GERNU-APARATUA

https://youtu.be/_NO8n48AKJYLEIRE GOIENAGAJOKIN GURRUTXAGAUXUE RUIZAINHOA AGIRREBENGOA

GERNU-APARATUAREN ANATOMIA1. Aurkezpena2. Giltzurrunen egitura3. Gernu-bideak

1. AURKEZPENA

● Giltzurrunek, ureterrak, maskuriak eta uretrak osatzen dute.

● Funtzioak:1. Homeostasiaren erregulazioa.2. Metabolismoko hondakinen kanporaketa.3. Funtzio endokrinoa: renina, D-bitamina etab.

jariatu.

● Gernu-aparatuaren atal nagusiak:

1. GILTZURRUN-PARENKIMAAZALAMUINA

2. GERNU BIDEAK:KALIZAPELBISA

URETERRAMASKURIA

URETRA

2. GILTZURRUNEN EGITURA● Ezaugarriak:1. Itxura: Kolore nabar-gorria, azal leuna eta indaba forma.2. Kokapena: Bizkarrezurraren ondoan eta alde banatan.3. Gantz perirrenalez inguratuta.

GILTZURRUN-GERUZAK

GANTZ PERIRRENALA

ZUNTZEZKO KAPSULA

GILTZURRUN-FASZIA

GANTZ PARARRENALA

● ATALAK:1. GILTZURRUN-PARENKIMA

(MUINA+AZALA)2. MUINA3. AZALAMUINA

AZALA

● MALPIGHIREN PIRAMIDEAK: Muinak osatzen dituzte.

● PAPILAK● BERTINEN ZUTABEAK:

Piramideen artekoa.● KALIZA TXIKIA: Piramideen

ertza.● KALIZA HANDIA: Kaliza

txikiak multzokatzean sortuak.

● PELBISA: Kaliza handiak batzean sortua.

BERTINEN ZUTABEAK

PAPILAK

https://www.youtube.com/watch?v=gLblCST3bLI

NEFRONA● Giltzurrunaren unitate funtzionalak.● Funtzioa: Odola garbitzen dute.● EGITURAK:

1. Malpighiren korpuskulua (Bowman kaps. + glomerulu)

2. Aparatu justaglomerularra3. Gertuko hodixka

bihurgunetsua4. Henle-ren lakioa5. Urruneko hodixka

bihurgunetsua6. Hodixka biltzailea

6.-

5.-

4.-

3.-

2.-

1. Malpighiren korpuskulua 2. Aparatu justaglomerularra3. Gertuko hodixka bihurgunetsua4. Henle-ren lakioa5. Urruneko hodixka bihurgunetsua6. Hodixka biltzailea

1. MALPIGHIREN KORPUSKULUA

OSAGAIAKA.- GLOMERULUA

B.- BOWMAN-EN KAPSULA

Arteriola aferentetik datozen kapilar-multzoa.

Kapilarrak inguratzen ditu.

BOWMAN-EN KAPSULAREN

OSAGAIAK

A.- EPITELIOA

B.- GERNU ESPAZIOA

Bi atal: erraieko epitelioa eta epitelio parietala

Erraieko epiteloa: Podozitoak: odol-hodiak inguratu.Bertan dauden pedizelo izeneko zuloenbitartez gernua iragazi.

Mesangioa: Glomeruluaren kapilarren artean.a.- Matrizeab.- Zelula mesangialakFuntzioak: Euskarri gisa, fagozitosi eta uzkurdura funtzioa.

https://www.youtube.com/watch?v=MXmBHoxh3jw

2. APARATU JUSTAGLOMERULARRA

A. ZELULA JUSTAGLOMERULARRAK: Arteriola aferentearekin kontaktuan.B. MAKULA DENTSOA: Zelula berezi batzuek osatzen dute. Hodi bihurgunetsu

distalean agertzen dira.C. ZELULA MESANGIALAK: Arteriola aferentean eta eferentean kokatzen dira.

3. ATAL TUBULARRA

A.- GERTUKO HODIXKA BIHURGUNETSUA:

● Alde kontorneatua: Azalean.● Alde zuzena: Muinean.

B.- HENLE-REN LAKIOA

C.- URRUNEKO HODIXKA BIHURGUNETSUA

D.- HODIXKA BILTZAILEA: Hau biltzean papila osatzen da.

