isaac asimov sonsuzluğun sonu

8/7/2019 isaac Asimov Sonsuzluun Sonu

1/140

THE END OF ETERNITY/ SONSUZLUUN SONU ISAAC ASIMOV'un roman trkeletiren:alperen kele

ISAAC ASIMOV

1971 Fawcett Crest, New York 1984 Cep Kitaplar, Istanbul 1997 Doubleday, inc. /

Kesim Ajans Cep Kitaplar, stanbul

SONSUZLUUN SONU*Trkesi: ALPEREN KELE

1971 Fawcett Crest basksndan eksiksiz olarak trkeletirilmitir.

*

ISBN 975-480-010-3

Cepkitaplar:3

0/Bilimkur


2/140

gu:2B

irincibask:ubat1984k

incibask:198

8ncb


3/140

ask:1

997

Ofset hazrlk: Cep Kitaplar Ofset bask: Mart Matbaas

Piyerloti Cad. 7-9 emberlitas - stanbulHorace L. Gold'a

1 TEKNSYEN

Andrew Harlan byk bir tencereyi andran madeni araca girdi. Ara,yukarya doru uzanan, Harlan'n ba zerinde yaklak iki metre kadarykseklikteki garip grnl bir sis tabakas iinde kaybolan ubuklardanmeydana gelen dikey afta, serbest bir biimde yerletirilmiti ve kenarlaryuvarlakt. Birtakm dmelere bast ve hareket manivelasn yavaa ekti.

Ara hareket etmedi.Aslnda Harlan da bilinen anlamda bir hareket beklemiyordu. Aa yukar,

saa sola ya da ileri geri. Fakat, maddesel olmadklar halde dokunulduundahissedilebilen ve dikey aft oluturan ubuklar arasndaki boluk gmirenkte bir grnm ald. Ayn anda balayan, midesindeki hafif bir rahatszlkve psikosomatik ba dnmesi ona arala Sonsuzluk'ta st zamanlara doruyolculuun baladn anlatyordu.

ki yl nce kendisine verilen grevin ss olan araca 575. yzyldabinmiti. O zamanlar 575., o gne dek gittii en uzak st zamand. imdi2456. yzyla gidiyordu.

Normal olarak bulunduu durumda bir kaybolmuluk hissi iinde olmasgerekirdi. Yerlisi olduu Yzyl uzak alt zamanda, 95. yzyld. 95., atomgcnn iddetle snrlandrld, ky hayat yaanan, genellikle tahtann yapmalzemesi olarak kullanld, damtlm ikiler ihra edilip yonca

tohumlarnn ithal edildii bir yzyld. Her ne kadar Harlan henz on beyandayken zel eitime girip rak olduysa da, kii "ev"den d zamanahareket ettiinde bu kaybolmuluk hissini yaard. 2456.'da o, doum

zamanndan yaklak iki yz krk bin yl uzakta olacakt ve bu, kat bir sonsuziin bile olduka byk bir uzaklktr.

Normal olarak durum byle olacakt.


4/140

Fakat u anda Harlan cebinde arln hissettii belgelerden baka birey dnecek durumda deildi. Biraz rkek, biraz sinirli, biraz aknd.

2456.'ya geldiinde, elleri kendiliklerinden hareket ederek gerekeni yapparac durdurdu.

Gariptir ama, bir teknisyen hibir konuda sinirli davranamaz. Bir zamanlarEitmen Yarrow ne demiti?

"Her eyden evvel, bir Teknisyen soukkanl olmaldr. Yapaca GereklikDeiiklii elli milyar insann hayatm etkileyebilir. Bunun bir milyon, belki dedaha fazlasnn hayatlar ise ylesine etkilenir ki hemen hemen yeni bireylerhaline gelirler. Bu artlar altnda, duygusal bir davran hogrlemez."

Harlan ban serte sallayp retmeninin, kupkuru sesiyle canlananhatrasn bir kenara brakt. O gnlerde bu rtbe iin gerekli yetenee sahipolduu aklnn ucundan bile gememiti. Fakat duygusal davranyordu. Ellimilyar insan iin deil. Elli milyar insan umurunda bile deildi. Yalnzca birivard. Bir kii.

Birden aracn durduunu fark etti ve dncelerini bir araya toplamak iinbir an duraklarken Teknisyenlere zg souk, duygusuz haline brnd,aratan kt. Terk ettii ara, tabii ki biraz nce binmi olduuyla ayn

deildi, artk ayn atomlardan meydana gelmiyordu. Ancak bu, sonsuz iinzerinde durulacak bir konu deildi. Varolduu gereinden ziyade, zamaniinde seyahatin srlaryla ilgilenmek, bir raa ya da sonsuzlua yeni gelmibirine yakrd.

Bir tarafnda sonsuzluk, bir tarafnda normal zamann bulunduu, sonderece ince olan zamanszlk ve meknszhk perdesinin nnde tekrarduraklad.

Buras kendisi iin sonsuzluun tamamen yeni bir ksmyd. ZamanRehberi'nden gerekli her eyi renmiti. Yine de iinde

yaamann yerini tutamazd ve kendisini uyum salamann ilk okunahazrlad.Gerekli ayarlamalar yapt. Zamandan sonsuzlua gei ok kolay

olmasma ramen, ok daha seyrek yaplan zamana gei karmak bir olayd.Perdeyi geti ve kendini gz kamatran bir k cmb iinde buldu.Gzlerini korumak iin ellerini yzne gtrd.

Karsnda sadece bir kii vard. Onu ancak bulank bir biimdegrebiliyordu.

Adam, "Ben Sosyolog Kantor Voy. Sanrm siz Teknisyen Harlan'snz."dedi.

Harlan bam sallayarak onaylad ve, "Zaman Baba! Bu tarz giyinmeyideitirmek mmkn deil mi?"

Voy yle bir kendisine bakt ve anlayl bir tarzda, "Mole-kler filmleri mikastediyorsunuz?""Evet", dedi Harlan. Rehberde bahsi geiyordu ama bu derece lgnca k

yansttndan sz etmiyordu.Harlan tedirginliini normal karlyordu. Birok yzyl gibi 2456. yzyl da

madde kkenliydi, o yzden uyum salayabilmeyi mit etmeye hakk vard.300'lerin enerji girdaplar ya da 600'le- in alan dinamii madde kkenli biryzyla ait insanlar artabilirdi ama 2456. yzylda bu olmamalyd. Buyzylda basit bir sonsuz iin dahi konfor, duvarlardan ivilere kadar


5/140

dnlm, hazrlanmt.Aslmda, her ey maddeseldi. Enerji kkenli bir yzyldan olanlar bunu

anlayamazd. Onlara bu grn, ar, kaba ve barbarca gelirdi. Ama maddekkenli Harlan'a gre, her taraf tahta, cins cins metal, plastik, silikat, beton,deri, vb. idi.

Fakat maddenin her tr ayna grevi gryordu.

2456.'da gze arpan ilk bu oluyordu. Btn yzeyler parlakt ve yanstyordu. Molekler filmlerden dolay, her yer przsz bir grnm arzediyordu. Kendisinin, Sosyolog Voy'un, grebildii her eyin, her taraftanbtnler ya da paralar halinde her adan defalarca yansyan grntleriinsan kar-

maaya iten bir rahatszla yol ayordu. Karklk gz kamatryor ve midebulandryordu.

"zr dilerim," dedi Voy, "Bu yzylmzn adetlerindendir ve bu ilerebakan ksm da zaman geldiinde adetleri uygulamak gerektiine inanyor.Bir sre sonra alrsnz."

Voy hzl ve grnts birbirine karan admlarla yrd. Yrrkentepetaklak oluyor, uzun admlan yerin altna gidiyormu gibi grnyordu.Bir yere uzand ve bir devreyi kapatt.

Yansmalar kesildi, suni klar lgnleti. Harlan tekrar kendine geldiinihissetti.

"Ltfen benimle gelin" dedi Voy.Harlan birka dakika nce klar ve yansmalar iinde olan bo

koridorlarda adam takip etti. Bir antre boyunca yukar doru trmandktansonra bir alma odasna girdiler.

Ksa yryleri srasnda hi kimseye rastlamamlard. Aslnda Harlanbu duruma o kadar alkt ki, eer bir insana rast-lasalar ok aracakt. Hi

phesiz, bir teknisyenin geldii haberi yaylm olmalyd. Hatta Voy bilesrekli aralarnda mesafe brakmaya alyor ve eer kazara Harlan'n elielbisesine bile deecek olsa gzle grlr bir biimde uzaa ekiliyordu.Harlan, bu durumun iinde bir burukluk hissi uyandrdn fark edinceard. Eer iinde byd kabuk yeterince kalnsa duygusaldavranmamas gerekirdi. Eer yle deilse, kabuu daha ince kalmsabunun bir tek sebebi olabilirdi. Noys!

Sosyolog Kantor Voy arkadaa gzken bir tavrla teknisyene dorueildi ama Harlan olduka byk bir masann iki uzak ucunda oturduklarnfark etti.

Voy, "Sizin gibi nl bir teknisyenin bizim kk sorunumuzla ilgilenmiolmasna ok sevindim."

Harlan, evresindekilerin her zaman kendisinden bekledik leri souktavrla, "Evet," dedi. "lgi ekici ynleri var." (Yeterin

ce souk ve duygusuz davranyor muydu acaba? Suunu ortaya koyan terdamlalar alnnda grnyor olmalyd.)

cebinden, rulo halindeki gereklik deitirmesi zetini kard. Bu, biray nce Btnzamanlar Meclisi'ne gnderilen kopyayd. Kdemli Bilgisayar


6/140

Twissell'le olan yaknl dolaysyla bunu ele geirmekte glk ekmemiti.Harlan ruloyu ap, masanm zerindeki yumuak paraman-yetik alana

yaymadan bir an bekledi.Masay kaplayan ince molekler tabaka yumuam, fakat henz

tamamen kaybolmamt. Masadan yansyan kolunun hareketi birdendikkatini ekti ve bir an iin masada kendi yznn aksini grd. Otuz ikiyandayd ama daha yal gsteriyordu. Bu ona kimsenin sylemesinigerektirmeyecek kadar akt. Ona, sonsuzlarn kafasndaki teknisyenimajyla btnlemi olan aalayc tavrlar ve keskin, souk nazarlarkazandran, uzun yz ve koyu renk gzlerinin zerindeki siyah kalar olma-lyd. Zaten kendisi de bir teknisyen olduunu bu zelliklerinden anlyordu.

Ruloyu masann zerine at ve konuya girdi. "Ben birsosyolog deilim, baym."Voy glmsedi. "te bu fena. Ne zaman birisi belirli bir alanda tam bilgi

sahibi olmadn belirterek konuya girse, arkasndan o konuda ok ak birbiimde fikrini belirtecek demektir.""Hayr," dedi Harlan, "Fikir deil. Yalnzca bir rica. Acaba bu notlar tekrar

gzden geirip, kk de olsa bir hata yapp yapmadnz kontrol etmekister miydiniz, diye soracaktm." Voy birden vakur bir tavr taknd. "Umarm,hayr," dedi. Harlan'n bir kolu oturduu sandalyenin arkasna sarkm, dieriise kucandayd. Bota kalan parmaklarnn sinirli hareketler yapmasnistemiyordu. Dudaklarn srmamalyd. Duygularn aa vurmamalyd.

imdiye dek, imdiye kadar hayatnn yn, Btnzamanlar Meclisi'nintc idari mekanizmalarndan geen Gereklik

Deitirmesi projelerini inceleye inceleye ylesine deimiti ki. KdemliBilgisayar Twissell'in kiisel olarak atad teknisyeni olarak, profesyonelce,

olaylar basit deitirmelerle ayarlayabilirdi. zellikle kendisi byk projesi, Twissell'in dikkatini zerine ekmiken. (Harlan'n burun kanatlar ald,kapand. imdi, bu projenin yaps hakknda bir eyler biliyorduk)

Harlan mantkl bir sre zarfnda neyi aradn bulacandan emin deildi.V-5 seri nolu 2456-2781 Gereklik Deitirmesi projesine ilk baktndamantk gcnn hisler ve arzularla saptrldn hissetmiti. Btn bir gntekrar tekrar baz eitlik ve denklemleri karmak bir belirsizlik iinde kontroletmi, artan bir heyecan iinde kendisine hi olmazsa temel psi-ko-matematik retildiine kretmiti.

Voy ayn konulan yar akn, yar endieli gzlerle tekrar gzden geirdi."Bana yle geliyor ki; yani, bana yle geliyor ki btn her ey mkemmel

bir biimde, gerektii gibi yaplm,"

Harlan, "Bu yzyln halihazrdaki gerekliindeki kiilerin kur yapmaekilleri konusu iin size bavurdum. Bu sosyolojiye girer ve sizinsorumluluunuzdadrr, sanrm. te bu yzden, geldiimde sizinle, bakasyladeil de sizinle grmek istedim."

Voy'un kalar atld. Hl nazikti, fakat artk souk davranyordu."Blmmzdeki gzlemciler olduka ehil kiilerdir. Bu konuya atananlarnda doru veriler topladna itimadm sonsuzdur. Aksi ynde bir deliliniz mivar?"

"Hayr yok, Sosyolog Voy. Verilerini kabul ediyorum. Benim sormak


7/140

istediim verilerin deerlendirilii. Eer kur yapmalarla ilgili veriler doru birbiimde deerlendirilseydi, bu noktada farkl bir yol bulunamaz myd?"

Voy bakt ve soma baklarna belirgin bir rahatlk ifadesi yerleti. "Tabii,teknisyen, tabii, fakat bu kendini bir benzerlik iinde zer. Her iki taraftanda dn vereni olmayan kk boyutlu bir daire sz konusu. Sanrm katmatematiksel ifadeler yerine manzaral bir dil kullanmam ho grrsnz."

"Anlarm," dedi Harlan kuru bir ses tonuyla. "Ben de bir sosyologdandaha fazla bilgisayar deilim."

"ok gzel, o halde. Bahsettiiniz farkl yol, ya da buna atallama dadiyebiliriz, nemli deil. atallamalar sonuta ayn noktada birleir vetek bir yol halini alr. Tekliflerimiz arasnda deinmeye deerbulmamtk."

"yle diyorsanz, baym, bende sizin kararnza uyacam. Bununlabirlikte yine de G.A.D. meselesi var."

