İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

Kurumsal Finansman Müdürlüğü

Ağustos 2007

İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası

Bilgilendirme Sunumu

Kasım 2008

2

VADELİ İŞLEM SÖZLEŞMESİ NEDİR?

Belirli bir miktar malın, menkul değerin, göstergenin, ya da para biriminin,

belirlenen fiyattan,gelecekte belirli bir tarihte, yerde ve koşullarda,

satın ve teslim alınmasını ve teslim edilmesini içeren, yasal olarak bağlayıcı,

“sözleşme”.

3

VOB’DA İŞLEM GÖREN SÖZLEŞMELER

PAMUK

BUĞDAY

ALTIN

IMKB 30

IMKB 100

G-DİBS

YTL / EUR

YTL / USD

4

FİYAT DÖVİZ

RİSK YÖNETİMİNİN ÖNEMİ

RİSK YÖNETİMİ

RİSK

FAİZ

5

NEDEN VADELİ İŞLEMLER

KORUNMA İMKANI

VERGİ MUAFİYETİ

KALDIRAÇ ETKİSİ

SEANS SÜRESİ

NEMALANDIRMA

KAR’IN KULLANILMASI

EMİR İPTALİ

VOB seans süreleri sayesinde Spot piyasa açılmadan piyasanın yönünü tayin edebilir, kapanışta ise özellikle piyasamızı yakından ilgilendiren yabancı borsaların (Dow Jones ve Bovespa) açılış değerlerini görebilir ve yatırımlarınızı yönlendirmede yardımcı bir kaynak elde etmiş olursunuz.

2008 yılı süresince Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsasında işlem yapan bireysel yatırımcılardan, elde ettikleri kazançlar dolayısıyla herhangi bir vergi kesintisi yapılmayacaktır.

Pasif olarak vermiş olduğunuz alış (uzun) veya satış (kısa) emrini seans saatleri içersinde istediğiniz zaman iptal edebilir,tam tersi yeni pozisyonlar alabilirsiniz.

Üretici,ithalatçı,ihracatçı için faiz, kur ve fiyat riskine karşı korunma

İşlem gerçekleştirmek amacıyla Takasbank’a aktarmış olduğunuz bakiyeniz en iyi gayret aracılığıyla gecelik olarak nemalandırılır.

Yatırılan küçük başlangıç teminatlarıyla, büyük hacimli pozisyonlar alabilirsiniz.

Açmış olduğunuz pozisyon sayesinde elde etmiş olduğunuz kar ile dilerseniz yeni pozisyonlar açabilir veya pozisyonunuzu kapatmadan kar’ı nakit olarak alabilirsiniz.

6

• Pozisyon alınırken sözleşmeyi alan taraf uzun, satan tarafsa kısa pozisyon sahibi olarak tanımlanır.

• Bir sözleşmenin bir hesap tarafından alınması ve bir diğer hesap tarafından satılması bir açık pozisyon oluşturur. Açık pozisyon her sözleşmenin her vadesindeki toplam uzun veya toplam kısa pozisyondur.

• Yatırım amaçlı işlemlerde uzun taraf alınan sözleşmenin fiyatının yukarı gitmesini beklerken, kısa taraf fiyatın aşağı doğru gitmesini ister.

• Korunma amaçlı işlemlerde fiyatların aşağı veya yukarı gitmesi önemli değildir. Fiyat önceden zaten sabitlenmiştir (spot piyasadaki zarar veya kar, vadeli borsadaki kar veya zarar ile birbirlerini eşitleyecek ve fiyat sabitlenecektir.)

VOB’DA SÖZLEŞME ALMAK & SATMAK

7

VOB’DA İŞLEM HACMİNİN YILLIK GELİŞİMİ

2007 yılı ilk on ayında 2006 yılı toplam işlem hacminin beş kat fazlası işlem hacmine ulaşılmıştır.

İşlem Hacmi (YTL)

17.876.421.270

118.035.442.771

3.029.588.959

138.941.453.000

0

30.000.000.000

60.000.000.000

90.000.000.000

120.000.000.000

150.000.000.000

2005 2006 2007 Toplam

8135 180Teminat (YTL)

302,5

I. Yatırımcı 1,2255 YTL’den 180 YTL teminat yatırarak sözleşme büyüklüğü 1000 $ olan bir adet Aralık vadeli işlem sözleşmesi alır (uzun pozisyon).