PAPILA

GILTZURRUNEN BASKULARIZAZIOA

1.- Odola aortatik irtetzen da eta giltzurrun-arterien bidez heltzen da.

2.- Giltzurrun-hilioa zeharkatu.

3.- Giltzurrun-parenkiman, arteria segmentarioetan banandu arteria interlobularra.

4.- Piramideetara zuzendu eta bertan arteria artziforme bilakatzen dira.

5.- Arteria artziformetik arteria interlobulilarrak.

6.- Hemendik arteriola aferentea sortzen da, glomerulua eratzeko.

7.- Glomerulutik arteriola eferentea irteten da.

8.- Arteriola eferentetik kapilar peritubularra sortzen da.

9.- Ondoren, giltzurrun-benan elkartzeko.

KAPILARPERITUBULARRA

3. GERNU-BIDEAK● Osagaiak: Kalizak, ureterrak, pelbisa, maskuria eta uretra.● Funtzioa: Gernua giltzurrunetik kanpo eramatea.

URETERRAK

Hodi muskularrak dira, hiru atalez osatuta daude.

ABDOMINALA

ILIAKOA

PELBIKOA

GERNU-APARATUAREN FISIOLOGIA:1. Gorputzaren likidoak2. Gernuaren osaera3. Giltzurrunen funtzio

nagusiak4. Mikzioaren fisiologia

1. GORPUTZAREN LIKIDOAKBi konpartimentu likido ageri dira:

1. ZELULAREN BARNEKO LIKIDOA (zitoplasma): gorputzeko uraren %50-70 osatzen du. Hainbat ioi ageri dira, baina nagusiena K(potasioa) da. Proteinak, sulfatoak eta bikarbonatoak ere aurki ditzakegu.

2. ZELULAREN KANPOKO LIKIDOA: zelularen inguruan dagoen likidoa da. Ioien artean garrantzitsuenak sodioa (Na) eta kloroa (Cl) dira.

Hiru ataletan bana daiteke:

● Plasma: odolari zelulak kentzerakoan geratzen dena da.

● Likido interstiziala(LI): plasmatik zelularen barneko likidora substantziak

garraiatzen ditu.

● Likido transzelularra(LT): digestio-jariaketak, begi barneko likidoa, likido

zefalorrakideoa eta hainbat guruinen jariapenak osatzen ditu.

Likido interstiziala

Zelularen barneko likidoa

Plasma

Likido transzelularra

Eritrozitoak

LIKIDO TRANSZELULARRA

Gernuaren osaera bi prozesuren bidez gauzatzen da:

1. Iragazketa glomerularra2. Hodixken garraioa

- Gertuko hodixka bihurgunetsua (GHB)- Henle-ren lakioa- Urruneko hodixka bihurgunetsua (UHB) eta hodixka biltzaileak

2. GERNUAREN OSAERA

1. Iragazketa glomerularraGernuaren osaeran lehenengo pausua iragazketa glomerularra da.

1. Bowman-en kapsulan, odola arteriola aferentetik doa eta bertan dauden solutuak eta ura gernu espaziora igarotzen dira, iragazketa mintza igaroz.

2. Proteinek ezin dute mintz hau zeharkatu, iragazketa-mintza proteina gehienentzat iragazkaitza baita.

3. Iragazketaren ondoren, odola arteriola eferentetik doa (proteinak ere bai).

2. Hodixken garraioa

Gernu aparatuaren unitate funtzionalean, hau da, nefronan, gernuaren osaerako honako funtzioak betetzen dira: iragazketa, birzurgaketa eta jariaketa.

Bowman-en kapsulan lortutako ur eta solutu nahasketak hurrengo hodiak zeharkatzen ditu:

- Gertuko hodixka bihurgunetsua (GHB)

- Henle-ren lakioa- Urruneko hodixka bihurgunetsua (UHB) eta hodixka biltzaileak

a. GERTUKO HODIXKA BIHURGUNETSUA(UHB)

Iragazketa glomerularraren bi herenak birxurgatuak izaten dira (ura %65, bikarbonatoa, glukosa, aminoazidoak, proteinak eta ioi batzuk).

b. HENLE-REN LAKIOA

Beheranzko aldea: urarekiko iragazkorra da.

Goranzko aldea: urarekiko iragazkaitza da. Hiperosmolaritatea mantentzeko, muina irrigatzen duten odol-hodi zuzenak beharrezkoak dira.

