inspektorati policor i kosovës

Inspektorati Policor i Kosovës

Raport vjetor 2008

Qeveria e KosovësMinistria e Punëve të Brendshme

Rr. “Lidhja e Pejës”, p.n

12000, Fushë Kosovë

038 552 510 / 038 200 185 10

[email protected]

Inspektorati Policor i Kosovës2008

I prezantuar Ministrit të Punëve të Brendshme në bazë të nenit 21.2 të Ligjit për Inspektoratin Policor të

Kosovës

�

Shkurtesat

DAK DrejtoriaeAnalizëssëKrimit

DKKO DrejtoriaKundërKrimittëOrganizuar

DME DepartamentipërMenaxhimineEmergjencave

DPZH DrejtoriapërPlanifikimdheZhvillim

DRP DepartamentiiRenditPublik

EPAC PartneritetiEvropianKundërKorrupsionit

IPK InspektoratiPolicoriKosovës

INIOP RrjetiNdërkombëtariMbikëqyrjevePolicore

KEEP KodiEvropianiEtikësPolicore

KKSB KëshillatKomunalepërSigurinëBashkësi

KELDP KëshillipërEmërimetëLartadheDisiplinëPolicore

MIK MenaxhimiiIntegruariKufirit

MPB MinistriaePunëvetëBrendshme

NJTR NjësiaeTrafikutRegjional

NJOM NjësiaOperativeMbështetëse

OSBE OrganizatapërSiguridheBashkëpunimnëEvropë

PK PoliciaeKosovës

PKK PikaeKalimitKufitar

QKSPEZH QendraKosovarepërSiguriPublike,EdukimeZhvillim

UNMIK MisioniCiviliKombevetëBashkuaranëKosovë

��

Përmbajtja

Fjala hyrëse e Ministrit

Përmbledhja ekzekutive e Kryeshefit Ekzekutiv të IPK-së

PJESA I: AktiviteteteDepartamentittëInspektimit

�. MenaxhimiiarmëvetëzjarritdhemunicionitnëSHPK

�. Menaxhimiibuxhetit,financavedheprokurimitnëSHPK

3. Menaxhimiiplanevelokalepolicore

�. MenaxhimiitrajnimevenëSHPK

5. Planifikimipërreagimpolicornësituataemergjente

�. Menaxhimiipolicisëkufitare

7. MenaxhimiitrafikutrrugorngaPoliciaeKosovës

�. Hetimiikrimittëorganizuar

PJESA II: AktiviteteteDepartamentittëHetimeve

��

�3

Fjala hyrëse e Ministrit

I bindur se besimi i publikut te Policia është indërlidhur në masë të madhe me qëndrimindhe sjelljen që ka Policia ndaj komunitetit nëpërgjithësi,enëveçantimerespektiminedinjitetitnjerëzor dhe të drejtave të lirive themelore tëindividit, kam kënaqësinë e veçantë të paraqesraportin vjetor tëpunëssë InspektoratitPolicortë Kosovës për vitin �00� i cili me të dhënat qëpërmbanpasqyrontëarrituratdhesfidatqëduhetadresuar.

Ndërtimi i një organizate Policore efektivedhe efikase është i mundur vetëm nëse kemiinstitucionetëpavaruradheprofesionaletëcilatpërkujdesenpërarritjeneqëllimevenë fushënesigurisësidhemenaxhimtëdisiplinësnëmënyrë tëpavarur.Sëkëndejmi,përtërealizuarkëtëështëerëndësishmetëkemiedhemekanizmaqëgarantojnëzbatiminekëtyreparimeve.

KykaqenëvitipërkushtimittonënëngritjenekapacitetevetëInspektoratitPolicorpërmesndërtimittëmekanizmavetjerëpërcjellëssidheinfrastrukturëslegaleqëmundësojnëpërcaktimineqartë të funksionevedheautorizimeveqë ka Inspektorati Policor në bazë të standardeve dhe parimeve më tëpërparuara.

KyraportpasqyrontëarriturateInspektoratitPolicorgjatëvitit�00�,rezultatii arritur përmes angazhimit dhe përkushtimit të të punësuarve në këtëinstitucion si dhe mbështetjes së fuqishme nga partnerët ndërkombëtar tëcilëveneujemishumëmirënjohës.

Duke qenë të vetëdijshëm se periudha para nesh kërkon realizimin dhepërmbushjeneshumëobligimevedheqëllimevepërkundër tëarriturave tëderitashme,lenëtëkuptojmësenukkavendpërvetëkënaqësi,porkërkohetmëshumëpërkushtim,sakrificadheangazhimprofesional.

Themelimi dhe funksionalizimi i KELDP si mekanizëm për disiplinën dheemërimet e Larta në Polici ka pasur ndikim të rëndësishëm dhe pozitiv nëngritjeneefikasitetittëInspektoratitPolicordhetëPolicisëesidomosngritjene profesionalizmit, objektivitetit, paanshmërisë, mosdiskriminimit dherespektimittëtëdrejtavetënjeriutngaPolicia.

NedotëangazhohemiqëpjesëtarëtePolicisësëKosovëspërveçasajqëduhettëdukenmirësiçedhepodukentani,tëvazhdojnëtëjenëedhemëtëdashur

��

përqytetarëtdhemëtëpranuarpërta,nëmënyrëqëmisioniityretëjetënëfunksiontëfilozofisësëshërbimitndajkomunitetit.

MinistriaePunëvetëBrendshmekavendosurlartnëkuadërteprioritetevetë saja funksionalizimin dhe ngritjen e kapaciteteve të Policisë së Kosovës.Tanimë kemi kompletuar infrastrukturën ligjore duke miratuar Ligjin përPolicinëdhedukeemëruarstafinelartëmenaxhuesnëpërputhjemeLigjineri.

NejemitëpërkushtuartëzhvillojmëpolitikatëqartapërngritjenprofesionaletëmëtutjeshmetëPolicisësëKosovëspërmesngritjessëkapacitetevehumane,përmirësiminekushteve tëpunës, pajisjenmë tëmirë,qëdo tëmundësojndërtiminenjëPolicieefektivedheefikase,tëpërgatiturmirë,numerikishtjoshumëtëmadheportëshpërblyermëmirëeqënjëheritështëedhevizioniynë.

NedotëangazhohemiqëpjesëtarëtePolicisësëKosovëspërveçasajqëduhettëdukenmirësiçedhepodukentani,tëvazhdojnëtëjenëedhemëtëdashurpërqytetarëtdhemëtëpranuarpërta,nëmënyrëqëmisioniityreishenjtëtëjetësamëirealizueshëmdukeingriturkapacitetetetyredhedukeipërmirësuarperformancënvazhdimisht.NëarritjenekëtijobjektivipadyshimserolkyçdotëluajëedheInspektoratiPolicoriKosovësdukedhënërekomandimepërngritjeneperformancëssëpjesëtarëvetëPolicisësëKosovësnëpërputhjemeLigjinpërPolicinëdheligjettjeraorganike.

TëarrituratePolicisësëKosovësdëshmojnësepërkundërfaktitsepjesëtarëtesajnukkanëqenëtëstimuluarmaterialisht,kanëdëshmuarshkallëtëlartëtëprofesionalizmit.Motivipërt’ishërbyerqytetarëvedhepërtëmbrojturjetëndhepronënetyreitejkalonkufizimetenatyravetjeraqëmundtëkenëeprorëtdhezyrtarëtpolicortëPolicisësëKosovës.

Padyshimsesistemiidrejtësisëpenaleluannjërolkyç nëruajtjenerenditligjordhesePoliciakapjesënesajtëpërgjegjësisë.Ështëmerëndësijetikeqëbrendakëtijsistemi tëkemimekanizmaefikasdemokratik tëcilëtdo tëkujdesënqëPoliciatëpërmbushëmisioninesajnëmënyrëtëdrejtëdhenëbazëtëparimevetëdemokracisëdhesundimittëligjitnëpërgjithësi.DukeunisurngakyparimpresimqëInspektoratiPolicortëketëroltërëndësishëmnëarritjenekëtijqëllimidukendjekurnëvazhdimësiparimeteprofesionalizmit,objektivitetit, paanshmërisë politike, mosdiskirminin dhe respektimin e tëdrejtavetënjeriut.

Zenun Pajaziti

MinistërMinistriaePunëvetëBrendshme

Udhëzues për SHPK-nëUdhëzues për SHPK-në

�5

Përmbledhja ekzekutive nga Kryeshefi Ekzekutiv

Inspektorati Policor i Kosovës filloi së ekzistuari nga data 3 korrik 2006, që ishte dita e parë e trajnimit, me ndihmën e Ekipit Implementues të Organizatës për Siguri dhe Bashkëpunim Evropian. Inspektorati Policor i Kosovës është themeluar në bazë të Rregullores së UNMIK-ut 2005/54 dhe Urdhëresës Administrative 2006/9, si agjencion ekzekutiv në kuadër të Ministrisë së Punëve të Brendshme

Bazuarnënenin��.�tëLigjitpërInspektoratinPolicortë Kosovës, kam nderin t’iu prezantoj Raportin etretëvjetor(�00�)tëInspektoratitPolicortëKosovës.Ky dokument i rëndësishëm si publikim i rregullt iMinistrisë së Punëve të Brendshme, paraqet njërënnga metodat primare të Ministrisë së Punëve tëBrendshme të sigurimit të asaj që shërbimi policorështë i përgjegjshëm ndaj qytetarëve të cilëve iushërben.

Edhepasdyviteegjysmëaktiviteti,kontributiiIPK-sëkaqenëevidentdheështëvlerësuarngafaktorivendordhe ai ndërkombëtar. Raportet e inspektimeve dhehetimittëankesaveedhekëtëvitikanëofruarMinistrit,instrumentineidentifikimittëçështjevenëdrejtimtëngritjessëperformancëspolicore.

Nga korriku i vitit �00� ka hyrë në fuqi Ligji për Inspektoratin Policor të Kosovësqë përcakton organizimin, funksionet dhe autorizimet e Inspektoratit Policor tëRepublikëssëKosovës.InspektoratiPolicoriRepublikëssëKosovësështëagjencionekzekutivnëkuadërtëMinistrisësëPunëvetëBrendshme,ipavarurngaPoliciaeRepublikëssëKosovës”.

Inspektorati Policor i Kosovës ka dizajnuar dhe funksionalizuar një strukturëorganizative funksionale bazuar në mandatin e saj. Departamentet operative kanëvazhduarmemisioninetyrenëmbikëqyrjenemënyrëssëkryerjessëdetyravengaPoliciaeKosovës,dukeupërkujdesurqëligji tëzbatohetnëmënyrëprofesionale,efektivedheefikase.

Duke kombinuar dy funksionet primare në ndjekje të parimeve të përgjegjësisëdhe transparencës, këtë vit IPK-ja përmes Departamentit të Inspektimeve kafunksionalizuartetë(�)inspektimetëzakonshmedheshtatë(7)tëjashtëzakonshme,ndërsaDepartamentiiHetimevekaproceduarrreth�.0��lëndë(ankesa)tëpranuara.Nëkëtëraportnukjanëprezantuarmaterialengainspektimetejashtëzakonshme,që konform Ligjit për Inspektoratin Policor të Kosovës (neni ��.�) konsiderohen të“ndjeshme”portëcilatiujanëprezantuarautoritetevekompetente.

NëngritjeneefikasitetittëagjencionittonëesidomosnëngritjeneprofesionalizmittëPolicisëkapasurndikimtërëndësishëmthemelimidhefunksionalizimiiKëshillitpërEmërimetëLartadheDisiplinëPolicore(KELDP),icilishqyrtonlëndëtehetuarangainspektorëtpolicor,dukemarrëparasyshrekomandimetpërmasatepropozuara.

Nëvazhdënengritjessëvazhdueshmeprofesionale,IPK-janëpërkrahjetëOSBE-së

1

��

ka angazhuar personelin në trajnime të vazhdueshme të zhvilluara nga konsulentvendorendërkombëtar,sinjohëstëmirëtëfushavetëburimevenjerëzore,teknikavetëintervistimitdhefushavetjerameinteres.

Vitiqëlëmëpasdotëjetëvitedheinjësuksesitjetërtëorganizatës,ngasenëplanineinfrastrukturësligjore,InspektoratiPolicoriKosovësështëkompletuarpërveçsemeligjinedheme„ProceduratStandardetëOperimit”.Pjesëmarrjajonëkaqenëaktiveedhenëgrupetpunuesepërhartimineaktevenënligjoreqëburojnëngaligji:KëshillitpërEmërimetëLartadheDisiplinëPolicore(KELDP)dhekategorizimiishkeljevetërëndadhetëlehta.

Meqëagjencioni ynëkakaluar fazënendërtimit tëkapacitetevekadrovikedhenëfazën e zhvillimit të mëtutjeshëm të saj, ka rritur bashkëpunimin me agjencionedheorganizata tëndryshmebrendadhe jashtëvendit.Vlenpërmendur thelliminebashkëpunimit me gjykatat, prokurorinë, doganat, OSBE-në, Agjencionin KundërKorrupsionit, UNDP-në, etj. Në përkrahje të vazhdueshme të Misionit të OSBE-sënë Kosovë, është përfaqësuar në Konferencën e “Partneritetit Evropian KundërKorrupsionit dhe Mbikëqyrjeve Policore” (EPAC). Përkrahja e tillë nuk ka ngecuredhengaUNDP-jaecilanëbashkëpunimmeMPB-nëkambështeturpjesëmarrjeneagjencionittonënëpunëtorinëeorganizuarnëShqipëri,mbiprezantimineprojekteveprioritare të agjencioneve. Mbetet sfidë në të ardhmen anëtarësimi në RrjetinNdërkombëtartëMbikëqyrjevePolicore(INIOP).

Enver Rrustemi

KryeshefEkzekutiv

InspektoratiPolicorIKosovës

Udhëzues për SHPK-nëUdhëzues për SHPK-në

�7

PJESA I:

AKTIVITETET E DEPARTAMENTIT TË INSPEKTIMIT

• Departamenti i Inspektimeve ka filluar aktivitetin në korrik të vitit 2006, me fillimin e implementimit të programit të OSBE-së në ngritjen e kapaciteteve të para kadrovike të Inspektoratit Policor të Kosovës.

• Strukturimi i Departamentit të Inspektimit në kuadër të agjencionit, parashihet me Ligjin për Inspektoratin Policor të Kosovës, në nenin 5, pika 5.1 (Organizimi dhe struktura e Inspektoratit Policor të Republikës së Kosovës).

• Në bazë të nenit 10 të ligjit, pika a, (Autorizimet e përgjithshme të Inspektoratit Policor), Inspektorati Policor i Republikës së Kosovës ka autorizim të zhvilloj inspektime ndaj Policisë së Republikës së Kosovës dhe të raportoj mbi punën dhe efikasitetin në arritjen e qëllimeve.

• Në nenin 17 të ligjit, përcaktohen fushat e menaxhimit policor të cilat do të jenë objekt i inspektimeve të Departamentit të Inspektimeve.

��

��

MENAXHIMI I ARMËVE TË ZJARRIT DHE MUNICIONIT

��

Raport i inspektimit të zakonshëm nr. 1/2008

MENAXHIMI I ARMËVE TË ZJARRIT DHE MUNICIONIT

1. HYRJE

�.� InspektimiiparëizakonshëmiSHPK-sënëvitin�00�ështëibërëmedatën�0, ��, ��, �5 janar, në bazë të Rregullores �005/5� dhe Urdhëresës Administrative�00�/�.KyinspektimupërqendruanëkryerjenedetyravengaanaemenaxhmentitnëfushënearmëvetëzjarritdheështëndërmarrëngaKryeshefiEkzekutiviInspektoratitPolicortëKosovësdheekipitprej�7inspektorëvepolicorë.PërveçShtabitKryesortëSHPK-së,janëvizituaredhetëgjithakomandatregjionaledhenjënumëristacionevepolicore.KemihasurnënjëbashkëpunimdhegatishmëritëplotëngaanaepersonelittëSHPK-së.

�.� Qëngathemelimiisajnëvitin��,SHPK-jakaoperuarsipasstilitcivilejoushtarak(xhandarmërisë).KydallimështëirëndësishëmkurmerretparasyshmënyrasesiSHPK-japërdorëarmëtezjarritgjatëkryerjessëdetyravepolicore.NjënumërishtetevepërfshirëedheshteteteBE-sëkanëzhvilluarmodelineorganizimitpolicornë formë të xhandarmërisë. Struktura e xhandarmërisë është strukturë që ështënëmes tëstrukturësushtarakedheasajciviledukepërmbajturnëveteelementetëtëdyjastrukturave.Xhandarëtmëshumëangazhohennëintervenimeushtarake,sidoqoftë SHPK-ja ka strukturë civile policore, ashtu si dhe shumica e policive nështeteteEU-së,kumundohetqëtëminimizojpërdoriminearmëvegjatëkryerjessëdetyravepolicorepornë tënjëjtënkohëështënë fazën fillestare tëpërgatitjessënjësivespeciale tësajaedhenëkonceptetë intervenimevetëarmatosuradukemarrë disa koncepte trajnimi nga MSU-ja italiane të cilat në Kosovë për shkak tëinfrastrukturësdhegjendjesaktualepokonsiderohensimëefikaseporparrezikuarmodelinciviltëorganizatës.

�.3 Qëllimi i këtij inspektimi është të bëhen rekomandime se si menaxherët elartëtëSHPK-sëdotëmundtëpërmirësoninparaqitjennëmenaxhiminearmëvetëzjarritnëndjekjetëqëllimevenëvijim:

• PëlqimimestandardetrelevantebrendaKoditEvropiantëEtikësPolicore(KEEP),

• Pajtueshmëria me Rregulloren e UNMIK-ut �005/5�, Rregulloren eUNMIK-ut �00�/3�, Urdhëresën Administrative �003/� dhe legjislacioninpërkatës

• Tëinkurajohetmenaxhimiprofesional.

• Të ndihmohet furnizimi me kostot më efektive dhe përdorim i sigurt iarmëvetëzjarritngaanaapolicëvetëSHPK-së,dhe

• Tëidentifikohendhepërhapenpraktikatmëtëmira.

��

�.� Gjatë inspektimit, pjesëtarët e inspektoratit policor vizituan dhe intervistuanpjesëtarëteSHPK-sënëvijim:

• NdihmësiZëvendësKomisaritpërOperativë;

• DrejtoriiDrejtorisëpërBuxheteFinanca;

• DrejtoriiDepartamentittëNjësivetëSpecializuara;

• KomandantëtRegjional;

• KryesuesiteNjësiveRegjionalepërPërkrahjeOperative;

• KomandantëteStacionevePolicore;

• ZyrtarëtelartëtëDepartamentittëTrajnimevenëShkollëneShërbimitPolicor;

• PersonelipërtrajnimemearmëtëzjarritnëShkollëneShërbimitPolicortëKosovës(QKSPEZH).

�.5 Ky raport është përgatitur në bazë të parimit të përgjegjshmërisë dhetransparencëspublikeiciliparimështëimbështeturnënenin��tëKoditEvropiantëEtikësPolicore.

2. KRYERJA E DETYRAVE NË MENAXHIMIN E ARMËVE TË ZJARRIT

Organizimi aktual

�.� Shërbimi Policor i Kosovës është organizatë e cila si funksion themelor tësajkazbatimineligjit,nëbazaditoreofronshërbimetëpërgjithshmembisigurinëe jetës, pronës dhe rendit publik për qytetarët e Kosovës. Ky mision fisnik i kësajorganizateshpeshështëikarakteriturgjentkupërtëarriturefikasitetnëkryerjenedetyrave,zyrtarëtpolicorëtësajduhetqëtëjenëtëpajisurmenjohuritëbollshmeligjoredhemepajisjeadekuatepërtëarriturobjektivatekërkuara.Zyrtarëvepolicorëiujanëbesuarnjënumëriarmëvetëzjarrittëllojittëndryshëmsi:Gllok�x��,Gllok�x�7,AK-�7dheMP-5,përtëcilatjanëkursetdhecertifikimetpërtëcilatpjesëtarëtendryshëmtëSHPK-sëtrajnohennëbazëtënjësitevenëtëcilatshërbejnë.Përveçarmëvetëzjarritzyrtaretpolicor janëtëpajisuredhemepajisjetjerambrojtësesisprej,shuframetalike,jelekantiplumb,helmeta,automjetetëblinduara,etj.

�.� ShërbimiPolicoriKosovës,bazuarnëstrukturënorganizativetësajështëendarënëtri(3)shtyllakryesorekuhyjnëShtyllaeKrimit,ShtyllaeAdministratësdheShtyllaeOperativës,kunëkëtëtëfundithyjnëedheNjësitëeSpecializuaratëcilatsëbashkumeDepartamentinePolicisëKufitarebartinbarrënkryesorelidhurmemenaxhiminmedetyratdheoperacionetmerrezikshmëritëlartëdhesitëtillëatanëpërdorimkanëedhearmëtmëspecifikesesanjësitettjera.Nëkuadërtështyllësoperative hyjnë këto njësi të specializuara: Njësia Operative Mbështetëse (NJOM),NjësiapërMbrojtjetëAfërt(NJMA),NjësitiiParëIntervenues(FIT),NjësitiiQenve(K-�), Njësiti për Kontrollimine MjeteveEksplozive (IEDD), Njësia për Sigurimin eObjektevetëRëndësisësëVeçantë (DSSHPK)dheNjësiaeAnalizave, InteligjencësdheNegociatave(AIN).Njësitëtëcilatkanëarmëtëzjarritmëtëspecializuarajanë:NJOM,NJMA,FITdhePoliciaKufitare.PërveçrevolesGllok�X��me tëcilën janë

�3

tëtrajnuartëgjithëpjesëtarëteuniformuartëSHPK-së,atakanëedhearmëtAK-�7dheMP-5përtëcilatekzistojnëkursetetrajnimit,porkanëedhearmëtjeranëposedimpërtëcilatnukekzistonndonjëkursiveçantëtrajnimingaDepartamentiiTrajnimitsi:snajperdhepushkëShotgun.

�.3 Strukturimidheshpërndarjaekëtyrenjësivesidhetrajnimiityreështëbërënëatëmënyrëqëtëketësamëshumëefikasitetpërtëndërhyrenërasteteurgjencëskur rrezikohet jeta, prona apo rendi publik i qytetarëve të Kosovës. NJOM ështëe ndarë në gjashtë regjione dhe ajo kryen, përveç punëve të zakonshme policore,edhetëgjithadetyrateparashtruarangaKomandaRegjionaledheDepartamenti iNjësiveSpecialetëKomandësKryesorePolicore.PolicëteNJOM-së,përveçqëjanëtëtrajnuarmekonceptinMSUItalianepërballafaqimmetrazira,atajanëtëtrajnuarmeAK-�7,3�zyrtarëpolicorëdheMP-5,7�zyrtarëpolicorë.NJMAkapërgjegjësinëesigurimitdhepërcjelljessëpersonalitetevevendoredhendërkombëtaredhenëkëtëkuadërkaoperacionetërregullta(gjatëvitit�007kapasur3�operacionespecialetëpërcjellëssëdelegacionevetëndryshmendërkombëtareqëkanëvizituarKosovën,dhe�0aktiviteteoperativetëpërcjelljessëpersonalitetevevendore).KjonjësikatëkryertrajnimepërsiguriminepersonalitetevesipassistemitMSUitaliandhenga��pjesëtarëtëuniformuarkuprejtyre��kanëkryeredhekursinpërAK-�7.

�.� NjësiamëdelikatedhemëelitenëpërdoriminearmëvenëSHPKpadyshimështëNjësitiFITicilisipasParimevedheProceduravetëSHPK-së(P-�.55,pika�)“Misioniikëtijnjësitiështëtëushtrojveprimtarinëdhet’ikryejdetyratesajpolicorenë situatat më të rënda dhe më të rrezikshme policore”. Kjo njësi edhe pse nukkandonjëpaketë tëplotë trajnimipër t’uballafaquarmesituata të llojllojshmetërrezikshme,atakanëtëkryeradisatrajnimepërtaktikaintervenuese,ushtrimefizikedhemanipulimmearmëdhemelitarë.Armëtmetëcilat janëtëkualifikuar janë:AK-�7dheMP-5,�5zyrtarëpolicorëedhepsenëposedimkanëedhepushkëShotgun,snajperdhepajisjetjeratëcilësisëmjafttëlartëatonukpërdorën.Kazhvilluar�3operacione,ku�5prejtyrekanëqenëoperacioneintervenimi.

�.5 TëgjithakëtonjësitëspecializuaraishintëpajisuramePSO-tëetyre(tëcilatkishinhyrënë fuqimedatë �3.07.�007)dhepërmbaninrregullateangazhimitdheprocedurattjeratëpunës.Këtoproceduraedhepsesipastëintervistuarveiuduhejkohëpërt’udëshmuarfunksionaliteti i tyre,prapëseprapëishinnjëlehtësimpërpersonelinekëtyrenjësive.

Gjendja aktuale

�.� Qëngaviti ��ekëtej,nëntë (�)zyrtarëpolicorë janëvrarëgjatëkryerjessëdetyrës.Këtohumbjetëdhimbshmejetejapinnjëpasqyrimtënivelittëvepravepenale ku përfshihet dhuna dhe të cilat ndërlidhen edhe me numrin e madh tëarmëveilegaletëzjarritnëduarteqytetarevenëKosovë.ShërbimiPolicoriKosovësnëposedimtëvetinkadisallojetëarmëvembrojtësemetëcilatajoiushërbendheimbronqytetarëtsipjesëemisionittësajnënjëshoqërimenjënumërmjafttëmadhtëarmëveilegale.MenaxhimiiincidentevengaanaeSHPK-sënërastetqëpërfshijnëzbrazjenearmësngazyrtarëtpolicorëdhemetodatemenaxhimittëmirëmbajtjessëtyredukepërfshirëedhetrajnimindheshpenzimetebërajanëfushanëtëcilatInspektoratiPolicorështëiinteresuar.NëtabelëdotëparaqesimarsenalinearmëvenëposedimngaSHPK-ja.

��

Tabela 1: Informacione mbi armët në posedim të SHPK-së

Lloji i armës Sasia

Gllok�x�� 7.��0

Gllok�x�7 �5

AK-�7 �5�

Armëgjysmëautomatike �

MP-5 ��

Armëtëndryshme ��(nëdepotëlogjistikës)

�.7 ShpërndarjaekëtyrearmëveishtebërëdukeubazuarnërëndësinëoperativetënjësitevetëcaktuaranëstrukturënorganizativedhenëParimetdheProcedurateSHPK-së.Në tabelënemëposhtmeshohimsePoliciaKufitare,FIT-i,NJMOdheSHSHPK-DepartamentiiTrajnimitjanënjësitettëcilatpërveçsemerevoleGllok,janëtëpajisuredhemearmëtjerasi:MP-5,AK-�7,pushkëShotgun,pushkëSniper,kupërkëtodytëfunditnukekzistonndonjëkursiveçantëitrajnimitnëDepartamentineTrajnimit.

Tabela 2: Shpërndarja e armëve në SHPK

Arma

Regjionet përfshirë edhe NJOMR-të DPKNjësitë

Speciale (Shtab)

Departa.trajnimit

Pr Pz Gj Fe Pe Mi Pol. kuf. FIT NJMA SHSHPK

MP-5 5 5 5 5 5 5 - 5 �� -

AK-47 - - - - �+�� - 35 �� - 3�

Shotgun - - - - � - - � - -

Sniper - - - - - - - � - -

Gllok �.�0� �� 5�� 7� �3� �.�03 �� 7 ��

Rekomandimi nr. 1

IPKrekomandonsepërtëgjithaarmëtnëpërdorimngaSHPK-ja,samëshpejttëpërpilohendhetëaplikohenkursetetrajnimitparaseatot’ujepennëpërdorimzyrtarëvepolicorë.

�.� Siçshihetnëtabelë,tëgjithaNJMO-tëjanëtëpajisuramengapesë(5)MP-5përveçNJMO-sëngaPejaecilakaedhenëntë(�)AK-�7,një(�)pushkëheklerdhenjëpushkëShotgun.NëRegjioninePejësgjegjësishtnëStacioninPolicortëGjakovësekzistonin��armëtëgjata(��armëAK-�7,njëpushkëheklerdhenjëpushkëShotgun)tëcilatishintëmbylluranënjëdollaptëhekurtnëzyretëkujdestarisëdheqëmëparëishinpërdorurnganjënjësitstacionijashtëstrukturësorganizativeparatranzicioniteqëtanijanëjashtëfunksionimeurdhërtëKomandësRegjionaletëPejës.

�5

�.� MenaxhimimearmëtezjarritnëposedimtëSHPK-sëjanëtëparaparanënjëvargtëParimevedheProceduravetëkësajorganizatë.Parimi“Ruajtjaearmëve”(P-3.�0),“Dhëniaearmëvetëzjarrit/trajnimi”(P-�.�3),“Zbrazjaearmësdhehetimimbipolicinepërfshirë”(P-�.�7)janëdisangaparimetdheprocedurattëcilatduhetqëtarregullojnëkëtëfushë.InspektoratiPolicorvërejtisemenaxhmentiiSHPK-sëendenukkapërvetësuarapozhvilluarnjëmetodologjitëvetmenëlidhjemeinspektimine armëve të zjarrit ku do të kishte një sistem në të cilin çdo armë e zjarrit do tëduhejt’inënshtrohejnjëkontrollimimujortëobliguar,dukepërdorurnjëformularzyrtartëSHPK-sëqëdotëevidentoheshinnëbazënregjionale/qendroretëcilatdotëshërbeninsitëdhënatëcilatdotëidentifikonintrendeteparaqitjesdhesjelljessëzyrtarëvepolicor.Kjosituatëishteenjëjtënëtëgjitharegjionet.

Rekomandimi nr. 2

IPK rekomandon fuqishëm që SHPK-ja të zhvilloj një metodologji të vetme nëlidhjemeinspektiminearmëvetëzjarritnëtëgjitharegjionet.Kysistemduhettëbazohetnëpariminseçdoarmëezjarritduhett’inënshtrohetnjëkontrollimitëobliguarmujor,dukepërdorurnjëformularzyrtartëSHPK-sëdhetëevidentohennë bazën e të dhënave regjionale/qendrore. Këto të dhëna mund të analizohenpërtëidentifikuartrendetesjelljessëSHPK-së(nëlidhjemearmëtezjarrit)dherezultatetetyremundtëpërdorënpërtëmarrëvendimenëlidhjemetrajnimin,testimindhendëshkimetdisiplinore.

�.�0 Siformëevetmepërtëvërtetuarfunksionalitetinearmëszyrtareishtekujdesipersonal i policëve dhe koha kur ata i nënshtroheshin ricertifikimit kur dhe kanëmundësinëpërtëprovuararmënetyreeciladotëduhejtëndodhteçdo�0-��muaj,fatkeqësishtkyricertifikimnukzbatohetashtusiçështëparaparë.Përt’ukujdesurpërarmëtmedefekttëcilatiparaqesinpolicëtnëbazaindividualekuratavërejnëndonjëdefektnëarmënetyre,SHPKnëshërbimtëtijkapesë(5)servisertëarmëvetëzjarritdhenjë(�)tekniktëmunicionit,prejtëcilëvetre(3)janëtëkualifikuarngakompaniaaustriake“Gllok”.KëtaserviserveprojnënëbazëtëdërgesavetëcilatudërgohenngaNjësitetpërMirëmbajtjeneArmëvenëkuadërtëLogjistikëssëSHPK-së,tëcilatbëjnëevidentiminearmëvetëzjarrit,rasteteprishjessëarmëssidhetëdhënattjerapërcjellësesimunicioni,këllëfët,qesetemunicionit,etj.

