İŞÇİ saĞliĞi ve İŞ gÜvenlİĞİ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter/yi #08 -...

İNŞAAT SEKTÖRÜNDEİNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ

GÜVENLİĞİGÜVENLİĞİ Yrd. Doç. Dr. Selim BARADAN Yrd. Doç. Dr. Hüseyin YİĞİTER

http://kisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter

İNŞ4001 YAPI İŞLETMESİİNŞ4001 YAPI İŞLETMESİ

Dokuz Eylül Üniversitesi

İnşaat Mühendisliği Bölümü

1/4/2013 Yapı İşletmesi - 08. İş Sağlığı ve

Güvenliği

2

KAPSAM

• TEMEL KAVRAMLAR VE TANIMLAR

• İNŞAAT SEKTÖRÜ VE İŞ KAZALARI

• İŞ GÜVENLİĞİNİN SAĞLANMASI

• İŞ GÜVENLİĞİ MEVZUATI


Güvenliği

3

İŞ GÜVENLİĞİ İLE İLGİLİ

TEMEL KAVRAMLAR


Güvenliği

4

İŞ GÜVENLİĞİ NEDİR?

• İşçilerin iş kazaları ve meslek hastalıklarına karşı korunmalarının sağlanması

• İş yerlerinde çalışanların işin yapılması ile ilgili olarak ortaya çıkan tehlikelerden, bedensel ve ruhsal olarak zarar görmemesi için alınması gerekli hukuki, teknik ve tıbbi önlemleri sağlamaya yönelik çalışmalardır.

• İş Güvenliği

• İşçi Sağlığı

• İşçi sağlığı ve iş güvenliği

• İş sağlığı ve güvenliği


Güvenliği

5

İş Güvenliği Nedir? (devam)

• İş kazası: çalışırken veya işin gereği diğer işlemleri yaparken ortaya çıkan ve çeşitli maddi ve manevi kayıplara neden olan bir olaydır.

• Meslek hastalığı: işin niteliğine göre tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğranılan geçici veya sürekli hastalık, sakatlık veya ruhi arıza halleri.


Güvenliği

6

İş Güvenliği Nedir? (devam)

İş güvenliğinde 3 unsur vardır:

• Çalışanların korunması

• Üretim güvenliğinin sağlanması

• İşletme güvenliğinin sağlanması


Güvenliği

7

NEDEN İŞ GÜVENLİĞİ?

• İNSANİ ÖNEMİ

• YASAL ZORUNLULUK

• İTİBAR / ZEDELENEN İMAJ

• EKONOMİK MASRAFLAR


Güvenliği

8

Neden İş Güvenliği? (devam)

YANLIŞ İNANÇ:

• İş güvenliği için harcanan para inşaatın

masrafını arttırır

• İş güvenliği için harcanan zaman

üretkenliği düşürür

GERÇEK: iş güvenliğini sağlamak iş

kazalarını azaltacağı için masrafları

azalacaktır.


Güvenliği

9

Neden İş Güvenliği? (devam)

• İş güvenliğini sağlamaya ayrılan kaynaklar

– İş güvenliği mühendisi/yöneticisine ayrılan

kaynaklar

– İş güvenliği ekipmanları

– Zaman (toplantılar, denetimler)

• İş kazalarının işverene masrafları

– Doğrudan (Sigortalı): Kazaların,

yaralanmaların ve hastalıkların masrafları

– Dolaylı (gizli): Sigortalanmamış masraflar


Güvenliği

10

İŞ KAZALARIYLA BAĞLANTILI

MASRAFLAR

DOĞRUDAN MASRAFLAR

DOLAYLI MASRAFLAR


Güvenliği

11

Doğrudan Masraflar

• Yaralanmalarla doğrudan ilgili masraflar

• Sigorta tarafından karşılanırlar – Ambulans hizmeti

– Tıbbi müdahale

– İlaçlar

– Hastane ücretleri

– Maluliyet tazminatı

• Doğrudan masraflar barizdir ve hesaplanması kolaydır


Güvenliği

12

Dolaylı (Gizli) Masraflar

Genelde kaza geçiren işçi ile ilgili masraflar

• Cezalar (para, işyeri kapatma, vb.)

• Mahkeme masrafları (rücu, kamu, tazminat)

• Temizlik, ekipmanın tamiri, vs.

