ip adresimi dhe subnetimi - selman haxhijaha · ip adresimi •ip adresa është një adresë...

IP Adresimi dhe Subnetimi

Ligjerues Selman Haxhijaha

Rrjetat Kompjuterike

Objektivat

– Adresimi me IPv4

– Klasat e IP adresave

– IP adresat publike dhe private

– Procesi i subnetimit

– Procesi i konveritimit të IP adresave nga numratbinar ne decimal

– Zbatimi i operacionit DHE në rrjetat kompjuterike

– Subnet Maska me Gjatësi Variable - VLSM,

– CIDR - supernetimi

– Përkthimi i IP adresave të rrjetit - NAT

Ligjerues: Selman Haxhijaha

IP Adresimi

• IP adresa është një adresë logjike e protokollit IP, qëvepron në shtresën e Rrjetave të modelit OSI, dhe nëversionin e 4 të saj (IPv4) paraqet një vlerësekuenciale numerike 32 bitëshe apo 4 bajtëshe tëshprehur me numra binarë, 1 dhe 0.

• Paraqitja

Formati binar: 11000000. 10101000. 00001010. 00011001

Formati Decimal: 192.168.10.25


Terminologjia

• Terminologji bazë të IP adresimit– Bit – Paraqet një numër dhe zakonisht merrë vlerat 1 ose 0

– Byte – është njësi që përfshin 8 bita

– Okteti – është vlerë 8 bitëshe

– Adresa e rrjetës - ky term përdoret në rrugëtim apo për tëidentifikuar rrjetën që dërgon/pranon paketa

– Brodkast Adresa – përdoret për të dërguar paketat tek të gjithë hostët në rrjetë


Struktura e IP adresës

• Çdo oktet mund të marrë vlerat nga 0 e deri në 255d.m.th. 28=256


Klasat e IP adresave

• Për të definuar dhe për të përkufizuar rrjetatkompjuterike në ato të vogla, të mesme dhe tëmëdha IP adresat ndahen në 5 klasa.

– Klasa A

– Klasa B

– Klasa C

– Klasa D

– Klasa E 50%

25%

12,5%

12,5%

Shpërndarja e adresave IPv4

Klasa A

Klasa B

Klasa C

Klasa D dhe E


Klasa A e IP adresave

• Okteti i parë definon adresëne rrjetit

• 3 oktete në vazhdim definojnë adresën e hostit

• Në formë binare

00000000 = 0

01111111 = 127

• Adresat e rezervuara– 0.0.0.0

– 127.0.0.1Ligjerues: Selman Haxhijaha

Shembull:32.0.0.0 32.255.255.255

Klasa B e IP adresave

• Dy bajtët e parë janë të dedikuar për adresën e rrjetës, ndërsa dy bajtët e mbetur përdoren për adresim tëhosteve në rrjetë.


10000000 = 128

10111111 = 191


Shembull:148.36.0.0 148.36.255.255

Klasa C e IP adresave

• Tre bajtët e parë janë të dedikuar për adresën e rrjetës, ndërsa bajti i mbetur do të përdoret përadresim të hosteve në rrjetë.


11000000 = 192

11011111 = 223


Shembull:197.122.98.0 197.122.98.255

Klasa D e IP adresave

• Përdoren për transmetim “multicast”


11100000 = 224

11101111 = 239


Klasa E e IP adresave

• Klasa E e IP adresave është rezervuar nga organizataInternet Engineering Task Force (IETF) për hulumtimetvetanake.


11110000 = 240

11111111 = 255


IP adresat publike dhe private

• Organizata “Internet Assigned Number Authority” (IANA) menaxhon shpërndarjen e IP adresave dhe garanton që ato tëjenë unike në Internet.

• IP adresat publike janë unike në nivel global

• IP adresat private definohen nga RFC 1918 dhe përdoren në rrjeta të brendshme

• RFC 1918 definon 3 blloqe të IP adresave private

• Automatic Private IP Addresses APIPA – 169.254.0.0 /16

Klasa Vargu i adresave të brendshme

A 10.0.0.0 deri 10.255.255.255

B 172.16.0.0 deri 172.31.255.255

C 192.168.0.0 deri 192.168.255.255


Procesi i Subnetimit

• RFC 950 definon procedurat e ndarjes logjike të rrjetave fizike të klasave A, B dhe C.

• Për të realizuar subnetimin bitët nga pjesa e hostit “huazohen”


Adresa e rrjetës e klasit B 172.16.0.010101100 . 0001000 . 00000000 . 00000000

Rr . Rr . H . H

10101100 . 0001000 . 0000 0000 . 00000000

Rr . Rr . Sbn H . H

Subnet Maska

• Subnet maska na mundëson të përcaktojmë se cilapjesë e IP adresës është e rezervuar për rrjetë dhe cilapjesë është e rezervuar për përdorim nga hostet.