HENLE-REN LAKIOA

c. URRUNEKO HODIXKA BIHURGUNETSUA (UHB) ETA HODIXKA BILTZAILEAK

Gernuaren azkenengo aldaketen arduradunak dira. Hainbat ioien birzurgaketa eta jariapena hemen gertatzen da.

3. Hodixken funtzioen kontrol hormonala

1. ALDOSTERONA

Hodixka biltzaileetan parte hartzen du.

Bere funtzio nagusiak hurrengoak dira:

● Sodioaren birzurgapena.

● Potasioaren eta hidrogenoaren jariaketa areagotu.

2. HORMONA ANTIDIURETIKOA (HAD)

Hodixka biltzaileetan eta urruneko hodixka bihurgunetsuan parte hartzen du.

Bere funtzio nagusiak hurrengoak dira:

● Uraren iragazkortasuna areagotzea, urari eutsiz.● Odol-hodien uzkurdura eragitea.

3. PARATORMONA(PTH)

Hurrengo funtzioak ditu:

● Urruneko hodixketan Ca2+ -ren birzurgapena eragin.● Hodixka bihurgunetsuetan P3+-ren birzurgapena gutxitu.● Gertuko hodixka bihurgunetsuan NaCl eta eta uraren birzurgapenak gutxitu.

3. Giltzurrunen funtzio nagusiak:A) Hondakin produktuen iraizketa:

1.- Katabolismo proteikoaren hondakinak gernura eraman.

2.- urea, kreatinina, proteinei erantsitako farmakoak kanporatu.

3.- Glukagona eta intsulina kanporatu

B) Funtzio endokrinoa:

Giltzurrunak zenbait substantzia jariatzeko gaitasuna dute, eta hauek funtzio bereziak sortuko dituzte:

● Eritropoietina: %90-%95 giltzurrunean sortzen da eta geratzen dena gibelean.

Funtzioa: Eritrozitoen ekoizpen eta garapena eragin.

● D-Bitamina ( Kolekaltziferola ): gibelean sintetizatu ondoren giltzurrunera garraiatzen da , bertan metabolito aktiboagoa izateko.

25-OH-kolekaltziferol 1-25(OH)2

Kolekaltziferol

● Renina: aparatu justaglomerularrean sintetizatzen da.

Funtzioa: odol-hodien konstrikzioa eragiten du, honela tentsio arteriala eta zelulaz kanpoko likidoa gehitzen dira.

4. Mikzioaren FisiologiaGernua Giltzurrun pelbisa Ureterra Maskuriaren barrunbea.*

*Maskurian sartzean, zulo ureteralek balbula bat daukate, gernua maskuriatik ureterrera berriro ez buelta dadin

Gernua ureterrean zehar igarotzen da giltzurrun pelbisean sortutako mugimendu peristaltikoei esker.

Giltzurrun pelbisean taupada markagailu antzeko bat dago. Markagailuak maiztasuna bizkortzen du gernuaren neurria handitzen denean.

Maskurian bi ekintza nagusi bereizten dira

Maskuriaren betetzea:

● Distentsio gaitasun handia.● Maskuria handitzen den neurrian, hustuketa

errezeptoreak kitzikatzen dira .● Bolumena 400 ml mikzio gura larria

Maskuriaren hustuketa:

Muskulu detrusorearen uzkurduraren eta barneko esfinterraren lasaiketaz gertatzen da.

Ekintza hauek aldi berean egiten dira nerbio sistema parasinpatikoari esker.

Mikzioa kanporatzeko kanpo esfinterraren lasaiketa behar da ( guk kontrolatutako ekintza)

PATOLOGIA. HIGIENE ETA PREBENTZIOZKO NEURRIAK

Nagusienak:

➔ Glomerulonefritisa.➔ Giltzurrun-urritasun akutua.➔ Giltzurrun-urritasun kronikoa➔ Gaixotasun infekziosoak.➔ Kalkuluak.➔ Minbizia.

GLOMERULONEFRITISAGlomerulua kaltetuta Iragazketa-prozesua ez dabil modu egokian.

EZAUGARRIAK:

Hematuria: Gernuan odola edo globulu gorriak ageri, Iragazketan mintzak zulo handiak dituenean.

