1

ÇEVRE

İSTANBUL’DA HAVA KALİTESİ

VE 18 ARALIK DEĞERLERİ

İstanbul Büyükşehir BelediyesiÇevre Koruma ve Kontrol Daire Başkanlığı

Çevre Koruma Müdürlüğü

2

ÇEVRE

İSTANBUL’DA HAVA KİRLİLİĞİ

İstanbul’un nüfusunun hızlı artışı ve kalitesiz yakıt kullanımı nedeniyle 1985’li yıllardan itibaren hava kirliliği yaşanır olmaya başlanmıştır.

İstanbul’da hava kirliliği sorunu özellikle 1990 yılından itibaren tehdit edici boyutlara ulaşmış, kirletici konsantrasyonları hava kalitesi standartlarının birkaç kat üzerine çıkmıştır.

Hatta o günlerde, gazetelerde hava kirliliği ile ilgili uyarılar yapılmakta, insanlar bazı bölgelerde maske ile dışarı çıkmakta idiler.

3

ÇEVRE

4

ÇEVRE

İstanbul Bölge Hıfzıssıhha Müdürlüğü Ölçümleri

1995 yılına kadar İstanbul’da hava kalitesi ölçümleri, yalnızca İstanbul Bölge Hıfzıssıhha Müdürlüğü tarafından SO2 ve Partikül madde olarak yapılmaktaydı.

Ölçümler manuel olarak yapılmakta ve ölçüm sonuçları 24 saat sonra alınabilmekteydi.

Ölçümlerin standardı ve teknik düzeyi kabul edilebilirliğini tartışılır kılıyordu.

Çoğu kez Partikül madde ölçümleri de alınamıyor ve doğru okunamıyordu.

Bu nedenle modern ve teknolojik seviyeye uygun ölçümlerin yapılması gerekiyordu.

Ayrıca CO, NOx, HC ve O3 parametrelerinin ölçümü, ölçümlerin tam otomatik ve sürekli ölçümü önem arz ediyordu.

5

ÇEVRE

ÖLÇÜM NOKTALARININ SEÇİMİ

Seçilen noktanın temsil yeteneği Mevcut İBB Mobil araç ölçümleri İstanbul’un topoğrafik yapısı, İklim koşulları, Endüstri alanlarının konumu, İstanbul yapılarının durumu ve yerleşim, Araç trafiği, Nüfus dağılımı, Doğalgaz dağılımı, Meteorolojik veriler

6

ÇEVRE

  HAVA KİRLETİCİLERİSO2

 NOx

 CO

 O3

 

HC 

PM 

Yenibosna  

X 

  

X 

  

  

X 

Esenler  

X 

X 

X 

  

X 

X 

Saraçhane 

X^ 

X 

X 

X 

X 

X 

Alibeyköy 

X 

X 

X 

  

X 

X 

Beşiktaş 

X 

X 

X 

  

X 

X 

Sarıyer 

X 

  

X 

  

  

X 

Üsküdar 

X 

  

X 

  

  

X 

Kadıköy 

X 

X 

X 

X 

X 

X 

Ümraniye 

X 

X 

X 

  

X 

X 

Kartal 

X 

  

X 

  

  

X 

HAVA KALİTESİ ÖLÇÜM İSTASYONLARININ YERİ VE ÖLÇÜLEN PARAMETRELER

7

ÇEVRE

İstanbul’da hava kirliliği ölçümleri halen İstanbul’un 10 değişik noktasında modern ölçüm cihazlarıyla gerçekleştirilmekte olup, sistem bilgisayarlar vasıtasıyla merkezden kontrol edilmektedir.

Hava Kalitesi Ölçüm İstasyonlarının Yerleri

8

ÇEVRE

Ölçülen hava kalitesi ölçüm değerlerimiz her gün

www.ibb.gov.tr

elektronik posta adresimiz Hava kalitesi linkinde

Ve

Çevre ve Orman Bakanlığı’nın

www.havaizleme.gov.tr

internet adresinde yayınlanmaktadır.

