Yadigar Yolcuİş güvenliği Bilim Uzmanı

İŞ SAĞLIĞI GÜVENLİĞİNİN ÖNEMİ VE

6331 SAYILI YENİ YASA

İşyerlerinde çalışanların sağlıklı ve güvenli çalışmalarını sağlamak üzere alınması gereken tedbirler dizisidir.

İşyerlerinde işin yürütümü sırasında, çeşitli sebeplerden kaynaklanan sağlığa zarar verebilecek şartlardan korunmak amacıyla yapılan bilimsel çalışmalar

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Nedir ?

1.Kimyasal Faktörler Metaller (kurşun, civa, arsenik, kadmiyum ...) Gazlar (karbonmonoksit, metan, kükürtlü hidrojen ...) Çözücüler (benzen, toluen, hekzan ...) Asit ve alkaliler (nitrik asit, sülfürik asit ...) Pestisitler (klorlu insektisitler, organik fosforlu insektisitler ...) Boyalar Plastik maddeler

2. Fiziksel Faktörler3. Biyolojik Faktörler4. Tozlar5. Ergonomik Faktörler6. Psikososyal Faktörler7. Mekanik Faktörler

3

İşyerindeki Sağlık ve Güvenlik Tehlikeleri

Dünya Türkiye

Her gün;1 Milyon iş kazası olmakta,5534 çalışan işle ilgili hastalıklar,879 çalışan iş kazası nedeniyle ölmektedir.

2010 SGK Verisi62.903 iş kazası1.545 ölüm2.085 sürekli iş görmezlik

Her gün;172 iş kazası olmakta,4 kişi iş kazası nedeniyle ölmekte,6 kişi sürekli iş göremez hale gelmektedir.

Neden İş Sağlığı ve Güvenliği?

Kaza Nedenleri: %80-85 İnsan faktörü %15-20 Teknik çevre faktörü

Makine-malzeme faktörü %2 Doğal afetler vb.

İş kazalarının %98 önlenebilmektedir...

İşyerindeki Sağlık için tehlikeli maruziyetlere karşı yeterli önlem alınmadığı takdirde Meslek Hastalığı ortaya çıkar !Meslek Hastalıklarının %100 önlenebilmektedir...

Rakamlarla İş Kazalarının Hesaplanabilen Maliyetleri

• Ulusal ölçekte; Gayrisafi milli hasılanın %4’ ü

2011 GSMH = 1.231,8 Trilyon $

O halde ülkemiz için maliyeti = 49,272 Milyar $

• Kişisel ölçekte;

Tedavi, bakım vb. giderler

Tazminatlar

Ortalama = 100-350 bin TL./Kişi

• Sürekli iş göremezlik ve ölüm nedeniyle katma değer kaybı

• Üretim durması kaynaklı katma değer kaybı • İş göremezlik ve ölüm nedeniyle tazminat ödemeleri

• İş kazası ve meslek hastalığı için yapılan tedavi giderleri

• Geçici iş göremezlik katma değer kaybı nedeniyle;

Toplam: 3.847.880.159 TL.

Görünür Maliyetler

Kaza esnasında işçilerin işi bırakması, doktor, araç getirilmesi ve/veya kazalının taşınması, kaza mahallinin tekrar çalışır konuma getirilmesi v.b. nedenlerle oluşan maliyetlerdir.

Görünür Maliyetler ile Görünmeyen Maliyetlerin eşit olduğu varsayılmıştır.

İş Kazası ve Meslek Hastalıkları Toplam Gideri: 7.695.760.318 TL.

Görünmeyen Maliyetler

Basit Bir Kazanın Zaman Maliyeti

Faaliyet Süre(dk)Olay anı 5Arkadaşına gösterir 10Sağlık görevlisini ziyaret 30Hastaneyi ziyaret 240Arkadaşlarına anlatır 60Rapor formlarını doldurur 60Formlar kontrol edilir 10İş Güvenliği Komitesinde tartışılır 60

Toplam 475 dk (8 saat)

Olay: Basit bir parmak kesilmesi

Ayrıca kaybedilen yaşam ve

sakatlıkların telafisi

mümkün değildir!...

