instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · instrukcja montażu i obsługi eb 8310-5 pl...

24
Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL Wydanie: grudzień 2016 (10/13) Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa Siłowniki pneumatyczne typ 3271 i typ 3277 Powierzchnia membrany siłownika: 175 cm² i 750 cm² siłownik typu 3271 siłownik typu 3277

Upload: others

Post on 06-Oct-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

Instrukcja montażu i obsługi

EB 8310-5 PL Wydanie: grudzień 2016 (10/13)

Copy

right

© 2

016

by S

AMSO

N S

p. z

o.o.

do

wyda

nia p

olskie

go ·

Powi

elanie

jakim

ikolw

iek m

etoda

mi w

yłącz

nie za

zgod

ą SA

MSO

N S

p. z

o.o.

· W

arsz

awa

Siłowniki pneumatyczne typ 3271 i typ 3277

Powierzchnia membrany siłownika: 175 cm² i 750 cm²

siłownik typu 3271 siłownik typu 3277

Page 2: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

Wskazówki i ich znaczenie

NIEBEZPIECZEŃSTWO!Niebezpieczne sytuacje, które grożą utratą życia lub poważnym okale-czeniem ciała.

OSTRZEŻENIE!Sytuacje,, które mogą grozić utratą życia lub poważnym okaleczeniem ciała.

UWAGA!Ostrzeżenie przed uszkodzeniem i nieprawidłowym działaniem urządzenia.

WskazówkaDodatkowe wyjaśnienia.

RadaWskazówki praktyczne.

2 EB 8310-5 PL

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

Page 3: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

Spis treści

EB 8310-5 PL 3 Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

1 Ogólne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa ...............................................52 Budowa i sposób działania ...........................................................................62.1 Montaż zintegrowany na siłowniku typu 3277 .................................................62.2 Kierunek działania .........................................................................................72.2.1 Prowadzenie ciśnienia nastawczego w siłowniku typu 3271 ..............................82.2.2 Prowadzenie ciśnienia nastawczego w siłowniku typu 3277 ..............................82.3 Położenie bezpieczeństwa ..............................................................................82.3.1 Kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz ...........................82.3.2 Kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz ...........................93 Zastosowanie ................................................................................................93.1 Praca w trybie regulacyjnym ...........................................................................93.2 Praca w trybie przełączającym .......................................................................93.3 Wykonania ...................................................................................................94 Obsługa .....................................................................................................104.1 Wykonania z ogranicznikiem skoku ..............................................................104.1.1 Ograniczenie skoku minimalnego .................................................................104.1.2 Ograniczenie skoku maksymalnego ..............................................................104.2 Wykonanie z napędem ręcznym ...................................................................124.2.1 Zmiana skoku ..............................................................................................125 Serwis ........................................................................................................135.1 Demontaż siłownika .....................................................................................135.1.1 Zwalnianie fabrycznego napięcia sprężyn .....................................................145.2 Wymontowanie zespołu talerza membrany ...................................................145.3 Rozmontowanie zespołu talerza membrany ...................................................145.4 Montaż w zależności od kierunku działania ..................................................155.4.1 Ustawianie nakrętki trzpienia siłownika we właściwym położeniu ....................185.5 Wymiana uszczelek i łożysk .........................................................................185.5.1 Siłownik typu 3271 ......................................................................................195.5.2 Siłownik typu 3277 ......................................................................................195.5.3 Wykonanie z ogranicznikiem skoku ..............................................................205.5.4 Wykonanie z napędem ręcznym ...................................................................205.6 Montaż siłownika ........................................................................................205.7 Zmiana kierunku działania ...........................................................................22

Page 4: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

6 Tabliczka znamionowa ................................................................................237 Wymiary i ciężar ........................................................................................238 Pytania do producenta ................................................................................239 Narzędzia ..................................................................................................23

Page 5: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 5

Ogólne wskazówki dotyczące bezpieczeństwa

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

1 Ogólne wskazówki dotyczące bezpieczeństwaDla zapewnienia własnego bezpieczeństwa proszę stosować się do poniższych wskazówek dotyczących montażu, uruchomienia i eksploatacji urządzenia. − Urządzenie może być montowane i uruchamiane wyłącznie przez specjalistyczny perso-

nel zaznajomiony z montażem, uruchamianiem i obsługą tego siłownika. − W rozumieniu niniejszej instrukcji montażu i obsługi specjalistyczny personel to osoby,

które ze względu na swoje branżowe wykształcenie, swoją wiedzę i doświadczenie oraz znajomość odnośnych norm są w stanie ocenić zakres powierzonych im prac i ewentual-ne, związane z tym zagrożenia.

− Zagrożeniom, których źródłem może być ciśnienie sterujące i ruchome części siłownika należy zapobiegać za pomocą odpowiednich środków.

Ponadto w celu uniknięcia uszkodzenia urządzenia: − wymagany jest odpowiedni transport i składowanie.