• subnet maska përbëhet nga 32 bit (4 bajt)

• Bitët që përfaqësojnë pjesën e rrjetës marrin vlerën 1

• Bitët që përfaqësojnë pjesën e hostit marrin vlerën 0

• E shprehur në formatin binar subnet maska

11111111. 11111111. 00000000. 00000000


Subnet Maska

• Përdoret gjatë procesit të rrugëtimit për të definuar pjesën e hostit dhe të rrjetës

• Çdo klasë e IP adresave e ka subnet maskën e parazgjedhur (ang. default subnet mask)


Klasa e IP adresave Default Subnet Maska

A 255.0.0.0

B 255.255.0.0

C 255.255.255.0

Konvertim Binar – Decimal i IP addresave

• Gjatë procesit të konvertimit të IP adresave duhet tëkemi parasysh këto dy rregulla:

– Gjatë konvertimit të IP adresës nga formati decimal në atëbinar, çdo numër decimal konvertohet në numër binar 8 bitësh

– Gjatë konvertimit të IP adresës nga formati binar në atëdecimal, atëherë cdo sekuencë binare 8 bitëshekonvertohet në një numër decimal


Pesha 27 26 25 24 23 22 21 20

Pozita e

bitit

biti 7 biti 6 biti 5 biti 4 biti 3 biti 2 biti 1 biti 0

Vlera e

kolonës

128 64 32 16 8 4 2 1

Algoritmi i konvertimit decimal në binar


Konvertim Binar – Decimal i IP addresave

• Shembull: Të konvertohet IP adresa e klasës B 139.177.22.5 nga forma decimale në atë binare dheanasjelltas duke e përdorur tabelën e peshave binare.


Pesha 27 26 25 24 23 22 21 20

Vlera e kolonës 128 64 32 16 8 4 2 1

139 1 0 0 0 1 0 1 1

177 1 0 1 1 0 0 0 1

22 0 0 0 1 0 1 1 0

5 0 0 0 0 0 1 0 1

139.177.22.5 = 10001011. 10110001. 00010110. 00000101

Zbatimi i operatorit DHE të Bulit në Rrjeta Kompjuterike

• Për të zbuluar se në cilën subnet IP adresa e caktuarbënë pjesë, ruterët përdorin operacionin DHE të Bulit, ndërmjet IP adresës dhe subnetmaskës.


Decimal Binar

Adresa 139.177.22.5 10001011 10110001 00010110 00000101

Subnet Maska 255.255.240.0 11111111 11111111 11110000 00000000

Operacioni DHE 139.177.16.0 10001011 10110001 00010000 00000000

Subnetimi shembull praktik

• Organizatës tonë i është caktuar IP adresa e rrejetës e klasës C me vlerë 193.1.1.0/24. Për t’i plotësuar kërkesat e organizatëskjo adresë e rrjetës duhet të ndahet në gjashtë subneta, kusubneta më e madhe duhet të përkrah 25 host.

• Instruksione për zgjidhje të detyrës

– Defino numrin e bitëve që përkrahin krijimin e subnetave te kërkuara

– Defino numrin e bitëve për hoste

– Defino adresën e rrjetës dhe broadcast për subnet

– Defino rangun e adresave të përdorueshme për subnet


Extensionet e IPv4

• Për të kursyer IP adresa dhe për të ritur efikasitetin e shpërndarjes së IP adresave janë implementuar disa extensionet

– Subnet maska me gjatësi variabile (VLSM)

– CIDR apo Supernetimi

– Përkthimi i adresave të rrjetit (NAT)


Subnet Maska me Gjatësi Variabile - VLSM

• E definuar ne RFC 1812 i mundëson administratorëve tësubnetojnë klasat A, B, C të IP adresave duke përdorur subnet maska me gjatësi të ndryshme.

• VLSM na mundëson të përdorim më shumë se një subnet mask brenda hapsirës së njejtë adresimi

• Koncepti njihet si subnetim i subnetit


Shembull VLSM


Classless Interdomain Routing - CIDR

• CIDR për here të pare është prezentuar në vitin1993 me RFC 1517, ndërsa është implementuarnë vitin 1994.

• CDIR i mundëson ruterëve gjatë procesit të rrugëtimit të performojnë krahasimin ne mes të adresës dhe subnet maskës

• Ruteri më nuk mbështet në klas të IP adreses por në informatat e subnet maskës

• Një veçori mjaft e rëndësishme e CIDR është Supernetimi.


Supernetimi

• Supernetimi mund të themi se është proces i «kundërt» me subnetimin

• Huazon bit nga pjesa e rrjetit

• Shembull: Një kompani ka nevoj për 350 IP adresa. Cfarë klase të IP adrese duhet ti cakëtohet kësaj kompanie?


Adresa e Rrjetit Okteti i parë Okteti i dytë Okteti i tretë Okteti i katërt

Përkthimi i adresave të rrjetit NAT

• NAT është proces i përkthimit të një IP adrese të brendshme (private) me një adresë publike.

• Tre forma të NAT

– NAT Statik

– NAT Dinamik

– NAT i tejngarkuar (PAT)


Përkthimi i adresave të rrjetit NAT


Përmbledhje

• IP adresa është një adresë logjike e protokollit IP, që vepron në shtresën e Rrjetave të modelit OSI

• IPv4 definon vlerat sekuenciale numerike 32 bit

• IPv4 hapsirën e vetë adresuese e ndan në klasa e ato janë klasa A, klasa B, klasaC, klasa D dhe klasa E.

• Procesi i ndarjes logjike të rrjetave fizike të klasave A, B dhe C në rrjeta më tëvogla quhet procesi i subnetimit.

• Procesi i krijimit të subnetave me gjatësi variabile të subnet maskave brenda njërrjete quhet procesi VLSM

• Roli dhe rëndësia e procesit CIDR

• Funksioni roli dhe rëndësia e procesit te përkthimit te adresave NAT


Referencë

• Selman Haxhijaha – Rrjetat Kompjuterike,

UBT 2012

• http://selmanhaxhijaha.wordpress.com/category/rrjetat-kompjuterike/


http://selmanhaxhijaha.wordpress.com/category/rrjetat-kompjuterike/

Pyetje?


ip adresimi dhe subnetimi - selman haxhijaha · ip adresimi •ip adresa është një adresë...

Documents