interna 2014 rozpuszczalniki, węglowodory
DESCRIPTION
INTERNA 2014 Rozpuszczalniki, węglowodory. lek. med. Tomasz Kłopotowski. Rozpuszczalniki. substancje ciekłe stosowane do otrzymywania roztworów (mieszanina cieczy i ciał stałych): rozpuszczalniki jonizujące (woda) rozpuszczalniki niejonizujące – węglowodory. Węglowodory - określenie. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
INTERNA 2014
Rozpuszczalniki, węglowodory
lek. med. Tomasz Kłopotowski
Rozpuszczalniki
substancje ciekłe stosowane do otrzymywania roztworów (mieszanina cieczy i ciał stałych):
– rozpuszczalniki jonizujące (woda)– rozpuszczalniki niejonizujące – węglowodory
Węglowodory - określenie
związki organiczne zbudowane z atomów węgla i wodoru
zawierają alifatyczny łańcuch węglowy lub aromatyczny pierścień węglowy
szeroko rozpowszechnione – paliwa, znajdują się w
gospodarstwie domowym i są używane w przemyśle
otrzymywane w wyniku destylacji ropy naftowej lub drewna
Węglowodory – podział
węglowodory
łańcuchowe(alifatyczne)
pierścieniowe(cykliczne)
nasycone nienasycone alicykliczne aromatyczne(areny)
alkany(parafiny)
alkeny(olefiny)
alkiny(acetyleny)
cykloparafinycykloolefiny
cykloacetyleny
jednopierścieniowewielopierścieniowe
Węglowodory – toksyczność
funkcją indywidualnych właściwości fizykochemicznych związku:
– lepkość
– lotność
– napięcie powierzchniowe
– chemiczna aktywność każdej części łańcucha (podstawniki)
Węglowodory - toksyczność
Dawka toksyczna
– już kilka mililitrów może wywołać chemiczne zapalenie płuc
– spożycie 10 - 20 ml niektórych, ogólnie działających związków (czterochlorek węgla) może być przyczyną śmiertelnego zatrucia
Węglowodoryobjawy kliniczne
Aspiracja do płuc:
– objawy natychmiast – kaszel, odruchy wymiotne, chrząkanie
– w ciągu kilku godzin – przyspieszenie oddechów, duszność, chemiczne zapalenie płuc
Węglowodory patofizjologiaukład oddechowy
toksyczność wynika zwykle z aspiracji lub dyfuzji węglowodoru
słaba rozpuszczalność w wodzie, głęboka penetracja – skurcz oskrzeli, odczyn zapalny
Węglowodory – patofizjologiaukład oddechowy
w pęcherzykach płucnych – wypierają tlen, niszczą surfaktant – rozlane zmiany wysiękowe, krwotoczne w pęcherzykach płucnych – upośledzenie dyfuzji tlenu
dysfunkcja pęcherzyków prowadzi do nieprawidłowego stosunku wentylacji do perfuzji (V/Q) – niewydolność oddechowa
Węglowodory – patofizjologiaukład pokarmowy
bezpośrednie podrażnienie błony śluzowej, są szybko absorbowane przez śluzówkę;
niektóre wywołują oparzenia chemiczne;
objawy: piekący ból w jamie ustnej, gardle, bóle brzucha, nudności wymioty, krwotoczna biegunka;
wymioty zwiększają ryzyko aspiracji
Węglowodory – patofizjologiaukład nerwowy
są lipofilne powinowactwo do bogatolipidowej tkanki nerwowej;
ogólnoustrojowa absorpcja ostre i przewlekłe toksyczne uszkodzenie ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego;
niektóre 6-węglowe alifatyczne WW (np. n-heksan, metylo-n-butyloketon) metabolizm do związków zaburzających transport aksonalny obwodowa polineuropatia demielinizacyjna
Węglowodory – patofizjologiaukład nerwowy