�.�� Gjatëinspektimit,InspektoratiPolicorpërdorinjëtabelënëtëcilënkërkoheshintëdhënanëlidhjemepërdoriminearmëvetëzjarritngapjesëtarëteSHPK-sëgjatëvitit�007ngaecilatabelëishtevërejturseSHPK-jakanjënumërtëkonsiderueshëmtërastevetëpërdorimittëarmëssëzjarrit.Nëtabelëështëvërejturnjëkontrastnëlidhjemenumrinerastevengaregjioninëregjionsidhemevetëtëdhënatqëkaprezantuarshtabi.Gjatëvitit�007sipastëdhënavetëmarrurangashtabikemipasur3�rastetënxjerrjessëarmësngapolicëtsidhe3�rastetëshkrepjessëarmësngapolicët,gjatëvitit�00�kishte��rastetënxjerrjessëarmëssëzjarritme��rastetëshkrepjessëarmës,kjotregonsenëtëgjitharastetenxjerrjessëarmësngapolicëtështështënëmearmëdhenasjellëtepërfundimiseSHPK-janukregjistrontëdhënatevetëmtënxjerrjessëarmësoseatoregjistrohenvetëmkurtështihetmearmë.MePariminP-�.�3,kapitulli�,pikaB,ështëeparaparëqë”përposgjatëmirëmbajtjesdhegjatëushtrimeve,policëtnukguxojnëtanxjerrinarmënapotatregojnëarmënezjarritvetëmnëserrethanatkrijojnësituatëtëtillëqëlejontëbesohetsemundtëjetëedomosdoshmetëpërdoretarmanëpajtimmekëtëparim”.

��

Rekomandimi nr. 3

IPKrekomandonqëSHPK-ja tëdallojqartëkonceptinenxjerrjessëarmësdheshkrepjessëarmësdhekëtokategoritëjenëtëdallueshmedhetëevidentohensitëvetme.

Tabela 3: Përdorimi i armëve të zjarrit në SHPK

Lloji i incidentitRegjionet

Prishtinë Mitrovicë Prizren Gjilan Pejë Ferizaj

Numriirastevetënxjerrjessëarmësngapolicët

/ �7 / � � /

Numri.irastevetëshkrepjessëarmësngapolicët

/ 5 �0 � / �

Numriioperacionevepërtëcilatkaqenëeautorizuarndërhyrjanjësitevespeciale

/ �� / �3 / 55

Numriiincidentevemearmëzjarrikujanëtëpërfshiranjësitëpërreagimtaktik-FIT

/ � / / / /

Numriizbrazjeveaksidentalengaoficertëpaspecializuar

/ / / / / /

Numriizbrazjeveaksidentaletëarmëvenganjësitetespecializuara

/ / / / / /

Numriipolicëvetëvrarëmearmëzjarri / / / / / /

Numriipolicëvetelënduarmearmëzjarri / � / / / /

Numriiqytetarëvetëvrarëngaarmëzjarripolicore

/ � / / / /

Numriiqytetarëvetëlënduarngaarmëzjarripolicore

/ / / / / /

Numriiankesavengaqytetarëtnëlidhjemepërdoriminearmëvengapolicia

/ / / / / /

�.�� Regjioni i Mitrovicës dallon nga regjionet tjera në evidentimin e rasteve tëpërdorimit të armëve të zjarrit. Ky regjion bënë evidentim më të saktë të rastevetëndryshmetëpërdorimittëarmëvedhestatistikattregojnëseekzistonnjënumërshqetësuesinxjerrjessëarmësngazyrtarëtpolicorekuvetëmgjatëvitit�007kemipasur �7 raste të nxjerrjes së armës, dy (�) zyrtarë policorë të lënduar me armë

�7

zyrtarezjarridhenjë (�)qytetarëtëvrarëngaarmëzjarripolicore,ndërsagjithsejjanëpesë(5)rastetëshkrepjessëarmësngazyrtarëtpolicorë.Regjionettjerasiçshihetedhengatabelanukkanëndonjëevidencëtëtillë,atakanëarriturqëtëjapinpërgjigjevetëmpjesërishtnëpyetjeteprotokollitkutëdhënatmëtëkompletuarajanënënumrinerasteve“tëshkrepjessëarmësngapolicët”,kuGjilanikady (�)rastetëevidentuara,Prizreni(�0),Ferizaj(�),ndërsaPejaka�rasttëevidentuartënxjerrjessëarmës.

Rekomandimi nr. 4

IPKrekomandonqëSHPK-jatëaplikojnjëmetodologjitëevidentimittëpërdorimittë armëve si në nivelin regjional ashtu edhe në atë qendror që do të bazohejnë një mbikëqyrje strikte të policëve gjatë kryerjes së detyrave të tyre nga anaembikëqyrësve.PraktikaemirëngaRegjioni iMitrovicësmundtë jetënjëbazëfillestareeaplikimittëkësajmetodologjie.

�.�3 NëbazëtëproceduravetëSHPK-së,çdopolicicilikapërdorurarmënduhetqëtëpërpilojnjëraportnëlidhjemeçfarëdozbrazjetëarmëssëtij-qoftëzbrazjeaksidentaleapondryshe-samëshpejtqëtëjetëemundurdheçdoherëparasepolicitapërfundojorarinetijtëpunës,nëditënkurkandodhurincidenti.Raportiiparaqitetmbikëqyrësittëdrejtpërdrejtdhebrenda7ditëveidërgohetZëvendësKomisaritpërAdministratë(nëpërmjetkomandantittëstacionitdhekomandantitregjional).Nëtënjëjtënkohënjëkopjeeraportitidërgohet“Komisionitpërvlerësiminepërdorimittëforcës”përtëvlerësuardhepërcaktuarsasinëepërdorimittëforcës.Nëseekzistojnëdëshmi‘primafacie’(embështeturnëpërshtypjeneparë)përtapërkrahurprocedurëndisiplinore,raportiidërgohetKomisionitpërPërdorimineForcësdheIPK-së.

Rekomandimi nr. 5

IPKrekomandonqëtëhartohetnjëdoracakicilidotëpërmbajinformatanjoftuesekuzyrtarëtpolicorëdotënjoftohenmbirregullateangazhimitdhetëpërdorimittëforcësdhet’ishpërndahentëgjithëoficerëvepolicorë

�.�� SHPK posedon rregulloren për trajnim të obligueshëm ricertifikues nëpërdorimtëarmëvetëzjarritqëdotëthotëqësëpakunjëherënëvitçdozyrtarëi SHPK-së i cili është i autorizuar të mbajë armën e zjarrit, duhet t’i nënshtrohettrajnimitpërkatësdhetestimitnëmënyrëqët’irifreskojnjohuritëmbipërdorimineforcës,tëtestojarmënetijdhetëngritëvetëbesiminnënivelinesigurisësëtij.Trajnimiricertifikuessikurseedhevitinekaluarvazhdontëjetënjësfidëemadhepër zyrtarët e lartë të SHPK-së, duke ditur se trajnimi dhe testimi i tillë përmesricertifikimitduhet të jetënjëparakusht inevojshëmpërvendimineautorizimit tëzyrtaritpolicorë,nëmënyrëqëaitëjetëkompetentnëmbajtjenearmëssëzjarrit.

�.�5 Nekursinericertifikimitgjatëvitit�007gjatëmuajit janar-tetor,kanëqenë��grupemegjithsej�.��0pjesëmarrësngatëgjitharegjionet,nëSHSHPK,sidhe�3grupemegjithsej�3�pjesëmarrësnganiveliregjionalnëFerizaj.Ricertifikimgjatëdymuajvetë�007ishtendërprerëpërshkaktëmungesëssëmunicionitdhepoligoneve.

��

Nëvendtësaj,gjatëperiudhëstetor-nëntorkapasurnjëkursnjëditorrifreskuespërarmëzjarripër��pjesëtarëtëSHPK-së,vetëmnësimulatorin“FATS”.Tëgjithësëbashkukapinnumrinprej�.�70personavetëcilëtkanëmarrëpjesënënjëmënyrëatjetërnëricertifikimdhepërqindjaetëricertifikuarveështë��%etëgjithëzyrtarëvetëuniformuartëSHPK-së.SipastabelësvetëmregjionetpaPrishtinëndhepanjësitetespecializuarakanë�.0�3tëricertifikuar,gjëqëvënëdyshimpërputhshmërinëeshifravenëmestëSHSHPK-sëdhetëdhënavetëmarrangaregjionet.

Rekomandimi nr. 6

IPK rekomandon SHPK-në që të përcaktoj si prioritet kryesor ricertifikimin epjesëtarëvepolicorëdukeusiguruarkushtedhehapësirëtënevojshme.

Tabela 4: Ricertifikimi nëpër regjione

Prishtinë Prizren Gjilan Ferizaj Pejë Mitrovicë

Numriizyrtarëvepolicor / �� 5�� 7� �3�

Numriitëricertifikuarve / �0� 3�� 30� ��0 375Numriitëparicertifikuarve / �3 35� �� 5��

�.��NjëfushëtjetëreinteresimitështëruajtjaaktualeearmëvedhemunicionittëSHPK-së,nëkuptiminesigurisësëshëndetitdhesigurisënëvendinepunës.Nëdisavende,sigurimiivendevepërruajtjenearmëveishtejoadekuat,p.shnëRegjionineFerizajt,armëtdhemunicioniruhen(janëtëvendosura)nëvendejotëpërshtatshme,nësirtardokumenteshtëmaterialit jo të fortë,nëzyratembikëqyrësvetënjësivetëcilatshpeshngelinpakurrfarëkujdesikuratalargohenngaatozyre.Regjioni iPrishtinëskishteinstaluardisaarkapërvendosjenearmëvetëcilatishintësiguruaramekodeelektronikeeqëishtenjëfaktmjaftinkurajues.Regjionettjerapërgjithësishtnuk kishin kushtet për sigurim të armëve të cilat kishte Regjioni i Prishtinës,përkundraziatoishinnëgjendjemjafttëkeqenësiguriminearmëve.Problemememunicionkishinpothuajsetëgjitharegjionetedhepsegjatëinspektimit,inspektorëtpolicorkishinhasurnënjëfushatëtëndërrimittëmunicionitngaSHPK-ja.Problemkryesormemunicionishtegëzhojaedobëteplumbave�mm.Sipasojëendërrimittëmunicionit,tanizyrtarëtpolicorkanënëpërdorimdisallojetëmunicionitsiNPA�,NPA�,MEN0��dhetani ishtedukeushpërndarëMAN07J00��.Kyndërrim imunicionitishteparaparëqëtëkryhejsipasoraritderime��janar�00�.Problemmëimadhgjatëkëtijvitikishteqenëmungesaemunicionevesipasojëesëcilëskishtengecuredheproceduraericertifikimit.

Rekomandimi nr. 7

IPK për ruajtjen e armëve rekomandon që sa më shpejt të përdoret praktika emirëeRegjionittëPrishtinësmbiruajtjenearmëvenëarkatësiguruaramekodeelektronike.

��

�.�7 Financataposhpenzimetpërmunicion ishingjithsej3��.73�€dheobligimii mbetur për shpenzimet e transportit të këtij municioni është rreth �7.000 €, aponëseshprehetkjonëpërqindje,ngabuxheti indarëpërkategorinëemallravedheshërbimeveështë�.�%.Ndërsapërpajisjepolicoredhearmëtëzjarrit,planifikimipërvitin�007ishtenëshumëprej�.�00.000€,prejtyredisakanëmbetursifondepërbartjepërvitin�00�sepsenukkaqenëemundurpranimiapoliferimiityremekohëngasepërkëtopajisjeapopërshumicënprejtyrekërkohetaprovimiiPSSP-sëdheNjuJorkutqëzgjatëshumëdhevjensituataqënukmundtërealizohenbrendavititfiskal,njërapjesëetyrejanëtëdeklaruarapërbartjed.m.thqëtëpranohendhetëpaguhennëvitin�00�,memjetetevitit�007.

�.�� Përqindja e mjeteve të ndara për pajisje policore dhe armë të zjarrit nësekrahasohetmeshumëne investimevekapitalepërvitin�007është�7.5%.Ndërsaplanifikimipërvitin�00�përblerjetëmunicionitështëgjithsej�50,000€porlimitiIlëshuarngaMFE-jaështë300,000€,qësipasSHPK-sënukmjaftonaspërsëafërminevojateSHPK-sepërmunicionpasiqedihetseçdopjesëtariSHPK-seështëiobliguartëricertifikohetçdo�0-��muaj,d.m.thduhettëgjuajmearmëpërt’uricertifikuar.Medatë03.07.�007 ishtenënshkruarmarrëveshjanëmestëkompanisëgjermane“NOËAR”dheSHPK-sëpër�.000.000(njëmilion)fishek“MAN”�mmpërrevole“Gllo”dhe “MP-5” me vlerë prej �5�.��.00 €, ku për një fishek është paguar 0.�5 cent.Bazuarnëkëtëçmim,nëse7.300policricertifikohennëvitdhegjatëatijricertifikimishpenzojnënga�0 fishek,kjodon të thotëseatado tëshpenzonin�3�.000 fishekeqëdot’ikushtoninSHPK-së�0�.500€,d.m.thsericertifikimimundtërealizohetngaaspektiimunicionit.Ndërsaplanifikimipërpajisjepolicoredhearmëzjarripërvitin�00�ishte�0.�00.000€qëpërmbanpajisjepolicoresi:jelekantiplumb,pajisjespecifikepërhetuesi,barrikadatërrugës,shufragome,bateri,autoblinda,automjetetëblinduara,armëzjarri,etj.

Rekomandimi nr. 8

IPK rekomandon që SHPK-ja dhe institucionet tjera përgjegjëse të kujdesen qëzyrtarëtpolicorët’ifurnizojmerregullmepajisjedhemunicion,nëmënyrëqëtëmospërsëritenrastetsikurrastiivitit�007qënëmungesëtëmunicionitnjënumëri madh i pjesëtarëve të SHPK-së të mos mund të përfundojnë ricertifikimin përarmëtëzjarrit.

Politikat dhe strategjia

�.�� Sikursegjatëvitevetëkaluaraedhegjatëvitit�007,ShërbimiPolicoriKosovësende nuk ka politika dhe strategji të qarta mbi menaxhimin me armët e zjarrit tëSHPK-sëetëcilatndërlidhenmemungesënenjëstruktureligjorembipërdorimineforcës.Sikurseedhevitinekaluar,InspektoratiPolicorështëdëshmitarizbrazëtirësligjoreecilakatashtetëviteqënukështëzgjidhuredhedukeditursenjëndërparimetthemeloretëpolicivedemokratikeështëqëgjithmonëduhettëekzistojbazaligjoreparasetëveprojpoliciasiekzekutueseeligjeve.

�.�0 LigjimbiPolicinëështëparapërfundimit,kugrupetpunuesevetëmsekanëdalëmedraftetetyrepërfundimtare,ecilapërveçshumëçështjevevitalepërSHPK-nëdotërregullojedhepërdorimineforcëskudotëiajapedhekornizënligjoretëpërdorimittësajdhenjëkohësishtdotëlehtësojpunënezyrtarëvepolicornëzbatimin

30

eligjevetëvenditdukeofruarpërkrahjeneduhurligjore.KyligjpritetqëshpejttëmiratohetngaKuvendiiKosovës.

�.�� Parimi�.��fillonmeshpjegimetsezyrtarëtpolicornukduhettëpërdorinmëtepër forcësesaështëenevojshmepër tëarriturobjektivin legjitim tëzbatimit tëligjitdhesepranonsepërdorimiiforcësështëaktlegjitimdhepjesëepandashmeezbatimittëdetyravetëpolicit.Nëkëtëparimshpjegohenqëllimetdheproceduratpëraplikimine forcës,obligiminpërpërdorimine forcësminimaledheproporcionale,udhëzimeteparashikuarapërpërdorimtëforcës,përdorimiiforcësjo-vdekjeprurësedhepërdoriminearmëvetëzjarrit.Nëpërdoriminearmëvetëzjarritshprehetseriaeforcavevijueseqëduhettëndiqetpërveçsendonjërrezikmëimadhikanosetpolicit,atojanë:prezencaepolicitsipengesë,urdhratgojore,kontrollimeduartëhapura(taktikatvetëmbrojtëse,vetëpërmbajtjet),sprejiOC,shkopiipolicit,armaezjarrit.

�.�� Siçpamëderimëtaninukkemiasnjëndryshimnëparimetdheproceduratqëngavitiikaluarmbipërdorimineforcës.Vitinekaluarkemipërmendurparagrafin��tëKEEP-itqëthekson:“trajnimipraktikmbipërdorimineforcësdhekufizimevenëlidhjemeparimetepërcaktuaratëtëdrejtavetënjeriut,eveçanërishtmeKonventatEvropianeetëDrejtavetëNjeriutdheseedrejtaesajsipresidenteduhettëpërfshihetnë të gjitha nivelet e trajnimeve policore”. Prandaj përpilimi i programit trajnuespërarmëtëzjarritpërtëgjithëpjesëtarëtpolicoretëSHPK-sëduhettëbazohetnëdispozitat KEEP-it dhe të përfshijë shembuj të hollësishëm në lidhje me atë se siduhettëveprojnëpraktikëparimiiforcëssëarsyeshme.Sishkathtësitëcilatishinveçuarishinpërgatitjaemadhefizike,shkathtësitëemirapsikologjikedhetëatyrepërmarrjetëvendimeve.

�.�3 Mungesa e palestrave sportive për të mbajtur lartë nivelin e përgatitjesfizike tëoficerëvepolicorë,ambientet jo tëmira tëpunësdhestërvitjes, trajnimetdhe ricertifikimet e rralla, komunikimi jo i qartë i kompetencave, janë vetëm disanga treguesit të cilët ndikojnë që përgatitja fizike, shkathtësitë psikologjike dhevendimmarrjatekzyrtarëtpolicorëtëmosjenënëniveltëkënaqshëm.PSO-tëpërnjësitetespecializuaratëSHPK-sëkishtevetëm5muajqëishinhyrënëfuqi,kunëdisaregjioneasqë ishinnëdijenipërekzistiminetyreedhepseNJMAdheNJOMkishinadaptuarsistemeuniketrajnimingaMSUitaliane.

Rekomandimi nr. 9

IPKrekomandonqëSHPK-jatëpërcaktojsiprioritettësajpërkrahjenpërnjësitetspecialeoperativemesallapërstërvitjedhetrajnimetëndryshmelidhurmedetyratetyretëpërditshmetëcilatdotëpërfshiheshinnëplanetaktualepërrenovimindhendërtiminestacionevetëreja.

�.�� NjësitimëelitqëkaSHPK-ja-FIT-i,nukkishtenjëtrajnimicilidotëvintemenjëpakotrajnimiicilidotëpërfshintenjëmoritëgjerëfushashtrajnuese,gjithmonëduke pasur në konsideratë misionet e tyre të ndërlikuara. Përkundrazi, ata kishinkryertrajnimetëndryshmesaqërrezikontefunksioniminetyresiekip.Ataedhepseposedoninnjëarsenalmjafttëpasurtëpajisjevedhearmëvetëzjarrit,certifikimetetyreishintëkufizuara.Hapësirakuataishinvendosur,nënjëobjektedhepsetëri nuk kishte kushtet e nevojshme për të mbajtur në kondicion fizik dhe mendor,komponentëkëtotëcilatjanëvendimtarenëmarrjenevendimeveashtusiçekërkon

3�

edhedetyraetyre.Praktikimiistërvitjevemearmëzjarridheushtrimevetjeraishteshumëirrallë,ataankoheshinnëmungesënenjëpoligonitëdizajnuarpërkonceptine tyre të trajnimitsidhepërmungesëneushtrimevekudo tëpërfshiheshinedhenjësitjerapërtëkoordinuarveprimetnëmestyre.

Rekomandimi nr. 10

IPKrekomandonqëSHPK-jagjegjësishtDepartamenti iTrajnimevetëpërcaktojnjëpakotëkompletuartëtrajnimitpërnjësitinmëelitFITdhetësigurojkushtetpër punë në mënyrë që ky njësit të jetë në gjendje të mbajë në nivelin e duhuraftësitëetyrefizike,psiqikedheprofesionale.

�.�5 DepartamentipërTrajnimeiSHPK-sëqëngavitiikaluarnukkapasurshumëndryshime në konceptin e tij lidhur me trajnimet. Trajnimi themelor për armë tëzjarritështëpjesëeprogramitgjashtë (�)mujor të trajnimit themelornëSHSHPK(QKSPEZH)dhepërbëhetnganjënumërisynimevetëmësimit,teorikdhepraktik,gjatënjëperiudhe�0ditore.KadetëteSHPK-sënjoftohenmeparimete forcëssëarsyeshme(siçpërshkruhetnë“DoracakuneParimevedheProceduravetëSHPK-së”), me teknikat e dhënies së ndihmës së parë, përdorimin e sigurt të pistoletës“Gllok”�mm,inënshtrohenvlerësimittëshkathtësivenëmarrjenevendimevenëushtrimetsimuluesenëpajisjet“FATS”dhenëtestetegjuajtjesmearmënëpoligonete gjuajtjes. Vlerësimi formal bëhet në tri fusha: testi teorik me shkrim (përqindjaminimale70%),shkathtësitënëgjuajtje(minimumi�0%)dheushtrimetnëmarrjenevendimitnëpajisjeteFATS-it(minimum3vendimetësuksesshme).

�.�� Ngritja e funksioneve të reja në SHPK, pasurimi i saj me disa njësite tëspecializuaranëpërdoriminearmëve,vetëmsakarritëfluksineangazhimevetëkëtijdepartamenti.TrajnimetpërarmëtAK-�7dheMP-5janënëkontinuitetpërnjësitetspecialedhepolicinëkufitare.Gjatëperiudhësjanar-tetor�007janëtrajnuargjithsej��pjesëtarëtëpolicisëkufitare,nënjëtrajnimmedyditëteoridhe�ditëpraktikë(gjuajtjenëpoligon).PërMP-5këtëvitnukkapasurtrajnimepërshkaktëmungesëssëmunicionit�mm.

�.�7 Në ish Shkollën e Shërbimit Policor të Kosovës (QKSPEZH) ku është evendosurDrejtoriapërTrajnimeMandatorenëkuadërtëDepartamentittëTrajnimitgjendetedheSektoriiArmëvetëZjarritsipjesëeDrejtorisëpërTrajnimeMandatore.Ekzistonin paqartësi në lidhje me kompetencat dhe statusin e kësaj qendre ngazyrtarëtpolicorqëshërbeninatje.NënjëobjekttëvetëmishintëvendosurOSBE-ja,SHPK-jadheQKSPEZH-i.SektoriiArmëvetëZjarritpërveçtrajnimittëpjesëtarëvetëSHPK-sëmearmëzjarri,ajobënte trajniminedhepërshumë institucione tjerasi: PTK-në, Shërbimin Korrektues të Kosovës, Shërbimin Doganor, etj. Bazuar në“PlaninStrategjik�007-�0�0”,QKSPEZHparaqetstrategjitëkryesoretësaj:

• PërfundiminetranzicionitngaOSBE-janëMPB;

• AkreditimindhelicencimineqendrësngaMASHT-i;

• Vendosjen e marrëveshjeve të punës me Universitetin e Prishtinës dheuniversitetetelicencuaraprivate;

• VazhdiminetrajnimitthemelorpërSHPK-në,rishqyrtiminekursevesipasnevojës;

3�

• Vazhdimindhezgjeriminetrajnimittëspecializuartëofruarpërtëgjithaorganizatatepërfshiranësigurinëpublike;

• Ngritjenekapacitetevetëpersonelit tëqendrës,marrjeneburimevetënevojshme.

�.�� Gjatë intervistave, IPK-ja kuptoi se me objekt, pajisje dhe para menaxhonQKSPEZH-i ndërsa trajnimet bëhen nga pjesëtarët e SHPK-së, gjë që shkaktontepakënaqësidheproblemetekzyrtarëteSHPK-sëtëcilëtshpeshkishinedheproblemetëidentifikoninedhezinxhirinkomanduesqëekzistonteatje.AtagjatëgjithëkohësmerrnindetyrangaQKSPEZH-ipaditurstatusintyreligjor,p.shnëSektorineArmëvestrukturaorganizativekishte��instruktortëarmëvetëzjarritsipjesëtartëSHPK-së,armëtariishtepjesëtariOSBE-sëdhenjëasistentishteiQKSPEZH-it.Kjoformëestrukturimit,mosndryshimetnëplanprogrametngavitiikaluar,trajnimetembajturaekskluzivishtngaSHPK-ja, tregonteseështëbërëpaknë funksionalizimineatyrestrategjivetëlartcekuraeqëdëmtonrëndëSHPK-në,siorganizatëqëkanevojatëmëdhanëtrajnimin,ngritjenekapacitetevetëvetadhenukkakapacitetetëtrajnojedheorganizatatjera.

Rekomandimi nr. 11

IPKrekomandonqësamëshpejttëqartësohenmarrëdhënietdhekompetencatnëmestëSHPK-sëdheQKSPEZH-itdhekjoefundittëdefinojstatusinesajdhetëzbatojsamëshpejtpikatnga“PlaniStrategjikiMPB-së�007-�0�0”

�.�� PoligonetegjuajtjesështënjëproblemqëpërcjellSHPK-nënëvazhdimësitash e � vite, që nga krijimi. Inspektorati Policor vërejti se ekzistonin dy projektepërdypoligoneteQendrëspërqitjemearmë.Njërisipasplanitdotëduhejtëishtefushor,ndërsatjetriimbyllurnëobjektineQKSPEZH-it.NëpoligoninehapurqëështëparaparëqëndërtohetafërMitrovicës(nëfshatinCërrnush)mëparëishteshfrytëzuarngaSHPK-jadhedotëndërtohetngaKFOR-i francez,nëbazëtëmarrëveshjessëbërënëmestëQKSEPZH-it,KFOR-itfrancezdheKomunëssëMitrovicës.Poligoniimbyllurkishtembeturvetëmnëletërdhenukkishtendonjëlëvizjepërtërealizuaratëedhepseishteshumëinevojshëmsipastëintervistuarve.

�.30 Lidhur me problematikën e poligoneve të gjuajtjes kishte edhe një plan qëçështja e trajnimit me armë zjarri të zbres në nivel regjional, ku ishte bërë njëplanifikim igjetjessëpoligonevepërsecilinregjiondhepër tëcilat ishinsiguruardokumentacionetngakuvendetkomunale(sekëtopoligonejanënëpronësitëSHPK-së).Poligonetjanëcaktuarpërsecilinregjionsipaskësajrenditjeje:

• DepartamentiiTrajnimitnëQKSPEZHdheRegjioniiMitrovicësdotëpërdorninpoligoninnëfshatinCërrnushafërMitrovicës;

• Regjioni i Gjilanit do të përdorte poligonin e Kamenicës i cili ishte duke uriparuarngaKFOR-iamerikandheaigrek;

• RegjioniiPrishtinësdotëpërdortepoligonineGoleshiticilimëparëishtenëpërdorimngaKFOR-i;

33

• RegjioniiPejësdotapërdortepoligonineDubravësqëgjendetnërrethojëneBurguttëDubravës;

• Regjioni i Ferizajt do të përdorte poligonin “Agim Ramadani” i cili taniadministrohetngaKFOR-iamerikan.

Rekomandimi nr. 12

IPKrekomandonzyrtarëtelartëtëSHPK-sëqësamëshpejttëmarrinparasyshndërtimin e poligoneve të mbyllura për gjuajtje nëpër regjione, si objekte tërëndësisëprimare,qëdotëmundësontezbatimineplanittëSHPK-sëpërtrajnimericertifikuese.

35

MENAXHIMI I BUXHETIT, FINANCAVE DHE PROKURIMIT

37

Raport i inspektimit të zakonshëm, nr. 2/2008

MENAXHIMI I BUXHETIT, FINANCAVE DHE PROKURIMIT

1. HYRJE�.� Inspektimi i dytë i zakonshëm mbi SHPK-në në vitin �00�, është kryer medatë��,�3dhe��maj,nëbazëtëRregullores�005/5�dheUrdhëresësAdministrative�00�/�. Ky inspektim i përqendruar në menaxhimin e buxhetit, financave dheprokurimitnëSHPK,ështëndërmarrëngaz.EnverRrustemi,KryeshefEkzekutiviInspektoratitPolicortëKosovësdheekipeteinspektorëvepolicor.Inspektimetjanëzhvilluar në Shtabin Qendror të SHPK-së, komandat regjionale dhe në një numërtëstacionevepolicore.Zyrtarëte InspektoratitPolicorhasënnëbashkëpunimdhegatishmëritëplotëngaanaepersonelittëSHPK-së.

�.� Përfunksionimineçdoorganizatebuxhetore,menaxhimiiburimevefinanciaredhenjerëzoreparaqetnjëndërelementetkryesoretëfunksionimitdheorganizimittëtyre.RëndësiaemenaxhimitfinanciarnëSHPK,nëpajtimmeligjinnëkëtofushaështënjëgarancienjëzhvillimitëshëndoshë,efektivdhetësigurttëSHPK-së,siorganizatëseriozedheepërgjegjshme,parataksapaguesve.SHPK-jaderimësotkaarriturnjëshkallëtëzhvillimit,konsolidimitdhetranzicionit,nëdrejtimtëmarrjessëpërgjegjësiveshtesë.Sirezultatitransferimittëkompetencavengandërkombëtarët,qëngaviti�00�buxhetipërgatitetdhemenaxhohetngapjesëtarëteSHPK-së.

�.3 Qëllimiikëtijinspektimiështë:

• Verifikimi i implementimit tërekomandimevengaviti ikaluar tëdhënangaIPK-ja;

• Pajtueshmëria me dispozitat përkatëse të Rregullores �005/5�,PolitikavetëMPB-sëdheDoracakuttëParimevedheProceduravetëSHPK-së;

• PajtueshmëriamestandardetrelevantetëKoditEvropiantëEtikësPolicore(KEEP);

• Verifikimi i respektimit të ligjeve në fuqi (Ligji i ProkurimitPublik �003/�7, Ligji i Menaxhimit të Financave Publike �003/�,Instruksioni Administrativ mbi Menaxhimin dhe Regjistrimin ePasuriveQeveritarenr.�005/��,etj);

• Të bëhen rekomandime për atë se si zyrtarët e SHPK-së mundtë përmirësojnë kryerjen e mëtutjeshme të detyrave policorenë drejtim të planifikimit buxhetor, shpenzimit racional dhe tëarsyeshëmtëmjeteveefikastëshfrytëzimittëmjetevebuxhetore.

�.� Inspektorët e Departamentit të Inspektimit janë shërbyer me protokollinzyrtarngafusha,,Menaxhimiibuxhetit,financavedheprokurimit”.Mekëtërastjanëintervistuar:

3�

• ZëvendësKomisariiSHPK-së;

• U.d.iKryesuesittëShtyllëssëShërbimeveMbështetëse;

• AsistentiiZëvendësKomisaritpërKrime;

• DrejtoriiDrejtoratittëBuxhetitdheFinancave;

• DrejtoriiProkurimit;

• DrejtoriiDrejtoratitpërMenaxhimineObjekteve;

• UdhëheqësiiNjësisësëInspektimitdheAuditimit;

• Komandantëtregjionaldhetëstacioneve;

• ShefateShërbimeveMbështetëseRegjionale;

• Zyrtarët financiar në menaxhimin e ,,Fondit për Operacione tëFshehta”.

�.5 Kyraportështëpërgatiturnëbazëtëparimittëpërgjegjshmërisëdhetransparencëspublike,(neni��)tëKoditEvropiantëEtikësPolicore.