• Kazadan dolayı oluşan gecikmeler, tekrar planlama

• Diğer işçilerde oluşan moral ve verimlilik düşüşü

• Yaralanan işçinin döndükten sonra kapasitesindeki düşüş, çalışmadığı zaman için ödenen ücretler

• Yeni/geçici işçiye verilen eğitim, yeni işçi bulmak için harcanan zaman.

• Kaza sonrası gereken araştırma ve rapor işlemleri


Güvenliği

13

İNŞAAT SEKTÖRÜNDE İŞ

GÜVENLİĞİNİN YERİ VE

ÖNEMİ


Güvenliği

14

TÜRKİYE İNŞAAT SEKTÖRÜNÜN

DURUMU • İnşaat sektörü en aktif sektörlerden biridir

– Sanayileşme ile birlikte ortaya çıkan sosyo-ekonomik değişimler,

– Kentleşme olgusu ve kentlere göçün hızlanmasından doğan konut ihtiyacı

– Altyapı ihtiyaçlarını tamamlama çalışmaları

• Sektördeki teknolojik değişmeye paralel olarak İSG konusunda yeterli gelişme sağlanamamıştır.

• Diğer sektörlerde olmayan bazı özellikler iş güvenliğini sağlama çabalarını zorlaştırmaktadır.

• İnşaat işleri genelde kısa süreli olup, çok

dinamiktir.

• Üretim genelde yinelenemez niteliktedir

• Projedeki gecikmeler, üretim hızının

arttırılmasına yol açar. Kaza olasılığı artar.

Proje odaklı üretim

04.01.2013 İnşaat İş Güvenliği 15

Değişken riskler

• Her iş kendine özgüdür, sayısız farklı ve zorlayıcı

görevlerle doludur.

• İnşaat sektöründe branşlaşma çok fazla olup, her birinin

kendine özgü riskleri vardır.

• Üretim şekli ve kullanılan malzemeler çok çeşitlidir.

• Yapılan çalışmalar, çalışma koşulları sürekli değiştiği için

riskler ve alınması gereken önlemler de sık sık değişim

gösterir.

İşgücü

• Eğitimsiz işgücü

• Vasıfsız işçilerin çok sayıda çalıştığı bir sektördür.

• Çalışanlar sık değişir, işçi sirkülasyonu fazladır.

• Sürekli yer değiştiren ve vasıfsız iş gücü, iş güvenliği eğitimini güçleştirmektedir.

Çalışma Koşulları

• Fiziksel zorlukları olan ve çok sayıda işçinin çalıştığı bir operasyondur.

• Şantiyelerde günlük çalışma süreleri uzun veya çalışma saatleri düzensizdir. Bu koşullar çalışanların motivasyon ve dikkat seviyesini düşürebilir.

• Çalışma alanı genellikle geniş ve dağınıktır. Bu nedenle çalışanların topluca korunmaları hayli güçtür.

• Genelde açık havada çalışıldığı için termal konfor şartları bakımından her türlü olumsuzluğa rastlanır.

Organizasyon sorunları

• Büyük, dallı budaklı bir sektördür.

• İnşaat işyerlerinde birden fazla taşeron (bir çok kez aynı anda) çalışmaktadır.

• Yapılan sözleşmeler hayli kompleks ve karışık olduğu için kişilerin iş güvenliğiyle ilgili sorumlulukları da belirsiz kalmaktadır.

• Bilinçsizlik ve Eğitimsizlik

• Planlamada İSG düşünülmemesi

• İSG çabalarının fazla masraf ve zaman

kaybı olarak algılanması

İş Güvenliği Kültürü

04.01.2013 İnşaat İş Güvenliği 20

SGK İstatistikleri - 2008 Yılı İş Kazası Dağılımı

% 8

% 15

% 6%7

% 64

İnşaat 5574

Metal 11000

Dokuma 4580

Maden 5299

Diğer 46510

(2009/ %11)

(2010/ %10)

04.01.2013 21 [email protected]

04.01.2013

2008 yılı iş kazaları sonucu ölüm

İnşaat

Metal

Dokuma

Maden

Diğer

% 34

% 8

% 2

% 50

(2009/ %13)

(2010/ %33)

22 [email protected]

1/4/2013 Yapı İşletmesi - 08. İş Güvenliği 23

SSK istatistiklerine göre iş kazası sonucu

sürekli iş göremezliklerin sektörlere göre dağılımı

22%

10%

7%

6%5%

50%

İnşaat Metalden Eşya İm.(Mak. Hariç)

Nakliyat Dokuma San.