Sosyolog, Harlan'n da bekledii gibi birden irkildi. G.A.D. - Gerekli

Asgari Deiiklik. O konuda teknisyen patrondu. Bir sosyolog, zamaniindeki snrsz muhtemel gerekler konusunda tartma kabuletmeyebilirdi ama, G.A.D. konusunun stad teknisyendi.

Mekanik hesaplamalar bunu yapamaz. En yetenekli ve tecrbelikdemli bilgisayar tarafndan ynetilen, gelmi gemi en byk hesapkompleksi ancak G.A.D. yaplacak alann snrlarn saptayabilir. Verileriinceleyip, karar veren ve saptanan snrlar arasmda tam noktay tespiteden teknisyendir. yi bir teknisyen ok ender yanlr. Birinci snf birteknisyen hibir zaman yanl-maz.

Harlan da hibir zaman yanlmazd."imdi, nerilen G.A.D.," dedi Harlan (Sakin, tek tek ve tam Standart

Zamanlararas Lisan hecelerini kullanarak konuuyordu), "yani sizin

nerdiiniz, uzayda bir kazann balangcn ve bir dzine belki de dahafazla insann derhal lmn ieriyor.""Kanlmaz," dedi Voy, omuz silkerek."Yalnz," dedi Harlan, "Ben G.A.D.'nin sadece bir kutunun bir raftan

dierine aktarlmasyla yaplabilecei kansndaym. te! "Parmaylagsterdi. aret parmamn beyaz, bakml trna birtakm delikliiaretlere yneldi.

Voy duruma iini acyla dolduran fakat sessiz bir younluklabakt. Harlan, "Bu, sizin u dikkate deer bulmadnz atallama-

ya bal olarak durumu deitirmez mi? Tam emniyet salanp, sonuta da -"


8/140

derkenHarlan, "Yani, stenen Azami Sonu."Voy ban kaldrd, Harlan'a bakt. Koyu renk gzleri fke ve krgnlk

doluydu. Harlan, szlerinin ezici gc altndaki adamn n dilerinin ayrkolduunu ve ona tavana benzeyen bir grnm verdiini fark etti.

Voy, "Sanrm Btnzamanlar Meclisi'nden biraz laf iiteceim," dedi.

"Sanmyorum. Bildiim kadaryla, Btnzamanlar Mecli-si'nin budurumdan haberi yok. En azndan, Gereklik Deitirme projeleri elimegetiinde zerinde herhangi bir gr belirtilmemiti." Harlan, "elime geti"kelimelerini izah etmedi, Voy da sormad.

"Hatay siz buldunuz o halde, yle mi?""Evet.""Ve Btnzamanlar Meclisi'ne bildirmediniz mi?""Hayr, bildirmedim."Voy rahatlad, fakat meraklanmt."Neden bildirmediniz?""ok az insan bu tr hatalardan kanabilir. Durumu gereklemeden

dzeltebileceimi dndm ve yle de oldu. Artk meseleyi uzatmann bir

anlam yok, deil mi?""ey... teekkr ederim, Teknisyen Harlan. Arkadaa davrandnz.

Dediiniz gibi, blmmz, kapasitesi itibaryla bu hatadan kanamazd.Haksz yere sicilimize geecekti."

Bir an iin duraklad ve devam etti. "Tabii ki, bu deiiklikle, artk, ncebaz kiilerin lmesi gerekli olmaktan kt."

Harlan kendi kendine dnd: Gerekten minnettar kalma benzemiyor.Belki de fena halde gcendi. u andaki dncelerinden syrlnca tepesineyemek zere olduu darbeden bir teknisyen tarafndan kurtarlm olmak onudaha da ykacak. Eer ben bir sosyolog olsaydm imdi elimi skard, amateknis-

yene hibir zaman byle davranmaz. Bir dzine insan ldrmekten sankolmay tercih ederdi belki de.

Ve krgnln artmasn beklemek tehlikeli olacandan, Harlan sze girdi,"Umarm kran duygularnz, blmnzn benim iin kk bir eyyapmasn salar."

"Kk bir ey mi?""Bir Yaam-emas meselesi. Gerekli veriler yanmda. Ayn zamanda 482.

iin teklif edilmi bir Gereklik Deitirmesi'nin verileri de var. Deiikliinbelirli bir kii zerindeki muhtemel etkisini bilmek istiyorum."

"Sizi anladmdan pek emin deilim" dedi sosyolog, "Bunu yapmak iingerekli her ey kendi blmnzde vardr mutlaka?"

"Gayet tabii. Yine de, bu benim kiisel olarak ilgilendiim bir konuolduundan, henz kaytlarda grnmesini istemiyorum. Kendikaynaklarmdan bu konuyu kaytlara gemeden renmek..." Yarm kalancmlesi iin, ne demek istedii anlatan bir hareket yapt.

"Yani bu iin resmi kanallardan geerek yaplmasn istemiyorsunuz.""Gvenilir olmasn istiyorum. Gvenilir bir cevap istiyorum.""Eee, imdi, bu kurallara aykr. Kabul edemem."Harlan kalarm att. "Hatanz Btnzamanlar Meclisi'ne rapor

etmememden daha aykr deil. Ona hi itiraz etmemitiniz. Eer bir konudakurallara kat bir biimde bal kalacaksak, dierinde de ayn ekilde kat ve


9/140

kuralc olmamz gerekir. Anlyorsunuz beni, sanrm."Voy'un yzndeki ifade, aka anladn belli ediyordu. Elini uzatt.

"Belgeleri grebilir miyim?"Harlan biraz rahatlad. En nemli engel geilmiti. Sosyolog getirdii

dosyay incelerken heyecanla onu izledi.Sosyolog, "Zaman in, bu kk bir Gereklik Deitirmesi," dedi.

Harlan frsat karmad ve sze girdi. yle. ok kk, sanrm. Zaten buyzden gizli kalmasn istiyorum. Bir kiiyi denek olarak aldm ve haklolduuma emin olana kadar bizim blmn gerelerinden yararlanmak uygundmeyecek."

Voy'un yznden ne dndn anlamak mmkn deildi, Harlan dasustu. i tehlikeye atacak noktaya kadar steleme-ye gerek yoktu.

Voy ayaa kalkt. "Bunu Yaam-emaclarmdan birine vereceim. Gizlikalacak. Geri anlarsnz ama, bunun daha sonralar emsal tekil etmesini

istemiyorum.""Gayet tabii.""Ve sizce bir sakncas yoksa, Gereklik Deitirmesi'ni seyretmek

istiyorum. Sanrm G.A.D.'yi bizzat kendiniz ynetme erefini bizdenesirgemezsiniz."

Harlan bayla onaylad. "Btn sorumluluu alacam."

eri girdiklerinde gzlem odasnn iki ekran da alyordu. Mhendisler,ekranlar Zamanda ve Meknda gerekli koordinatlara balam, kmlard.Harlan ve Voy parlak klar iindeki odada yalnzdlar.

Harlan ekranlara bakt. Her iki grnt de hareketsizdi. lm sahnelerigibiydi.

Sahnelerden birinde keskin, tabii renkleri iinde bir makine dairesi vard.Harlan bunun bir deneme uzay gemisi olduunu biliyordu. Grntde, bir kapkapanmaktayd, henz aralk olan ksmdan da yar effaf, krmz birmaddeden yaplm bir ayakkab grnyordu. Hibir hareket yoktu. Eerhavadaki toz zerrecikleri grlebilseydi onlarn bile kmldamadna ahitolmak mmkn olacakt.

Voy, "Grntdeki durumdan iki saat ve otuz alt dakika sonra bu makineodasnda kimse bulunmayacak. Halihazrdaki Gereklikte durum bu."

"Biliyorum," diye mrldand Harlan. Bir yandan eldivenlerini giyiyor, biryandan da grntdeki rafta duran bahis konusukutunun pozisyonunu kafasna yerletiriyor, ona varmak iin gerekli admlarlyor ve planna gre yerinin deitirilebilecei en iyi pozisyonu hesapediyordu. br ekrana bir gz att.

Sonsuzluun u anda bulunduklar blmnn zamanylakarlatrldnda "imdiki zaman" diye adlandrlan ekrandaki makinedairesi, ne kadar saf ve doal renkler iindeyse, "gelecek" iin olmasgerektii gibi, yirmi be yzyl kadar "gelecek" zaman gsteren br ekrandada o kadar mavi rengin hakim olduu grlyordu.

Bir uzay liman grntdeydi. Koyu mavi bir gkyz, yeilimsi mavizemin zerinde plak metalden mavi binalar. n planda ikin tabanl, tuhaf


10/140

bir biimi olan, mavi bir silindir duruyordu. Aynsndan iki tane de arka plandaduruyordu. nn de yark burunlar yukarya bakyor ve uzay gemileri debu yarklara oturtulmu vaziyette duruyorlard.

Harlan kalarn att. "Ne garip eyler.""Elektro-ekim" dedi Voy. "Elektro-ekimle uzay seyahati yaplan tek

yzyl 2481.'dir. Pervaneler, nkleonlar yoktur. Estetik olarak ho bir aratr.

Ne yazk ki bir Deitirme ile bundan yoksun kalmak zorundayz. ok yazk."ok bariz bir honutsuzlukla gzleri Harlan'a dikilmiti.

Harlan dudaklarn birbirine bastrd. Honutsuzluk tabii! Neden olmasn?O bir Teknisyendi.

Dorusu, uyuturucu madde alkanlyla ilgili verileri getiren birGzlemci'ydi. Son deiikliklerin, insanlk zamannn halihazrdakigereklikteki en yksek oranda uyuturucu madde kullanma alkanlnngereklemesine sebep olduunu istatistikiler kartm, baz sosyologlar da,belki Voy bile, bunun toplumun psikiyatrik yaps zerindeki olumsuz etkileriniizah etmiti. Bylece baz Bilgisayarlar bu alkanln en aza indirilebilmesiiin gereklik deitirmeleri zerinde alm ve elektro ekimle yaplan uzayseyahatlerinden vazgeilebileceini bulmulard. Bu kararda, Sonsuzluk'taki

her kademeden bir dzine, belki de yz kiinin katks vard.

Ancak, en sonunda, biraraya getirilmi veri ve talimatlar takip ederekgereklik deitirmesini yapacak olan kiinin, kendisi gibi bir teknisyenin,sahneye kmas gerekiyordu. Ve sonra, herkes lanetleyen baklarla onusulayacakt. Baklaryla "sen, biz deil, sen mahvettin bu gzelim eyi"diyeceklerdi.

Bu yzden onu kafalarnda mahkm edecek ve yanna yak-

lamayacaklad. Herkes suunu onun omuzlanna ykleyecek ve alayedecekti.Harlan, sert bir sesle, "nemli olan gemiler deil, bu eylere bakalm biz"

dedi.Grntdeki "eyler" insanlard. Uzay gemisinin yannda cce gibi

duruyorlard. Uzay seyahatlerinin fiziki boyuttan karsnda yeryz veyeryz toplumu her zaman cce gibi kalmt.

Bu insanlar kmelenmi kk kuklalar gibiydi. Zamann bu donmuannda incecik kollan ve bacaklar suni bir grnt yaratyordu.

Voy omuz silkti.Harlan sol bileindeki kk alan jeneratrn ayarlyordu."Haydi, bitirelim u ii."

"Bir dakika. Bu iin ne kadar sreceini renmek iin ya-am-emacsylairtibat kuracam. Ben de bu iin bitirilmesini istiyorum."Kk bir- dmeye bast ve kurnaz bir ifadeyle gelecek trtlar bekledi.

(Harlan bu sonsuzluk blmnn dier bir zelliinin de kodlanm seslerolduunu dnd. Akll, fakat sahtekr, ayn molekler filmler gibi)

" saatten fazla srmeyecek diyor. Bir de, konuyla ilgili ahsn adnaduyduu hayranl belirtiyor. Noys Lambent. Bir dii, deil mi?"

Harlan'n boaz kurumutu. "Evet."Voy'un hafif bir glmsemeyle dudaklar kvrld. "ok ilgin. Kendisini


11/140

grmek isterdim. Aylardr bu blmde bir kadnla karlamadk."Harlan cevap vermeye cesaret edemedi. Bir an iin sosyologa bakt ve

hzla dnd.Eer sonsuzlukta bir aksaklk varsa, o da kadnlard. Bu aksakl

sonsuzlua ilk girdiinde biliyordu ama kiisel olarak ilk defa Noys'lakarlat gn hissetmiti. O andan itibaren inand her eye ve bir sonsuz

olarak ettii yemine bile yabanc hale gelmiti. Ne iin?Noys iin.Ve utanmyordu. Gerekte onu artan da buydu. Utanmyordu.

Yaptklarndan hi sululuk duymuyordu. Hatta ya-am-emacsnn usulszkullanmnn su olduunu bildii halde bu bile onu rahatsz etmiyordu.

Mecbur kalrsa daha ktsn de yapacakt.lk defa aka ve kesinlikle karar vermiti. Korkuyla kafasndan atmaya

altysa da, biliyordu ki, artk kafasnn iine yerletiine gre zamangeldiinde bu kararn gerekletirecekti.

Karar uydu: Mecbur kalr, baka are bulamazsa sonsuzluu ykacakt.En kts de, bunu yapabilecek gce sahip olduunu biliyordu.

2 GZLEMC

Harlan zamana gei kapsnn nnde durdu ve kendisini dnd. Birzamanlar her ey ok basitti. Urunda yaanacak szler, lkler vard. Birsonsuzun yaamnn her evresinin bir amac vard. "Temel lkeler" naslbalyordu?

"Bir sonsuzun yaamnn drt evresi vardr..."Her ey temiz ve masumdu, ancak kendisi iin hepsi deimiti ve

paralar haline gelmi eyleri tekrar biraraya getirebilmek mmkn deildi.Bir sonsuzun yaamndaki drt evreyi sadakatle geirmiti. nce, henz

bir sonsuz deilken, zamanda bir lml olarak on be yl yaamt.Sonsuzlar, zamanda yaayanlardan seilir, yoksa, sonsuz olarak domak diyebir ey yoktur.

On be yandayken dikkatli bir eleme ve inceleme sreci sonundaseilmiti ki o zamanlar byle bir eyin varlndan bile haberi yoktu. Son birackl ayrlma sahnesinden sonra ailesinden ayrlm ve sonsuzluun sisliperdesinin tesine gtrlmt. (Ta o zamanlarda kendisine, artk ne olursaolsun geri dnemeyecei anlatlmt. Bunun gerek nedenini ise ancak oksonralar renebilmiti.)

