izvestaj o stanju zivotne sredine u republici srbiji, 2011

194
ИЗВЕШТАЈ О СТАЊУ ЖИВОТНЕ СРЕДИНЕ У РЕПУБЛИЦИ СРБИЈИ Република Србија Министарство енергетике, развоја и заштите животне средине Агенција за заштиту животне средине 2011

Upload: tamaramama

Post on 11-Nov-2015

221 views

Category:

Documents


3 download

DESCRIPTION

Izvestaj o stanju zivotne sredine u Republici Srbiji. 2011.

TRANSCRIPT

  • ,

    2011

  • ,

    2011.

    , 2012.

  • :

    ,

    :

    , . .

    :

    :

    :

    * 2012. : ?

    :

    :

  • 2011. 3

    1. ................................................................................................................................ 7

    2. ........................................................... 9

    2.1 .............................................................................................................. 9 2.1.1 () ........................................................................................... 9 2.1.2 ......................................................................... 13 2.1.2 () ...................................................................... 21 2.1.3 O 2011. .................................................................... 26 2.1.4 CO, SO2, O3, NO2 PM10 ............................................................ 28

    2.2. 2011. ()......................................... 30 2.2.1 ...................................................................................... 31 2.2.2 ........................................................................................................... 31 2.2.3 ................................................................. 32

    2.3 () ......................................................................................................... 33

    3. .............................................................................................................................. 40

    3.1 ........................................................................................ 40 3.1.1 ()....................... 40 3.1.2 Serbian Water Quality Index () ........................................................................ 45 3.1.3 (C) .................................................................................. 47 3.1.4 SWQI () ........................................ 52 3.1.5 ........................................ 55 3.1.6 .................................................................. 59

    3.2 ............................................. 63 3.2.1 ......................................... 63

    3.3 ................................................................................................................ 65 3.3.1 ................................................................... 65 3.3.2 ............................................................ 67

    3.4 ............................................................................ 70

    4. ............................................................... 73

    4.1 ........................................................................................ 73 4.2 ....................................................................................................... 75

    4.2.1 EMERALD .............................................................................................. 77 4.2.2 NATURA 2000 .................................................................................................... 78

    4.3 ............................................................................................................ 78 4.3.1 ................................................................................................... 80

    4.4 ...................................................................................................................... 81

    5. .................................................................................................................. 83

    5.1 () ..................................................................... 83 5.1.1 .................................. 83 5.1.2 ........ 87 5.1.3 - ................................................................................................................ 92 5.1.4. , , ............ 93

    5.2 () ........................................................... 95 5.3 () ...................................................... 96

    6. .......................................................................................................................... 100

    6.1 () .................................................................................................... 100 6.2 () ................................................................................................ 101 6.3 ........................................................................... 104

    6.3.1 ............................................. 105

    6.4 ..................................... 106 6.5 ................................................................................... 108

  • 2011. 4

    6.6 ................................................................ 110 6.6.1 () ................................... 110 6.6.2 ............................................................. 111 6.6.3 ....................................................................................... 112 6.6.4 ............................................................................... 113 6.6.5 .......................................................................... 113

    7. , ..................................................................... 114

    7.1 , ........................................................................ 114 7.1.1 ................................................................................................... 115

    7.2 ................................................................................................................ 116 7.2.1 ............................................................................... 117 7.2.2 ...................................................................... 118 7.2.3 ...................................................................... 118

    7.3 ............................................................................................ 119 7.4 ............................................................................................................ 120

    7.4.1 .............................................................. 120 7.4.2 .......................... 121

    7.5 .......................................................... 122 7.6 ....................................................................................................... 124 7.7 .................................................................................... 125

    7.7.1 .................................................................................................. 127 7.8 ........................................................................................ 127

    7.8.1 ............................................................................................ 129

    8. : .... 130

    8.1 (WEI) () ........................................................................ 130 8.2 () ............................................................ 133

    8.2.1 ...................................... 133 8.3 .............................................................. 135

    8.3.1 ..................................................................................................... 135 8.3.2 ..................................................................................... 136 8.3.3 ............................................................................................... 137

    8.4 .................................................................................................... 138 8.4.1 ................................................................................. 138 8.4.2 ................................................................................................ 139

    9. ............................ 140

    9.1 ..................................................................................................................... 140 9.1.1 () ............................. 140 9.1.2 ........ 146

    9.2 ...................................................................................................................... 147 9.2.1 () .................. 148 9.2 2 () .................................... 149 9.2.3 () ........................................................... 151 9.2.4 () ........................ 153 9.2.5 () ................... 157 9.2.6 . 159

    9.3 .............................................................................................................. 160 9.3.1. () .......................................... 160 9.3.2 () .............................................. 162 9.3.3 () ............................ 164

    9.4 ....................................................................................................................... 169 9.4.1 (decoupling) ................................... 169 9.4.2 (decoupling) ................................... 170 9.4.3 ........................................... 171

    9.5 ........................................................................................................................... 172 9.5.1 (-) ...................................................................... 172

  • 2011. 5

    10. ........................................ 175

    10.1 ............................................................................................ 175 10.1.1 () ................................................................................... 177 10.1 2 () .............................................................. 178 10.1.3 () ............................................................................... 180 10.1.4 () .......................... 184 10.1.5 () ....................................................... 185

    11. ................................................................................................................... 187

    11.1 () ................................................ 187 11.2 .................................................................................................................... 188

    12. ................................................................................................................ 190

  • 2011. 6

  • 2011. 7

    1.

    76. 77. (. , . 135/04 36/09). , a .

    , , , 74. (. , . 98/06) .

    , , : (. , . 12/10) a a (. , . 57/08). .

    2011. ,

    (. , . 37/2011). . , , .

    , , , . () :

    ()

    ()

    ()

    ()

    ()

    .

    2011. 10 :

    1)

    2)

    3)

    4)

    5)

    6)

    7) ,

    8) :

    9)

  • 2011. 8

    10)

    11)

    12)

    , . , . , . , .

    2011. IPA Assisting the Serbian Environmental Protection Agency in strengthening the National EIONET network. . , . , .

  • 2011. 9

    2.

    2.1

    2.1.1 ()

    , , , (. , . 91/2010), (. , . 71/2010). , , , .

    , ( 1).

    1. 2011.

    , . . , .

    .

  • 2011. 10

    2011. , , . 2012. , 408,8Gg. ( 2):

    (1)

    (2) 1

    (3)

    (4) 1

    (5) , ,

    (6) ,

    (7) ,

    (8) ,

    (9) ,

    (10) , , .

    2. (Gg)

    1 , 2011.

  • 2011. 11

    A , 67,7Gg. , , , ( 3):

    (1)

    (3)

    (2) 1

    (12)

    (4) 1

    (6) ,

    (13) Lafarge

    (14) U.S. Steel

    (15) -, -

    (8) ,

    3. (Gg)

  • 2011. 12

    , , , . 2011. , 24,87Gg. ( 4):

    (1)

    (2) 1

    (7) ,

    (3)

    (6) ,

    (4) 1

    (5) , ,

    (8) ,

    (12)

    (9) , .

    4. (Gg)

  • 2011. 13

    2.1.2

    , (Core set of indicators CSI) (). . LRTAP . 2011. 11 2000. 2009. 2010. . :

    1. - CSI 001

    2. (NOx, CO, CH4 NMVOC) CSI 002

    3. (PM10, NOx, NH3 SO2) CSI 003

    4.

    5. (uPOPs)

    2000 2010. NH3

    NOx SO2

    - NOx, NH3 SO2.

    [Gg/year]

    0

    50

    100

    150

    200

    250

    300

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    SO2

    NOx

    NH3

    5 . (Gg/)

    , NFR LRTAP .

  • 2011. 14

    NOx 2000. 2010. [Gg/year]

    0 50 100 150 200 250

    2000

    2001

    2002

    2003

    2004

    2005

    2006

    2007

    2008

    2009

    2010

    ,

    50 MW

    6. NOx 2000. 2010. (Gg/)

    SOx 2000. 2010. [Gg/year]

    0 50 100 150 200 250 300

    2000

    2001

    2002

    2003

    2004

    2005

    2006

    2007

    2008

    2009

    2010

    ,

    50 MW

    7 . SOx 2000. 2010. (Gg/)

  • 2011. 15

    NH3 2000. 2010. [Gg/year]

    0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

    2000

    2001

    2002

    2003

    2004

    2005

    2006

    2007

    2008

    2009

    2010

    ,

    50 MW

    8. NH3 2000. 2010. (Gg/)

    ( 54,5% NOx 90,1% SO2), ( 33% NOx) ( 91,6% NH3).

    (NOx, CO, CH4 NMVOC)

    NMVOC NOx C 2000. 2010. . NOx SO2

    (NOx, CO, CH4 NMVOC). , . NOx CSI 001. CH4 .

