iso standartet - familja iso

Kolegji FAMA

IOS Family - International Organization for Standardization

Lënda: Menaxhimi Cilësisë

Studenti:

• Leunis Gashi

• Erman Agallari

• Besnik Buzhala

Mentori:

Prof.Dr. Ramë Likaj

Emri dhe shkurtesa ISO

• Tre gjuhët zyrtare të ISO-ve janë: Anglisht-ja, Frengjisht-ja dhe Rusisht-ja.

• Emri i organizatës përdor akronime të ndryshme në gjuhë të ndryshme, si psh: IOS në gjuhën Angleze, OIN në gjuhën Frënge – kështu që përmes kësaj erdhi deri tek miratimi me emrin ISO, bazuar në fjalët Greke (ἴσος – isoos) që don të thotë ‘të barabartë‘.

• Emri ISO dhe logo e saj, janë dy marka të regjistruara dhe përdorimi i tyre është i kufizuar.

Standardizimi, kuptimi tij

• Standardizimi është proces i zhvillimit dhe i zbatimit

të standardeve teknike.

• Standardizimi mund të ndihmojë për të maksimizuar

pajtueshmërinë, ndërveprimin, sigurinë dhe cilësinë e

një produkti ose shërbimi.

• Ai gjithashtu mund të lehtësojë akomodimin e

proceseve doganore sa më herët.

Standardizimi brenda sektoreve

History - Historia

• Organizata sot e njohur si ISO, filloi punën në vitin

1926 si Institucion Ndërkombëtar i Shoqatave

Kombëtare për standardizim (ISA).

• ISA u pezullua nga viti 1942 gjatë Luftës së Dytë

Botërore, por pas luftës ISA u afrua nga Komiteti

Koordinues i Standardeve, të formuara kohëve të

fundit nga Kombet e Bashkuara (UNSCC) me një

propozim për të formuar një trup të ri të standardeve

globale.

Historia

• Në tetor të vitit 1946, ISA dhe UNSCC delegatë nga

25 vende, u takuan në Londër dhe ranë dakord që t‘i

bashkojnë forcat për të krijuar Organizatën e re

Ndërkombëtare për Standardizim.

• Organizata e re filloi zyrtarisht operacionet në shkurt

të vitit 1947.

ISO Founders - Themeluesit

Structure - Struktura

• ISO është një organizatë vullnetare, anëtarët e të

cilit janë autoritetet në standarde, ku secili prej

tyre përfaqëson një vend. Anëtarët takohen çdo vit

në Asamblenë e Përgjithshme për të diskutuar

objektivat strategjike të ISO-së.

• Organizata koordinohet nga Sekretariati Qendror i

bazuar në Gjenevë.

• Bordi Teknik i Menaxhimit është përgjegjës për

më shumë se 250 komitete teknike, të cilët

zhvillojnë standardet ISO.

IEC, joint committees - komitetet e përbashkëta

• ISO ka formuar komisione të përbashkëta me

Komisionin Ndërkombëtar Elektroteknik (IEC)

për zhvillimin e standardeve dhe terminologjinë e

fushave elektrike, teknologjisë elektronike dhe të

ngjashme.

• Dallojm dy lloje të (IEC):

I. ISO/IEC JTC 1 – Information technology

(Teknologjia informative)

II. ISO/IEC JTC 2 - Joint Project Committee

(Komiteti i përbashkët rreth Projektit)

Komiteti, ISO / IEC JTC 1

• ISO / IEC JTC 1 - është Komiteti i Përbashkët

Teknik i Organizatës Ndërkombëtare për

Standardizim (ISO) dhe Komisioni Ndërkombëtar

Elektroteknik (IEC).

• Qëllimi i tij si një komitet teknik është zhvillimi,

ruajtja, nxitja, dhe lehtësimi i standardeve në

fushën e teknologjisë së informacionit (IT) dhe

Komunikacionit, Teknologjisë e informacionit

(TIK).

Komiteti, ISO / IEC JTC 2

• Poashtu ISO / IEC (JTC 2) Komiteti i Përbashkët

Teknik 2, është krijuar në vitin 2009 me qëllim të

"Standardizimit në fushën e efiçiencës së

energjisë dhe burimeve të ripërtëritshme të

energjisë"

Members - Anëtarët

• ISO ka 164 anëtarë kombëtar, nga totali i 206 vendeve të

botës. ISO përfshin tre kategori të anëtarësimit:

I. Organet anëtare, janë organe kombëtare që konsiderohen

si organi më përfaqësues i standardizimit në çdo vend -

Këta janë vetëm anëtarë të ISO-së që kanë të drejtë vote.

II. Anëtarët korrespondent, janë vende që nuk e kanë të

drejtën e organizimit të këtyre standardeve - Këta anëtarë

janë të informuar vetëm në lidhje me punën e ISO-ve.

III. Anëtarët parapagues, janë vende me ekonomi të vogla -

Këta paguajnë tarifa të reduktuara për anëtarësim, por

mund të ndjekin edhe zhvillimin e standardeve.