Kömür Madenciliği 100 den az iş göremezlik olan sektörler

04.01.2013 24 [email protected]

341319

274 273290

397

359

297

156

475

0

100

200

300

400

500

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Yapı İşlerinde Ölümlü Kaza Sayılarının Yıllara Göre Dağılımı

04.01.2013

Yapı işlerinde iş kazaları nedenleri

% 44% 23

% 8

% 11 % 14


04.01.2013

Bazı Ülkelerin Yapı Sektöründe Meydana Gelen Ölümle Sonuçlanan

İş Kazaları Sayısı

Kaynak: ILO-LABORSTA

0

500

1000

1500

2000

2500

2000-2006 YILLARI TOPLAMI

TÜRKİYE 2273

İTALYA 1804

İSPANYA 1754

ALMANYA 1162

BİR.KRALLIK 415

İSVEÇ 75

FİNLANDİYA 71

NORVEÇ 53



Güvenliği

27

İNŞAAT SAHALARINDA

KARŞILAŞILAN TEHLİKELER

• Yüksekte çalışma

• İş makineleri

• Bel sakatlıkları

• Tehlikeli maddeler (silika tozu, asbest,

çimento, vs.)

• Elektrik

• Yangın


Güvenliği

28

Tehlikeler (devam)

• Kapalı, kısıtlı alanlar (kazı)

• Göçük (kazı)

• Gürültü

• Aşırı soğuk ve sıcak

• İşyeri düzeni tehlikeleri (Çivili tahtalar,

düşüp takılma, hendekler, delikler, kafaya

düşen objeler)

• Yapının göçmesi

İNŞAAT ŞANTİYELERİNDEN

MANZARALAR


Güvenliği

29

YÜKSEKTE ÇALIŞMALAR


Güvenliği

30


Güvenliği

31


Güvenliği

32


Güvenliği

33


Güvenliği

34


Güvenliği

35


Güvenliği

36


Güvenliği

37


Güvenliği

38


Güvenliği

39

Doğru Uygulamalar


Güvenliği

40


Güvenliği

41


Güvenliği

42


Güvenliği

43


Güvenliği

44

04.01.2013 45 İnşaat İş Güvenliği

Göçük Tehlikesi

İksa Sistemleri


Güvenliği

46

İş Makineleri


Güvenliği

47


Güvenliği

48


Güvenliği

49

Diğer Tehlikeler


Güvenliği

50


Güvenliği

51


Güvenliği

52


Güvenliği

53

İŞ KAZALARININ

ÖNLENMESİ

• SAHA UYGULAMALARI (TEKNİK

ÖNLEMLER)

• YÖNETİM UYGULAMALARI

TEHLİKELER NASIL

ENGELLENEBİLİR?

1. MÜHENDİSLİK ÇÖZÜMLERİ

• Tehlikeyi azaltacak / yok edecek dizayn

• Tehlikeyi izole etme

• Tehlikeyi başka yere yöneltme

TEHLİKELER NASIL ENGELLENEBİLİR?

2. İDARİ ÇÖZÜMLER

– Yazılı prosedürler, izin belgeleri

– Maruz kalma süresini sınırlama

– Tehlikeli kimyasallarla çalışanları

gözlemleme

– Alarm, işaret ve uyarı çeşitleri

– Buddy sistemi

– Eğitim

TEHLİKELER NASIL ENGELLENEBİLİR?

3. KİŞİSEL KORUYUCULAR

– Mühendislik çözümleri uygulanamadığı

zaman

– Mühendislik çözümleri hazırlık

safhasındayken

– Güvenlik önlemleri tam koruma

sağlayamıyorsa

– Acil durumlarda


Güvenliği

57

YÖNETİM SİSTEMİ

• Amaç: Kuruluşlarda, çalışanlara güvenli ve sağlıklı bir çalışma ortamı sağlanması.

• Kuruluşların daha iyi rekabet koşullarına ulaşabilmesi için çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusunda planlı ve sistemli çalışmalar yürütmeleri gerekmektedir.

• İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi; iş sağlığı ve güvenliği faaliyetlerinin kuruluşların genel stratejileri ile uyumlu olacak biçimde sistematik bir şekilde ele alınarak sürekli iyileştirme yaklaşımı çerçevesinde çözümlenmesi için kullanılan bir araçtır.