długotrwałe narażenie na WW w miejscu pracy lub nadużywanie lotnych WW przewlekłe bóle głowy, ataksja móżdżkowa, upośledzenie funkcji poznawczych i innych wyższych czynności nerwowych
niektóre lotne WW (np. butan, benzen, toluen i ksylen) działają depresyjnie na OUN, ale także działanie euforyczne (podniecenie, drżenia, zawroty głowy)
Węglowodory – patofizjologiaukład krążenia
wysokie stężenia WW uwrażliwienie mięśnia sercowego na działanie katecholamin ryzyko wystąpienia u narażonych VT lub VF (tzw. „nagła śmierć wąchaczy” - może wystąpić, kiedy osoba nadużywająca zrobi nagle większy wysiłek fizyczny krótko po intoksykacji WW)
także – bloki przedsionkowo-komorowe i bradykardia
niektóre mogą obniżać kurczliwość mięśnia sercowego i zmniejszać obwodowy opór naczyniowy
Węglowodory droga narażenia
inhalacyjna
– bezpośrednie wdychanie par substancji lotnych (”sniffing”)
– inhalowanie par z materiału nasączonego lotną cieczą i umieszczonego na twarzy (”huffing”)
– powtarzane wdychanie par z umieszczonego w plastikowej torbie węglowodoru (”bagging”)
pokarmowa przezskórna parenteralna
Węglowodory przyczyny zatruć
przypadkowe spożycie (najczęstsza przyczyna): – typowe u dzieci <5 rż., które mają dostęp do WW bez
nadzoru rodzicielskiego– u dorosłych i starszych osób, kiedy WW są przechowywane
w nieoznakowanych pojemnikach zamierzone nadużycie (młodzież i młodzi dorośli) przypadkowe narażenie w gospodarstwie domowym lub miejscu
pracy masywne spożycia doustne (próby samobójcze)
Węglowodory alifatyczne
różnią się długością łańcucha węglowego oraz obecnością oraz ilością wiązań;
łańcuch do C4 – gaz;
łańcuch od C5 do C18 – ciecz;
łańcuch powyżej C18 – ciała stałe – woski parafinowe
Największe ryzyko zatrucia – ciekłe, łatwo parujące węglowodory
Węglowodory alifatyczne
n – Heksan – C6H14
produkt destylacji ropy naftowej bezbarwna ciecz, nierozpuszczalna w wodzie, miesza się dobrze z
innymi rozpuszczalnikami organicznymi stosowany jako: odczynnik laboratoryjny, jest składnikiem
rozpuszczalników farb i atramentów, w małej ilości w benzynie wchłania się przez drogi oddechowe, w małym stopniu przez skórę w organiźmie ulega utlenieniu do neurotoksycznego heksanodionu
powodującego obwodowe neuropatie czuciowe uszkadzając osłonki mielinowe nerwów
Węglowodory alifatyczne
n – Heksan - – C6H14
w dużym stężeniu wywiera działanie narkotyczne, pojawia się oczopląs, zawroty głowy, senność – ustępują po zakończeniu narażenia
po długotrwałym narażeniu – parestezje, neuropatia ruchowa rzadziej czuciowa – zwolnienie przewodnictwa ruchowego
objawy występują przy stężeniach powyżej 720mg/m3
działa drażniąco na skórę i błony śluzowe
Węglowodory alifatycznebenzyna
mieszanina ciekłych węglowodorów, skład zmienny w zależności od pochodzenia, sposobu otrzymania i stopnia rafinacji; może zawierać małe domieszki węglowodorów aromatycznych, substancji przeciwstukowych – tetraetylek ołowiu;
benzyna samochodowa, benzyna lotnicza, benzyna ekstrakcyjna – rozpuszczalnik, benzyna lakowa – do produkcji lakierów, farb, past do podłóg benzyna apteczna – nie zawiera węglowodorów aromatycznych i
nienasyconych
Węglowodory alifatyczne
benzynaZastosowanie:
paliwo płynne, rozpuszczalnik, do odtłuszczania, do prania „na sucho”.