Proteinuria: Zulo horietatik proteinak igarotzean. ALBUMINA

Edemak: Plasmaren proteina galdu eta bertako likidoa interstiziora (likido

akumulazioa).

Hipertentsio arteriala: NaCl ez da modu egokian kanporatzen eta renina gehiegi sortu.

Giltzurrun-urritasuna: Iragazketa glomerularra gutxitu, OLIGURIA (gernu gutxi kanporatu)

GLOMERULONEFRITISAhttps://youtu.be/zucxZw069kw?list=PLY33uf2n4e6P2hFA1_fxu-4IeTIDvwoDP

GILTZURRUN-URRITASUN AKUTUA (GUA)Kausa ezberdinengatik sortua

Arazoak

Oliguria eta oreka hidroelektrolitikoaren aldaketak eman.

Ezinezkoa gernua kanporatzea

Ezinezkoa homeostasia mantentzea (oreka)

https://youtu.be/VXFRWFHx6tA?list=PLY33uf2n4e6P2hFA1_fxu-4IeTIDvwoDP

GILTZURRUN-URRITASUN KRONIKOA (GUK)Urritasun akutuaren antzekoa, baina hau urte askotan zehar garatzen da, bestea, berriz, denbora gutxian.

https://youtu.be/RHHQxRAUccs?list=PLY33uf2n4e6P2hFA1_fxu-4IeTIDvwoDP

GILTZURRUN-INFEKZIOAK

Bakterioen kolonizazioengatik sortuak.

Beheko gernu-bideak kutsatu Beheko gernu-infekzioa

Ureterrak edo giltzurrunak kutsatu Goiko gernu-infekzioahttps://youtu.be/IE_ywuQoJSg?list=PLY33uf2n4e6P2hFA1_fxu-4IeTIDvwoDP

GILTZURRUN KALKULUAK%90 oxalato kaltzikoak.

Sortzeko kausak Ca2+ gehiegi edukitzean edo giltzurrunak modu egokian ez funtzionatzean.

Kalkuluak uretra baino handiagoak Giltzurrun kolikoak.

Ekiditeko ur asko edatea gomendatzen da.

GERNU-APARATUKO MINBIZIAK- Giltzurruneko minbizia: Pertsona nagusiengan eta

gizonengan, arrisku faktoreak:- Tabakoa - Dialisiak sortzen dituen kisteak

- Kadmioa - Faktore genetikoak

- Maskuriko minbizia: 40 urtetik gorako gizonengan. Arrisku faktoreak:

- Tabakoa - Zistitis kronikoa

- Analgesikoen gehiegikeria

GERNU-APARATUKO GAITZAKGarrantzi handiena dutenak

Minbizia Gaixotasun infekziosoak

Gaixotasun infekziosoak higiene faltagatik sortu ohi dira.

Organo genitaletan bakterio-flora saprofitoak ditugu, baina bakterio hauen kopurua handitzen denean uretrara igaro daitezke eta handik gernu -aparatu osora. - Sexu harreman desegokiak

edukitzeagatik.- Higiene faltagatik.- ...

GERNU-APARATUKO GAITZAKBai giltzurruneko bai maskuriko minbizia gizon helduengan agertzen dira batez ere.

Bigarren mailako prebentzioa egiteko teknikarik ez da ezagutzen, baina arrisku-faktore nagusienak ezagutzen dira:

GILTZURRUN MINBIZIAN:

Erretzea: Giltzurruneko minbizia eragin dezake, komenigarria erretzeari uztea.

Dialisiak: Honen ondorioz kisteak sortu daitezke, eta hauek azkenean giltzurruneko minbizia sor dezakete.

GERNU-APARATUKO GAITZAKMASKURIKO MINBIZIAN:

Tabakoak eragin handia dauka, beraz minbizi mota honetan erretzeak eragin ditzakeen kalteak handiagoak dira.

Beste arrisku faktore batzuk: Analgesikoen

gehiegikeria edo zistitis kronikoa.

HIGIENE ARAUAK HAURRENGANHaurrengan higiene arauak zaintzea garrantzitsua.

Beheko infekzioa sortzen bada erraz heldu daiteke giltzurrunetara eta pielonefritisa garatu.

Hau zaintzen ez bada giltzurrun-urritasun akutu bat gara daiteke.

Giltzurrun-urritasun kronikoa.

Oso larria bada dialisia edo transplanteak derrigorrezkoak izan beharko lirateke.