Autori : Ivan Paunović, student doktorskih studija ivan.paunovic.12@singimail.rsMiodrag Radojević, student doktorskih studija

Balansiranje između tržišnih indikatora i indikatora sezonalnosti ponude u razvoju turističkih proizvoda srpskog planinskog

turizma

• Poređenje osnovnih tržišnih parametara i indikatora održivog razvoja (sezonalnosti ponude) za Kopaonik i Zlatibor, kao dva najjača planinska centra

ZlatiborKopaonik

Cilj istraživanja-kombinacija tržišnih indikatora i indikatora održivog razvoja (sezonalnosti ponude)

• Smanjenje sezonalnosti ponude je jedan od glavnih ciljeva zelene ekonomije

• Prevelika baziranost planinskih destinacija na alpsko skijanje se može prevazići kroz diverzifikaciju turističke ponude i razvoj letnje sezone

Primarno grupisanje indikatora

Sekundarno grupisanje indikatora

Indikatori Metodologija Planinska destinacija 1

Planinska destinacija 2

Tržišni indikatori

Demografija Starost T-test sa nezavisnim uzorcima

Kopaonik

Zlatibor

Psihografija

Dužina boravkaVisina troškova na dnevnom nivouNivo zadovoljstva

Imidž Deskriptivna statistika

Detaljna analiza troškova po grupama

Indikatori održivog razvoja

Indikatori sezonalnosti ponude

Udeo najprometnijeg meseca u godišnjim dolascimaUdeo najprometnijeg tromesečja u godišnjim dolascimaOdnos najprometnijeg meseca prema najneprometnijem mesecu

Metodologija• Podaci su prikupljeni kroz Istraživanje o gostima u Srbiji 2011. Istraživanje je

sprovedeno kao komponenta projekta finansiranog od stane EU: Podrška sprovođenju nacionalne strategije razvoja turizma. 07SER01/23/11

• Ukupan uzorak je bio 1500 ispitanika, na sledećim lokacijama u Srbiji: Beograd, Novi Sad, Zlatibor, Guča, Kopaonik, Fruška Gora, Zasavica, Vrdnik, Erdevik, Sremska Mitrovica, Divčibare, Valjevo, Banja Vrujci, Sokobanja, Vrnjačka banja, Banja Koviljača, Niška banja, Niš, Subotica, Vršac, Palićko jezero, Belocrkvanska jezera, Srebrno jezero, Ečka, Skorenovac.

• Terenski rad je sproveden u toku letnje sezone: od Jula 2011 do Septembra 2011• Podaci o dolascima turista (za analizu sezonanosti ponude) su preuzeti iz publikacija

Republičkog zavoda za statistiku

Analiza rezultata-Imidž

Lively

Cosmopolit

an

Exclusiv

e

Environm

ental

ly aw

are

Enjoyab

leSaf

e

Cultivate

d

Inex

pensiv

e

Reser

ved

Conserv

ative

Convivial

Unfrien

dly

Family

frien

dly

Relaxin

g

Boring

0.0%

10.0%

20.0%

30.0%

40.0%

50.0%

60.0%

70.0%

Kopaonik Zlatibor and Western Serbia

Glavni atributi imidža, koji ističu Kopaonik ,u odnosu na glavnog konkurenta, Zlatibor su: harmoničan, prizeman, šik, visoka svest o zaštiti životne sredine, elitistički, siguran.

Glavni atributi imidža, koji ističu Zlatibor u odnosu na glavnog konkurenta, Kopaonik su: živ, jeftin, neposredan, nekonvencionalan, autentičan/originalan, i gostoljubiv.

Za Zlatibor bi takođe trebalo naglasiti da ga ljudi percepriaju kao prenatrpanog (6.7%) u većoj meri nego Kopaonik (0,7%). Zlatibor bi trebalo da obrati pažnju na navedeni nedostatak pažljivo i da započne detaljno praćenje broja dolazaka i investicionih planova, kako bi se implementirali principi održivog razvoja u planiranju destinacije.

Analiza rezultata-Detaljna analiza troškova po grupama

Arrival

and d

epatu

re

Accom

odation

Private

tran

sport

during th

e holid

ay

Public tr

ansp

ort durin

g the h

oliday

Food and d

rinks

Organ

ized ex

cursi

ons

Rental

fees

or s

ervice

s for s

ports eq

uipm

ent

Cable

cars

and li

fts

Culture

visi

ts, en

tertai

nmen

t

Relaxati

on & W

ellnes

s/Hea

lth &

Sport

Shopping

Other

expen

diture

s0.00

2.00

4.00

6.00

8.00

10.00

12.00

Kopaonik Zlatibor and Western Serbia

Detaljna analiza troškova je pokazala da turisti na Kopaoniku troše više na privatni transport, hranu i piće, kulturne posete i zabavu, relaksaciju/velnes/zdravlje/sport i šoping, dok turisti na Zlatiboru troše više na javni prevoz i organizovane ekskurzije. Turisti na Kopaoniku troše više u skoro svim kategorijama osim u kategorijama: smeštaj, javni prevoz tokom odmora, organizovane ekskurzije i rentiranje sportske opreme. Na Kopaoniku postoji prostor za razvoj jednodnevnih ekskurzija, kao i za razvoj infrastrukture i ponude usluga u domenu različitih sportova, kao što su biciklizam, roleri, itd. roads, off road trails).

Kopaonik Zlatibor0.00%

2.00%

4.00%

6.00%

8.00%

10.00%

12.00%

14.00%

16.00%

18.00%

Udeo najprometnijeg meseca u godišnjim

dolascima

Kopaonik Zlatibor0.00%

10.00%

20.00%

30.00%

40.00%

50.00%

60.00%

Udeo najprometnijeg tromesečja u godišnjim

dolascima

Kopaonik Zlatibor0.00

1.00

2.00

3.00

4.00

5.00

6.00

7.00

Odnos najprometnijeg meseca prema

najneprometnijem mesecu

Analiza rezultata-Sezonalnost tražnje

Kopaonik bi trebalo da se skoncentriše razvoj letnje sezone, jer je to neiskorišćeni deo sezone, dok bi Zlatibor trebalo da investira u opštu infrastrukturu, kako bi mogao da upravlja velikim brojem posetilaca tokom cele sezone, i kako bi izbegao prevelike gužve koje stvaraju osećaj pretrpanosti destinacije.

Zaključak i preporuke• T-testom je dokazano da postoji statistički značajna razlika u starosti turista na

Kopaoniku i na Zlatiboru (sa Zapadnom Srbijom). Starost prosečnog turiste na Kopaoniku je oko 40 godina, dok je na Zlatiboru oko 35 godina. Rezultati potvrđuju značaj demografske segmentacije tržišta u letnjoj sezoni planinskog turizma.

ZlatiborKopaonik

Zaključak i preporuke-Razvoj letnje sezone u planinskom turizmu

• Zlatibor je primer dobre prakse balansiranog razvoja u smislu diverzifikacije turističke ponude u letnjoj sezoni

• Kroz razvoj letnje sezone, ski turizam postaje samo jedan proizvod u balansiranom portfoliju DMO i smanjuje se rizik od preteranog oslanjanja na samo jedan turistički proizvod ili samo jednu turističku sezonu

Zlatibor

Pitanja?

Hvala na pažnji!

Kopaonik