Zatrucia: w przemyśle obuwniczym – stosowana jako rozpuszczalnik, w pralniach, przy czyszczeniu i naprawie świeżo opróżnionych zbiorników, przypadkowe – doustne – wypadek w pracy.
Węglowodory alifatyczne
benzyna wchłania się drogą oddechową, w mniejszym stopniu drogą doustną,
gromadzi się w tkance tłuszczowej, wykazuje powinowactwo do tkanki nerwowej, wydala się drogą oddechową
zatrucie ostre:
– pobudzenie psychoruchowe, wesołkowatość, zaczerwienienie twarzy, tachykardia – przypomina upojenie alkoholowe;
- zawroty i bóle głowy, nudności, wymioty, zaburzenia równowagi, senność, śpiączka;
- przy stężeniu powyżej 20000mg/m3 – szybka utrata przytomności, zgon
Węglowodory alifatyczne
benzyna zatrucie przewlekłe:
- zespół rzekomonerwicowy – bóle i zawroty głowy, nadmierna drażliwość, zaburzenia snu, drżenia rąk
- niewielka niedokrwistość może wynikać z domieszek benzenu
zachłyśnięcie:
- ogólne objawy toksyczne jak w zatruciu ostrym,
- odoskrzelowe zapalenie płuc z krwiopluciem, leukocytozą – ropień płuca
Węglowodory alifatyczne
benzynaRóżnicowanie:
zatrucie ostre – upojenie alkoholowe lub zatrucie innym rozpuszczalnikiem organicznym – charakterystyczny zapach z ust (!)
zatrucie przewlekłe – trudne do rozpoznania – konieczne śledzenie dynamiki objawów i wiarygodna ocena narażenia – konieczność konsultacji neurologicznej, psychiatrycznej, psychologicznej
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
Różnią się:- długością łańcucha węglowego,- obecnością i liczbą wiązań nienasyconych,- liczbą atomów chlorowca i miejscem ich połączenia.
Toksyczność wzrasta:- z długością łańcucha węglowego,- obecnością i liczbą wiązań nienasyconych,- liczbą atomów chlorowca .
Postać – gazy, łatwo parujące ciecze
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
chlorek metylu – chlorometan – CH3Cl
- w temperaturze pokojowej – gaz- stosowany jako chłodziwo w lodówkach, chłodziarkach- narażenie przy naprawie urządzeń chłodniczych
- wchłania się droga oddechową- wydala się drogą oddechową niezmieniony a częściowo utlenia się
do kwasu mrówkowego – wydalany z moczem
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
chlorek metylu – chlorometan – CH3Cl
Zatrucie ostre:- kilkunastogodzinny okres utajenia;- zawroty i bóle głowy, osłabienie ostrości wzroku, podwójne
widzenie, chwiejny chód;- nudności, wymioty, bóle brzucha- dodatni objaw Romberga, upośledzenie koordynacji ruchów,
zaburzenia czynności mięśni okoruchowych- w ciężkim zatruciu – niewydolność nerek, drgawki, śpiączka,
zgon(!)
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
chlorek metylu – chlorometan – CH3Cl
Zatrucie ostre:- potwierdzeniem narażenia – kwas mrówkowy w moczu;- próby wątrobowe, - BOM, - kreatynina, mocznik,- badanie neurologiczne
Leczenie - szpitalne
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
chlorek metylenu – dichlorometan – CH2Cl2
w temperaturze pokojowej – ciecz o temp. wrzenia – 40 st.C. Zastosowanie:
- rozpuszczalnik o wysokim stopniu lotności do usuwania niektórych farb
w kontakcie z płomieniem lub gorącym metalem – powstaje fosgen
wchłania się przez płuca – utlenia się do CO(!!!) przy 6-cio godzinnym narażeniu - HbCO – do 40% T1/2 CO – 13 godzin (!!!)