Page 6: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

6 EB 8310-5 PL

Budowa i sposób działania

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

2 Budowa i sposób działaniaSiłowniki typu  3271 i  3277 firmy SAM-SON są montowane na zaworach skoko-wych typoszeregu 240, 250, 280 i 290.Siłowniki składają się z dwóch osłon (1, 2) membrany, z membrany (4) z talerzem (5) membrany i ze sprężyn (10).Ciśnienie nastawcze (przyłącze S) wytwarza na powierzchni membrany siłownika siłę, którą równoważą zamontowane w nim sprężyny (10). Liczba sprężyn i ich wstępne napięcie określają nominalny zakres sygnału (zakres ci-śnienia nastawczego), przy czym skok jest pro-porcjonalny do ciśnienia nastawczego.

Maksymalnie można zamontować 19 sprę-żyn, częściowo wkładanych jedna w drugą.Sprzęgło (27) łączy trzpień (2) siłownika z trzpieniem grzyba zaworu skokowego.

2.1 Montaż zintegrowany na siłowniku typu 3277

Siłownik w tym wykonaniu jest wyposażony w ramę przymocowaną do dolnej osłony membrany. Rama ta umożliwia zintegrowa-ny montaż ustawnika pozycyjnego i/lub sy-gnalizatora stanów granicznych. Zaletą ta-kiego rozwiązania jest to, że odczyt skoku

16

110

3336

52

S

4

4240341735

S

7

8

2741

kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz (na rysunku trzpień wysunięty na zewnątrz)

kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz

Rys. 1 · Rysunek przekrojowy siłownika typu 3271

Page 7: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 7

Budowa i sposób działania

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

w ramie jest chroniony przed oddziaływa-niem czynników zewnętrznych.Szczegółowe informacje na temat montażu i elementów wyposażenia dodatkowego za-wierają instrukcje montażu i obsługi odpo-wiednich urządzeń peryferyjnych.

2.2 Kierunek działaniaKierunek działania zależy do sposobu uło-żenia sprężyn i talerza membrany. W siłow-nikach o działaniu „trzpień siłownika wcią-gany do wewnątrz“ sprężone powietrze jest doprowadzane do przyłącza w górnej osło-nie (1) lub (75) membrany w wykonaniu z ogranicznikiem skoku. W siłownikach o działaniu „trzpień siłownika wysuwany na

16

1

10

3336

5

22

2

S

4

42

3440

3517

7

8

27

4241

S

kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz na rysunku trzpień wysunięty na zewnątrz

kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz

Legenda do rys. 1 i 21 górna osłona membrany2 dolna osłona membrany4 membrana5 talerz membrany7 trzpień siłownika8 nakrętka10 sprężyny16 odpowietrzenie17 pierścień uszczelniający22 śruba27 sprzęgło33 nakrętka

34 nakrętka okrągła czołowa rowkowa

35 element dociskowy36 rurka dystansowa40 pierścień uszczelniający

wałek41 zgarniak42 łożysko ślizgoweS przyłącze ciśnienia

nastawczego

Rys. 2 · Rysunek przekrojowy siłownika typu 3277

Page 8: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

8 EB 8310-5 PL

Budowa i sposób działania

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

zewnątrz“ sprężone powietrze jest doprowa-dzane do przyłącza w dolnej osłonie (2) membrany.Kierunek działania siłownika można zmie-nić. W tym celu siłownik trzeba zdemonto-wać z zaworu.Zmiana kierunku działania: patrz rozdz. 5.7.

2.2.1 Prowadzenie ciśnienia nastawczego w siłowniku typu 3271

W siłowniku typu 3271 z trzpieniem wysu-wanym na zewnątrz (rys. 1, po prawej stro-nie) ciśnienie nastawcze jest prowadzone po-przez dolne przyłącze (S) do dolnej komory membrany i przesuwa trzpień (7) siłownika do góry, przeciwdziałając sile sprężyn.W siłowniku w wykonaniu z trzpieniem wcią-ganym do wewnątrz (rys. 1, po lewej stronie) ciśnienie nastawcze jest prowadzone poprzez górne przyłącze (S) do górnej komory mem-brany i przesuwa trzpień (7) siłownika do do-łu, przeciwdziałając sile sprężyn.

2.2.2 Prowadzenie ciśnienia nastawczego w siłowniku typu 3277

W siłowniku typu 3277 w wykonaniu z trzpieniem wysuwanym na zewnątrz (rys. 2, po prawej stronie) ciśnienie nastaw-cze jest doprowadzane jest z boku do ramy połączonej wewnętrznym kanałem z dolną komorą membrany. Ciśnienie nastawcze

przesuwa trzpień (7) siłownika do góry, przeciwdziałając sile sprężyn.Za pomocą bloku przyłączeniowego można podłączyć w tym miejscu ustawnik pozycyj-ny bez konieczności stosowania dodatkowe-go orurowania do połączenia z siłownikiem (szczegółowe informacje zawiera instrukcja montażu i obsługi ustawnika pozycyjnego).W siłowniku w wykonaniu z trzpieniem wciąganym do wewnątrz (rys. 2, po lewej stronie) ciśnienie nastawcze jest prowadzo-ne, jak w siłowniku typu 3271,poprzez gór-ne przyłącze (S) do górnej komory membra-ny i przesuwa trzpień (7) siłownika do dołu, przeciwdziałając sile sprężyn.