Ailelere ve topluma manevi sonuçları hesaplanamamakta

Sadece SGK verileri olması kayıt dışı olaylar

SORUN ÇOK DAHA BÜYÜKTÜR

Çalışma koşullarını sürekli iyileştirme ve olumlu hale

getirmekle mümkündür

12

Kapsam dışı kalanlar

a) TSK, Emniyet teşkilatı ve MİT faaliyetleri

b) Afet ve acil müdahale ekipleri

c) Ev hizmetlerinde çalışanlar

ç) Çalışan istihdam etmeksizin kendi nam

ve hesabına çalışanlar

d) Hükümlü ve tutuklular

6331 Sayılı Yasada Neler Var?

Konu ilk kez müstakil bir kanunla ele alındı İşçi ifadesi yerine çalışan ifadesi geldi Kamu özel ayrımı kaldırıldı Proaktif yaklaşım esası alındı Faaliyet alanına göre risk grupları belirlendi Hekim ve uzman sayı sınırı kaldırıldı Hizmetin dışardan alınmasının önü açıldı 10 dan az çalışanı olan işletmeler destek geldi

6331 Sayılı Yasada Neler Var?

Meslek hastalıklarının önlenmesi için sağlık gözetimi ve sağlık etki değerlendirilmesi yapılacak,

Çalışma alanında risk ve maruz kalma ilişkisi olan her türlü iş için iş güvenliği tedbirleri alınacak, Çalışanlar için iş sağlığı güvenliği ve mesleki eğitim aldırılacak,

Ciddi ve yakın tehlike halinde çalışana işten kaçma hakkı olacak

Hayati tehlike durumunda kamuya işi durdurma yetkisi olacak

Hekim ve Uzman çalıştırma

4857 sayılı İş Kanununda, işyeri hekimi görevlendirilmesi için aranan devamlı olarak elli işçi çalıştırma şartı, ile iş güvenliği uzmanı görevlendirilmesi için aranan işin sanayiden sayılan işlerden olması şartı 6331 sayılı Kanun ile ortadan kaldırılmıştır. 6331’e göre her işverenin, çalışan sayısına bakılmaksızın işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı istihdam etmenin yanında işyeri hemşiresi ve "diğer sağlık personeli" çalıştırma yükümlülüğü getirilmiştir.

OSGB Hizmet alma

• Risk grubuna göre

• özellikleri ve çalışma sürelerinin belirlendiği İSG

hizmetler için işyerinde personel

çalıştırılabileceği gibi OSGB’den hizmet

alabileceklerdir.

İSG Kurulları oluşturulması

4857 sayılı İş Kanununun 80. maddesi ile sanayiden sayılan, en az elli işçi çalıştıran ve altı aydan fazla sürekli işlerin yapıldığı işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu kurulmasını öngörmekteydi.

Kanunda ise sanayiden sayılan ibaresine yer vermeyerek elli ve daha fazla çalı şanın bulunduğu ve altı aydan fazla süren sürekli işlerin yapıldığı, özel veya kamu sektöründe faaliyet gösteren her işyerinde İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu oluşturul ması zorunluluğu getirilmiştir.

Asıl işveren-alt işveren

Asıl işveren-alt işveren ilişkisinin bulunduğu işyerlerinde ayrı ayrı işverenler tarafından kurul oluşturulabileceği gibi, koordinasyonu asıl işverence yürütülmek üzere müşterek kurul da oluşturulabilir.

Yönetimlerin Sorumlulukları

Birden fazla işyerinin bulunduğu iş

merkezleri, iş hanları, sanayi bölgeleri

veya siteleri gibi yerlerde, iş sağlığı ve

güvenliği konusundaki yönetimlere

koordinasyon, takip edilmesi ve uyarı

sorumluluğu verilmiştir.

İşveren açısından getirdikleri

İSG Koşullarını iyileştirme ve sürekliliğini sağlama Çalıştıracağı personelin işe uygunluğunu dikkate alma Risk değerlendirme raporları ışığında iyileştirici önlemler

alarak, önleme politikası geliştirme Çalışma ortamına yönelik ölçüm, inceleme ve

araştırmalar yapma Aynı çalışma alanını birden fazla işverenin paylaşması

durumunda koordinasyonu sağlama Her şartta izleme denetleme ve uygunsuzlukları giderme