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
chlorek metylenu – dichlorometan – CH2Cl2
kontakt ze skórą może powodować oparzenia chemiczne narządem krytycznym jest OUN:
- bóle i zawroty głowy,
- drętwienie i mrowienie w kończynach,
- senność, utrata przytomności (CO),
- ma działanie hepatotoksyczne,
- zawał mięśnia sercowego,
- demencja
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra bezbarwna, łatwo parująca i niepalna ciecz o słodkawym zapachu; stosowany w przemyśle chemicznym do chlorowania węglowodorów
krótkołańcuchowych oraz w przemyśle gumowym, jest rozpuszczalnikiem do produkcji leków, pestycydów oraz substancji przeciwstukowych;
w przeszłości – do produkcji gaśnic, rozpuszczalnik do prania odzieży, wełny, do odtłuszczania metali i dezynsekcji;
w kontakcie z płomieniem, gorącym metalem – powstaje fosgen
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra w postaci pary wchłaniany jest drogą oddechową, w postaci cieczy wchłania się przez skórę, przyjęty doustnie wchłania się z przewodu pokarmowego – zatrucia
przypadkowe, suicydalne; spożycie 5 ml może być śmiertelne ; 50% CCl4 wydala się wolno w stanie niezmienionym przez drogi oddechowe, wchłonięty CCl4 odkłada się w tkance tłuszczowej, wątrobie, szpiku, mózgu,
nerkach CCl4 ulega rozkładowi do chloru i wolnego rodnika trichlorometylowego, a
następnie do chlorowodoru i chlorku karbonylu
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra zmiany narządowe dotyczą wątroby i nerek wątroba – zwyrodnienie tłuszczowe, nekroza hepatocytów w wyniku
peroksydacji lipidów i tworzenia wolnych rodników tlenowych; nerki – uszkodzenie i martwica kanalików I rzędu, w dużych
stężeniach – niedokrwienie całego nefronu – spadku przesączania kłębuszkowego
dowodem narażenia jest stwierdzenie tetrachlorometanu w powietrzu wydechowym i we krwi – do 2 tygodni po przebyciu narażenia
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra
Zatrucie ostre:
I faza - podrażnienie spojówek, błon śluzowych nosa, gardła
- nudności, wymioty, zwężenie pola widzenia, diplopia
- objawy narkotyczne aż do śpiączki
II faza - pozorna poprawa
III faza - krwiste wymioty
- żółtaczka, hepatomegalia, skaza krwotoczna (protrombina)
- oliguria aż do niewydolności nerek
ZESPÓŁ WĄTROBOWO - NERKOWY
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra
Zatrucie ostre:- ostry żółty zanik wątroby (!)- stopniowa poprawa po kilku tygodniach … kilku miesiącach- w nielicznych przypadkach rozwija się marskość wątroby
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra
Zatrucie przewlekłe:
- rzadko, w wyniku długotrwałego, umiarkowanego narażenia,
- nie występuje faza narkotyczna,
- cechy zespołu wątrobowo – nerkowego o mniejszym stopniu nasilenia
- objawy ustępują po przerwaniu narażenia
- mogą wystąpić objawy uszkodzenia mózgu i móżdżku w wyniku procesów demielinizacyjnych
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra
Badania pomocnicze:- tertrachlorometan w powietrzu wydechowym, we krwi,- pełny profil prób wątrobowych, ze wsk. protrombinowym, proteinogramem,
badania w kierunku infekcji WZW,- próby nerkowe, BOM, - elektrolity,- usg jamy brzusznej.