Çekilebilir Teminat

II. Dolar kuru 1,2255’den %10 yukarı fırlar. Kurun 1,3480’e çıkmasıyla yatırımcı 122,5 YTL kara geçer ve bu miktarı çeker. Teminat yeniden 180 YTL’ ye gelir. Kaldıraç etkisi sayesinde neredeyse %68’e yakın bir kazanç.

155

III. Dolar kurunun 1,3480’den 1,3230’a düşmesiyle yatırımcı 25 YTL zarar eder ve teminatı 155 YTL’ ye düşer.

125

IV. Dolar kurunun düşüşü devam eder. Uzlaşma fiyatı 1,2930 YTL olup, teminat, sürdürme teminatının altına, 125 YTL’ ye düşer.

Senaryolar

I

II

III

IV

VİS alınır

122,5 YTL’lik kar çekilir

25 YTL zarar

Sürdürme Teminatı

Başlangıç Teminatı

55 YTL eklenerek başlangıç teminatına çekilir.

I II III IV

$/YTL

1,3480

1,2255

1,3230

1,3030

DÖVİZ İŞLEMİ ÜZERİNE FARKLI SENARYOLAR

9

Döviz sözleşmelerinin işlem hacmindeki payı giderek azalmış, yerini endeks sözleşmelerine bırakmıştır.

İŞLEM HACMİNİN DAYANAK VARLIKLAR ARASINDA DAĞILIMI

Dayanak Varlık Bazında İşlem Hacminin (Adet)Yüzdesel Dağılımı

( 2006)

0,06%

67,11%

32,80%

EndeksDövizFaizEmtiaAltınG-Dibs

Dayanak Varlık Bazında İşlem Hacminin (Adet)Yüzdesel Dağılımı

(2007)

31,57%

68,43%

EndeksDövizFaizEmtiaAltınG-Dibs

Dayanak Varlık Bazında İşlem Hacminin (YTL)Yüzdesel Dağılımı

(2006)

0,01%

60,71%

39,08%

0,18%

EndeksDövizFaizEmtiaAltınG-Dibs

Dayanak Varlık Bazında İşlem Hacminin (YTL)Yüzdesel Dağılımı

(2007)

8,83%

91,16%

EndeksDöv izFaizEmtiaAltınG-Dibs

10

Açık Pozisyon Sayısı(2005-2007)

0

100.000

200.000

300.000

400.000

Şubat 05 Temmuz 06 Aralık 07

AÇIK POZİSYON GELİŞİMİ

Aylık Bazda Günlük Ortalama Açık Pozisyon Değerinin Gelişimi

482.434.227

641.233.263

841.744.079

680.262.084

904.907.377984.926.353

1.276.223.337

1.160.581.9971.128.473.2131.242.841.729

1.411.299.802

572.199.352

0

300.000.000

600.000.000

900.000.000

1.200.000.000

1.500.000.000

Ocak Şubat Mart Nisan May ıs Haziran Temmuz Ağustos Ey lül Ekim Kasım Aralık

2005 2006

2007

11

KORUNMA ÖRNEĞİ:

İHRACATÇI FİRMA Döviz fiyatının aşağı gitmesinden korunmak istiyor. Fiyatı bu günden sabitlemek amacı ile vadeli piyasalarda “satım” işlemi yapar. Yani ileri bir vadede döviz cinsi satış gerçekleştirir.

Gün: 17 OCAK 2008 Cari $/YTL Kuru :1.1700 YTL Nisan 2008 Vadeli Sözleşme :1.2100 YTL Vadeli Sözleşme Büyüklüğü :1,000 $ İhracatçı A Şirketi: :10 Nisan 2008’de $1 milyon ihracat bedeli

alacak

İşlem: VOB’da 1000 kontrat kısa DOLAR/YTL pozisyonu alır

12

KORUNMA ÖRNEĞİ :

Gün: 10 NİSAN 2008 Cari $/YTL Kuru :1.1500 YTL Nisan Vadeli Kontrat :1.1700 YTL

– Spot: 1,1700 - 1,1500 = 0,020 X $1.000.000 = 20.000 YTL ZARAR– Vadeli : 1.2100 – 1.1700 = 0,040 X $1.000.000 = 40.000 YTL KÂR

“Korunma işlemi yapılmasaydı, 10 Nisan tarihinde spot piyasada 20.000 YTL daha ucuza satmış olacaktı”.

“Korunma yöntemini seçmekle bu tutarı telafi etmekle kalmamış 20,000 YTL de

kazançlı çıkmıştır.”

13

KORUNMACILAR YATIRIMCILAR ARBİTRAJCILAR

BU SÖZLEŞMELERİ KİMLER KULLANIR ?