�.� Zonateinspektimit:

• UdhëheqjaeSHPK-së;

• RregullatdhestrategjiaeSHPK-së;

• PersonelidheburimeteSHPK-sëdhe

• ParaqitjaeSHPK-së.

2. UDHËHEQJA E SHPK-së

Organizimi dhe gjendja aktuale

�.� ShërbimiPolicoriKosovësqëngathemelimiderimëtaniiështënënshtruarnjë zhvillimi dhe transformimi të vazhdueshëm. Në kuadër të këtyre zhvillimeveka filluar edhe bartja graduale e përgjegjësive tek vendoret e cila periudhë kavënë në pah nevojën e ristrukturimit dhe riorganizimit edhe në fushën financiare.Nëkëtëdrejtim,DrejtoratipërBuxheteFinancadheai iProkurimitnëkuadër tëDepartamentittëShërbimeveMbështetëse(icilidepartamentkazhvilluaraktivitetinnëkuadërtëShtyllëssëAdministratës),pasnjëndryshiminëstrukturëneorganizimittë brendshëm të SHPK-së, funksionojnë në kuadër të Shërbimeve Mbështetëse sishtyllënëveteorganizative,jashtëShtyllëssëAdministratës.

�.� ShtyllaeShërbimeveMbështetëse,përveçDrejtoratittëBuxhetiteFinancavesidheatijtëProkurimit,nëpërbërjenesajkaedheDrejtoratineLogjistikës,DrejtoratineTeknologjisëInformativedheKomunikimit(TIK),DrejtoratineLaboratorittëKrimTeknikësdheDrejtoratineMenaxhimittëObjekteve(DMO).

�.3 DrejtoratipërBuxheteFinancapërbëhetngatresektor:sektori ibuxhetit,sektoriipagavedhesektoriikontabilitetit.Nëkuadërtëkëtijdrejtoratifunksionojnëedhetrizyrafinanciare:zyraetëhyravengadënimet,zyraemenaxhimittëasetevedhezyrapërmbajtjeneparavetëimëta.

3�

�.� UdhëheqësiiDrejtoratitpërBuxheteFinancakapërfshirjetëplotësidomosviteve të fundit, në të gjitha aktivitetet financiare brenda organizatës. Në niveleregjionale, përgjegjës për buxhet e financa janë komandantët regjional, zëvendëskomandantët për administratë, shefat e shërbimeve mbështetëse dhe zyrtarëtfinanciar.

�.5 Deri para disa viteve, buxheti është përcaktuar në bazë të parashikimevetë stafit ndërkombëtar, duke mos marrë parasysh kërkesat e njësive buxhetore,që ka bërë që buxhetet e kaluara të mos jenë mirë të planifikuara. Nga viti �00�,aktivitetetrrethpërgatitjessëprojektbuxhetitjanëintensifikuarnëmasëtëmadhetekpersonelivendornënivelqendror,qëkarezultuarmeatëqëpersonelirelevantvendornëçështjetfinanciaretëmundtëketëqasjemëaktive.Niveli itransferimittëbuxhetittekregjionetkaqenënëshkallëtëulët.Regjionetmenaxhojnëvetëmmeparatëeimëtaderinë�.500,00€,kursekohëvetëfunditvërehenzhvillimepozitivenëdrejtimtëpjesëmarrjesnëaktivitetetepërgatitjesapoplanifikimittëbuxhetitporjoedhetëmenaxhimittëtij.

�.� Ligji i aplikueshëm në Kosovë, parasheh që MPB-ja duhet të marrë rolinudhëheqësnëbuxhetindhefinancateSHPK-së.LegjislacioniparashehqëMPB-jaduhettëmarrërolinudhëheqësnëdrejtimineçështjevefinanciaredhebuxhetoretëSHPK-së,nëbashkëpunimmeMEF-in.Sipaslegjislacionittëcekur�,roliiministrisëduhet të përfshijë pjesëmarrjen aktive në planifikimin e buxhetit dhe zhvillimin enjëstrategjieafatgjateecilado tësiguronteqëSHPK-jaështënëgjendje tëofrojshërbimenëmënyrënmëtëleverdishme.Derisa,këtëroltëpotencuarmëparënukekamarrëMPB-jamëherët,njëndryshimvërehetkohëvetëfunditkuroliiMPB-sëështënërritjeeqëshihetnëofriminebashkëpunimittëndërsjellëmeinstancatrelevantetëSHPK-sënëfushënebuxhetitdhefinancave.

�.7 BazuarnëneneteRregullores�005/5�,kërkohetnganiveletmëtëulëtaseniveliqendror,qëtëpërgatisinplanelokalepolicorepërzonatekontrolluara,përfshirëprioritetetpëratëvit,resursetnjerëzoredhefinanciare.NenetekësajrregullorejenëkëtëmënyrëkërkojnëngakëtoniveletëjenëtëangazhuaraaktivishtnëprocesineplanifikimitbuxhetortëSHPK-së.Nësenisemingakëtorregulla,ngavitiikaluarjemitënjohurmeshqetësimetekëtyrenivelevepërmungesënekonsultimevepërkatësedhemospërfshirjenetyrenëvendimetbuxhetoredhefinanciare.Përdallimngavitiikaluar,nëbazëtëintervistavetëkryerangaekipeteinspektorëvenëterren,vërehenderi diku ndryshime pozitive në qasjen e menaxhmentit policor në planifikiminbuxhetorpormbetetendepërtubërënëkëtëdrejtimqëdotëduhejtërezultontemenjëmobilizimtëpërgjithshëmnëprocesinbuxhetor.

3. RREGULLAT DHE STRATEGJIA

Buxheti

3.� Derinëtetortëvitit�00�,nukkaekzistuarndonjërregulllidhurmepërgatitjenebuxhetit,meqenësetëgjithëhapatlidhurmeplanifikimetbuxhetorejanëndërmarrëngapersonelindërkombëtariUNMIK-ut,ndërsanëvazhdënekalimittëpërgjegjësivemëtëmëdhangandërkombëtarëttekvendoret,nëtëgjithaaktivitetetrrethplanifikimitdhepërgatitjessëbuxhetitjanëtëinkuadruarpjesëtarëteSHPK-së.

3.� Planifikimi strategjik paraqet procesin me anën e të cilit një organizatëplanifikon të ardhmen dhe harton procedurat e operacionet për arritjen e saj.

�AneksiXVIiRregulloresnr.�005/53

�0

ËshtëprezantuarnjëPlanStrategjiktrevjeçar�007-�00��,sipërmbledhjeplaneshafatmesme financiare. Nga drejtorati janë prezantuar Planet Vjetore Buxhetore,bazuar në Planin Afatmesëm Strategjik (�007-�00�). Hartimi i këtij plani ështëiniciuarngaAsistentiiZëvendësKomisaritpërAdministratë,ipërkrahurngastafiitijdheDrejtoriapërPlanifikim,ParimedheÇështjeLigjore.Sipaskëtijplani,strategjiae buxhetit dhe financave është sigurimi i burimeve financiare përmes BuxhetittëKonsoliduar tëKosovës,meqëllimtëpërdorimitadekuat të tyrepërkryerjenemisionit të Shërbimit Policor të Kosovës, marrja e masave të duhura që të gjithamjeteteshpërndaranëdepartamentepolicoretëshpenzohennëmënyrëligjoredhemepërgjegjësi,konformLigjitmbiMenaxhimineFinancavePublike.PlaniStrategjikështërezultatipërpjekjevekolektivetëtëgjithadepartamentevetëcilatkanëofruarobjektivatdheaktivitetetpërtëardhmen.

3.3 Gjithashtu,ështëprezantuaredhenjëPlanStrategjik�00�-�0�03,sipastëcilitnëmesineprioritetevestrategjikefinanciaredotëjenë:planifikimi,mirëmbajtjadhembikëqyrjaeshpenzimeve,përmirësimiimenaxhimittëautomjeteve,pajisjevesidhekrijimiistrategjisëpërshërbimembështetëse.Këtëvit,ShërbimiPolicoriKosovës,përmesDrejtoratitpërBuxheteFinancakapërgatituredhedokumentinbuxhetorsipjesëeKornizësAfatmesmetëShpenzimeve(KASH)�00�-�0��,tëiniciuarnganiveliqeveritar në të cilin janë shtruar synimet dhe objektivat për periudhën e ardhme.Dokumenti përmban planifikimet buxhetore për nivelin qendror dhe regjional përperiudhëneardhmetrevjeçare.

3.� BazuarnëLigjinmbiMenaxhimineFinancavedhePërgjegjësive�003/�,neni�7.5,angazhimetbrendaorganizatavebuxhetorepërpërgatitjeteplanevebuxhetorefillojnëmenismëneMinistrittëEkonomisëeFinancave.Çdovitkalendarikngamuajiprill,drejtorëvefinanciartëtëgjithaorganizatavebuxhetoretëfinancuarangaBuxhetiiKonsoliduariKosovës(BKK),udorëzohenqarkoretbuxhetore.Janëkëtadoracakqë ofrojnë informata dhe udhëzime mbi metodologjinë dhe formatet të cilat do tëpërdorenngaorganizatatbuxhetoregjatëpërgatitjessëpropozimbuxhetit,kërkesate tyre për përvetësime për vitin e ardhshëm fiskal dhe afatet kohore (kalendaribuxhetor)përdorëziminekëtyrekërkesave�.Nëkëtëmënyrë,drejtorëtfinanciardotëjenëpërgjegjëspërpërgatitjenepropozimbuxhetevedhekërkesavepërpërvetësimenëpërputhjemeinformatatdheudhëzimeteparashtruarameqarkoredhedorëziminepropozimbuxhetevedhekërkesavepërpërvetësimetekMinistriiEkonomisëdheFinancave,brendaafatevetëcaktuarakohore5.

3.5 Drejtorati për Buxhet e Financa në vazhdën e përgatitjes së propozimbuxhetitpasnjoftimitpërkufijtëbuxhetor,njoftontëgjithaniveletdukefilluarngaai qendror e deri tek ai regjional për fillimin e procesit buxhetor, duke bërë edheshpërndarjen e formularëve të buxhetit. Stacionet policore dorëzojnë në regjionekërkesatetyre.Pasgrumbullimittëtyre,regjionetdorëzojnëkërkesatbuxhetorenëDrejtoratinpërBuxheteFinanca.Kërkesateniveleveregjionalesipaskomandantëveregjionaldheatyre tëstacionevenuk janëmarrëshumëparasyshnë tëkaluarën,përshkaktëmoskomunikimittënivelitqendrormeatëregjionaldhemundësivetëkufizuarafinanciaretëcilatdiktohenngaMinistriapërEkonomieFinanca,bazuarnëRekomandimetemekanizmavendërkombëtarfinanciar(FMN,BankaBotërore)meqëllimtëmbështetjessëdisiplinësfiskaledheqëndrueshmërisëbuxhetore.

3.� Këtëvit,ZëvendësKomisari iSHPK-sëka formuarkomisioninqendrorpërpërgatitjeneprojektevetëSHPK-sëpërKonferencëneDonatorëve,icilinëpërbërjenevetkapasurdrejtorineDrejtoratitpërBuxheteFinanca,përfaqësuesinngaShtylla

�PlaniStrategjiktrevjeqar�007-�00�,AdministrataeSHPK-së,Prishtinë,shkurt�007.3PlaniStrategjik�00�-�0�0.�LigjimbiMenaxhimineFinancavePublikedhePërgjegjësitë,nr.�003/�,faqe��.5LigjimbiMenaxhimineFinancavePublikedhePërgjegjësitë,nr.�003/�,faqe��,neni�7.�

��

eShërbimeveMbështetëse,përfaqësuesinngaZyraeZëvendësKomisarittëSHPK-së,përfaqësuesinngaShtyllaePolicisëKufitare,përfaqësuesinngaShtyllaePolicisëKriminale,përfaqësuesinngaShtyllaePersonelitdheTrajnimevedhepërfaqësuesinngaShtyllaeOperatives�.

3.7 DrejtoratipërBuxheteFinancapërgatitëdraftbuxhetinnëbazëtëkërkesavetënjësivebuxhetoretëndaranëkategoritëekonomiketëstandardizuara.Organizatabuxhetoresipaskalendaritbuxhetor,dorëzondraftinfillestarbuxhetor.Mëpas,MEFlëshonQarkorenedytëbuxhetoremekufijtëtëashtuquajturtë,,fortë”buxhetor.Përtëpërgatiturnjëplanbuxhetorsamëtëqëndrueshëmbrendaafatevetëpërcaktuaramekëtoqarkore,organizatamerrpjesëedhenëdëgjimetbuxhetoretëorganizuarangaanaeekipitqeveritar.NjëpraktikëemirëështëmarrëedhebrendaSHPK-së,medepartamentetporjoedhemeniveletmëulëta,andajdëgjimetbuxhetoredotëishtepraktikëemirëtëorganizoheshinedhemeniveletmëtëulëta(regjionetdhestacionet). Hapat e mëtutjeshëm që ndërmerren janë edhe pranimi i Qarkores sëtretëdhenëpjesënedytëtëvitit,bëhetdorëzimiidraftpropozim-buxhetit.

3.� Meplanetbuxhetoreqoftëvjetoreapoafatmesmejanëtënjoftuarnjëpjesëe menaxhmentit relevant të SHPK-së përmes takimeve të organizuara apo edhepërmestëprezantimittëbuxhetitnëdokumentetqëjanëtransparentepëropinionsiçjanëlibrateshtypurtënjohursiraportefinanciare,librabuxheti,etj.

3.� Planifikimibuxhetorkërkonprofesionalizëmeqasjeseriozetëmenaxhmentitfinanciartëkyçurnëkëtëprocesbuxhetor.Kurkësajishtohetedhefaktisedikurreth�/��eBuxhetittëKosovësështëpjesëededikuarpërSHPK-në,deledherëndësiaepërkushtimit tëkujdesshëmtëmenaxhmentitnëkëtoaktivitete.TabelaprezantonpasqyrënebuxhetittëaprovuartëSHPK-së7.(shihtabelën�).

Tabela�:BuxhetiiaprovuarpërtrivitetefunditKategoria �00� % �007 % �00� %

Pagaemëditje ��.50�.�5� ��.�3 �7.��0.05� ��.�� 7.��.�5� ��,5�Shërbimeemallra ��.7��.��5 �5.�7 �3.�3�.3�� 3.3� �3.�3�.�3� �3,0�Komunali �.000.000 �.7� �.�50.000 �.03 �.350.000 �,�5Investimekapitale ��.�7�.000 �5.�� .��.�05 �5.0� ��.�3�.7�� .0�Subven.&transf. �00.000 0.�� 00.000 0.�� 00.000 0,��

Buxhetifillestar-SHPK 5�.��.�� 00.0 5�.��5.�75 �00.0 �0.050.�0� �00.0

3.�0 PjesamëemadheebuxhetittëSHPK-sëqëpërfshinëgatigjysmënebuxhetitvjetor,ështëendarënëkodinpagadhemëditjedukepasurparasyshnumrinemadhtëpjesëtarëvetëinkuadruar.Buxhetiivitit�00�dhe�007ështëdiçmëibalancuarnëkrahasimmebuxhetinevitit�00�.Buxhetiivitit�00�ështëpër�%mëilartësebuxhetiivitit�007dhembi5%,sebuxhetiivitit�00�dherritjaebuxhetitkaardhursirezultatirritjessëBuxhetittëKonsoliduartëKosovësporedherritjessëkërkesavepër investimedhemirëmbajtje të IT-së,shtimit tëobjektevepolicore,mirëmbajtjetëobjektevepolicore,furnizimitmeautomjetedhemirëmbajtjetëtyre,etj,poredhebartjes së disa mjeteve për investime kapitale nga viti �007 në �00� në vlerë prej

�VendimimbiformiminekomisionitpërpërgatitjeneprojektevepërKonferencëneDonatorëve,datë��.03.0�.7Raportifinaliinspektimitnr.3/�007ngafusha,,Menaxhimiibuxhetitdhefinancave”,faqe5dheBuxhetiVjetoriSHPK-së�00�,nëtëgjithakategoritëshpenzimeve.

��

�.57�,7��€, tëcilat janë futurnëkuadër të investimevekapitale�.Nëseanalizojmëkategorinëepagavedhemëditjevepërvitet�00�/�007,shihetsekemindryshimepërshkaktëngritjessëpagavetëdisagradavetëstafitpolicornëvitin�007,qëështëpërcjellë me reduktimin e buxhetit në kodin shërbime e mallra në vitin �007. Përshpenzimekomunalejanëndarëthuajsenivelinjëjtëimjetevebuxhetorekursekemilëvizjemetrendtëngritjesnëvitet�007-�00�,nëkodininvestimekapitale,afërsishtrreth�5%.

3.�� Pasqyrëtjetërmëanalitikenaprezantohetnëtabelatemëposhtmekukeminjëshpërndarjebuxhetoresipasprogramevebuxhetore(departamenteve)përvitet�00�,�007dhe�00�.Pasqyraetillëeprezantuarparaqetnjëbazërealepërindikacionenë

drejtimtëndërrimittëkësajstruktureorganizativebuxhetoremeqëllimtëzbërthimittëbuxhetitmeprogramedhenënprogrametërejame funksionalenëmënyrëqënjësitëbuxhetoretëkenëqasjemëtëmirëdhemetransparentelidhurmebuxhetin(shihtabelat�,3dhe�).

Tabela�:Buxhetiiaprovuarpërvitin�00�sipasprogrameve(departamenteve)

Programi Pagaemëditje

Mallraeshërbime Komunali Investime

kapitale

Subven

transferTotali

Menaxhimi - �3�.3�7 - ��3.000 - 75�,3�7Operativa - �75.5�5 - ��.000 - �3�,5�5Oper.sp. - 3�3.500 - �.�3�.000 - �.�5�,500Hetuesitë - ��.�� - ��.000 - 5��,��Shër.adm. ��.50�.�5� ��3.�� - �5.000 �00.000 �7.��7,0��Shër.përk. - ��.77�.�� .000.000 �.��.000 - ��.055,��Trajnime - ��.�00 - 75�.000 - �.�50,000Policiakuf. - �0�.300 - ��.000 - �.��0,300

Totali ��.50�.�5� ��.7��.��5 �.000.000 ��.�7�.000 �00.000 5�.��,��

Tabela3:Buxhetiiaprovuarpërvitin�007sipasprogrameve(departamenteve)



kapitaleSubven.transfer Totali

Menaxhimi - ��.3�� - �0.300 - �5�.��Operativa - ��.�7� - 750.000 - �.��,�7�Operac.sp. - 3��.�03 - �.30�.�0� - �.��7,305

Hetuesitë - 3��.5�� - �.0�0.000 - �.3��,5��Shër.adm. �7.��0.05� ��5.�� - 50.500 �00.000 ��.3��,��5Shër.përk. - �0.��.�5� �.�50.000 �.��0.�00 - ��.337,�5�

Trajnime - �5�.77� - �33.�00 - ��0.�7�Policiakuf. - �3�.�� - 5��.�0� - 75�.��0

Totali �7.��0.05� �3.�3�.3�� .�50.000 ��.��.�05 �00.000 5�.��5,��0

Tabela�:Buxhetiiaprovuarpërvitin�00�sipasprogrameve(departamenteve)

�Bartjaekëtyremjetevekabërëqëkategoriaekonomikeeinvestimevekapitaletëshënojrritjetëkonsiderueshmenëkrahasimmevitin�00�dhe�007,rreth��%respektivisht��%(�5.��0,000+�.57�,7��€)=��.�3�,7��

�3



kapitale

Subven.

transfer.Totali

Menaxhimi - ��0.000 - - - ��0.000Operativa - ��.000 - ��3.��3 - �.0��.��3Operac.sp. - �50.000 - �.��.�3� - �.�3�.�3�

Hetuesitë - 3�5.000 - �.05�.�0� - �.��.�0�Personeli �7.��.�5� ��7.�00 - - �00.000 ��.�5�.75�Shërb.përk - ��.5��.�3� �.350.000 ��.��5.7�� - ��.��0.�30

Trajnime - �50.000 - 75.��5 - 5�5.��5Policiakuf. - �00.000 - ��7.53� - ��7.53�

Totali �7.��.�5� �3.�3�.�3� �.350.000 ��.�3�.7�� 00.000 �0.050.�0�

3.�� ZyrapërMenaxhimineAsetevenëkuadërtëDrejtoratitpërBuxheteFinanca,aktivitetetesajsynontikryejkonformInstruksionitAdministrativ�005/��.Dihetseqëllimi i IA�005/��ështëqë tëbëjësigurimindhemenaxhiminefektiv tëpasurisëqeveritare,mbajtjendhemirëmbajtjenesaktëtëtëdhënavembipasuritëmeqëllimtëvlerësimitdheraportimittëvlerëssëtyre...�.

Prokurimi

3.�3 SipasDrejtoratittëProkurimit,misioniitijështëqëtëbëjëprokuriminetëgjithamallrave,shërbimevedhepunëvepërtërëSHPK-së,çdoherëdukerespektuarLPP-ne i cili siguron mënyrën më efikase, më transparente dhe më të drejtë tëshfrytëzimittëfondevedukepërcaktuarkushtetdherregullatqëdotëzbatohen.

3.�� BazëekryerjesmesuksestëaktiviteteveprokurueseduhettëjetëLigjimbiProkurimin Publik të Kosovës. Në Planin Strategjik tre vjeçar �007-�00�, krahasrezultateve evidente janë përmendur edhe vështirësitë në kryerjen e aktivitetevesiprokurimiipajisjevetëveçantapërnevojateSHPK-së(armatimi,municionidhepajisje për njësitë speciale, etj). Vështirësitë paraqiten për shkak të proceduraveshumë tëvështirapër futjenekëtijmallinëKosovëeqëshpeshka rezultuarmeanulimprojektisipasojëemungesëssëofertuesvetëpërgjegjshëm.

3.�5 Për të pasur më të lehtë kryerjen e aktiviteteve prokuruese, Drejtorati iProkurimitkapërgatitëçdovitPlanineProkurimit,konformneneve7.�dhe7.� tëLPP.Verzionifinalikëtijplanipasonpasdorëzimittënjëversionipreliminardhepasshpalljessëlegjislacionitmbipërvetësimetpërvitinfiskal,dorëzohetnëAgjensionineProkurimitPublik(APP).IPK-sëi janëprezantuarkopjetePlanevetëProkurimitpërvitet�00�,�007dhe�00�.Dytëparatjanëdorëzuarnëmuajinjanartëvitit�00�dhe�007kurseaiivitit�00�ështëdorëzuarmëvonë,shkakuiaprovimittëvonshëmtëbuxhetit,qëkaardhursirezultatikonsolidimittëpushtetitqendror.

�InstruksioniAdministrativ�005/��,MenaxhimidheRegjistrimiiPasuriveQeveritare,neni�.

��

4. PERSONELI DHE BURIMET E SHPK-së

�.� SHPK-janërrugënesajtranzicionaleështëballafaquarmesfidënefinancimittë aspekteve të krijuara kohëve të fundit dhe atyre ekzistuese të një organizate ecila është duke kaluar nëpër ndryshime. Kjo sfidë përfshinë detyrën e vështirë tësigurimittëfondevetëmjaftueshmepërpërmirësiminekushtevenëobjektepolicore,investim në teknologji informative dhe aspekte tjera. Këto problematika kërkojnëkreativitet,profesionalizëmtëmenaxhmentittëSHPK-sëpërtëpunuarnëdrejtimtëpërmbushjessësynimeve.

�.� Menaxhimi i suksesshëm financiar, mund të mendohet nëse përforcohetngritjaeperformancëssëpersonelitnëplaninfinanciar.Meqenëse,buxheti,financatdhe prokurimi janë shumë të koncentruar në nivelin qendror, mund të thuhet sekëtofushajanënëmasëtëdukshmetëcentralizuara.Nëkëtëkontekst,delseedhepersoneli i cili merret me kryerjen e aktiviteteve financiare dhe prokuruese ështëpërqendruarnëkëtënivel,gjëqëkabërëqënëregjionetëjetëiangazhuarndonjëzyrtarfinanciar.Personeliiprokurimitnukfunksiononnënivelregjional.

Rekomandimi nr. 1

IPKrekomandonqëtëshqyrtohetmundësiaedecentralizimittëfushavesibuxheti,prokurimi,flotaeautomjeteve,logjistika,..derinëatëshkallëqëkonsiderohetsiemundurdukendryshuarskemënemenaxhimitfinanciar,përtëkaluarngasistemidepartament-program,nëregjion-program.DrejtoratiiBuxhetiteFinancavedotëluanterolnëmenaxhimdhembikëqyrjetëpërgjithshme.Kymodeldotëishtemëfunksionaldheefektiv.Nëfazëneplanifikimitbuxhetorrekomandohetmenaxhmentiilartëqëtëketëqasjemëaktiveedhepersonelifinanciarngaregjionetdukeqenëpjesëedheedëgjimevebuxhetorenëmbrojtjenekërkesavetëtyre.

�.3 Drejtorati për Buxhet e Financa momentalisht udhëhiqet nga Drejtori iDrejtoratitpërBuxheteFinanca.Drejtoratikatëangazhuar�3pjesëtar,kuprejtyre:sektoriibuxhetit(�),sektoriipagave(�),sektoriikontabilitetit(�).zyraetëhyravengadënimetnëtrafik(3),zyraemenaxhimittëaseteve(�)dhezyrapërmbajtjeneparave të imëta (�). Drejtorati i Prokurimit udhëhiqet nga Drejtori i Prokurimit. Kydrejtoratnëpërbërjenevetka��pjesëtar,ngatëcilët:zyrtartëlartëtëprokurimit(�),zyrtarprokurimi(�),zyrtarligjor(�),asistentprokurimi(�).Derisarreth70%epersonelittë inkuadruarnëaktivitetetfinanciareështëmepërgatitjesuperiore,nëanëntjetërtekpersonelinëaktivitetetprokuruese,kykoeficientsilletrreth�7%.

�.� PërdallimngaperiudhaemëhershmekurNjësiaeInspektimitdheAuditimitkafunksionuarnëkuadërtëShtyllëssëAdministratës,pasdisandryshimevetëbëranëstrukturënorganizative,kjonjësiaktivitetinesajekryennënautoritetineZëvendësKomisarittëSHPK-së.Kjonjësikanëpërbërjeshtatë(7)pjesëtarkuprejtyre,rreth�3%janëmepërgatitjesuperioreshkollore.

�.5 Menaxhmenti i lartë i SHPK-së është i kënaqur me paraqitjen personaletë zyrtarëve brenda këtyre drejtorateve. Meqenëse, tek i tërë personeli i SHPK-së aplikohet Rishikimi i Paraqitjes Personale (RPP), ky proces bëhet edhe tekmenaxhmentifinanciardheiprokurimitikyçurnëkuadërtëdrejtorateve,nëperiudhakohorevjetore.

�.� Personeli i Drejtoratit për Buxhet e Financa dhe Prokurimit përveç FreeBalance-it (ku kanë qasje persona të autorizuar), nuk posedon ndonjë sistem

�5

(softuer)tëmenaxhimitinterntëinformatave.Ndihetnevojapërtëkrijuarnjësoftuerpërmbajtjenetëdhënaveinternelidhurme:planifikiminbuxhetor,listatepagave,kontabilitetin,shpenzimet,asetet,evidencënlogjistikeetj.

�.7 Sipas informatave të marra, ndihet nevojë për trajnime të vazhdueshme tëkëtyredrejtorateve,ngaseato tëcilat janëvijuarnukmjaftojnëpërnjëaktivitet tësuksesshëm.DrejtoratiiBuxhetitdheFinancavemëpakiështënënshtruartrajnimevetëvazhdueshme(rastkonkretështëZyrapërMenaxhimineAseteve,pjesëtarëtesëcilëskanëtëkryervetëmnjëtrajnimtreditortëorganizuarngaMinistriaeEkonomisëdhe Financave lidhur me Modulin e Aseteve), kurse pjesëtarët e Drejtoratit tëProkurimit,indjekintrajnimeteorganizuarangaKomisioniRregullativiProkurimitPublik (KRPP), vetëm sa për të kryer procesin e çertifikimit të tyre si zyrtar tëprokurimit.

Rekomandimi nr. 2

IPKrekomandonqëDepartamentiiTrajnimeveiShërbimitPolicortëKosovës,tikushtojrëndësitrajnimevetëvazhdueshme,personelittëinkuadruarnëDrejtoratineBuxhetiteFinancave,DrejtoratineProkurimitdheatyretëinkuadruarnëçështjeteshfrytëzimittëmjetevedhekontrollittëshfrytëzimittëtyre.

5. PARAQITJA E SHPK-së

5.� Gjatëinspektimittëkryer,ngaanaeDrejtoratittëBuxhetitdheFinancavejanëprezantuarpasqyratfinanciarelidhurmetëhyrat(FondinePërgjithshëmtëalokuar)dheshpenzimetpërvitet�00�/�007.Këtoinformatajanëpërmbledhurnëkëtotabela(shihtabelat5,�,7dhe�).