  • 2011. 16

    [Gg/year]

    0

    100

    200

    300

    400

    500

    600

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    CO

    NOx

    NMVOC

    9. (Gg/)

    , NFR LRTAP . NMVOC 2000. 2010. [Gg/year]

    0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100 110 120 130 140 150

    2000

    2001

    2002

    2003

    2004

    2005

    2006

    2007

    2008

    2009

    2010

    ,

    50 MW

    10. NMVOC 2000. 2010. (Gg /)

  • 2011. 17

    CO 2000. 2010. [Gg/year]

    0 50 100 150 200 250 300 350 400 450 500

    2000

    2001

    2002

    2003

    2004

    2005

    2006

    2007

    2008

    2009

    2010

    ,

    50 MW

    11. CO 2000. 2010. (Gg /)

    ( 45,2% CO 30,8% NMVOC), 50MW ( 34,6% CO 15,6% NMVOC), NMVOC ( 26,8%) ( 19,2%). NOx CSI 001.

    (PM10, NOx, NH3 SO2)

    PM10 NH3 SO2 NOx 2000. 2010.

    10m (PM10) NOx, NH3 SO2. NOx, SO2 NH3 CSI 001.

  • 2011. 18

    e

    [Gg/year]

    0

    50

    100

    150

    200

    250

    300

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    SO2

    NOx

    NH3

    PM10

    12. e (Gg/)

    PM10 2000. 2010. [Gg/year]

    0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

    1

    2

    3

    4

    5

    6

    7

    8

    9

    10

    11

    ,

    50 MW

    13. PM10 2000. 2010. (Gg/)

    NOx, NH3 SO2 CSI 001, PM10 50MW ( 41,1%) ( 27,4%).

  • 2011. 19

    2005. 2007. , .

    2004. .

    LRTAP - Cd, Hg, Pb, As, Cr, Cu, Ni, Se Zn. , .

    [Mg/year]

    0

    5

    10

    15

    20

    25

    30

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    Cd

    Hg

    As

    Cr

    Cu

    Ni

    Se

    Zn

    14. (Mg/)

    0

    20

    40

    60

    80

    100

    120

    140

    160

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    - Pb [Mg/year]

    15. (Mg/)

    (Cd, Hg, As, Cr, Cu, Ni, Se Zn) 2005. 2007. , . 2004. .

  • 2011. 20

    (uPOPs)

    4 PAH PCB .

    PCDD HCB .

    . UNEP, . (. PAH) benzo(a)piren, benzo(b)fluoranten, benzo(k)fluoranten, indeno(1,2,3-cd)piren 4 PAH, (PCDD), (HCB) (PCBs).

    0

    5

    10

    15

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    B(a)P B(b)F B(k)F I(1,2,3-cd)P

    a

    [Mg/year]

    16. (Mg /)

    0

    200

    400

    600

    800

    1000

    1200

    1400

    1600

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    4 PAH [Mg/year]

    0

    10

    20

    30

    40

    50

    60

    70

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    HCB [kg/year]

    17. - 4 PAH (Mg/); HCB (kg/)

  • 2011. 21

    700

    720

    740

    760

    780

    800

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    PCB [kg/year]

    0

    5

    10

    15

    20

    25

    30

    35

    40

    45

    2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

    PCDD [g I-Teq/year]

    18. - PCB (kg/); - PCDD (g I-Teq/)

    2000. 2010. . 4 PAH PCB 2006. , , 2009. . 2005. 2007. , 2009. .

    2.1.2 ()

    .

    , , , , 2011. 22 124 39 .

    , , , , 2011. III - ( , , ).

    , , 2011 , 10

    , 2011 , 45% , 12% 33% .

    , , (. .36/09) (. .16/11). 2011. . 2011. 2011. .

  • 2011. 22

    2011. . , (. .58/11) . , .

    2011.

    . 11. , " ".

    " " . .

    " ", . .

    . , _ , 10 2.5 . TECORA LECKEL. . 10 2.5 , GRIMM, - . ( 19).

    19. 2011.

    o a " "

  • 2011. 23

    , , , . 2011. - , .

    , , ( ". ", 11/10 75/10 ).

    2011.

    2011. . .

    (gm3)

    . , gm3,

    a. . , , 1. .

    2011. , 1. .

    1. , , 90% . 1 , , , .

    2011. , , 50g/m

    3, , 193g/m

    3 - 79g/m

    3

    - .

    , 125g/m3, 2011.

    , 162 - 77 - , - 65 19 .

    2011. NO2 60g/m3

    62g/m3

    62g/m3. NO2 40g/m

    3

    (55g/m3), (54g/m

    3) _. (43g/m

    3) (43g/m

    3),

  • 2011. 24

    (85g/m

    3) 2011. 59

    51 .

    PM10

    2011. PM10 (48g/m

    3), .

    _ (85g/m3) _. (79g/m

    3).

    (41g/m3) _

    (45g/m3). (258),

    (208) _ (186).

    2011. O 3mg/m

    3. (1.4mg/m

    3),

    (1,2mg/m3) _ (1,2mg/m

    3).

    (5mg/m3)

    18 .

    , , .

    , .

    120g/m3

    . 120g/m

    3 25

    , .

    (a 1) 2011. .

    2011. (120g/m

    3 ).

    - (95,4g/m3) (94,9g/m

    3),

    _ (77,1g/m3), (74,6g/m

    3) _. (74,5g/m

    3).

    - 54, 35 _. 31 .

  • 2011. 25

    a 1. , , , 2011.

    (

    )

    SO2

    g/m

    3

    >125

    g/m

    3

    NO2

    g/m

    3

    >85

    g/m

    3

    PM10

    g/m

    3

    >50

    g/m

    3

    CO

    mg/m

    3

    >5

    g/m

    3

    O3

    g/m

    3

    >120

    g/m

    3

    1 1 8,7 0 12,7 0 0,4 0

    2 _ 3 11,1 0 61,7 59 45,0 102 0,5 0 66,1 21

    3 _ 1 16,8 0 21,2 0 0,3 0

    4 . 1 30,3 0 0,7 0

    5 _ 1 18,3 0 21,4 0 0,7 0

    6 _ 3 48,2 107

    7 _ 3 19,1 1 34,4 4 52,0 132 0,4 0 73,4 27

    8 _. 2 18,5 1 33,7 2 41,0 94 0,7 0 74,5 31

    9 _ 3 24,9 1 53,7 21 51,0 129 0,8 0 48,6 4

    10 _ 2 26,0 2 41,4 13 0,7 0 65,1 5

    11 _ 3 53,2 134 0,6 0

    12 _._ 3 29,7 3 62,2 51 79,0 181 1,0 0

    13 __ 2 31,0 2 54,9 37 1,2 2

    14 __._ 2 42,9 34 67,1 4

    15 1 24,2 3 26,6 1 0,8 3

    16 1 29,5 10 13,7 0 0,5 0

    17 _ 3 22,4 5 25,8 0 69,0 186 0,9 0 65,5 22

    18 _. 1 16,2 2 7,3 0 0,3 0

    19 _ 1 29,3 2 18,7 0 0,5 0

    20 _ 3 15,5 0 85,5 258

    21 _ 3 22,8 0 69,0 208

    22 1 20,0 0 23,9 0 0,7 0

    23 1 25,5 0 18,9 0 0,9 4

    24 _ 3 71,5 65

    25 _ 3 193,4 162

    26 _ 3 78,9 77 24,1 0 0,4 0 77,1 13

    27 1 11,1 0 0,8 0

    28 3 12,2 0 16,4 0 63,0 159 0,5 0 74,6 27

    29 1 38,5 19 0,9 4

    30 _. 1 9,2 0 14,4 0 0,7 1

    31 1 11,7 0 26,7 0 0,8 0

    32 2 19,0 0 42,9 7 1,4 3 28,3 0

    33 1 15,9 0 21,4 0 0,7 1

    34 1 21,9 2 22,6 22 0,9 1

    35 - 1 11,7 0 4,9 0 0,3 0 95,4 54

    36 _.. . 1 13,5 0 23,2 0 0,9 1

    37 _ 3 20,7 6 39,3 4 67,0 167 0,8 0 54,1 0

    38 1 7,5 0 4,2 0 0,3 0 94,9 35

    39 1 12,6 0 24,0 0 1,2 18

  • 2011. 26

    (ODS-zone Depleting Substances) .

    , (. , .22/10).

    , , / , , .

    01.01.2010. , , HCFC . je 2011. HCFC- 12,54 .

    20. , 2005-2011. ODP

    2.1.3 O 2011.

    2011. . . . 21 , 90%. 2011. :

    I , ( ) 2011. : , , , , _, , , , _, _ , , , , , , _.. , , _ .

    II , ( , , , ) 2011. () ;

    III , ( , , ) 2011. : ( 10, ), (), (), ( 10),

  • 2011. 27

    2011. III , , ( 10), _ _ ( 10).

    2011. III , , _ ( 10).

    2011. , . 21. ( .21).

