کوردستان و کوردKurd & Kurdistan

Næstved, Danmark - 29 november 2013

Isam Saeedسه عید عیسام

Kildermarkskolen 2013

کوردستاننیشتەجێی گەورەی نەتەوەیەکی کورد

ژینگە کە ناوەڕاستن ڕۆژھەڵاتیبە کە دەناسرێت کوردستان بە سەرەکییەکەیان

سوریا و تورکیا و ئێراق و ئێران وڵاتانی سەربەشکراوە

نیشتەجێی گەورەی نەتەوەیەکی کوردژینگە کە ناوەڕاستن ڕۆژھەڵاتی

بە کە دەناسرێت کوردستان بە سەرەکییەکەیانسوریا و تورکیا و ئێراق و ئێران وڵاتانی سەر

بەشکراوە

کوردەکان مێژووی

: کۆن نزیکە ی بە ردی چاخە . ٣٥٠ئە م لە م خایاند ساڵی ھە زار . چاخە یە لە م کرا ساز تیژ بە ردی و بە ردین تە وری سە ردە مە دا

. پاشماوە ی دە چوو مە یموون لە شێوازی مرۆڤ دە وترێ کەلە ) چە مچە ماڵ شاری کیلۆمە تریی یە ک لە شارستانییە تە ئە م

« ١٩٤٩ساڵی بە ردە بە ڵە ک( » ناوی بە ناوچە یە ک لە دا.دۆزراوە تە وە

کۆن سەردەمی

: ناوە ڕاست « بە ردی نیاندە رتال » مرۆڤی دە ورانە دا لە م . ئە م پاشماوە ی دە ژیان ئە شکە وتە کاندا لە کە ھات بە دی

ئە شکە وتی لە کوردستان چیاکانی لە شارستانییە تە و مرۆڤ » چیای» باشووری دە کە وێتە کە دۆزراوە تە وە شانە دە ر

» « » و» گە ورە زابی ڕووباری بە سە ر زاڵە کە ە وە برادۆست » نییە » دوور ە وە ڕە واندز شاری لە زۆر

کوردەکان مێژووی

کوردەکان مێژووی

: نوێ ئە م بە ردی دە ستپێکیبۆ دە گە ڕێتە وە سە ردە مە

٣٥٫٠٠٠ . لە م پێش ساڵئێسقانی و بە رد لە چاخە دا،

ھە ندێ فیل عاجی و قۆچساز پێشکە وتووتر ئامێری

ئە م. مرۆڤی بە کرادە وترێ سە ردە مە

» بە» و ھوموساپینسدە ڵێن شارستانییە تە کە ی

کرومانیۆن» «.توێژینە وە ی و لێکۆڵینە وە

داوە پیشانیان مێژینە ناسیلە کوردستان ناوچە ی کە

ژیانی جێگە ی بە رددا چاخیبووە سە رە تاییە کان .مرۆڤە

. به ڵگه یه ك چه ند به پێی ئه وروپیه كان هندو له یانی ئارییه ڕه گه زی له كورد1) باڵا. ) و به ژن قیافه شێوه وزاراوه. 2 و زمانخووڕqه وشت. 3ئاگر. ) 4 هه ر تریش ئاریه كانی نه ته وه زۆربه ی و كورد په رستنی و ئاین

هه موو( پیرۆزی مه زهه بی و ئاین زه رده شتی ئاینی بووه په رستنی ) ( ) ( . و په رست بت حامییه کان و په رست خوا یه كان سامی بووه ئاریه كان

) بوون) په رست ئاگر ئاریه کان .

کوردەکان مێژووی

یەکەم ١٢ کوردستان لەباکوری ئێستا پێش ساڵ هەزارپەرستگابنیادنرا

) ،لەساڵی ) شوێنەیە ئەو ناوی گوبکلی گردی تەپە شوانێکی ١٩٩٤گوبکلی لەالیەنکوردستان باکوری ئۆرفای شاری نزیک دەکەوێتە دۆزرایەوە،کە بەڕێکەوت کوردەوە

کیلۆمەتر ١٤بە .پەرستگایە واتە ١٢تا ١١ئەم نراوە بنیاد بەرلەئێستا ساڵ پێش ٧هەزار ساڵ هەزار

میصر هەڕەمەکانی کردنی دروست

World's oldest toy car (7500 years old) was found in Kurdish district of Qoser (Kiziltepe)

نوح پێغه مبه ر

ئیبراهیم پێغه مبه ر

) مادستان ) ماده‌کان وڵاتی و ماد  ماد و : كورد

) ( . نووسراوه دا سلطنت و عشق كتێبی له بێت كورد نه وه ی له ماد یاخود ماده له یاكورد ( .) ابن) ناسه كان رۆژهه ڵات زۆربه ی ڕای ئه مه ش بووه كوردی زمانی ماده كان زمانی