İHRACATÇILAR FON YÖNETİCİLERİ

İTHALATÇILAR ÜRETİCİLER

SANAYİCİLERBİREYSEL

YATIRIMCILAR

FİYAT

FARKLILIKLARINDAN

YARARLANMAK

İSTEYENLER

YATIRIM AMAÇLI

İŞLEM YAPANLAR

14

AÇIK POZİSYONUMU KAPATMAK İÇİN SÖZLEŞMENİN VADE TARİHİNİ BEKLEMEK ZORUNDA MIYIM?

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran

Temmuz Ağustos EkimKasım 2007

Sözleşmede Sözleşmede pozisyonun alındığı pozisyonun alındığı

tarihtarih

Sözleşmenin vade tarihi

VOB’ta bir sözleşme aldığınızda bunu kapatmak için vade tarihini beklemek zorunda değilsiniz.

Vadeye kadar olan sürede, borsada aynı vadede ve miktarda bir sözleşme satmak suretiyle (ters işlem) pozisyonunuzu kapatabilirsiniz.

Vadeye kadar olan sürede her an alım satım yapabilirsiniz.

Pozisyonunun kapatılabileceği zaman aralığıPozisyonunun kapatılabileceği zaman aralığı

2008

AÇIK POZİSYON

15

BAŞLANGIÇ TEMİNATI

SÜRDÜRME TEMİNATIBaşlangıç teminatının %75’ine eşittir.Hesaptaki teminat tutarı sürdürme teminatı seviyesinin altına düştüğü anda teminat tamamlama çağrısı yapılır.

YAYILMA TEMİNATI

TEMİNATLANDIRMA

Her sözleşme için başlangıç teminat miktarları belirlenmiştir. Teminat yapısı minimum %30 nakit ve maksimum %70 gayri nakdidir.

Bir sözleşmenin bir vadesinde kısa diğer bir vadesinde uzun pozisyona sahip olunmasıdır.Başlangıç teminatının % 50’si olarak belirlenmiştir.

16

Sözleşme Büyüklüğü Başlangıç Teminatı

(YTL)

Sürdürme Teminatı

(YTL)

Sürdürme Seviyesi

IMKB 100 Endeksi (IMKB-100 End./1000)x100 YTL 500 375 %75

IMKB 30 Endeksi (IMKB-30 End./1000)x100 YTL 500 375 %75

YTL Dolar 1.000 USD 180 135 %75

YTL Euro 1.000 EURO 240 180 %75

FAİZ (G-DİBS)10.000 YTL

(100 YTL nominalden 100 adet DİBS

300 225 %75

PAMUK (EGEST-1) 1.000 Kg 240 180 %75

BUĞDAY (AKS) 5.000 Kg 240 180 %75

ALTIN 100 Gram 300 225 %75

TEMİNATLAR

17

YATIRIMCILAR GÜN SONUNDA HESAPLARINDAN PARA ÇEKEBİLİRLER Mİ?

• YATIRIMCI KÂRINI ERTESİ GÜN KAR AKTARIMI SONRASINDA HESAPTAN ÇEKEBİLİR

Uzlaşma fiyatına göre günlük olarak hesaplanan kâr veya zarar tutarı teminat hesaplarına günlük olarak yansıtılır.

Elde edilen kârlardan dolayı artan bakiyenin başlangıç teminatının üzerinde kalan kısmı her gün sonunda teminat hesabından çekilebilir

Başlangıç Teminatı Seviyesi

Yatırımcının ikinci gün içinde elde ettiği kar

TEMİNAT HESABI (2. gün sonu)

TEMİNAT HESABI (1. gün sonu)

18

TEMİNATA KABUL EDİLEN KIYMETLER

Teminat Türleri Min. Oran Max. Oran Değerleme Katsayısı

Nakit (YTL) %30 %100 1.00

Hazine Bonosu %0 %70 0.90

Devlet Tahvili %0 %70 0.80

Döviz Ödemeli Tahvil %0 %70 0.80

Dövize Endeksli %0 %70 0.80

Döviz %0 %70 0.95

Yatırım Fonu (Likit) %0 %70 0.90

Yatırım Fonu (B-Tipi) %0 %70 0.80

Yatırım Fonu (A-Tipi) %0 %35 0.70

Borsa Yatırım Fonu %0 %35 0.70

Hisse Senedi (İMKB-30) %0 %35 0.70

19

İŞLEM SAATLERİ

08:45-09:15 İşlem yapılmayan dönem. 09:15-17:15 Normal Seans. 17:25 Uzlaşma fiyatlarının açıklanması, teminat tamamlama çağrılarının

yayınlanması 17:25 (T)- 14:30 (T+1) Teminat tamamlama amacıyla Takasbank ekranlarının

kullanımı.