Tabela5:Pasqyraetëhyravedheshpenzimevepërvitin�00�

Nr EmërtimiFondiiPërgjithshëmialokuar

Donacione TotaliTëhyravet. Grantiqever.

a b c d e f�. Tëhyrat �.7��.�5�,�� 55.��.��,30 ��.7�5,�� 5�.�0�.��,��. Shpenzime �7�.��0,�� .�5�.��,�� 7�.0�0,70 50.�03.77�,��3. Tëhyratepashpen 7��.�3�,�� .0�7.��0,�� .77�,�� 7.70�.��7,0��. Mjetetebartura 7��.�3�,�� 0,00 ��.77�,�� .��.�0�,5�

Tabela�:Pasqyraeekzekutimittëbuxhetitnëvitin�00�(grantiqeveritar)Kategoria

ekonomikeBuxhetii

korrigjuarAlokimet

buxhetoreShpenzimet Buxhetii

pashpenz.Alokimii

pashpenz.

a b c d e=(b–d) f=(c-e)Pagamëd. ��.�55,3��,00 ��.�55.3��,00 ��.��.�70,�� .377,7� ��.377,7�Mall.shërb. ��.575.��3,00 ��.�50.��,00 ��.��.7��,53 �.3�5.�7�,�7 �.�00.7��,�7Komunali �.��.7��,00 �.��.7��,00 �.�37.�7�,05 5�.0�5,�5 5�.0�5,�5Sub.&tran �7�.�70,00 �7�.�70,00 ��.��,30 ��.5��,70 ��.5��,70Inv.kapitale ��.�7�.000,00 �3.�7�.�3�,30 �.��.70�,77 �.�7�.��7,�3 3.��.�7�,53Totali 57.3�5.7�3,00 55.��.��,30 ��.�5�.��,�� 7.50�.�0�,�� .0�7.��0,��

��

Tabela7:Pasqyraetëhyravedheshpenzimevepërvitin�007Nr Emërtimi FondiiPërgjithshëmialok. Donacione Totali

Tëhyravet. Grantiqever.a b c d e f�. Tëhyrat 3��.3��,00 5�.3��.�7�,00 �0�.��,00 57.�3�.55�,00�. Shpenzime ��.�55,00 5�.��.��,00 73.30�,00 5�.��.7��,003. Tëhyratepashpenz. �75.�37,00 �.��7.50�,00 �3�.3�7,00 5.�5�.�30,00�. Mjetetebartura �75.�37,00 �.57�.7��,00 �3�.3�7,00 �.5��.0��,00

Tabela�:Pasqyraeekzekutimittëbuxhetitnëvitin�007(grantiqeveritar)Kategoria

ekonomikeBuxhetii

korrigjuarAlokimet

buxhetoreShpenzimet Buxhetii

pashpenz.Alokimiipashpen.

a b c d e=(b–d) f=(c-e)Pagamëd. ��.�05.05�,00 ��.�05.05�,00 ��.�03.35�,00 �.��7,00 �.��7,00Mall.shër. �3.��.3�3,00 �3.��.3�3,00 ��.�00.��,00 �.0�0.�77,00 �.0�0.�77,00Komunalitë �.�50.000,00 �.�50.000,00 �.�3�.3��,00 ��.�5�,00 ��.�5�,00Sub.&tran �05.000,00 �05.000,00 ��.��,00 �3.7��,00 �3.7��,00Inv.kapital. �3.5�5.�00,00 �3.5�5.�00,00 �0.��.��,00 3.3��.��,00 3.3��.��,00Totali 5�.3��.�7�,00 5�.3��.�7�,00 5�.��.��,00 �.��7.50�,00 �.��7.50�,00

�.�Ngainformacionetemarradhetëkrahasuaradelseështënjëtrendingritjessëshpenzimevetëpërgjithshmepër�%nëkrahasimmevitin�00�,pikërishtnëkodetekonomike,pagaemëditjedheinvestimekapitale.Pornëanëntjetër,dukeanalizuarshpenzimetnëmënyrëindividualeshihetseekzistonnjëtendencëedukshmepozitiveeuljessëshpenzimevetëderivatevedhemirëmbajtjessëautomjeteve.Kemitrendtërëniestekkëtoshpenzimeafërsishtpër��%.KyështënjësinjalimirëngaanaeSHPK-sëpëruljenekëtyreshpenzimeve,sidomospasshqetësimevetëparaqiturangaInspektoratiPolicoriKosovës,kohëmëparë.Tekshpenzimettelefoniketëvitit�00�nukprezantohetgjendjerealeekëtyreshpenzimevenëkrahasimmëperiudhën�007,përarsyesenëvitin�00�,këtoshpenzimejanëpaguarngakodetëndryshmeandajedhenukkemimundur tëbëjmëkrahasimine tyrepërkëtoperiudha. (shihtabelën�)

Tabela�:Pasqyraeshpenzimevenëdisakodepërvitin�00�/�007

Shpenzimet �00� �007

� Shpenzimettelefonike ��.�5�,�� .�55,�� Derivatepërvetura,ngrohje,gjenerator 5.��.��3,�0 �.�3�.�30,�03 Mirëmbajtjaeautomjeteve �.��.377,�� .5�5.�0�,�7

5.3 BrendaSHPK-sëekzistojnëdisaburimetëinkasimittëtëhyravevetanake,tëcilatdotiparaqesimnëtabelënemëposhtme.TëhyrateinkasuarangaanaeShërbimitPolicortëKosovës,nëperiudhatëcaktuarakohoretransferohenngallogariaeSHPK-së,nëkuadërtëBKK-sëdhevarësishtngamarrëveshjetmeMinistrinëeEkonomisëeFinancave,atoalokohenpërshfrytëzimngaorganizatapolicore.Ngatabeladelseedhepsekemirënietëinkasimittëtëhyravengapolisatesigurimit,kemirritjetëinkasimitpërshërbimetendryshmepolicore(shitjetngaankandet,...)dhekeminjëtëhyrëtëreecilaështëinkasuarnëvitin�007,(taksatngalejetearmëve).Nësei

�7

referohemitotalittëpërgjithshëmpërperiudhatkrahasuese�00�/�007,delsekemitrendpozitivtëinkasimittëtëhyravepër��%.(shihtabelën�0)

Tabela�0:Pasqyraetëhyravevetanaketëinkasuarapërvitin�00�dhe�007Tëhyrat �00� �007 Trendinë%

�. Taksatngalejetearmëve 0,00 ��.��,00 +�00.0�. Shërbimetendryshmepolicore 3��.�33,�� 3��.3��,�3 +5.0�3. Polisatesigurimit ��.��,03 3�.��7,7� -��.�

Totali ��.��7,�5 5��.��,3�

5.� ZyrapërMenaxhimineAseteveballafaqohetmevështirësirrethmbajtjessësaktëtëtëdhënavembiasetet.Kjoështënjëgjendjeetrashëguarqëngakohakurkyaktivitetështëudhëhequrngapersonelindërkombëtar.Personelinëfjalë,derinëmarstëvitit�005kambajturnjëevidencëtëtëdhënavembiasetet(,,lotusnotes”)icilipaslargimittëtyrekambeturjofunksional.Kjozyrëështëmunduartëbëjënjëbartjeinformacioneshngakysistemporsuksesikaqenëmjaftivogël.Përtëpasënjëgjendjederidikusolide,zyrësiështëdashurtëangazhohetnëgrumbullimineinformatavenëtëgjithazyratpolicoredheatotëtransferuarangaregjionetpërtëmarrëtëdhënambiasetetngakopjetepranim-dorëzimevetëasetevengaekaluara.Zyranëfjalëposedonnjëlistëtëaseteve(bazëtëdhënave)qënukështëadekuatedheecilasipastyrenukazhurohetsaduhet.Nënivelregjional,meevidencëneasetevemerretLogjistikaRegjionale(MTO).

5.5 ZyrapërMenaxhimineAsetevenukkabërëfutjenetëdhënavenëFreeBalancenëmungesëtësoftueriticiliështëmëseinevojshëmpërevidentiminepasurive(shihparagrafin�.�).NukkemihasurnëndonjëdëshmipërekzistimineKomisionitpërVlerësimineAseteve,tëcilëneparashehneni�iInstruksionitAdministrativ�005/��.Kykomisionicaktuaradhocdotëduhejtëbëntevlerësiminetëgjithapasuriveqëikontrollonorganizatapolicore,vlerësiminepasurivetëdëmtuaradhevlerësiminekërkesavepërtjetërsimtëpasurisë�0.

5.� Drejtorati iProkurimitgjatënjëvitiarrin tëprokurojmallra,shërbimedhepunëmevleradisamilionësheeuro.Kjoështëedhenjëtreguesimirëqështynëqënëtëardhmentëmendohetqëkysegmenttëmundtëreformohetdukeiunënshtruarprocesittëdecentralizimit.

5.7 Gjatëkontrollimittëdosjevetëprokurimit,InspektoratiPolicoriKosovëskahasurnëdosjeqëkanëtëbëjnëmeankandepublike.Ështëvërejtursepërperiudhën�00�-�00�, janë shpallur katër (�) ankande publike për të cilat janë udhëhequrproceduraqënukkanëmbështetjenëLigjinmbiProkuriminPubliktëKosovës.Nëtëardhmen,përtëkryeraktiviteterrethankandevetëtilla,duhetkërkuarrrugëdaljepërmes përdorimit të procedurave tjera që do të kishin mbështetje në ligjet eaplikueshmeeassesitëkërkohetngaDrejtoratiiProkurimittëudhëhiqetprocedurëecilanukdotëkishtembështetjenëLPP.

5.� Kur flitet për organizmin e ankandeve, doemos duhet të potencojmë edheproblematikëneshitjessëautomjetevejofunksionale.Sipaspersonelittëangazhuar,jeminjoftuarseautomjetettëcilatjanëjofunksionalederinë70%,duhettëlargohenngapërdorimipasi tuhiqenpjesët tëcilatmundtëshërbejnësipjesërezervëpërautomjetettjera.SipasdëshmivetëprezantuaranëDrejtorinëeLogjistikës,zakonishtpër të vlerësuar gjendjen e tyre teknike mblidhet një komision teknik i cili jepmendiminrrethautomjeteve,tëciliniaparaqetKomisionitpërShqyrtiminePronës.

�0InstruksioniAdministrativ�005/��,MenaxhimidheRegjistrimiiPasuriveQeveritare,neni�.�

��

Kykomisionzakonishtbënvetëmshqyrtiminepronëssiautomjete.Nëtëardhmen,meçështjetevlerësimit(shqyrtimit)tëpronësdotëduhejtëmerrejKomisionipërVlerësimtëPasurisë(Aseteve).

Rekomandimi nr. 3

IPK rekomandon që të përfillen procedurat e parapara me InstruksioninAdministrativ�005/��,lidhurmemenaxhimindheregjistriminepasurive.

5.� Shqetësimnëmasëtëmadhetekkomandantëtregjionalështëparaqituredhepamundësiaepjesëmarrjessëregjionevenëmbikëqyrjeneekzekutimittëprojektevekapitale��.Janëparaqiturvërejtjengaanaetyrelidhurmekontratatmbiekzekutiminepunëve,sipastëcilaveoperatorëtekonomikkaqenëdashurqëedhegjatëperiudhësgarantuesetëmënjanojnëdefekteteparaqituranëprojekteterealizuara.

Rekomandimi nr. 4

IPKrekomandonmenaxhmentinelartëqëDrejtoriapërMenaxhimineObjektevetëshqyrtojmundësinëqëniveleveregjionaletë iumundësohet tëkenëqasjenëmbikëqyrjenepërbashkëttëprojekteveinvestivetëcilatrealizohen.

5.�0 NjësiapërInspektimdheAuditimkazhvilluaraktivitettëdukshëmpërkëtëperiudhëkohorekurseIPK-sëijanëprezantuarraporteterevizionevetëkryeranëDrejtoratin e Prokurimit, Buxhetit dhe Financave, etj. Në raporte janë prezantuartë gjeturat gjatë kontrollit dhe janë dhënë rekomandimet. Gjatë inspektimit tëkëtyredokumenteve,InspektoratiPolicorpërkrahënjëpjesëtëkonsiderueshmetërekomandimevetëdhënangaanaekësajnjësie.InkurajueseështëpunaekësajnjësiedherekomandimetedhënamerastineinspektimevedheauditimevetëkryeraqojnënëdrejtimtëpërmirësimittëperformancëssëpersonelittëSHPK-sënëpërgjithësi.

��ShqetësimetjanëparaqiturnëRegjioninePejës,ngakomandantëtestacionevepolicore:Gjakovë,IstogdheKlinë.Informacionetjanësiguruarngaekipiiinspektorëveqëkanëkryerinspektiminnëkëtëregjion.

��

ADMINISTRIMI I PLANEVE TË AKTIVITETEVE POLICORE

5�


ADMINISTRIMI I PLANEVE TË AKTIVITETEVE POLICORE

HYRJE

�.� InspektimiitretëizakonshëmmbiSHPK-nëështëkryerngadata�derimë�0prilltëvitit�00�,nëbazëtëRregullores�005/5�dheUrdhëresësAdministrative�00�/�.Inspektimiipërqendruarnëadministrimineplanevetëaktivitetevepolicore,ështëndërmarrëngaz.EnverRrustemi,KryeshefEkzekutiv i InspektoratitPolicortëKosovësdheështëfunksionalizuarngaekipeteinspektorëvepolicor.InspektimetjanëzhvilluarnëShtabinQendrortëSHPK-së,KomandatRegjionale,nënjënumërtëstacionevepolicoredheKuvendeveKomunale.ZyrtarëteInspektoratitPolicorjanëndarëtëkënaqurmebashkëpunimineplotëtëpersonelit tëSHPK-së,kryetarëteKuvendeveKomunaledhemegatishmërinëetyrepërtëndihmuar.

�.� Policiaështëeorganizuarqëtëgëzojërespektinepublikutsinjëstrukturëprofesionale për mbrojtjen e ligjit dhe sigurimin e shërbimeve për publikun. Si etillëduhet të jetëeorganizuarnëmënyrëqë tëvendosëmarrëdhënie tëmiramepublikun,sidhesaherëqënevojitet,njëbashkëpunimtëefektshëmmeagjencionettjera,komunitetetlokale,organizatatjoqeveritaredhegrupetëtjerapërfaqësuesetëpublikut,dukepërfshirëgrupetëpakicavekombëtare�.

�.3 Rregullorja �005/5� kërkon partneritet lokal në mes të komandantëve tëpolicisëdheautoritetevekomunalenëpërgatitjeneplanevevjetoretëpolicisë,tëcilatpërmbajnëstrategjipërsigurinëekomunitetevemeqëllimedheobjektivatëqarta.Plani vjetor i policisë i cili kërkohet nga Komandantët e Stacioneve Policore sipasRregullores�005/5�duhettëplanifikohetnëkuadërtëstrategjisëpërnjëperiudhëmesatare,dukepërmbledhurkëtukahjenstrategjiketëSHPK-sënënivellokal.PlanivjetorduhettëpërfshijëqëllimetdheobjektivatepërgjithshmetëKomisarit,qëkapër SHPK-në dhe të përmbajë që të dyja si prioritetet operative po ashtu edhe jooperative. Në mënyrë të qartë duhet të tregohen objektivat dhe caqet kryesore tëSHPK-sësëbashkumevlerësiminpërburimetepasojave.Planetlokaletëaktivitetevepolicoreduhettëjenëtëpërkrahurangaplanetedivizionevedhedepartamentevetëcilatreflektojnëatësesiduhetqëatotëkontribuojnënëobjektivatepërgjithshmetë SHPK-së. Ato gjithashtu duhet që të reflektojnë (tregojnë) edhe prioritetet eidentifikuarangastrategjitëendryshmepërsigurinënëkomunitettëvendosurangapartneriteti përgjegjës i Autoriteteve Komunale në rajon. Si shtesë, plani duhet tëtregojësesiSHPK-jakapërqëllimtëshpërndajëfitimetefektive.SHPKduhettëjetënëgjendjeqëtëdemonstrojësesikëtokërkesatëndarabashkohennganjëproceskoherentiplanifikimitstrategjik.Seciliplanifikimlokaliaktivitetevepolicoreduhetqëtëprezantohetpërmeskonsultimevetëgjëratëbrendshmedhetëjashtme.

�.� Qëllimi i inspektimitnënkëtëprotokollështëqë të jepen rekomandimesesi menaxherët e lartë të SHPK-së do të mund të përmirësonin administrimin dheparaqitjen e menaxhmentit të administrimit të planeve të aktiviteteve policore nëndjekjetëqëllimevenëvijim:

• TësigurohetpërputhshmërimeKodinEvropiantëEtikësPolicore;

�KodiEvropianiEtikësPolicore(KEEP)

5�

• Të sigurohet përputhshmëri me Rregulloren �005/5� dhe dispozitatrelevantetëligjittëaplikueshëm;

• Tëinkurajojëmenaxhmentprofesionaltëburimevepolicorenënivellokal;

• TëinkurajojëkonsultimeteSHPK-sëmekomunitetetlokalesipjesëeprocesit;

• Tëplanifikojëaktivitetetpolicore;

• Të identifikoj dhe përhapë praktikat më të mira në planifikimin eaktivitetevepolicore.

�.5 Inspektorët e Departamentit të Inspektimit janë shërbyer me protokollinzyrtarngafusha‘Administrimiiplanevetëaktivitetevepolicore’.Mekëtërastjanëintervistuardhevizituar:

• AsistentiiZëvendësKomisaritpërOperativë;

• KryetarëtapoZëvendëskryetarëteKuvendeveKomunale;

• UdhëheqësiiDrejtorisëpërAnalizëtëPolitikavetëSHPK-së;

• UdhëheqësiiDepartamentittëRenditPublik;

• UdhëheqësiiNjësisëpërPolicinënëKomunitet;

• UdhëheqësiiDepartamentitpërÇështjetëKomunitetit;

• KomandantëtRegjionalë,KomandantëteStacionevePolicore;

• UdhëheqësiteNjësivetëPolicisënëBashkësi.

�.� Zonateinspektimit:

• UdhëheqjaeSHPK-së;

• RregullatdhestrategjiaeSHPK-së;

• PersoneliiSHPK-së;

• Partneritetidheburimet

• Rezultatet.

�.7 Ky raport është përgatitur në bazë të parimit të përgjegjshmërisë dhetransparencëspublike,(neni��)tëKoditEvropiantëEtikësPolicore.

53

UDHËHEQËSIA E SHPK-së

Organizimi dhe gjendja aktuale

�.� Shërbimi Policor i Kosovës funksionon sipas strukturës organizative tëndërtuarmenjëbazëtëqëndrueshme,dukezhvilluarveprimtarinëevetnëdyniveletëorganizimit:nëatëqendrordheatëlokal(përfshirëatëregjional).Meqenëse,fushëecilaështëinspektuarështëadministrimiiplanevetëaktivitetevepolicore,vlentëqartësohet se aktivitetet e atyre niveleve janë të lidhura kryekëput me hartimin eplanevepolicoredheadministriminetyre.

�.� Shtylla Operative përgjithësisht është e angazhuar në të gjitha çështjetoperacionale tëcilat implementohennëkuadër tëSHPK-së,dukemarrëparasyshedhe koordinimin dhe bashkëpunimin me shtyllat tjera brenda SHPK-së si dheagjensionet tjera jashtëorganizatës.NëkuadërtëDepartamentit tëRenditPublik,veçtjerash,zhvillonaktivitetetedheDrejtoriapërPlanifikimdheZhvillim.

�.3 DrejtoriapërPlanifikimeZhvillimështëthemeluarnëkuadërtëDepartamentittëRenditPublik,përt’iadresuarçështjetoperativenërealiziminedetyravetëofrimittë shërbimeve të përditshme ndaj qytetarëve, të parandalimit të krimeve dhe tëruajtjesdhembrojtjessërenditpublik�.

�.� Drejtoria për Planifikim dhe Zhvillim (DPZH) angazhohet për përpilimin eplaneveoperativedhekujdesetpërmonitoriminetyre.ZakonishtDPZH-japërpilonplanekurjanëtëpërfshiranëimplementimdyemëshumëregjione,kurkatëbëjëmesituatatshumëserioze,etj.Nërastetkurbarrënemonitorimittëimplementimitembanniveliqendror,regjionetraportojnëpërmbarëvajtjeneatyreplaneve.

�.5 PërveçplanevetëpërpiluarangaanaekësajDrejtorie,etëcilatjanëobligativepër implementim nga regjionet/ stacionet/ njësitë, ekzistojnë edhe planet të cilathartohennganiveletmëtëulëtatëcilatimplementohenngaanaetyre,porqënukkërkojnëmiratimnganiveliqendror(përkëtoplane,niveliqendrorvetëmnjoftohet).Planifikimi lokal i aktiviteteve policore në nivel më të ulët bie në kompetencë tëKomandantitRegjionaldheShtyllëneOperativësecilanëkoordinimmeplanetdhestrategjitë tëcilatvijnënganiveliqendrorbënë implementimine tyrenëregjioninpërkatës dhe ka autonominë e hartimit të planeve vetanake në nivel lokal. Përadministrimineplanevelokaletëaktivitetevepolicore,përgjegjësjanëkomandantëtestacioneve.Nëtabelënemëposhtmekemiprezantuartëdhënatlidhurmeplanetehartuara/realizuaragjatëvitit�00�dhe�007.Tabelapasqyronplanetepërpiluaranga niveliqendrordhe ai regjional (përfshirëkëtu edhe atë lokal). Për dallim ngaRegjioniiGjilanitkunumriiplanevetëhartuaraështëmëimadhnëvitin�00�,nëregjionettjeranumriiplanevetëhartuaraështëdukshëmmëimadhnëvitin�007(shihtabelën�).

Tabela�.Planetehartuara/realizuaraNr Regjioni �00� �007� RegjioniiPrishtinës �� RegjioniiPejës �3 ��3 RegjioniiPrizrenit 70 �� RegjioniiGjilanit ��3 �0�5 RegjioniiMitrovicës ��

� ProceduratStandardetëOperimittëDrejtorisëpërPlanifikimeZhvillim,faqe3,janar�007,Prishtinë

5�

� RegjioniiFerizajt 5� �537 ShtabiiPërgjithshëm �7 35

�.� Planetoperativemundtëjenëtëhartuaravetëmpërnjëoperacionpolicor,qëmundtëketëkohëzgjatjenerealizimitvetëmdisaorë,poredhemundtëjenëplaneqëzgjasinmëshumë(planioperativ,,Siguriaerreptë”;,,Statusi”;,,Siguriaenxënësvenëtrafik”,etj).Janëkëtoplanetëhartuaradhetëmonitoruaranganiveliqendror.Shumicaeplanevetëhartuarakanëpasurtëbëjnëmeangazhiminepërgjithshëm,nëofriminesigurisëdherenditpublik,përmesshtrirjessëpatrullimevemeqëllimtëmbulimittëterrenitnëpërgjegjësi,ngritjenesigurisënëkomunikacionearriturpërmeskoncentrimittështuarnëlokacionetëndjeshme,nëangazhiminepërcjelljesdhesigurimittëdelegacionevetëndryshme,etj.

�.7 Çdo polici demokratike duhet të jetë në gjendje t’i shërbejë komunitetit tëvet në ofrimin e vazhdueshëm të qetësisë, parandalimin dhe reduktimin e krimit,zbuliminekryerësvetëvepravepenale,respektimineligjit,mbrojtjenepronësdhepasurisësëqytetarëve,mbrojtjene tëdrejtavedhe lirive themelore tënjeriutdhesiguriminerenditdheqetësisëpublike.Standardetevropianekërkojnënjëorganizimtëpolicisënëmënyrëqëtësigurojëpolicimtëmirënëmarrëdhënietmepublikundhetëketëbashkëpunimefektivetëpërshtatshëmmeinstitucionetjera,kuvendetkomunale, bashkësitë lokale, organizatat joqeveritare dhe përfaqësues të tjerë tëpublikut,përfshirëedhegrupetminoritareetnike3.

�.� SHPK-jaështëepërkushtuarnëpërmirësiminekualitetittëjetëssëtëgjithëqytetarëve në fushën e sigurisë. Në vazhdën e ofrimit sa më afër me qytetarëve,në kuadër të SHPK-së vepron Njësia për Policinë në Komunitet (NJPK), si njësi eposaçmeorganizativeecilameaktivitetinesajangazhohetnëshumicëneplanevepolicore. Organizimi dhe veprimtaria e kësaj Njësie është konform organizimit tënjësivesimotratëSHPK-së,përkatësishtnënivelinqendror,regjionaldheatëlokaldhefunksiononsinjëshërbimunikmenjëkomandëqendrore.QëllimiithemelimittëkësajnjësieështëpërtëreflektuarpërkushtimineShërbimitPolicortëKosovës,përtëpunuarmekomunitetintëcilitishërben,përt’ukujdesurdhepërtambrojturatë.NjësiakazyrënqendrorenëShtabinKryesortëPolicisë,nëçdoRegjionnganjëzyrë,tëvendosuranëzyrateShtabeveRegjionaledhenësecilinstaciontëpolicisënganjëzyrë.

�.� Njësiasynon:

• t’ibëjkomunitetetmëtësigurtadukeidentifikuardheadresuarbrengatetyrepërmeszgjidhjesdheparandalimittëproblemeve;

• tëofrojnjëprezencëtëdukshmeefektivenëkomunitet;

• zbatimin e projekteve për veprim policor në komunitet dhe zhvillimine partneriteteve që janë në funksion të promovimit të sigurisë sëkomunitetit.

�.�0 KëtoNjësiedhepsekanëkryershumëaktivitete,nukpërfillensaduhetngamenaxherëtestacionevedhedukepasurparasyshkontaktetetyremekomunitetin,nukkonsultohendhenukshfrytëzohensaduhetnganjësitettjera,përt’iparaprirëveprimevetënjësivenëaspektinparandalues.Karastekurkomandantëtestacioneveingarkojnëatamedetyratëtjeratëkarakteritreaktiv,tëcilatdëmtojnëprestigjinekëtyrepolicëve,tëcilëtsiarmëtëvetmekanërespektinqëgëzojnëtekkomuniteti

3KEEP,neni��,f.3�.

55

dheqëbiendeshedhemeParimin5.��,sipastëcilit,,policëtekësajnjësienukdotëcaktohennëdetyradhepunëtjeraoperative,përveçrasteveemergjente’’.

�.�� ËshtëepashmangshmetëflitetpërplanetlokaleetëmospotencohetroliiKKSB-vedheSHPK-sënëkëtëaspekt.KëshillatKomunalepërSigurinëBashkësijanëgrupekonsultative,tëplanifikuarapërtëndihmuarbashkëpuniminnëmestëSHPK-së, autoriteteve komunale dhe përfaqësuesve të bashkësive, për ngritjen esigurisësëpjesëtarëvetëtëgjithabashkësivenëçdokomunë�.VitinekaluarIPK-ja ka zhvilluar një inspektim të jashtëzakonshëm në lidhje me zbatueshmërinë enenit7,tëRregullores�005/5�(Marrëdhënietmebashkësinë),methekstëveçantëemërimiikomandantëvetëstacionevepolicorenëbazëtënenit7.��dhe7.��dhembiobligimetligjoreqëdalinpërkryetarëtekomunavepërthemelimineKKSB-vedhembiobligiminekomandantëvetëstacionevepolicorepërraportimindhedorëziminePlanitVjetortekykëshill.

�.�� Gjatëvitit�007nëpjesëndërmuesetëkomunavekanëqenëtëthemeluarakëtokëshilladhekanëmbajturdisatakimemekomandantëtestacioneve.Mirëpo,gjendjaështëndryshenëkëtëvit.Derinëmuajinekatërt (prill)nëshumicënekomunavenukjanëthemeluarkëtokëshilla.KapasurdisatakimetëorganizuarangaOSBE-ja,SHPK-jadheICITAP-i,përt’iinformuarkryetarëtekomunavepërrolindherëndësinëekëtyrekëshillave,gjëqëIPK-jaevlerësonkontributinetyreqëkanëdhënënëkëtëdrejtim.Gjithashtu,IPK-jaikuptonrrethanatsenëdisakomunakapasurzgjedhjetëraundittëdytë,ecilamundtëketëndikuarqëthemelimiikëtyrekëshillavetëbëhetmevonesë,porçështjaesigurisëduhettëjetëprioritetpërtëgjithëdhekryetarëtekomunaveduhett’iformojnësamëshpejtëqëtëjetëemundur,pasiqëështënëinterestësigurisësëkomunitetitdhetëkrijojnëpartneritetmeSHPK-nëpërçështjetësigurisëashtusiçeparashehRregullorja�005/5�.

Rekomandimi nr. 1

IPKrekomandonthemelimineKKSB-vedheinkurajonpalët(kuvendetkomunaledheSHPK-në)qëtëkrijojnëpartneritetpërçështjetësigurisë.

�.�3 Gjatëkëtijviti,KomisariiPolicisëkathemeluarKLSP-të(KëshillatLokalepërSiguriPublike)nërajonemëtëvoglanëkuadërtëkomunavenëatovendekukaqenënëinterestëkryerjessëefektshmetëdetyravetëpolicisëdhetëmarrëdhënievetëmirametëgjithabashkësitë,veçanërishtdukeepasurparasyshpërbërjendemografiketërajonitnëfjalë.KLSP-tëmundtëdiskutojnëçdoçështje lidhurmepolitikatdherendinesigurinëpublikenëatëlokalitet,pornësecilinrastduhettëkonsultohenpër:planinedetyravetëpolicisënëatëlokalitetdheparaqitjenerezultatevetëarritura,vendetnëatëlokalitetkuduhettëthemelohennënstacionetëpolicisënëfshatradhepërbërjenepolicisëtëcaktuarnëlokalitet.

�.�� NëtabelënemëposhtmeprezantojmëinformatatmbithemelimineKKSB-vedheKLSP-venëshumicënekomunave,nëpërjashtimtëdisakomunavetëRegjionittëMitrovicës(shihTabelën�).

�RregullorjaeUNMIK-ut�005/5�,neni7.3

5�

Tabela�:TëdhënatlidhurmethemelimineKKSB-vedheKLSP-veRegjioni

policorKomuna

KKSB KLSP

�007 �00� �007 �00�

Prishtina

Prishtinë po jo jo joPodujevë po jo jo joFushëKosovë po jo po joDrenas po jo jo joObiliq po jo jo joLipjan po jo po po

Pejë

Pejë po jo po poGjakovë jo po jo joDeçan po jo jo joIstog po po jo joKlinë po po jo jo

Gjilan

Gjilan po jo po joViti jo jo po joKamenicë po jo po joNovoBërdë po jo jo jo

Ferizaj

Ferizaj jo po po JoKaçanik po jo jo joShtime po jo po joShtërpcë jo jo po jo

Prizren

Prizren po jo jo joSuharekë po jo jo joRahovec po jo jo joMalishevë po po jo joMamushë po po jo joDragash po po jo jo

MitrovicëMitrovicë po jo jo joVushtrri po po po poSkënderaj po po po po

RREGULLAT DHE STRATEGJITË

3.� Procesiihartimittëpolitikavedhestrategjiveështënjëprocesqënënkuptonnjë konsultim më të gjerë me të gjithë faktorët relevant për të arritur deri tekpërcaktimiiprioritetevepërnjëperiudhëkohoretëcaktuar.PlanetlokaleduhettëjenëtëbazuaranëplaninstrategjikdhenëseireferohemiPlanitStrategjik�00�-�0�0,prioritetetstrategjikerenditensinëvijim:

• Ofrimi i sigurisë për qytetarët:krijimiistrategjivetëcilatnëmënyrëefektive do t’i qaseshin krimit, do të merreshin me problemete komunitetit si dhe zhvillimi dhe implementimi i programeveparandalueseproaktivepërevitimineviktimizimit tëqytetarëvengakrimi;

57

• Mbrojtjen – përkujdesjen për të rinjtë: qasjakoordinuesemefaktorëtenevojshëmmeqëllimtëkrijimittënjëmjedisitësigurtnëinstitucionetshkollore,vendetpublikedhenëatorekreative;

• Përgatitja për situata emergjente: zhvillimi i kapaciteteve dhe imundësivenëbashkëpunimmeqeverinëdhekomunitetin,nëpërgjigjeemergjente;

• Qasja ndaj komunitetit:ndërtimidhethellimiibesimittëkomunitetit,zhvillimidheimplementimiistrategjisëpërsiguritëkomuniteteve;

• Siguria në rrugë: hartimi dhe zhvillimi i planeve për qarkullim tësigurt,zvogëlimineaksidentevetëtrafikut5.

3.� Rregullorja�005/5�,ParimetdheProcedurateSHPK-sëjanëbazaeveprimittëSHPK-sënëpërgjithësidhebazaehartimittëplanevelokalepolicorenëveçanti.Përt’iarriturkëtosynime,SHPK-jaështëedetyruarqënëpërputhjemekëtodokumente,tëdalëmeplanelokaletëaktivitetevepolicorenëzonatepërgjegjësisësëvet.

3.3 Nëseireferohemitëdhënavengainspektimiijashtëzakonshëmizhvilluarnëprilltëvitit�007,IPKkagjeturshumëpakdëshmilidhurmeatëqëkomandantëtestacioneverespektojnëdispozitatenenit7.�3b�.Edhepsenëdisazona,komandantëtestacioneveiadërgojnëKKSB-ve,planetvjetoreregjionaletëSHPK-së,këtoplanenukiplotësojnëkushtetqëkërkohennënenin7.�3.Enjëjtagjëështëvërejturedhegjatë inspektimit të këtij viti. Një numër i stacioneve policore ka dorëzuar planetpolicoremegjithëtëmetatepotencuara,porekzistonedhenjënumërityreqëfarenuk ikanëdorëzuarkëtoplane.Disastacionepolicorekanëplanetdheprioritetetpërvitin vijues,porato janë tëhartuarapakonsultimeme faktorët tjerërelevant.Njëherit,nukfigurojnësipjesëePlanitVjetorqëduhetdorëzuarKKSB-ve.

Rekomandimi nr. 2

IPKrekomandonmenaxherëte lartëtëSHPK-sëqëgjatëprocesit tëhartimit tëprioritetevedheplanevetëkenënjëkonsultimmëtëgjerëmetëgjithëfaktorëtrelevantpërtëarriturderitekpërcaktimiiprioritetevepërnjëperiudhëkohoretëcaktuar.NjëheritkëtoplanelokaleduhettëjenëpjesëePlanitVjetoriciliduhetdorëzuarnëKKSB.