Sonsuzlua geldii andan itibaren on yl sreyle bir rak olarak gnleriokulda geti ve sonra yaamnn bir gzlemci olarak geecek nc evresine


12/140

balamak zere mezun oldu. Ancak ondan soma bir uzman ve gerek birsonsuz oldu. Zaten bir sonsuzun drdnc ve son evresi budur: lml,rak, Gzlemci ve Uzman.

Harlan bu evreleri son derece normal geirmiti. Hatta baarl bir biimdegeirdiini bile syleyebilirdi.

rakln tamamlad an ok iyi hatrlyordu. O an, raklarn

sonsuzluun bamsz birer yesi haline gelileri demekti. Kendilerine, henzbir konuda uzmanlam olmamalarna ramen yasal "Sonsuz" unvanveriliyordu.

Hatrlyordu. Okul bitmi, raklk sona ermi, kendisiyle birlikteeitimlerini tamamlam olan be kii, eller arkada birleik, bacaklar iki yandadimdik, gzler ilerde, dinliyordu.

Eitmen Yarrow bir masann arkasndan onlara hitap ediyordu. HarlanYarrow'u ok iyi hatrlyordu: Hi taranmayan kzl salar, illerle dolu elleri vekollar ve insana boluk hissi veren baklaryla tannan ufak tefek, fkeli biradamd. (Aslnda bu boluk, kaybolmutuk hissi veren baklara herSonsuz'da rastlamak mmkndr- evini ve kklerini kaybetmi olmak, birdaha hi gremeyecei obir tek yzyla duyulan ve itiraf edilemeyen zlem.)

Doal ki Yarrow'un konumasn kelime kelime hatrlamyordu ama anafikir ok ak bir biimde belleine kaznmt.

Yarrow, zetle, yle demiti: "u andan itibaren birer gzlemciolacaksnz. Genellikle bu ok nemli bir mevki olarak kabul edilmez. Bilhassauzmanlar ocuklara gre bir i olarak deerlendirirler. Belki siz sonsuzlar da(bu kelimeden sonra bir an iin durup karsndaki gen adamlara gslerinikabartmak ve gururlanmak frsat tand) byle dnyorsunuzdur. Eer y-leyse, sizler gzlemci olma hakk kazanmaya layk olmayan aptallarsnzdemektir."

"Gzlemciler olmasa, bilgisayarlar hesaplayacak, ya-am-emaclaremasn hazrlayacak, sosyologlar inceleyecek hibir ey bulamazlard. Hibiruzmann uzmanl ie yaramaz-d. Bunlar daha nce de duyduunuzu

biliyorum ama gerekliine inanmanz ve emin olmanz istiyorum."Gayretli almalarla gerekleri getirmek iin, zamana gidecek olan, siz

genlersiniz. Souk, tarafsz, fikir ve hislerinizle

bulandrlmam gerekleri, anlyor musunuz? Hesap makinele rineverilebilecek dorulukta gerekler. Sosyal eitlikleri kurabi lecek aklktagerekler. Gereklik deitirmeleri iin temel te kil edebilecek drstlkte

gerekler.""Ve unu da hi unutmayn. Gzlemci olarak geecek gnleriniz mmknolduunca abuk ve suya sabuna dokunmadan harcanamaz. Bu sre zarfndayapacanz almalar sizin son raki hayatnz etkileyecektir. Uzmanlkdalnzn ne olacan ve brannzda ne kadar yksek kademelerekabileceinizi, bug ne dek okulda ne yaptnz deil, gzlemci olarakortaya koy duklarnz belirleyecek. Sonsuzlar, bu sizin mezuniyet sonraseitiminizdir ve u anda ne kadar mkemmel bir potansiyele sa hipmi gibigrnseniz de, bir hatanz, ok kk de olsa geri hizmetlerde


13/140

grevlendirilmenize sebep olacaktr. Hepsi bu ka dar."Hepsiyle tek tek el skt ve Harlan arbal, marur bir ta vr taknm,

gemi ve gelecek tm insanlara yardm edebilmek iin gerekli ayrcalklarasahip olmann rpertili hayalini yayor du.

Harlan'n ilk grevleri basit, kk ve ok dikkatle izlenen konulard. Fakato, yetenekleri sayesinde bir dzine kadar ger ellik deitirmesi ileminde

gsterdii baaryla ksa zamanda parlad.Gzlemciliinin beinci ylnda bir kdemlinin emriyle 482.'ye gnderildi.

lk defa denetlenmeden alacakt ve bu ger ein bilincinde olarak ilgiliksm amiri bilgisayara ilk raporu verdiinde cesareti krlverdi.

Onunki gibi bir yzde, buruuk, pheci az ve atk kalar tuhaf, komikgrnen bu adam, Asistan Bilgisayar Hobbe Fin ge'di. Yuvarlak, dme gibibir burnu daha byk iki dmeye benzeyen yanaklar vard. Portreyi lkelZamanlarn efsanevi St. Nicholas'na evirmek iin, yalnzca biraz krmz renkve beyaz salara ihtiya vard.

(Ya da Noel Baba, veya Kriss Kringle. Harlan bu ismi de biliyordu.Sonsuzlarn yz binde biri bile bu isimlerin herhangi birini bilmezdi. Byleesrarengiz eyleri bildii iin Harlan gizli bir gurur duyuyordu. Okuldaki ilk

gnlerinden beri lkel Zamanlar Tarihi onun hobi olarak ilgilendii bir konuolmu, Eitmen Yarrow da bu konuda onu desteklemiti. Yalnzca sonsuz-luun balad 27.'den deil, Zaman Alan'nm kefedildii 24.'den de ncekizamanda uzanan az sayda ve haklarnda doru drst bilgi edinilemeyenyzyllara byk ilgi duymutu. almalarnda eski kitap ve dergileriincelemiti. Hatta uzak altza-mandaki sonsuzluun ilk yzyllarna seyahatleryapmt. zin alabildii kadar, daha iyi kaynaklar bulmak iin uramt. Onbe yl akn bir zaman sonunda, hemen hepsi kt zerine yazl, harika birktphane meydana getirmiti. H.G. Wells diye birine ait bir cilt, W.Shakespeare adl adama ait bir dier cilt, kopuk kopuk tarih paralar.lerinde en mkemmeli, lkel Za-man'a ait bir haftalk haber dergisinin ciltlisaylarndan oluan ksmd ve ok yer tutmasna ramen kyamam, bunlar

mikro filme ekmemiti.Frsat bulduka yaamn yalnzca hayat ve lmden ibaret olduu,

insanolunun kararlarna mdahalenin mmkn olmad, ktlnnlenemedii, iyiliin yceltilemedii, galibin de malubun da kaybettiiWaterloo Sava'nn bulunduu bir dnyaya dalar ve adeta kendindengeerdi. Hatta hazinesinde, hareket eden bir parmak bir defa yazd m, geridnp bu defa onu yazmamaya ikna etmenin mmkn olmadm gstereniirler bile vard.

Ve sonra, Sonsuzlukla ilgili dncelerine, Gerekliin e-kilendirilebiliportadan kaldrlabildii, insann elleriyle tutup daha iyi bir ekle sokmak iinsallayabildii, bir olgu muamelesi grd bir aleme dnmek ok zor oluyor,adeta ok geiriyordu.

Hobbe Finge'in neeli, kararl sesiyle St. Nicholas'm hayali kayboldu."Yarn, halihazrdaki gereklii inceleyerek ie bala-

yabilirsin. Kesin, tam ve gerekli noktaya ynelik olmasn istiyorum. En ufakbir ihmale tahammlmz yok. lk zaman-mekn cetveli yarn sabahahazrlanm olacak. Anlald m?"


14/140

"Evet, bilgisayar," dedi Harlan, Daha o anda Asistan Bilgisayar HobbeFinge'le geinemeyeceklerini anlad ve can skld.

Ertesi sabah hesap kompleksinden km ve zeri birtakm karkdeliklerle dolu cetvelini ald. Bu deliklerin ne anlama geldiini bulmak iinStandart Zamanlararas Dil'e evirirken ufak da olsa bir hata yapabileceiendiesiyle cepte tanabilen bir ifre zcs kulland. Aslnda bu iaretleri

ifre zcs kullanmadan da anlayabilecek seviyeye erimiti ama yine detedbirli davranmakta yarar vard.

Cetvel, 482. yzyln dnyasnda nerelere gitmesi ya da gitmemesigerektiini, neler yapp neler yapamayacan, nelerden kanmasgerektiini anlatyordu. Yalnzca, varlyla Gereklii istenmeyen biimdeetkilemeyecei yer ve zamanlar da bulunabilirdi.

482. kendisi iin rahat bir yzyl deildi. Kendisinin sert ve tutucu doumzamanna benzemiyordu. Alkn olduu ahlak deerleri ve ilkelerden yoksunbir ad. Elence dknydler, maddeciydiler ve anaerkil bir aile yaplarvard. Ektojenik doum olaylarnn artt ve en yksek orana eritii birad. Kadnlarn yzde 40'nda cenin rahim yerine yumurtalkta oluuyordu.

Yalnzca karlkl anlamak suretiyle evleniliyor ya da boanlabiliyor ve

evlilik, snrlayc kanun hkmlerine tabi olmayan basit bir karar olarakgrlyordu. ocuk dourma olay, evliliin sosyal ilevlerinden ayr elealmyor ve yalnzca, insan rknn mkemmelletirilmesi iin cinselyaknlamalarn kontrol edildii ilkelere gre ayarlanyordu. Harlan'a greyzlerce adan hasta bir toplumdu ve bir Gereklik Deitirmesi'ne ihtiyacvard. O zamana ait olmayan biri olarak, yalnzca bu Yzyl'da bulunuu biletarihi kartrabilirdi. Eer kendisinin varl, kilit bir noktada yeterincerahatsz edici olabilse, belki de farkl bir ihtimal gerekleebilir ve arzu,ihtiras, ak arayan milyonlarcakadn, gerek, saf yrekli anneler haline gelebilirlerdi. Zihinleri ve anlarbaka bir Gereklik'le dolar, daha nceleri ne olduklarn dnemez, hayalbile edemezlerdi.

Ne yazk ki byle bir durum iin kendisine verilen zaman-mekn cetvelininsnrlar dna kmas gerekirdi, buysa dnlemezdi. Eer yasalar ineyipkendi dndn uy-gulasa Gereklik ok deiik ekillerde deiebilirdi.Belki de durum u andakinden de daha kt bir hal alabilirdi. Yalnzca dikkatlianaliz ve hesaplamalar bir Gereklik Deitirme hareketini baaryaulatrabilirdi.

Sonu olarak kendi fikirleri ne olursa olsun, Harlan bir gzlemci'ydi veideal bir Gzlemci, duygulan alglayan sinir yollar, raporlan verenmekanizmasna bal bir yap demekti. Raporla, alglanan gerekler arasnahisler girmemeliydi.

Bu adan, Harlan'n raporlan, mkemmellie erimiti.kinci haftalk raporundan sonra Asistan Bilgisayar Finge onu ard.

"Tebrik ederim, Gzlemci" dedi. Scaklk duygusundan yoksun bir seslekonuuyordu, "Raporlarn ak seik ve gzel organize edilmi. Fakat bukonuda senin fikrin nedir?"

Harlan, 95. yzyl aalarndan zenle yontulmua benzeyen bo birifadenin arkasna snd. "Bu konuda kendim hibir ey dnmedim."

"Hadi canm. Sen 95. yzyldansn ve bunun ne demek olduunu herikimiz de gayet iyi biliyoruz. Eminim bu yzyl seni fazlasyla rahatsz, hattaalt st etti."


15/140

Harlan omuz silkti. "Raporlarmdaki bir ey yznden mi alt st olduumahkmettiniz?"

Bu dpedz kstahlkt ve masasnn zerinde trampet alan parmaklan,Finge'in de ayn eyi dndn gsteriyordu. "Soruma cevap ver."

Harlan, "Sosyolojik olarak, yzyl birok konuda ar zelliklere sahip. Son Gereklik Deitirmesi de olumsuz sonu-

lar yaratm. Ve sanyorum, bir slahat art. An ular hibir zaman salklolamaz."

"yleyse, sen konuyu yzyln gemi Gerekliklerini incelemek iinaldn."

"Bir Gzlemci olarak ben, btn Gereklikleri incelemek zorundaym."Artk aralan almt. Elbetteki btn bu bahis konusu Gereklikleri

incelemek Harlan'm hakkyd, hatta daha. ileri giderek greviydi. Bunu Fingede biliyordu. Btn yzyllar Gereklik Deitirmeleriyle sarslyordu. Ne

kadar iyi yaplm olsa da, hemen her Gzlem ok gemeden yenideninceleniyordu. Ve doru bir Gzlem yaplabilmesi iin, halihazrdakiGerekliin incelenmesi yetmiyor, ayn zamanda gemi Gerekliklerle olanilikilerinin de aratrlmas gerekiyordu.

Finge'i, fikirlerini kl krk yararak eletiren biri olarak deerlendirmekHarlan'a yetmedi. Finge dpedz dmanca davranyordu.

Baka bir gn Finge Harlan'm kk brosuna geldi, "RaporlarnBtnzamanlar Meclisi'nde ok olumlu etkiler yapyor."

Harlan bir an iin duraklad, kararszlkla mrldand. "Teekkr ederim.""Hepsi senin konuya uyum salamakta allmam bir dze-ye

ulatnda birleiyor."

"Yapabileceimin en iyisini yapyorum."Finge birden sordu, "Kdemli Bilgisayar Twissell'i tanyor musun?""Bilgisayar Twissell?" Harlan'm gzleri byd. "Hayr, efendim. Neden

sordunuz?""zellikle o, raporlarnla yakndan ilgileniyor. Finge somurttu ve konuyu

deitirdi. "Bana yle geliyor ki tarihle ilgili olarak kendine zg bir bakas, bir felsefe gelitirmisin."

Harlan fena halde tahrik olmutu. Gurur ve tedbir arpt ve ilki kazand."lkel tarihle ilgili almalarm var, efendim."

"lkel tarih mi? Okulda m?"

"Pek deil, Bilgisayar. Kendi kendime. Benim hobim. Bu sabit durantarihi seyretmek gibi bir eydir, dondurulmu olarak! Sonsuzluktaki yzyllar

durmakszn deiirken, onlar sabit hallerinde detaylaryla incelemekmmkndr." Dncesiyle hararetlendi biraz. "Bu film eritlerini dikkatleizlemeye de benzer. Eer filmi yalnzca gzden geirirsek birok ayrntykardmz rahata grebiliriz. Sanyorum, bu felsefe almalarmda banaok yardmc oldu."