2.3 Położenie bezpieczeństwaW przypadku braku ciśnienia nastawczego sprężyny zamontowane w górnej lub dolnej komorze membrany decydują o kierunku działania i w związku z tym o położeniu bezpieczeństwa siłownika.

2.3.1 Kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz

Przy spadku ciśnienia nastawczego lub awa-rii zasilania sprężyny przesuwają trzpień si-łownika do dołu i zamykają np. połączony z nim zawór przelotowy Zawór jest otwiera-ny przy wzroście ciśnienia nastawczego i pokonywaniu siły napięcia sprężyn.

Page 9: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 9

Zastosowanie

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

2.3.2 Kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz

Przy spadku ciśnienia nastawczego lub awa-rii zasilania sprężyny przesuwają trzpień si-łownika do góry i otwierają połączony z nim zawór przelotowy.Zawór jest zamykany przy wzroście ciśnie-nia nastawczego i pokonywaniu siły napię-cia sprężyn.

3 ZastosowanieInformacje na temat sposobu zamontowania siłownika na zaworze i zdemontowania si-łownika z zaworu zawiera instrukcja monta-żu i obsługi danego zaworu regulacyjnego.

3.1 Praca w trybie regulacyjnym

Siłowniki pneumatyczne typu 3271 i 3277 mogą być zasilane w trybie regulacyjnym powietrzem o maks. ciśnieniu 6 bar.

3.2 Praca w trybie przełączającym

Aby nie dopuścić do uszkodzenia siłownika w wykonaniu z trzpieniem wciąganym do wewnątrz, ciśnienie powietrza zasilającego może przekraczać podczas pracy w trybie przełączającym (zawór o działaniu za-mknij/otwórz) graniczną wartość zakresu

sprężyn (nominalna wartość graniczna za-kresu sygnału) tylko o maks. 3 bar.Przykład

nominalny zakres sygnału

położenie bezpie-

czeństwa

maks. ciśnienie

powietrza zasilającego

0,2 bar do 1,0 bar trzpień siłownika wciągany

do wewnątrz

4 bar

0,4 bar do 2,0 bar 5 bar

0,6 bar do 3,0 bar 6 bar

Ponadto w przypadku pracy w trybie prze-łączającym:

Î siłowniki zasilane powietrzem o mniej-szym ciśnieniu oznaczyć naklejką „maks. ciśnienie powietrza zasilającego ograniczone do ... bar”.

Î W przypadku położenia bezpieczeństwa realizowanego jako „trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz“ i ograniczenia skoku wartość graniczna ciśnienia po-wietrza zasilającego może zostać prze-kroczona o maks. 1,5 bar.

3.3 Wykonania − Wykonanie standardowe

Siłownik pneumatyczny jest wyposażony w membranę o powierzchni 175 cm² lub 750 cm². W siłownikach w wykonaniu z ograniczeniem skoku z osłony (1) lub (75) i (2) membrany są wykonane z bla-chy stalowej powlekanej tworzywem sztucznym.

− Wykonanie z ogranicznikiem skokuSiłowniki mogą być wyposażone w re-gulowany mechanicznie ogranicznik

Page 10: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

10 EB 8310-5 PL

Obsługa

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

skoku służący do ograniczania skoku min. i maks.

− Wykonanie z napędem ręcznymSiłowniki mogą być wyposażone w na-pęd ręczny. Napęd ręczny jest zamonto-wany na górnej osłonie membrany si-łownika. Skok zmienia się za pomocą ręcznie obracanego pokrętła.

4 ObsługaUWAGA!Niewłaściwie doprowadzone ciśnie-nie nastawcze może spowodować uszkodzenie siłownika!Ciśnienie nastawcze doprowadzać do siłownika tylko od strony przeciw-ległej do sprężyn!

Właściwy nominalny/roboczy zakres sygna-łu, za którego pomocą może być pokonywa-ny skok siłownika, jest podany na tabliczce znamionowej.Dla zapewnienia bezawaryjnej pracy siłow-nika korek (16) odpowietrzający musi być drożny.

4.1 Wykonania z ograniczni-kiem skoku

W siłownikach z ogranicznikiem skoku moż-na ograniczać skok min. i maks., także jed-nocześnie.

4.1.1 Ograniczenie skoku minimalnego

1. Odkręcić nakrętkę (78) kontrującą i od-kręcić osłonę (73) ogranicznika skoku.

2. Odkręcić nakrętkę (70.1) kontrującą.3. Siłownik przestawić w położenie odpo-

wiadające min. skokowi zaworu.4. Dolną nakrętkę (70.2) dokręcić do oporu.5. Przytrzymać dolną nakrętkę (70.2) i za-

bezpieczyć w tym położeniu dokręcając górną nakrętkę (70.1).