Różnicowanie:
- WZW,
- zespół sromotnikowy,
- inne zatrucia
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra
Leczenie:
- hiperwentylacja – respiratoroterapia,
- wymienne przetoczenie krwi, iHD, CRRT,
- antyoksydanty (acetylocysteina),
- silibinina (Legalon),
- wyrównanie zaburzeń wodno-elektrolitowych i RKZ,
- hiperbaria tlenowa (działanie hepatoprotekcyjne)
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
czterochlorek węgla - CCl4 – tetrachlorometan – tetra
Rokowanie:
- niepewne – zależy od stopnia narażenia, nasilenia i przebiegu objawów;
- w ciężkich przypadkach zatrucie może zakończyć się zgonem;
- wyleczenie po długotrwałym leczeniu, rehabilitacji
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) - TRI bezbarwna ciecz o przyjemnym, aromatycznym zapachu, lotna; zastosowanie przy odtłuszczaniu metali, rozpuszczalnik farb, emalii,
smoły, gumy, do produkcji atramentów i materiałów przylepnych; dawniej szeroko stosowany w pralniach chemicznych do czyszczenia
na sucho; z uwagi na działanie odurzające stosowany przez wąchaczy
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI wchłania się głównie przez drogi oddechowe oraz przez skórę; większość wydala się w stanie niezmienionym przez płuca; w organiźmie utlenia się w wątrobie do chloralhydratu, który ulega
redukcji do trichloroetanolu (TCE) lub utlenieniu do kwasu trichlorooctowego (TCA). Trójchloroetanol jest utleniany do TCA lub po połączeniu z kwasem glukuronowym wydalany jest z moczem;
biomarkerami narażenia na TRI są: TCE i TCA; TCE jest wczesnym biomarkerem – wydala się w pierwszych
godzinach TCA wydala się po kilkunastu godzinach, szczyt – 2 – 3 doba
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI
Zatrucie ostre:
- działanie drażniące na skórę i spojówki oka, może spowodować uszkodzenie rogówki,
- zawroty głowy, uczucie upojenia, bóle głowy, nudności, zaburzenia widzenia i koordynacji ruchowej, splątanie, utrata przytomności,
- zaburzenia rytmu serca – VES, FV – zgon,
- zaburzenia przewodnictwa w nn obwodowych i n.VII – może utrzymywać się kilkanaście miesięcy,
- słabe działanie hepato- i nefrotoksyczne
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI
Zatrucie przewlekłe:
- uogólnione osłabienie, senność, brak łaknienia, zaburzenia węchu, apatia, zaburzenia koncentracji uwagi, osłabienie pamięci,
- objawy polineuropatii, zwolnienie przewodnictwa w nerwach obwodowych , zmiany w zapisie EEG,
- uznany jest za kancerogen – rak wątroby i chłoniak złośliwy
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI
Badania pomocnicze:
- TCE – narażenie bieżące
- TCA – odzwierciedla okres wcześniejszy – DSB – 20mg/l,
- próby wątrobowe,
- BOM, próby nerkowe,
- EKG,
- przewodnictwo nerwowe, EEG,
- konsultacje: neurologiczna, psychologiczna, psychiatryczna
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI
Różnicowanie zatrucia ostrego:
- upojenie alkoholowe,
- zatrucie innymi rozpuszczalnikami,
- zatrucie CO.