    .21 2011. . 21

    , , , , 2011. III - ( , , ).

    2011. III , _ _; II , I , , _ , , _, , , _ , , , , , , _.. , .

    , , 2011. III - .

  • 2011. 28

    2011. III _. I , _.

    2011. III - .

    22 ( 124). 10 12 , 54% , NO2 7 , 32% , SO2 3 , 14% .

    10 .

    , , .

    2.1.4 CO, SO2, O3, NO2 PM10

    , , , , , , 10 , . SAQI_11 ( ". ", 11/10 75/10 ). , , ( 2). "" " ".

    2.

    1 2 3 4 5

    CO 0 - 2500 2501-3500 3501-5000 5001-10000 >10000

    SO2 0 - 50 50.1-75 75.1-125 125.1-187.5 >187.5

    O3 0 - 60 60.1-85 85.1-120 120.1-180 >180

    NO2 0 - 42.5 42.6-60 60.1-85 85.1-125 >125

    PM10 0 - 25 25.1-35 35.1-50 50.1-75 >75

    2011. 90% . , , , , . ( 3).

    , 99% , 2011. . , . 99% . 2011. 92% . 8% 8h 120g/m

    3.

    2011. . 10% 5%

  • 2011. 29

    , 15%. 10 2011. . 21% 34% . 55% 2011. .

    3. , 2011.

    10 2011. . 46% , , 18%.

    . , 2011, 17% 15% . , 2011. 1%.

    45% . 2011. 12% 33% . 2011. 10. 25%.

    , , , 10 , , ( 22).

  • 2011. 30

    CO 93 4 2 1 0

    SO2 84 9 6 1 0

    O3 36 22 34 8 0

    NO2 25 36 25 10 5

    PM10 12 14 20 21 34

    0102030405060708090

    100

    ,

    %

    CO 100 0 0 0 0

    SO2 37 7 11 12 33

    O3 28 27 42 3 0

    NO2 90 8 1 0 0

    PM10 22 24 29 18 7

    0102030405060708090

    100

    ,

    %

    22. (%) SAQI_11

    2.2. 2011. ()

    , 2011. .

    2011. 1961-1990. , 1990, .

  • 2011. 31

    2.2.1

    2011. 4,4 13,1 ( 1961-1990.) 1, 1,3 .

    2011. ( ) ( 23). 1961-1990. (-) (, ).

    23. . 1951-2011; () (); :

    2011. 1, 2011. .

    2011. 2, 2011. 1961-1990. , 1990, .

    2.2.2

    2011. . ( 24). ( ) .

  • 2011. 32

    24. . , 1951-2010; () (); :

    ; 2011. .

    2.2.3

    2011. . , , , , , , . . .

    25. 2011. ; :

    2011. . , . .

  • 2011. 33

    2.3 ()

    - , , .

    , 2011.. .

    , . 14 ( ).

    ( . , . 36/09, 17; , 3, 9).

    , : (2 ) (), (), (), (), (), (), (), (), (), (), (), () ().

    ( 26).

    26.

    (/m3)

    www.sepa.gov.rs. ,

  • 2011. 34

    . (EAN European Aeroallergen Network).

    , , , . , .

    . . 30 50 . . , , .

    , , , .

    30 , 15 .

    2011., ( 27).

    27. (, )

  • 2011. 35

    , , .

    , , :

    ( 28), , . ,- - .

    0

    200

    400

    600

    800

    1000

    1200

    1400

    1600

    1800

    PA

    ./

    m3

    28. ,

    ( 29), , . , .

    0

    20

    40

    60

    80

    100

    120

    140

    160

    180

    200

    PA

    29. ,

    ( 30), . , .

  • 2011. 36

    0

    2000

    4000

    6000

    8000

    10000

    12000

    14000

    PA

    ..

    30.

    2011. ( , ).

    31.

    ( 32, 33, 34), : , 2003. 2011. .

  • 2011. 37

    32. 2003 2011.

    33. 2003 2011.

    34. 2003 2011.

  • 2011. 38

    , :

    0

    400

    800

    1200

    1600

    2000

    2400

    J F M A M J J A S O N D

    /3

    35. 2011. .

    2011. . , . , .

    ( 36), , , , .

    , . . .

    , . , .

  • 2011. 39

    36.

  • 2011. 40

    3.

    , 5, , I II, . (2001-2010.) , 61% .

    . Serbian Water Quality Index, 83% . 46% .

    A a () () , .

    3.1

    3.1.1 ()

    ( ) (5 ) ( 2011).

    1:

    (1) , , ;

    (2) , ;

    (3) , .

    5 (mg/l), (NH4-N, mg/l), (N3-N, mg/l) (P4-P, mg/l). ( 37 - 40) .

    1 :

    , . , 27 . , .30/10, : 1) ; 2) ; 3) ; 4) ; 5) ; 6) ; 7) .

  • 2011. 41

    (5, , , ) .

    37. M 5

    38.

    39.

  • 2011. 42

    40.

    . 5 o 89 , , , 114 . K 5, , I II, .

    1 ( 37 - 40)

    (, ) . 2001-2010. . (, P4-P mg/l; , N3-N mg/l; , NH4-N mg/l) . ( ) 145 62 117 .

    (P4-P mg/l), (N3-N mg/l) (NH4-N mg/l) . ( 41, 42 43) , . .

    2 ,

    , , , .

    1

    , . , . 50/12 ( III : 5= 7mgO2/l, = 6mgN/l, = 0,6mgN/l, = 0,2mgP/l , 1, 1).

    2 (. , . 74/2011)

  • 2011. 43

    , I II III, IV V . ( 41, 42 43) 2001-2010. . 92% ( ), 5% () 3% (). 85% ( ), 15% () (). 66% ( ), 34% () ().

    41. 2001-2010.

  • 2011. 44

    42. 2001-2010.

    43. 2001-2010.

  • 2011. 45

    , 61% ( 85%, 95%) . , .

    3.1.2 SERBIAN WATER QUALITY INDEX ()

    Serbian Water Quality Index , ( , ). - ( , 5, , pH , , , , , ) .

    1 (SWQI)

    :

    4. (SWQI)

    Serbian Water

    Quality Index

    100 - 90

    84 - 89

    72 - 83

    39 - 71

    0 - 38

    Serbian Water Quality Index (SWQI) :

    1. , ;

    2. , ;

    3. , ;

    4. , ;

    5. , .

    SWQI 19727 , 145 1998-2011. . ( 44 45)

    1 - . , . 37/2011.

    http://www.sepa.gov.rs/download/NLI_web.pdf

  • 2011. 46

    44. SWQI

    45. ( ) 1998-2011. SWQI

    . 83% . 46% . ( 45)

    Mann-Kendall (=0,05) Sen'S SWQI ( ) . ( ) 145 , (2002-2011), 102. SWQI , , , , (, ).

  • 2011. 47

    SWQI 26% , 3% 71% . ( 46)

    46. SWQI (2002-2011)

    SWQI 2002-2011. 2001-2010. . 2001-2010. , 1, 18% 4% .

    SWQI 2002-2011. , 10 SWQI (93) . 22 - SWQI (89) . 53 - SWQI (83) . 16 - SWQI (41) . SWQI (34) 2 ( ) .

    3.1.3 (C)

    , (MDK) . , , . 17 16 Direktive 76/464/EEC , .

    2

    (2011) ()

    1 2010, , 2011. .

    53.

    2 (. , . 35/11)

  • 2011. 48

    (Cd) (Hg) 39 , . ( 5) , (25 ), - (20 ) - (7 ). ( 5)

    5. 2011. (1.)

