istatistiğe giriş

8/2/2019 istatistie giri

1/19

11

OM ENDSTR MHENDSL BLM END203 statOM ENDSTR MHENDSL BLM END203 stat

STATSTE GRSTATSTE GR


2/19

22

statistik:statistik:

Saysal deerlerin toplanmas, dzenlenmesi,analizi ve yorumlanmasyla uraan bir yntembilimidir.

Bir baka deyile,v eriden bilgi karmak iin eriden bilg

i karmak iin kullanlan yoldur kullanlan y

oldur ..
http://www.bulur.net/tanitim/stats.jpg


3/19

33

Endstri Mhendisleri statistie Neden htiya

Duyarlar? Veriyi rapor ve sunumlarda dzgn bir biimdegsterebilmek iin Veriden sonular elde edebilmek iin Sreleri gelitirebilmek iin Tahmin yapabilmek iin

statistik, karar verme srecinin bir parasdrancak nihai ama deildir
http://ooo42.de.vu/bilder/ooo42-statistiken.png


4/19

44

STATSTK

TANIMLAYICI IKARIMCI(YORUMLAYICI)

Dzensiz biimdeki birok saysalverinin belirli yntemlerle dahaanlaml bilgiler halinedntrlmesi yntemidir.

Bir anaktle hakknda birrnekten elde edilen lmleri

kullanarak baz fikirler retilmesi(karmlarda bulunulmas) dir.


5/19

55


6/19

66

Anaktle (poplasyon, yn): Anaktle (poplasyon, yn):

Belirli zellikleri ile tanmlanm ve hakknda yorumlamalarn yaplaca bireyleBelirli zellikleri ile tanmlanm ve hakknda yorumlamalarn yaplaca bireyle(gzlemler) topluluudur. Ksaca, ilgilenilen birimler (insan, nesne, olay,(gzlemler) topluluudur. Ksaca, ilgilenilen birimler (insan, nesne, olay,lm vb.) topluluudur.lm vb.) topluluudur.

r:r:1. Ondokuz Mays niversitesinden 2009-2010 eitim-retim ylnda mezun olan rencilerin tamam1. Ondokuz Mays niversitesinden 2009-2010 eitim-retim ylnda mezun olan rencilerin tamam2. Samsunda kaytl semenlerin tamam2. Samsunda kaytl semenlerin tamam

rnek/rneklem:rnek/rneklem: Aratrmalarda anaktleyi oluturan btn birimlere ulamak, ya imkansz ya da Aratrmalarda anaktleyi oluturan btn birimlere ulamak, ya imkansz ya da

ok masrafl olabilir. Bu durumda anaktleyi temsil eden bir alt kme seilok masrafl olabilir. Bu durumda anaktleyi temsil eden bir alt kme seilve bu alt kmeden hareketle anaktle iin tahminde bulunulur. lgilenilenve bu alt kmeden hareketle anaktle iin tahminde bulunulur. lgilenilen

anaktlenin bu alt kmesine rnek/rneklem denir.anaktlenin bu alt kmesine rnek/rneklem denir.r:r:1. Ondokuz Mays niversitesinden 2009-2010 eitim-retim ylnda mezun olan rencilerin tamam anaktle olarak 1. Ondokuz Mays niversitesinden 2009-2010 eitim-retim ylnda mezun olan rencilerin tamam anaktle olarak

tanmlandnda, rastgele 2000 rencinin oluturduu topluluk tanmlandnda, rastgele 2000 rencinin oluturduu topluluk 2. Samsunda kaytl semenlerin tamam anaktle olarak tanmlandnda, rastgele 1000 semenin oluturduu topluluk2. Samsunda kaytl semenlerin tamam anaktle olarak tanmlandnda, rastgele 1000 semenin oluturduu topluluk


7/19

77

ANAKTLE

Trkiye nfusu(yaklak 72 milyon insan)

RNEK 2500 kiilik bir topluluk

rnekleme


8/19

88

Parametre (Evrendeer):arametre (Evrendeer):Bir anaktlenin karakteristik zellikleriniBir anaktlenin karakteristik zellikleriniyanstan her bir saysal deerdir.yanstan her bir saysal deerdir.