Różnicowanie zatrucia przewlekłego:
- zespół rzekomonerwicowy,
- polineuropatie np. cukrzycowa, alkoholowa
Chlorowcopochodne węglowodorów alifatycznych
Trichloroetylen (Cl2C=CHCl) – TRI
Zatrucie ostre
najczęściej jest odwracalne i nie pozostawia trwałych nastepstw
Zatrucie przewlekłe:
może być odwracalne w okresie wczesnym,
objawy uszkodzenia układu nerwowego – polineuropatie mogą utrzymywać się stale
Węglowodory aromatyczne
zawierają w cząsteczce sześcioczłonowy pierścień aromatyczny lub układ kilku skondensowanych pierścieni do których podłączone były podstawniki alkilowe lub arylowe;
najprostszym węglowodorem aromatycznym jest benzen – C6H6;
otrzymuje się z ropy naftowej, smoły pogazowej i gazu ziemnego znajdują za w wielu dziedzinach przemysłu, stanowią składnik paliw,
używane są jako rozpuszczalniki; w technologiach przemysłowych występują jako mieszaniny
Węglowodory aromatyczne
benzen – C6H6
- lotna, bezbarwna, palna ciecz otrzymywana z destylacji ropy naftowej- w przeszłości używany jako rozpuszczalnik farb, lakierów, klejów, w
przemyśle gumowym i skórzanym - obecnie zastępowany jest mniej toksycznymi rozpuszczalnikami- w benzynie może stanowić maksymalnie 1%- ma zastosowanie w przemyśle chemicznym do syntezy barwników,
leków, detergentów, materiałów wybuchowych, fenoli, styrenu
Węglowodory aromatycznebenzen – C6H6
- w postaci pary wchłania się przez drogi oddechowe,- w postaci cieczy wchłania się przez nieuszkodzoną skórę,- śmiertelna dawka doustna 100 ml- 50% benzenu wydala się niezmienione przez płuca,- 50% benzenu przechodzi do wątroby, szpiku kostnego, tkanki
tłuszczowej,- w wątrobie pod wpływem oksydazy cytochromu P-450 ulega utlenieniu
do fenolu, katecholu i kwinolu;- fenol po sprzężeniu z kwasem glukuronowym lub siarczanami wydalany
jest z moczem lub po rozerwaniu pierścienia węglowego wydalany jest z moczem jako kwas mukonowy.
Węglowodory aromatyczne
benzen – C6H6
Zatrucie ostre:
- występują rzadko, w sytuacjach awaryjnych;
- bóle i zawroty głowy, nudności, odczucie zmęczenia, utrata przytomności ,
- zaburzenia rytmu serca,
- następstwem mogą być trwałe uszkodzenia układu nerwowego, zespół rzekomonerwicowy.
Węglowodory aromatyczne
benzen – C6H6
Zatrucie przewlekłe: zmiany w krwiotwórczym:
- początkowy okres - wzrost erytrocytów, leukocytów,
- okres depresji - mierna leukopenia,
- spadek PLT – wydłużenie czasu krwawienia,
upośledzenie kurczliwości skrzepu,
- leukopenia, względna limfocytoza,
- spadek erytrocytów, hemoglobina w normie
Węglowodory aromatyczne
benzen – C6H6
Zatrucie przewlekłe:
- krwawienia z dziąseł , nosa, wynaczynienia po niewielkich urazach, wydłużenie menstruacji;
- szpik ubogogrudkowy - zmniejszenie układu białokrwinkowego, zahamowanie na etapie mielocytów,
- zahamowanie układu płytkowego,
- upośledzenie układu erytrocytarnego
- niedokrwistość aplastyczna;
Węglowodory aromatyczne
benzen – C6H6
Zatrucie przewlekłe: uszkodzenie układu nerwowego – zaburzenia behawioralne,
psychomotoryczne, uszkodzenie błędnika, nerwu przedsionkowego i słuchowego;
działanie genotoksyczne, aberracje chromosomalne; białaczka – ostra białaczka mieloblastyczna, erytroleukemia,
białaczka przewlekła – rzadziej – występują po kilku, kilkunastu latach od przerwania narażenia;
- benzen jest uznanym przez IARC kancerogenem.