    (PHS)

    (g/l)

    (g/l)

    (Cd) 23.09.2011 1,5 38,41

    (Cd) 28.01.2011 1,5 1,72

    ( Cd) 20.07.2011 1,5 3,81

    (Cd) 22.09.2011 1,5 5,1

    (Hg) 02.06.2011 0,07 0,1

    (Hg)

    29.04.2011 0,07 0,1

    (Hg) 19.05.2011 0,07 0,4

    (Hg) 13.06.2011 0,07 0,2

    (Hg) 17.10.2011 0,07 0,2

    (Hg) 23.05.2011 0,07 0,1

    (Hg) 29.06.2011 0,07 0,1

    (Hg) 02.11.2011 0,07 0,1

    (Hg) 21.12.2011 0,07 0,1

    (Hg)

    ( )

    23.06.2011 0,07 0,1

    (Hg) 24.12.2011 0,07 0,1

    (Hg)

    10.09.2011 0,07 0,1

    (Hg) (

    ) 03.10.2011 0,07 0,1

    Hg) 2 (

    ) 19.10.2011 0,07 0,3

    (Hg) 25.08.2011 0,07 0,1

    (Hg) 10.06.2011 0,07 0,1

    (Hg) 30.06.2011 0,07 1,2

    (Hg) 30.06.2011 0,07 0,2

    (Hg) 06.05.2011 0,07 0,1

    (Hg) 20.06.2011 0,07 0,1

  • 2011. 49

    (2. )

    (PHS)

    (g/l)

    (g/l)

    (Hg) 21.09.2011 0,07 2

    (Hg) 15.06.2011 0,07 0,1

    (Hg)

    ()

    21.06.2011 0,07 0,2

    (Hg) 13.06.2011 0,07 0,2

    (Hg) 15.06.2011 0,07 0,1

    (Hg)

    21.06.2011 0,07 0,1

    (Hg) 23.09.2011 0,07 0,1

    (Hg) 19.01.2011 0,07 1,4

    (Hg) 29.12.2011 0,07 0,2

    (Hg) 01.03.2011 0,07 0,1

    (Hg)

    18.05.2011 0,07 0,5

    (Hg)

    15.06.2011 0,07 0,1

    (Hg)

    ()

    05.05.2011 0,07 0,1

    (Hg)

    24.06.2011 0,07 0,2

    (Hg) 02.06.2011 0,07 0,2

    (Hg)

    23.12.2011 0,07 0,1

    (". ", . 35/11) . .

    " ", Serbian Water Quality Index, , ( 47). SWQI , .

  • 2011. 50

    47. Serbian Water Quality Index (2011)

    , . ( 6)

    SWQI , . . . (environmental mutagens) . , .

  • 2011. 51

    6. PHS (Cd) (Hg) 1

    Cd

    , ,

    , , .

    = 10-40 . , , , ,

    .

    ,

    .

    Hg

    , , ,

    , , ,

    .

    , , ,

    , , .

    .

    . (Squalius cephalus) ( ), ( , ), . (Sinanodonta woodiana, Unio sp.), , , , .

    2

    , , (100.000). . , , . , .

    1 Izvor: (1) EU: EC drinking water directive (1998); (2) WHO: WHO (2000) and Guidelines for drinking water quality Vol.2

    (1996); (3) USEPA: ATSDR (2000) and Standards for maximum permissible values in sewage sludge/soils. Estimating concern levels for concentration of chemical substances in the environment. Washington DC (1984)

    2 : - , : (1) . 173045; (2) ( , 7/2007-2013. 265264).

  • 2011. 52

    3.1.4 SWQI ()

    2005-2010. 2011. . : , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , . ( 48)

    48. 2011. ( SWQI , 2005-2011, )

    ( ) ( , ) (, ). Eurowaternet Lakes Aggregation of station data Serbian Water Quality Index () .

    SWQI, ,

    , 5, , Mann-Kendall (=0,05) 2005-2011. () () .

  • 2011. 53

    SWQI , , 2011. 2010. . ( 49)

    49. SWQI (2005-2011)

    (, ) 5

    .1 , . , .

    a

    1mg/l 2011. 2010 , 2011. a 6-15mg/l. ( 50)

    a 2010. 0,4-1,0mg/l. ( 51)

    50.

    1

    (. , . 74/2011), 3.

  • 2011. 54

    51.

    52.

    a 2010.

  • 2011. 55

    A a () () . 17 16 .

    1

    Serbian Water Quality Index. ( 48)

    7.

    (PHS)

    (g/l)

    2

    (g/l)

    0,1 0,07 02.06.2011.

    5,1 1,5 06.09.2011.

    0,1 0,07 07.07.2011.

    24,81 0,45 25.06.2011.

    0,1 0,07 25.06.2011.

    2,21 0,9 05.07.2011.

    12,8 0,6 31.08.2011.

    2,38 1,5 12.06.2011.

    0,1 0,07 13.06.2011.

    0,1 0,07 26.05.2011.

    , . ( 7)

    3.1.5

    Serbian Water Quality Index

    - .

    2

    SWQI. SWQI , . ( 54)

    1

    (. , . 35/11)

    2 2011. ( 1.2.3.4), , 2012.

  • 2011. 56

    . , .

    . , , , , , , . , , , , , , , . , .

    54. SWQI 2011.

    , , . . , . , , , , , .

  • 2011. 57

    , , . .

    . . , .

    , . . , " ".

    , , . , , , .

    , . , , , . .

    ( ) , , , , .

    . , , , . , , .

    - SWQI. je 2005-2011. ( 55) ( 56).

    55. SWQI (2005-2011) ,

  • 2011. 58

    56. SWQI (2005-2011)

    , 2011. (SWQI 0-38) 2010. ( 55). , , , (SWQI 83-89) 2011. . ( 56)

    57. SWQI 2011.

  • 2011. 59

    , . . SWQI 2011. , 25% (24 ) SWQI , 71% 4% ( 55). SWQI , , . ( 57)

    , SWQI 77 . 63 SWQI () , , . , . ( ) SWQI 30, ( ) SWQI 28 ( ) SWQI 27, .

    3.1.6

    (SI), 2009-2011. , 1 2 ( ). 2 .

    , .1

    , . 99 222 .

    ,

    .2

    1 (. , . 37/2011).

    2 (. , . 74/2011).

  • 2011. 60

    , (Water Framework Directive EU 2000/60/EC). - , . . , , .

    .

    1

    (SI), , . (SI) (>4.000km

    2, , ,

    )

    2 - .

    , 1 ( , ) 2 ( , , ), SI 1,90 3,50, 2,42 ( 52 ).

    SI 1 2.07, 3,5, 2,69, 2 1,72 3,13, 2,25. SI ( 58), (/ ) .

    2

    58. (SI) () ( )

    1 2010. .

    - 2009-2011.

    2 , . , . 75/2010.

  • 2011. 61

    SI 2009.-2011. 1 2 ( 59 60). (), SI , () , 2,98, (IV ). ( ).

    59. 1

    60. 2

    SI , 2006-2011. ( 2010. ). 500km

    2.

    ( - ) .

    ( 61 62).

  • 2011. 62

    61.

    62.

    13,1% , 14,8% >500km

    2.

    4.000km2 SI, 500km

    2

    ), . . - , .

    , , . , . , , .

  • 2011. 63

    3.2

    65% , .

    1

    , 600 m

    3 .

    670 m

    3 ,

    2021. 1.948 m3, .

    2

    90% , 31% .

    .

    3

    , , - .

    3.2.1

    .

    4

    . , , . , 6-15m, 7-44m.

    2005-2011. , , . , .

    1 , .

    2 ( , 2.3.4, . 43 2.3.5, . 47), 2001;

    3 : , 5-10%, , 1: (2012), 31.

    4 , 3. 2011, .

  • 2011. 64

    , , .

    5mg/l . , 2010. >50mg/l. ( 63).

    1

    63. (2005-2011)

    64. (2005-2011)

    200mg/l ( , . 42/98 44/99) ( 64). , .

    1

    50.0 mg/l NO3 ( , . , . 50/12).

  • 2011. 65

    65. (2005-2011)

    , .

    1

    0,1mg/l NH4 2011. 2010. . ( 65)

    3.3

    . . , a, , (. , . 91/2010).

    2011. 42 ( ) 76 PRTR .

    3.3.1

    , 26,2% ,

    42 , 12 , , 27 ( . 3), 3 .

    1 0,1 mg/l NH3,

    5000 1 mg/l NH3 (. 42/98). - 0,5 mg/l NH4 (Directive 98/83/EC). 1,5 mg/l NH4, (Guidelines for Drinking-water Quality, WHO, 2008)

  • 2011. 66

    66.

    , 31 73% , 7 17% , 10% 4 .

    2011. 12 () , .

    15.05.2012. 70 , 62% ,

    70 , 17 , . 40 (57% ), 13 .

    67.

  • 2011. 67

    . 70 168 . ( ) 59 34% , 24% , 18%, 7%, , 1%. 6% , .

    , :

    , ,

    ,

    ,

    .

    , .

    3.3.2

    , , .

    ( 8.) .

    8.

    (t/god)

    3243,98

    * 985,67

    98,94

    61,21

    37,31

    * 4 12 .

    2011. , ( 9).

  • 2011. 68

    9.

    (t/god)

    389,14

    128,56

    88,31

    14,39

    7,99

    * 4 12 .

    2011 , (, , , , , , ) ( 10).

    10.

    (t/god)

    15,83

    5,99

    5,29

    2,39

    2,56

    * 1,23t/god. , 12 .

    , 2011. , , ( 11).

  • 2011. 69

    11.

    (t/god)

    3255,11

    2112,13

    - 83,91

    43,37

    32,32

    16,83

    15,35

    10,36

    , 10,21

    9,66

    2011. ( 12):

    12.

    (t/god)

    24,95

    - 12,22

    7,45

    3,23

    , 3,05

    0,98

    0,83

    0,79

    0,65

    - 0,62

    (, , , , , , ) 2011. ( 13).