Bir anaktlenin aritmetik ortalamas, varyans, oran vb. birer parametredir. BirBir anaktlenin aritmetik ortalamas, varyans, oran vb. birer parametredir. Biranaktle iin bu bilgiler tek bir deerden ibaret olduundan parametreler sabitanaktle iin bu bilgiler tek bir deerden ibaret olduundan parametreler sabitbirer saydr.birer saydr.

Parametrelerin hesaplanabilmesi iin anaktleyi oluturan btn birimlereParametrelerin hesaplanabilmesi iin anaktleyi oluturan btn birimlereulalmas gerekir. Ancak birok aratrmada anaktlenin tamamna ulamak ulalmas gerekir. Ancak birok aratrmada anaktlenin tamamna ulamak mmkn olmadndan, parametreler genellikle bilinmeyen deerlerdir.mmkn olmadndan, parametreler genellikle bilinmeyen deerlerdir.

statistik (rneklemdeer):statistik (rneklemdeer):Bir rneklemin karakteristik zellikleriniBir rneklemin karakteristik zellikleriniyanstan her bir saysal deerdir.yanstan her bir saysal deerdir.

statistikler anaktle parametrelerinin rneklemdeki izdmleridir.statistikler anaktle parametrelerinin rneklemdeki izdmleridir. Parametre deerleri bir anaktle iin deimez deerler olduu halde, istatistiklerParametre deerleri bir anaktle iin deimez deerler olduu halde, istatistikler

rneklemden rnekleme deiebilen saysal deerlerdir.rneklemden rnekleme deiebilen saysal deerlerdir.

Uygulamada genellikle rneklemden elde edilen sonulara dayanarak anaktleUygulamada genellikle rneklemden elde edilen sonulara dayanarak anaktlehakknda karar verilmektedir.hakknda karar verilmektedir.


9/19

99


10/19

1010

BirimBirim Aratrmaya konu olan anaktle veya rneklemi meydana getiren ve saysal olarak incelenecek her bi Aratrmaya konu olan anaktle veya rneklemi meydana getiren ve saysal olarak incelenecek her bi

unsurdur.unsurdur.r: Samsunda kaytl semenlerin tamam aratrma konusu olduunda birim her bir semendir.r: Samsunda kaytl semenlerin tamam aratrma konusu olduunda birim her bir semendir.

DeikenDeikenBirimlerin farkl deer alabilen nitelik ve nicelikleridir. Birimler iin ok sayda deiken dnlebilBirimlerin farkl deer alabilen nitelik ve nicelikleridir. Birimler iin ok sayda deiken dnlebilr: Semenlerden oluan bir topluluk iin: Meslek, eitim dzeyi, gelir, ya, oy verdii parti, medeni durumr: Semenlerden oluan bir topluluk iin: Meslek, eitim dzeyi, gelir, ya, oy verdii parti, medeni durum

Deikenlerin bir ksm saysal deerler alrkenDeikenlerin bir ksm saysal deerler alrkenbir ksm da szel deerler almaktadr!bir ksm da szel deerler almaktadr!


11/19

1111

Deiken

Saysal (Nicel, Kantitatif) Szel (Nitel, Kalitatif) Aldklar deerler szckler ileifade edilir (doum yeri, oy verdiiparti, otomobil tipi vs.). Genelliklebelirli bir snfa ka adet gzlem

deeri dt ile ilgilenilir.

Aldklar deerler saysal olarak gsterilir (ya, boy,arlk, kardesays, retim miktar vs.)

SrekliDeiken

KesikliDeiken

Say ekseni zerinde

belli bir aralkta herdeeri alabilen saysaldeikenlerdir (arlk,uzunluk, yzlmvs.).

Say ekseni zerinde

belli bir aralkta sadecetam deerler alabilensaysal deikenlerdir(Ailelerin ocuk says,evlerin oda says vs.)


12/19

1212

nemli!

*Srekli bir deikenin ald iki deer arasna teorik olarak sonsuz sayda deer girebilir. r: 60-61 kg arasna 60.05, 60.75, 60.99 .