Węglowodory aromatycznebenzen – C6H6
Badania pomocnicze:
- fenol w moczu – podstawowy biomarker narażenia
powinien być pobierany w drugiej połowie dniówki
- kwas fenylomerkapturowy i mukonowy czulszy biomarker
Fenol w moczu:
- do 10mg/l – fizjologiczne stężenie,
- do 20mg/l – DSB,
- powyżej 25mg/l – narażenie niewielkie,
- około 50mg/l odpowiada narażeniu około 32mg/m3 przez 8 godzin;
- około 100mg/l odpowiada narażeniu około 80mg/m3 przez 8 godzin
Węglowodory aromatyczne
benzen – C6H6
Badania pomocnicze:
- morfologia krwi z rozmazem,
- PLT,
- retikulocyty,
- biopsja szpiku,
- badania koagulologiczne,
- EKG,
- konsultacja neurologiczna
Węglowodory aromatycznebenzen – C6H6
Różnicowanie zatrucia ostrego:
- upojenie alkoholowe,
- diagnostyka zaburzeń świadomości,
Różnicowanie zatrucia przewlekłego:
- pancytopenie o innej etiologii i idiopatyczne,
- inne białaczki
- polineuropatie
Węglowodory aromatyczne
benzen – C6H6
Rokowanie:
- pancytopenie przy przerwaniu narażenia są odwracalne;
- zaawansowana niedokrwistość aplastczna – rokowanie złe,
- białaczka – rokowanie jak w białaczkach niezależnie od narażenia.
Węglowodory aromatyczne
toluen – metylobenzen – C6H5CH3
- bezbarwna, palna, lotna ciecz o zapachu podobnym do benzenu;
- otrzymywany z ropy naftowej;
- używany jako rozpuszczalnik farb, lakierów, żywic, gumy, smoły, asfaltu, celulozy,
- do produkcji trójnitrotoulenu – TNT, chloraminy, diizocyjanianu toulenu, sacharyny.
Węglowodory aromatycznetoluen – metylobenzen – C6H5CH3
- wchłania się przez układ oddechowy, ciekły w małej ilości przez skórę;
- 20% - wydala się przez płuca;
- 40 – 60% ulega utlenieniu do kwasu benzoesowego, który po połączeniu z glicyna daje kwas hipurowy wydalany z moczem (w ciągu 24godzin);
- DSB toulenu we krwi – 300ug/l
Węglowodory aromatycznetoluen – metylobenzen – C6H5CH3
Ostre zatrucie:
- bóle i zawroty głowy, podrażnienie spojówek, podrażnienie błon śluzowych nosa, gardła, parestezje, niezborność ruchów, zaburzenia świadomości, śpiączka;
- zaburzenia rytmu serca, blok AV, VES, FV, ostra niewydolność lewokomorowa, zgon;
Przewlekłe zatrucie:
- osłabienie mięśniowe, bóle brzucha, zaburzenia móżdżkowe, uszkodzenie n. II, neuropatia obwodowa, zaburzenia zachowania;
- uszkodzenie wątroby,
- uszkodzenia szpiku wynikają z domieszek benzenu.
Węglowodory aromatyczne
toluen – metylobenzen – C6H5CH3
Badania pomocnicze:
- biomarker narażenia – kwas hipurowy w moczu lub kwas orto-krezolowy w moczu,
DSB kwasu hipurowego w moczu – do 1500mg/l
DSB kwasu ortokrezolowego w moczu – 0,5mg/l
- morfologia z rozmazem, PLT,
- konsultacja neurologiczna i psychologiczna.