Members - Anëtarët

Financing - Financimi

• ISO është financuar nga një kombinim i:

I. Organizatave që menaxhojnë projekte specifike ose

ekspertë të kredisë;

II. Shkrimeve nga organet anëtare;

III. Shitjes së standardeve.

International Standards and other publications

Standardet Ndërkombëtare dhe publikimet tjera

• Produktet kryesore e ISO-ve janë standardet

ndërkombëtare. ISO gjithashtu publikon raporte

teknike, specifikime teknike, specifikime në

dispozicion të publikut, corrigenda teknike, dhe

udhëzime – këshilla.

• Standardet ndërkombëtare janë të caktuar me formatin ISO

[/ IEC] [/ ASTM] [IS] NNNNN [-p]: [yyyy] Title, ku:

a. NNNNN, është numri i standardit;

b. [-p], është një pjesë e numrit opsional;

c. [yyyy], është viti botues;

d. Title, përshkruan subjektin.


• ASTM (Shoqëria Amerikane për Testim dhe

Materiale) është përdorur për standardet e zhvilluara

në bashkëpunim me ASTM International. Data dhe IS

nuk janë përdorur për një standard jo të plotë apo të

pabotuar dhe në disa rrethana mund të jetë lënë anash

emri i një pune të botuar.

• Raportet teknike lëshohen kur një komision teknik ka

grumbulluar të dhënat e një lloji të ndryshëm nga ajo

e botuar normalisht si një standard ndërkombëtar - të

tilla si referenca dhe shpjegime.


• Emërtimi konventave për këto janë të njëjta si për

standardet, përveç se TR paraprijnë në vend të IS në

emër të raportit. Shembuj:

I. ISO/IEC TR 17799:2000, Kodi i Punës për

Menaxhimin e Sigurisë së Informacionit;

II. ISO/TR 19033:2000, Dokumentacioni teknik i

produktit – Metadata për dokumentacionin e

ndërtimit.


• Specifikimet teknike mund të prodhohen kur "subjekti

në fjalë është ende në zhvillim ose kur për ndonjë

arsye tjetër është e ardhmja, por jo mundësia e

menjëhershme e një marrëveshjeje për të publikuar

një Standard Ndërkombëtar".

• Publikimet specifikisht në dispozicion mund të jenë

"specifikim ndërmjetësues, botuar para zhvillimit e

një standarti të plotë ndërkombëtar, ose, në IEC mund

të jetë një botim me 'logo të dyfishtë' botuar në

bashkëpunim me një organizatë të jashtme ".


• Të dyja janë të emëruar nga konventa të ngjashme me

raportet teknike, për shembull:

I. ISO/TS 16952-1:2006, Dokumentacioni teknik i

produktit – Sistemi i përcaktimit të referencës;

II. ISO/PAS 11154:2006, Automjetet rrugore.

• ISO ndonjëherë lëshon corrigenda teknike.

Corrigenda (shumësi i Korrigjimit) janë ndryshime

në standardet ekzistuese për shkak të të metave të

vogla teknike, përmirësime të përdorimit, ose shtesa

të kufizuara zbatueshmërie.


• Në përgjithësi, këto janë nxjerrë me parashikimin se

standardi i prekur do të përditësohet ose të tërhiqet në

rishikimin e ardhshëm të saj të planifikuar.

• ISO Guides janë meta-standarde "që mbulojnë

çështjet që lidhen me standardizimin ndërkombëtar".

• Ato janë emëruar në formatin"ISO[/IEC] Guide N:yyyy:

Title“, për shembull:

I. ISO/IEC Guide 2:2004, Standardizimi dhe aktivitetet e

lidhura - Fjalori i Përgjithshëm;

II. ISO/IEC Guide 65:1996, Kërkesa të përgjithshme për

organizmat që operojnë certifikimin e produktit.

Standardization process

Procesi i Standardizimit

• Një standard i publikuar nga ISO / IEC është faza e fundit e një procesi të

gjatë, që zakonisht fillon me propozimin e punës të re brenda një komiteti.

• Këtu janë disa shkurtesa që përdoren për të shënuar një standard me

statusin e saj:

1) PWI - Preliminary Work Item – Artikulli Punës Paraprake

2) NP or NWIP - New Proposal – Propozimi Ri / New Work Item Proposal –

Propozimi Artikullit me punë të re (e.g.,ISO/IEC NP 23007)

3) AWI - Approved new Work Item – Miratimi artikullit me punë të re

(e.g., ISO/IEC AWI 15444-14)

4) WD - Working Draft – Drafti punës (e.g., ISO/IEC WD 27032)

5) CD - Committee Draft – Draft komiteti (e.g., ISO/IEC CD 23000-5)


1) FCD - Final Committee Draft – Draft komiteti final

(e.g., ISO/IEC FCD 23000-12)