Finge hayret iinde ona bakt. Gzleri bymt ve hibir eysylemeden kt gitti.

Daha sonralar, frsat bulduka, lkel tarih konusunu tekrar gndemegetirdi ve Harlan'nn isteksiz yorumlarn, tombul yznde karara vardn


16/140

gsteren herhangi bir ifade olmakszn dinledi.Harlan bu konuyu tamamen bir kenara brakmakla, ykselmesi iin

kullanmak arasnda bocalyordu.Bir gn A koridorunda karlatklarnda Finge etraftakile-rin de

duyabilecei bir sesle, "Byk Zaman, Harlan, sen hi g-lmsemez misin?"diye seslenince, birinci seenein daha doru olacana karar verdi.

Harlan'a gre Finge ondan nefret ediyordu. Daha sonralar kendisi deFinge'den tiksinmeye balad."

482.'de geen ay sonunda yapacak fazla bir ey kalmamt veHarlan, Finge'in onu ofisine ardn rendiinde armad. Grevde birdeiiklik bekliyordu. Son raporunu gnler nce bitirmiti. 482.'dekiler,aalar olmayan 1174. gibi yzyllara, selloz kkenli tekstil rnlerini dahaok ihra etme konusunda arzuluydu, ancak bunun karlnda ttslenmibalk almak istemiyorlard. Buna benzer eyler hakkndaki gerekli in-celemeler de rapora eklenmiti.

Taslak almalarn da yanna ald.

Fakat 482.'den bahsedilmedi bile. Finge onu, soluk, kuru, buruuk yzlbir adamla tantrd. Dank beyaz sal, zebani

suratl adam ilk tanmalar esnasnda devaml olarak srtyordu. Bu srtkanifade, kimi zaman heyecan, kimi zaman neeyi simgeliyor, fakat hikaybolmuyordu. Sapsar kesilmi iki parmann arasnda yanan bir sigaraduruyordu.

Harlan'n hayatnda grd ilk sigarayd bu, yoksa adama daha ok

dikkat edip Finge'in tantrmasna daha iyi kendini hazrlayabilirdi.Finge, "Kdemli Bilgisayar Twissell, ite bu gen, Gzlemci Andrew

Harlan," dedi.Harlan'n gzleri dehetten alm bir halde, ufak tefek adamn

sigarasndan yzne kayd.Kdemli Bilgisayar Twissell yksek perdeden bir sesle, "Naslsn? O

mkemmel raporlar yazan gen adam deil mi?" dedi.Harlan konumak istiyordu ama sesi kmad. Laban Twissell bir masal

kahraman, yaayan bir efsaneydi. Sonsuzluun bir numaral Bilgisayar', birbaka deyile, hayatta olan en yksek mertebedeki Sonsuz'du.Btnzamanlar Meclisi'nin bakanyd. Sonsuzluun tarihinde en okGereklik Deitirmesi ynetmi kiiydi. O yle...

Harlan'n akl kart. Yznde ahmaka bir glmsemeyle, evetanlamnda ban sallad ve tek bir kelime bile syleyemedi.

Twissell sigarasn dudaklarna gtrd, abuka bir nefes ekti ve tekrardudaklarndan uzaklatrd. "Bizi yalnz brak, Finge. ocukla konumakistiyorum."

Finge ayaa kalkt, bir eyler mrldand ve kt.Twissell, "Sinirli grnyorsun, olum. Heyecanlanacak bir ey yok."Fakat Twissell'le byle karlamak Harlan' oka sokmutu. Bir dev olarak

dndnz kiinin, gerekte bir metre altm santimden daha ufak bir


17/140

adam olduunu grmek her zaman artc bir olaydr. Bir dhinin beynigerekten, inzivaya ekilmie benzeyen bu adamn sasz ve dzgn alnnnarkasnda olabilir mi? Binlerce krkln iine oyulmu gibi duran u kkgz-lerden fkran, korkun zek m yoksa yalnzca tatl huylu baklar myd?

Harlan ne dneceini bilemiyordu. u sigara dnebilme yeteneini

engelliyor gibiydi. Bir duman bulutu zerine doru gelince irkildi. Twissell duman bulutundan teyi grmeye alyormuas-na gzlerini

kst ve berbat bir 100. yzyl aksanyla, "Senin zaman diliyle konusam iyiolur mu?" dedi.

nce kriz geirir gibi bir kahkaha atan Harlan, kendine geldi ve szlerinidikkatle seerek, "Standard Zamanlararas Dil'i iyi konuurum, efendim."dedi. Sonsuzlua ilk geldiinden beri kendisinin ve evresindekilerinkulland dille konumutu.

"Anlamsz," dedi Twissell, azamedi bir sesle. "Zamanlarara-s'nkonuacam diye kendimi zorlamam. On bininci yl lisanm ok iyidir."

Harlan, Twissell'in krk yl akn bir sredir yerel dilleri konuabildiinitahmin etti.

Twissell biraz nceki gsteriyle yeterince tatmin olmu olacakt ki tekrarZamanlararas dille konumaya balad. "Sana bir sigara ikram ederdim ama,eminim imiyorsundur. Tarihin hibir blmnde sigara imek tasvipedilmemitir. Gerekte iyi sigaralar yalnzca 72. de yaplr ve benimsigaralarm da zel olarak o zamandan gelir. Eer bir gn imeye balarsanbilgin olsun diye bir ipucunu veriyorum. ok kt oluyor. Geen hafta iki gniin 123. de kalmm. Sigara iilmiyor, yani, Sonsuzluk'taki blmde deiilmiyor. Oradaki Sonsuzlar bu alkanl tamamen kaldrmlar. Bir sigarayaksam herhalde gk tepelerine dt sanacaklard. Bazen, diyorum, bykbir Gereklik Deitirmesi hazrlayaym ve savaa sebep olan 58.'yle1000.'deki esir toplum dndaki btn yzyllarda sigara ime tabularn yokedeyim."

Harlan nce ard, sonra meraklanmaya balad. Muhakkak ki, bu garipve ilgisiz konumann ardnda bir eyler gizliydi.

Boaznn kuruduunu hissetti. "Beni neden grmek istediinizi sorabilirmiyim, efendim?"

"Raporlarn beendim, olum."Harlan'n gzleri sevin prltlaryla doldu, fakat glmse-medi.

"Teekkr ederim, efendim.""Bir sanatnn elinden km havas tayor. Gl sezgilerin var.Hissedebiliyorsun. Senin Sonsuzluk'taki gerek yerini bildiimi sanyorumve sana onu teklif etmeye geldim."

Harlan dnd: nanamyorum.Sesindeki zafer ifadesini gizlemeye alarak, "Benim iin byk eref,

efendim," dedi.Bu arada, Kdemli Bilgisayar Twissell, biten sigarasnn yerine el


18/140

abukluu numaras yaparcasna bir hareketle sol elinde beliren bir dieriniyakt. Duman flerken tekrar konutu. "Zaman akna, olum, ezberlenmisatrlar tekrarlar gibi konuuyorsun. Byk eref, ph. inden geldii gibisyle. Memnun oldun mu, ha?

Harlan, tedbiri yine de elden brakmadan, "Evet, efendim,"dedi.

'Tamam. Memnun olman lazm. Bir teknisyen olmaya nedersin?"

"Bir teknisyen!" diye bard Harlan. Oturduu yerden frlamt."Otur, otur. Beklemiyordun galiba.""Bir Teknisyen olabileceimi ummuyordum Bilgisayar Twis

sell.""Hayr." dedi Twissell, kuru bir ses tonuyla, "Hi kimse uma-maz. Bu

mertebeden baka her yer mit edilebilir, ama teknis-yenlii kimsebekleyemez. Teknisyen olabilecek ok az sayda adam bulabiliyoruz ve okda ihtiyacmz var."

"Buna uygun olduumu sanmyorum."

"Dertli bir meslek iin uygun olmadn sylemek istiyor-' sun. Zamaniin, eer kendini Sonsuzlua vakfetmisen, ki ben yle olduunainanyorum, senin iin fark etmeyecektir. Artk

aptallar seni dlayacak ve srgndeymisin gibi gelecek. Alacaksn. Sanaihtiya duyulduunu bilmenin hazzn tadacaksn. Hem de ok ihtiyaduyulduunu. Benim tarafmdan."

"Sizin tarafnzdan m, efendim? zellikle sizin tarafnzdan m?""Evet." Yal adam kurnazca glmsedi. "Yalnzca basit bir Teknisyen

deil, benim zel Teknisyen'im olacaksn. zel bir mevkin olacak. imdi nediyorsun?""Bilmiyorum, efendim. Uygun olmayabilirim." Twissell serte ban sallad."Sana ihtiyacm var. Yalnzca sana ihtiyacm var. Raporlarn, gerekli her eyinsende var olduuna beni ikna etti. "Parmayla alnna dokundu. "Bir rakolarak sicilin iyi; gzlemler yaptn Blmler de olumlu raporlar verdiler. Sonolarak, Finge'in raporu da uygun olduunu ortaya koydu."

Harlan akna dnmt. "Bilgisayar Finge'in raporu lehimde miydi?""yle olmasn beklemiyor muydun?""Bilmem.""Eee, olum, lehinde olduunu sylemedim. Uygun olduunu ortaya

koydu dedim. Aslna bakarsan, Finge senin hakknda olumlu rapor vermedi.Senin Gereklik Deitirme ilemleri ile ilgili tm grevlerden uzak tutulmannerdi. Sana Geri Hizmet-ler'den baka bir yerde grev vermenin tehlikeliolacan savundu."

Harlan kpkrmz kesildi. "Hangi sebeplerden tr byle sylyor,efendim.""Bir hobin varm galiba, olum. lkel tarihle ilgileniyormu-sun, ha?"

Sigarasndan derin bir nefes ekip fledi ve Harlan, sinirinden nefesini kontroletmeyi unutunca kaln bir duman bulu-tu cierlerine doldu, rpnarakksrmeye balad.

Twissell efkatli bir sesle tekrar sordu, "yle deil mi?"Harlan, "Bilgisayar Finge'in hi hakk yok..." diye sze girdi."Bir dakika, bir dakika. Sana raporda yazl olanlar anlat-


19/140

tm, nk seni srarla isteyiimin sebebi bu. Gerekte raporda-kiler takdiredeer eylerdi ve bunlar sana anlattm unutmal-sn. Hem de bir daha hihatrlamamak zere, olum."

"Fakat, ilkel tarihle ilgilenmenin kt taraf ne?"

"Finge, senin bu meraknn altnda gl bir Zaman zlemi yattnsanyor. Anlatabildim mi, olum?"

Doal ki anlamt Harlan. Ruhsal bir bozukluk anlamna gelen bu deyimianlamamak mmkn deildi. Sonsuzluun her yesinde, resmenyasaklanm olduundan, daha da glenen, kendi zamanna olmasa bile hideilse belirli bir zamana dnmek; aralarnda dolap durmak yerineyzyllardan birinin bir paras olmak eklinde zlemler bulunduunainanlyordu. Tabii, hemen hepsinde bu zlemler zenle bilinaltndasaklanyordu.

"Meselenin bu olduunu sanmyorum," dedi Harlan."Ben de ayn fikirdeyim. Aslna bakarsan, bence senin hobin ilgin ve

deerli. Dediim gibi, seni isteyiimin sebebi de o. Sana getireceim birraa lkel tarihle ilgili btn bildiklerini ve renebildiklerini retmeniistiyorum. Bu arada, ayn zamanda zel Teknisyenim olacaksn. Birka gniinde balayacaksn. Anlatk m?"

Anlatk m? Sonsuzluktan nceki gnlerle ilgili her eyi renmek iinresmi izin sahibi olmak. Gelmi gemi en byk Sonsuz'la kiisel temaslaryapabilmek. Bu artlar altnda teknisyenliin en berbat yanlar bile ekilebilirhale gelir.

Yine de tedbiri tamamen elden brakmad. "Eer Sonsuzluun yararnaolacaksa efendim..."

"Sonsuzluun yararna m?" diye bard byk Bilgisayar,heyecanlanmt. Sigarasn kuvvetli bir fiskeyle uzak duvara frlatt ve sigarabir kvlcm yamuru arasnda yere dt. "Benim sana Sonsuzluunvaroluu, yaamas iin ihtiyacm var."

3 IRAK

Brinsley Sheridan Cooper'la karlamadan nce, Harlan 575.'de birkahafta geirmiti. evresine ve cam ve porselen temizliine alma frsatbulmutu. Teknisyen niforma ve iaretini fazla kaslmadan tamayrenmiti. Tad rtbenin arkasna snp insanlar rahatsz etmemeyealyordu. nk, rtbe arkasna saklananlara kar, insanlar olduklarndanfarkl, sahte bahanelerle souk davranyorlard.

Kdemli Bilgisayar Twissell problemleri gnlk olarak getiriyordu. Harlanbunlar inceliyor, grlerini, daha nceleri en az drt defa daha yazlmeyleri msveddelere geiriyor ve son eklini teslim ediyordu.

Twissell onlar inceleyecek, ban sallayarak onaylayp, "yi, iyi" diyecekti.


20/140

Sonra, yal mavi gzlerini Harlan'a evirecek ve glmseyerek, "Bu tahminihesap kompleksinde deerlendireceim," diyecekti.

Analizlere "tahmin" diyordu. Hibir zaman hesap kompleksinden kansonular Harlan'a sylemezdi, Harlan da sormamay tercih ediyordu. Kendianalizlerini gerekletirme frsat verileceinden midini kesmek zereydi.Acaba hesap kompleksi grlerini dorulamyor muydu, araclyla

Gereklik Deitirmesi yaplacak eyi yanl m seiyordu, Gerekli AsgariDeiikliin yaplmas gerektii ngrlen zaman aralnn dna mkyordu?

Bir gn Twissell, yannda, ban kaldrp Harlan'n yzne bile bakamayanutanga biriyle kageldi.

Twissell, "Teknisyen Harlan, bu rak B.S. Cooper," dedi. Harlan, "Merhaba,"dedi. Adam yle bir tartt, hi de etki-leyici bulamad. Ksa boylu, ak

kahverengi gzl, biraz byke kulaklyd ve trnaklar kemirilmiti.Twissell, "lkel tarihi retecein gen bu ite," dedi. "Byk Zaman," dediHarlan. Birden ilgisi artmt. Bu ii hemen hemen unutmutu.