6. Jeżeli min. ograniczenie skoku nie jest wymagane, nakrętki (70) dokręcić do końca trzpienia i zabezpieczyć w tym położeniu.

7. Zamontować osłonę (73) ogranicznika skoku i dokręcić za pomocą nakrętki (78) kontrującej.

4.1.2 Ograniczenie skoku maksymalnego

1. Odkręcić nakrętkę (78) kontrującą i od-kręcić osłonę (73) ogranicznika skoku.

2. Siłownik przestawić w położenie odpo-wiadające maks. skokowi zaworu.

3. Osłonę (73) ogranicznika skoku dokręcić do wyczuwalnego oporu i zamocować w tym położeniu za pomocą nakrętki (78) kontrującej.

Page 11: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 11

Obsługa

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

Rys. 3 · Siłownik typ 3271 (widok częściowy) z ogranicznikiem skoku

78

75

S

5073

70.2

16

77

34

76

70.1

S

16 odpowietrzenie34 nakrętka okrągła czołowa

rowkowa (górna)50 trzpień siłownika70 nakrętka (2)73 osłona ogranicznika skoku75 górna osłona membrany76 pierścień uszczelniający wałek77 łożysko suche78 nakrętka kontrującaS przyłącze ciśnienia nastawczego

kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz

kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz

Page 12: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

12 EB 8310-5 PL

Obsługa

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

4.2 Wykonanie z napędem ręcznym

4.2.1 Zmiana skokuPo odkręceniu nakrętki (66) kontrującej moż-na za pomocą pokrętła (60) ręcznego zmie-nić skok zaworu. Obrót w kierunku zgod-nym z ruchem wskazówek zegara powoduje wysuwanie trzpienia siłownika na zewnątrz.

Jeżeli siłownik ma być znów napędzany pneumatycznie, to trzeba pamiętać o tym, żeby wskaźnik (55) wskazywał na rowek w sprzęgle (51).Następnie pokrętło ręcznie zabezpieczyć w położeniu za pomocą nakrętki (66) kon-trującej.

siłownik typu 3271 z membraną o powierzchni 175 cm² siłownik typu 3271 z membraną o powierzchni 750 cm²

Legenda do rys. 4 i rys. 51 górna osłona membrany 20 śruba 40 pierścień uszczelniający wałek4 membrana 21 nakrętka 42 łożysko ślizgowe

5 talerz membrany 23 nakrętka wstępnego napięcia sprężyn 51 sprzęgło

7 trzpień siłownika 25 podkładka 55 wskaźnik8 nakrętka 33 nakrętka 60 pokrętło ręczne10 sprężyna 35 element dociskowy 66 nakrętka kontrująca17 pierścień uszczelniający 36 rurka dystansowa

Rys. 4 · Siłowniki pneumatyczne typu 3271 z membraną o powierzchni 175 cm² i 750 cm² i z napędem ręcznym

51

55

66

60

1

Page 13: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 13

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

5 SerwisJeżeli siłownik nie pracuje w prawidłowy sposób, trzeba ewentualnie zużyte części wymienić na nowe.

OSTRZEŻENIE!Niebezpieczeństwo okaleczenia przez wstępnie napięte sprężyny!Przed zdemontowaniem siłownika z zaworu zwolnić napięcie sprężyn!

WskazówkaO tym, że sprężyny są wstępnie na-pięte informuje naklejka umieszczo-na na siłowniku. Ponadto wskazują

na to dwie długie śruby widoczne w dolnej części siłownika.

5.1 Demontaż siłownika

OSTRZEŻENIE!Niedozwolone podnoszenie zaworu!Okaleczenie ciała i uszkodzenie urządzenia przez spadający zawór!Uchwyt transportowy siłownika wyko-rzystywać wyłącznie do zamontowa-nia lub zdemontowania siłownika, ale nie do podnoszenia całego zaworu!

1

20

2521

10

3336

5

23

22

4

42

403517

S

7

8

kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz (na rysunku trzpień wysunięty na zewnątrz)

kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz

śruby do wstępnego napinania sprężyn!

Rys. 5 · Otwieranie siłownika pneumatycznego typu 3271

Page 14: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

14 EB 8310-5 PL

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

5.1.1 Zwalnianie wstępnego napięcia sprężyn

1. Odkręcić i zdjąć nakrętki (21) krótkich śrub (20) osłony membrany.

2. Nakrętki (23) długich śrub (22) odkręcać równomiernie, za każdym razem tylko o kilka obrotów.

5.2 Wymontowanie zespołu talerza membrany

1. Zdjąć górną osłonę (1) membrany.2. Siłownik z trzpieniem wysuwanym na

zewnątrz: wyjąć sprężyny (10).