PERSONELI I SHPK-së

�.� Ajoqëështëvërejturnëdisastacioneështëmungesaestafitpërtëplotësuarstrukturënorganizative.Nëpërdisastacionepolicorekjomungesëepersonelitkandikuarqëtëmosarrihetefikasitetiidëshiruar.Këtëebazojmënëfaktinsenëdisastacione policore, planet mund të mos konkretizohen për shkak të mungesës sëpersonelit.

5PlaniStrategjikiShërbimitPolicortëKosovës�00�-�0�0,faqe�0.�Raportiiinspektimittëjashtëzakonshëm,,InspektimiiSHPK-sëlidhurmepajtueshmërinëmenenin7,tëRregullores�005/5�”,paragrafi3.�,faqe��.

5�

�.� Problemtjetërparaqetbojkotimiipunëssëdisapolicëveserbëqëkandikuarnështimineorëvetëpunëspërpolicëttjerë.PasshpalljessëpavarësisënjënumërimadhipolicëveserbëbojkotuanpunënnëshenjëpakënaqësiedhemearsyetiminseatanjohinsitëvetminautoritetnëvendpolicinëndërkombëtaretëUNMIK-ut,dukepërjashtuarautoritetineSHPK-së.

Rekomandimi nr. 3

IPKrekomandonmenaxherëtelartëtëSHPK-sëqëtëbëjnënjëanalizëtëgjendjessëtanishmepasbojkotimittëpunësngaanaepolicëvetëminoritetitserbdhetëhartojnënjëplanpërzgjidhjenekëtijproblemidukeebërënjëmbulimtëterritoritmepolicdhembështetjelogjistikenëmënyrëproporcionalemenumrinebanorëvedheshkallënekriminalitetit.

�.3 IPK-jakavërejturmosharmonizimnëpërpilimineplanevendërmjetshtyllave,departamentevedhedrejtoratevetëSHPK-së.KjobëhetedhepërarsyeseSHPK-janukkainvestuarsaduhetqëpersonelinpërgjegjëspërhartimineplanevetapajisëmetrajnimetenevojshmeapotëduhura.VërejtjetngaregjionetdhestacionetkanëtëbëjnëmeatëseplanetngaShtabipërpilohenpakonsultime,apopa imarrënëkonsideratë nevojat dhe sugjerimet e stacioneve dhe të bashkësisë dhe nuk kaplanifikimembimënyrëndhekostonerealizimit.

Rekomandimi nr. 4

IPK-jarekomandonqëSHPK-jat’idërgojënëtrajnimmenaxherëtqëmerrenmehartimineplanevepolicorelokaledheqëplanetesajat’ipërcjellmeafatekohoretëimplementimittëcilatdotëpërfshininnjëmonitorimmëvigjilenttëzbatimitdhevlerësimittëefikasitetittëtyre.

PARTNERITETI DHE BURIMET

5.� IPKkavërejtursepaszgjedhjevetëorganizuaranënivellokaldheatëqendror,nëshumicënekomunavenukështëarriturqëtëthemelohenKëshillatKomunalepërSigurinëBashkësi(KKSB)apotëvazhdojnëpunënngaKKSB-tëemëparshme.Nëdisakomuna/stacionepolicore,takimetejavësqëmbahenpërsigurijanëidentifikuarmeKKSB-të,gjëqënukështëenjëjtë.TakimetjavorepërsigurijanëtakimetërregulltaqëorganizohenngaKFOR-idhekanëpërqëllimsigurinëepërgjithshmeqëështënëmandattëKFOR-it.Ndërsa,takimeteKKSB-sëkumerrpjesëkryetari ikomunës,komandantiistacionitpolicordheanëtarëtëtjerëtëkëshillit,janëtakimeqëmbahenpërtëdiskutuar,informuaraporaportuarpërproblemetdhegjetjenemundësivepërt’iluftuardukuritënegativenëbashkësisi:armët,droga,trafikimiiqenievenjerëzore,krimiiorganizuar,etj.

5.� Partneriteti ndërmjet SHPK-së, KKSB-ve dhe komunitetit është idomosdoshëm për parandalimin dhe luftimin e krimit. Shërbimi Policor i Kosovësduhet të bashkëpunojë plotësisht me autoritetet komunale dhe me përfaqësuesite bashkësive për ngritjen e sigurisë së pjesëtarëve të të gjitha bashkësive në çdokomunë. Në disa komuna bashkëpunimi ndërmjet SHPK-së dhe KKSB-ve ështëkuptuarsinjëbashkëpunimvartësiedhejopartneritetit.SHPK-jadheKKSB-jajanëtë obliguara që të bashkëpunojnë në bazë të ligjit. SHPK-ja është në shërbim të

5�

komunitetitporështëepavarurngaçdotrupëdhevepronnëmënyrëtëpaanshme.Siçdihetçdobashkëpunimobligonpalëtnëbazëtëkornizaveligjoretëcilatparashohinnjë bashkëpunim të caktuar dhe këto marrëdhënie, patjetër duhet që ta ruajnëkarakterinepërcaktuarligjor.

Rekomandimi nr. 5

IPK-ja rekomandon komandantët e stacioneve dhe kryetarët e komunave që tëqartësojnërolindhepërgjegjësitëetyrenëbazëtëligjitnëfuqi.

REZULTATET

�.� Sipas Rregullores �005/5� Komandantët e stacioneve (dhe komandantëtregjional)nëfillimtëvititduhettënjoftohenmesynimeteqartatëKKSB-sëpërvitineardhshëm,pastajnëfundtëvititkomandantëtduhett’iraportojnëKKSB-sëlidhurmesuksesetetyrenëarritjenekëtyresynimeve.Kyproceslëtëkuptohetsesynimetduhettëjenëspecifike,tëmatshme,tëarritshmedhereale.

�.� Policimimekomunitetinështënjëmënyrëecilaepërfshintëgjithabashkësitënëparandaliminekrimitnëveçanti,poredhenëzbuliminekrimit.NëpërgjithësiSHPK-ja është duke treguar nje nivel të kënaqshëm në lidhje me menaxhimin eplanevelokalepolicore.Mirëpo,standardetevropianekërkojnënjëorganizimmëtëpërgjithshëmtëpolicisënënjëmënyrëqëtësigurojëpolicimtëmirënëmarrëdhënietmepublikundhetëketëbashkëpunimefektivdhetëpërshtatshëmmeinstitucionetëtjera,kuvendetkomunale,bashkësitëlokale,organizatatjoqeveritaredhepërfaqësuestëtjerëtëpublikut,përfshirëedhegrupetminoritareetnike.

��

MENAXHIMI I TRAJNIMEVE

��

�3


MENAXHIMI I TRAJNIMEVE NË SHËRBIMIN POLICOR TË KOSOVËS

1. HYRJE

�.� Bazuar në Rregulloren �005/5� dhe Urdhëresën Administrative �00�/�,KryeshefiEkzekutiv i InspektoratitPolicor tëRepublikëssëKosovëskaautorizuarinspektiminezakonshëm,lidhurmemenaxhiminetrajnimevenëkuadërtëpolicisë.InspektimiizakonshëmifunksionalizuarngaDepartamentiiInspektimit,ështëkryerngadata�5.05.�00�derimë�7.05.�00�.Inspektimiikësajfushetëmenaxhimitshënonnjëhaptërëndësishëm,sepsepërherëtëparëkjofushëinspektohetngazyrtarëteIPK-së.

�.� Më�shtatortëvitit��,MisioniiOSBE-sënëKosovënëpajtimmeRezolutëneKombevetëBashkuara��,pashapjessëShkollëssëPolicisë,kafilluartrajniminekandidatëvepërpjesëtarëtëShërbimitPolicortëKosovës.Rezolutanëfjalëkishtepërcaktuar sundimin e rendit dhe ligjit si segment në të cilin duhej investuar nëshumëaspekte,përtëkrijuarparakushteelementarepërkrijiminepolicisëvendore.DepartamentiiOSBE-sëpërEdukimdheTrajnimtëPolicisëkapaturpërdetyrëtëzhvillojëdhetrajnojënjëshërbimtëriedemokratiktëpolicisësëKosovës,icilidotëmbështestesundimineligjitdhepërmetepërtërespektojëtëdrejtatenjeriut.

�.3 Trajnimet, duke qenë të rëndësishme për cilëndo organizatë, sigurojnë qënjerëzittëfitojnëshkathtësidhenjohuri,përtëkryermeefektivitetdetyratpërtëcilatatajanërekrutuar.Kursetbazikenjohinhyrjenemadhetëkandidatëvepërpolicë,nërrugënegjatëpërshkollim,edukim,aftësimdhetrajnim,meqëllimtëarritjessënjohurivedhepërgatitjessëpolicisësëKosovës,nëtrendinezhvillimevepolicoretërajonitemëgjerë.Itërëprocesiiaftësimitdhetrajnimitkakaluarnëfazatqëduhetkaluarnjëtrajnimprofesionaldhemodern.

�.� Gjenerataeparëekandidatëvepërpjesëtarëtëkëtijshërbimi,qëfilloitrajniminnëkëtëqendër,numëronte�7�pjesëtarëtëcilëtmesuksespërfunduantrajnimin.NëkëtëmënyrëatafilluanushtrimineveprimtarisëpolicorenëtërëterritorineKosovës,sipolicëteparëtëkëtijshërbimitëri,tëkrijuarnëbazatenjëpoliciedemokratikedheprofesionale.Përkundërtëarrituravetëmëdhanëfushënetrajnimit,kjofushëedhemëtutjembetetnjësfidëpërpolicinë.

�.5 Qëllimiiinspektimitështëqëtëbëhenrekomandimepërmenaxherëtpolicor,sesimundtëpërmirësojnëkryerjenedetyravepolicore,nëfushënetrajnimevedherealizimineqëllimevenëvijim:

• Pajtueshmërinë me standardet relevante të Kodit të Etikës Policore(KEEP);

• PajtueshmërinëmePlaninStrategjiktëMPB-së�007-�0�0;

• PajtueshmërinëmePlaninStrategjiktëpolicisë�00�-�0�0;

• Identifikiminenevojavelidhurmetrajnimetepjesëtarëvetëpolicisë;

��

• Organizimin/ mirëvajtjen e trajnimeve në bazë të plan- programevetrajnuese.

�.� Gjatëinspektimittëzakonshëm,ngainspektorëtpolicoruintervistuan:

• AsistentiiZëvendësKomisaritpërAdministratë;

• KryesuesiiDepartamentittëTrajnimeve;

• DrejtoriiDrejtorisëpërTrajnimeObligative;

• DrejtoriiDrejtorisëpërTrajnimetëSpecializuara;

• DrejtoriiAdministratësdheMbështetjessëTrajnimeve;

• KomandantëtRegjional;

• KomandantëteStacionevePolicore;

• KoordinatorëtRegjionaltëTrajnimeve;

• Shefat e njësive, mbikëqyrësit e sektorëve dhe zyrtarë tjerë tëtrajnimeve.

�.7Zonateinspektimit:

• Organizimistruktural;

• Politikatdhestrategjia;

• Burimetnjerëzore;

• Trajnimetepersonelitpolicor;

• Buxhetidhelogjistika;

• Përmirësimiiperformancës

�.� Raporti është përgatitur në bazë të Parimit të Përgjegjshmërisë dheTransparencësPublike,parimkyimbështeturnganeni��,iKoditEvropiantëEtikësPolicore(KEEP).

�5

2. ORGANIZIMI STRUKTURAL

�.� DepartamentiiTrajnimeve,istrukturuarnëkuadërtëShtyllëssëAdministratës,i formuar në janar të vitit �00�, ka për qëllim krijimin e kuadrove profesionale,përmes programeve trajnuese cilësore. Ndërtimi i strukturës organizative tëDepartamentittëTrajnimeveështëbërëdukeianalizuarnevojatekëtijdepartamenti,për të mundësuar funksionimin efikas të policisë. Përmes kësaj strukture, ështëvënë qëllimi i ndërtimit të kapaciteteve të brendshme trajnuese, në mënyrë që tëpërcillennëvazhdimësipjesëtarëtpolicor,gjatëkryerjessëdetyravenëpërgjithësidhenëveçantigjatëzhvillimittëkarrierës.Mekaliminekohës,parapolicisëishteimperativkrijimiinjëstruktureorganizative,eciladotëishtefunksionalenëaspektineburimevenjerëzore.Përkëtëqëllim,nëdepartamentështëpërfshirëpersoneliqëkapërdetyrëepërgjegjësi tëmerretmekrijiminekuadrovepërmesprogramevetrajnuesecilësore.

�.� NëkuadërtëDepartamentittëTrajnimevebëjnëpjesëkëtodrejtori:

• Drejtoria e Administratës dhe Mbështetjes së Trajnimeve (DAMT)

- NjësiaeAdministrimittëTrajnimeve;

- NjësiapërPlanifikimeZhvillim.

• Drejtoria e Trajnimeve Obligative (DTO)

- NjësiapërPlanifikimeVlerësim;

- NjësiaeTrajnimeveBazike;

- NjësiapërZhvillimineKarrierës.

• Drejtoria e Trajnimeve të Specializuara (DTS)

-NjësiaeTrajnimevetëSpecializuara.

Skema 1: Organizimi struktural i Departamentit të Trajnimeve

�.3 Strukturaorganizativeështëendërtuarnëmënyrëqëtëketësamëshumështrirje vertikale, deri në nivel stacionesh. Në kuadër të regjioneve funksionojnëzyratetrajnimeve,nëpërbërjenetëcilaveaktivitetetizhvillojnëngatre(3)zyrtarëtrajnimesh:një(�)koordinatorregjionalitrajnimeve,një(�)zyrtarëitrajnimevedhenjë (�) ndihmës i trajnimeve. Zyrat në fjalë raportojnë tek Zëvendës Komandantët

Raport i inspektimit të zakonshëm nr. 4/2008 ,,Menaxhimi i trajnimeve në Shërbimin Policor të Kosovës”

IPK-ja është Agjencion Ekzekutiv i Ministrisë së Punëve të Brendshme 4

2. ORGANIZIMI STRUKTURAL

2.1 Departamenti i Trajnimeve, i strukturuar në kuadër të Shtyllës së Administratës, i formuar në janar të vitit 2004, ka për qëllim krijimin e kuadrove profesionale, përmes programeve trajnuese cilësore. Ndërtimi i strukturës organizative të Departamentit të Trajnimeve është bërë duke i analizuar nevojat e këtij departamenti, për të mundësuar funksionimin efikas të policisë. Përmes kësaj strukture, është vënë qëllimi i ndërtimit të kapaciteteve të brendshme trajnuese, në mënyrë që të përcillen në vazhdimësi pjesëtarët policor, gjatë kryerjes së detyrave në përgjithësi dhe në veçanti gjatë zhvillimit të karrierës. Me kalimin e kohës, para policisë ishte imperativ krijimi i një strukture organizative, e cila do të ishte funksionale në aspektin e burimeve njerëzore. Për këtë qëllim, në departament është përfshirë personeli që ka për detyrë e përgjegjësi të merret me krijimin e kuadrove përmes programeve trajnuese cilësore.

2.2 Në kuadër të Departamentit të Trajnimeve bëjnë pjesë këto drejtori: Drejtoria e Administratës dhe Mbështetjes së Trajnimeve (DAMT)

- Njësia e Administrimit të Trajnimeve; - Njësia për Planifikim e Zhvillim.

Drejtoria e Trajnimeve Obligative (DTO)- Njësia për Planifikim e Vlerësim; - Njësia e Trajnimeve Bazike; - Njësia për Zhvillimin e Karrierës.

Drejtoria e Trajnimeve të Specializuara (DTS)- Njësia e Trajnimeve të Specializuara.

Skema 1: Organizimi struktural i Departamentit të Trajnimeve

2.3 Struktura organizative është e ndërtuar në mënyrë që të ketë sa më shumë shtrirje vertikale, deri në nivel stacionesh. Në kuadër të regjioneve funksionojnë zyrat e trajnimeve, në përbërjen e të cilave aktivitetet i zhvillojnë nga tre (3) zyrtarë trajnimesh: një (1) koordinator regjional i trajnimeve, një (1) zyrtarë i trajnimeve dhe një (1) ndihmës i trajnimeve. Zyrat në fjalë raportojnë tek Zëvendës Komandantët Regjional për Administratë. Në nivel stacionesh policore, përgjegjës për trajnime janë policet e trajnimit.

2.4 Shkolla e Shërbimit Policor (SHSHK) me lokacion në Vushtrri, si qendër trajnuese policore, është transformuar në Qendër të Kosovës për Siguri Publike, Edukim dhe Zhvillim (QKSPEZH), në janar të vitit 2006, kurse me hyrjen në fuqi të Urdhëresës Administrative të UNMIK-ut, të datës 26 mars të vitit 2008, ka kaluar në Agjencion Ekzekutiv të Ministrisë së Punëve të Brendshme.

Drejtoria e Administrat. dhe Mbështet. së Trajn.

Drejtoria e Trajnimeve Obligative

Drejtoria e Trajnimeve të Specializuara

DEPARTAMENTI I TRAJNIMEVE

��

Regjional për Administratë. Në nivel stacionesh policore, përgjegjës për trajnimejanëpolicetetrajnimit.

�.� Shkolla e Shërbimit Policor (SHSHK) me lokacion në Vushtrri, si qendërtrajnuese policore, është transformuar në Qendër të Kosovës për Siguri Publike,EdukimdheZhvillim (QKSPEZH),në janar tëvitit�00�,kursemehyrjennë fuqi tëUrdhëresësAdministrativetëUNMIK-ut,tëdatës��marstëvitit�00�,kakaluarnëAgjencionEkzekutivtëMinistrisësëPunëvetëBrendshme.

�.5 Departamenti i Trajnimeve ka funksionalizuar Njësitin për Planifikim dheVlerësimnëkuadërtëDrejtorisësëTrajnimeveObligative(DTO),icilikapërqëllimtërishqyrtojplan-programettrajnuese,tëcilatiuofrohenpjesëtarëvepolicor,sinëkuadërtëqendrëstrajnuese,poashtudhenëniveltëstacioneve.Kompetencëtjetërekëtijnjësitiështëedhevlerësimidhembikëqyrjaeperformancëssëinstruktorëve,tëcilëtmbajnëtrajnimenëkuadërtëqendrëstrajnuesedhenëniveltëstacionevepolicore.

�.� Qendra e Kosovës për Siguri Publike, Edukim dhe Zhvillim (QKSPEZH)është institucion që iu ofron përkrahje teknike, administrative, edukative, të gjithaagjencioneve të sigurisë publike si: policisë, doganës, shërbimit emergjent dhe atijkorrektues.DrejtoriaeTrajnimeveObligative,organizondhezhvillontrajnimetnëkëtëqendër,sipasanalizavetënevojavepërtrajnimetëpjesëtarëvepolicor,dukedizajnuaredhellojetëkursevetëposaçme,përtëcilatparaqitetnevojanëprocesesipër.

3. POLITIKAT DHE STRATEGJIA

3.� Angazhimet e Departamentit të Trajnimeve janë mjaft mbresëlënëse nëdrejtim të përpjekjeve për ngritjen e nivelit të ofrimit të shërbimeve cilësore, përpërfituesitetrajnimeve.Njëpropozimkonkretkaardhurngakydepartamentlidhurme zgjatjen trajnimit bazik (themelor) nga periudha njëzet (�0) javore, në dyzet etetë(��)javore.Dotëketërëndësitëmadhepërpjesëtarëtpolicor,ngaseiuofronatyremundësitëmëdhanëmarrjenenjohurivemëtëgjeranëpunëtpolicore,dukendikuarnëngritjeneefikasitetittëtyre.Departamentinëfjalë,herëpasherezhvilloninspektime në kuadër të autorizimeve, nëpër regjione dhe stacione, në lidhje membajtjenetrajnimevetëobligueshme.

3.� Departamenti iTrajnimevenukkapasurPlanStrategjik,derinëmomentine funksionalizimit të inspektimit, por ka prezantuar një Draft Plan Strategjik përperiudhën �00�-�0�0. Është nevojë e menjëhershme përfundimi i këtij dokumenti,ngase deri më sot departamenti ka punuar në bazë të planeve. Për këtë vit,DepartamentiiTrajnimevekapërgatiturPlaninVjetorpërvitin�00�,nëtëcilinjanëprezantuar prioritetet, bazuar në objektivat e Planit Strategjik të SHPK-së. Ndërprioritetetvlentheksuarndërtiminekapaciteteve,zhvillimineprogramevetrajnuesedheofriminetrajnimevetëveçanta.

3.3 Departamentikandërmarreprocesineidentifikimittënevojavepërtrajnim,me qëllim të identifikimit të zbrazëtirave në trajnim, përmirësimit të metodave,avancimineprogrameve,zhvillimineprogramevetërejadheatyreaktualetrajnuese.Sirezultatitërëkëtijaktiviteti,departamentikapranuarnumërtëmadhkërkesashpër trajnimetëndryshme, të identifikuarangaanalizaenevojavepër trajnim.Pasanalizës së nevojave të trajnimit, janë identifikuar fushat të cilat kanë nevojë përmbështetje nga programet e trajnimeve që departamenti i mbanë si dhe trajnime

�7

tëreja tëcilatsynohentërealizohenpërmespërpilimit tëprogramevetërejadheprojektevetëtrajnimitmeorganizataqeveritaredhejoqeveritare,brendadhejashtëvendit. Kërkesat për numrin e kurseve janë shumë më të mëdha se mundësitë edepartamentit për realizimin e tyre, njëjtë sikur që edhe kërkesat për numrin epjesëmarrësvenëtrajnimejanëshumëmëtëmëdhasemundësitëedepartamentitpërtrajnimtëtyre�.

Rekomandimi nr. 1

InspektoratiPolicorrekomandonDepartamentineTrajnimeve,tëfillojëtëndërtojënjëstrategjiafatgjate,meorientimetëqartanëfushënetrajnimeve.

3.� Në fushën e plan-programeve mësimore që hartohen nga Departamenti iTrajnimeve,duhetpasurkujdesnëmbajtjenekontinuitetittëplanevedheprogramevemësimore,dukepërcjellëtrendetezhvillimittëpolicivebashkëkohoredhedukefuturkëtorisinëkuadërtëplan-programeve.

3.5 Kurflitetpërtrajnimet,lidhençështjetmeqendrëntrajnuese(QKSPEZH),siAgjencionEkzekutiviMinistrisësëPunëvetëBrendshme.Edhepsekabërëkërkesëpërcertifikim,nëmungesë tëAgjencionitKosovarpërAkreditim,kaaplikuar vitinekaluarpërakreditimnëagjencioninezgjedhurngaOSBE-ja,nëAgjencioninpërCertifikimdheAkreditimtëGjermanisë(AQAS).Grupiiekspertëvetëkëtijagjencionikakryernjëvizitënëqendërdhepritetqëkahmesiishtatorit,t’iprezantojëOSBE-së,njëraportpërfundimtartëvlerësimittëqendrës.

4. BURIMET NJERËZORE

�.� Burimetnjerëzorenëkuadër tëDepartamentit tëTrajnimeve janënjëndërsegmentetmëtërëndësishmepërrealiziminmesuksestëpunëve.NëDepartamentine Trajnimeve, personeli është i shpërndarë në mënyrë funksionale dhe pjesadërmueseetij,rreth��%ështëkoncentruarnëDrejtorinëpërTrajnimeObligative.KjodrejtoriështëevendosurnëQendrëneKosovëspërSiguriPublike,EdukimdheZhvillim(QKSPEZH)(shihtabelën�).

Tabela�:Strukturaetëpunësuarvesipasgradave

Drejtoria Kol N/kol Maj Kap Tog Rr Polic Civil Totali

ZyraeKryesuesit � - - - - � - � 3

DTO - � � � � �� 7�DTS - - � - � 3 �� - �3DAMT - - - � 3 3 � � ��Gjithsej: � � 3 3 �� 3 �� 7 ��

�.� Nëparagrafin�.3,ucekshtrirjavertikaleepersonelit tëtrajnimevederi teniveli i stacioneve policore. Personeli tjetër i shpërndarë jashtë Departamentit të

�ShihtabelënngaPlaniVjetoriPunës�00�,faqe��.

��

Trajnimevearrinnumrinprejgjithsej5�tëinkuadruarve:

• DepartamentiiShërbimevetëPersonelit(�);

• DepartamentiiNjësiveSpeciale(�);

• DepartamentiiPolicisëKufitare(5);

• RegjioniiPrishtinës(�3);

• RegjioniiPrizrenit(�);

• RegjioniiGjilanit(5);

• RegjioniiPejës(�);

• RegjioniiFerizajt(5)dhe

• RegjioniiMitrovicës(�0).

�.3 PërgatitjaprofesionaleepersonelittëDepartamentittëTrajnimeveparaqetçështjemerëndësi,nëdrejtimtëkrijimittënjëpoliciedemokratike,sipassistemevemodernetështeteveperëndimore.Kjonënkuptonnevojënqënëkuadërtëstafittëketënjerëzprofesional,njohëstëmirëtëpraktikavepolicoresidhepedagogëtëmirëfilltënë dhënien e njohurive mbi punët policore. Duke analizuar nivelin e përgatitjesprofesionale tëstafit tëkëtijdepartamenti,konstatojmëseështëedomosdoshmetë përcaktohen qartë niveli dhe kriteret e personelit që angazhohet drejtpërdrejtënë procesin e dhënies së trajnimeve. Departamenti numëron personelin prej ��pjesëtarëve,përfshirëkëtushtatë(7)pjesëtarëtëpersonelitcivil.Ngakynumër,��punonjës janëmepërgatitje tëmesmeshkollore,dhjetë (�0)mepërgatitje të lartëshkolloredhe��mepërgatitjesuperiore.Nëanëntjetër,QendraKosovarepërSiguriPublike,EdukimdheZhvillim(QKSPEZH)siinstitucionqëuofronpërkrahjeteknike,administrativedheedukative,tëgjithaagjencionevetësigurisëpublike,nëkuadrinesajnumërongjithsej�7�punonjës.Ngakynumër,��kanëpërgatitjesuperiore,�0janëdukevijuarstudimet,dy(�)mepërgatitjetëlartëshkollore,��3mepërgatitjetëmesmeshkollore,�(gjashtë)meshkollimfillor.

Rekomandimi nr. 2

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që në të ardhmen tikushtojë rëndësi të veçantë përzgjedhjes së kuadrit sa më profesional dhe tëkualifikuar,gjithnjëmeqëllimtëarsimimit,edukimitdhetrajnimittëpolicisë,nëpërputhjemezhvillimetdherrethanatshoqërorenëKosovë.

�.� Me gjithë kompetencat e qartësuara të Departamentit të Trajnimeve dheQKSPEZH-it,vërehetnjëpakënaqësilidhurmestatusineqendrës.Këtopakënaqësishpesh përcillen me pengesa në respektimin e vijave zinxhirore komanduese.Duke parë këtë klimë të panevojshme, është e rrugës të kërkohen variante mëtë përshtatshme të definimit të këtyre pakënaqësive. Meqenëse, një pjesë eDepartamentit tëTrajnimeve (DrejtoriapërTrajnimeObligative) zhvillonaktivitetinesajnëQendrënKosovarepërSiguriPublike,EdukimdheZhvillimdhemeqëjemi

��

në kohën kur pritet të aprovohet skema e re e organizimit policor, të shqyrtohetmundësiaekalimittënjëpjesetëpersonelittëDepartamentittëTrajnimitnëkuadërtëqendrës.Edhepsedihetse,DrejtoriaeTrajnimeveObligativenëpërbërjenesajkazyrtarëpolicor,tëshikohetmundësiaerregullimitedhetëstatusittëtyre,meqësi pjesë e mundshme e qendrës do të mund të vijë deri tek shkëputja e tyre ngapolicia, meqenëse qendra është agjencion në kuadër të ministrisë dhe i raportonministrit.Kështu,dotëbëhejedhenjëndarjemëeqartëedetyrave,kupersoneliiDepartamentittëTrajnimevedotëmerrejmeidentifikiminenevojave,analiziminetyredheplanifikimineprogramevetrajnuese,kurseqendradotëmerrejplotësishtmeimplementimineatyreprogrameve.

�.5 Në kuadër të Drejtorisë së Administratës dhe Mbështetjes së Trajnimeve(DAMT), funksionon edhe Sektori për Zhvillimin e Instruktorëve, kompetencë e sëcilësështëqëtëzhvillojënivelinepërgatitjesprofesionaledhetëndihmojënëngritjendhenëparaqitjensamëprofesionaletëinstruktorëve,dukeifreskuarherëpasherenjohuritëetyrememëtërejatngalëmiipolicisëmodernedhedukeofruartrajnimeçdo tre vjet për trajnerë (pra një lloj ricertifikimi për trajnerët). Gjatë inspektimitështëkonstatuarsekainstruktorëtëcilëtmbajnëtrajnimeedhepseendenukjanëricertifikuar,passkadimittëperiudhëstrevjeçaretëparaparëmerregullatnëfuqi,nëbazëtëtëcilavevepronpolicia.

Rekomandimi nr. 3

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicortëorganizojëdhembajëtrajnimepërricertifikimtërregullttëtrajnerëve,sipasrregullavetëparaparapërricertifikim.

�.� Përzgjedhjaeinstruktorëvebëhetpërmeskonkurseve,nëtëcilëtparaqitenkriteretepërzgjedhjes.Duketsikur kriteret janë të ,,buta”, andajduhetshqyrtuarmundësinëerigorizmit tëkushteveprofesionaletëaplikimitdhepërzgjedhjes,mearsyetiminqëinstruktorëteardhshëmtëjenëprofesionalishtmëtëpërgatitur.

5. TRAJNIMET E PERSONELIT POLICOR

5.1 Organizimi i trajnimeve (Fazat e trajnimit)

5.�.� Policialuanroltërëndësishëmsimbrojtëseeshoqërisëdheduhettëndajëtënjëjtatvleramevetështetindemokratik.Forcimiivleravedemokratikenëpoliciështëpërkëtëarsyeesencialedhetrajnimiështënjëngamjeteterëndësishmenëpromoviminevleravenëradhëtepersonelitpolicor.Trajnimiipolicisë,iciliduhettëbazohetnëvleratthemeloretëdemokracisë,shtetinligjordhembrojtjenetëdrejtavetënjeriut,duhettëforcohetnëpërputhjemeobjektivatepolicisë�.

5.�.� Trajnimibazik(themelor)nëShkollëneShërbimitPolicortëKosovës(SHSHPK)është një trajnim me standarde të larta duke përfshirë: Kodin e Etikës Policore,

�Neni��iKoditEvropiantëEtikësPolicore

70

legjislaturëneaplikueshmenëKosovë,hetiminekrimit,grumbullimineevidencavedhemetodëneintervistave,politikëndemokratikedhefokusiminëbesueshmërinëe rregullave të ligjit demokratik, përdorimin e armëve të zjarrit, forenzikën dheevidencën,kontrollinetrafikut,etj.

5.�.3 Bazuar në të dhënat e përgjithshme statistikore të Sistemit Informativ tëAdministrimittëKursevetëQendrësKosovarepërSiguriPublike,EdukimdheZhvillim(QKSPEZH),deritaninëkëtëqendërkanë:

• diplomuar�.�5�pjesëtarëpolicor;

• tëpërjashtuarjanë�0�;

• dorëheqjekanëdhënë�0�;

• tësuspenduarjanë�;

• tëkthyerjanë�0;

• kanëhequrdorëngavijimiitrajnimeve7��.