Twissell, "Kendine uygun bir program yap. Harlan. Haftada iki gnleden sonralanm ayrabilirsen, bence yeter. retirken kendi yntemlerinikullan. Sana brakyorum. Film-kitaplar, eski dokmanlar ve benzeri isteklerinibana bildir. Eer Sonsuzluk'ta ya da Zaman'n ulalabilen herhangi biryerinde bulunursa sana getirilecektir, tamam m olum?"

Nereden kt belli olmayan bir sigara elinde belirdi (her zamanki gibi)ve hava dumanla doldu. Harlan ksrd, aznn ald ekle baklrsa,cesaret edebilse br de ayn eyi yapa-cakt.

Twissell gittikten sonra, Harlan, "Evet, otur." bir an iin duraklad, sonrakararl bir tavrla "Otur, olum. alma odam pek byk deil ama beraberolduumuz zamanlar seninmi gibi ra-hat edebilirsin."

Harlan arzulu bir cokunluk duyuyordu. Bu proje btnyle kendisinindi.lkel tarih btnyle kendisine ait olan bir eydi.

rak ban kaldrp Harlan'a (gerek anlamda ilk defa bakt ve damdandercesine, "Siz bir Teknisyen'siniz." dedi.

Harlan'n heyecan ve scaklnn byk bir ksm birden l d. "Neolmu?"

"Hi," dedi rak. "Ben sadece...""Bilgisayar Twissell'in bana Teknisyen diye hitap ettiini duymadn m?""Evet, efendim."

"Azndan katm m dndn? Doru olmas ok kt bir eymigibi?""Hayr, efendim."

"Senin konumanda bir bozukluk mu var?" Harlan bunu yle acmasz birtavrla sormutu ki, kendisi utand.

Cooper kpkrmz kesildi. "Standart Zamanlararas'n iyi konuamyorum.""Neden? Ne kadar zamandr rak'sn?""Bir yldan daha az bir zamandr, efendim."


21/140

"Bir yl m? Ka yandasn sen, Zaman akna?""Yirmi drt yandaym, efendim.""Yani, seni Sonsuzlua yirmi yandayken mi aldlar?""Evet, efendim."Harlan koltuuna oturdu ve ellerini ovuturdu, Byle bir ey daha nce hi

yaplmamt. Sonsuzlua girme ya on be, on altdr. Bu ne demek

oluyordu? Yoksa Twissell onu denemek iin yeni bir metod mu kullanyordu?"Otur ve balayalm. Tam adn ve doum zamann."rak kekelemeye balad. "Brinsley Sheridan Cooper, 78.'denim, efendim."Harlan birden yumuad. ok yaknd. Kendi doum zamanndan yalnzca

17 yzyl gemiten geliyordu. Bir zaman komusu da denebilirdi."lkel tarihle ilgileniyor musun?""Bilgisayar Twissell renmemi istedi. Pek fazla bir ey bilmiyorum.""Baka neler reniyorsun?""Matematik. Zaman Mhendislii. Henz temel bilgileri -reniyorum.

78.'de bir Speedy-vac tamircisiydim."Speedy-vac'n ne olduunu sormann bir anlam yoktu. Emerek temizleyen

bir makine, bir hesaplayc alet, bir eit bo-ya pskrtcs ya da herhangi

bir baka bir ey olabilirdi. Harlan'n pek ilgisini ekmedi."Tarihle ilgili bir ey biliyor musun? Ne eit tarih olursa olsun.""Avrupa tarihi okumutum.""Senin politik bilimler dalndaki konun, herhalde."

"Ben Avrupa'da dodum. Evet. Tabii, daha ok modern tarihi retirlerdi.54 devrimlerinden sonrasn; 7554 yl yani.""Peki. lk i bunlar unutacaksn. Hibir anlam yoktur. Za-man'da lmllereretmeye altklar tarih her Gereklik Deitirmesi'yle deiir. Bunu fark

edemezler. Her Gereklikte onlara gre tek tarih kendi tarihleridir. lkeltarihte farkl olan bu ite. Gzellii de orada. Ona mdahale edemeyiz,naslsa yledir, Kolomb, Washington, Mussolini ve Hereford hep ayndr."Cooper hafife glmsedi. Kk parman st dudanda gezdirdi ve Harlanrak'n byk brakmakta olduunu fark etti. Cooper, "Bir trl... alamadm,burada olduum sre zarfnda." dedi.

"Neye alamadn?""Doum zamanmdan be yzyl uzakta oluuma." "Ben de hemen hemen okadar uzaktaym. 95.'denim." "Bir de o var. Siz benden byksnz ama bensizden 17 yzyl daha yalym. Belki de sizin byk... byk... byk...-byk babanz olabilirim."

"Ne fark eder ki? Tut ki ylesin?"

"ey, almak gerekiyor." ran sesinde bir isyan havas seziliyordu."Hepimiz iin ayn ey geerli," dedi Harlan ve lkel zamanlarla ilgili eyler

hakknda konumaya balad. saat getikten sonra, 1. yzyldan nce deyzyllarn olduunu anlatmaya alyordu.

(Cooper insan deli eden bir saflkla, "Fakat, l'inci yzyl ilk yzyl olmuyormu?" diye sormutu.)

Harlan sonunda pek iyi olmasa da, balang iin yeterli saylabilecek birkitap vererek konuyu balad.


22/140

"lerledike sana daha iyi eyler bulup vereceim." dedi. Bir haftannsonunda Cooper'n by grlemi ve on ya daha byk gstermeyebalamt, enesi de daha dar bir gr-nme sahipti imdi. Harlan'a kalrsabu byn pek byk bir gelime salad sylenemezdi.

Cooper, "Kitabnz bitirdim," dedi."Nasl buldun?"

"Bir bakma..." Uzunca bir sre duraklad ve tekrar batan balad. "lkelzamanlarn sonlar baz ynlerden 78.'ye benziyordu. Bana evimi hatrlatt. Birde karm aklma geldi."

Harlan dehet ierisinde haykrd. "Karn m?""Buraya gelmeden nce evliydim ben.""Byk Zaman! Karn da buraya getirdiler mi?"Cooper hayr anlamnda ban sallad. "Son bir yldr deiip

deimediini bile bilmiyorum. Eer deitiyse benim karm bile deil artk."Harlan kendine geldi. Elbette, bu rak Sonsuzlua getirildiinde yirmi

yandaydysa, evlenmi olmas son derece normal. Her yeni rendii ey birdierini ortaya karyordu.

Neler oluyordu? Kurallarda bir defa deiiklik yapld m, her eyde bykbir karmaann meydana gelmesi kanlmaz olur. Sonsuzluk deiiklikleretahamml gstermeyecek dengeler zerine kurulmutu.

Elinde olmadan sinirli bir havayla syledikleri artk belki de Sonsuzluunselameti iin sinirlenmi olmasndand, "Umarm, 78.'ye gidip onu yle biryoklamay dnmyorsundur."

rak ban kaldrd, donuk ve kprdamayan gzlerle bakt, "Hayr."Harlan huzursuzlanarak konuyu deitirdi. "yi. Senin bir ailen yok. Hibir

eyin yok. Sen bir Sonsuz'sun ve Zaman'dayken tandn kiileri dnmeyibrak."

Cooper'n dudaklar gerildi ve kendi aksanyla, ekinmeyi bir tarafabrakarak, "Bir Teknisyen gibi konuuyorsun." dedi.

Birden Harlan'n sklm yumruklar masann stne indi. Bouk bir sesle,"Ne demek istiyorsun sen? Bir Teknisyen'im ve Deiiklikleri ben yapyorum,deil mi? Sonra onlar savunup senin de kabullenmeni istiyorum? Bak, ocuk,daha burada bir yl bile geirmedin; Zamanlararas'n konuamyorsun;Zaman ve Gerein btn arklar senin yznden altst olabilir, fakat sen

Teknisyenler hakknda her eyi ve hatta azlarnn ortasna nasl edileceinibile bildiini sanyorsun."

"zr dilerim," dedi Cooperaceleyle; "Sizi krmak istememitim.""Hayr, hayr, kim krar ki bir Teknisyen'i zaten? Herkesin sylediiniduydun, deil mi? "Bir Teknisyen'in kalbi kadar souk" derler, deil mi? 'Birtrilyon insan kiilii, bir Teknisyen'in esnemesine bakar derler. Belki bunungibi baka eyler de sylenir. Cevabnz nedir, Bay Cooper? Katlmak siziyceltiyor mu? Sizi ok byk bir adam m yapyor? Sonsuzluk'taki patron-lardan biri mi?"

"zr diledim.""Tamam. Bir aydan daha az bir zamandr Teknisyen niformasn


23/140

tadm ve henz kiisel olarak hi Gereklik Deitirmesi yapmadmbilmeni istiyorum. imdi iimize devam edelim."

Ertesi gn Kdemli Bilgisayar Twissell, Andrew Harlan' brosuna ard.

"Bir G.A.D. yapmaya ne dersin, evlat?" dedi.te bu ok gzeldi. O gn sabahtan beri Harlan, bir korkak gibiTeknisyenlerin yapt ilerde henz yer almadm sylemi olmaktan; benhenz yanl bir i yapmadm, onun iin beni sulama anlamna gelenocuka szlanndan pimanlk duyuyordu.

Syledikleri, sanki Teknisyenlerin grevlerinde gerekten bir ktlkvarm, ama kendisi sulanamazm, nk henz ok yeniymi ve bir suilemeye bile vakti olmam, gibi bir itirafa dnmt.

Bu mazereti ortadan kaldrma frsatn memnunlukla karlad. Hemenhemen bir kefaret olacakt bu. Artk Cooper'a: Evet, bir eyler yaptm iin,u kadar milyon insan artk yeni bi rer kiilik haline geldiler; fakat bugerekliydi ve ben sebep oldu um iin gururluyum, diyebilecekti.

Harlan neeyle, "Ben hazrm, efendim," dedi."yi. yi. Bilmek seni sevindirecektir sanrm, olum." (Bir nefes ekti vesigarann ucu parlad) "Btn analizlerinin doru olduu saptand."

"Teekkr ederim, efendim." (Artk 'tahminler' deil, diye dnd Harlan,'analizler' oldu.)

"ok yeteneklisin. Olaanst, olum. Senden byk eyler bekliyorum.Ve u 223. ile balayabiliriz. Raporunda belirttiin, bir vastann debriyajnnbozulmasyla, istenmeyen hibir yan etki olumadan, gerekli mdahaleninyaplabileceine dair grn tamamen doru. Bu ii sen yapar msn?"

"Tabii, efendim."Bu Harlan'n Teknisyenlie gerek balangcyd. Artk yalnzca krmz gl

rengi rozet tayan bir adam deildi. Gereklik Deitirmesi yapmt. 223.'degeen birka dakika iinde bir mekanizmay kurcalam ve sonu olarak genbir adam hazr bulunmas gereken bir mekanik dersine yetiememiti. Gnemhendisliiyle ilgili snfa hi gidememi ve bu yzden ok basit bir aracngelitirilmesi on yl gecikerek, 224.'deki byk bir sava Gerekliktensilinmiti.

yi bir i yapmam myd? Kiilikler deimise ne olmutu yani? Yenikiilikler de en az eskiler kadar insand ve yaamaya laykt. Baz hayatlarksaltlmsa da, daha fazlas uzatlm ve daha mutlu hale getirilmiti. EskiGereklikte yer alan, insann zek ve duygularnn bir ant olan byk biredebi eser, yeni Gereklikte yazlmayacakt ama, bunun birok kopyasSonsuzluun ktphanelerinde muhafaza edilmiyor muydu?

Yine de Harlan o gece uykuyla uyanklk arasnda strapl saatler geirdive sonunda halsizlikten bitap dp uykuya dalarken yllardr yapmad bir

ey yapt.Annesini dnd.

Bylesine zaaflarla dolu bir balangca ramen, Harlan'n btnSonsuzluk'ta 'Twissell'in teknisyeni" olarak isim yapmas


24/140

iin bir yl yetmiti. Hatta "Harika ocuk", "Yanlmaz" gibi isimler takanlar davard.

Cooper'la da ok rahat bir ilikisi vard. Hibir zaman yakn arkadaolmadlar. (Eer Cooper iyice ilerlerse, Harlan nasl davranmas gerektiinibilemiyordu.) Yine de birlikte iyi alyorlard ve Cooper'n lkel tarihe olan

ilgisi hemen hemen Har-lan'nkine yaklamt.Bir gn Harlan Cooper'a, "Bak, Cooper, yarn gelsen, olmaz m? Bu hafta

iinde 3.000.'lerde bir zamana gidip bir Gzlem'le ilgili verileri kontrol etmemgerekiyor ve bu i iin grmek istediim kii de yalnzca bugn ledensonra serbestmi."

Cooper'n gzleri istekle parlad. "Ben de gelemez miyim?""ster miydin?""Elbette. Hayatmda yalnzca bir defa, beni 78.'den buraya getirirlerken

bir seyahat aracna bindim, fakat o zamanlarda neler olup bittiini anlayacakdurumda deildim."

Harlan hep C aftndaki arac kullanrd ki bu aft yazl talimatlarla deilsebile alkanlklar sonucu Teknisyenlere ayrlmt ve yzyllarda snrsz

seyahate uygundu. Cooper ok rahatt. Duraklamakszn araca girdi veoturduktan sonra bedenin eklini alan koltuklardan birine yerleti.

Harlan alan ayarlamalarn harekete geirip arac stzama-na doruynelttikten sonra, Cooper yznde byk bir aknlk ifadesiyle sordu."Hibir ey hissetmiyorum. Bir aksaklk m var?"

"Hibir aksaklk yok. Sen hibir ey hissetmiyorsun, nk gerektehareket etmiyorsun. Aracn zaman uzantlarna frlatlm durumdasn.Aslnda..." Harlan retmen havasna brnmt, "u anda, sen ve bengerek birer maddesel varlk deil grntlerden ibaretiz. Ayn anda yzlercekii bu arac kullanabilir ve deiik hzlarda, Zaman'n her ynne,birbirlerinin iinden geerek seyahat edebilir. Basit doa kanunlar bu aracnaftlar iin geerli deildir.