9

ÇEVRE

Günlük Hava Kalitesi verilerine www.ibb.gov.tr adresindeki hava kalitesi linkinden ulaşabilirsiniz.

10

ÇEVRE

ÇEVRE VE ORMAN BAKANLIĞI İZLEME AĞI ONLİNE VERİLERİ

11

ÇEVRE

HAVA KİRLİLİĞİ ÖLÇÜM SONUÇLARI VE DEĞERLENDİRME

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, hava kirliliğinin en aza indirilmesi için;

Kaliteli yakıt temini, özellikle kömür kalitesinin arttırılması Buna bağlı olarak doğalgazın yaygınlaştırılmasının önünün açılmasıyla,

Hava kirliliğinde önemli azalmalar sağlanmış, hava kalitesi yaşanabilir bir

seviyeye getirilmiştir.

SONUÇ OLARAK;

ARTIK İSTANBUL’DA HAVA KİRLİLİĞİ DEĞİL HAVA KALİTESİ ÖLÇÜLÜYOR

12

ÇEVRE

İSTANBUL DOĞALGAZ KULLANICI SAYISI

0

500000

1000000

1500000

2000000

2500000

3000000

3500000

4000000

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, hava kirliliğinin en aza indirilmesi için;

Kaliteli yakıt temini, özellikle kömür kalitesinin arttırılması, buna bağlı olarak doğalgazın yaygınlaştırılmasının önünün açılmasıyla, hava kirliliğinde önemli azalmalar sağlanmış, hava kalitesi yaşanabilir bir seviyeye getirilmiştir.

13

ÇEVRE

İSTANBUL GENELİ 1984-2008 YILLARI KIŞ SEZONLARI KÜKÜRTDİOKSİT(SO2) DEĞERLERİ

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

2000

m i

k r

o g

r a

m /

m3

84-8

5

85-8

6

86-8

7

87-8

8

88-8

9

89-9

0

90-9

1

91-9

2

92-9

3

93-9

4

94-9

5

95-9

6

96-9

7

97-9

8

98-9

9

99-0

0

00-0

1

Çevre ve Orman Bakanlığı'nın Belirlediği Sınır Değer :400

06-0

7

05-0

6

04-0

5

03-0

4

02-0

3

01-0

2

07-0

8

İYİ

ORTA

HASSAS GRUPLAR İÇİN SAĞLIKSIZ

SAĞLIKSIZ

ÇOK SAĞLIKSIZ

TEHLİKELİ

Avrupa Birliğinin Belirlediği Sınır Değer:125

ARTIK İSTANBUL’DA HAVA KİRLİLİĞİ DEĞİL HAVA KALİTESİ ÖLÇÜLÜYOR

14

ÇEVRE

1988-2008 YILLARI ARASI İSTANBUL KÜKÜRTDİOKSİT DEĞERLERİ

176

209

193

216 219

166

145

114

8188

3629 26 23 25

19 2214 14 13

7

0

50

100

150

200

250

1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

mik

rog

ram

/ m

3 Çevre ve Orman Bakanlığı'nın Belirlediği Sınır Değer :150

Dünya Sağlık Örgütü ve Avrupa Birliği'nin Belirlediği Sınır Değer :20

1992–2008 yılları kükürtdioksit değişimi grafiği incelendiğinde; 1995 yılından sonra kömür kalitesinin iyileştirilmesi, doğalgazın yaygınlaşması ve bunun yanında alınan ek tedbirlerle bariz bir azalma görülmektedir. Kükürtdioksit konsantrasyonlarındaki azalma 2003 yılından itibaren daha da aşağıya çekilerek belirli bir seviye yakalanmış olup, Avrupa Birliği Direktiflerinde belirtilen günlük 125 µg/m3 sınır değer hiç aşılmamış, yıllık 20 µg/m3 sınır değerin ise kış sezonlarında dahi altında kalınmıştır.