  • 2011. 70

    13.

    (t/god)

    U.S.Steel Serbia 5,27

    - 1,65

    1,47

    , 1,18

    - 0,78

    0,62

    , 0,48

    , 0,41

    , 0,38

    0,37

    2011- . 99. , , .

    3.4

    2011. ( , , ) ( , ). (. , 30/2010, 101,106,199, 202,204,205,206,208).

    , , 2011. 55 , 23 32 . 323 e 25 , 257 , 66 (20%) ().

    1

    , , , , ,

    1 : (. ", . 5/68),

    (. , . 31/82)

  • 2011. 71

    , , , . , , . , .

    : (1) - ( , NH4-N, NO3-N, NO2-N, pH, , , , , , , ), (2) (5, ), (3) (, , , ). ( 68)

    68: 2011.

    - (49 74%), (12 18%). - (82%) . ( 69)

    (mgO2/l), . , 13. 2011. , , . , 18% , . .

  • 2011. 72

    69: 2011.

    , . , ,

    , , . , , -, , .

  • 2011. 73

    4.

    2011. :

    2011-2018 http://www.ekoplan.gov.rs/src/1-4-Ostalo-290-document.htm

    web http://biodiverzitet-chm.rs/ Clearing House Mechanisms , UNDP

    Natura 2000 http://www.ekoplan.gov.rs/n2ktwinning/index.html

    65/161 2011 2020, . , - .

    4.1

    1990-1991

    1760 868

    20%. IUCN, 600 . IUCN . ( , , , , ) .

    Ta 14. .

    IUCN 1994

    100 11 72

    360 11 353

    25 3 21

    23 0 22

    110 12 30

  • 2011. 74

    . , . , , IUCN 2004. . . 1990-1991. IUCN 1994, , IUCN 2004. 1 , 29 , 22 , 21 , 72 353 .

    2010. , (. , . 5/2010). 1760 868 . , , . ( ) .

    2010. 300% .

    :

    1) ;

    2) ;

    3) ;

    4) ;

    5) ;

    6) ;

    7) ;

    8) .

    70.

    50% . .

    (Canis lupus) (Felis silvestris) . , , .

  • 2011. 75

    :

    1) ;

    2) ;

    3) , ;

    4) ;

    5) ;

    6)

    7) .

    71.

    20% . CITES .

    (Accipiter gentilis) . , .

    4.2

    5,91%

    2011. , 29ha

    Natura 2000 http://www.ekoplan.gov.rs/n2ktwinning/index.html

    463, 239 527.152ha, 5,91% . 230 , . (. , . 88/10), 2015. 10% , 2021. 12% .

  • 2011. 76

    72. .

    1980-2006. 13.000ha , 2007 2008 1.083ha. 2009. 2010. 27.875ha, . 2011. , 29ha.

    73.

    , 40% 30% 18%.

    12% , - .

  • 2011. 77

    4.2.1 EMERALD

    MERALD , (Areas of Special Conservation Interest, ASCI) . 1998. , . , 1979. , .

    74. .

  • 2011. 78

    EMERALD 61 . 1.019.269ha 11,54% . (. , 102/2010) .

    4.2.2 NATURA 2000

    2000 o . , , 1979. 1992. . 2000 . , 2000 , , . .

    (NATURA 2000) . 01.01.2010. 31.12.2011.

    :

    2000

    .

    4.3

    (60) (63) 1990-2002.

    5 (10%)

    7

    . 2003. , Birds in Europe Birdlife International-. 200 .

    , (60) (63) 1990-2002, 50% (11), (2).

  • 2011. 79

    75. .

    , , (Passeriformes) , .

    76. 1990-2005.

    , , , , . 5 , . , .

    5 (10%) . , . . , 3 . .

    - , . , . 7 .

  • 2011. 80

    77.

    . , . , .

    4.3.1

    (Gyps fulvus Hablizl 1883) . . . . 8,5kg, 2,8m. , . , . . (), .

    78 .

  • 2011. 81

    , . , 1991. 1992. .

    79. . ()

    550-600 . . : (), ().

    4.4

    7,22m3/ha

    2-3m3/ha

    . , . , 16.260.414m

    3.

    4,05m3/ha, 3,17m

    3/ha,

    7,22m3/ha, 7,18m

    3/ha,

    7,75m3/ha, 2-3m

    3/ha.

  • 2011. 82

    80. .

    (), . .

  • 2011. 83

    5.

    5.1 ()

    175 .

    75 .

    - , Cd, Co, Cu Ni.

    20-25%.

    , .

    5.1.1

    - . , , .

    , . . , o , , , .

    - , .

    , e .

    2011. 175 , 258 . , , , , , .

    . 2011. 40 , 10cm 50cm. , , .

  • 2011. 84

    , 10cm 50cm. ( 81)

    81. 10cm 50cm

    2011. , .

    8 , 0-30cm , 0-10cm. . ( 82)

    82.

    2011. , . o 14 , 10cm 50cm , , .

  • 2011. 85

    . ( 83)

    83.

    2011. . o 39 .

    . ( 84)

    84.

    2011. . o 25 , .

    . ( 85)

  • 2011. 86

    85.

    2011. , e . 30 , , , 10cm 50cm.

    . ( 86)

    86.

    2011. , . 19 30cm.

    . ( 87)

  • 2011. 87

    87.

    5.1.2

    75 , , , , .

    75 400km.

    . () (. , 23/94) (. 51/02).

    50 10m, 30m, 50m 400m . 398 0-30cm. (43%), ( ) 23% (20%). (5%) (4%).

    (As)

    As 0,69 61,45mg/kg. 1,51% (25mg/kg). 7,69mg/kg.

    (Cd)

    Cd 0,27 2,54mg/kg, (3mg/kg). 0,91mg/kg.

  • 2011. 88

    (Co)

    3,21 35,02mg/kg. . 12,74mg/kg.

    (Cr)

    17,39 202,7mg/kg. 16,58% (100mg/kg) ( 88). . 71,56mg/kg.

    88. Cr

  • 2011. 89

    (Cu)

    4,64 223,82mg/kg. 1% (100mg/kg) ( 89), 25,25mg/kg.

    89. Cu

    (Ni)

    4,83 438,07mg/kg. 28,64% (50mg/kg). ( 90). 47,28mg/kg.

  • 2011. 90

    90. Ni

    (Pb)

    215,45mg/kg, 5,53% (100mg/kg) ( 91). 74,56mg/kg.

  • 2011. 91

    91. Pb

    (Zn)

    23,98 591,1mg/kg, 1% (300mg/kg) ( 92). 77,85mg/kg.

  • 2011. 92

    92. Zn

    5.1.3 -

    " - " , , , , - : , a . 344. oea oa e aoj o e ojea, e e oa aaa oe 5m

    2.

    " , " (. , .88/2010).

    ooao ae ee je ea oeeo eaao a ooa oaaa, eojaa eea a. a o a oaaa aaa o o 2.085ha oe e a oee oaje. oje ea oa a o oaae Maa-Moa aa o o 525ha, eo a oaae 380ha, a a oj a oo e o a 170ha, a o a a oaae oe 1.010ha.

  • 2011. 93

    oe a ooa oo oj aae e e eoeeae (A ) e ae 310MW. eeo aa oje aoeae ooa TE a e aoj oa a aee e oe 264ha.

    aj TE ooa, oaja a oaaa jaoe a ooe ea ae je a o oo 49.000ha, e je eo 90 o oaa ea. eeo a eoja, ao ee aa TE ea aa a oa oo o aeoaaea aaea ea.

    Teoeeaa TET A aae e o ae o Oeoa. eoja TET A 407,94ha. a oa eoje eea TET o 727,68ha.

    aj oaaa TE eoja ae je a o oo 46.000ha, 206 o oaa ea.

    oje oao aea oaa o o 48.000ha, o oje je eea eoaaja a a 13.400ha. O oa je 7.038ha e aeo a oee oe eoaaje. ejo oeee je aeo a o o 51.000ha, a e oo oo o, oaaa ea oa ooao 48 oaa ea.

    - Cd, Co, Cu Ni. ( 93)

    93. -

    5.1.4. , ,

    o , e, , (, , , ...). , , .

    , , , 25-30% . ( ), - ( ), (

  • 2011. 94

    ), ( , , , .).

    , 20-25%. , , , . 5-10%.

    5-10m, , , , . , ( 10m).

    ( , , , --, ).

    , , ( , : , , , , , ).

    , , . e, , .

    , , , , .

    , , - .

    , " ". 2007. , .

    , , .

    .

    - . - .

    , , 1:500.000 1:300.000. (1:100.000 1:25.000) ( 28%).

  • 2011. 95

    5.2 ()

    .

    58.2% 1-2%.

    11.4% (0-1%)

    .

    . . Towards a Thematic Strategy for Soil Protection (CEC, 2002), 2002. , , . , , , .