Cooper'n dudaklar mstehzi bir ifadeyle kvrld ve Harlan huzursuzland.Dnmeye balad: Bu ocuk zaman mhendislii eitimi gryor ve bukonuda benden ok bildii muhakkak. Neden susup, kendimi aptal yerinekoymaktan vazgemiyorum?

Sessizlii tercih ederek sustu ve endieli bir tavrla Cooper'a bakt. Genadamn by aylardr baya grlemiti. Mallan-sohn tipi diye anlan ekildeaa taranmt. Bu tr byn bu isimle tannmasnn sebebi, ZamanAlan'nn mucidi olan Mal-lansohn'un ele geirilebilmi tek fotorafnda ayntip bir by olmasndand.

Cooper dikkatle gstergede durmadan artan yzyllar belirten rakamlarabakyordu. Birden sordu, "Bu ne kadar stzamana gidebilir?"

"Bu konuyu sana retmediler mi?"

"Seyahat aralarndan pek bahsetmediler."Harlan omuz silkti. "Sonsuzlukta bir biti noktas yoktur. Bu aracn

ulaabilecei bir son nokta da yoktur.""Senin gittiin en uzak st zaman nedir?""u seyahat en uza olacak. Dr. Twissell 50.000.'lere kadar gitmi.""Byk Zaman!" diye fsldad. Cooper."Bu bir ey deil ki. Baz Sonsuzlar 150.000.'leri bile gemiler.""Neye benzer bu?"


25/140

"Hibir eye. Birok yaam biimi var, fakat hibiri insan deil. nsan yok.""lmler mi? Silinmiler mi?""Hi kimsenin tam bir bilgi sahibi olduunu sanmyorum.""Bunu deitirmek iin bir eyler yaplamaz m?""ey, 70.000.'den sonra..." diye balad Harlan, sonra birden sustu.

"Neyse bover. Konuyu deitirelim."

Bu, Sonsuzlarn tek batl itikadryla ilgili bir durumdu. 70.000. ile 150.000.arasndaki zaman "Gizli Yzyllar" diye geiyordu. Kimse bu konudakonumazd. Harlan'n bildii basit bir-

ka ey de Twissell ile olan yakn ilikisinden kaynaklanyordu. Her naslsa buyzyllar arasnda sonsuzlar Zaman'a geemiyordu. Bu ksmda SonsuzluklaZaman arasndaki kaplar geilemiyordu. Neden? Kimse bilmiyordu.

Harlan Twissell'den duyduklarna dayanarak, 70.000.'den hemen alttakibaz Yzyllarda Deitirmeler yaplmaya alldn tahmin ediyordu ama

70.000.'den sonraki zamanda yeterli gzlem yaplma imknna sahip olmadanfazla bir ey yapmak mmkn deildi.Bir gn Twissell glm ve yle demiti: "Bir gn oralara da geeriz. Bu

arada zerinde uralacak 70.000 tane. Yzyl zaten az saylmaz."Harlan bunu yeterince inandrc bulmamt."150.000.'den sonra Sonsuzluk ne oluyor?" diye sordu Cooper.Harlan derin bir nefes ald. Konuyu deitirmeyi baaramamt. "Hi."

dedi. "Her yzyln blmleri yerinde duruyor fakat 70.000.'den sonrakiblmlerde Sonsuz grevli bulunmuyor. Blmler, hayatn her biimikaybolana, gne bir nova haline gelene kadar ve sonrasnda da milyonlarcayzyl devam edip gidiyor. Sonsuzlukta bir son nokta yoktur. Sonsuzluk diyeadlandrlm oluunun nedeni de bu zaten."

"Yani gne bir nova haline geliyor, yle mi?""Elbette. Zaten yle olmasa Sonsuzluk da mevcut olmazd. Patlayangne bizim g kaynamzdr. Dinle, bir Zaman Alan oluturabilmek iingerekli g miktar hakknda bir fikrin var m? Mallansohn'un ilk Alan'stzaman ucuyla altzaman ucu arasndaki yalnzca iki saniyelik mesafedeancak bir kibrit pnn ba byklnde bir cismi tayabiliyordu ve bu iiyapabilmek iin koskoca bir nkleer g santralinin btn bir gn almasgerekiyordu. Bir sa kl kalnlnda bir Zaman Alan ya-pp bunu novannnlama gcne eritirdikten sonradr ki Alan insan tayabilecek kadarbytlebilmitir. Bu i de yaklak yz sene srmtr."

Cooper derin bir nefes ald. "Artk bana eitlikleri ve alan mekaniiniretmeyi bitirip baz ilgin konulara gemelerini isterdim. Eer imdi

Mallansohn'un zamannda yayor olsaydm...""Hibir ey renemeyecektin. O 24.'de yaad, fakat 27.'nin sonlarna

kadar Sonsuzluk diye bir ey yoktu. Zaman Alan'n kefetmekle Sonsuzluukurmak ayn ey deil biliyorsun. Hatta 24.'de yaayan insanlarMallansohn'un buluunun sonuta nereye varacan bile kestirememiti."

"ann tesinde bir adamd demek ki, deil mi?""Hem de ok. Yalnzca Zaman Alan'n bulmakla kalmad, Sonsuzluun

kurulmasn mmkn klan baz temel iliki ve ilkeleri de aklad. Gereklik


26/140

deiiklikleri dnda her eyi en ufak ayrntsna kadar ngrmt. Hatta...neyse Cooper, geldik artk, k bakalm."

Aratan ktlar.

Harlan, Kdemli Bilgisayar Laban Twissell'i daha nce hi kzgn haliyle

grmemiti. Her trl duygudan arnm, doum zamann bile unutmu,Sonsuzluun bir demirba olduu sylenirdi. Hatta kk yalarda kalbininrahatszlandn ve yerine tpk her zaman cebinde tad gibi ufak birhesap makinesi takldn syleyenler bile vard.

Twissell bu szleri yalanlamak iin kln bile kprdatmazd. Aslnda bahiskonusu eylere kendisinin bile inand sanlyordu.

Bu yzden kendisine yneltilen iddete maruz kaldnda, hayretler iindeTwissell'in de kzabileceine tank oluyordu.

Twissell, adeta gcrdayan bir sesle, "Sen Btnzamanlar Meclisi'nin yesimisin be adam? Burada emirleri sen mi veriyorsun? Ne yaplacan sen mibana syleyeceksin, yoksa ben mi sana syleyeceim? Bu blmn araseyahatlerini sen mi dzenliyorsun? Seyahatler iin senin iznine mi tabi

olacaz imdi?"

Bir yandan birka cmlede bir durup, "Cevap ver!" diye baryor, sonrasoru yamuruna devam ediyordu.

En sonunda, "Bir daha byle boyundan byk iler yaparsan, senimahvederim. Anladn m?" dedi.

Harlan utan ve aknlktan sapsar kesilmiti. "rak Co-oper'n aralarabindirilmemesi hususunda bana kimse bir ey sylememiti."

Aklama yumuatc bir rol oynamamt. "Bu ne biim bahane be. Sanaonun sarho edilmemesi gerektii de sylenmedi. Kafasn sfr numaraya traettirmemen gerektii de sylenmedi. ie geirip kzartmaman gerektiisylenmedi. Zaman akna, olum, sana onunla ne yapman gerektiisylendi?"

"lkel tarihi retecektim.""yle yap o halde. Baka da hibir ey yapma. "Twissell sigarasn yere

att ve can dmanym gibi ayann altnda hrsla ezdi."Bilmenizi isterim ki, Bilgisayar," dedi Harlan, "Halihazrdaki Gereklik'te

baz yzyllar lkel tarihe benzer durumlara sahipler. Bir alan gezisi eklinde,dikkatli zaman ve mekn program yaplarak, planl bir gezi yaptrdm."

"Ne? Dinle, srtk suratl, hibir ey iin izin almak aklna gelmedi mi? Yeter. Sen yalnzca lkel tarihi ret ona. Alan gezileri deil. Laboratuvardeneyleri de. Bir dahaki sefere, sadece grsn diye, bir GereklikDeitirmesi yapacaksn."

Harlan kskn bir kabullenmeyle bir eyler mrldanarak kt.Zedelenen duygularnn toparlanmas haftalar srd.

4 BLGSAYAR


27/140

lk kez Twissell'le birlikte ayrldndan beri 482.'ye yeniden girerken, artkiki yllk bir Teknisyen'di Harlan. Neredeyse tan-yamayacakt.

Yzyl deimemiti. Deien kendisiydi.ki yllk Teknisyenlik ok ey ifade eder. Bir anlamda onu

durgunlatrmt. Artk onun iin, renilmesi gereken yeni bir dil, her yenigzlem projesiyle deiecek giysi ve yaam biimlerine almak gibi sorunlar

yoktu. Sonsuzluun btn uzmanlarn bir arada tutan ayn yolun yolcusuolduklar fikrini bile unutmu grnyordu.

Hepsinden nemlisi, bir Teknisyen olmann verdii gc iindehissediyordu. Milyonlarn kaderini parmaklarnn ucuyla tutuyor, istediiniyalnz yrmeye mahkm etmeye, istediini yceltmeye gc yetiyordu.

482.'nin danma masasnda oturan adama souk souk bakt vekelimelerin stne basa basa kendini tantt. "Andrew Harlan, Teknisyen,482.'de geici grev, Bilgisayar Finge'e rapor verilecek. "Adamn baklarnkarmaya altn fark etti ama aldrmad.

nsanlarn "Teknisyen'e bak" dedikleri bir hareket vardr. Omuzdabulunan krmz gl rengindeki ambleme abucak bir bak frlatlr ve bir dahabaklmamaya allr.

Harlan karsndakinin omuz amblemine bakt. Bir Bilgisa-var'n sar, birYaam-emac'snn yeil, Bir Sosyolog'un mavi,ya da bir Gzlemci'nin beyaz amblemlerinden hibiri deildi.

-

Uzmanlarn tek renkli amblemlerinden biri de deildi. Beyaz zemin zerinemavi bir izgi. Adam geri hizmet kollarndan haberlemede alyordu. BirUzman deildi.

Ve o da "Teknisyen'e bak" trnden bir gz att adama.Biraz bezgin bir tavrla, "Eee?" dedi.

Haberleme eleman hzl hzl konuarak, "Bilgisayar Fin-ge'i aryorum,efendim."Harlan 482.'yi kat ve youn olarak hatrlyordu, fakat imdi hemen

hemen fakir ve snepe buldu.575.'nin cam ve porselenine ve muazzam temizliine almt. Pastel

renklerin, beyazlk ve temizliin hakim olduu bir evreye almt.482.'nin ar svalar, amurlu pigmentleri, boyal metalleri itici ve

sevimsiz grnyordu.Hatta Finge bile gzne farkl grnd. ki yl ncesinin Gzlemci Harlan'

iin Finge'in her hareketi gl ve meum grnrd.imdi ise Teknisyenliin yce ve ayrcalkl katndan bakldnda silik ve

hastalklym gibi geliyordu Harlan, birtakm belgeleri inceledikten sonra

misafirini yeterince beklettiine karar vermiesine ban kaldrncaya kadarseyretti.Finge 600.'lerin enerji kkenli yzyllarndan birindendi. Bunu ona Twissell

sylemi ve etraflca izah etmiti. Finge'in ani hareketleri, alan glerininkatlna alm insanlarda grlen doal gvensizliin ve hep nemsizilerle urat iin duyduu mutsuzluun bir sonucu olabilirdi. Parmaklarnnucuna basarak yry (Harlan Finge'in kedilerinkine benzeyen yrmesinihatrlad; genellikle masasndan ban kaldrdnda Finge'i karsna dikilmiona bakarken bulur, geldiini hi duyamazd) artk sinsi ve eytanca deildi;


28/140

daha ok bilinsizce bile olsa, bast yerin arln ekemeyip keceindenkorkan bir insann rkek, ekingen tavrn yanstyordu.

Harlan, ltfedercesine, bu adamn bulunduu pozisyona uymadn vegeri hizmetlere ekilmesinin hakknda daha hayrl olacan dnd.

Finge, "Selamlar, Teknisyen Harlan," dedi."Selamlar, Bilgisayar," dedi Harlan.

"Sanrm iki yldan beri...""ki fizyo yldan beri," diye dzeltti Harlan.Finge akn akn bakt. "ki fizyo yldan beri tabii."Sonsuzluk'ta, evrendeki anlamyla bir zaman kavram yoktur, fakat

vcutlar yalanr ve bu da zamann getiinin kanlmaz kantdr. Fizyolojikolarak zaman geer ve Sonsuzluk'ta geen bir fizyo yl iinde insanZaman'daki bir yldan daha hzl yalanr.

Yine de en ok bilgilik taslayan Sonsuzlar bile bu ayrma pek dikkatetmezdi. Gerekte fizyolojik anlamnn tesinde bir yarn, bir dn ya da birgeen hafta olmasna ramen, Sonsuzlar birbirlerine, "yarn grrz", "Senidn ok aradm", ya da "haftaya grrz" diye hitap ederdi. Ve insanlnigdleri Sonsuzluk'taki hareketleri yirmi drt 'fizyosaat'li gnlere, gn ve

gecelere, bugn ve yarnlara gre ayarlard.Finge, "En son grtmzden sonra geen iki fizyo yldan beri 482.'de

bir kriz yaanyor. Tuhaf, ilgin, hemen hemen benzeri grlmemi bir ey.Daha nce yaplmam lde duyarl Gzlemlere ihtiyacmz var," dedi.

"Ve bu Gzlemleri benim yapmam m istiyorsunuz?""Evet. Bir bakma, bir Teknisyen'den Gzlem yapmasn istemek,

yeteneklerini boa kullanmak oluyor ama, senin eski Gzlemlerinmkemmeldi. Buna tekrar ihtiyacmz var. imdi sana baz ayrntlaranlataym..."

Finge konuurken, kap ald ve Harlan artk onu duymaz oldu. erigirene bakyordu.

Sonsuzlukta hi kz grmemi deildi. ok ender de olsa daha nce

birtakm kzlara rastlamt.Fakat byle bir kz! stelik Sonsuzluk'ta!

Harlan Zman'a geilerinde birok kadnla karlamt ama, zamanierisinde onlar yalnzca birer nesne olarak grrd. Bir duvardan, toptan, elarabasndan, trmktan, kedi yavrusundan ya da bir eldivenden daha farklolarak alglamazd. Onlar incelenmesi gereken gereklerden ibaretti.

