İstatistik ve Biyoistatistik Nedir?

• Birimlerin özelliklerini ölçerek, tartarak, sayarak ya da belirli gruplarda bir araya toplayıp sayılarla ifade ederek elde ettiğimiz sayısal bilgiler (veriler) yaşamımızın bir parçasıdır.

• Veriler çeşitli sosyal, ekonomik ve sağlık sorunlarının çözümünde araç olarak kullanılır.

• Veriler söz konusu olunca İstatistik bilimi akla gelir.

• Tarih boyunca tüm devletler askeri, sosyal ve ekonomik durumlarını bilmek amacıyla istatistikle ilgilenmişlerdir.

• Veri, devlet yaşamında olduğu kadar bilimsel yaşamda da önemli yer tutar.

• Bilimsel sonuçlar ortaya koymak için doğru, geçerli ve yeterli sayıda veriye ihtiyaç vardır.

İSTATİSTİK VE BİYOİSTATİSTİK

İstatistik,

toplumdaki olaylar hakkında

daha az sayıda veri toplayarak,

en az maliyetle,

en kısa zamanda,

doğruluk derecesi yüksek bilimsel sonuçlara ulaşılması

ve

uygun kararlar alınması

için

teknikler geliştiren bilim dalıdır.

• Yaşamımızın her anında ve alanında istatistik biliminden az ya da çok yararlanırız.

• İstatistik sözcüğünün Latincede durum anlamına gelen “Status” kökünden geldiği kabul edilir.

• Bazı istatistikçiler ise; İtalyanca’da devletin siyasal durumunu belirtmede kullanılan “Stato” kökünden türetildiğini kabul etmektedirler.

• İstatistik bilimi iki ana bölüme ayrılır.– Matematiksel İstatistik– Uygulamalı İstatistik

• Matematiksel İstatistik: İstatistik teorisinin matematiksel teorisini kuran, yeni yaklaşımlarla teknikler üreten bir istatistik dalıdır.

• Uygulamalı İstatistik: Matematiksel İstatistiğin geliştirdiği teknikleri çeşitli alanlarda uygulayan, işleyişlerini kontrol eden, uygulama alanlarına ilişkin probleme özel teknikler geliştiren bir istatistik bilim dalıdır.

• Günümüzde bilimsel gereksinimlerin genelden çok, özele doğru hızlı bir gelişme göstermesi, İstatistik biliminin de uygulama alanlarına göre özelleşmesine ve birer farklı bilim dalı olmasına neden olmuştur.

• Uygulamalı istatistikten ayrılan bu dallara Biyoistatistik, Ekonometri, Sosyometri, Psikometri gibi bilim dallarını örnek olarak verilebilir.

Biyoistatistik nedir?

• Biyoistatistik, istatistik bilim dalına ait bilimsel yöntemleri tıp alanı araştırmaları için geliştiren ve uygulamasını sağlayan bir bilim dalıdır.

• Bir anlamda Biyoistatistik, araştırma yöntem biliminin tıp alanı ile olan arakesitini oluşturur. Söz konusu arakesit gün geçtikçe genişlemektedir,

• Tıp otoriteleri, gelecekteki hekimlerin bilimsel gelişmenin gerisinde kalmamaları için daha çok istatistik yöntem öğrenmeleri gerektiğini ifade etmektedirler.

• Tıp alanı, İstatistik ve Bilgisayar gibi uygulamalı bilim dalları ile gün geçtikçe ileri adımlar atmaktadır.

• Tıp alanı olasılıkların önemli bir ölçüde önem kazandığı bir alandır.

• Hekimin teşhis ve tedavide kullandığı yöntem ve ilaçların olası iyileştirme veya iyileştirmeme durumunu ortaya çıkarması ve doğru kararın verilmesinde bilimsel yöntemlerle ortaya koyması gerekir.

• Biyoistatistik bilim dalı da olasılığın ölçülmesinde önemli yöntemler geliştirmiş bir bilim dalıdır.

• Günümüzde araştırma yöntemlerinin öğrenilmesi ve uygulanması önemini arttırmaktadır.

• Sağlık alanı araştırıcıları sadece literatürleri takip etmemekte ayrıca bunlara katkıda bulunmak istemektedir. Bu nedenle Biyoistatistiğin önemi gittikçe artmaktadır.

• Biyoistatistik (Biostatistics), İstatistiksel tekniklerin tıp ve sağlık bilimlerinde uygulamalarını içeren, bu alana has yeni teknikler geliştiren bir bilim dalıdır.

• Biyoistatistik; biyolojik ve sağlık olayları ile ilgili bilgilerin toplanması, sınıflandırılması ve sunulması tekniklerini içeren, toplum parametrelerini tahmin eden ve olayların nedenlerine ilişkin doğru kararların alınmasına yardımcı olan bir bilim dalıdır.

• Biyoistatistik iki ana bölüme ayrılır:

– Betimleyici Biyoistatistik (Tanımlayıcı Biyoistatistik, Descpriptive Biostatistics)

– Analitik Biyoistatistik (İnferensiyel Biyoistatistik, Inferential Biostatistics)

• Betimsel Biyoistatistik: Toplum tanımı, verilerin elde edilmesi ve organizasyonu ile ilgili yöntemleri içerir.

• Bu organizasyon şu sırayı izlemektedir: – Veri toplama, – tablolaştırma, – grafiklerle gösterme, – tipik sayısal değerlerle ifade etme, – karşılaştırma-sınama, – özetleme ve sunuş.

• Betimleyici Biyoistatistik, birimlerden sayısal bilgiler türetme ve bunların anlaşılır ve anlamlı biçimlere sokulması, özetlenmesi ve sunulmasını içeren teknikleri kapsar.

