{titna zona od po 7.5 m od dvete strani vo koj nema povr{ini za gradba. Dimenzioniraweto na telefonskata mreà se vr{i vo zavisnost od potrebite na objektite od proizvodstvo, distribucija i servisi vo zavisnost od namenata i brojot na vrabotenite vo istite. Brojot na elektronsko-komunikaciski korisnici kako i rasporedot na nivnoto povrzuvawe moè da bide izmenet zavisno od rasporedot i potrebite na idnite korisnici vo stopanskiot kompleks, za {to e potrebno da bidat izraboteni i utvrdeni posebni proekti. Novite tehnologii vo sferata na komunikaciite, digitalnite sistemi, {irokopojasnite uslugi }e bidat implementirani vo kompleksot zavisno od barawata na korisnicite. Stopanskiot kompleks, kako i ovoj region se celosno pokrieni so signal na mobilnite telekomunikaciski operatori.

Vlijanieto vrz specifi~nite mediumi od ìvotnata sredina }e bidat namaleni ili eliminirani dokolku pri izvedbata na planskiot opfat se primenat merkite, definirani vo Planot. Isto taka, treba da se zeme vo predvid i analizata na alternativi od koja se pravi aspekt za izbor na najdobro re{enie za namena na lokacijata zaedno so nejzinata

72

ekonomska opravdanost, ideen razvoj, finansiski mo`nosti i za{tita na ìvotnata sredina.

Koga stanuva zbor za monitoring na ìvotnata sredina se dava mo`nost za ispituvawe, ocenuvawe i sistemsko nabquduvawe na zagaduvaweto i sostojbata na mediumite vo ìvotnata sredina kako i identifikacija i registracija na izvorite na zagaduvawe. Planot na monitoringot pretstavuva alka pome|u site vklu~eni strani i pretstavuva osnova za nadle`nite institucii vo koj }e go kontroliraat procesot na sproveduvawe na zakonskata regulativa i da donesuvaat odluki.

Najgolem benefit vo sproveduvaweto na strategiskata ocena na ìvotnata sredina se gleda vo:

• vklu~uvawe na socijalnite, ekonomskite i aspektite na ìvotnata sredina;

• me|usektorska sorabotka; • fleksibilnost; • razvoj na regionalnite celi; • konzistentnost so strete{kite opredelbi za odr`liv razvoj.

Isto taka, }e se obezbedi za{tita i odr`liv razvoj na resursite, za{tita na ìvotnata sredina i lu|eto.

73

11. Prilozi Lista na nacionalna zakonska regulativa

1. Zakon za ìvotna sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 53/05, 81/05, 24/07, 159/08, 83/09, 48/10, 124/10 i 51/11);

2. Uredba za opredeluvawe na proektite i za kriteriumite vrz osnova na koi se utvrduva potrebata za sproveduvawe na postapkata za ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 74/05);

3. Pravilnik za sodrìnata na barawata {to treba da gi ispolnuva studijata za ocena na vlijanieto na proektot vrz ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 33/06);

4. Uredba za strategiite, planovite i programite, vklu~uvaj}i gi i promenite na tie strategii, planovi i programi, za koi zadolìtelno se sproveduva postapkata za ocena na nivnoto vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz ìvotot i zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);

5. Uredba za sodrìnata na izve{tajot za strategiska ocena na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 153/07);

6. Pravilnik za vospostavuvawe na listata na eksperti za SO@S, procedurata za sproveduvawe na ispitot za eksperti za SO@S, vospostavuvawe komisijata za ocenka na znaeweto na ekspertite za SO@S („Sl. Vesnik na RM” br. 129/07);

7. Uredba za kriteriumite vrz osnova na koi se donesuvaat odlukite dali opredeleni planski dokumenti bi moèle da imaat zna~itelno vlijanie vrz ìvotnata sredina i vrz zdravjeto na lu|eto („Sl. Vesnik na RM” br. 144/2007);

8. Uredba za u~estvo na javnosta vo tekot na izrabotkata na propisi i drugi akti, kako i planovi i programi od oblasta na ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 147/08);

9. Pravilnik za standardi i normativi za planirawe na prostorot („Sl. Vesnik na RM” br. 69/99);

10. Zakon za prostorno i urbanisti~ko planirawe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05; izmeni 137/07 i 24/08-pre~isten tekst, 91/09);