* 13 Ekim 2008 itibarıyla geçerli olacak işlem saati uygulaması

20

EMİR SÜRELERİ

Emrin sisteme girildiği seans için geçerli olan emirdir Tüm emir tipleri için kullanılabilir

Seans EmriSeans Emri

Emrin sisteme girildiği günün sonuna kadargeçerlidir. Limit fiyatlı emirler ve şarta bağlı emirler için

geçerlidir.

Günlük EmirGünlük Emir

Limit fiyatlı ve şarta bağlı emirler için geçerlidir.

İptal edilene kadar geçerli Emirİptal edilene kadar geçerli Emir

Belirli bir tarihe kadar geçerlidir. Limit fiyatlı ve şarta bağlı emirler için

kulanılabilir. Tarihli emir seçildiğinde, karşısındaki boş alan aktive olur ve alana bitiş tarihi yazılır.

Tarihli EmirTarihli Emir

21

OCAK-EYLÜL 2008 İŞLEM HACMİ SIRALAMASI

KURUM BAZINDA VOB İŞLEM HACİMLERİ İŞLEM HACMİ %

İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş. 42.129.661.285 13,91%

EFG İSTANBUL MENKUL DEĞERLER A.Ş 26.126.904.254 8,35%

YAPI KREDİ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş 19.030.454.424 6,92%

SANKO MENKUL DEĞERLER A.Ş 18.734.918.973 6,51%

TURKISH YATIRIM A.Ş 18.278.281.556 6,43%

TÜRKİYE GARANTİ BANKASI A.Ş 16.132.567.492 5,64%

DEUTSCHE SECURİTİES MENKUL DEĞERLER A.Ş 9.655.369.838 3,40%

22

İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

isyatirim.com.trisinvestment.com

Rüzgarlıbahçe Mevkii Kavacık Kavşağı Köybaşı Caddesi İskele Çıkmazı No:277KAVACIK Sismer Plaza Kat:4 YENİKÖY 34464 Yeniköy İSTANBUL

EK HİZMET 34805 Kavacık İSTANBUL ŞUBESİ Tel: 0212 363 01 00 OFİSİ Tel: 0216 538 14 00 Faks: 0212 363 01 01

Faks: 0216 538 14 01Süleyman Seba Cd. No:44 B1 Blok D:10 Havalimanı Kavşağı EGS Business Park

AKARETLER 34357 Akaretler İSTANBUL YEŞİLKÖY B3 Blok No:470ŞUBESİ Tel: 0212 326 87 00 ŞUBESİ 34149 Yeşilköy İSTANBUL

Faks: 0212 326 87 01 Tel: 0212 463 20 00Faks: 0212 463 20 01

Tahran Cd. No:3/8 LEVENT Yapı Kredi Plaza C Blok K: 9 Bölüm 25/B ANKARA 06700 Kavaklıdere ANKARA İRTİBAT 34330 4. Levent İSTANBULŞUBESİ Tel: 0312 455 26 50 BÜROSU Tel: 0212 282 00 18

Faks: 0312 466 26 62 Faks: 0212 282 00 19Akdeniz Cd. No:14 Birsel İş Merkezi D:501 ALMA ATA Jeltozbekova Street 97 Block A2 Floor:2

İZMİR 35210 Alsancak İZMİR İRTİBAT 050051 ALMAATA KAZAKİSTANŞUBESİ Tel: 0232 488 90 00 BÜROSU Tel: +77012 234803

Faks: 0232 488 90 01 Faks: +77273 340509Fener Kalamış Cd. MAXIS SECURITIES LTD

KALAMIŞ Tibaş-Belvü Sitesi A2 Blok D:3 8 Princes Street ŞUBESİ 34726 Fenerbahçe İSTANBUL İŞTİRAK LONDON EC2R 8HL UNITED KINGDOM

Tel: 0216 542 72 00 Tel: +44207 397 1431 Faks: 0216 542 72 01 Faks: +44207 726 2566

GENEL MÜDÜRLÜKİş Kuleleri Kule-2 Kat:12 34330 4. Levent İSTANBULTel: 0212 350 20 00Faks: 0212 350 20 01

İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

Kurumsal Finansman Müdürlüğü

Ağustos 2007

İŞ YATIRIM MENKUL DEĞERLER A.Ş.

Vadeli İşlemler ve Opsiyon Borsası

Bilgilendirme Sunumu

Kasım 2008