1

Inteligentne sieci energetyczne w Europie http://dlaklimatu.pl/ise-w-europie/

Kraje Unii Europejskiej chcą podnosić efektywność energetyczną, a także być niezależne energetycznie i wytwarzać prąd z odnawialnych źródeł. W tym celu rozwijają inteligentne sieci elektroenergetyczne (ISE). ISE mają pozwolić na maksymalizację efektów przy minimalizacji nakładów.

Przypomnijmy, że najważniejsze cechy inteligentnych sieci to ciągła komunikacja między uczestnikami sieci (producent-dostawca-odbiorca), dwukierunkowy przesył energii (konsument może być prosumentem), bieżący monitoring zużycia i stały podgląd kosztów (to pozytywy zarówno dla dostawcy, jak i odbiorcy energii).

W Europie powstają pierwsze miasta, które chcą w całości oprzeć swoje potrzeby energetyczne na własnych odnawialnych źródłach energii (OZE) i zarządzać energią w inteligentnym systemie, np. Kalundborg w Danii.

Oprócz systemowych inwestycji w OZE oraz zwiększającej się liczby prosumentów, zmieniane są liczniki. W kolejnych krajach wprowadza się tzw. smart metering, czyli liczniki inteligentne. Mieszkańcy niemieckiego Reken, mimo że u nich modernizacja ograniczyła się na razie tylko do liczników, już widzą zmiany na lepsze. Dzięki nowemu sprzętowi wykrycie dokładnego miejsca awarii zajmuje nie godziny, a minuty. W ten sposób ISE przyczynia się do znacznego skrócenia czasu, w którym obywatele nie mają dostępu do energii.

KTO PROWADZI Według raportu Wspólnego Centrum Badawczego (ang. Joint Research Centre):

• do 2012 r. w 30 krajach Europy rozpoczęto 281 projektów wdrażających inteligentne sieci energetyczne i około 90 pilotażowych projektów wdrażania inteligentnego opomiarowania,

• inwestycje do 2012 r. kosztowały ok. 1,8 mld euro, • pierwsze próby z ISE miały miejsce w latach 2002-2005, zaś od 2006 roku nastąpił

znaczący wzrost działań w tym kierunku, • najwięcej inwestują w inteligentne sieci Wielka Brytania, Niemcy, Francja i Włochy,

jednak to Dania jest najbardziej aktywna jeśli chodzi o rozwój technologii i badania, • Duńczycy wydają najwięcej na projekty ISE w przeliczeniu na mieszkańca i na

zużywane kilowatogodziny,

2

• około 60 z wszystkich projektów to działania międzynarodowe, z których większość opiera się na współpracy państw tzw. starej Unii.

Z ZIEMI WŁOSKIEJ DO POLSKI Wszystkim państwom powinno zależeć na jak najszybszej modernizacji ku inteligentnym sieciom. Niektórzy jednak obawiają się podejmować zbyt raptowne decyzje ze względu na koszty. Jednymi z pierwszych, którzy podjęli ryzyko, byli Włosi. Mniej niż dekadę zajęło im objęcie roli lidera w temacie inteligentnych liczników. Już w 2001 roku rozpoczęła się tam wymiana. Motywacja koncernu energetycznego Enel była prosta: podnieść efektywność, obniżyć rachunki, zmniejszyć ilość kradzieży energii.

Liczniki Włosi zaprojektowali sami, bazując na technologii z Kalifornii. Koszt inwestycji to ok. 2,6 mld dolarów, a oszczędności ok. 750 mln dol. rocznie! Teraz90% Włochów może każdego dnia obserwować na swoim liczniku aktualną cenę i zużycie energii oraz świadomie korzystać z prądu. Dzięki temu nie tylko oszczędzają, ale i zapobiegają przeciążeniom sieci. Tak wygląda nowoczesna ekologia.

We Włoszech planuje się już następny krok – inteligentne liczniki gazu mają być wprowadzane od 2014 roku.

JAK TO WYGLĄDA Na stronie JRC dostępna jest uproszczona wizualizacja w języku angielskim przedstawiająca różnice między dzisiejszymi sieciami, a sieciami inteligentnymi. Zawiera ona opisy podstawowych części składowych sieci: prosumenci, elektrownie i ciepłownie, odbiorcy energii (prywatni, przemysłowi i komercyjni), systemy magazynowanie nadwyżek energii, połączenie sieci energetycznej z informatyczną, samochody elektryczne.

Dodatkowo wizualizacja pokazuje stan sieci w różnych porach dnia, teraz i w 2020 r., kiedy to 80% Europejczyków ma mieć możliwość korzystania z inteligentnych liczników. Różnice między teraźniejszością, a przyszłością dotyczą w dużej mierze źródeł energii, efektywności jej wykorzystania, płynności działania całej sieci oraz emisji dwutlenku węgla.

3

INTELIGENTNE SIECI CZY LICZNIKI

Inteligentne sieci są bardzo dużym przedsięwzięciem, zaś pierwszym krokiem są inteligentne liczniki. W Polsce ich wymiana dopiero powoli się zaczyna. W innych krajach trwa już od lat. Główną rolę we wszystkich krajach odgrywają dostawcy energii – to oni w dużej mierze podejmują bezpośrednie działania i wprowadzają pilotażowe projekty.

Popatrzmy na przykłady:

• Włochy – wymieniono 36 mln liczników w latach 2001-2008, • Szwecja – 5,2 mln liczników w latach 2003-2009, • Finlandia – 5,1 mln liczników do końca 2013 roku, • Wielka Brytania – 56 mln liczników do 2019 roku, • Francja – 35 mln liczników do 2017 roku, • Hiszpania – 28 mln liczników do 2018 roku.

Duńskie badania zachowań konsumentów wskazują, że dzięki stałemu podglądowi aktualnego zużycia energii, można zmniejszyć rachunki o ok. 15%. Przewiduje się, że łącznie do 2020 r. w Unii zostanie wymienionych do 180 mln liczników na inteligentne. Te liczby pokazują skalę przedsięwzięcia oraz to, że przyszłością Europy jest jedna, wspólna sieć energetyczna.

CZEGO DOTYCZĄ PROJEKTY

Mówiąc o inwestycjach i projektach chodzi przede wszystkim o stworzenie technicznego rozwiązania dla systemu kontroli i automatyzacji sieci energetycznej. Po drugie pracuje się nad sposobem komunikacji między uczestnikami sieci z uwzględnieniem ograniczonej formy komunikacji ze strony indywidualnych konsumentów energii. Następnie stworzone modele sieci muszą zostać zanalizowane w większych skalach, aby sprawdzić jak zachowują się w bardzo wymagających warunkach rzeczywistej sieci energetycznej. Jeszcze jeden temat to sposób magazynowania nadwyżek energii i na koniec, samochody elektryczne jako część sieci – z jednej strony wymagają ładowania, a z drugiej mogą być magazynami energii.

Prace nad nowymi technologiami służącymi ISE prowadzone są z coraz większym natężeniem. Można w pewnym sensie powiedzieć, że jest to wyścig. Jednak jest to wyścig, w którym jesteśmy jako Europejczycy jedną drużyną. Efekty badań i doświadczenia z pilotażowymi projektami jednych państw służą innym. Najlepsze metody zostaną wypracowane wspólnie. Wszyscy możemy wygrać, pytanie tylko jak szybko?

Zdjęcie z nagłówka pochodzi ze strony http://www.esna.org/2013/june/article4