11. Zakon za gradewe („Sl. Vesnik na RM” br. 51/05); 12. Zakonot za kvalitet na ambientniot vozduh („Sl. Vesnik na RM”

br. 67/04; izmeni 92/07); 13. Pravilnik za kriteriumite, metodite i postapkite za ocenuvawe

na kvalitetot na ambientalniot vozduh („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04);

14. Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 4/98; izmeni 19/00; 42/05; 46/06); Zakon za vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 87/08 i 06/09);

15. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99); 16. Uredba za kategorizacija na vodotecite, ezerata, akumulaciite i

podzemnite vodi („Sl. Vesnik na RM” br. 18/1999, 71/99); 17. Uredba za klasifikacija na vodite („Sl. Vesnik na RM” br. 18/99); 18. Zakon za upravuvawe so otpad („Sl. Vesnik na RM” br. 09/11); 19. Lista na otpadi („Sl. Vesnik na RM” br. 100/05);

74

20. Zakon za za{tita od bu~ava vo ìvotnata sredina („Sl. Vesnik na RM” br. 79/07);

21. Odluka za utvrduvawe vo koi slu~ai i pod koi uslovi se smeta deka e naru{en mirot na gra|anite od {tetna bu~ava („Sl. Vesnik na RM” br. 64/93);

22. Zakon za za{tita na kulturnoto nasledstvo („Sl. Vesnik na RM” br. 20/04; izmeni 115/07);

23. Zakon za za{tita na prirodata („Sl. Vesnik na RM” br. 67/04; izmeni 14/06; 84/07);

24. Zakon za blagosostojba na ìvotnite („Sl. Vesnik na RM” br. 113/07);

25. Zakon za blagosostojba na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br. 25/98; 06/00);

26. Zakon za za{tita na rastenijata („Sl. Vesnik na RM” br.25/98; izmeni 06/00);

27. Zakon za za{tita pri rabota („Sl. Vesnik na RM” br. 13/98; 33/00; 29/02);

28. Zakon za energetika („Sl. Vesnik na RM” br. 63/06, 36/07); 29. Zakon za eksproprijacija („Sl. Vesnik na RM” br. 33/95, izmeni

20/98, 40/99, 31/03, 46/05 i 10/08); Lista na relevantni EU direktivi

Direktivi na EU ipfateni vo Nacionalna strategija za aproksimacija vo ìvotnata sredina (2008). Relevantni se i nivnite izmeni i dopolnuvawa:

1. Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES) 2. Direktiva za deponii (99/31/ES) dopolneta so Regulativa (ES)

1882/2003 3. Regulativa za prenos na otpad (EES) 259/93 dopolneta so Odlukite

94/721/ES, 96/660/ES, 98/368/ES i 99/816/ES, i Regulativite (ES) 2408/98, (ES) 120/97 i (ES) 2557/2001

4. Direktiva za upravuvawe so otpadot od industrija za ekstrakcija na mineralni surovini (2006/21/ES)

5. Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES), dopolneta so Regulativata (ES) 1882/2003

6. Direktiva za nacionalni plafoni na emisii (2001/81/ES) 7. Direktiva za benzen i jaglerod monoksid (2000/69/ES) 8. Direktiva za ozon vo ambientniot vozduh 2002/3/ES 9. Direktiva 2004/107/ES za arsen, kadmium, ìva, nikel i

policikli~ni jaglevodorodi vo ambientniot vozduh 10. Direktiva za informirawe na korisnici (1999/94/ES) dopolneta

so Direktivata 2003/73/ES 11. Ramkovna Direktiva za voda (2006/60/ES) dopolneta so Odlukata

2455/2001/ES 12. Direktiva za urbani otpadni vodi (91/271/EES) dopolneta so

Direktivata 98/15/ES i Regulativata (ES) 1882/2003 13. Direktiva za voda za piewe (98/83/ES) dopolneta so Regulativata

(ES) 1882/2003

75

14. Direktiva za povr{inska voda za apstrakcija (75/440/ES) dopolneta so Direktivite 79/869/EES i 91/692 EES (}e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2006/60/ES) od 22.12.2007

15. Direktiva za voda za kapewe (2006/7/ES) 16. Direktiva za ispu{tawe na opasni supstancii vo vodite

(76/464/EES) dopolneta so Direktivata (91/692/EES i 2000/60/ES) e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007, osven ~len 6, koj be{e otpovikan na 22.12.2000.