Çalışan açısından getirdikleri

Sayı sınırı olmaksızın İSG hizmetlerinden yararlanma İşyerinde yapılacak İSG çalışmalarına katılma ve aktif

katılım sağlayabilme Ciddi ve yakın tehlike anında gerekli tedbirler

alınıncaya kadar çalışmaktan kaçınma İSG konusunda eğitim alma, bilgilenme, temsil edilme Kendilerine verilen üretim ve korunma

ekipman ve araçlarına sahip çıkma,

doğru kullanma, talimatlara uyma

Hizmet (Tedbir alma) zorunluğu

• Küçük büyük her işletme risk değerlendirmesi yapacak/yaptıracak

• Endüstriyel kaza riski yüksek olan işyerlerinde risk değerlendirmesi ve acil eylem planları yapılmamışsa tesis kapatılacak

• Ciddi ve yakın tehlike bulunan yerlerde tam eğitimli, donanımlı ilk yardım, acil tıbbi müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele ekipleri olacak

Hizmet (Tedbir alma) zorunluğu

• Çalışanlara işe başlamadan önce sağlık taraması

ve sağlık raporu uygulaması

• Çalışanlar için rutin (periyodik) maruziyet kontrolleri ile

sağlık raporu uygulaması

• İş kazası meslek hastalığı etkin şekilde izlenecek

• Eğitim ve denetim hizmetleri sürekli kılınacak

Sorumluluk nasıl dağılacak

Her şartta işverenin sorumluluğu devam ediyor İşveren vekilleri, şantiye şefleri müteselsil sorumlu İş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi alanında sorunlu Tehlikeli davranış yapan yada diğer çalışanların hayatını

riske atan işçi de sorumlu Hizmet veren Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri yetkileri

kapsamında sorumlu

Her sorumluluk farklı ceza ve yaptırımlara tabii

İdari para cezaları tek tek belirlenerek caydırıcı olması için oldukça yüksek tutulmuş.

Bu kanun hükümlerine uymayan işverenleri

1.000 TL ile 80.000 TL arasında değişen ağır para cezaları beklemektedir.

İdari Para Cezaları

İdari Para Cezaları• İşverenin yerine getirmediği her bir genel yükümlülük (mesleki

risklerin önlenmesi, eğitim, denetim vb.)- 2.000 TL.

• İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanı çalıştırmama 5.000 TL. (her biri için) devam ettiği her ay için de aynı miktar. Diğer sağlık personelini çalıştırmama – 2.500 TL. devam ettiği her ay için de aynı miktar

• Risk değerlendirmesi yapmamak/yaptırmamak – 3.000 TL. devam ettiği her ay için 4.500 TL.

• Gerekli kontrol, ölçüm, inceleme ve araştırmanın yapılmaması – 1.500 TL.

İdari Para Cezaları

• Acil durum planı hazırlamamak – 1.000 TL. devam eden her ay için aynı miktar

• İş kazası/meslek hastalığını SGK’ya bildirim eksikliği-2.000 TL.

• Sağlık gözetimine tabi tutulmayan yada sağlık raporu olmayan her çalışan için 1.000 TL.

• Bilgilendirilmeyen her çalışan için 1.000 TL.

• İSG eğitimi verilmeyen her işçi için 1.000 TL.

• Çalışan temsilcisi seçmeme 1.000 TL.

• İSG kurulu ile ilgili yerine getirilmeyen her bir aykırılık için 2.000 TL.

İdari Para Cezaları

Durdurulan işi önlem almadan devam ettirme - 10.000 TL. Büyük kaza önleme politika belgesi veya güvenlik raporu

hazırlamama - 50.000 TL. Güvenlik raporuna onay almadan çalışan, durdurulan

işyerinde faaliyette bulunan işveren - 80.000 TL.

Bu cezalar gerekçesi bildirilerek Çalışma ve İş Kurumu il müdürünce verilir.

Tebliğinden itibaren 30 gün içerisinde ödenir.

Kazazedenin Kendisi veya Ölmüşse Hak

Sahipleri Tarafından Kusuru Olanlar Aleyhine İş

Mahkemesinde Maddi Ve Manevi Tazminat

Davası Açılır

Borçlar Kanunu’nun 49.”Kusurlu Ve Hukuka

Aykırı Bir Fiille Başkasına Zarar Veren, Bu Zararı

Gidermekle Yükümlüdür.” hükmü Bulunmaktadır.

İş Hukuku Yönünden

Manevi Tazminat:

Borçlar Kanunu’nun 56. Maddesinde “Hâkim, Bir Kimsenin Bedensel Bütünlüğünün Zedelenmesi Durumunda, Olayın Özelliklerini Göz Önünde Tutarak, Zarar Görene Uygun Bir Miktar Paranın Manevi Tazminat Olarak Ödenmesine Karar Verebilir.” Hükmu Bulunmaktadır.