Güvenliği

58

OHSAS 18001

• OHSAS 18001, organizasyonların iş sağlığı ve güvenliği risklerini kontrol etmek ve performanslarını geliştirmek maksadıyla İngiliz Standartları Enstitüsü - BSI (British Standards Institution) tarafından geliştirilen, tüm dünyada kabul görmüş ve risk değerlendirmesine dayalı bir yönetim sistemidir.

• ISO 9001 VE ISO 14001 gibi Standardlar kalite ve çevre yönetimleri üzerine yoğunlaşmış, dolayısıyla kuruluşlarda iş sağlığı ve güvenliğinin sağlanması ve sürekli iyileştirilerek korunabilmesi için ayrı bir standarda gereksinim duyulmuştur.

• 1996 İngiltere’de BS 8800

• 1999 OHSAS 18001

• 2001 Türkiye’de TS 18001, 2004’te 2. baskı


Güvenliği

59

İŞ GÜVENLİĞİ YÖNETİM

UYGULAMALARI

• Yöneticilerin liderliği, planlama ve organizasyon

• Tehlikelerin önceden tespit edilip,

değerlendirilmesi

• Kontrol / Düzeltici Eylem

• İşçilerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesi

• İş kazalarının soruşturulması ve kaydedilmesi

• Programın uygulanabilir ve etkili olup

olmadığının denetlenmesi


Güvenliği

60

TÜRKİYE’DEKİ İŞ

GÜVENLİĞİ MEVZUATI


Güvenliği

61

İSG KURUMLARI

• İSG Genel Müdürlüğü – Mevzuatın uygulanmasını sağlamak

• İŞGÜM (İş Sağlığı ve Güvenliği Merkezi Müdürlüğü – İSG konularında uyulması gerekli standart ve normların

saptanması için inceleme ve araştırmalar; mesleki teknik yayın ve dokümantasyon yapmak

• Çalışma Sosyal ve Güvenlik Eğitim Merkezi (ÇASGEM) – İSG ile ilgili kamu bazında eğitimden sorumlu

• İş Teftiş Kurulu – Çalışma hayatıyla ilgili mevzuatın uygulanmasını denetlemek


Güvenliği

62

İSG Mevzuatının Getirdiği

Düzenlemeler

• TEŞKİLATLANMA, DENETİM VE YAPTIRIMLARA İLİŞKİN DÜZENLEMELER

• İŞVERENİN İŞÇİYİ GÖZETME BORCUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER

– Teknik önlemlere ilişkin

– İşyerinde iş sağlığı ve güvenliği organizasyonuna ilişkin

– İşin düzenlenmesine ilişkin


Güvenliği

63

2013 Öncesi İSG Mevzuatı

• 4857 sayılı İş Kanununun 5. bölümü (madde 77-89) “İş Sağlığı ve Güvenliği”’ne adanmıştır

• 4857’i takiben çıkan İSG ile ilgili yönetmelikler AB uyum yasaları doğrultusunda düzenlenmiştir

• İş güvenliği yönetmeliği ve bazı yönetmelikler danıştay tarafından iptal edildi

• İSG uzmanı, işyeri hekimi, İSG birimleri gibi yeni kavramlar ile ilgili yönetmelik sürekli değişikliğe uğramaktadır.

• Yapı işleri ile ilgili yürürlükte olan tüzük ve yönetmelik yetersiz kalmaktadır.

• Çözüm: İSG kanunu ve yeni yönetmelikler!

6331 Sayılı İş Sağlığı ve

Güvenliği Kanunu

30 Haziran 2012

1 Ocak 2013’ten itibaren geçerli


Güvenliği

64

Amaç ve Kapsam

• İşyerlerinde İSGnin sağlanması ve mevcut sağlık

ve güvenlik şartlarının iyileştirilmesi için işveren

ve çalışanların görev, yetki, sorumluluk, hak ve

yükümlülüklerini düzenlemeyi amaçlar. (m.1)

• Kamu ve özel sektöre ait bütün işlere ve

işyerlerine, bu işyerlerinin işverenleri ile işveren

vekillerine, çırak ve stajyerler de dâhil

olmak üzere tüm çalışanlarına faaliyet

konularına bakılmaksızın uygulanır. (m. 2)