17. Direktiva za merewe na kvalitetot na vodata za piewe (79/869/EES) dopolneta so Direktivite 81/855/EES, 91/692/EES, i Regulativata (ES) 807/2003 }e bide otpovikana so Ramkovnata direktiva za vodi (2000/60/ES) od 22.12.2007)

18. Direktiva za podzemni vodi (80/68/EES) dopolneta so Direktivata 91/692/EES

19. Direktiva za voda za ribi (78/659/EES) dopolneta so Direktivata 91/692/EES i Regulativata (ES) 807/2003

20. Direktiva za Strate{ka ocena na ìvotna sredina (2001/42/ES) 21. Direktiva za pristap na informacii za ìvotnata sredina

(2003/4/ES) 22. Direktiva za Ocenka na vlijanieto vrz ìvotnata sredina

(85/337/EES) dopolneta so Direktivite 97/11/ES i 2003/35/ES

76

Dodatok 1

Izvestuvawa

77

Koristena literatura

• Prostorniot plan na RM, 2004; • Planska dokumentacija za Urbanisti~ki plan za del od selo

Lozovo, Urban blok 9 i 10, op{tina Lozovo; • Pregled na za{titni podra~ja vo RM (2008) i Izve{taj na

me|unaroden konsultant za za{titeni podra~ja vo ramki na UNDP/GEF/M@SSP proektot: Zajaknuvawe na ekolo{kata, institucionalnata i finansiskata odr`livost na sistemot na za{titeni podra~ja vo Makedonija;

• Nacionalna strategija za odr`liv razvoj, 2009; • Vtor Nacionalen izve{taj za klimatski promeni, 2008 • Nacionalna strategija za mehanizmot za ~ist razvoj za prviot

period na obvrski spored protokolot od Kjoto 2008-2012, 2007; • Vtor Nacionalen Ekolo{ki akcionen plan na RM, 2006 • Nacionalna strategija za biolo{ka raznovidnost, 2004; • Strategija za upravuvawe so otpad vo RM 2008-2020; • Nacionalna transportna strategija za patniot prevoz, 2008; • Strategija za demografski razvoj na RM 2008-2015; • Nacionalna programa za usvojuvawe na pravoto na EU (NPPA II,

2007); • Nacionalna strategija za monitoring na ìvotnata sredina, 2004; • Strategija za upravuvawe so ìvotnata sredina, 2005; • Strategija za podigawe na javnata svest vo ìvotnata sredina, 2005; • Strategija i akcionen plan za implementacija na Arhuskata

konvencija, 2005; • Nacionalen zdrastveno-ekolo{ki akcionen plan (NZEAP), 1999; • Direktiva za stani{ta (92/43/EES); • Direktiva za divi ptici (79/409/EES); • Ramkovna direktiva za voda (2000/60/ES); • Ramkovna direktiva za kvalitet na ambienten vozduh (96/62/ES); • Ramkovna direktiva za otpad (2006/12/ES); • Ramkovna direktiva za bu~ava (2002/49/ES); • Direktiva za ocenka na vlijanieto vrz ìvotnata sredina

(85/537/EES); • Direktiva za strategiska ocena na ìvotna sredina (2001/42/ES); • EU [estiot Akcionen Plan za ìvotna sredina (2001/42/ES); • Direktivata na sovetot 96/61/ES od 24.09.1996 god. za integrirana

kontrola i prevencija od zagaduvaweto; • Dostapni iskustva i praktiki.

Lista na akronimi NEAP - Nacionalen Ekolo{ki Akcionen Plan NZEAP - Nacionalen Zdrastven i Ekolo{ki Akcionen Plan OV@S - Ocena na vlijanijata vrz ìvotnata sredina

78

SO@S - Strategiska ocena na vlijanijata vrz `ivotnata sredina ISKZ - Integrirano spre~uvawe i kontrola na zagaduvaweto GUP - Generalen urbanisti~ki plan DUP - Detalen urbanisti~ki plan EU - Evropska unija RM - Republika Makedonija

79

izve[taj za strategiska ocena na @ivotnata sredina za del od selo lozovo urban blok 9 i... ·...

Documents