15

ÇEVRE

1988 - 2008 YILLARI ARASI İSTANBUL KÜKÜRTDİOKSİT DEĞERLERİ

176 209 193 216 219166 145 114 81 88

36 29 26 23 25 19 22 14 14 13 70

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

1100

1200

1300

1400

1500

1600

1700

1800

1900

2000

2100

2200

2300

2400

2500

1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

mik

rog

ram

/m

3

İYİ

ORTA

HASSAS GRUPLAR İÇİN SAĞLIKSIZ

SAĞLIKSIZ

ÇOK SAĞLIKSIZ

TEHLİKELİ

Ulusal Sınır Değer:150

İstanbul genelinde kükürtdioksit değerleri 1997 den bu yana insan sağlığını olumsuz etkileyemeyecek kadar düşük değerlere ulaşmasının yanı sıra, Avrupa Birliği (AB) standartlarını bile geride bırakan temizliğe ulaşıldı. AB nin standart kabul ettiği 125 mikrogram/m3 kükürtdioksit oranına karşılık İstanbul’da son 10 yıldır ölçülen kükürtdioksit oranı bu değeri hiçbir gün dahi aşmamıştır.

16

ÇEVRE

1997 - 2008 YILLARI KÜKÜRTDİOKSİT(SO2) DEĞİŞİMİ

0

25

50

75

100

125

150

175

200

225

250

275

300

325

350

375

400

425

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

mik

rog

ram

/ m

3

Dünya Sağlık Teşkilatı ve Avrupa Birliği'nin Belierlediği Sınır Değer:125

Çevre ve Orman Bakanlığı'nın Belirlediği Sınır Değer :400

ARTIK İSTANBUL’DA HAVA KİRLİLİĞİ DEĞİL HAVA KALİTESİ ÖLÇÜLÜYOR

17

ÇEVRE

1995-2008 YILLARI KIŞ AYLARI İSTANBUL GENELİNDEKİ KÜKÜRTDİOKSİT DEĞERLERİ

0

50

100

150

200

250

EKİM KASIM ARALIK OCAK ŞUBAT MART

SO

2, mikrogram/m

3

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

1995-2008 Yılları Kış Ayları İstanbul Geneli SO2 Değerleri

Sınır DeğeriVeren Kuruluş

Yıllık OrtalamaSınır Değer( mg/m3 )

WHO (1) 20

EU (3) 20

HKKY (5) 150

18

ÇEVRE

1997-2008 Yılları Arası İstanbul Geneli Toz(PM10) Değerleri

Sınır DeğeriVeren Kuruluş

Günlük OrtalamaSınır Değer( mg/m3 )

WHO (1) 50

EU (3) 50

HKKY (5) 300

İstanbul geneli toz(pm10) değerleri, Hava Kalitesinin Korunması Yönetmeliği ve Amerika Çevre Koruma Ajansında belirtilen 300 ve 150 µg/m3 sınır değerlerin altında olduğu, Avrupa Birliği ve Dünya Sağlık Teşkilatı sınır değerlerine çok yakın olduğu görülmektedir.

1997 - 2008 YILLARI PARTİKÜL MADDE(TOZ) DEĞİŞİMİ

0

50

100

150

200

250

300

350

1997(46)

1998(57)

1999(56)

2000(64)

2001(53)

2002(67)

2003(58)

2004(47)

2005(48)

2006(58)

2007(56)