    , . , , .

    , . .

    . " EIONET " (JRC, European Commision). , .

    , , , " ".

    2011. .

    86 277 (58,2%) 1-2%. 2-5% 30,0% , 11,4% (0-1%). ( 94)

  • 2011. 96

    94. 30cm .

    , 2004/35/C, , .

    5.3 ()

    2011. 332 .

    (69% ) .

    2.4% .

    38.9%, 28%.

    51%, 15% 7% .

    . 3 (, 2007). 250.000 . .

    2006. .

  • 2011. 97

    :

    ,

    -, , ;

    , , ;

    (brownfield ) .

    , (EIONET). .

    :

    - ( )

    - : , , , , , , .

    - : , , .

    2010. , (. , . 88/10) .

    2011. 332 .

    95.

    (69% ). 25% , 3,6% .

    2.4% . ( 95)

  • 2011. 98

    38,9%, 28% 10,8% . ( 96)

    96. (%)

    189 . 51%, 15% 7% . ( 97)

    97. (%)

    .

  • 2011. 99

    98. (%)

    (. , . 12/10) . 2014. , 2019. 20% .

  • 2011. 100

    6.

    6.1 ()

    .

    2011. 77,3%.

    .

    2011. (. , . 61/2010) ii (. , . 95/10) . 50, .

    , , . :

    15.

    2006. 2007. 2008. 2009. 2010. 2011.

    (. t) 1,73 2,07 2,55 2,63 2,65 2,71

    (. t)

    1,04 1,24 1,52 1,58 1,89 2,09

    (%) ~ 60 ~ 60 ~ 60 ~ 60 72 * 77,3 *

    (kg)

    0,62 0,77 0,95 0,98 0,99 1,01

    (t) 0,23 0,28 0,35 0,36 0,36 0,37

    * .

    2011. . , , , . , . , . , .

  • 2011. 101

    6.2 ()

    , .

    600 .

    .

    , , , , , , , 5 , , (. , . 91/10) 110 E PRTR . 10 .

    16. - E PRTR

    (t)

    01 11520.00 110295.00 121815.00

    02 129996.96 / 129996.96

    03 , , 14696.10 / 14696.10

    04 , 0.40 / 0.40

    05 , / / /

    06 10128.30 36830.00 46958.30

    07 143.29 148.10 291.39

    08 , , 139.44 255.90 395.34

    09 / / /

    10 4812178.95 30281.90 4842460.85

    11 748.40 338.90 1087.30

    12 20724.45 2450.78 23175.23

    13 / 627.24 627.24

    14 , ... / 0.10 0.10

    15 , , ... 24081.12 487.80 24568.92

    16 6051.43 419.26 6470.69

    17 170363.83 133.38 170497.21

    18 / / /

    19 ... 444064.65 1056.80 445121.45

    20 3705.48 27.42 3732.90

    : 5648542.80 183352.58 5831895.38

  • 2011. 102

    69%, : , , . : , , , .

    , 86% 5.023.690t (80% ) 808.205t (14%) : 8.199 t , 154.105t , 640.420t , 5.481t . , .

    (. , . 95/10) 499 .

    17. -

    (t)

    01 543.00 / 543.00

    02 15290.36 / 15290.36

    03 , , 24102.40 / 24102.40

    04 , 1533.80 1.00 1534.80

    05 , / 1.10 1.10

    06 73.90 183.20 257.10

    07 242.15 100.51 342.65

    08 , , 225.35 21.00 246.35

    09 36.00 34.14 70.14

    10 37459.80 5140.65 42600.45

    11 188.40 95.23 283.63

    12 6674.44 78.20 6752.64

    13 / 1162.20 1162.20

    14 , ... / 4.24 4.24

    15 , , ... 22368.90 155.36 22524.26

    16 5544.75 2699.46 8244.21

    17 100019.56 82.20 100101.76

    18 140.88 2750.25 2891.15

    19 ... 42421.16 7.00 42428.16

    20 13726.45 295.90 14022.35

    : 270591.31 12811.63 283402.94

    . , .

  • 2011. 103

    57% 153.820t 43% 116.771t : 21.051t (8%) , 25.115t (9%) , 47.051t (17%) , 23.554t (9%) .

    / . .

    0

    2000

    4000

    6000

    8000

    10000

    12000

    R1 R2 R3 R4 R5 R6 R7 R8 R9 R10 R11 R12 R13

    (t)

    99.

    11 2011. 322.716t 322.318t. D1 ( ) 270.047t. 50.012t D5 ( , . ), D2 ( ) 1.057t D8 1.202t.

    18.

    (t)

    R1 26440

    R2 103

    R3 154110

    R4 218746

    R5 506916

    R7 171

    R8 27

    R9 1824

    R10 688

    R11 3087

    R12 14667

    R13 11434

    938213

  • 2011. 104

    157 , 72 .

    100. R

    o R5 / . . R4 / , R3 / ( ).

    2011. .

    6.3

    .

    .

    .

    7. 47. 58. . .

    : , , , .

  • 2011. 105

    19.

    (t)

    (t)

    (t)

    (t)

    (t)

    4753 0 7084 793 0

    141 0 310 315 0

    a 1679 0 5304 5 0

    1169 0 30984 0 0

    790 0 5295 0 0

    2 . , a (. , .95/2010), . , 140 13 . 2011. . .

    , . , .

    2011. 35,8 (PCB) 36,3 . 13 01 01 ( PCB) 13 03 01 ( PCB) 0,8 , 16 02 09 ( PCB).

    6.3.1

    2011. .

    3.036 .

    652 .

    2011. 3.036 18 3.015 18 01 21 18 02 . o 94,07% 2856 18 01 03 .

    , , 652 .

    0,4kg 0,1kg .

  • 2011. 106

    20.

    (t)

    (t)

    (t)

    18 01 01 ( 18 01 03) 79 75 76

    18 01 02 ( 18 01 03)

    40 15 15

    18 01 03

    2856 427 527

    18 01 04

    (. , , , )

    4 8 8

    18 01 06

    17 1 1

    18 01 07 18 01 06

    0 0 0

    18 01 08 1 0 0

    18 01 09 18 01 08 18 1 1

    18 02 02

    7 2 2

    18 02 03

    13 10 22

    18 02 07 1 0 0

    3036 539 652

    6.4

    2011. 343.656,6 .

    2011. 96.114,6 .

    2010. .

    (. , . 36/09). 15 01. , 2010. (. , . 21/10) .

    31. 2011. o 324 a . 1.069 , .

  • 2011. 107

    2011. 343.656,6 . 2010. , 351.061,71t , . , 2011. 9,3% o 2010. .

    101. 2010-2011

    102.

    2011. 14,55%.

  • 2011. 108

    6.5

    2011. 161.073,08 a.

    205.584,76 .

    , .

    (. , . 36/09) . () . . , , .

    2011. 161.073,08t . , . , .

    103.

  • 2011. 109

    104.

    2011. 205.584,8t , 59,84% , 30,71% , 9,45% . .

    105.

  • 2011. 110

    106.

    :

    , , .

    , , .

    , . 2009. 2010. , .

    6.6

    2011 , , a .

    6.6.1 ()

    1.162, 758 2011. .

    , .

    , .

  • 2011. 111

    .

    , , , 1.162. 404 2010. , 2011. 758 .

    107. 2010. 2011.

    , 942 . 356 , 23 . .

    108.

    .

    6.6.2

    , . 2009. 60%

  • 2011. 112

    . 2010. , 75% 2014. .

    800 , , . 77,3% 30% 2009. .

    , 75% 2014. , , .

    6.6.3

    2011. 26 . 7 2012. 33 . , , . (, , , .) ( , .).

    109.

  • 2011. 113

    , . , , , .

    6.6.4

    , , . (5. ), , , , .

    4. 2011. 289.534 5.311 150.000m .

    2011. . 1.200 , 150.000m

    3

    180 (1,8 ).

    6.6.5

    10. 2011. . 213 516 (41,2%).

    2009. 4.318 , 2011. 1.602 62,89% .

    , . .

  • 2011. 114

    7. ,

    . , . . , , .

    7.1 ,

    2.880.000ha 32%

    1953-2006. , 75% 1953.

    CORINE Land Cover 2006. , 2.880.000ha 32% . 2.200.000ha 39% . 151.000ha, 7% . 531.000ha, 48% .

    110: , . *CLC 2006.

  • 2011. 115

    1953-2006. , 75% 1953. .

    111. 1938-2006.

    , 2008. 485ha. , .

    112. 2008.

    7.1.1

    , 2.068.418 h 91,27% (29,66% ), 116.118ha 5,12% (1,5% ) 81.797ha 3,61% (1,05% ).

  • 2011. 116

    113. .