Güvenliği

65

İşverenin Genel Yükümlülüğü (m.3)

• Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her

türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli

araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin

değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun

iyileştirilmesi için çalışmalar yapmak

• İşyerinde alınan İSG tedbirlerine uyulup uyulmadığını izlemek,

denetlemek ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlamak

• Risk değerlendirmesi yapmak veya yaptırmak

• Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik

yönünden işe uygunluğunu göz önüne almak

• Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati

ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri

almak


Güvenliği

66

İSG Hizmetleri (m. 6)

Mesleki risklerin önlenmesi ve bu rirsklerden

korunulmasına yönelik çalışmaları da kapsayan,

İSG hizmetlerinin sunulması için işveren;

• Çalışanların arasından İSG uzmanı, işyeri

hekimi ve diğer sağlık personeli

görevlendirir. Çalışanların arasında belirlenen

niteliklere sahip personel bulunmaması hâlinde,

bu hizmetin tamamını veya bir kısmını ortak

sağlık ve güvenlik birimlerinden (OSGB) hizmet

alarak yerine getirebilir.


Güvenliği

67

İSG Hizmetleri (devam)

• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve

kuruluşların görevlerini yerine getirmeleri amacıyla

araç, gereç, mekân ve zaman gibi gerekli bütün

ihtiyaçlarını karşılar.

• Görevlendirdikleri kişi veya hizmet aldığı kurum ve

kuruluşlar tarafından İSG ile ilgili mevzuata uygun

olan ve yazılı olarak bildirilen tedbirleri yerine getirir.

• İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet

alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan

kaldırmaz.


Güvenliği

68

İş Güvenliği Uzmanları

• İSG uzmanlarının görev alabilmeleri için;

– çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde (A)

sınıfı,

– tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde en az (B)

sınıfı,

– az tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinde ise en

az (C) sınıfı iş güvenliği uzmanlığı belgesine

sahip olmaları şartı aranır.


Güvenliği

69

Tehlike Sınıfları (m.9)

• İşyeri tehlike sınıfları İşSağlığı ve

Güvenliği Genel Müdürünün

Başkanlığında ilgili taraflarca oluşturulan

komisyonun görüşleri doğrultusunda,

Bakanlıkça çıkarılacak tebliğ ile tespit

edilir.

• Yapı İşleri “çok tehlikeli sınıf”ta yer alır

• Yeni tebliğ 2013 yılı içinde çıkacak.


Güvenliği

70

Risk değerlendirmesi,

kontrol, ölçüm ve araştırma (m. 10)

• İşveren, İSG yönünden risk değerlendirmesi yapmak

veya yaptırmakla yükümlüdür. Dikkate alınacak

hususlar :

– Belirli risklerden etkilenecek çalışanlar

– Kullanılacak iş ekipmanı ile kimyasal madde seçimi.

– İşyerinin tertip ve düzeni.

– Genç, yaşlı, engelli, gebe veya emziren çalışanlar

gibi özel politika gerektiren gruplar ile kadın çalışanlar

• Risk değerlendirmesi sonucu alınacak İSG tedbirleri

ile kullanılması gereken koruyucu donanım

veya ekipmanı belirlenir.


Güvenliği

71

İSG Kurulu (m.22)

• 50 ve daha fazla çalışanın bulunduğu ve

6 aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı

işyerlerinde işveren, iş sağlığı ve güvenliği

ile ilgili çalışmalarda bulunmak üzere kurul

oluşturur.

• Düzenli toplanılarak, iş kazaları ve İSG

konuları görüşülür ve kararlar alınır.


Güvenliği

72

Çalışanların eğitimi (m. 17)

• İşveren, çalışanların İSG eğitimlerini

almasını sağlar.

• Bu eğitim özellikle; işe başlamadan önce, çalışma

yeri veya iş değişikliğinde, iş ekipmanının değişmesi

hâlinde veya yeni teknoloji uygulanması hâlinde

verilir.

• Mesleki eğitim alma zorunluluğu bulunan tehlikeli

ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işlerde, yapacağı işle

ilgili mesleki eğitim aldığını belgelemeyenler

çalıştırılamaz.


Güvenliği

73

Sağlık Gözetimi (m. 15)

• İşveren çalışanların işyerinde maruz kalacakları sağlık

ve güvenlik risklerini dikkate alarak sağlık gözetimine

tabi tutulmalarını sağlar.