2008(58)

mik

rog

ram

/ m

3

Dünya Sağlık Örgütü ve Avrupa Birliği'nin Belirlediği Sınır Değer :50

Çevre ve Orman Bakanlığı'nın Belirlediği Sınır Değer :300

19

ÇEVRE

1997 - 2008 YILLARI ARASI İSTANBUL PARTİKÜL MADDE(TOZ) DEĞERLERİ

48 57 56 6453

67 5847 48

58 56 58

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

550

600

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

mik

rog

ram

/m3

İYİ

ORTA

HASSAS GRUPLAR İÇİN SAĞLIKSIZ

SAĞLIKSIZ

ÇOK SAĞLIKSIZ

TEHLİKELİ

Çevre ve Orman Bakanlığı'nın Belirlediği Ulusal Sınır Değer:150

Avrupa Birliği'nin Belirlediği Sınır Değer: 40

20

ÇEVRE

ULUSAL VE ULUSLAR ARASI HAVA KALİTESİ SINIR DEĞERLERİ

PM10 : PARTİKÜL MADDE

Sınır DeğeriVeren Kuruluş

Günlük OrtalamaSınır Değer( mg/m3 )

Yıllık OrtalamaSınır Değer( mg/m3 )

WHO (1) 50 20

EPA (2) 150 -

EU (3) 50 40

HKKY (5) 300 150

SO2 : KÜKÜRTDİOKSİT

Sınır DeğeriVeren Kuruluş

10 dakikalıkOrtalama 

sınır değer( mg/m3

)

1 saatlikOrtalama  sınır değer( mg/m3 )

Günlük Ortalama

Sınır Değer( mg/m3 )

Yıllık OrtalamaSınır Değer( mg/m3 )

WHO (1)  500   20 -

EPA (2)     365 80

EU (3)   350 125 20

HKKY (5)     400 150

(1) : - Dünya Sağlık Teşkilatı (2) : - Amerikan Çevre Koruma Ajansı(3) : - Avrupa Birliği (4) : - Belçika, Hollanda, Lüksemburg Standartları(5) : - T.C. Hava Kalitesi Korunması Yönetmeliği

21

ÇEVRE

Hava Kalitesi İndeksi (HKİ / AQI)

Sağlık SeviyesiPartikül Madde

g/m3

Kükürtdioksit g/m3

0 - 50 arasında İyi 0-54 0 – 91

51 - 100 arasında Orta 55-154 91– 384

101 - 150 arasında Hassas gruplar için sağlıksız 155-254 384-597

151 - 200 arasında Sağlıksız 255-354 597-810

201 - 300 arasında Çok sağlıksız 355-424 810-1609

301 - 500 arasında Tehlikeli >424 >1609

HAVA KALİTESİ İNDEKSİ

İy(1)i: Hava kalitesi indeksi, 0-50 arasında olduğunda, hava kalitesinin sağlık açısından iyi olduğunu göstermektedir.Orta(2): Hava kalitesi indeksi, 51 ile 100 arasında olduğunda ise hava kalitesi kabul edilebilir sınırlar içinde demektir. Hassas Gruplar için Sağlıksız(3): Hava kalitesi indeksi 101-150 arasında olduğunda hassas grup üyelerinin sağlıkları üzerinde olumsuz etkileri görülür. (Akciğer ve astım hastaları)Sağlıksız(4): Hava kalitesi indeksi 151-200 arasında olduğunda herhangi bir kişide sağlık  etkileri görülmeye başlar.Çok Sağlıksız(5): 201-300 arasındaki hava kalitesi indeksi, sağlık açısından alarm işaretini gösterir. Herhangi bir kişide ciddi sağlık etkileri görülebilir. Zararlı(6):  Hava kalitesi indeksi, 300’ü aştığı zaman acil sağlık ikazları başlar. Tüm halk olumsuz olarak etkilenir.