Sonsuzlukta, bir kz bambaka bir eydi. Hele byle biri!Giysisi 482.'nin st snflarna ait olduunu gsteriyordu. Belinden st

tarafta, vcudunu btnyle saran effaf bir bluz ve altnda da diz boyunda

ok ince bir maddeden yaplm bir pantolon. Pantolon da yeterince effaftve kalalarnn kvrmlarn gzler nne seriyordu.Parlak siyah renkteki salar omuz hizasndan kesilmiti. Dudaklar

krmzya boyanm, st duda yalnzca incecik izilmi, alt duda iseabartlm bir haldeydi. Gz kapaklan ve kulak memeleri hafife glpembesiyle renklendirilmi ve yznn geri kalan ksmnda artc bir stbeyazl hakimdi. Mcevherli kpeleri omuzlarndan aa sarkyor ve kimizaman diri gslerine arparak dikkati oraya ekiyordu.

Finge'in brosunun kesindeki bir masaya sandalyesini ekti ve yalnzca


29/140

bir defa kirpiklerini kaldrd; koyu renk gzleri Harlan'n yznde dolat.Harlan Finge'in sesini tekrar duyduunda, Bilgisayar, "Btn bunlar sana

resmi bir raporla da verilecek, bu arada eski yatak ve alma odalarnkullanabilirsin," diyordu.

Harlan nasl ktn bile anlayamadan kendini Finge'in alma odasnndnda buldu.

Duygularnn arasnda en kolay saptayabildii fkeydi. Finge'in bunuyapmasna izin verilmemeliydi. Ahlak bozucu bir eydi. Alayc...

Durdu, skl yumruklarn gevetti, dilerini gcrdatmay brakt. imdigrrz! Masann arkasndaki haberleme memuruna doru yrrken kendiayak sesleri kulaklarnda nlyordu.

Memur ban kaldrd, gzlerine bakmaya alarak, tedbirli bir ifadeyle,"Evet, efendim."

"Bilgisayar Finge'in odasndaki bir masada bir kadn var. Buraya yeni migeldi?"

ok tabii bir ifadeyle sormak istemiti. Skc, rutin, bir soru havasvermeye almt. Fakat kelimeler azndan yle bir kt ki duyanlar zilleralyor sanabilirdi.

Memur durumu fark etti. Baklarnda btn erkekleri ayn kefeye koyanbir eyler vard. Artk bu tip durumlarda Teknis-yen-Memur fark ortadankalkyordu. Adam, "O yavruyu mu kastediyorsun? Off! Nefis deil mi?"

Harlan kekelemeye balad. "Soruma cevap ver."Adamn birden yz sarard. "Yeni geldi. Bir lml.""Grevi nedir?"Memur yeniden srtmaya balad. "Patron'un sekreteri. Ad, Noys

Lambent.""Peki." Harlan topuklarnn stnde dnd ve oradan ayrld.Harlan'n 482.'ye ilk gzlem seyahati ertesi gn gerekleti, fakat sadece

otuz dakika srd. Yalnzca duruma yle bir bakmay amalayan bir tespitgezisiydi. Daha sonraki gn bir buuk saat kadar sren bir gezi daha yapt ve

artk nc bir giri yapmad.Vaktini eski raporlar incelemeye ayrd. Bildiklerini yeniden gzden

geiriyor, zamann dilini inceliyor ve kendini yerel giysilere altryordu.482.'de bir Gereklik Deitirmesi yaplmt fakat ok etkisiz kalmt.

Eski gerekte var olan bir politiklik imdi yoktu ama toplumda kayda deerbaka bir deiiklik olmamt.

Farknda olmadan aristokrasi hakkndaki bilgilerini tazelemek iin eskiraporlarn kartrmaya balad. Tabii ki bu konuda gzlemler yapmt.

Yapmt ama, bunlar kiilerle ilgili deildi. Onlar bir snf olarak elealmt, bireyler halinde deil.

O zamanlar kendisine verilen zaman-mekn cetvelleri aristokrasiyiieriden incelemesini gerektirmemi, hatta izin verme-

miti. Neden byle olduunu merak etmek de bir Gzlemci'ye dmezdi.imdi bu konuyla ilgilenebilme frsat bulmu olmann sabrsz heyecanntayordu.

O gn boyunca drt kez Noys Lambent'in baklarn ya kalamt.


30/140

Balangta yalnzca giysileri ve ss iin kulland ak sesuar 1.70'lik boyu,incelii, zariflii ve dimdik duruuyla biraz daha uzunmu gibi geliyordu. lkgrdnde zannettii kadar kk de deildi, otuz deilse bile rahat yirmibe yalarnda ol malyd.

Sessiz ve ekingendi, bir defasnda koridorda karlatkla rnda hafifeglmsemi ve ban ne emiti. Harlan ona de memek iin kenara

ekilmi, sonra da fkeyle yrmt.nc gn sona ererken Harlan, bir Sonsuz olarak grevi nin

gerektirdiini yapmak iin tek yolun kaldna karar vermi ti. phesiz, kzndurumu kendisi iin ok uygun ve rahatt. p hesiz, Finge de kurallarauygun oynuyordu. Yine de bu konuda Finge'in saygszl, umursamazl,kurallara temelden aykryd ve mutlaka bir eyler yaplmalyd.

Sonunda Harlan, Finge'den daha ok nefret ettii kimse bul-unmadnakarar verdi. Birka gn nce bu adam iin bulduu bahanelerin hepsigeerliliklerini kaybetmiti.

Drdnc gnn sabah Finge ile zel grme yapmak is tediini bildirdive kabul edildi. Kararl admlarla ieri girdi ve kendisinin de hi beklemediibir ekilde dndklerini dos doru kelimelere dkverdi. "Bilgisayar Finge,Bayan Lam bert'in Zaman'a gnderilmesini neriyorum."

Finge'in gzleri ksld. Bayla bir sandalyeyi iaret etti, yu muak,yuvarlak enesini iki avucunun arasna az dilerini gs teren birglmsemeyle, "Evet, otur. Bayan Lambent'i yetersiz mi buldun? Uygundeil mi?" dedi.

"Yeterlilii ve uygunluu iin bir ey diyemem, Bilgisayar. Bu onundenendii konu ve sahaya bal bir ey, ben de herhan gi bir konudadenemi deilim. Yalnz onun, bu Blm'n ahlak asndan zararl olduunubilmeniz gerekir."

Finge souk souk bakt, basit bir Sonsuz'un aklnn alamayacasoyutlamalar Bilgisayar kafasnda tartyor gibiydi. "Ahlak, bu kz hangi

ynden bozuyor, Teknisyen?""Bunu sormanz bile anlamsz," dedi Harlan, iyice sinirlenmiti. "Elbiseleribir tehircininkilere benziyor. O kzn..."

"Dur. Dur. Biraz dur bakalm, Harlan. Sen bu ada Gzlemcilik yapmtn.Biliyorsun ki onun elbiseleri 482.'nin klasik giysileridir."

"Kendi evresinde, kendi kltrel ortamndayken normaldir, kald ki bunungiydikleri 482. iin bile ok abartlm saylr. zin verirseniz, bu kadarn dadeerlendirebileyim artk. Bunun gibi birinin burada, Sonsuzluk'ta kesinlikleyeri olamaz."

Finge yava hareketlerle ban sallad. ok eleniyormu gibi bir havasvard. Harlan kaskat kesildi.

"O burada belirli bir ama iin bulunuyor. Temel bir ilevi yerine getiriyor.

Geici olarak. Ona biraz tahamml etmeye al."Harlan'n eneleri titremeye balad. Bir protestoyla ortaya atlm vekenara itilivermiti. Tedbirlice. Dnd: Bu kadnn "temel ilevi"nin neolduunu tahmin edebiliyorum. Bu ii byle aktan aa yapmasna izinverilemez.

Sert bir biimde dnd, kapya yrd. Finge'in sesi onu durdurdu."Teknisyen," dedi Finge, "Twissell'le olan ilikin, nemin hakknda sana

yanl bir fikir vermi olabilir. Bunu dzelt! Bu srada syle bakaym,Teknisyen, senin hi... (kelimeleri seerce-sine duraklad) bir kz arkadan


31/140

oldu mu?"Harlan hl arkas dnk olarak, zenle ve tahkir eden ke-sin bir ifadeyle

konutu. "Zaman'da meydana gelebilecek baz duygusal karklklardankanmak iin, bir Sonsuz evlenmez. Aile'de meydana gelebilecek bazduygusal karklklardan kanmak iin, bir Sonsuz ocuk sahibi olmaz."

Bilgisayar, vakur bir ifadeyle, "Ben evlilikten ya da ocuklardan

bahsetmiyorum," dedi.

Harlan devam etti: "lmllerle geici ilikiler yalnzca, B-tnzamanlarMeclisi'nin emaclk Merkez Heyetine, sz konusu lml'nn tam bir Yaamemasnn karlmas iin mracaat ettikten sonra gerekleebilir. likininyalnzca zel za-man-mekn cetvellerinin emrettii ekilde yrtlmesi dezorunludur."

"Doru. Bir geici iliki iin hi mracaat ettin mi, Teknisyen?"

"Hayr, Bilgisayar.""Dnr msn?""Hayr, Bilgisayar.""Belki de dnsen iyi edersin. Sana daha geni bir bak as salar. Bir

kadnn elbiseleriyle uramaktan vazgeer, baka Sonsuzlarla olabilecekmuhtemel ilikilerinden rahatsz olma may renirsin."

Harlan fke iinde, tek kelime, bile sylemeden, odadan kt.

ki saatlik mesafenin altnda kalan en uzun dnem olan 482.'ye hemenher gn yapt ziyarete bu kez olanak bulamad.

Altst olmutu ve nedenini de biliyordu. Finge ve lml lerle ilikikurmasna ait baya nerisi.likiler vard. Bunu herkes biliyordu. Sonsuzluk her zaman insan

ihtiyalarnn farkndayd (bu ibare Harlan'a ok iren ge liyordu) fakatmetres tutmann kurallara balanmasyla bu i yal nzca bir rahatlama,yalnzca bir cmertlik gsterisinden ibaret bir hale getirilmiti. Ve byle birayarlama iin uygun bulunacak kadar ansl olanlardan genel grgkurallarna ve ounluun anlayna uygun davranmalar, ok dikkatliolmalar istenirdi.

Sonsuzluun dk dzeyli snflar, zellikle geri hizmetler arasnda herzaman u veya bu sre iin bilinen nedenlerden, lmller arasndan kadngetirtildiine dair sylentiler dolar-d. Sylentiler genellikle Bilgisayarlar ve

Yaam-emaclar gibi bu iten faydalanabilecek st snflar hedef alrd.Onlar, yalnzca onlar Gereklik Deitirmeleri'ni de gz nne alarak, lmller arasndanhangi kadnlarn getirilebileceine karar verebilirdi.

Her blmn, basit yemek piirme, temizlik ve ar iler iin geici olaraklmller altrdna dair hikyeler anlatanlar da vard ama bu pek nemlideildi.

Fakat bir lml'y, hem de byle bir lml'y; sekreter olarakgrevlendirmek, Finge'in Sonsuzluu Sonsuzluk yapan her eye burun


32/140

kvrmasndan baka bir anlama gelemezdi.Hayatn gereklerini hie sayarak kaytsz artsz bir itaat anlay

ierisinde bulunan Sonsuzluun yeleri iin ideal bir Sonsuz, grevine,gereklerin iyiletirilmesine ve tm insanln mutluluuna kendini adamkimsedir. Sonsuzluu, lkel zamanlarn manastrlarna benzetmek, Harlan'nhouna gidiyordu.

O gece, Twissell'le bu konuyu konutuunu, Twissell'in de, o idealSonsuz'unda duyduu deheti paylatn ryasnda grd. Yine ryasnda,rtbeleri sklm, yklm Finge'i grd. Kendisini Bilgisayar'n saramblemini tayan niformann iinde, 482.'ye yeni bir dzen getirirken,Finge'i de geri hizmetlere srerken grd. Twissell yannda oturuyor, onahayran hayran bakyor, glmsyordu. Hazrlad yeni organizasyonemasn datmas iin Noys Lambent'e veriyordu.

Fakat Noys Lambent rlplakt; titreyerek ve ok utanm bir haldeuyand Harlan.

Bir gn yine koridorda karlatlar, Harlan kenara ekildi, baka tarafabakarak, gemesini bekledi.

Fakat kz karsnda durdu. Harlan yzne bakana kadar bekledi.

Yznden renk ve hayat fkryordu ve Harlan'n burnuna hafif, i gcklaycbir parfm kokusu geldi.

"Siz, Teknisyen Harlan'snz, deil mi?"Oradan kamak istiyordu, fakat btn bunlarda kzn bir su-u yok ki diye

dnd. Zaten geip gitmek iin kza dokunmas, demesi gerekecekti.Ban sallayarak onaylad. "Evet," dedi.

"Duyduuma gre bizim zamanmz konusunda uzmanm-snz.""Orada bulunmutum."

"Bir gn bu konuda sizinle sohbet etmeyi ok isterdim.""ok megulm. Zamanm olacan pek sanmyorum.""Fakat Bay Harlan, bir gn biraz zaman ayrabilirsiniz herhalde."Kz ona glmsyordu.Harlan ancak fsldayarak konuabildi. "Geer misiniz, ltfen? Ya da benim

gememe izin verin. Ltfen!"Kendisini utandrd iin ona kzgnd, utand iin kendisine kzgnd, en

ok da her ey iin Finge'e krgnd.

ki haftann bitiminde Finge'in arsn ald. Masasnn zerinde birtakmdelikli iaretler bulunan saydam bir film duruyordu. Bir ara Harlan'abahsettii, yarm saatten bile az srecei tahmin edilen bir Zamanseyahatiyle ilgili mesele olduu belliydi.

Finge, "Otur Harlan ve unu bir incele bakalm" dedi. "Hayr, gzle deil.Makineyi kullan."

Harlan, filmi dikkatle inceleyicinin azna yerletirdi. Makinenin ayarlarnyapt ve deliklerin anlam ekran zerinde kelimeler haline dnereksralanmaya balad.

Ortalanndan bir yere geldiinde Harlan, birden inceleyiciyi kapatt. Filmimakineden yrtarcasna ekip ald.


33/140

Finge, sknetle, "Bende bir kopya daha var," dedi.Fakat Harlan filmi, patlamasndan korkuyormu gibi, ba-parmayla

iaret parma arasnda tutuyordu. "Bilgisayar Finge. bir yanllk olmal.Benden, yaklak bir hafta srecek bir Zaman seyahati boyunca bu kadnnevini s olarak kullanmam beklenemez."