    34,35% (91,04% ) , 1,97% (3,73% ) 1,4% (5,23% ). 6,26% (94,72% ) , 0,23% (1,82% ) 0,12% (3,46% ).

    7.2

    78

    2.115.000.000 940

    49 , (40) (9). , 78 . 20,6% , 40% 30%. 10 14.

    114. .

    2.115.000.000 940 . 986 , 937 .

  • 2011. 117

    115.

    (Fagus sp.) 40,5%, 30,6%, (Quercus cerris) 13,0% 11,4% , (Quercus petraea) 5,9% 6,1% , (Quercus frainetto) 5,8% 5,7% , (Carpinus betulus) 4,2% 3,7% , (Robinia pseudoacacia) 3,1% 5,7% , (Quercus robur) 2,5% 1,7% (Fraxinus angustifolia) 1,6% 1,7% . (Picea abies) 5,2%, 6,7%, (Pinus niger P. sylvatica) 4,5%, 9,8%, 2,3%, 2,2%.

    7.2.1

    . . , .

    116. .

    ( ) . 25% , (. ).

  • 2011. 118

    7.2.2

    , - . ( , ) . , ( ).

    68 , 15 ( 27 ) ( , 2007). . , , , , .

    3,1%. 1,7%, 3,7%. 1 1% , , , . 250.000ha. , , , .

    7.2.3

    ( ). . . . .

    21.

    IUCN 1994 2 11 11 3 8 > 40

    SRBIUCN 34 117 94 60 250 213

    IUCN- . 12 , 5 , 9 , 6 6 . , , , . .

  • 2011. 119

    7.3

    2011. ,

    2011. 10

    , ICP Forests. 2011. 119 , 2.743 .

    117: 2-4

    2011. , . 88% , 95% . , .

    2006-2011. , () , , . , .

    2011. 10 . , . .

  • 2011. 120

    118. .

    2011. . 2007-2011 , 2009. .

    7.4

    2008-2010. ,

    2010. 503ha

    , . , . , , , , , . . .

    , . , , , , .

    7.4.1

    , 2008-2010. , . 2005. .

  • 2011. 121

    119.

    , . 2009. .

    , , .

    7.4.2

    , . , , , , .

    2010. 503ha. 1.200ha, 2010. 57 , 2.000 2009. . 2010. .

    120.

  • 2011. 122

    , , . , (, , , , .).

    1990-2010. , , . 2007. 16.000ha 2000. 8.000ha. 2003., 2002. 2008. .

    7.5

    .

    .

    (. , . 40/12) (. , . 18/10), .

    . 15-20% 2005-2010. , , , .

    121: .

    , . , , .

  • 2011. 123

    2005-2010. ( 800). (700) . , , . 2010. 80 , . 2008. 50 .

    305, 86.000.

    (. , . 18/10) , , . (. , . 40/12).

    (), , , . , , , .

    , , , ( , , , / , , , .) (, , .), , , - , .

    (Canis lupus) , , . 1213 .

    122.

    236, , 184. 2011. 1.346. , .

  • 2011. 124

    7.6

    110

    12

    110 , 23 (23,5%) , 12 . , 53 (54,1%), . 29 , 12 . . 45 ,

    79 16 3 . , Cyprinidae, 50 . - 5 Acipenseridae 2 Clupeidae, . , II. 12 . , 13 . , .

    -- - . 32 .

    -- . , . 16 (Salma trutta ) 9 .

    .

    110 , 12 , IUCN SRBIUCN . 6 , IUCN . 5 Acipenseridae (), Salmonidae () CITES . .

  • 2011. 125

    7.7

    2011. 5.384t , 12% 2010., 2006.

    2011. , ,

    5% 2011. 2010, 12%

    22 . , . 2000. , , .

    (. , . 71/2010) . .

    123. ( . )

    2011. 5.384t , 12% 2010., 2006. . 10.000t . . . 2007-2011. 4-5 (, , , ) 2010. 2011.

  • 2011. 126

    . 4-5 , 2010. 2011. 80% .

    124. .

    2011. , , .

  • 2011. 127

    7.7.1

    2006-2009. . 5% 2011. 2010, 12%.

    125. .

    70.000, 2010. 18%, (, ) 76.000, 5% 2010. . 350, 140 .

    7.8

    2011. 12.400t

    15% 2011.

    2011. 22%

    2011. 12.400t. 2000. 100%, 2010. 12%. (, ) 100% , 15% 2011. . 2011. 22%.

  • 2011. 128

    126:

    . . 2000. 4:1, 2011. 3:1. 100% .

    127.

    2000. 1,7:1, 2011. 1,3:1. 30% .

  • 2011. 129

    128.

    . , . , , .

    7.8.1

    SEBI2010, 160 27 . :

    Carassius auratus -

    Pseudorazbora parva -

    Oncorchynchus mikiss -

    Lepomis gibbosus -

    Micropterus salmoides -

    Ctenopharyngodon idella -

    Salvenius alpinus -

    Hypophthaclomichtys molitrix -

  • 2011. 130

    8. :

    8.1 (WEI) ()

    - Water Exploitation Index (WEI).

    ( ) 20%, 40% . WEI .

    1 ( 129)

    129. - Water Exploitation Index (WEI)

    1 Towards efficient use of water resources in Europe, EEA Report No 1/2012, Mar 13, 2012, p.40.

    http://www.eea.europa.eu/publications/towards-efficient-use-of-water

  • 2011. 131

    Water Exploitation Index (WEI) () 11-20%. ( - River Basin District) , , , , ( - 129).

    (Vzah) , , . . (WEI), . ( 130)

    1

    130. ( )

    31,5% , : 62%, 63,5%, 66,7% 72%.

    2

    29,8%, 10% 6 m

    3 .

    .

    1 , - (2010), 2011. ( 1.1.2 , . 27)

    2 , - (2010), 2011. ( 1.1.1 , , . 24-26)

  • 2011. 132

    . , 5%, 10%, 15%, 17%, 22%.

    1

    35% 40%.

    (Vobn) ( ) , ( ) ( ) 20 .

    162,5 m3,

    178,5 m3 , () 16

    m3 .

    , .

    2 ( 131)

    131. 1946-1991. 1946-2006.

    a a , , 1.500m

    3 .

    2.500m3

    . , . , , .

    3

    , Water Exploitation Index .

    4,

    5,

    .

    1 www.grid.unep.ch/.../water_losses_graph.jpg

    2 1946-1991: , 2001 (. 21, 2.2.1); 1946-2006: 1: - , 2012 (. 11, 1)

    3 2010-2014-2021 (), , 2010.

    4 . , . 37/2011

    5 , ,

  • 2011. 133

    8.2 ()

    8.2.1

    65.8%

    64.6%

    2000-2011. 61% 2000. 58% 2011. ,

    2002-2011. ,

    2008.

    .

    ,

    5.096.267ha 65,8% ( ). 3.293.577ha , 64,6% . 2011. 3.066.757ha 1.012ha 2010. . 176.988ha. 2011. 62,3%, 14,8%, 14,0% 8,9%. ( 132)

    132. 2011.

  • 2011. 134

    , , , , 2000-2011. , 61% 2000. 58% 2011. , . ( 133)

    133.

    2002-2011. , . 2008. . ( 22).

    22. ( ha)

    .

    .

    ()

    2002 5107 4255 3351 245 69 590 817 36

    2003 5115 4253 3345 246 67 594 826 36

    2004 5113 4252 3344 244 66 598 823 38

    2005 5112 4242 3330 239 64 609 832 38

    2006 5105 4228 3318 238 62 610 838 39

    2007 5092 4218 3299 240 59 620 835 39

    2008 5093 4222 3302 241 58 621 833 38

    2009 5097 4224 3301 240 58 625 834 39

    2010 5092 4216 3295 240 57 624 836 40

    2011 5096 4211 3294 240 56 621 845 40

  • 2011. 135

    8.3

    1.700.000h, 80%

    T 0,7 0,9m

    3/h

    2009. 60%

    8.3.1

    53% 47% . . 40%, 48,5% 196m

    3/h,

    52% 45% 138m3/ha.

    , . : , , - . 17 , 4.

    . 1.700.000ha, 80% .

    134. .

    (: , )

  • 2011. 136

    ( 1.100.000ha) 10 , , . 900.000ha, 45% 53% .

    8.3.2

    0,7 0,9 . 2011. 0,8 , 2008. 2009. .

    135: .

    51,2:48,8, 17,8:82,2. 52:48, 2003.

    136. ha .

  • 2011. 137

    , . .

    (, , ) 30. 2030. . 2050. 50 75%.

    8.3.3

    . . . , .

    137. .

    2000. 300%. 2009. 60%. , 12 , 80%. .

  • 2011. 138

    8.4

    ( 9 m3) (2.800.000m

    3) 3:1

    2010. 2.154ha

    8.4.1

    je . , .

    363 m3, 161m

    3/ha.

    159m3/ha, 189m

    3/ha.