*Kesikli bir deikenin ald iki deer arasna yeni bir deer ilave edilemez.r: Ailelerin sahip olduu ocuk says 0, 1, 2, 3, .. gibi makul sayda deer alabilir.


13/19

1313

Veri (data, gzlem) Veri (data, gzlem)

* Birimlerin eitli zellikleri hakknda gzlemlerle elde edilen bilgiler* Birimlerin eitli zellikleri hakknda gzlemlerle elde edilen bilgiler* Analiz ve yorumlama iin kullanlan bilgidir.* Analiz ve yorumlama iin kullanlan bilgidir.

Veri Seti (veri topluluu) tek deikenli olabildii gibi iki veya ok Veri Seti (veri topluluu) tek deikenli olabildii gibi iki veya ok deikenli de olabilir.deikenli de olabilir.

* 40 rencinin blm tercihleri, tek deikenli bir veri setini* 40 rencinin blm tercihleri, tek deikenli bir veri setini* Blm tercihleri + Cinsiyetler, iki deikenli bir veri setini* Blm tercihleri + Cinsiyetler, iki deikenli bir veri setini

oluturacaktr.oluturacaktr.
http://parauzmani.com/wp-content/uploads/parauzmani.com/2009/09/ekonometri.jpg


14/19

1414

Aldklar Aldklardeerlerdeerlerbakmndanbakmndan

Saysal Veri: Saysal bir deikenden elde edilen ve saylarla ifadeSaysal Veri: Saysal bir deikenden elde edilen ve saylarla ifadeedilen verilerdir. ( Aylk gelir, kira miktar, sahip olunan gayrimenkuledilen verilerdir. ( Aylk gelir, kira miktar, sahip olunan gayrimenkulsays)says)

Szel Veri: Szel bir deikenden elde edilen ve bir birimin hangiSzel Veri: Szel bir deikenden elde edilen ve bir birimin hangikategoriye ait olduunu gsteren verilerdir. (Cinsiyet, irket tr,kategoriye ait olduunu gsteren verilerdir. (Cinsiyet, irket tr,tutulan futbol takm)tutulan futbol takm)

VER TRLER


15/19

1515

Elde edili ekliElde edili eklibakmndanbakmndan

Zaman Serisi Verisi: Verilerin belirli bir zaman aralnda gzlemlendiiZaman Serisi Verisi: Verilerin belirli bir zaman aralnda gzlemlendiidurum (Yllara gre toplam tketim, aylara gre isizlik oranlar, saat badurum (Yllara gre toplam tketim, aylara gre isizlik oranlar, saat ba

scaklk deerleri)scaklk deerleri) Yatay Kesit Verisi: Verilerin zamann belli bir annda (dneminde) Yatay Kesit Verisi: Verilerin zamann belli bir annda (dneminde)topland durum (5 adet firmann 2011 yl retim miktarlar, 2011-2012topland durum (5 adet firmann 2011 yl retim miktarlar, 2011-2012ylnda OM Endstri Mh. Blmne kayt yaptran 47 rencinin douylnda OM Endstri Mh. Blmne kayt yaptran 47 rencinin doumyeri)yeri)

Karma Veri: Hem zaman serisi, hem de kesit verisi zellii tayan verilerKarma Veri: Hem zaman serisi, hem de kesit verisi zellii tayan veriler(Be lkenin 2000-2009 yllar arasndaki enflasyon oranlarna ilikin veri(Be lkenin 2000-2009 yllar arasndaki enflasyon oranlarna ilikin verikarma veri olup toplam 50 veri iermektedir. Her bir lkenin 2000-2009karma veri olup toplam 50 veri iermektedir. Her bir lkenin 2000-2009yllarna ait enflasyon oranlar zaman serisi verisi, be lkenin her bir ylayllarna ait enflasyon oranlar zaman serisi verisi, be lkenin her bir ylailikin enflasyon oranlar ise yatay kesit verisi niteliindedir.)ilikin enflasyon oranlar ise yatay kesit verisi niteliindedir.)

VER TRLER


16/19

1616


17/19

1717

Deer aralDeer aralbakmndanbakmndan

Kesikli Veri: Bir kesikli deikenden elde edilen ve belli bir deerKesikli Veri: Bir kesikli deikenden elde edilen ve belli bir deeraralnda her deeri almayp, sadece belli deerleri alabilen verilerdir.aralnda her deeri almayp, sadece belli deerleri alabilen verilerdir.