5.�.� Në tabelën e mëposhtme prezantojmë të dhënat e Sistemit Informativ tëAdministrimit të Kurseve, lidhur me numrin e të diplomuarve në trajnimin bazik, në35gjeneratatekaluara(shihtabelën�).Gjeneratamemësëshumtitëdiplomuarështëgjeneratae3�-të,me3�3tëdiplomuar,derisagjeneratamemësëpakutëdiplomuarështëajoe�3-të,me�3tëdiplomuar.Vështruarngakëndigjinor,femratnëtotalinprej�.�5�tëdiplomuarve,përfaqësohenme�5.�7%,kundrejtmeshkujveme��.�3%.

Tabela�:Strukturagjinoreetëdiplomuarve�

Gjenerata Femra % Meshkuj % TotaliI 3� ��.5� �3� 7�.�� 7�II 3� ��.5 �� .5 �73III 5� ��.35 �7� 75.�5 �30IV �0 �.�� 0.7� ��V 30 �0.�7 �� .�3 �7�VI �� 5.�� 5 ��.3� 3��VII �5 �0.�3 ��7 7�.�7 3��VIII 5� ��.�� 7 �0.7� ��IX �� 5.75 �� 7�.�5 ��X 53 ��.�5 �3� ��.�5 ��XI 57 ��.3� �53 ��.�� 3�0XII �5 ��.73 �� 77.�7 ��XIII 55 ��.�5 �05 7�.�5 ��0XIV 55 ��.00 ��5 7�.00 �50XV 50 ��.�� 5� 75.�� 0�XVI �� .�0 �30 ��.�0 �5�XVII �3 �.5� �7� �5.�� XVIII �� .�� 77 �3.5� ��XIX �7 5.�� 7 ��.0� ��XX �0 �.�0 �� 5.�0 �3�XXI �� 7.50 5� 7�.50 �0XXII �7 ��.�5 �0� ��.05 ��

7�

XXIII 0 0.00 �� 00.0 ��XXIV �3 ��.�� 7� �5.7� ��XXV �3 ��.7� �7� ��.�� 5XXVI �� 0.�� 0 ��.�� 0�XXVII �� .05 �5� �5.�5 ��5XXVIII 5� �5.�5 �7� ��.�5 3��XXIX 3� �0.0� 303 ��.�� 337XXX �0 �.0� 3�3 �3.�� 333XXXI �� 7.53 ��7 ��.�7 3��XXXII 55 �3.�� 33� ��.0� 3�3XXXIII 0 0.00 �� 00.0 ��XXXIV �0 ��.35 7� �7.�5 ��XXXV �7 �0.�� 7�.5� �3

Gjithsej: �.�3� �5.�7 �.�� .�3 �.�5�

5.�.5 PoliciaeKosovësështëenjohursipolicishumëetnike,ngasenëstrukturëne saj përfaqësohen pjesëtarë të shumë komuniteteve etnike. Të diplomuarit mepërkatësishqiptarepërfaqësohenme�3.��%(�.7�7sish),kundrejttëdiplomuarvetëpërkatësivetjeraqëpërfaqësohenme��.��%(�.37�).Nëpjesëntëtjerët,përfaqësohenpjesëtarëtpolicortëpërkatësivesi:ashkalinjë,boshnjakë,çerkezë,kroatë,egjiptianë,goranë,romë(përmëtepërshihtabelën3)

Tabela3:StrukturaetnikeetëdiplomuarveNr Përkatësia Totali %� Shqiptarë �.7�7 �3.�� Serb ��0 �0.��3 Boshnjakë �� .�� Turqë �0� �.��5 Tëtjerë ��7 �.05

Gjithsej: �.�5� �00.0

5.�.� Kosova është e njohur si vend me moshë të përshtatshme mesatare tëpopullatës,andajedhetëdhënatpasqyrojnëkëtëvlerësim.Ështëbërënjëkategorizimnë tetë (�) grupmosha. Grupmosha �5-�� vjet përfaqësohet me një përqindje prej��.� %, dukshëm më e lartë se grupmoshat tjera, derisa grupmosha 55-5� vjetpërfaqësohetme0.��%3.

5.�.7 PaspërfundimitmesuksestëtrajnimitbaziknëShkollëneShërbimitPolicortëKosovës,pjesëtarëtekëtijshërbimivazhdojnëmeprogramine trajnimit fushornëstacionetpolicoremetrajnerëtëcertifikuar.Qëllimiiprogramittëtrajnimitdhevlerësimitështëtëlehtësojëkaliminkandidatitngaambientishkollornëatëpraktik,ku nevojitet aplikimi drejtpërdrejtë i aftësive gjatë kryerjes së detyrave, përfshirëkëtugjashtë fusha tëgjeraveprimisi:patrullimi,hetimi,arrestimi, interveniminëincidentesh,komunikacionidhedetyratëstacionitpolicor.Trajnimifushorzhvillohetgjatëtrifazave,nëkohëzgjatjeprej3�javëve(�0plus�plus�0javë),dukekompletuarkështutrajniminbazikdhepraktikprej5�javëve(�0javëtrajnimbazikplus3�javëtrajnimpraktik).

�TëdhënatëmarrangaQendraKosovarepërSiguriPublike,EdukimdheZhvillim(QKSPEZH)3Grupmosha�0-��vjet(��.��%),�5-��vjet(��.�7%),30-3�vjet(��.�5%),35-3�vjet(��.0�),�0-��vjet(�0.��%),�5-��vjet(�.�%),50-5�vjet(�.��%),55-5�vjet(0.��%).

7�

5.�.� Në vazhdën e kompletimit të trajnimit të përgjithshëm, KomandantëtRegjionalpërmes tëKoordinatorëveRegjionalpërTrajnime,bazuarnënenin�.�5,tëParimevedheProceduravetëSHPK-së,derimedatën3�mars,ofrojnëkërkesatnënivelqendrorpëraprovimtëtyre,përperiudhëneardhshmetrajnuesenëformëtëplanitvjetortrajnues.Passistemimittëkërkesave,memiratimineKryesuesittëDepartamentittëTrajnimeve(KTD),lejohetimplementimiiprogrameve,nëbazëtëorarittëpërgatitur�.Programettrajnuesevjetorefillojnëprej�korrikutderi30qershortëvitittëardhshëm.Trajniminerealizojnëtrajnerëtregjional,kurseraportiminnëbazatremujoreebënKoordinatoriRegjionaliTrajnimeve.Nëkëtëfazëtërealizimittëtrajnimeve,DepartamentiiTrajnimevebënmonitoriminekohëpaskohshëmtëkëtyreaktiviteteve.SecilipolicnënkomandëneKomandantitRegjional,duhettëndjekësëpaku�0orënëvit.

5.�.� Qëllimiitrajnimevenënivelregjional,ështëqëtëpunësuarittëmbahennëhapmekohën,seciliregjionidentifikonfushënpërtëcilënkanënevojëtëtrajnohenapotëorganizohentrajnimetëcaktuarapërpjesëtarëtetij.Kyidentifikimmbështetetnëmangësitëeidentifikuaragjatëvititaponëçështjetnëtëcilattëpunësuaritkanëvështirësigjatëushtrimittëveprimtarisëpolicore.

5.�.�0 Ështëvërejturnjëdukuriemosinteresimittëpolicëvepërvijiminetrajnimevetë tilla,përshkaktërëniessënivelitprofesional të instruktorëve,demotivimitpërshkaktëkushtevetërëndamaterialetëpolicëve,mosmarrjesparasyshtëkursevetëkryeranëzhvilliminekarrierës,etj.Kjodukuri,kaardhurnëshprehjesidomostekpersonelipolicorishtyrënëmoshë,tekdisapolicëtëgjinisëfemërore,dhekategoritjera policësh5. Inspektorët policor në disa regjione kanë vërejtur shqetësimin epolicëve lidhur me kushtet nën të cilat zhvillohen trajnimet. Ata kanë potencuarmungesënesallave tëpërshtatshmepërmbajtjene trajnimeve (Prizren,Gjilan)sidhemungesënepajisjeveteknikembështetëse.

Rekomandimi nr. 4

InspektoratiPolicorirekomandonmenaxhmentitpolicortësigurojëhapësirattënevojshmepërzhvilliminetrajnimeve,tëcilatpoashtuduhettëjenëtëpajisuramepajisjetënevojshmeteknikembështetëse.

5.�.�� Progresiivijuesvetëtrajnimeverrallëherëvlerësohetmeorganizimtëtesteve.Kynukështëshembullimirë.Ligjëruesitnëdisakursekureshohintënevojshëmpërgatisintestemeshkrimenëdisarastefarenukbëjnënjëgjëtëtillë.Gjatëkursevemëshumëpraktikohetqënëfundtëzhvillohenanketambiperceptimetevijuesvembitrajnimet,lidhurmetrajnerët,etj.Sikurtëpërdorentestetevlerësimitatëherëvijuesitdotakenëtëqartësedotëvlerësohennëmënyrëqëtëjenëmëaktivgjatëmbajtjessëkurseve.

Rekomandimi nr. 5

Inspektorati Policor rekomandon që aftësitë dhe njohuritë individuale të fituaragjatë trajnimit, të vlerësohenpërmes testevestandarde,nëdrejtim të rritjessëefikasitetittëpjesëmarrësvenëtrajnime.

�ËshtëprezantuarshembulliiaprovimittëPlan-programitvjetor�00�/�00�,ngaDepartamentiiTrajnimevepërRegjionineFerizajt.5InformacionngaRaportiiInspektimitnëRegjionineGjilanit,Prizrenit.

73

5.�.�� Policiaduhettësigurojëtrajnimtëspecializuarpjesëtarëvetësaj,kurpozitaedetyrëssëcaktuartëtyrekërkonnjëgjëtëtillë.Këtotrajnimejanëtëlidhuramefushasi:forenzika,hetimet,krimiiorganizuar,krimeterënda,etj.Zyrtarëtpolicorjanë tëobliguarqëpaskryerjessëkëtyre trajnimeve, tëpërmbushinnjëperiudhëtëcaktuarkohorenënjësitinespecializuar,përtëcilinjanëtrajnuar.Kjobëhetmeqëllimqëpunonjësittëcilëtinënshtrohentrajnimttëspecializuarmeshpenzimeteshërbimit,tëshërbejnënëfushënetyretëspecializuarpërnjëperiudhëtëcaktuarkohore.

Rekomandimi nr. 6

InspektoratiPolicoriKosovësirekomandonmenaxhmentitpolicorqëtërespektojënëpërpikëriPariminP-�.�3,tëParimevedheProcedurave,lidhurmetrajnimetespecializuara, në rastet kur punonjësit nuk përmbushin angazhimin e zotuar nënjësitinespecializuar,heqindorëapoendërprejnëpunën�.

5.2 Trajnimet brenda vendit

5.�.� Trajnimet e realizuara brenda vendit për pjesëtarët e Shërbimit Policor tëKosovëskanëqenëtëndryshme,porsitrajnimidomosdoshëmkaqenëtrajnimibazikapothemelor.Trajnimibazikpërdallimngaviteteparatëfillimittëshkollës,qëështëzhvilluarnëkohëzgjatjeprejgjashtë(�)javësh,qëmëvonëështëzgjaturnënëntë(�)javë,nëfazënefundittëtrajnimevetëzyrtarevepolicor(ngaviti�00�)ështëzhvilluarpërgjatëperiudhësnjëzet(�0)javore,dukepërfshirë�00orëakademike(ligjëratadheushtrime).Plan-programiirealizuarderimëtanimbështetetnëparimetekryerjessëpunëvepolicorenëdemokraci,nërespektiminelirivedhetëdrejtavetënjeriutdhenëaftësiminshumëdimensionalpërshkathtësitëepolicisënënjështetdemokratik.Kyplan-programpërfshinënëvete temangakëto lëmi:hetimi ikrimit,mbledhjae dëshmive forenzike, detyrat patrulluese, armët e zjarrit, ligjet e aplikueshme sidheteknikateintervistimit.Këtotemasipjesëeplan-programittrajnues,janënëpërputhjemestandardetndërkombëtarepërmbrojtjenetëdrejtavetënjeriut.

5.�.� Plan- programet në kuadër të Departamentit të Trajnimeve rishqyrtohenvarësisht prej nevojave, nga Njësiti për Planifikim dhe Zhvillim si dhe rifreskohenmerisi tëcilataplikohennëpolicitëmoderne tështeteve,qëkanë traditë tëgjatënëfunksionimineinstitucionittëpolicisë.Kjobëhetmeqëllimqëpoliciatëjetësamëprofesionaledhenëpërputhjemetëprituratepopullsisë,nëkryerjenedetyravepolicore.

5.�.3 Meqenëseinspektorëtpolicorgjatëprezantimittëtëdhënavekanëvërejturmospërputhje të tyre në raportet vjetore të Departamentit të Trajnimeve për vitin�00�dhe�007,nëkëtëraportfinaltëinspektimitdotëprezantojmëinformacionengaRaportiiPunëspërvitin�007.Janëtëdhënakëto,lidhurmetrajnimeteorganizuarangaDepartamentiiTrajnimevenëShkollëneShërbimitPolicor.

Tabela�:Krahasimiitrajnimevetëzhvilluaranëperiudhën�00�/�007Nr. Trajnimebrendavendit �00� �007�. Llojetekursevetëtrajnimit 5� 53�. Kursetëzhvilluara �� 0�3. Pjesëmarrësnëtrajnime �.0�7 �.�05

�ParimiP-�.�3iParimevedheProcedurave,,ZotimiipjesëtarittëSHPK-së’’,faqe335.

7�

5.3 Trajnimet jashtë vendit

5.3.� Kryesuesi i Departamentit të Trajnimeve është përgjegjës për gjetjen eprogrameve relevante për trajnime jashtë vendit, gjegjësisht, atëherë kur njëtrajnim nuk është i mundshëm në Kosovë. Sipas Parimit P-�.��, të Parimeve dheProceduravembitrajnimetjashtëvendit,pasmiratimitngaKDT-ja,ShefiiSektorittëProgramevedheSeminareveBilaterale(SHSPSB)ështëpërgjegjëspërtësiguruarsepërçdocikëltrajnimijanëzgjedhurkandidatëtepërshtatshëm,përmesnjëprocesitëhapurdhetransparent.Veçtjerash,SHSPSB-jaështëpërgjegjësedhepërtëgjithaaranzhimetenevojshme,përfshirëudhëtimin,akomodimin,ushqimin,kohëzgjatjendhetësiguruaritpërudhëtim.

5.3.� Ka raste kur autoritetet apo organizatat ndërkombëtare, OJQ-të, ofrojnëmundësipërtrajnimejashtëvendit.Pranimiikëtyreofertavebëhetpasitëverifikohetrëndësiaetrajnimitpërpolicinë,pajtueshmëriamemodelinepolicisësëKosovës,realizueshmëriaetijbrendavenditdheimplikimiimundshëmbuxhetor.

5.3.3 Departamenti i Trajnimeve i ka kushtuar rëndësi të veçantë trajnimevedheseminareve jashtëvendit,meqëllimtëavancimit,profesionalizimit,krijimit tëraportevetërejarajonaledheshkëmbimittëpërvojavetëndërsjella.Nëvitin�00�,nëtrajnimeteorganizuarajashtëvendit,janëtrajnuar7�kandidatë,në��shtetetëndryshme(SHBA,Gjermani,Angli,Zvicër,Francë,Turqi,etj),kursenëseminareteorganizuarakanëmarrëpjesë��pjesëmarrës.Nëvitin�007,trajnimeteorganizuarai kanë ndjekë �3� zyrtar policor. Nga krahasimi i trajnimeve dhe seminareve tëzhvilluaranë�00�dhe�007,shihetsekanjërritjetëvazhdueshmetëkëtyretrajnimevedheseminareve.

Tabela5:Krahasimiitrajnimevedheseminarevepërvitin�00�/�007Nr. Trajnimedheseminarejashtëvendit �00� �007

�. Trajnime �� 3��. Seminare 3� 55

Totali 5� �7

5.3.� LidhurmemënyrëneorganizimitdhepërcaktimittëkriterevepërpjesëtarëteSHPK-së,tëcilëtpërzgjidhenpërtëmarrëpjesënëtrajnimetjashtëvendit,kamjaftpakënaqësibrendainstitucionittëSHPK-së.Ngadokumentacionidelsepërfituesmëtëmëdhenjtëkëtyretrajnimevedheseminarevejanëpjesëtarëtngamenaxhmentiilartë.InspektoratiPolicoriKosovëskonsideronsenëtëardhmenduhetqëniveletregjionaletëkenënjëhapësirëmëtëmadhepërtëndjekurtrajnimedheseminarejashtë vendit, varësisht nga pozitat për të cilat organizohen ato. Gjatë intervistaveme menaxherët e Departamentit të Trajnimeve, inspektorët policor kanë marrëinformacione lidhur me pjesëmarrjen e disa menaxherëve të lartë të SHPK-së nëtrajnimetdheseminareteorganizuarajashtëvendit,kutrajnimiiorganizuarnukkaqenëadekuatpërpozitatetyre.

Rekomandimi nr. 7

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që në të ardhmen t’iofrojmundësinëepjesëmarrjesnë trajnimetdheseminareteorganizuaraedhepersonelitngaregjionetporedhepersonaveqënatyrae trajnimeve ipërshtatetpozitave(vendeve)tëtyretëpunës.

75

5.4 Partneriteti me organizatat tjera

5.�.� DepartamentiiTrajnimevepërveçtrajnimevetëcilatiorganizonvetëbrendadhejashtëvendit,organizonedhetrajnimetëtjeranëbashkëpunimmeorganizatatëtjeratëcilatveprojnënëKosovë.Kryesishtkëtotrajnimeorganizohenmbibazëneanalizimittënevojavepërtrajnime,përtëcilatDepartamentiiTrajnimevenukkakapacitetetëndërtuarapërzhvillimindhembajtjenetyre.Trajnimetorganizohennëbashkëpunimmepërfaqësuesiteshtyllave,departamentevedhedrejtorivenëkuadërtëShPK-së.

5.�.� Përdoren metoda teorike dhe praktike të zhvillimit të trajnimeve ngakontribuuestëbrendshëmdhetëjashtëmtëtyre.Derisakontribuestëbrendshëmjanë trajnerët e brendshëm, kontribues të jashtëm mund të jenë konsulentë tëjashtëm(prokurorë,profesorëuniversitarë,etj)�.

5.�.3 Nëformëtëpartneritetit,DepartamentiiTrajnimevepërvitin�00�dhe�007kaorganizuardhezhvilluartrajnimemekëtoorganizata:

-InstitutinKosovartëAdministratësPublike(IKAP),

-NjësinëMbështetëseushtarake(MSU)

-OrganizatënNdërkombëtarepërMigrim(IOM),

-InstitutinGjyqësortëKosovës(IGJK),

-AgjencioninEvropianpërRindërtim(AER),

-Qendrën,,GeorgeMarshall”,

-AgjencioninAustriakpërZhvillim(ADA),etj.

5.�.� Ngaparaqitjatabeloreshihetqartësekanjërritjetëtheksuar,veçanërishttë numrit të pjesëmarrësve në ndjekjen e trajnimeve në formën e partneritetit tëorganizuara ndërmjet departamentit të trajnimeve dhe organizatave tjera të cilatveprojnënëKosovedhejashtësaj(shihtabelën).

Tabela�.Trajnimetembajturameorganizatatpartnerepërvitin�00�/�007Nr. Organizatat

partnereKurse Pjesëmarrës

�00� �007 �00� �007�. IKAP �� 0 70 ��. FIU � - �� -3. MSU � - �� -�. IOM � � �� 035. IGJK 7 5 75 3��. ICITAP - � - ��7. ADA - 5 - �35�. OSBE - 5 - ��0�. KFOR - � - ��0. Europol - � - �0��. ArmataBritaneze - � - �0��. TMK - � - ��3. CARDS - � - �0��. CARPO - � - �0�5. UNDP - � - ��

�InformacionngaRaportiiInspektimitnëRegjioninePrizrenit

7�

��. GuardiadiFinancia - � - �0�7. MEF - � - �

Totali 5� �� 03 ��0

6. BUXHETI DHE LOGJISTIKA

�.� BuxhetiiaprovuariDepartamentittëTrajnimeve,kapësuarndryshimshumëtëmadhpërdyvitetefundit.Buxhetiiaprovuarikëtijdepartamentipërvitin�00�ështëshumëmëimadhnëkrahasimmevitin�007.Paraqitjatabeloresqaronkëtëkonstatimtëdhënë(shihtabelën).BuxhetitotaliDepartamentittëTrajnimevepërfshihetnëkuadërtëprogramittështatë,njëheritpërfshinëkategoritëekonomike“shërbimeemallra”dhe“investimekapitale”tëTrajnimeveMandatoredheTrajnimevetjera,kursepagat/shtesatdhetransferët/subvencionetnukjanëpjesëekëtijbuxheti,ngasefigurojnësipjesëebuxhetittëBurimeveNjerëzore,tëprogramit5,tëShërbimeveAdministrative.Buxheti i aprovuar i vitit �007 për kategoritë e cekura është për 5�.3� % më i ulëtseai i vititparaprak,njëjtëështëedhemebuxhetineshpenzuar të vitit �007, i ciliështënëshkallëmëtëulëtpër�3.��%seaiivititparaprak.Nëaspektinvertikal,nëvitin�00�,buxhetiështëshpenzuarvetëm��.��%,derisanëvitin�007,buxhetiështëshpenzuar vetëm 53.�� %. Lidhur me mosshfrytëzimin e këtyre mjeteve buxhetore,InspektoratiPolicorshprehëshqetësiminpërrrezikunemosrealizimittëprojektevetëplanifikuara,meqëshkallaeshfrytëzimittëmjeteveështëshumëeulët.

Tabela7:ParaqitjatabeloreetëdhënavebuxhetoreNr Gjendjabuxhetore �00� �007 Ndryshimi�. Buxhetiiaprovuar �.�50.�00,00 ��0.�7�,00 -5�.3�%�. Buxhetiishpenzuar �.00�.7�0,03 3��.7��,�� -�3.��%

�.� Meqenësetrajnimetdheseminaretjashtëvenditbartinmeveteedheshpenzimetë mëdha, me vendim të Qeverisë së Kosovës, të datës �0.03.�00�, është marrëvendimqëtëgjithaseminaretqëorganizohenmemjetetëBuxhetittëKonsoliduartëKosovës,tëmbahenbrendaterritorittëKosovës.

�.3 Qendra Kosovare për Siguri Publike, Edukim dhe Zhvillim (QKSPEZH)financohet nga Buxheti i Konsoliduar i Kosovës dhe ka linjën e vet buxhetore nënMinistrinëePunëvetëBrendshme.SipasRregulloressëUNMIK-ut�00�/�7,buxhetiiqendrësmund tëplotësohetnga fondetedonatorëve.Çdovit,propozimi fillestarbuxhetorplanifikohetngaSektoriiBuxhetitdheFinancaveiqendrësnëkonsultimmeshefatesektorëvedhemenaxhmentinelartëtësaj.

�.� MeqenësederivonëqendratrajnuesekaqenënënmbikëqyrjeneOSBE-së,pajisjet të cilat janë përdorur për konkretizimin dhe funksionalizimin e trajnimevekanëqenëpronëesaj.Pastransformimittëshkollësnëqendërtrajnuese,kafilluaredhebartjaepronësisësëtyrengaOSBE-ja,tekQendraKosovarepërSiguriPublike,Edukim dhe Zhvillim. Sipas zyrtarëve të qendrës, pajisjet janë dhënë në formë tëdonacioneve,gjatë tri fazave,duke filluarngamuajiprilldhemaj tëvitit�007dhemuaji janar i vitit �00�. Kjo dëshmohet edhe me dokumentet e nënshkruara ngaDrejtoriiQKSPEZH-itdheUshtruesiiDetyrëssëShefittëLogjistikëstëMisionittëOSBE-sënëKosovë. Informacionetrelevantembipajisjetecekura janëevidentuarnë Modulin e Aseteve në Sistemin Free- Balance, të Ministrisë së Ekonomisë dheFinancave(MEF).

77

PLANIFIKIMI PËR REAGIM POLICOR NË SITUATA EMERGJENTE

7�


PLANIFIKIMI PËR REAGIM POLICOR NË SITUATA EMERGJENTE

1. HYRJE

�.� Bazuar në Ligjin mbi Inspektoratin Policor të Kosovës, Kryeshefi Ekzekutivi Inspektoratit Policor të Kosovës ka autorizuar inspektimin e zakonshëm, lidhurmeplanifikiminpërreagimpolicornësituataemergjente.InspektimiizakonshëmifunksionalizuarngaDepartamentiiInspektimitështëkryerngadata30.0�.�00�derimë03.07.�00�.Inspektimiikësajfushetëmenaxhimitshënonnjëhaptërëndësishëm,ngaseinspektohetpërherëtëparëngazyrtarëteIPK-së.

�.� Ofrimi i ndihmës gjatë fatkeqësive natyrore dhe rasteve tjera emergjente�ështëpotencuarnëLigjinePolicisë,nëmesinedetyravetëpërgjithshmepolicore.PoliciaeKosovësduhettëdemonstrojërritjetëcilësisësëshërbimevendajqytetarëvenë drejtim të përmbushjes së objektivave të saj. Duke patur parasysh se situatatemergjentemundtëndodhinnëçdokohëdhemundtëjenëngamëtëndryshmet,sipërnganatyraerastit,hapësiradhenumriiqytetarëvetëpërfshirëngakëtongjarje,konsiderojmëseplanifikimipërreagimnëkëtosituataështësfidëshumëemadhepërmenaxhmentinpolicor.

�.3 Planifikimiiemergjencavepërfshinëplanifikiminemenaxhimittëngjarjevetëpaparashikueshmedhe tëatyreqë janë tëndërlidhuramepika të identifikuaraose ngjarje ku rreziqet mund të planifikohen dhe vlerësohen që më parë. Shumësituatagjatëveprimtarisësëpërditshmepolicorejanëqëmëparëtënjohuradhepërkëtëkanjërrjedhërutinoretëpunëspolicore(demonstrata,protesta),porPoliciaeKosovësmundtëgjendetnësituatakurduhetreaguarndajincidentevetëbefasishmetë cilat nuk varen nga faktori njeri por nga faktori natyror (tërmetet, vërshimet,zjarret, epidemitë, etj). Matja e efikasitetit të policisë në kryerjen e detyrave varetedhengamënyraeplanifikimitdheimplementimittëplanevemerastinereagimitemergjent�.

�.� Prej periudhës së pasluftës, institucionet e Kosovës përfshirë këtu edhepolicinë,janëpërballurmenjësituatëtësigurisëjomepakprobleme,sinëkontekstinpolitikashtuedhenëatëekonomikesocial.Nëkëtëmënyrë,PoliciaeKosovësështëgjendurparasfidavekuështëkërkuarngaajoqë tëhartojëplaneemergjentepërmbajtjen e rendit dhe qetësisë publike dhe futjen nën kontroll të situatave deri tekthiminëgjendjenormale.

�.5 Qëllimiiinspektimitështëqëtëbëhenrekomandimepërmenaxherëtpolicor,sesimund tëpërmirësojnëkryerjenedetyravepolicore,në fushëneplanevepërreagimnësituataemergjentedherealizimineqëllimevenëvijim:

• Pajtueshmërinë me standardet relevante të Kodit të Etikës Policore(KEEP);

�Neni�0(DetyratdheautorizimetepërgjithshmetëPolicisë)�,,Reagimiemergjent”nënkuptonveprimetekryeranërasttëfatkeqësivenatyroredhefatkeqësivetjerangaautoritetetqendrore,komunaledhengashërbimetemergjentepërzvogëlimindhelehtësiminedëmevetëshkaktuaranënjerëz,nëpronëosenëmjedis.

�0

• PajtueshmërinëmePlaninStrategjiktëPolicisë�00�-�0�0;

• PajtueshmërinëmeKushtetutëneRepublikëssëKosovës;

• PajtueshmërinëmeLigjinePolicisësëKosovës;

• Pajtueshmërinë me Ligjin për Mbrojtjen nga Fatkeqësitë Natyrore dheFatkeqësitëtjera;

• Nxitjenpërpërgatitjeneplanevepërreagimemergjent;

• Identifikimin e nevojave lidhur me planet emergjente dhe përhapjen epraktikavemëtëmira.

�.� Gjatëinspektimit,ngainspektorëtpolicoruintervistuan:

• AsistentiiZëvendësKomisaritpërOperativë;

• KryesuesiiDepartamentittëRenditPublik;

• DrejtoriiDrejtorisëpërPlanifikimdheZhvillim;

• UdhëheqësiiQendrësOperative;

• MbikëqyrësiteNdërrimevenëQendrënOperative;

• ZëvendësKomandantëtRegjionalpërOperativë;

• Komandantetestacionevepolicore,

• Shefatendërrimevenëstacionepolicore,

• ZyrtarëtnëZyrateKomunikimitnëstacionepolicore.

�.7Zonateinspektimit:

• Rolidheqasjaeinstitucionevendajemergjencave;

• Politikatdhestrategjia;

• Burimetnjerëzore;

• Planifikimi;

• Implementimiiplaneve;

• Partneriteti;

• Komunikimi.

�.� Raporti është përgatitur në bazë të Parimit të Përgjegjshmërisë dheTransparencësPublike,parimkyimbështeturnganeni��,iKoditEvropiantëEtikësPolicore(KEEP).

��

2. ROLI DHE QASJA E INSTITUCIONEVE NDAJ EMERGJENCAVE

�.� Përgatitjapërtuballafaquarmefatkeqësinatyrore3dheincidentetërëndaikontribuonnëmasëtëmadhesigurisëkolektivetënjëshoqëriedheminimiziminepasojavenëaspektetëndryshme.Derivonëkjofushënukkaqenëembuluarmeligje,kursepasaprovimittëLigjitpërMbrojtjenngaFatkeqësitëNatyroredheFatkeqësitëtjera�ështënjësituatëmëefavorshmepasijanëdefinuardetyratdhepërgjegjësitë.Ky ligj përcakton dhe rregullon sistemin e mbrojtjes dhe shpëtimit të njerëzve, tështazëve,tëpasurisë,tëtrashëgimisësëkulturësdhenatyrësngafatkeqësitënatyroredhe fatkeqësitë tjera. Qëllimi i mbrojtjes nga fatkeqësitë natyrore dhe fatkeqësitëtjeraështëparandalimidhezvogëlimiinumrittëfatkeqësive,pengimiosezvogëlimiiviktimavedheipasojavetjera.

�.� MinistriaePunëvetëBrendshmeështëpërgjegjësepërhartimindhezbatimine planit për mbrojtje dhe shpëtim nga fatkeqësitë natyrore dhe fatkeqësitë tjera. Ajozbaton së bashku me institucionet tjera politikën e qeverisë, në fushën e planifikimitdhepërballimit të fatkeqësivenatyroredhe fatkeqësive tjera,bashkërendonveprimetetëgjithapalëvenëplanifikimindhepërballiminefatkeqësivetjerapërpërmbushjenedetyraveqëupërkasinatyresidhebashkërendonpunëtmeorganeteqeverisjesvendorepër përballimin e fatkeqësive natyrore dhe fatkeqësive tjera, në bashkëpunim meministritë,institucionetdheentetendryshmetëvendit,bënvlerësiminerreziqevembitëcilatbazohethartimiiplanittëpërgjithshëmpërmbrojtjedheshpëtimngafatkeqësitënatyroredhengafatkeqësitëtjeranëKosovëdheeparaqetatëpërmiratimnëQeveri.