22

ÇEVRE

18.12.2008 Tarihli Kükürt Dioksit Konsantrasyon Değerleri

26 20 15 13

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

ESENLER KADIKOY USKUDAR YENIBOSNA

ug/m

3

HKDYY SINIR DEĞERİ: 400 ug/m3

EPA SINIR DEĞERİ : 365 ug/m3

AB SINIR DEĞERİ : 125 ug/m3

23

ÇEVRE

18.12.2008 Tarihli Partikül Madde Konsantrasyon Değerler

7457 68

36

80

0

50

100

150

200

250

300

350

ESENLER KADIKOY USKUDAR UMRANIYE YENIBOSNA

ug/m

3

HKDYY SINIR DEĞERİ : 300 ug/m3

EPA SINIR DEĞERİ : 150 ug/m3

AB SINIR DEĞERİ : 50 ug/m3

24

ÇEVRE

18 ARALIK 2008 İSTANBUL GENELİ PARTİKÜL MADDE(TOZ) DEĞERLERİ

8163

38 44 48 55 46 4557 64

92104

73 80 8195

122

89103 98

65

3525 23

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

mik

rogr

am/m

3

HASSAS GRUPLAR İÇİN SAĞLIKSIZ(3)

ORTA(2)

İYİ(1)

SAĞLIKSIZ(4)

ÇOK SAĞLIKSIZ(5)

TEHLİKELİ(6)

Ulusal sınır değer :300

25

ÇEVRE

18 ARALIK 2008 KADIKÖY İSTASYONU PARTİKÜL MADDE(TOZ) DEĞERLERİ

125

81

29 26 31

54 52

7361

28

78 80

2942

63

109

143

6352 55 53

2416 14

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

01:0

002

:00

03:0

004

:00

05:0

006

:00

07:0

008

:00

09:0

010

:00

11:0

012

:00

13:0

014

:00

15:0

016

:00

17:0

018

:00

19:0

020

:00

21:0

022

:00

23:0

024

:00

mik

rog

ram

/m3

İYİ

ORTA

HASSAS GRUPLAR İÇİN SAĞLIKSIZ

SAĞLIKSIZ

ÇOK SAĞLIKSIZ

TEHLİKELİ

Ulusal sınır değer :300

26

ÇEVRE

18 ARALIK 2008 ESENLER İSTASYONU PARTİKÜL MADDE(TOZ) DEĞERLERİ

68

4049

29 35

96

62 5667 63

9686

67

88

117

92

176

112120

139

5345

25 27

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

01:0

002

:00

03:0

004

:00

05:0

006

:00

07:0

008

:00

09:0

010

:00

11:0

012

:00

13:0

014

:00

15:0

016

:00

17:0

018

:00

19:0

020

:00

21:0

022

:00

23:0

024

:00

mik

rog

ram

/m3

İYİ

ORTA

HASSAS GRUPLAR İÇİN SAĞLIKSIZ

SAĞLIKSIZ

ÇOK SAĞLIKSIZ

TEHLİKELİ

Ulusal sınır değer :300

27

ÇEVRE

18 ARALIK 2008 YENİBOSNA PARTİKÜL MADDE(TOZ) DEĞERLERİ

84 78

46

69

3141 40 34

67

117102 101

78

127

7594

110 106

147

216

112

47

19 13

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

mik

rogr

am/m

3

HASSAS GRUPLAR İÇİN SAĞLIKSIZ

ORTA

İYİ

SAĞLIKSIZ

ÇOK SAĞLIKSIZ

TEHLİKELİ

Ulusal sınır değer :300

28

ÇEVRE

18 ARALIK 2008 ÜSKÜDAR İSTASYONU PARTİKÜL MADDE(TOZ) DEĞERLERİ

129

97

43 46 4959

31

66

83

61

8877

84

5971

98

147

8168

91

67

2011 13

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

01:0

002

:00

03:0

004

:00

05:0

006

:00

07:0

008

:00

09:0

010

:00

11:0

012

:00

13:0

014

:00

15:0

016

:00

17:0

018

:00

19:0

020

:00

21:0

022

:00

23:0

024

:00

mik

rog

ram

/m3

İYİ

ORTA

HASSAS GRUPLAR İÇİN SAĞLIKSIZ

SAĞLIKSIZ

ÇOK SAĞLIKSIZ

TEHLİKELİ

Ulusal sınır değer :300