– İşe girişlerinde.

– İş değişikliğinde.

– İş kazası, meslek hastalığından sonra işe dönüşlerinde talep

etmeleri hâlinde.

– İşin devamı süresince, çalışanın ve işin niteliği ile işyerinin

tehlike sınıfına göre Bakanlıkça belirlenen düzenli aralıklarla.

• Tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan

işyerlerinde çalışacaklar, yapacakları işe uygun

olduklarını belirten sağlık raporu olmadan işe

başlatılamaz. 1/4/2013 Yapı İşletmesi - 08. İş Sağlığı ve

Güvenliği

74

İş kazası ve meslek hastalıklarının

kayıt ve bildirimi (m. 14)

• İşveren, bütün iş kazalarının ve meslek hastalıklarının

kaydını tutar, gerekli incelemeleri yaparak bunlar ile ilgili

raporları düzenler.

– Yaralanma veya ölüm olması şart değil (işyeri ya da

iş ekipmanının zarara uğradığı kazalar, ucuz atlatılan

olaylar da dahil)

• İşveren, aşağıdaki hallerde belirtilen sürede Sosyal

Güvenlik Kurumuna bildirimde bulunur:

– İş kazalarını kazadan sonraki 3 iş günü içinde.

– Sağlık hizmeti sunucuları veya işyeri hekimi tarafından kendisine

bildirilen meslek hastalıklarını, öğrendiği tarihten

itibaren 3 iş günü içinde.


Güvenliği

75

Çalışan Temsilcisi (m. 20)

• İşveren; çalışanlar arasında yapılacak seçim veya

seçimle belirlenemediği durumda atama yoluyla, aşağıda

belirtilen sayılarda çalışan temsilcisini görevlendirir:

– 2-50 arasında çalışanı bulunan işyerlerinde 1





– 2001 ve üzeri çalışanı bulunan işyerlerinde 6

• Çalışan temsilcileri, tehlike kaynağının yok edilmesi veya

riskin azaltılması için, işverene öneride bulunma ve

gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına sahiptir.


Güvenliği

76

Çalışanların yükümlülükleri (m. 19)

• Kendilerinin ve diğer çalışanların sağlık ve güvenliklerini

tehlikeye düşürmemek

• İşyerindeki makine, cihaz, araç, gereç, tehlikeli madde,

taşıma ekipmanı ve diğer üretim araçlarını kurallara

uygun şekilde kullanmak

• Kendilerine sağlanan kişisel koruyucu donanımı doğru

kullanmak ve korumak

• Sağlık ve güvenlik yönünden ciddi ve yakın bir tehlike ile

karşılaştıklarında ve koruma tedbirlerinde bir eksiklik

gördüklerinde, işverene veya çalışan temsilcisine derhal

haber vermek.

• İşveren ve çalışan temsilcisi ile İSG konularında iş birliği

yapmak.


Güvenliği

77

Çalışmaktan kaçınma hakkı (m. 13)

• Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar

İSG kuruluna yoksa işverene başvurarak durumun tespit

edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar

verilmesini talep edebilir. (tehlikenin önlenemez olduğu

durumlarda çalışanlar işyerini veya tehlikeli bölgeyi terk ederek

belirlenen güvenli yere gider)

• Kurul acilen toplanarak derhâl kararını verir ve durumu

tutanakla tespit eder. Karar, çalışana ve çalışan

temsilcisine yazılı olarak bildirilir.

• Çalışan, gerekli tedbirler alınıncaya kadar çalışmaktan

kaçınabilir. Çalışanların çalışmaktan kaçındığı

dönemdeki ücreti ile diğer hakları saklıdır.


Güvenliği

78

Teftiş, inceleme, araştırma, müfettişin yetki,

yükümlülük ve sorumluluğu (m. 24)

• Bu Kanun hükümlerinin uygulanmasının izlenmesi ve

teftişi, İSG yönünden teftiş yapmaya yetkili Bakanlık

iş müfettişlerince yapılır.

• Bakanlık, işyerlerinde İSG konularında ölçüm, inceleme

ve araştırma yapmaya, bu amaçla numune almaya ve

eğitim kurumları ile ortak sağlık ve güvenlik birimlerinde

kontrol ve denetim yapmaya yetkilidir.