İş Hukuku Yönünden

SGK tarafından kusuru görülenler aleyhine iş mahkemesinde açılan rücuan tazminat davalarıdır. Kurum sigortalıya veya hak sahiplerine yaptığı ve ileride yapacağı yardımların peşin sermaye değerini, kusuru nispetinde müsebbiplerden talep eder.

Sigorta Hukuku Yönünden

Ceza Hukuku Yönünden

TAKSİR; Dikkat Ve Özen Yükümlülüğüne Aykırılık Dolayısıyla, Bir

Davranışın Suçun Kanuni Tanımında Belirtilen Neticesi Öngörülmeyerek Gerçekleştirilmesidir. (TCK 22)

KAST; Suçun Kanuni Tanımındaki Unsurların Bilerek Ve İstenerek Gerçekleştirilmesidir. (TCK 21)

6331 sayılı kanunda bilinmesi, yapılması gerekenleri tek tek belirtmiştir. Dolayısıyla belirtilen hususların yerine getirilmemesi sonucu oluşan kazalarda TCK 22 maddesine öngörülen bilinçli taksir durumunun ispatı kolaylaşacaktır.

Bu durumda kaza sonrası kolayca tutuklama kararı verilebilecektir.

Ayrıca TCK da bilinçli taksir kavramından sonra kaza sonrası tutuklama oranları artmıştır.

Ceza Hukuku Yönünden

- Olay Yaralanma İle Sonuçlanmışsa:

-Sulh Ceza Mahkemesi, Tck. 89. Md. Uyarınca 3-12 Ay Arasında Hapis Veya Adli Para Cezası Verir. Taksirle Yaralama Suçlarının Takibi Şikayete Bağlıdır.

-Duyu Zayıflaması, Kemik Kırılması, Konuşmada Sürekli Zorluk Ve Hayati Tehlike Geçirme Halinde Ceza Yarı Oranında Arttırılır.

-Bitkisel Hayata Girme Veya Sürekli Hastalık, Uzuv Kaybı, Çocuk Yapma Veya Konuşma Yeteneğini Kaybetme, Yüzde Sürekli Değişiklik Yahut Çocuk Düşürme Halinde Ceza Bir Kat Arttırılır.

Ceza Hukuku Yönünden

-Olay Bir Kişinin Ölümü İle Sonuçlanmışsa:

Asliye Ceza Mahkemesince, TCK 85. Madde Uyarınca 3-6 Yıl Arası Hapis Cezası verilir,

-Birden fazla kişinin ölümü veya bir kişinin ölümü yanında başka kişilerin yaralanması ile sonuçlanmışsa; Ağır Ceza Mahkemesince, TCK 85. Madde Uyarınca 3-15 Yıl Arası Hapis Cezası verilir. Aynı koşul bilinçli taksirle birleşince asli kusurla 22,5 yıla kadar ceza alabilmektedir

Kanunun aşamalı uygulanması

I. Kamu kurumları ile 50'den az çalışanı olan ve az

tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için 01.07.2014 tarihinden itibaren, (Uzman ve Hekim istihdamı açısından)

II. 50'den az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli

sınıfta yer alan işyerleri için 01.07.2013 tarihinden itibaren, (Uzman ve Hekim istihdamı sağlayacaklardır)

III. Diğer işyerleri için ise 01.01.2013 tarihinden itibaren Kanun hükümleri yürürlüğe girecektir.

Kanunun aşamalı uygulanması - 2

• Kanunun ön gördüğü eğitimler, risk değerlendirmeleri,

sağlık kontrolleri ve gözetim vb. 01.01.2013 tarihinden

itibaren yürürlüğe girecektir.

• Personel istihdamı ile iş güvenliği önlemlerinin

alınması hususları birbirine karıştırılmamalıdır.

Kanuna göre; 4857 sayılı İş Kanunun; iş sağlığı ve

güvenliği hakkındaki hükümleri, bu kanunun

yürürlük tarihinden sonra kaldırılmıştır.

Ancak 4857 sayılı İş Kanunu'na göre çıkarılmış

olan yönetmelikler; bu Kanuna dayanarak

çıkarılacak olan yönetmelikler Resmi Gazete 'de

yayınlanıp yürürlüğe girene kadar geçerli olacaktır.

Eski Mevzuatın Durumu:

Sonuç olarak

Huzur sağlık ve bereket diliyorum

Saygılarımla…