Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

INSTYTUCJONALNE I POZAINSTYTUCJONALNE

WSPARCIE OSÓB STARSZYCH

prof. UZ dr hab. Grażyna GajewskaUniwersytet Zielonogórski 11.05.2014r.

Katedra Opieki Terapii i Profilaktyki SpołecznejG.Gajewska@ipp.uz.zgora.pl

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

CEL PRZEDMIOTU:Zainspirowanie do przeanalizowania i poszerzania wiedzy z zakresu instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego wsparcia osób starszych, a także umiejętności poszukiwania i zastosowania skutecznych i innowacyjnych sposobów ich realizacji ze wskazaniem na niezbędne kompetencje służące temu celowi.

ZAKRES TEMATYCZNY PRZEDMIOTU:

• Istota, specyfika, aspekty i źródła wsparcia osób starszych. Teoria, metodyka a praktyka.

• Możliwości i ograniczenia wsparcia instytucjonalnego osób starszych.

• Wsparcie pozainstytucjonalne. • Doświadczenia wybranych krajów Europy –

poszukiwania innowacyjnych rozwiązań wsparcia osób starszych.

• Ewaluacja wsparcia osób starszych w środowiskach lokalnych. Budowanie społeczeństwa wspierającego osoby starsze.

Warunki zaliczenia

• Ćwiczenia kończą się zaliczeniem. • Zaliczenie uzyskuje się na podstawie

następujących kryteriów: • Aktywna obecność na zajęciach• Przygotowanie do zajęć (znajomość

tematycznej literatury)• Przygotowanie pisemnej pracy zaliczeniowej

Wsparcie osób starszych

Instytucjonalne• Złe w świadomości

społecznej:• Gubiące człowieka• Mało elastyczne• Narzucane,

schematyczne• Z brakiem

indywidualnego podejścia …

Pozainstytucjonalne• Dobre w świadomości

społecznej• Dające z siebie wszystko

co możliwe• Zindywidualizowane• Ludzkie• Elastyczne …

Opieka – pomoc - wsparcie

• Pojęcia tożsame ?• Są między nimi różnice? Jakie?• Są między nimi podobieństwa? Jakie?

Konsekwencje przyjętego rozumienia pojęć dla praktyki

Definicja wsparcia

• Niejednomyślność naukowa (pomoc, wzmocnienie, podtrzymywanie, zasilanie)

• Jednoznaczność potoczna

„Wsparcie w ogóle”

• Rodzaj zrelatywizowanego pomagania o charakterze wzmacniania jednostki (jednostek, grup, społeczności), gdy znajduje się ona (one) w sytuacji z pogranicza trudności lub w sytuacji normalnej, które ułatwią podnieść komfort. Może być więc ułatwieniem, podniesieniem komfortu lub wzmocnieniem więzi

(G. Gajewska 2009)

Rodzaje wsparcia

• Pozytywne – negatywne• Interpersonalne – społeczne• Rodzinne, społeczne, woluntarystyczne• Instytucjonalne – pozainstytucjonalne• Formalne – nieformalne• Obiektywne - subiektywne• Emocjonalne, wartościujące, instrumentalne,

informacyjne …

Elementy mechanizmu wsparcia

• Podmiot wspierający• Obiekty wsparcia• Dawanie wsparcia• Znaczenie wsparcia spostrzeganego• Odrzucanie wsparcia oferowanego• Efektywność wsparcia społecznego(G. Gajewska 2009, s.53-78)

Kto nie może wspierać innych1. Ten kto sam nie czuje się osoba dostatecznie i

pozytywnie wspieraną2. Nie poradził sobie z wyparciem nieprawidłowych

skutków zdarzeń krzywdzenia z dzieciństwa3. Nie jest dostatecznie komunikatywny, empatyczny,

asertywny4. Sam nie posiada ukształtowanych na odpowiednim

poziomie wzorów radzenia sobie samemu 5. Nie wie co jest prawidłowe, a co nie w rozwoju

człowieka 6. Daje złe wzory postępowania, nie jest autorytetem…

Efektywność wsparcia• Obiektywny stan potrzeb osoby wspieranej (G.

Caplan 1964) – pozytywny skutek wsparcia osób znaczących

• Dopasowanie wsparcia do oczekiwań podmiotu (R.Cieślak)

• Znaczenie diagnozy• Spójność cech dawcy i biorcy• Funkcja cech osobowości: życzliwości, empatii,

asertywności – atmosfera wsparcia• Gotowość do wsparcia D.Becelewska • Asertywność – H.Hamer• Poziom chęci uczenia się – D.Goleman

Integracja i indywidualizacja wsparcia

• W ciągu życia - wewnętrzna• W przestrzeni życia• W relacjach międzyludzkich ….

Rewitalizacja społeczna

• Współcześnie uznany kierunek zmian myślenia o zmianie• Od aktywizacji do rozwoju• Zwiększenie partycypacji

społecznej

Społeczeństwo przyjazne starszym

• Czyli jakie?• Starsi w instytucjach – humanizacja• W środowisku życia• Miejsce starszych wśród innych osób• Odrzucenie starszych przez młodych• Dzieci a osoby starsze• Osoby starsze a osoby starsze• W rodzinie i poza nią

Nowa idea

Proszę nie pomagaj mi • a pomoc narzucona – proszenie o

pomoc • Odkrywcze? Nowe? Co

podkreślające?• Anna Rurka, Guy Hardy, Christian

Defaus 2014

Ewaluacja wsparcia• Czy:• Jedynie wymóg?• Czy propozycja?

Projekt zindywidualizowany wsparcia osób starszych - elementy

• Diagnoza – Opis przypadku

• Propozycje wsparcia instytucjonalnego i pozainstytucjonalnego

• Ocena efektywności: wariant pozytywny i negatywny

Poszukiwanie pomysłów wsparcia osób starszych

• Pogotowie Babć (Niemcy – Polska)• Elektroniczny dom pomocy społecznej w Japonii• Babcie z wypożyczalni:

www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/1,96856,2347915.html

• Babcie założyły przedszkole: www.fakt.pl/Babcie-zalozyly-przedszkole-,artykuly,109413,1.html

• ….

Literatura• Gajewska G. (2009). Wsparcie dziecka w

rozwoju. Konteksty opieki i edukacji. Zielona Góra;

• Kijak R. J., Szarota Z. (2013). Starość. Między diagnozą a działaniem. Warszawa;

• Analiza stron internetowych, wybranych doniesień elektronicznych dotyczących wsparcia osób starszych (zdarzeń, dobrych praktyk, uchwał, rekomendacji europejskich, strategii);

• + uzupełniająca

Kontakt w razie pytań i wątpliwości dotyczących dalszej współpracy

G.Gajewska@ipp.uz.zgora.pl609 508 598

Projekt systemowy pn.: „Podnoszenie kwalifikacji kadr pomocy i integracji społecznej w województwie lubuskim” realizowany ze środków Unii Europejskiej

Dziękuję ślicznie za uwagę i zapraszam

na kolejne spotkanie w czerwcu