�.3 PërkryerjenedetyravetëparaparapërMPB-në,përgjegjësështëDepartamentiiMenaxhimittëEmergjencave(DME)eqëështëkompetentpërmenaxhiminesituataveemergjente. Departamenti merr pjesë gjatë vendosjes për projektet hulumtuesedhe zhvillimore në programin qeveritar për hulumtime, në mënyrë që të mund tëpropozojëprojektehulumtuesedhezhvillimorenëlëminembrojtjesngafatkeqësitënatyroredhefatkeqësitëtjera.


3.� Sipas ligjit, MPB–ja nxjerrë udhëzim administrativ për përgatitjen e planittëpërgjithshëmpërmbrojtjedheshpëtimngafatkeqësitënatyroredhefatkeqësitëtjera.BazuarnëPlaninStrategjik tëPolicisësëKosovëspërperiudhën�00�-�0�0,objektivdheprioritetstrategjikiShtyllësOperativeështëedhepërgatitjapërsituataemergjente e cila në vete përfshinë zhvillimin e kapaciteteve dhe mundësive nëbashkëpunim me qeverinë dhe komunitetin. Enkas strategji veprimi për reagimemergjent në bashkëpunim me mekanizmat relevant për menaxhimin e këtyresituatavenukekziston.

3.� Për hartimin e planeve / urdhërave operativ, në përgjithësi menaxhmentipolicorshërbehetmeUdhëzuesin ,,Hartimi iurdhërave/planeveoperative” (DRP/DPZH/0��/ 07), dokument ky i miratuar nga Shtylla e Operativës. Ky dokument

3,,Fatkeqësitënatyrore”nënkuptontërmetet,vërshimet,rrëshqitjeteborës,boraemadhe,eraefortë,breshëri,akulli,thatësia,paraqitjamasiveesëmundjevengjitësetenjerëzit,teshtazëtdhetebimëtdhefatkeqësitjera,qëishkaktonnatyra.�,,Fatkeqësitëetjera”nënkuptonfatkeqësitëemëdhanëtrafikunrrugor,ajrordhehekurudhor,zjarret,fatkeqësitënëxeherore,shkatërrimiidigavedhefatkeqësitjeraekologjikedheindustrialeqëishkaktonnjeriumepunëdhemesjellje,gjendjaejashtëzakonshme,emergjente,temperaturatelarta,kolapsiteknikisistemeveenergjiketëfurnizimitmerrymë,telekomunikacionidheteknologjisëinformative,aktetterroristedhemënyrattjeratërrezikimitmasiv.

��

ofronudhëzimepërhartimineplanevedheurdhëravetëardhshëmoperativ,dukeofruarnjëpasqyrëtëaktivitetevepolicoredhemasatqëdotëndërmerrengjatënjëoperacioni policor. Udhëzuesi në mënyrë të përgjithësuar ofron udhëzime për tëgjithangjarjetqëmundtëndodhindukemosspecifikuarnatyrëneincidentit.Sipasudhëzuesit,planet/urdhëratoperativetënivelittëlartëduhettëofrojnënjëpasqyrëtëpërgjegjësivetëcilatdotëduhejtëpërmbusheshingjatëoperacionit,ndërsaatotënivelittëulëtduhettëpërmbajnëinformacionetëhollësishmenëlidhjemedetyratecaktuaradhemasatqëduhetndërmarrëpërtësiguruarpërfundimtësuksesshëmtëoperacionittëplanifikuar.

3.3 ËshtëprezantuarPlaniOperativ,,ReagimiiSHPK-sënësituataemergjente/fatkeqësive(incidentevetëmëdhadheincidentevekritike)menumërtëreferencësDRP/DPZH/0�7�/07,ihartuarngaDrejtoriapërPlanifikimeZhvillim(DPZH).Kydokumentpërmbanpërshkrimine tëgjithahapaveqëduhetndërmarrënërast tësituataveemergjentedheështëdestinuarpërtëgjithaniveleteorganizimit,dukefilluarngaDrejtoriaePërgjithshmeePolicisëederitekstacionetpolicore.Ikualifikuarsiplanipërgjithësuar,upërgjigjetsituataveemergjentedukemosspecifikuarnatyrënengjarjes,pormëtepërdukevënëtheksinnëmënyrëneorganizimitemergjentdhemekanizmavevepruesnëvendngjarje.Planipërcaktonedhesubjektetpërgjegjësepër zbatimin e tij si dhe detyrat e tyre të kyçura në operacion. Sipas tij, detyrat epolicisë në këto situata janë: vendosja e pikave të kontrollit, ofrimi i ndihmës sëdomosdoshmenëkërkim-shpëtim,sigurimi i transportit të lirëdhe tësigurtpërautomjetet emergjente, sigurimin e lokacioneve të vendtakimeve, vendkalimeve,vendgrumbullimeve, për të gjitha agjencionet reaguese, patrullimi në perimetrine jashtëm për të parandaluar vjedhjet dhe grabitjet në vendngjarjen emergjente,siguriminevendittëngjarjes,identifikimineviktimave,kontrollimineturmës.

Rekomandimi nr. 1

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që të hartoj plane tëveçantanëbazëtënatyrëssëngjarjevetëndryshmeemergjente,konformligjevenëfuqi.

4. BURIMET NJERËZORE

�.� PersonelipolicorparaqetvlerënmëtërëndësishmedhemëtështrenjtëtëPolicisësëKosovës.SinëçdoorganizatëtjetëredhenëPolicinëeKosovës,shkallaesuksesitnëarritjeneqëllimevenëmasëtëmadhevaretnganiveliiaftësive,motivimitdheprofesionalizmittëpersonelit.Dikunërreth�5%tërasteve,personelipolicorështëipariqëarrintëballafaqohetmesituatatëtilla.Nëkëtëmënyrësamëshpejtqëështëemundurtëarrihetnëvendinengjarjes,personelipolicorështëiobliguartëbëjnëvlerësiminesituatës,dukepërshkruarllojinengjarjesdhevlerësuarshkallënerrezikut.Kjokërkonpërgjegjësitëlartënëradhëtepersonelit,sepsenatyraellojevetëndryshmetëngjarjevekërkonpërgatitjemenjohuritëmjaftueshmenëfushatëcaktuara,varësishtngallojiingjarjes(situatësemergjente/incidentit).

�.� Nisurngakjopërgjegjësi,janërealizuarprogrametrajnuesepërpersonelinpolicor.Çështjaepërgatitjesprofesionaleduhetshikuarngaprizmiipërgatitjessëpersonelitmenaxherialnëpërgatitjeneplanevepërsituataemergjentedhengaaiipërgatitjespërimplementiminetyre.Nërastineparë,nëseireferohemiDrejtorisëpërPlanifikimeZhvillimnëpërgatitjeneplanevepërsituatatëtilla,mundtëthuhetsepjesëtarëtesajkanëtëkryerdisaniveletëtrajnimevenëfushëneplanifikimit,përfshirëkëtuedheatëemergjent,kursesaipërketrastittëdytëmundtëthuhetse

�3

janërealizuarprograme trajnueseduke filluarngapolicët,komandantët taktik, tëcilëtjanëtëpërfshirëdirektnësituatatënatyraveemergjente.Plotësimimetrajnimeshtesë është evident sidomos pas paraqitjes së situatës emergjente në kohën eshfaqjessëzjarreve.

�.3 Personelipolicornëstacionepolicoreështëvërejtursenukështë ipajisurmetrajnimeadekuatepërtrajtimdheballafaqimmesituataemergjente.Mungesëetrajnimeveadekuatevërehetedhetekpersoneliiangazhuarnëqendratekomunikimit(trajtimi i informatave, thirrjet emergjente, përdorimi i teknologjisë informative,menaxhimi i bazës së të dhënave). Rast konkret kemi personelin në regjion dhestacionepolicoretëMitrovicës,kusipasojëemungesëssëtrajnimevetëkryera,poredhendërhyrjessëdisaoperatorëveilegaltëSerbisë,kapasurrastekurjanëdhënëkoordinatatëgabuaradhepatrullatpolicorekanëqenëtëkeqinformuara.Vërejtjelidhurmepamjaftueshmërinëe trajnimevenëkëtë fushë tëplanifikimitparaqesinedhe zyrtarët policor të Regjionit të Pejës, ku sipas tyre trajnimet e organizuaralidhurmeplanetjanëtëpërgjithshmedhenukkanësynimpërgatitjenepersonelitpërreagimnësituataemergjente.

Rekomandimi nr. 2

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicorqëtëorganizojtrajnimeadekuatepërpersonelinpolicor tëkyçurnëpërgatitjeneplanevedhendërhyrjeemergjentesidhepersonelineinkuadruarnëqendratekomunikimit.

�.� Për të vlerësuar nivelin e gatishmërisë së implementimit të planeve përrasteemergjente,gjatëvitittëkaluar,ShtyllaeOperativëskarealizuardyushtrimemeqëllimtëverifikimittëmobilizimittëefektivavepolicorenërastballafaqimimesituatadheincidentetënatyravetëndryshme.NgaDrejtoriaePërgjithshmeePolicisë(DPP)ështëpërgatiturskenaridheështëlëshuarurdhëripërmobilizimtëpersonelitpolicor dhe reagim në situata emergjente. Sipas informacioneve të DrejtoriveRajonale tëPolicisë (DRP)dhezyrtarëve tëDrejtorisësëPërgjithshmetëPolicisë,ështëkonstatuarsebrendanjëorepaslëshimittëurdhëritpërmobilizim,rreth�0%epersonelittëparaparëpërndërhyrjeështëparaqiturnëdetyrë.NëRegjionineFerizajtpërmobiliziminderinënivelin70%tëefektivespolicore,mesatarjaekohëssilletdiku�0-30minutaqëllogaritetsipërqindjeemjaftueshmepërintervenimefillestareemergjentekurkemiparasyshdistancënelargëttëpolicëvekujetojnëngastacionetetyrepolicore.Ushtrimetëkësajnatyrejanëparaparëedhepërvitin�00�,kukatërprejtyrevetëmsejanërealizuarnëbashkëpunimmeDPP-nëdheDRP-të.PraktikaeorganizimittëushtrimevetëpërbashkëtameagjencionetrelevanteështëevidenteedhenëRegjionineGjilanit,nëtëcilinsëpakunjëherënëvitorganizohenushtime të përbashkëta me KFOR-in, TMK-në, DME-në dhe ekipet spitalore. Nënëntortëvitit�00�,nëRegjioninePrishtinësështërealizuarushtrimiipërbashkëtnëaeroport.MandejmeiniciativëtëKuvenditKomunaltëPrizrenitnëqershortëvitit�00�ështërealizuarnjëushtrimipërbashkëtmeshërbimetemergjente.

Rekomandimi nr. 3

InspektoratiPolicor rekomandonmenaxhmentinpolicorqë tëorganizoj raste tësimulimit(ushtrimit)tëreagimitnëbashkëpunimmeshërbimettjeraemergjentenëdrejtimtëvlerësimittëaftësivepërtëndërhyrënësituataemergjente.

��

5. PLANIFIKIMI

5.� ,,Ne nuk dëshirojmë që të ndodhin fatkeqësitë por ato ndodhin. Me jetënvijnë edhe fatkeqësitë e katastrofat. Zhvillimet industriale sjellin edhe aksidentetteknologjike.Ndryshimetdhezhvillimetpolitikedhesocio-ekonomikesjellinderitepakënaqësitë,terrorizmidhelufta.Përgatitjeteduhuradheplanifikimetumundësojnëshoqërisë që të zvogëloj fuqinë shkatërruese dhe viktimat nga këto fatkeqësi dhekatastrofa”5

5.� PraktikishtlidhurmeemergjencatPoliciaeKosovësmundtëgjendetparadysituatave:e para,kurngjarjaështëenjohurparaprakishtdheështëbërëplanifikimidhepërgatitjetenevojshmepërt’upërballurmekëtësituatëdhee dyta,kursituatamundtërrjedhënëmënyrëspontanedhetëpapriturdhepoliciamundtëgjendetnësituatëpainformataparaprake,qësipasojëkamosplanifikiminpërsituatënetillë.Nërastineparëaktivitetet,detyratdhepërgjegjësitëkonkretejanëtëdetajuaranëplanetpërkatëseoperativetëhartuara,kursenërastinedytëndihetnevojaehartimittëplaneveadhocdheduhettëvëhetnëfunksion,,sistemiialarmimitemergjent”�.Sipaskëtijsistemi,kohaenevojshmepërrigrupiminepersonelitështë35-�5minuta.Sa ipërketkëtyredysituatavekemipasërastenga tëdygjendjet:kanëekzistuarplanetoperativelidhurmeemergjencatnësezonindimëror,porkanëmunguarplanetpëremergjencatnëkohënezjarrevegjatësezonitveror (vitinekaluarnësezonine përhapjes së zjarreve, ka qenë sfidë e madhe për institucionet dhe mekanizmatrelevantpërfshirëkëtuedhepolicinë,menaxhiminesituatësemergjente.

5.3 Plani është kornizë e përgjithshme dhe mbështetet në njohuritë teorike,përvojëndhemasattëcilatduhetndërmarrënëmënyrëqëtëndalohen,zvogëlohenapo trajtohen viktimat në njerëz dhe humbjet materiale të shkaktuara nga krizatnatyrore,teknologjikedhesocio-ekonomike.Planetedetajuaraduhettëpërpilohennëçdoshërbimemergjent,nëtëgjithaniveleteorganizimit(lokal,regjional,qendror),portëcilatnukduhettëjenënëkundërshtimmeplaninepërgjithshëm.Asnjëplannukmundtëjapplotësishtzgjidhjenëçdofatkeqësi,ngaseatonukmundtëparashikohenplotësisht.

5.� Ështëinjohurnëpraktikëklasifikimiiplanevepërsituatatëjashtëzakonshme(emergjente) në plane të përgjithshme, plane specifike në bazë të vendit, planespecifike në bazë të llojit të incidentit, etj. Në grupin e parë hyjnë planet që japinvetëmkornizënepërgjithshmedhe janë tëhartuaranëatëmënyrëqëpërmbajnësa më shumë lloje dhe tipe të fatkeqësive (plani operativ ,,Reagimi i Shtabit tëPërgjithshëmtëPolicisë,KomandaveRegjionaledhestacionevepolicorenërasteteemergjencave/fatkeqësive”).Nëgrupinedytëhyjnëplanetehartuaraqëlidhenpërvendetecaktuara: fabrika,aeroporte,stadiume,etj (planioperativpërreagimemergjentpëraksidentetajrore,,Shqiponja”).Nëgrupinetretëpërfaqësohenplanetnërasttëvërshimeve,tërmeteve,epidemive,aksidentetindustriale,zjarret,etj(planioperativ,,Zjarret”).

5.5 Planifikimi i mbrojtjes nga fatkeqësitë natyrore dhe fatkeqësitë tjera sidhe situata emergjente bazohet në vlerësimin e rrezikshmërisë. Këtë vlerësim tërrezikshmërisënëniveltëvenditebënDepartamantipërMenaxhimineEmergjencave(DME),kursekurkemitëbëjmëmevlerësimineshkallëssërrezikutlidhurmeplanetpolicore, këtë e bën Drejtoria e Analizës së Krimit (DAK) dhe Njësia Qendrore e

5J.F.Weackler:,,Disasterplanningandresponse”,��ProceduratStandardetëOperimitnëQendrënKomanduesedheSistemiiAlarmimitEmergjent:,,Reagimipolicornësituataemergjente”,KomandaRajonaleePolicisë-Prizren,ripunuarmë�3.05.�007.

�5

Intelegjencës(CIU)7.SipasDepartamentitpërMenaxhimineEmergjencaveekzistojnëpesë nivele të emergjencës që kërkohet pozicionimi i burimeve dhe koordinimi iaktivitetit�:nivelikatastrofikiemergjencës,niveliserioziemergjencës,niveliingrituriemergjencës,niveli imbrojtur iemergjencës,niveli iulët iemergjencës.Mirëpo,varësishtngakategoria,llojidhepërmasateemergjencës,sipasPolicisësëKosovësekzistojnëtriniveleaposhkallëtërrezikshmërisëshoqërore:

• Niveliilartëirrezikshmërisë(eashpër,elartë);

• Niveliimesëmirrezikshmërisë(engritur,embrojtur);

• Niveliiulëtirrezikshmërisë(eulët).

5.� Planifikimet për menaxhim në situata emergjente apo incidente kritike qëkërkojnë reagim nga Policia e Kosovës bëhen nga ana e Drejtorisë për PlanifikimdheZhvillim(DPZH),nëkuadërtëDepartamentittëRenditPublik(DRP).DetyratdhepërgjegjësitëeDrejtorisëpërPlanifikimeZhvillimkorrespondojnënëplanifikimin,organizimin,funksionimin,kontrollindhevlerësiminesektoritoperativnëkuadrineaktivitetevepolicorenëruajtjen,mbrojtjendheavanciminerenditdhesigurisëpublike.Drejtoria, përveç bashkëveprimit me sektorët operativ të regjioneve, stacioneve,njësitë, sektorët e ndryshëm brenda policisë, bashkëpunon edhe me agjencionettjeraemergjentesi:DME-në,TMK-në,KFOR-in,etj.

5.7 Në raportin e Inspektoratit Policor të Kosovës të publikuar kohë më parëlidhurmeadministrimineplanevepolicore,ështëpotencuarseplanethartohennganiveliqendrorngaanaeDepartamentitpërPlanifikimdheZhvillimdhejanëobligativepër të gjitha drejtoritë rajonale dhe stacionet policore. Këto plane udhëhiqen dheimplementohennganiveliqendror.Kjonënkuptonqëkurniveliqendror(nëkëtërastDPZH-ja)hartonplaninoperativ,përnjëosemëshumëregjione,atëherëdrejtoriarajonale me njësitë përfshirëse në plan duhet të bashkëpunojë me Drejtorinë ePërgjithshmepërimplementiminetij.Nëkëtërastkurniveliqendrorhartonurdhrinoperativ për një ose më shumë drejtori rajonale, atëherë drejtoria rajonale duhettëhartojplaninoperativmedetyrakonkretepër tëgjithanjësitëpjesëmarrësenëoperacion bazuar në urdhrin operativ qendror, saktësisht në detyrat dhe kërkesatbrendaatijurdhritëpërpiluarsipasmodelitpesëpikësh(informata,qëllimi,metoda,administratadhekomunikimi).Planetoperativetëdrejtoriverajonaletëhartuaranëbazëtëurdhëraveoperativenukduhetpësuarndryshime,udhëhiqenngadrejtoritërajonalekurseimplementimiityrembikëqyretnganiveliqendror.

5.� Në mesin e planeve operative, IPK-ja ka siguruar numër të konsideruartë planeve emergjente në Drejtorinë për Planifikim e Zhvillim. Numri i planeveemergjentetëhartuarapërvitin�00�arrinënë�sosh(niveliqendrornukkapasëasnjëplanoperativemergjenttëhartuar),përderisanëvitin�007vërehetmobilizimnëkëtëdrejtimdhekynumërështëdukshëmmëimadh(��sosh).Numriiplaneveemergjente të hartuara për vitin �00� ka arritur në �� sosh. Drejtoria Rajonale ePrishtinësprinëdukshëmmenumrineplanevetëhartuaragjatëtrivitevetëfundit(shihtabelën).

7Udhëzuesi,,Hartimiiurdhrave/planeveoperative”�DepartamentipërMenaxhimineEmergjencave:,,ProceduratStandardeOperativepëremergjencatcivilenëKosovë”,faqe�.

��

Tabela�:Planetemergjentetëhartuarapërperiudhën�00�-�00�Nr Departamenti/Drejtoria �00� �007 �00�� DepartamentipërPlanifikimeZhvillim - � �� DrejtoriaRajonaleePrishtinës 3 � �3 DrejtoriaRajonaleeMitrovicës - � �� DrejtoriaRajonaleePejës - 3 �5 DrejtoriaRajonaleePrizrenit � 3 �� DrejtoriaRajonaleeGjilanit � 3 37 DrejtoriaRajonaleeFerizajt � � �

Gjithsej: � ��

5.� Edhe drejtoritë rajonale (zyrat e operativës regjionale) hartojnë plane përzonatetyretëpërgjegjësisë,etëcilatshqyrtohenngaGrupiPunuespërPlanifikimPermanent.Edhestacionetpolicorehartojnëplanepërzonënetyretëpërgjegjësisëtëcilatdorëzohenpërshqyrtimnëniveltëdrejtorisërajonale(shihtabelën).

Tabela�:Planetehartuarangadrejtoriterajonalenëvitin�00�Drejtoria

RajonalePlani/Ngjarja Kohëzgjatja Organizator Rrezikshm.

Prishtinë Planioperativ,,Dimri” ��javë KR-Prishtinë Iulët

Planioperativ,,Vjeshta” 3�javë Lipjan Iulët

Planioperativ,,Gushti” 7ditë Lipjan Iulët

Prizren Parapërgatitjapërsezoninedimrit ��ditë KR-Prizren Iulët

Ferizaj Planioperativ,,Rrëshqitjaedheut” ��0ditë Ferizaj Iulët

Gjilan Parapërgatitjapërsezoninedimrit ��ditë NJTR Iulët

5.�0 BazuarnëdokumentineDrejtorisësëPërgjithshmetëPolicisë(�0-0�-DRP/KD),PoliciaeKosovësaktualishtmbulonfushënemergjentemekëtoplane:

• Planiipërgjithshëmpërsituataemergjentedheincidentekritike;

• Planikundërzjarreve;

• Planiikoduar,,Halorët”;

• Planikundërgripittëshpezëve,,avianinfluenca”;

• Planipërshfrytëziminracionaltëujittëpijshëm;

• Planipërreagimetemergjentepëraksidentetajrore.

�Numri��ireferohetvetemperiudhesnëntëmujoretëvitit�00�

�7

Tabela3:PlanetehartuarangaDPZH-jadhedrejtoriterajonalenëvitin�007Depart./Drejtoria Plani/Ngjarja Kohëzgjatja Organizator Rrezikshm.

DPZH Planioperativ,,Flaka” 3�5ditë Shtabi MesëmPlanioperativ,,Reagiminëemergj.” 3�5ditë Shtabi Mesëm

Prishtinë

Planioperativ,,Zjarret” �5�ditë KR-Prishtinë IulëtParapërgatitjapërsezoninedimrit ��ditë Prishtinë Iulët

Planioperativ,,Halorët” ��ditë Lipjan IulëtPlanioperativ,,Halorët” �35ditë Drenas Iulët

MitrovicëPlaniaktiv,,Halorët” ��5ditë KR-Prishtinë IulëtPlaniaktiv,,Sezoniiverës” ��5ditë KR-Prishtinë Iulët

Pejë

Zinxhiriisigurisë �7�ditë KR-Pejë IulëtPlanioperativ,,Halorët” ��5ditë KR-Pejë MesëmPlanioperativ,,Parandalimizjarreve” ��ditë Deçan Iulët

Prizren

Planioperativ,,Halorët” ��ditë KR-Prizren IulëtKujdesiishtuarpërincidentezjarri �3ditë KR-Prizren Iulët

Parapërgatitjapërsezoninedimrit ��ditë KR-Prizren Iulët

FerizajPlanioperativ,,Pajisjetdimërore” 3�ditë NJTR Iulët

Planioperativ,,Dimri” ��0ditë Shtërpcë Iulët

Gjilan

Planioperativ,,Kujdesipërsez.dim” �37ditë NJTR Iulët

MbrojtjaeKEK-utdheantenavetëPTK-sëngazjarret

�33ditë Viti Mesëm

Rritjaemasavesigurisëngazjarret ��ditë Gjilan Mesëm

6. IMPLEMENTIMI I PLANEVE EMERGJENTE

�.� Qeveria dhe komunat organizojnë mbrojtjen dhe shpëtimin nga fatkeqësitënatyroredhefatkeqësitëtjera,sisistemunikitërësishëmnëKosovë.Përangazhimine forcave për mbrojtje dhe shpëtim nga fatkeqësitë natyrore dhe fatkeqësitë tjeravendosqeveria.Përaktivizimineforcavepërmbrojtje,shpëtimdhendihmënënivellokal vendos Komiteti Komunal për Mbrojtje e Shpëtim (KKMSH), kurse në nivelqendrorKomitetiNdërministrorpërMbrojtjedheShpëtim(KNMSH).

�.� Lidhurmereagiminnësituataemergjentemundtëthuhetseatykunukkapasurparalajmërimtë incidentit,reagimindajkrizësdotëfillohetngareaguesiteemergjencësqëarrijnënëvendngjarje,injohurkysireagimngaposhtë-lartë.Atykuinformacioniapoparashikimiekaparalajmëruarnjëngjarjedheaktivitetetpërgatitorapo një reagim i hershëm është i kërkuar, atëherë kjo është e njohur si reagimngalartë-poshtë.Tëdyjakëtomënyradotëpërdorinproceduratenjëjta,porpërreagiminlartë–poshtë,grupetduhettëmblidhenperiodikishtmëparënëmënyrëqëtëzhvillojnëstrategji,politikadhedukedrejtuarplanifikiminparaincidentit.

��

�.3 Njësitëdheshërbimettëcilatmarrinpjesënëkëtoaktiviteteudhëhiqenngaudhëheqësitetyrenëpërputhjemerregullateparaparameligj.Nëmesineforcavepër mbrojtje dhe shpëtim nga fatkeqësitë natyrore dhe fatkeqësitë tjera hyn edhePoliciaeKosovës.Rendindhesigurinëpublikenërasttëkëtyresituatavenërajonine goditur e siguron Policia e Kosovës. Varësisht nga natyra e situatës emergjentepërcaktohet edhe agjencioni apo mekanizmi, i cili ka primatin për menaxhimin esituatës.Nërasttësituatavetëballafaqimitmezjarre,rolinpërgjegjëstëmenaxhimite merr njësia e zjarrfikësve, në rastet e ndonjë epidemie ky rol i takon ekipeveshëndetësore,kurseroliipolicisëështëmbështetësqët’iudalnëndihmëqytetarëve,të ndalojë kryerjen e veprimeve kriminale dhe të ruajë pasurinë e qytetarëve nësituatatëtilla.PoliciaeKosovësfunksionondhekoordinonveprimetnëbashkëpunimmeagjencionedhemekanizmakompetentpërtrajtimindhemenaxhiminmesituatatëndryshmeemergjente.Bashkëpunimidhefunksionimimeshërbimetemergjente�është i përcaktuar mbi bazën e Ligjit për Mbrojtjen nga Fatkeqësitë Natyrore dheFatkeqësitëtjera.

�.� Bazuarnëmetodënendërhyrjespolicorenësituataemergjentedheincidentemund të themi se ky intervenim i nënshtrohet disa fazave. Janë të njohura faza ereagimit fillestar, faza e konsolidimit, faza e ringjalljes dhe faza e rivendosjes sëgjendjes normale. Këto faza përfshijnë ndërmarrjen e veprimeve në kushtet esigurimit të vendit tëngjarjes, funksionalizimit të tëgjithaniveleveorganizative tëpërfshiranëincident,interveniminsipasplanevederitekkthiminëgjendjenormale.

�.5 InspektoratiPolicorngrehëshqetësiminlidhurmefaktinsenukështëhasurnëndonjëvlerësimdheanalizëtëndonjëplani,pasimplementimittëtyrelidhurmembarëvajtjeneoperacionevenëkohënereagimitemergjent,meqëllimtëidentifikimittërezultateve.Veçtjerashmeqenësedisaplanejanëqëmëparëtëpërpiluara,atokanënevojë të rishikohendhe riformulohenngasekanëndryshuarkushtetnën tëcilatjanëhartuarmeqëllimtëpërshtatjesmeligjetehyranëfuqi.

Rekomandimi nr. 4

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicorqëpasimplementimittëplaneveoperativelidhurmesituatatemergjentetëaplikojëmetodëneanalizimitdhevlerësimittëpunësdheaktivitetevepolicore.

�.� Përkryerjenmesuksestëaktivitetevepolicoregjatëballafaqimitmeincidente,padyshim është i nevojshëm edhe posedimi i pajisjeve adekuate. Edhe sot e kësajditePoliciaeKosovësnukposedonpajisjetëpërsosurapërballafaqimmesituatatëtilla.Rastkonkretcekimmungesënepajisjeveadekuatepërballafaqimmesituatatetrazirave,protestavetëdhunshmetëqytetarëvedhengjarjevetjera(mungontubiiujit,automjeteteblinduara,helikopteri,automjetetmobilekomanduese,etj).Gjithashtukur bëhet fjalë për komunikimin, ndihet mungesë e radiolidhjeve, pajisjet janë tëvjetruara, një numër i tyre janë jashtë funksionit (përmendim këtu shqetësimet ezyrtarëvepolicornëRegjioninePejësdheMitrovicës).

�,,Shërbimetemergjente”nënkuptojnëshërbimetesiguruarangaTrupatMbrojtësetëKosovës,ShërbimiPolicoriKosovës,shërbimetemergjentemjekësorespitaloredheparaspitaloretëKosovës,shërbimetkomunalezjarrfikësedhetëshpëtimit,shërbimetemergjentemjekësorekomunaledheOJQ-tëpërkatëse.

��

Rekomandimi nr. 5

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicorqëurgjentishtt’ikushtojërëndësifurnizimitmemjetedhepajisjetënevojshmepolicore,kurseatykuështëemundurtëpërmirësohetgjendjaaktualeetyremeqëllimtërritjessëefikasitetit.

7. PARTNERITETI

7.� Në situatat emergjente krijohet nevoja për veprime të ndryshme dhe tëndjeshme. Andaj në këto situata nevojitet një mobilizim i të gjitha institucioneverelevantetëcilatjanëtëobliguarapërmbrojtjenejetës,shëndetitdhepasurisësënjerëzve.Pra,ështëidomosdoshëmpartneritetinëmesinstitucioneverelevante.Përt’ipërballuaremergjencaveështëepamundurqëpoliciasievetmetëmundtësfidojërreziqetpanjëbashkëpunimdhepartneritetmeorganizatatdheagjencionettjeraqëjanëtëdedikuarapërreagimemergjent.Kjonënkuptonsepërtëarriturobjektivatesajnëfushënemenaxhimittëemergjencave,PoliciaeKosovësduhettëndërtojëmarrëdhënietëfortametëgjithëmekanizmatqëkanëtëbëjnëmemenaxhiminekatastrofavedheemergjencavecivilenëtërëvendin.

7.� SipaszyrtarëvetëDrejtorisëpërPlanifikimeZhvillim,nësuazatëpartneritetitme agjencione tjera, zhvillohen takime konsultative në drejtim të bashkëpunimitmeqëllimtëngritjessënivelittësigurisëdheballafaqimitmesituatatëndryshmeemergjente. Kurse sipas zyrtarëve policor të nivelit regjional dhe lokal mungojnëkonsultimetrrethplanifikimitqëkarezultuarmehartimtëplanevepanjëpjesëmarrjetë tëgjithaagjencioneveqëmund tëkontribuojnënësituataemergjente (evidentenëRegjioninePejës).KaindikacionetënjëbashkëpunimijotëkënaqshëmnënivellokalnëmestëPolicisësëKosovësdheinstitucioneve,siçështërastinëRegjioninePrizrenit(evidenteështëmospërkrahjaeduhurnërasttëfatkeqësivemelëndimedheneglizhencaepersonelitshëndetësorngaanaeShtëpisësëShëndetit,nëFerizajku janëpotencuarvonesatendihmësmjekësorenërastetëaksidentevenëtrafik,etj).

Rekomandimi nr. 6

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicorqëtërrisëbashkëpuniminmeshërbimettjera,sinëformënekonsultimevenëpërgatitjeneplanevepoashtuedhenëdrejtimtëkoordinimittëaktivitetevepërndërhyrjeemergjente.