Rokowanie:
dobre przy przerwaniu narażenia
Węglowodory aromatyczne
ksylen – dimetylobenzen – C6H4(CH3)2
trzy formy izomeryczne – orto, meta, para
- bezbarwna, lotna, palna ciecz otrzymywana przez destylację ropy naftowej;
- rozpuszczalnik farb, lakierów, klejów
- w przemyśle jako surowiec do produkcji żywic, kwasu benzoesowego i ftalowego,
- w pracowniach histopatologicznych
Węglowodory aromatyczne
ksylen – dimetylobenzen – C6H4(CH3)2
- w postaci par wchłania się poprzez drogi oddechowe,
- ciekły – wchłania się przez skórę,
- gromadzi się w narządach bogatych w tłuszcze;
- metabolizuje do kwasu metylobenzoesowego, który łączy się z glicyną – kwas metylohipurowy wydalany z moczem,
- niewielka część wydala się w postaci niezmienionej z powietrzem wydechowym
Węglowodory aromatyczne
ksylen – dimetylobenzen – C6H4(CH3)2
Ostre zatrucie:
- ból i zawroty głowy, nudności, wymioty, senność, splątanie, utrata przytomności,
- toksyczne uszkodzenie wątroby i nerek,
- wybroczyny w OUN
Przewlekłe zatrucie:
- uszkodzenie OUN – zespół psychoorganiczny – bóle i zawroty głowy, drażliwość, zmęczenie, zaburzenia koordynacii ruchowej, osłabienie pamięci,
- polineuropatie z zaburzeniami przewodnictwa w nn. obwodowych
Węglowodory aromatyczne
ksylen – dimetylobenzen – C6H4(CH3)2
Badania pomocnicze:
- biomarkerem narażenia jest kwas metylohipurowy;
- DSB kwasu metylhipurowego w moczu – do 1400mg/l,
- DSB kwasu hipurowego w moczu – do 1500mg/l
- morfologia z rozmazem, PLT,
- badanie przewodnictwa w nn.,
- konsultacja neurologiczna
Węglowodoryleczenie uwagi ogólne
leczenie zatrucia WW jest podtrzymujące brak jest specyficznych odtrutek!!!
obserwuj pacjentów bezobjawowych w poszukiwaniu oznak zatrucia
obserwuj wszystkich pacjentów przez minimum 6 h po ekspozycji w poszukiwaniu objawów zatrucia
Węglowodory – leczeniezapalenie płuc
tlenoterapia, intubacja, mechaniczna wentylacja
antybiotyki wskazane tylko w przypadku obecności infekcji
sterydy – nie dowiedziono skuteczności we wczesnej fazie zapalenia płuc wywołanego WW
Węglowodory – leczeniezapalenie płuc
metoda pozaustrojowego utlenowania
(ECMO - extracorporeal membrane oxygenation) – wykazano jego skuteczność u dzieci
wentylacja wysokimi częstotliwościami
(HFJV – high frequency jet ventilation) –
zapewnia właściwe utlenowanie przy mniejszych szczytowych ciśnieniach wdechowych
Węglowodory – leczeniezapobieganie wchłanianiu
Prowokowanie wymiotów – przeciwwskazane
Płukanie żołądka – tylko po zabezpieczeniu dróg oddechowych przez intubację dotchawiczą!!!
Węglowodory – leczeniezapobieganie wchłanianiu
Aspiracja treści żołądkowej:– po intubacji dotchawiczej u pacjentów podsypiających lub
zamroczonych, a wymagających dekontaminacji przewodu pokarmowego,
– po spożyciu znacznej ilości toksycznych WW (np. próba samobójcza),
– gdy nie wystąpiły spontaniczne wymioty,– spożycie WW wysoce toksycznych (np. WW halogenowe, CCl4)
lub zawierających bardzo toksyczne dodatki (np. metale ciężkie, pestycydy),
– skuteczna przy wykonaniu do 1 h od spożycia.
Węglowodory – leczeniezapobieganie wchłanianiu
Węgiel aktywowany– absorbował naftę, terpentynę i benzen in vitro i na modelach
zwierzęcych,– może sprowokować wymioty (ryzyko aspiracji u pacjentów po
spożyciu WW); wskazania:
– spożycie silnie toksycznych WW, – spożycie WW zawierających bardzo toksyczne domieszki (np.
metale ciężkie, pestycydy),– zatrucia mieszane z udziałem WW i innych absorbowalnych
trucizn.
Węglowodory – leczeniezapobieganie wchłanianiu
W przypadku spożycia WW
konieczne podanie parafiny płynnej – 150 – 200ml p.o.
Bezwzględnie przeciwwskazane podanie:
mleka, tłuszczów i alkoholu
przyśpieszają wchłanianie WW