• Bu konularda yetkilendirilenler mümkün olduğu kadar işi

aksatmamak, işverenin ve işyerinin meslek sırları ile

gördükleri ve öğrendikleri hususları tamamen gizli

tutmakla yükümlüdür.


Güvenliği

79

İşin durdurulması (m. 25)

• İşyerindeki bina ve eklentilerde, çalışma yöntem

ve şekillerinde veya iş ekipmanlarında çalışanlar için

hayati tehlike oluşturan bir husus tespit edildiğinde; bu

tehlike giderilinceye kadar, hayati tehlikenin niteliği ve bu

tehlikeden doğabilecek riskin etkileyebileceği alan

ile çalışanlar dikkate alınarak, işyerinin bir bölümünde

veya tamamında iş durdurulur.

• Ayrıca maden, metal ve yapı işleri ile tehlikeli

kimyasallarla çalışılan işlerin yapıldığı veya büyük

endüstriyel kazaların olabileceği işyerlerinde, risk

değerlendirmesi yapılmamış olması durumunda iş

durdurulur.


Güvenliği

80

İdari para cezası ve

uygulanması (m. 26) • Uyulmayan kanun maddeleri için (ihlal edilen madde

başına, çalışan sayısına göre ya da uyulmayan gün

başına, vb.) çeşitli para cezaları uygulanır.

• Cezalar 500 TL – 80000 TL arasında değişmektedir.

• Bu Kanunda belirtilen idari para cezaları gerekçesi

belirtilmek suretiyle Çalışma ve İş Kurumu il

müdürünce verilir. Verilen idari para cezaları

tebliğinden itibaren 30 gün içinde ödenir. İdari para

cezaları tüzel kişiliği bulunmayan kamu kurum ve

kuruluşları adına da düzenlenebilir.


Güvenliği

81


Güvenliği

82

HUKUKİ SONUÇLAR


Güvenliği

83

BORÇLAR KANUNU Madde 332

• İş sahibi, akdin hususi halleri ve işin mahiyeti noktasından hakkaniyet dairesinde kendisinden istenilebileceği derecede, çalışmak dolayısı ile maruz kaldığı tehlikelere karsı icap eden tedbirleri ittihaza ve münasip ve sıhhi çalışma mahalleri ile, isçi birlikte ikamet etmekte ise, sıhhi yatacak bir yer tedarikine mecburdur.

• İş sahibinin yukarıdaki fıkra hükümlerine aykırı hareketi neticesinde isçinin ölmesi halinde onun yardımından mahrum kalanların bu yüzden uğradıkları zararlara karsı isteyecekleri tazminat dahi akde aykırı hareketten doğan tazminat davaları hakkındaki hükümlere tabi olur.


Güvenliği

84

Tazminat Davaları

• İş kazası sonucu zarar gören isçi, olayda işverenin sorumluluğu bahis konusu olduğu takdirde zararının tazminini işverenden talep etmek hakkına sahiptir.

• Eğer işçi, bir aracının emir ve kumandası altında çalışıyorsa dava hem aracı ve hem de işveren aleyhine açılabilir.

• İş kazası sonucu hayatını kaybeden işçinin yardımından yoksun kalan yakınlarının da işverenden tazminat isteme hakkı vardır.

• Genellikle amacın, ızdırap çeken, yaşam zevkini kaybeden kişinin acısını hafifletmek, bir tatmin duygusu vermek olduğu kabul edilmektedir


Güvenliği

85

Kamu Davaları

• İşlenen bir suç nedeniyle sadece suçtan zarar gören kişinin değil, aynı zamanda tüm toplumun mağduriyeti söz konusudur.

• Ceza davaları toplumun temsilcisi olarak Cumhuriyet Savcısı tarafından takip edilir ve “Kamu Davası” olarak adlandırılır.

• Türk Ceza Hukuku’nda iş kazalarıyla ilgili suçlar “taksirli suçlar” olarak adlandırılır.

• Kamu davalarında mağdur olanın şikayet etmesine gerek yoktur. Olay, adli merciler tarafından haber alındığında adli mekanizma kendiliğinden çalışmaya başlar.

• Savcının yaptığı hazırlık tahkikatı sonucunda toplanan deliller kamu davasının açılmasına yeterli ise Cumhuriyet Savcısı bir iddianame hazırlayarak mahkemeye sunar.

• Olayda kusurlu bulduğu sanıkların Türk Ceza Kanunu uyarınca cezalandırılmalarını talep ederek ceza mahkemesinde kamu davasını açar.