• Analitik Biyoistatistik: – Varsayımların kurulması, – varsayımların test edilmesi, – verilerden uygun sonuçların çıkarılması, – verilerin uyduğu teorik dağılımların belirlenmesi– topluma ilişkin uygun kararların alınması– genellemelere gidilmesi

………………………………konularıyla ilgilidir.

• Analitik Biyoistatistik, sağlık alanına özgü optimal kararların alınmasında ve genellemelerin yapılmasında tıp bilim insanlarına yararlı yöntemler ve yaklaşımlar sunar.

Biyoistatistik Dersinin Amaçları• AMAÇ 1. Araştırmalardaki kompleks problemleri çözümleyerek

basit bir şekilde yorumlama becerisi kazandırmak

• AMAÇ 2. Sağlık alanında yapılan gözlemlerdeki gizemli bilgiyi yöntem kullanarak ortaya çıkarmak

• AMAÇ 3. Yöntemsel beceri kazanmak

• AMAÇ 4.Sağlık alanı verileri arasındaki örüntüyü ortaya çıkarmak

• AMAÇ 5.Olasılık ve şansa bağlılığı anlamak

• AMAÇ 6. İstatistiksel düşünceyi kavramak ve yorumsal beceriyi geliştirmek

• AMAÇ 7. İstatistiksel iletişim sağlayabilmek için terminolojide beceri geliştirmek.

• AMAÇ 8. Yararlı istatistiksel bir karakter kazanmak

Biyoistatistik Dersinin Amaçları

• AMAÇ 1. Araştırmalardaki kompleks problemleri çözümleyerek basit bir şekilde yorumlama becerisi kazandırmak

– Varyasyonun varlığını kavramak, – verilerle popülasyonu tanımlamayı öğrenmek,– verilerin istatistik gösterimlerle indirgenmesini öğrenmek, – örnekten genellenebilir sonuçlara ulaşmak,– örnekleme yöntemlerinin mantığını öğrenme,– yorum ve ölçümlerde hataları tanımlama ve kontrol etme,– nedensel süreçleri veya faktörleri tanımlayabilme,– nedensel süreçleri belirlemek için yöntemlerin gerisindeki

mantığı öğrenmek

• AMAÇ 2. Sağlık alanında yapılan gözlemlerdeki gizemli bilgiyi yöntem kullanarak ortaya çıkarmak– Problemi formüle etmek,

– araştırmayı planlamak,

– verilen toplamak ve organize etmek,

– verileri görüntülemek,

– açıklamak ve analiz etmek,

– sonuçları tartışmak,

– ileri araştırma tanımlamak

• AMAÇ 3. Yöntemsel beceri kazanmak

– Bilgisayar yardımıyla verilerdeki yorumları istatistik yöntemlerle ortaya çıkarabilmek

• AMAÇ 4.Sağlık alanı verileri arasındaki örüntüyü ortaya çıkarmak

– Uç değerlerle ortalama değerin nasıl değiştiği veya verilerdeki değişimin ortalama ve medyanı nasıl değiştirdiğini bilmek

• AMAÇ 5.Olasılık ve şansa bağlılığı anlamak

– Günlük olayların şansa bağlılığını anlamak,

– günlük yaşantımızdaki olayları daha iyi anlayabilmek için olasılık süreçlerini anlamak,

– belirsizliğin bir ölçümü olan olasılığı anlamak,

– model geliştirmeyi öğrenmek,

– bazen sezilerimizin belli bir olasılıkla hatalı sonuçlara ve yorumlara neden olacağını öğrenmek

• AMAÇ 6. İstatistiksel düşünceyi kavramak ve yorumsal beceriyi geliştirmek

– Araştırma bulgularını yorumlama becerisini kazanabilmek,

– verilerden hareketle genellenebilir sonuçlara ulaşmak için olası yanlılıklar veya sınırlılıklardan haberdar olmayı öğrenmek

• AMAÇ 7. İstatistiksel iletişim sağlayabilmek için terminolojide beceri geliştirmek.

– İstatistiksel araştırma ve olası fenomen veya yöntemler ile ilgili etkili konuşmayı ve yazmayı öğrenmek.

– Geçerlilik kavramını anlamak ve etkili bir şekilde istatistiksel kritik yapabilmek ve tartışabilmek.

– Tekli veya küçük örnek çalışmalarında tartışılabilir soruları sorma becerisi kazanmak.

• AMAÇ 8. Yararlı istatistiksel bir karakter kazanmak– Kişiler sosyal ve araştırma dünyasında planlayıcı, doğru karar

verici, yararlı bilimsel gereçler geliştirebilecek bir istatistiksel karaktere sahip olmak

– Araştırmalarda kullanılan ortak terimlerin, kavramların ve bilimsel yöntemlerin öğretilmesi önemli bir konudur. “Anlamak birleştirmektir” düşüncesinden hareket edilmelidir. Anlatılan yeni kavramların zihindeki objelerle anlamlı bir şekilde birleşmesi gerekir. Bu durum sağlandığı takdirde, ders yapay olmaktan çıkarak daha anlamlı bir hale gelir.

– Biyoistatistik dersi, öğrencilere sentezleme becerisini kazandırmaktadır. Dersin en önemli amaçlarından biri olan sentezleme kavramı her zaman ön planda olmalıdır.

– İstatistik eğitiminin amaçlarından biri de, her doğrunun içinde azda olsa bir miktar yanlışın olduğu kavramını öğretmektir. Bu kavram, ilgili olasılıklarla açıklanabilir ve hekim olacak adaylara, ilerde klinik tanıda ve karar vermede yanılma düşüncesini göz ardı etmemek için iyi bir alışkanlığı kazandırmaktadır.

•