3. Z dolnej osłony membrany wyjąć talerz (5) membrany wraz z membraną (4) i trzpieniem (7) siłownika.

4. Siłownik z trzpieniem wciąganym do we-wnątrz: wyjąć teraz dostępne sprężyny.

5.3 Rozmontowanie zespołu talerza membrany

1. Membrana o powierzchni 750 cm²: trz-pień (7) siłownika osadzić w kluczu do nakrętek rowkowych tak, żeby przytrzy-mać nakrętkę rowkową.Membrana o powierzchni 175 cm²: w przypadku siłownika typu 3271 nakręt-kę nakręconą na trzpieniu siłownika przy-trzymać za pomocą klucza oczkowego.

4 membrana 5 talerz membrany 7 trzpień siłownika17 pierścień uszczel-

niający33 nakrętka34 nakrętka okrągła

czołowa rowkowa35 element dociskowy36 rurka dystansowa

17

3534

7

54

33

36

17

35

7

54

33

3634

kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz

kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz

Rys. 6 · Zespół talerza membrany siłownika z trzpieniem wysuwanym na zewnątrz/wciąganym do wewnątrz

Page 15: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 15

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

Siłownik typu 3277: trzpień siłownika zamocować w imadle ze szczękami ochronnymi.

2. Poszczególne elementy zdemontować w poniższej kolejności.

Kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz − nakrętka (33) lub nakrętka okrągła czo-

łowa rowkowa (34, górna) ogranicznika skoku

− element dystansowy (36) − pierścień uszczelniający (17) − talerz (5) membrany wraz z membraną (4) − element dociskowy (35)

Kierunek działania: trzpień siłownika wcią-gany do wewnątrz − nakrętka (33) lub nakrętka okrągła czo-

łowa rowkowa (34, górna) ogranicznika skoku

− element dociskowy (35) − talerz (5) membrany wraz z membraną (4) − pierścień uszczelniający (17) − element dystansowy (36)

5.4 Montaż w zależności od kierunku działania

RadaSAMSON zaleca posługiwanie się podczas montażu siłownika następu-jącymi narzędziami:

− klucz do nakrętek okrągłych czoło-wych rowkowych − tuleja do pierścieni uszczelniają-cych typu O-Ring

numer katalogowy: patrz rozdz. 9

Î Przed zamontowaniem sprawdzić, czy żadna z części nie jest uszkodzona, w razie potrzeby uszkodzoną część wy-mienić na nową.Trzpień (7) siłownika nie może być uszkodzony w strefie ślizgu łożyska (42) ślizgowego i pierścienia (40) uszczelnia-jącego wałek.

Położenie części w siłownikach typu 3271 i 3277 jest takie samo. Kolejność ich zamon-towania na trzpieniu siłownika decyduje o kierunku działania siłownika.1. Membrana o powierzchni 750 cm²:

trzpień (7) siłownika osadzić w kluczu do nakrętek rowkowych tak, żeby przy-trzymać nakrętkę rowkową.Membrana o powierzchni 175 cm²: w przypadku siłownika typu 3271 nakręt-kę nakręconą na trzpieniu siłownika przy-trzymać za pomocą klucza oczkowego.Siłownik typu 3277: trzpień siłownika zamocować w imadle ze szczękami ochronnymi.

2. Membranę (4) nałożyć na talerz (5) membrany tak, żeby nie była naprężona.Membrana o powierzchni 750 cm²: wy-brzuszenia membrany umieścić odpowied-nio do wgłębień talerza membrany.

3. Zamontować części odpowiednio do wy-maganego kierunku działania.

Kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz − Element (35) dociskowy nasunąć na na-

krętkę (34) okrągła czołową rowkową w sposób pokazany na rysunku.

Page 16: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

16 EB 8310-5 PL

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

− Talerz (5) membrany wraz z membraną (4) nasunąć na trzpień siłownika w taki spo-sób, żeby membrana była skierowania do dołu, a komora sprężyn w kierunku końca gwintu trzpienia membrany (do góry).

− Pierścień (17) typu O-Ring zamontować za pomocą tulei do montażu pierścieni uszczelniających typu O-Ring.

− Element (36) dystansowy skierowany we-wnętrznym ścięciem w kierunku pierście-nia typu O-Ring nasunąć na trzpień si-łownika.

− Nakrętkę (33) lub nakrętkę okrągłą czo-łową rowkową (34, góra) ogranicznika skoku nakręcić na trzpień siłownika.

Kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz − Element (36) dystansowy nasunąć na trz-

pień membrany aż do nakrętki (34) okrą-głej czołowej rowkowej, tak żeby we-wnętrzne ścięcie było skierowanie w stro-nę końca gwintu trzpienia siłownika (w kierunku przeciwnym od nakrętki okrągłej czołowej rowkowej lub w stronę pierście-nia uszczelniającego typu O-Ring).

− Pierścień (17) typu O-Ring zamontować za pomocą tulei do montażu pierścieni uszczelniających typu O-Ring.