    9 m3, 4m

    3/ha.

    3,7m3/ha, 7,5m

    3/ha. ,

    , , .

    , . 2010. 2.700.000m

    3 . 2011. 2.833.000m

    3 . 2008.

    2009. 100.000m3

    , 2000..

    138. .

  • 2011. 139

    30- , 2.500.000 2.800.000m

    3 .

    3.000.000m

    3 .

    .

    ( 9 m3) (2.600.000m

    3)

    3:1. , , .

    8.4.2

    . .

    139. .

    2010. 2.204ha , , 1.000ha 2008. . 2011. 2.821ha 500ha 2008. 8.000ha 2007. , 10.000ha.

    4 , 3,1 . 0,9 .

  • 2011. 140

    9.

    9.1

    42% 1990, , 2011. 46,9% 1990. 2004-2010 19-20%.

    , 1990. . , (47%) - .

    , .

    9.1.1 ()

    50% 1990.. 2011. 46,9% 1990.

    300 14001 2011. (12,6% )

    2011. 7 , 42 , 60 .

    ,

    14001 , 14001 . - 14001 ( ), . 14001 .

    , , , .

    14001

    O 14001 aa je ee aa oj e eje a e oaaje, e oa a e, aa, eao. Oaj aa e e ea eaea

  • 2011. 141

    oaaj, e e oea, a e ooa. 300 14001 2011.

    1. ,

    , . 14001 2009-2011. 12%.

    140. 14001

    14001 2007-2011. , , 2007. 2011. . ( 141)

    141. 14001 %.

    14001, (), 2010. , 20% , , ( 142). 2011, 23%, 16%, eae oo, a a, 6%, 5% ooa ej ooa aaa aoaaj, aee ee. ( 143)

    1 , 2012. ,

  • 2011. 142

    142. 14001:2004, e

    143. 14001:20041

    1 , 2012.

  • 2011. 143

    EMA (Eco-Management and Audit Scheme) eaa e eo-eaea ee oee oae je E eao .1836. 1993. oe, ao oooa ea oja ooaa a oaje ej oj e aaa ao oe ee ea aea eae.

    a aa EMA ea oo a O 14001 jee o EMA aea eae o aea ae oe ee, ao eaae o: eeeoj ooj eao, oa, oee ejaa. jaa o a oe ee oa a e jaa eoaa o ee ae, oja oje eooojo oaaa, oaja . EMA aa a o e e ao j, e aoj aaj, aaa, eo aoaaja, aa, .

    EMA e ee ee ae Eoe je, ee ae EE -Eoe eooe oe (oea, a eaj) ee aa a ao. 2010. EMA III 1221/2009. EMA III . , EMA .

    EMA , . EMA - 2011. . EMA, .

    1

    ,

    2 (2012-2014. )

    EMA .

    , , , EMA - 12 24 , 2015. .

    , :

    " "3

    , . . , .

    1 ,

    2 Law enforcement in the field of industrial pollution control, prevention of chemical accidents and establishing the system in Serbia

    3 . , .17/09

  • 2011. 144

    2011. 7 , 11 (7 4 : , , ), 8 . , UNIDO , 42 , 8.000 , 60 , .

    1 ( 144)

    :

    : 100.000 /

    : 1

    : 50.000m3/

    . : 500Wh/

    CO2: 500t/

    144.

    -

    () . (), , . . 2011. -, 6 .

    2

    1992. , . ( 145)

    1 , ;

    2 ,

  • 2011. 145

    145. - , 1992 - 20111

    0 - 1 1 - 6 6 - 17

    17 - 45 45 - 331

    146. ( 2012)

    1 http://ec.europa.eu/environment/ecolabel/facts-and-figures.html

  • 2011. 146

    () (), . IPPC , 182 , 29 , 26 , 36 , 19 , 4 68 ( , , , , ). , . , , 2015. , IPPC . SEVESO II , 131 e, . SEVESO II .

    1

    9.1.2

    , , - . , - (GHG) . , , , GHG, e .

    , + 20. , . , " .

    ea ea eooe oe, oa eaoj j aa ea eaa eee eooje. aaj ooj eoooj o, j je oe eoo oa ooeo 8.000 o a ea, a aj oj e oea a 10.000.

    2

    GREEN ojea

    Taooae oooj aoa oa Eoe je (E) aoao aooao, oaee oooo eea aajo e eaaj, a a oaa oeo a

    1 SEVESO

    , .

    2 http://www.naslovi.net/tema/311480 , e Eko fer , 11. 2011..

  • 2011. 147

    , eea oaj oj oo eao oo a aoe aeeo a ooaa. Oo, oe oao, a aea eeo ooaa, oaea oee eooja, oj oo oea ooa oaa, aee e eeee oe eao, oee ajo o ea, oee o aaa a ooe oee (O aa, , eo a, .) ea (eaa, ooa oea aejaa, .).

    eja eaoo ojea GREEN (GReening business through the Enterprise Europe Network) je a ooe a e eea e aaa ea ae oe ee, ao a ooe Eooj eeoj e (EEN ea) a a eaa oea ea a a oe ee a ea eoa: eaeoj j j aeo aejaa, ea ea a a oe ee oe oa a oee o oaa ooa a a aaja aj a aoo o ae oa. Aje e oaj a: j oo, aae oa oaa, aj oaa, ea ooo oee aejaa, ao a eoe oje ooe eaje oe o ea, , .

    1

    PACE

    01/01/2011 30/06/2012 : (1. ) (2. ), . 5 ACQUIS Audit 75 ( ), - ( / )

    2.

    , . , . 13% , 1/3 .

    9.2 3

    . , . , .

    , , , , , , .

    1 ae je Majo ( aa a eo ooo je), ojea oa o

    ae Maa oe ee, aa ooo aaa.

    2

    3 , . 2011. .

  • 2011. 148

    , , , , .

    9.2.1 ()

    2011. 16,19 (Mten).

    89%, 11%.

    1990. , . 2010. 2010. .

    , .

    , 2011. . 2011. 1990. 16,19 (Mten) ( 147 147. , 1990-2011.). 2010. 4,2%. 2011. 32% , 1,5% 2010. .

    2011. 89% ( 53%, 24% 12%). 11%. , .

    147. , 1990-2011.

    2011. 8,54Mten, 1990. 0,4% 2010. 10% ( 148). 2011. 52,8% 1990. .

    ( ) 2011. 3,90Mten 2010., 5,44Mten 1990. ( 1,57%)

  • 2011. 149

    ( 148). 2011. 24,12% 1990. .

    2010. 12,34%, 14,3% 1990. , 2011. 2,00Mten, 2010. 7,8%, 1990. 0,6%. ( 148)

    2011. 1,79Mten, 2010. 13,83%, 1990. 4,17% ( 148). 4,7% 1990. 13,22% 2010., 10,93% 2011.

    148. 1990-2011. 2010-2011.

    9.2 2 ()

    2011. 9,29Mten, 1990. 2,9%, 2, 2010. 4,5%.

    28,4%, , , 47,9%, 24,2%.

    , .

    ( ) : , , , .

  • 2011. 150

    149.

    2011. 9,29Mten ( ), 2010. 4,5%. (10,3%), , 3,6%, 0,3%. 1990. 2,9%. ( 149)

    1990-2011. 43,4% 28,4%, , , 36,4% 47,9%, 20,2% 24,2%. 2010., .

    2011. 2,64Mten, 10,3% 2010., 33% 1990. 2011. , 2010., 2,1%., 1990. 53%. , , . ( 150)

    150. 1

    2011. 2,25Mten 1990. . , , . 2010. 8,90%, 0,3%. ( 151)

    1 :

  • 2011. 151

    151. 1

    , , 2011. 4,41Mten, 1990. 34%.

    - , , , . , .

    9.2.3 ()

    2002. ,

    .

    .

    . () ()

    (decoupling) , (. , , ), ( ), . , . , .

    1 :

  • 2011. 152

    152. , 2002-2010.1

    () 2000. , 2002. ( 1990-2002. ), 2002. .

    2002. 2010. , 24,7%, 30,5%. , . , (decoupling), . ( 152)

    . , , .

    48% , , . , 1.035 ten/1000 . 50% ( ), .

    2

    9% 2010-2018. ( 1%), 0,752Mten. 2010. 2012. , 1,5% 2008. , 0,1254Mten. 1,5% : (0,0235Mten), e (0,0566Mten) (0,0453Mten).

    , :

    ao a a eee eao

    3,

    .

    ,

    1 : ( ) (

    ).

    2

    3 . , . 101/2011-271

  • 2011. 153

    : , (18 ), .

    : , , (NAMA) , Alterenergy, Effect.

    5001, .

    .

    . ,

    9.2.4 ()

    4,3ten, 2011. 1,79ten, 40% .

    2007. , 2011. 10,93% 2010. (13,22%) .