Srekli Veri: Bir srekli deikenden elde edilen ve belli bir deerSrekli Veri: Bir srekli deikenden elde edilen ve belli bir deeraralnda her deeri alabilen verilerdir.aralnda her deeri alabilen verilerdir.

VER TRLER

Soru: Arlnz ne kadardr? Cevap 50, 50.2, 58.6, 67.3,..gibi tamsay veya ondalkl deerler eklindeolduunda veriler srekli veri niteliinde olacaktr. Cevap a) 50 kg ve alt b) 51-65 kg c) 66-80 kg d) 80 kg ve stseeneklerinden birisi olduunda srekli bir deiken olan arlk kesikli birdeikene, elde edilen verilerde kesikli veri ekline dnm olacaktr.


18/19

1818

lek dzeyilek dzeyibakmndanbakmndan

Snflayc Veri: Sadece belirli kategorilerde snflandrlabilen verileriSnflayc Veri: Sadece belirli kategorilerde snflandrlabilen verileritanmlamada kullanlr. Hibir ekilde byklk ya da nem sras ifadetanmlamada kullanlr. Hibir ekilde byklk ya da nem sras ifadeetmezler. (OM Mhendislik Fakltesinde okuyan rencilerin renimetmezler. (OM Mhendislik Fakltesinde okuyan rencilerin renimgrdkleri blme gre incelendii gzlem deerleri Blmgrdkleri blme gre incelendii gzlem deerleri Blm Endstri,Endstri,Makine, Gda, evreMakine, Gda, evre))Sralayc Veri: Ele alnan deiken bakmndan birimleri snflamann yanndSralayc Veri: Ele alnan deiken bakmndan birimleri snflamann yanndayn zamanda sralamakta kullanlr (Ekonomik durum: dk, orta, normal,ayn zamanda sralamakta kullanlr (Ekonomik durum: dk, orta, normal,yksek; Yerleim yeri: ky, kasaba, kent, metropol)yksek; Yerleim yeri: ky, kasaba, kent, metropol)

Aralkl Veri: Ele alnan deiken ynnden birimlerin snflanmas ve Aralkl Veri: Ele alnan deiken ynnden birimlerin snflanmas vesralanmasnn yan sra birimlere verilen saylar arasndaki uzakln anlamsralanmasnn yan sra birimlere verilen saylar arasndaki uzakln anlamkazand durumda kullanlr. Sfr noktas keyfi olduundan (scaklk vekazand durumda kullanlr. Sfr noktas keyfi olduundan (scaklk vetakvimde olduu gibi) iki say arasndaki fark anlaml olmakla beraber oransatakvimde olduu gibi) iki say arasndaki fark anlaml olmakla beraber oransaifade edilmez. (IQsu 140 olan birisi 70 olandan iki kat daha zeki olduuifade edilmez. (IQsu 140 olan birisi 70 olandan iki kat daha zeki olduuanlamna gelmemektedir. )anlamna gelmemektedir. )Oranl Veri: Aralkl veri trnden fark, anlaml sfr noktas bulunmas (sfrOranl Veri: Aralkl veri trnden fark, anlaml sfr noktas bulunmas (sfrdeeri bir zelliin yokluu anlamna gelmektedir) ve iki say arasndakideeri bir zelliin yokluu anlamna gelmektedir) ve iki say arasndakiorann anlaml olmasdr. retmenler arasnda (a) dergisi %60, (b) dergisiorann anlaml olmasdr. retmenler arasnda (a) dergisi %60, (b) dergisiise %30 okunuyor ise (a) dergisi (b) dergisine gre iki kat daha fazlaise %30 okunuyor ise (a) dergisi (b) dergisine gre iki kat daha fazlaokunuyordur. Yzdelerin kullanmnda bir sfr noktas da ierdiinden bunlaokunuyordur. Yzdelerin kullanmnda bir sfr noktas da ierdiinden bunlaoransal veridir.oransal veridir.

VER TRLER


19/19

1919

istatistiğe giriş

Documents