− Talerz (5) membrany wraz z membraną (4) nasunąć na trzpień siłownika w taki sposób, żeby komora sprężyn była skie-

17

3534

7

54

33

36

Rys. 7 · Montaż dla zadania kierunku działa-nia „trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz”

17

35

7

54

33

3634

4 membrana 5 talerz membrany 7 trzpień siłownika17 pierścień uszczelniający33 nakrętka34 nakrętka okrągła czoło-

wa rowkowa35 element dociskowy36 rurka dystansowa

Rys. 8 · Montaż dla zadania kierunku działa-nia „trzpień siłownika wciągany do wewnątrz”

Page 17: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 17

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

rowana w stronę końcówki sprzęgającej trzpienia siłownika.

− Zamontować element (35) dociskowy. − Nakrętkę (33) lub nakrętkę okrągłą czo-

łową rowkową (34, góra) ogranicznika skoku nakręcić na trzpień siłownika.

4. Nakrętkę (33) lub nakrętkę okrągłą czo-łową rowkową (34, góra) ogranicznika skoku dokręcić zadając następujący mo-ment obrotowy:

− 25 Nm dla membrany o powierzchni 175 cm²,75 Nm dla membrany o powierzchni 750 cm².

5. Trzpień siłownika nasmarować w strefie łożyska ślizgowego smarem:

− membrana z NBR: smar 8152-0043, − membrana z EPDM lub PVMQ: smar

8150-4009.

7

34

124,

2±0,

1

X

7 trzpień siłownika34 górna osłona membrany

Rys. 9 · Wymiar nastawczy nakrętki okrągłej czołowej rowkowej dla siłownika typu 3271

7

34

225,

2±0,

1

X

Rys. 10 · Wymiar nastawczy nakrętki okrągłej czołowej rowkowej dla siłownika typu 3277

Page 18: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

18 EB 8310-5 PL

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

5.4.1 Ustawianie nakrętki trzpienia siłownika we właściwym położeniu

Jeżeli np. podczas rozmontowywania ze-społu montażowego talerza membrany na-krętka (34) na trzpieniu (7) siłownika została odkręcona i przestawiona, trzeba ustawić ją we właściwym położeniu postępując w po-niższy sposób.1. Nakrętkę (34) odkręcić z trzpienia (7)

siłownika i oczyścić oba gwinty.2. Gwint trzpienia posmarować w obsza-

rze późniejszego położenia nakrętki (34) środkiem zabezpieczajacym przed roz-kręcaniem 8121-3010 i zamontować nakrętkę (34) okrągłą czołową rowkową w taki sposób, żeby szczelina nakrętki była skierowana w stronę końcówki sprzęgającej trzpienia siłownika.

3. Następnie ustawić wymiar X, jak poka-zano na rysunku.

Siłownik wymiar X [mm]powierzchnia

membrany siłownika

siłownik typu 3271 X = 124,2 ± 0,1750 cm²

siłownik typu 3277 X = 225,2 ± 0,1

siłownik typu 3271 X = 95 ± 0,1 175 cm²

WskazówkaPrzed dalszym montażem siłownika odczekać do czasu stwardnieniem środka zabezpieczającego śruby przed rozkręceniem.

40

42

7

41

4042

42

41

siłownik typu 3271 siłownik typu 32777 trzpień siłownika 41 zgarniak40 pierścień uszczelniający wałek 42 łożysko ślizgowe

Rys. 11 · Uszczelnienie i łożysko siłownika typu 3271 i 3277

Page 19: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 19

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

5.5 Wymiana uszczelek i łożysk

W przypadku zużycia lub w ramach napra-wy należy wymienić pierścień (40) uszczel-niający wałek i, w razie potrzeby, zgarniak (41) i łożysko (42) ślizgowe.

5.5.1 Siłownik typu 32711. Zdemontować pierścień (40) uszczelnia-

jący wałek posługując się odpowiednim narzędziem z zaczepem.

2. Ostrożnie zamontować nowy pierścień uszczelniający wałek, nie uszkadzając uszczelnienia wargowego.

3. W razie potrzeby wymienić zgarniak (41) i łożysko (42) ślizgowe za pomocą odpowiedniego trzpienia z zaczepem lub rurki.

4. Części (40), (41) i (42) posmarować smarem.

5. Siłownik ponownie zmontować postępu-jąc zgodnie z opisem w rozdz. 5.6.

78

73

70.2

77

7675

34

70.1

34 nakrętka okrągła czołowa rowkowa 76 pierścień uszczel-

niający wałek70 nakrętki 77 łożysko suche73 osłona ograniczni-

ka skoku 78 nakrętka kontrująca

75 górna osłona membrany 63 wkręt bez łba

66, 70 nakrętki kontrujące

Rys. 12 · Uszczelka i łożysko ogranicznika skoku

76

34

5

18

23

12

1

1

2

8

8 nakrętka 59 rama10, 11 sprężyny 60 pokrętło ręczne51 sprzęgło 63 wkręt bez łba57 nakrętka kołpakowa 66 nakrętka kontrująca

Rys. 13 · Napęd ręczny, kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz

Page 20: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

20 EB 8310-5 PL

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

5.5.2 Siłownik typu 32771. Zdemontować pierścień (40) uszczelnia-

jący wałek posługując się odpowiednim narzędziem z zaczepem.