2) DIS - Draft International Standard – Draft standarti ndërkombëtar

(e.g., ISO/IEC DIS 14297)

3) FDIS - Final Draft International Standard – Standarti final i draftit

ndërkombëtar (e.g., ISO/IEC FDIS 27003)

4) PRF - Proof of a new International Standard - Dëshmia e një

standardi të ri ndërkombëtar (e.g., ISO/IEC PRF 18018)

5) IS - International Standard – Standarti ndërkombëtar

(e.g., ISO/IEC 13818-1:2007)


• Shkurtesat e përdorura për ndryshime:

1) NP Amd - New Proposal Amendment – Propozimi amandamentit të ri

(ISO/IEC 15444-2:2004/NP Amd 3)

2) AWI Amd - Approved new Work Item Amendment – Amandamenti miratues i

artikullit me punë të re ( ISO/IEC 14492:2001/AWI Amd 4)

3) WD Amd - Working Draft Amendment – Amandamenti i drafitit punues

( ISO 11092:1993/WD Amd 1)

4) CD Amd / PDAmd - Committee Draft Amendment – Amandamenti i draft komitetit /

Proposed Draft Amendment – Amanandamenti i propozimit të draftit

(ISO/IEC 13818-1:2007/CD Amd 6)

5) FPDAmd / DAM (DAmd) - Final Proposed Draft Amendment – Amandamenti final i

propozimit draftit / Draft Amendment – Amandamenti drafitit (e.g., ISO/IEC 14496-

14:2003/FPDAmd 1)

6) FDAM (FDAmd) - Final Draft Amendment – Amandamenti final i draftit

(e.g., ISO/IEC 13818-1:2007/FDAmd 4)

7) PRF Amd - (e.g., ISO 12639:2004/PRF Amd 1)

8) Amd – Amendment – Amandamentit (e.g., ISO/IEC 13818-1:2007/Amd 1:2007)


• Shkurtesat tjera:

1) TR - Technical Report – Raporti teknik (e.g., ISO/IEC TR 19791:2006)

2) DTR - Draft Technical Report – Draft raporti teknik (ISO/IEC DTR 19791)

3) TS - Technical Specification – Specifikimet teknike (e.g., ISO/TS 16949:2009)

4) DTS - Draft Technical Specification – Draft specifikimet teknike

(e.g., ISO/DTS 11602-1)

5) PAS - Publicly Available Specification – Specifikimet publikishit në

dispozicion

6) TTA - Technology Trends Assessment – Vlerësimi i trendeve teknologjike

(e.g., ISO/TTA 1:1994)

7) IWA - International Workshop Agreement – Marrëveshja ndërkombëtare e

repartit (e.g., IWA 1:2005)

8) Cor - Technical Corrigendum – Teknika e korigjimit

(e.g., ISO/IEC 13818-1:2007/Cor 1:2008)


• Standardet ndërkombëtare janë të zhvilluara nga

standardet ISO, komitetet teknike (TC) dhe

nënkomitetet (SC), nga një proces me gjashtë faza:

1) Hapi I – Faza propozuese;

2) Hapi II – Faza përgaditore;

3) Hapi III – Faza e komitetit;

4) Hapi IV – Faza hulumtuese;

5) Hapi V – Faza e zbatimit;

6) Hapi VI – Faza e publikimit.

Products named after ISO ‘ s

Produktet e quajtura pas ISO-ve

• Fakti që shumë nga ISO standardet e krijuara janë kudo ka

çuar, me raste, për përdorim të përbashkët të "ISO-ve" për të

përshkruar një produkt aktual që përputhet me një standard.

• Disa nga këta shembuj janë:

a. Shumë CD imazhe përfundojn me emrin e ekstenzionit ‘ISO‘

për të ditur se ata janë duke përdorur sistemin standard ISO

9660 për fotografi në krahasim me një tjetër sistem të fajllit -

prandaj CD imazhet janë zakonisht të referuara si "ISO".

Pothuajse të gjithë kompjuterat që posedojnë CD-ROM

lexues, mund të lexojn CD-të që përdorin këtë standard.



a. Fotografia me film ndaj ndjeshmërisë së dritës,

gjithashtuështë përshkruar nga formati ISO 6, ISO 2240 dhe

ISO 5800. Për këtë arsye, shpejtësia e filmit për fotografim

ndaj ndjeshmërisë së dritës shpesh i referohet si ‘numër ISO‘

i tij.

b. Kohëve të fundit, janë duke u përdorur cilësi të reja për

fotografi, ato janë iso për fotografi, psh. ISO 100 përdoret për

reduktim të dritës së madhe dhe stabilizim të cilësis së

ngjyrave, ISO 800 përdoret për ndriqim të fotografisë ndaj

ambientit të errët. Të gjitha këto opsioni i posedojnë këta

aparata fotografik, si: Canon, Nikon, Fujifilm, Sony, etj..

Ju Faleminderit

iso standartet - familja iso

Presentations & Public Speaking