Bilgisayar dudaklarn bkt. "Zaman-mekn saptamalar bunu uygun

bulduysa, neden olmasn? Eer senle, Bayan Lambent arasnda kiisel birsorun varsa..."

"Hibir kiisel sorun yok," diye bard Harlan."Bir sorun olduu muhakkak. Bunun gzlemleri etkileyebileceini de

ngrebiliriz. Fakat bu doal ki ncelikle dnlemez."Harlan kprdamadan oturuyordu. Hzla dnyordu. Normal olarak

grevler hakknda bilgi istemek profesyonelliin gurur anlayna uymazd. BirGzlemci, bir Teknisyen grevini soru sormadan yapard. Bir Bilgisayar daaklama yapacan aklnn ucundan bile geirmezdi.

Fakat bu durumda allagelmiin dnda bir eyler vard. Harlan, kzla, umalm sekreterle ilgili olarak itirazlarda bulunmutu. Finge de tartmannuzamasndan ekinmiti.

O halde, Finge'in taktii ok akt. Harlan' bu grev iin kadnn evineyerletirecek ve bylece baz kozlar elde edecek, bu kadnla olan ilikisikonusunda Harlan- zerine gelirse, o da kar sulamalarda bulunaraksusturma yoluna gidecekti.

Harlan fke ve nefretle dinledi."Bildiin gibi, birok yzyl Sonsuzluun varlndan haberdar.

Zamanlararas ticareti bizim ynettiimizi bilirler. Bunu bizim temel grev veilerimiz zannederler; bu da yararmza bir durumdur. Bizim ayn zamandainsanln byk felaketlerden korunmas iin altmz konusunda ok azbir bilgiye sahiptirler. Bu durum onlar iin daha ok bir efsane nitelii tar kibu da yararmzadr. Biz onlara bir gvenlik duygusu salar ve bir baba imajtarz. Btn bunlar biliyorsun, deil mi?"

Harlan dnd: Bu adam beni hl bir rak sanyor galiba.Yine de evet anlamnda ban sallad.Finge devam etti. "Fakat baz eyler vardr ki onlarn bilmemesi gerekir.

Bunlarn bata geleni de bizim, gerektiinde Gereklii deitirdiimizdir. Bubilginin yarataca gvensizlik ok zararl olabilir. Bu tr bilgilerin yaylmayabalad bir durum sz konusu olursa o Gereklii deitirmek gerekir ki,bamz derde girmesin.

Bununla beraber, zaman zaman u veya bu yzylda, Sonsuzlukla ilgili,

baz arzu edilmeyen inan ve sylentiler kabilir. Genellikle tehlikeliinanlar, an yneten kesimi zerinde younlar. Bu kesimler bizimle enfazla temasta bulunan kiilerin oluturduu insanlardan meydana gelir vekamu grn yanstmalar asndan nem tar."

Finge konumasnn burasnda Harlan'm bir eyler sormasn beklercesineduraklad. Harlan sessizce dinliyordu.

Finge devam etti. "Bir yl-bir fizyo yl kadar nce yaplm olan 433-486,seri numaras F-2, Gereklik Deitirmesi'nden beri byle bir istenmeyeninann ortaya ktna dair belirtiler grlmeye balad. Bu inann


34/140

yapsyla ilgili baz kararlara vardm ve durumu Btnzamanlar Meclisi'nesundum. Fakat hesaplama yntemleriyle ilgili olarak, verilen bilgilerindurumu ok kk olaslklarla aklamas onlar pek tatmin etmedi ve kabul-lenmekte isteksiz grnyorlar. Benim nerilerimi uygulamaya koymadannce doru olan gzlemler yaplmasn istiyorlar. ok gzel bir grev bu. Seniarmann ve Bilgisayar Twissell'in de armama izin veriinin nedeni ite

bu. Yaptm bir baka ey de, halihazrdaki toplumun aristokratlarndan,Sonsuzluk'ta a-lmay ilgin bulacak birini buraya yerletirmek oldu. O kzbu broya yerletirdim ve amacmza uygun olup olmadn anlayabilmekiin yakndan gzledim..."

Harlan dnd: Yaknda gzlemek! Eveet!fkesi tekrar kadndan ok Finge zerinde younlat.Finge hl konuuyordu. "Btn zellikleri uygun. imdi onu kendi

evresine, Zaman'a gndereceiz. Evini s olarak kul-lanp, sosyal yaantsninceleme olanana sahip olacaksn. imdi neden kz burada tuttuumu vesenin de onun evine yerlemeni istediimi anladn m?"

Harlan alay eder gibi bir ses tonuyla, "ok iyi anladm, eminolabilirsiniz," diye cevap verdi.

Harlan gsnde yanan sava ateiyle oradan ayrld. Finge onukandramayacakt. Onun aptal yerine koyamayacakt.

Muhakkak 482.'ye tekrar gitme fikrinin verdii heves ve zevk, Finge'i altetme dncesi ve gsnde yanan sava ateinden kaynaklanyordu.

yle olmas gerekirdi, baka ne olabilirdi ki?

5 LML

Noys Lambent'in evi, yzyln byk ehirlerinden birine yakn bir yerdebulunuyordu. Yakn evresinde pek fazla bina yoktu. Harlan bu ehri oGereklik'te yaayanlardan bile daha iyi tanyordu. Aratrma gzlemlerisrasnda ehrin her blmne ve her senesine geziler yapmt.

ehri yerel ve zamansal olarak iyi tanyordu. Buray yaayan ve byyenbir organizmaym gibi, dertleri ve zmleriyle, sevinleri ve zntleriyle

bir btn olarak inceleyebilirdi. u anda, elik ve betonun yava ekimli birfilme benzeyen yaamnn dondurulmu bir anndan farksz, bir haftalk sreiin burada bulunuyordu.

lk incelemeleri daha ok "perioeci"ler zerinde younlamt. Bunlarehrin ileri gelenleriydi ve ehir dnda daha ok yalnz bir hayatsrdryorlard.

482. gelir dalmnn eit olmad birok yzyldan biriydi. Sosyologlarnbununla ilgili bir formlleri vard (Harlan bunu grm ama pek bir eyanlamamt). Bu forml incelenen yzyln ilikisi zerine kuruluyordu ve


35/140

482.'de bu ilikiler tannan snrlarn sonuna dayanmt. Bu durumu inceleyensosyologlar balarn sallam ve Harlan bir tanesinin, yaplacak yeniGereklik Deitirmeleri'nden nce mutlaka "en sk gzlem''lerin yaplmasgerektiinden bahsettiini duymutu.

Gelir dalmndaki olumsuz ilikiler iin u sylenebilirdi: i gcolmayan bir snfn varl sz konusuydu ve bunlarn tatl hayatlar kltrel

gelimeyi ve mutluluu salayabilirdi.Toplumsal snflandrmada dier uta kalan kesim ok kt durumda olmadve mutlu aznlk ayrcalklarnn sarholuu iinde sorumluluklarm tamamenunutma durumundan kendilerini kurtarabildii srece, ya da kltrel deerlerak bir biimde yozlamad srece, Sonsuzlukta, mkemmelden bu ufaksapa gz yumma eilimi oluur ve byk deitirmelere giriilmezdi.

Harlan bunu ister istemez anlamaya balamt. Zamanda geirdiigecelerde fakir kesimdeki otellerde kalmt. Buralarda insann ismini dahivermesi gerekmiyordu. Yabanclar umursa-yan yoktu. Hatta bazen buradakii kendini emniyette hissede-mez ve krda bir itin altnda gecelemeyitercih ederdi.

imdi ise Harlan, bir eit enerji alanna benzer bir eyle kapl bir yataktayatyordu. Bu tr madde ile enerjinin kendine has kaynamasyla olumuaralar, yalnzca toplumun st tabakalarna ait olan kimselerde vard. Busistem, yatarken vcudunun eklini alyor, hareket edince ya da yataktadnerken uygun ekilde deiime uruyordu.

inden gelmiyordu ama yine de bu tip eylerin ekici olduunu itiraf ettive Sonsuzluk blm mensuplarnn, etki alanlar iinde bulunan yzyllardanen rahat olan yerine orta halli olanlarn artlarnda yaamay tercihetmelerindeki mant doru buldu. Bylece Zaman'm duygularn, sorunlarnanlamalar mmkn oluyor ve sosyolojik ekstremlerde kabuklarna ekilme-lerine engel oluyordu.

Bu ilk gecede Harlan, aristokratlarla yaamanm kolay olduunu dnd.

Ve uykuya dalmadan nce, Noys'u dnd.

Ryasnda kendini Btnzamanlar Meclisi'nde grd, sert bir tavrtaknm, elleri nde birletirilmiti. Karsndaki kk, minnack Finge'ebakyor, onu ok stzamanlarn bilinmeyen yzyllarna ebedi grevlegnderen kendi emrini vahi bir ifadeyle dinliyordu. Bu zalim, srgn emrinidile getiren kelimeler

Harlan'n kendi azndan kyor ve hemen sanda Noys Lambent

oturuyordu.Balangta onu fark etmemiti fakat, gzleri saa kaynca grd vekekelemeye balad.

Baka kimse onu grm myd acaba? Twissell'den baka dier btnyeleri ileriye doru bakyorlard. O ise Harlan'a dnd ve glmsedi; kznbulunduu yere sanki kimse yokmuasna bo bakyordu.

Harlan kza gitmesini emretmek istedi fakat artk sesi kmyordu.Dokunarak anlatmak istedi, kolu ok yava hareket ediyordu ve Noyskprdamad. Eti buz gibiydi.


36/140

Finge glyor, grltl kahkahalar atyordu -grlt-l-daha grltl-ve glen Noys Lambent'ti.

Harlan parlak gne yla gzlerini at ve bir an iin dehetlekarsnda duran kza bakt, onun ve kendisinin nerede olduunu kestirmeyealyordu.

Kz, "nliyor ve yastnzla bouuyordunuz. Kt bir rya m grdnz?"

dedi.Harlan cevap vermedi."Banyonuz hazr. Elbiseleriniz de. Bir akamki toplantya katlmanz da

ayarladm. Sonsuzlukta geen uzun sreden sonra, normal gnlk hayatadnmek zor oluyor."Harlan gen kzn rahat tavrlarndan ve szlerinden rahatsz oldu. "Sanrmonlara kim olduumu anlatmadnz." "Elbette hayr."

Elbette hayr! Finge, eer gerekli grdyse, bu tip ufak ay- rntlarda birhata yaplmamas iin kza narkoz altnda psikolojik telkin yaptrm olabilirdi.Geri bunu gerekli grmemi de olabilirdi. Her eyden nce kz "yakndangzlemiti."

Bu dnce Harlan' huzursuz etti. "Mmkn olduu kadar yalnz kalmay

tercih ederim," dedi.Kz ona bir an iin tereddtle bakt ve odadan kt.Harlan normal gnlk temizliini yapp giyinirken, skntl

ve krgnd, zlyordu. Akamn hibir elenceli yan olmaya-cakt. Mmkn olduu kadar az konuacak, mmkn olduu kadar az eyyapacak ve mmkn olduu kadar etraflarn eviren duvarlarn birparasym gibi davranacakt. O gece bir ift gz, bir ift kulak kesilecekdemekti. Grp duyduklarn kafasnda-kilerle birletirip son raporunaaktarmaktan baka bir i grmesi mmkn deildi.

Aslnda, bir Gzlemci olarak, neyi aradn bilmemesi onu pek rahatszetmiyordu. rakl sresince kendisine retilenlere gre, bir Gzlemci,beklenen sonular ya da arzu edilen veriler eklinde kavramlar gelitirmeli ve

n yargyla davranmamalyd. Yoksa ne kadar vicdanna danp tarafszolmaya alsa da gr bulanrd.

Fakat bu artlar altnda ilgisiz kalmak son derece huzursuz ediciydi.Harlan byk bir olaslkla saptanacak nemli bir ey bulunmadn tahminediyor, Finge'in oyununu srdrmekten te bir ey yapmadn dnyordu.Bununla Noys arasnda...

Hrsla yarm metre tesinde duran boyutlu yanstcdaki grntsnebakt. 482.'nin dikisiz, parlak renkli, vcudu saran elbiselerinin kendisinikomik gsterdiini dnd.

Bir Mekkano'nun getirdii kahvaltsn yalnz bana tamamladktanhemen sonra Noys Lambent koarak ieri girdi.

Nefes nefese, "Hazirandayz, Teknisyen Harlan," dedi.Harlan serte, "Hitap ederken nvanm kullanma. Ne olmu

hazirandaysak?""Ama ben ubatta katldm -tereddt ederek duraklad- 'o yere' ve

yalnzca bir ay evveldi.'"Harlan kalarn att. "imdi hangi yldayz?""ey, yl ayn.""Emin misin?"


37/140

"Evet, tabii. Bir yanllk m oldu?" Bu kzn konuurken ok yaklamak gibirahatsz edici bir alkanl vard ve hafif peltek konumas (bu yalnzca onundeil, yzylndaki herkesin belirgin bir zelliiydi) ona kk ve yardmamuhta bir ocuk hava-

s veriyordu. Harlan kendini kaptrmad ve geri ekilerek biraz uzaklat."Yanllk yok. Bu zamanda dnyaya indirildin, nk daha uygundu.

Aslnda, Zaman iinde, sen hep buradaydn.""Ama nasl burada olabilirim?" imdi daha da korkmu grnyordu.

"Arada geen zamanla ilgili hibir ey hatrlamyorum. ki tane mi ben var?"Harlan huzursuzland. Ona, yzyln tmyle byk bir deiiklie sebep

olmadan, Zaman'a her giri kn bireylerin hayatlarnda kk deiikliklermeydana getirdiini nasl izah edebilirdi. Bazen Sonsuzlar bile mikro-deiikliklerle (kk "d"), Deitirmeler (byk "D") arasndaki farkunutabilirler.

"Sonsuzluk ne yaptn biliyor. Soru sormaktan vazge. "Bunu ylegururlu bir tavrla sylemiti ki, sanki kendisi bir Kdemli Bilgisayar'd vehazirann Zaman'da en uygun an olup, kaybolan ayn nemli birdeiiklie sebep olmayacana kiisel olarak karar vermiti.

"yi ama, bu

isaac asimov sonsuzluğun sonu

Documents