2. Ostrożnie zamontować nowy pierścień uszczelniający wałek, nie uszkadzając uszczelnienia wargowego.

3. W razie potrzeby wymienić zgarniak (41) i łożysko (42) ślizgowe za pomocą odpowiedniego trzpienia z zaczepem lub rurki.

4. Części (40), (41) i (42) posmarować smarem.

5. Siłownik ponownie zmontować postępu-jąc zgodnie z opisem w rozdz. 5.6.

5.5.3 Wykonanie z ogranicz-nikiem skoku

Siłowniki pneumatyczne typu 3271 i 3277 mogą zostać wyposażone w ogranicznik skoku.W górnej (75) osłonie membrany znajduje się pierścień uszczelniający wałek i łożysko suche.1. Odkręcić nakrętkę (78) kontrującą i od-

kręcić osłonę (73) ogranicznika skoku.2. Odkręcić obie nakrętki (70).3. Zdemontować górną osłonę membrany

postępując zgodnie z opisem w rozdz. 5.1.

4. Pierścień (76) uszczelniający wałek i/lub łożysko (77) suche zdemontować za po-mocą odpowiedniego narzędzia z za-czepem.

5. Za pomocą odpowiedniej rurki zamonto-wać nowe łożysko suche, następnie

6. Zamontować nowy pierścień uszczelnia-jący wałek, nie uszkadzając uszczelnie-nia wargowego.

5.5.4 Wykonanie z napędem ręcznym

1. Odkręcić nakrętkę (66) kontrującą i zwolnić za pomocą pokrętła (60) ręcz-nego sprężyny siłownika (10, 11).

2. Wykręcić gwintowany trzpień (63) i od-kręcić nakrętkę (57) kołpakową ze sprzę-gła (51).

3. Wybić kołek (62) rozprężny i zdjąć pier-ścień (54).

4. Odkręcić górną nakrętkę (8) okrągła rowkową i zdjąć ramę (59).

5.6 Montaż siłownika1. Zamocować części odpowiednio do wy-

maganego kierunku działania.

Kierunek działania: trzpień siłownika wysuwany na zewnątrz − Zamocować dolną osłonę (2) membrany. − Zmontowany fabrycznie trzpień siłowni-

ka wprowadzić do łożyska (42) ślizgo-wego osłony (2) membrany nie uszka-dzając pierścienia (40) uszczelniającego wałek.

− Sprężyny (10) umieścić w talerzu mem-brany w taki sposób, żeby ich położenie zostało ustalone w wytłoczeniach mate-riału.

Page 21: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 21

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

− Założyć górną osłonę (1) membrany lub, w siłowniku z ogranicznikiem skoku, zmontowaną fabrycznie osłonę (75) membrany ostrożnie nasadzić na trzpień siłownika nie uszkadzając pierścienia (76) uszczelniającego wałek.

Kierunek działania: trzpień siłownika wciągany do wewnątrz

− Górną osłonę (1 lub 75) membrany za-mocować, jak pokazano poniżej. Tylko taki sposób mocowana zapewnia pozo-stanie sprężyn (10) na ich miejscu.

− Zmontowany fabrycznie trzpień siłowni-ka z talerzem membrany wprowadzić w górną osłonę (1) membrany lub, w si-łowniku z ogranicznikiem skoku, w zmontowaną fabrycznie osłonę (75) membrany, nie uszkadzając pierścienia (76) uszczelniającego wałek.

− Sprężyny (10) umieścić w talerzu mem-brany w taki sposób, żeby ich położenie zostało ustalone w wytłoczeniach mate-riału.

− Dolną osłonę (2) membrany wraz z łoży-skiem ślizgowym ostrożnie nasunąć na trzpień siłownika nie uszkadzając pier-ścienia (40) uszczelniającego wałek.

1

10

2

78

27

4240

1

102212520

4240

78

27

1 górna osłona membrany 21 nakrętka2 dolna osłona membrany 25 podkładka7 trzpień siłownika 27 sprzęgło8 nakrętka 40 pierścień uszczelniający wałek10 sprężyny 42 łożysko ślizgowe20 śruba

Rys. 14 · Montaż siłownika odpowiednio do wymaganego kierunku działania

Page 22: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

22 EB 8310-5 PL

Serwis

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

2. Membranę ułożyć odpowiednio do otworów.

3. Przyłącza doprowadzenia powietrza ustawić w taki sposób, żeby znalazły się po tej samej stronie jedno nad drugim.

4. W razie potrzeby długie śruby (22) słu-żące do wstępnego napinania sprężyn przełożyć przez otwory w osłonach i na-kręcić nakrętki (23) mocujące z podkład-kami na tyle, żeby zetknęły się z osłoną.Przytrzymać główki śrub i równomiernie dokręcić nakrętki tak, żeby obie osłony stykały się z membraną.