Güvenliği

86

Kamu Davaları Cezaları

• Cumhuriyet Savcısı’nın yaptığı tahkikat sonucunda kusurlu bulduğu kişiler aleyhine açılan ve ceza mahkemesinde yürütülen dava sonucunda suçu sabit görülen sanıklar hakkında 5237 sayılı Yeni Türk Ceza Kanunu’nun ilgili maddesine göre karar verilir.

• Olay ölümle sonuçlanmışsa 85.madde uyarınca, – 1 kişinin ölümü halinde 3 yıldan 6 yıla kadar,

– 1 den fazla kişinin ölümü veya 1 ölüm + yaralanma halinde 3 yıldan 15 yıla hapis cezası ve ayrıca para cezası uygulanmaktadır.

• Olay yaralanma ile sonuçlanmışsa, yaralanmanın niteliğine göre çeşitli hapis ve para cezaları uygulanmaktadır.

• Ayrıca kusurun derecesine göre bu cezalar sekizde birine kadar indirilebilmektedir.

Rücu Davaları

• İş kazası ve meslek hastalığı, işverenin kastı veya

sigortalıların sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına

aykırı bir hareketi sonucu meydana gelmişse, Kurumca

sigortalıya veya hak sahiplerine bu Kanun gereğince

yapılan veya ileride yapılması gereken ödemeler ile

bağlanan gelirin başladığı tarihteki ilk peşin sermaye

değeri toplamı, sigortalı veya hak sahiplerinin işverenden

isteyebilecekleri tutarlarla sınırlı olmak üzere, Kurumca

işverene ödettirilir. (Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık

Sigortası Kanunu)


Güvenliği

87


Güvenliği

88

İNŞAAT SEKTÖRÜ İÇİN

MEVZUAT?

TÜZÜK VE YÖNETMELİKLER • Yapı İşlerinde İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Tüzüğü, 12 Eylül

1974 tarih ve 15004 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

– 25 Ağustos 1971 günlü ve 1475 sayılı İş Kanununun 74. maddesine dayanılarak düzenlenmiştir.

• Yapı İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Yönetmeliği, 23 Aralık 2003 tarih ve 25325 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

– 22 Mayıs 2003 günlü ve 4857 sayılı İş Kanununun 78. maddesi dayanak alınarak çıkarılmıştır.

– Avrupa Birliğinin 24/6/1992 tarihli ve 92/57/EEC sayılı Konsey Direktifi esas alınarak hazırlanmıştır.

YAPI İŞLERİNDE İŞÇİ SAĞLIĞI

VE İŞ GÜVENLİĞİ TÜZÜĞÜ

• İş Kanunu kapsamına giren yapı işlerinde, İşçi Sağlığı ve iş Güvenliği Tüzüğünde öngörülenlerden başka alınacak sağlık ve güvenlik tedbirleri bu Tüzükte belirtilmiştir.

• İçerik: – Yapı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri

– Kazı İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri

– Yapı İskelelerinde ve Merdivenlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri

– Yıkım İşlerinde Alınacak Güvenlik Tedbirleri

– Yapı İşlerinde Kullanılan Makina ve Teçhizatta Alınacak Güvenlik Tedbirleri

YAPI İŞLERİNDE SAĞLIK VE

GÜVENLİK YÖNETMELİĞİ

• Amaç: Yapı işyerlerinde alınacak asgari sağlık ve güvenlik

şartlarını belirlemektir.

• Kapsam: 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu

kapsamına giren tüm yapı işyerlerinde uygulanır*.

• İçerik:

– Proje Hazırlık Aşamasında Genel Prensipler

– Sorumluluk ve Yükümlülükler

– Yapı alanları için asgari sağlık ve güvenlik koşulları

– Yapı (Kapalı ve Açık ) alanlarındaki özel asgari şartlar

Yeni Yönetmelik?

• 6331 sayılı yeni İş Güvenliği Kanununa

dayalı yeni Yapı işlerinde İSG yönetmeliği

çalışmaları Bakanlıkta devam etmektedir.


Güvenliği

92


Güvenliği

93

TEŞEKKÜRLER!

İŞÇİ saĞliĞi ve İŞ gÜvenlİĞİ - kisi.deu.edu.trkisi.deu.edu.tr/huseyin.yigiter/yi #08 -...

Documents