) شێوه یه( ) به م ن مادا كوڕی پارسه كانیش ئه ڵێن كورده كان ناسه مێژوو زۆربه ی و خلدونكورد برای ده بنه

.744ساڵی ) ڕوویدا( خۆیناوی و سه خت شه ڕێكی یه ك دایه وه ده ستیان ئاشور كوردو ز پساڵی ) ( 337دیسانه وه ( . بچووك( مادی ئاشوریه كان سه ر كردۆته هێرشیان كورده كان ز پ

) گرت ) یه كیان گه وره مادی عه جه م عیراقی و لوڕستان كورده كانی و ئازه ربایجانبه ختی و ته خت نه ینه واو سه ر كرده هێرشیان بابل فه رمانڕه وانی له گه ڵ هاوپه یمان

. برد له ناو هه میشه یی بۆ ئاشووریانكورده كانیش سه ركه وت، به سه ریاندا كردو داگیر ئێرانی و هات ڕۆمی ئه سكه نده ری كاتێ ) ده ست ) نه یانتوانیوه ڕۆمه كان ڕاسته وخۆ شێوه یه كی به ڵام بون، ده سته یی ژێر هاوبه شی

بگرن كورده كانا .به سه ر

كيخسرو

التاريخ في الكاملاألثير ابن

215ص: ] سياوخش [ بن كيخسرو خبر ذكركيكاووس بن

ابنه ابن بعده ملك كيكاووس مات لماوأمه كيكاووس بن سياوخش بن كيخسرو

الترك ملك أفراسياب ابنة الثورة وسفافريد تلو الثورة رون يفج� كانوا الميديينالثورة دياكو قاد فقد آشور، ملوك ضد

ابنه تابع ثم أخفق، لكنه الكبرى، األولىالقهر ضد الكفاح مسيرة فراورتيس

طوال ) على( 22اآلشوري خلفه ثم عاما ،أخسار كي ابنه ك£ي¢ Cyaxares الحكم أو

رو kai-Khosru خ¤س¢ ، - بين ) 584 – 633حكم( ) بين. أو ، م (- 593 – 625ق . في ويسمى م ق

) ( ) ( ، سياشاريس و اكسركيس المصادر بعضالتي الجهة إلى اسمه في االختالف ويعودأم آشورية، أم بابلية، أكانت سواء ذكرته،

أم أرمنية، أم فارسية، أم يونانية،في معروف أمر وهذا عربية؛ أم سريانية،

لغة إلى لغة من تنتقل عندما األسماء

کاردۆخ

لە بوو ڕۆم ئیمپراتۆری پارێزگاکانی لە یەکێکە کوردوو یان کاردۆخشاری ڕۆژھەڵاتی و وان زەریاچەی باشووری و مێزۆپۆتامیا باکووری . وشەی نێوان لە ھەیە پێوەندی کە دەکرێت باوەڕ وا زۆرجار بوو ئامەد

کاردۆخ و کوردستان

المؤرخ ذكرزينوفون اليوناني

قبل( 355 - 427)في الميالد

شعبا كتاباتهوصفهم

بالمحاربين" ساكني األشداء

" الجبلية المناطقعليهم وأطلق

تسمية الكاردوخيين

هاجموا الذينالروماني الجيش

عبوره أثناءعام 400للمنطقة

الميالد قبل

Map by Mahmud al-Kashgari )1074(, showing Arz ul Akrad Arabic for land of Kurds located between Arz ush Sham )Syria(, and Arz ul Iraqeyn )Iraq Arabi and Iraq Ajami(

مستۆفی تێدایه, نه خشه ی کوردستانی ناوی

Kurdistan 1800 ) ( له دیربای دانێڵ سویدی ناسی جوگرافی(1834 - 1744ساڵی ) -

ساڵی ده‌گمه‌نی نه‌خشه‌یه‌كی له‌ کوردستان 1801ناوچه‌ی

Population

• Turkey Kurdistan: about 15 to 20 millions.

• Iran’s Kurdistan: about 7.5 million

• Iraqi Kurdistan: about 5 to 6 millions

• Syria’s Kurdistan: 2 millions.

• About 2 millions in Georgia, Armenia, Azerbaijan, and Turkmenistan.

• Total: 35 to 40 millions.

Kurdish Flag

LanguageLanguage

The Kurdish language belongs to Indo-European language groups and its closest relatives are Farsi and Romanian language. It is fundamentally different from Semetic Arabic and Altaic Turkish

Geographic distribution of Kurdish dialects

Principal Kurdish Tribes Today

Distribution of religions practiced by Kurds

The Kurds are mostly Sunni Muslims and few Shi’as, Christians, Jews, Ezedism

Clothing

قۆقاز 1786کوردیکی لە کوردی وێنەکراوە ١٨٩٥کەلتوری