5. Zamontować krótkie śruby mocujące wraz z podkładkami (25) i nakrętkami (21).

6. Wszystkie nakrętki dociągnąć na krzyż (175 cm² = 12 Nm/750 cm² = 25 Nm).

7. Następnie zamontować siłownik zgodnie z zaleceniami instrukcji montażu i obsłu-gi zaworu.Montując siłownik dociągać śruby (8) mocujące do uzyskania momentu obro-towego 150 Nm.

5.7 Zmiana kierunku działaniaMożna zmienić kierunek działania, a wraz z tym położenie bezpieczeństwa siłowników.

Î W celu zmiany kierunku działania siłow-nika należy go zdemontować z zaworu.

Realizowane położenie bezpieczeństwa „trz-pień siłownika wysuwany na zewnątrz” lub „trzpień siłownika wciągany do wewnątrz” jest zaznaczone na tabliczce znamionowej odpowiednim symbolem.

W siłownikach z napędem ręcznym zde-montować elementy napędu ręcznego zgod-nie z opisem w rozdz. 5.5.4.1. Siłownik zdemontować zgodnie z opi-

sem w rozdz. 5.1 do 5.3 i rozmontować zespół talerza membrany.

2. Zespół talerza membrany zmontować zgodnie z opisem w rozdz. 5.4 odpo-wiednio do wymaganego kierunku dzia-łania trzpień siłownika wysuwany na ze-wnątrz lub trzpień siłownika wciągany do wewnątrz.

3. Zamontować siłownik zgodnie z opisem w rozdz. 5.1.

WskazówkaNowe położenie bezpieczeństwa za-znaczyć na tabliczce znamionowej!

Page 23: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL 23

Tabliczka znamionowa

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa

6 Tabliczka znamionowaTabliczka znamionowaTabliczki znamiono-we siłowników pneumatycznych typu 3271 i 3277 są wykonane z tworzywa sztucznego i są przyklejane do osłony membrany. Za-wierają wszystkie informacje wymagane do zidentyfikowania urządzenia.

350 cm² 1.5 ... 2.7 bar22 ... 39 psi

15 mm

906

SAMSON 3271

Made in Germany

Var-ID12341 2 3 4 5 6 7

Serial no.maxp bar / psi

2.0 ... 2.7 bar29 ... 39 psi

G

NBR-

Rys. 15 · Przykładowa tabliczka znamionowa

Producent, oznaczenie typu − Var.-ID jako kod kreskowy i opis tekstowy − numer seryjny − kraj produkcji − powierzchnia membrany siłownika w cm² − materiał membrany: NBR, EPDM lub

PVMQ − symbol położenia bezpieczeństwa „trz-

pień siłownika wysuwany na zewnątrz” lub „trzpień siłownika wciągany do we-wnątrz”, w przykładzie: „trzpień siłowni-ka wysuwany na zewnątrz”

− nominalny zakres sygnału w bar i psi − symbol skoku roboczego w mm − zakres sygnału przy fabrycznie napię-

tych sprężynach − gwint przyłącza pneumatycznego: G,

NPT lub Rc − dopuszczalne ciśnienie zasilające pmaks

w bar i psi

7 Wymiary i ciężarWymiary i ciężar wykonań siłownika poda-no w karcie katalogowej u T 8310-1/4/5/6.

8 Pytania do producentaKierując pytania do producenta urządzenia proszę podać następujące dane: − oznaczenie typu − Var.-ID − powierzchnia membrany siłownika − nominalny zakres sygnału (zakres sprę-

żyn) w bar − wykonanie i kierunek działania siłownika

9 NarzędziaW razie potrzeby narzędzia montażowe można zamówić w serwisie SAMSON Sp. z o.o.

Narzędzie Nr katalogowy

Klucz do nakrętek okrągłych czołowych rowkowych 1280-3197

Tuleja do pierścieni uszczel-niających typu O-Ring 1280-3198

Tuleja do pierścieni uszczel-niających typu O-Ring (tylko dla siłowników z membraną o powierzchni 175 cm²)

1280-3206

Page 24: Instrukcja montażu i obsługi · 2017. 5. 5. · Instrukcja montażu i obsługi EB 8310-5 PL 9yanie gruzie 21 113 %opyrigt 21 by SS Sp z oo o wyania poskiego owieanie jakimikowiek

EB 8310-5 PL

SAMSON Sp. z o.o.Automatyka i Technika Pomiarowa02-180 Warszawa · al. Krakowska 197Tel. (0 22) 57 39 777 · Fax (0 22) 57 39 776www.samson.com.pl

SAMSON AGMESS- UND REGELTECHNIKD-60314 Frankfurt am MainWeismüllerstraße 3 · Postfach 10 19 01Tel. (069) 4 00 90

WJ 1

2/20

16

Copyright © 2016 by SAMSON Sp. z o.o. do wydania polskiego · Powielanie jakimikolwiek metodami wyłącznie za zgodą SAMSON Sp. z o.o. · Warszawa