8. KOMUNIKIMI

�.� Informimi, komunikimi dhe koordinimi i veprimeve në rastet e situataveemergjente dhe incidenteve në mes të niveleve të menaxhimit, agjencioneve dhenjësivereflektojnëfuqishëmnëefikasitetindherezultatinepunës. Pran imi ,selektimi, kualifikimi dhe distribuimi i informatës është pika më e rëndësishme epunëspolicorengaecilavaretedheitërësistemiiveprimitpolicor.Ngamomentiiparëipranimittëinformatësvihetnëveprimnjëmekanizëmitërëreagues,sinëaspektinoperativ poashtu edhe në atë teknik, taktik, logjistik dhe atë numerik të efektives

�0

policore.NëkuadërtëShtyllëssëOperativësvepronQendraeKomunikimit,ecilakarolineinformimit,koordinimitdhekomandimittëtëgjithaaktiviteteveoperativepolicore.Për vlerësimine informatës, varësishtnganatyrae incidentitparashihetedhenivelikomanduesiciliduhettënjoftohet.QendraeKomunikimitpunonmeorar��orëshdhepranoninformatangatëgjithadrejtoritërajonale.Qendratekomunikimitekzistojnëedhenëkuadërtëdrejtoriverajonaledhestacionevepolicore.

�.� PoliciaeKosovësnukposedonsisteminepërsosurtëteknologjisësëorientimitnëhapësirëdheendeorientohetnëbazëtësistemitklasikkoordinativhartografik.ImungonSistemiiPozicionimitGlobal(GPS)icilidotëlehtësonteorientiminenjësivepolicoredhedotëkishtepërmirësuarshumëmëshumëkohënereagimitpolicor.

Rekomandimi nr. 7

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicorqëtëshqyrtojmundësinëefutjesnëfunksiontëSistemittëOrientimitGlobal(GPS),nëdrejtimtërritjessëperformancëspolicore.

�.3 Sipas Drejtorisë së Teknologjisë Informative dhe Komunikimit (TIK),momentalisht, Policia e Kosovës përdorë disa sisteme të teknologjisë informativedhe të komunikimit, që në fakt disa nga to janë në fazën e ndërtimit të plotë.PërdoretSistemiAnalogiRadiokomunikimitqëmbulonpothuajse�5%tëterritoritkuveprojnëpjesëtarëtepolicisëdhepërfshinërreth7.000radiotëdorës,500radiomobiletëinstaluaranëautomjetepolicore,mëshumëse�0radiobazadheafërsisht�0repetitor,përmestëcilëvetransmetohetsinjali.VeçkëtijsistemipërdoretedheSistemiiTelefonisëVOIP,indërtuarnëbazëtëteknologjisësëshpërndarjessësinjalitpërmes linjave mikro valore dhe instalimit të centraleve telefonike në çdo stacionpolicor,sistemkyqëkashtrirjenëmbi�0%tëstacionevepolicore.Këtostacioneshfrytëzojnëteknologjinëmëtëfunditnëkomunikiminebrendshëm.Investimetnëkëtosistemekanëkursyernëmasëtëmadheshpenzimettelefonike.

�.� Drejtoritërajonalekanëqendratoperativetëkomunikimit,nëtëcilatekzistojnëlinjat emergjente, ku qytetarët mund të lajmërohen pa shpenzime. Këto linja derivonëkanëqenëvetëmnëkodin ,,��’’,kurse tashato janëzëvendësuar mekodin,,��’’,,,��’’sidhe,,0��’’përlinjatfikse.Prefiksi,,��’’,iciliështëendenëshërbimtëqytetarëvepërthirrjenëndihmë,nukështënëdispoziciontëtëgjithaqendravepolicore tëkomunikimit,ngasenëdisaregjioneështënëposedim tëDME-së,porprapëseprapënëbashkëpunimshumëseriozmeketëshërbimnërast të thirrjeveeventuale në këtë numër, njoftohet qendra operative komunikuese e regjionit.Përtëqenëshpejtësiaekomunikimitnëniveltëlartëkundrejtreagimitnësituataemergjente, janë aktivizuar edhe linjat ,,hot line” që janë në funksion në të gjithadrejtoritërajonaledhedrejtoritërajonalekufitare.

Rekomandimi nr. 8

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që të bëjë unifikimine linjave (kodeve) të hapura për qytetarët dhe njëherit të bëjë publikimin e tyrepërmesnjoftimevedhefushatavetëndryshmemediale.

�.5 Njësitëpolicorenëpërstacione janëtëparatqëballafaqohenmesituatatetëgjithanatyrave.Metëarriturnëvendinengjarjes,njësitëpolicoreduhettëbëjnëvlerësiminesituatësnëvendinengjarjesdheduhetmenjëherëtëplasojinformatënnë

��

qendrënekomunikimittëstacionitpolicor,sipaszinxhiritkomandues.Pasvlerësimittëinformatës,ajoplasohettutjenëQendrëneKomunikimittëDrejtorisëRajonale,e më vonë edhe pas një vlerësimi që i bëhet, informata përcillet deri në QendrënOperative të Drejtorisë së Përgjithshme. Në këtë mënyrë, sipas nevojës, bëhetvlerësimiiinformacionitngatriniveletemenaxhimit.Ngavlerësimiiinformacionitvaretedheniveli i reagimitapoangazhimit tënjësivekonformnatyrëssëngjarjes.Karastekurvarësishtnganatyraengjarjes,dispeçeriposatëpranojëinformatën,fillimisht njofton ekipet patrulluese që gjenden në terren për ngjarjen e njoftuar.Çdopjesëtaripolicisë,icilidotëjetënësituatëtëshpallëincidentinkritik,duhettakomunikojëlokacioninengjarjes,llojineincidentit,nurminetëlënduarve,rreziqet,kërkesatpërndërhyrjedhepikë-takimet.

��

�3

MENAXHIMI I POLICISË KUFITARE

��

�5


MENAXHIMI I POLICISË KUFITARE

1. HYRJE

�.� BazuarnëLigjinmbiInspektoratinPolicortëKosovës,KryeshefiEkzekutiviInspektoratitPolicortëKosovëskaautorizuarinspektiminegjashtëtëzakonshëm,lidhurmemenaxhiminepolicisëkufitare.InspektimiizakonshëmifunksionalizuarngaDepartamentiiInspektimitështëkryerngadata��shtatorderimë�tetortëvitit�00�.InspektimetjanëzhvilluarnëDepartamentinePolicisëKufitare,nëDrejtoritëRajonaletëPolicisëKufitaredhenëvendkalimetkufitare(mepërjashtimtëportave�dhe3�).

�.� Policia e Republikës së Kosovës (PK) e formuar në bazë të parimevedemokratike,tëstandardevendërkombëtarepërtëdrejtatenjeriutdhetësundimittëligjit,përgjithësishtështëdukekaluarnënjëfazëtërëndësishmetëzhvillimittësaj.Nëkëtëkohëkurshumëngafunksionetpolicorejanëtransferuartëpoliciavendore,shtrohenshumëdetyradhesfidapërmenaxherëtelartëtëPK-sëdheMinistrisësëPunëve tëBrendshmetëRepublikëssëKosovës (MPB),për të funksionalizuarnjëpolicinëpajtimmekushtetutën,ligjeteaprovuaradhemestandardeteBashkimitEvropian.

�.3 Nëtetortëvitit�00�,KomisioniEvropianhartoi“UdhëzimetmbiMenaxhimineIntegruartëKufijve(MIK)nëBallkaninPerëndimor”përtëofruarbazënezbatimitnë vazhdimësi të veprimtarive që lidhen me problemet e menaxhimit kufitar nëBallkanin Perëndimor. Në përputhje me këtë dokument, Kuvendi i Republikës sëKosovësnëmuajinmajtëkëtijvitikamiratuarLigjinpërMenaxhimineIntegruardheKontrollineKufiritShtetëror(03/L-0�5).Sipasligjit,MenaxhimiiIntegruariKufiritnënkuptonbashkërendimdhebashkëpunimkombëtardhendërkombëtarndërmjettëgjithaautoritetevepërkatësedheagjencivetëpërfshiranësigurinëkombëtaredhelehtësiminetregtisë,përvendosjenesistemevetëefektshmedhemerendimenttëmenaxhimittëintegruartëkufirit,meqëllimarritjeneobjektivittëkufijvetëhapur,pormirëtëkontrolluardhetësigurt.

�.� InspektoratiPolicoriKosovësiorientuarnëmbledhjenetëdhënavenëlidhjemeperformancënaktualetëpolicisëkufitaredheaftësinëetyrepërtëofruarshërbimeefikase, do t’i përpunoj ato që të përdoren për të drejtuar funksionin e Ministrisëlidhurmedefiniminesynimevekryesorepolicorenëfushënepolicisëkufitare,nëdrejtimtëpërmirësimittësigurisëkufitare.QëllimiikëtijinspektimiështëqëtëjepenrekomandimepërmënyrënsesimenaxherëtelartëtëPK-sëmundtëpërmirësojnëkryerjenedetyravenëfushënepolicisëkufitaredherealizimineqëllimevenëvijim:

• Pajtueshmërinë me standardet relevante të Kodit Evropian të EtikësPolicore(KEEP);

• PajtueshmërinëmeKushtetutëneRepublikëssëKosovës(neni��,pika5);

• PajtueshmërinëmedispozitatrelevantetëligjevenëfuqidheParimetdheProcedurateSHPK-së;

��

• Tëinkurajojëstrategjitëmëtëmirapolicoreproaktivedhereaktive,përtëofruarsigurinëkufidhepërtëkontrolluarmigrimin;

• Të inkurajojë strategjitë me të mira policore për të luftuar krimin eorganizuarnëvendkalimetkufitare,dhe

• Tëidentifikojëdhepërhapëpraktikatmetëmira.

�.5 Gjatëinspektimit,ngainspektorëtpolicoruintervistuan:

• AsistentiiZëvendësKomisaritpërPoliciKufitare;

• KryesuesiiDepartamentittëPolicisëKufitare;

• UdhëheqësiiDrejtorisëpërMbështetjeAdministrative;

• U.d.sëUdhëheqësittëDrejtorisëpërOperativë;

• DrejtoriiDrejtorisëpërtëHuajdheMigrim;

• UdhëheqësiiNjësisëpërAkteNormativedheNdërlidhje;

• UdhëheqësiiNjësisëpërIncidenteNdërkufitaredheInspektim;

• ShefiiHetimeveRegjionale;

• KomandantëtRegjional(DrejtorëtRajonal)tëPolicisëKufitare;

• KryesuesiiPolicisëKufitarenëAeroportinNdërkombëtartëPrishtinës;

• Zyrtarëtpërgjegjësnëvendkalimekufitare;

• ShefateOperativësnëvendkalimetkufitare;

• Mbikëqyrësitendërrimevenëvendkalimetkufitare.

�.�Zonateinspektimit:

• Udhëheqja;

-Organizimiibrendshëm,

-Burimetnjerëzore,

-Infrastrukturadhepajisjet,

-Komunikimidheshkëmbimiiinformacionit,

• Strategjiadhepolitikat;

• Performancaepolicisëkufitare;

• Partneriteti

�.7 Raporti është përgatitur në bazë të Parimit të Përgjegjshmërisë dheTransparencësPublike,parimkyimbështeturnganeni��iKoditEvropiantëEtikësPolicore(KEEP).

�7

2. UDHËHEQJA

2.1 Organizimi i brendshëm

�.�.� Sipasligjit,Menaxhimiiintegruardhekontrollikufitar(MIK)ështëkompetencëeMinistrisësëPunëvetëBrendshme,kursedetyratemenaxhimittëintegruardhekontrollittëkufiritshtetëror�ikryenkryesishtpoliciakufitare,endihmuarngaagjencitëtjerashtetërorerelevante.Ligjipërcaktonsepoliciakufitareështëpërgjegjëse�për:

• menaxhimindhekontrollinnëPikateKalimitKufitar(PKK);

• menaxhimin,kontrollindhembikëqyrjenpërgjatëKufirittëGjelbër3;

• menaxhimin,kontrollindhembikëqyrjenpërgjatëKufirittëKaltër�;

• menaxhimindhekontrollinbrendaRepublikëssëKosovës,lidhurmeçështjetkufitare;

• lëshiminedokumentevetëpërkohshmetëudhëtimitsiçpërcaktohetngaMPB-ja;

• sigurinënëaeroportetndërkombëtarenëbashkëpunimmeoperatorineaeroportitdheautoritetetrelevantetëautorizuara;

• parandalimineakteveterroristenëpartneritetmetëgjithaagjencitëpërzbatimineligjit;

• përcaktimin e të drejtës së çdo personi që dëshiron të hyjë apo tëlëshojKosovënlidhurmekërkesatpërvizadhehyrje;

• mbylljenepërkohshmetëkufijve,sipasvendimitministror;

• dhënieneautorizimit tëpërkohshëmpërtëkaluarKufirineGjelbërdhetëKaltërsipasvendimit.

�.�.� MisionidheobjektivateShtyllëssëPolicisëKufitarejanëofrimiishërbimevecilësorenëpikatkufitaredhemundësimiilëvizjessëlirëtëqytetarëveemallrave,ruajtja dhe kontrollimi i kufirit dhe brezit kufitar të vendit, ofrimi i shërbimevekualitativedheprofesionalepërtëgjithështetasitevenditdhetëhuajqëhyjnëdhedalinngaRepublikaeKosovës.ShtyllaePolicisëKufitareështëthemeluarnëqershortëvitit�00�,nëbazëtëvendimitpërtransferiminekompetencavetëkëtijfunksionipolicor të rëndësishëm, nga Policia Civile e UNMIK-ut tek SHPK-ja (tani Policia eKosovës).

�.�.3 UdhëzuesiiMIK-utparashehqëpoliciatëjetëendarëngatëashtuquajturatrojat kufitare, përderisa tek ne nuk është bërë një dallim i tillë. Derisa rolin e

�RepublikaeKosovëskashtrirjenëqendërtëpjesësperëndimoretëGadishullitBallkanik,mesipërfaqeprej�0.��7km�,menjëdendësitëpopullsisëprej��3banorënënjëkm�.GjatësiaevijëskufitaremeSerbinënëveridhelindjeështë35�.�km,meMaqedoninënëjugështë�5�.7km),meShqipërinënëjugperëndimështë��.�kmdheMalineZinëveriperëndimështë7�.�km.GjatësiaevijëskufitarenëtotaleRepublikëssëKosovësështë700.7km.�LigjipërMenaxhimineIntegruardheKontrollineKufiritShtetëror(neni5,pika5.3)3”Kufiriigjelbër”nënkuptonçdovijëndërmjetRepublikëssëKosovësdheshtetevetjeramepërjashtimtëpikavezyrtaretëkalimit.�,,Kufiriikaltër”nënkuptonçdohapësirëmeujëndërmjetRepublikëssëKosovësdheshtetevetjeramepërjashtimtëpikavezyrtaretëkalimit.

��

mbikëqyrjesdhekontrollitkufitariapërcaktonrojavekufitare,nëvendintonësipasligjitnë fuqi,këtë funksionekryenPoliciaKufitaresipjesë integraleePolicisësëKosovës5.

�.�.� Shtylla e Policisë Kufitare brenda Drejtorisë së Përgjithshme të Policisë(DPP)kanjëstrukturëtëorganizimittëhartuarpanjëvlerësimrealtënevojavedhekërkesave,sidhepakëshillatespecialistëvetëkësajfushe�.Ndërrimiishpeshtëipërfaqësuesvendërkombëtarëqëkanëudhëhequrmepolicinë,kabërëqëtëvijnënëshprehjendryshimetëkohëpaskohshmenëstrukturëneorganizimit,pandonjërishqyrtimserioz tëbazuarnë vlerësim tënevojave.Nëkuadër tështyllës janë tëstrukturuar:

• DepartamentiiPolicisëKufitare;

• DrejtoratiiOperativës;

• DrejtoratiiAdministratësdhe

• DrejtoratipërtëHuajeMigrim.

�.�.5 NënivelregjionalfunksionojnëdrejtoritërajonaletëPolicisëKufitare(DRPK),si:

• DrejtoriaRajonaleePolicisëKufitare“Veriu”(PKK-të�,3,�dhe3�);

• Drejtoria Rajonale e Policisë Kufitare “Lindja” (PKK-të 5, �, Hani iElezitdheGlloboçicë);

• DrejtoriaRajonaleePolicisëKufitare“Perëndimi”(PKK-tëneVërmicë,QafaePrushit,QafaeMorinësdheKulla)dhe

• AeroportiNdërkombëtariPrishtinës.

�.�.� Në kuadër të drejtorive rajonale kufitare veprojnë togjet patrulluese qëkanëpërdetyrëmbikëqyrjenevijëskufitaredheluftiminapominimiziminekrimitndërkufitar (kontrabandën me armë, kontrabandën me kafshë, kontrabandën memallra të ndryshme, trafikimin me qenie njerëzore). Togjet patrulluese kanë njëstrukturëorganizativetëndarënësektorëdhezonapatrulluese,varësishtngagjatësiaevijëskufitareqëkanënëzonënepërgjegjësisë.Nëndërrimepunohetnga��orë,njëjtësikursepersonelitjetërpolicorqëështëivendosurnëvendkalimekufitare.

2.2 Burimet njerëzore

�.�.� Gjendjamomentaleeburimevenjerëzorendryshonmegjendjenqëeparashehstrukturaorganizative.Nëkuadërtështyllësjanëtëinkuadruar�.��pjesëtarëpolicordhenëpunëscivil,qëështëpër�7�tëinkuadruarmëpaknëkrahasimmestrukturëneaprovuar.Nëveçantivërehetnjëmosplotësimistrukturëstekkategoritë:rreshter,polic patrullues dhe nëpunës civil. Kur kemi parasysh gjatësinë e vijës kufitare,ndihetnevojëeballafaqimitmekëtëproblematikë,ngaseinformacionetngaterreniflasin për një pamundësi të mbulimit të zonës së përgjegjësisë me numrin aktualtë rreshterëve dhe policëve patrullues. Personeli civil nuk ka pësuar ndryshime

5Sipas“UdhëzuesitteMIK-ut”,derisarojetkufitarejanëpërgjegjëseekskluzivishtpërkontrolletnëPKKdhepërgjatëvijëskufitare,forcaterregulltapolicorejanëpërgjegjësepërkontrollinnëbrendësitëterritorit;d.m.th,ushtrimiirregulltipushtetitpolicornukkasiobjektivkontrollinkufitar.�Kyvlerësimpërkrahetgjithashtuedhenga“StrategjiaePolicisëKufitare�00�-�0��”ehartuarngaPoliciaeKosovës,faqe3.

��

ngavitiikaluardhepërfaqësohetme3.5%,kundrejtpersonelittëplanifikuarsipasstrukturësmepjesëmarrjeprej�.�%.Raportiiinspektimittëzhvilluarvitinekaluarkapotencuarnevojëneshqyrtimittëmundësisësëzgjerimittërolittënëpunësvecivilnëfunksionembështetëse.Poashtuvërehetnjëekzistimstrukturashtëndryshmetëorganizimit,gjëtëcilënedëshmojnëinformacionetendryshmelidhurmekëtëfushë.Derisaanalizaebërëmëlartëështëenxjerrëngainformacionetemarranganiveliqendror,nëanëntjetërInspektoratitPolicoriuështëbërëenjohuredhenjëstrukturëemodifikuar,emuajitnëntortëvitit�007,qëparashehnumëredhemëtëmadhtëtëinkuadruarvenëkrahasimmetëdhënatepasqyruaranëtabelë(shihtabelën�).

Tabela�–BurimetnjerëzoretëPolicisëKufitare(dhjetor�00�)DRPK/PKK Gj/m Kol N/k Maj Kap Tog Rr Pol Civ Total

Shtabi � � 3 � � �0 �0 37 � 7�“Veriu” - - - - � � �� 3� 3 ��3Porta� - - - - - � � �� 3 3�Porta3 - - - - � - 5 37 � ��Porta� - - - - - � 3 �� Porta3� - - - - � � � �� “Perëndimi” - - - � � � �� 5 � �7Vërmicë - - - - � � 7 �� 73QafëPrush - - - - - - � �5 � 3�QafëMorinë - - - - - � � �3 � ��Kulla - - - - - � 5 37 - �3“Lindja” - - - � � � � �5 � ��5Glloboqicë - - - - - � � 30 � 3�HaniiElezit - - - - � � � �� 3 ��Porta5 - - - - - � � 50 � 5�Porta� - - - - - � 3 �� 5�“Aeroporti” - - - � - 3 �� 3�Numriaktual � � 3 � �� 35 �� 05 �0 �.��Struk.aprovuar � � 5 5 �5 �� 0 �� .30�

Ndryshimi - - -� -� -� -�� -�3 -75 -�� -�7�

Rekomandimi nr. 1

Inspektorati Policor i rekomandon menaxhmentit policor që të përcaktoj se cilastrukturëështëfunksionale,osenëtëkundërtën,nëmungesëtënjëstrukturetëmirëfilltëorganizativedhenëbazëtëanalizavembiburimetnjerëzore,tëhartojëdhefunksionalizojnjëstrukturëtëqartëtëorganizimittëbrendshëmstruktural.

�.�.� “Spektri i kontrollit” mbi numrin e vartësve që në mënyrë të drejtpërdrejtëraportojnëtekmbikëqyrësit,nukjeprezultateqësinjalizojnëpërndryshimenëdrejtimpozitiv.Tekniveletepërgjithshmetëspektrit tëkontrollitpërnjënumërgradash,ekzistonnjëmostërendryshmenënivelregjionesh,qënënkuptonsefarenukkatrendtëpërmirësimitngavitiikaluar.Nëniveltëpërgjithshëm,kyspektëripapërmirësuarduketkështu:kapiten(�.5),toger(3.�)dherreshter(7.�).Përkujtojmëngainspektimiikaluarsespektrioptimalikontrollitnëniveletërëndësishmetëmenaxhimitduhettëdiktohetnganjënumërfaktorësh,ejovetëmngapërshkrimiipunësqënëmënyrëtë qartë tregon fushëveprimin dhe natyrën e funksioneve mbikëqyrëse të këtyre

�00

zyrtarëve.InspektoratiPolicorrikujtonrekomandiminpërmenaxhmentinpolicortëdhenëvitinekaluar,qëtërishikojstrukturënorganizativedukeupërpjekurtëarrijënjëspektërtënjëtrajtshëmkontrollipërdisaniveletëmenaxhimit.

�.�.3Përmenaxhimsistematiktëburimevenjerëzoreështëenevojshmevendosjaenjëpolitiketëqartëpërburimetnjerëzore.Zhvillimiikarrierësduhetbazuarjovetëmnë kontrollin e rendimentit vetjak nga ana e mbikëqyrësve, por duhet mbështeturedhe nga një strategji dhe politikë koherente trajnimi, që do të duhej të përfshijëtrajniminteorikdhepraktiksidhetrajniminevazhdueshëmtëspecializuar.Zyrtarëtqëkryejnëdetyratepolicisëkufitareduhettëjenëprofesionisttëspecializuaretëtrajnuar,dhesetrajnimiityreduhetbazuarnënivelqendror(themelor)qëparaqetminimumin e kërkesave për trajnimin e policisë kufitare, specializim rajonal dhetrajtim individual i çështjeve me rëndësi të veçantë. Derisa niveli i parë paraqetbazën,dytëfunditparaqesinniveletëspecializuaratëtrajnimit.Trajnimetepolicisëkufitareduhettëpërqendrohennështjelliminetemavembinjohuritëepërgjithshmepërdokumenteteudhëtimit(vizat,lejeteqëndrimit),njohuritëmbiLigjineAzilitdhetrajtimineemigrantëve,njohurimbi trajtiminerastevedhe incidentevekriminale,njohurimbikompetencatnërasttëshkeljeveadministrativelidhurmekontrollindhembikëqyrjenekufirit,etj.

�.�.�Nëvitin�007dhenëgjashtëmujorineparëtëkëtijvitijanëbërëinvestimetëvazhdueshmepërtrajniminepolicisëkufitare.Janëmbajturnumërikonsiderueshëmitrajnimevedhevetëmgjatëvitittëkaluarnëtrajnimetëndryshmekanëmarrëpjesë�0� zyrtarë policor me �.037 ditë të vijuara në trajnim, kurse në gjashtëmujorin eparëtëkëtijviti,nëtrajnimetëndryshmekanëmarrëpjesë��zyrtarëpolicor,me5.070 ditë të vijuara. Gjatë intervistave, nga zyrtarët policor u vu në pah nevoja edomosdoshmeetrajnimittëpersonelittëpolicisëkufitarenëfushatsi:trajniminëkontrollinedokumenteve,trajnimipërpërdoriminearmëvetëgjata(përpersonelinqëkapërfunduarkëtëtrajnimtëbëhetricertifikimi)sidhetrajnimipërvëzhgiminevijëskufitare,sidomospërpersonelinetogjevepatrulluese.Ngatëdhënatesiguruara,delse50�zyrtarëpolicor (��%)nga i tërepersonelinëkuadërtëpolicisëkufitarejanë të certifikuar për përdorimin e armëve të gjata (AK-�7). Nuk është vërejturse janë organizuar kurse të gjuhëve të huaja, kur dihet se aftësitë gjuhësore janëfaktorvendimtarnëlehtësiminebashkëpunimitndërkufitarsidhenëshkëmbimineinformacionitnënivelndërkombëtar.InspektoratiPolicorinkurajonmenaxhmentinpolicortëofrojëmundësipërmbajtjenekursevetëgjuhëvetëhuaja,veçanërishttëgjuhëvetëvendevefqinjedhegjuhësangleze.

�.�.5MenaxhimiiIntegruariKufiritsipjesëtëpolitikësdhestrategjisësëpersonelit,potenconnevojënemonitorimittërregullttëkryerjessëdetyravenëpërputhjeme“kodinetik”.Përtësiguruarvijueshmërikontrolleshdhepërtëzbuluarshkeljetemundshme,menaxhimimundtëmbështetetnëaplikiminesistemittëkontrolleve.Meqëllimqëtëbëhetvlerësimiipërformancëspolicore,nëkuadërtëZyrëssëAsistentittëZëvendësKomisaritpërPoliciKufitareështëthemeluarNjësitipërInspektimdheIncidenteNdërkufitare.Qëllimikryesoriinspektimevetëkryerangakynjësitështëmbikëqyrjaepunëssidhemënyraemenaxhimittëpunëve,personelitdhepronësngaanaembikëqyrësvetëpolicisë,mesynimtëidentifikimittëdukurivenegative.Derisagjatëvitittëkaluarkarealizuar�7inspektime,kjonjësinëgjashtëmujorineparëtëvitit�00�karealizuar�3inspektimelidhurmekryerjenedetyravepolicorenëregjione,stacionedhenjësitëpolicisëkufitare.Lidhurmeinspektimetekryerambi gjendjen faktike në terren, janë përgatitur raporte inspektimi ku janë cekurvërejtjetmbitëgjeturat.Vërejtjetjanëtëshumëllojshmedheuadresohenpothuajsetëgjithavendkalimevekufitare,AeroportitNdërkombëtartëPrishtinëssidhetogjevepatrulluese.

�.�.� Në dhjetor të vitit �00�, Asistenti i Zëvendës Komisarit për Administratë kaaprovuarPariminP-3.�7,mbi“transferimindherotacioninepjesëtarëvetëSHPK-së”,

�0�

iciliiuështëshpërndarëkomandantëveregjional,kryesuesvetëdepartamenteve:tëRenditPublik,Krimit,NjësiveSpeciale,PolicisëKufitare,ShërbimeveMbështetëse,Trajnimit.Qëllimi i implementimittëkëtijparimiështëngritjaeefikasitetit,cilësisësëpunës,përmirësimit tëkushteve tëpunëtorëvedhepërparimit tëshërbimit.Kjoformë transferimi (rotacioni) është e kufizuar në kohëzgjatje prej 3-� muaj. SipasProcedurave Standarde të Operimit (PSO) mbi “Trajnimin në rotacion”7, trajnimi iumundësontëpunësuarvenëPoliciKufitaretëkëmbejnëpërvojatmenjësitetkuatadotëshërbejnëgjatëperiudhësrotative,tënjihenmenatyrënepunësnëatonjësi,nëmënyrëqëvarësishtngarrethanattëkenënjohuripërt’uballafaquarmespecifikatesecilëspunëkufitare.SipaskëtyrePSO-ve,trajnimibënzhvilliminezyrtarëvepolicordheofronmundësitëbarabartapërtëpunësuarit.Trajnimirealizohetdukeilëvizurmerotacionzyrtarëtpolicordherreshterëtnëkuadërtëpolicisëkufitarenganjëpozitënëtjetrën.Trajnimetnëkuadërtëprogramitzgjasindy(�)muajpërçdopoziterotative,kursepaspërfundimittëprogramittrajnues,mbikëqyrësit janëtëobliguartëbëjnëvlerësimineperformancëspërperiudhëntëcilësiukanënënshtruarzyrtarëtpolicor.Sipas zyrtarëve policor, me gjitha anët pozitive të këtij lloj trajnimi, është evidenteedheshmangiangavijiminë trajnimpasiqëkarastekurkjo fazëshfrytëzohetmemarrjepushimesh,qoftëvjetoreapopushimetjera.Kaedheshqetësimeqëkytrajnimkasjellëvetëmhutidheçrregullimtëmirëvajtjessëpunëvetëpërditshmepolicore.

Rekomandimi nr. 2

Inspektorati Policor inkurajon menaxhmentin policor të gjejë një zgjidhje, nëmënyrëqëtrajnimitrotativt’inënshtrohenzyrtarëtpolicornëmënyrëefektive.

�.�.7 Inspektimikavënënëpahmenaxhiminjotëduhurtëorarevetëpatrullimevengaanaetogjevepatrulluese.Togjetpatrullueseparasetëbëjnëpraniminedetyraveditore,paraqitennëdrejtoritërajonaletëpolicisëkufitaredhenjëjtëveprojnëedhemerastinedorëzimittëdetyrësnëfundtëorarit.Periudhakohorengapërfundimiiorarit,dorëzimiidetyrës,pranimiidetyrësederitekparaqitjanëterren,shkaktonnëdisavendevonesëdisaorëshe.Kjoparaqetshqetësimmbipamundësinëembulimitsistematiktëzonëssëpërgjegjësisëngatogjetpatrulluese,eqësirrjedhojëmundtëkëtëmundësinëekalimeveilegaledhekontrabandimittëmallrave.Problematikëtjetër është paraqitur edhe pamundësia e mbulimit të zonës së përgjegjësisë menumrinaktualtëpolicëvetëtogjevepatrulluese.Vështirësitënëmbulimineterrenitdhe kryerjen e detyrave të përcaktuara thellohen edhe më tej kur shtohet fakti imungesëssëpersonelitnëdetyrë,qoftëpërshkaktëpushimevemjekësore(dukurinërritje),apopërshkak tëangazhimevenë trajnime tëndryshme.Gjatënjëvizitetë bërë vendkalimeve kufitare dhe togjeve patrulluese në orët e vona është hasurnënjë togpatrulluesqënëdetyrëkishtevetëmtetë (�)pjesëtarë.NëkëtosituataInspektorati Policor është skeptik në efikasitetin e njësiteve patrulluese. IPK-jaështëebrengosuredhepërsigurinëevetëpolicëve,kurdihet faktisekynumër ivogëlipolicëvenëpatrullaështëhasurnëvijënkufitaremeSerbinë.Ështëdetyrëemenaxherëvetëlartëtëpolicisëkufitaretëhartojnëpolitikatëcilatdotëjenëmëtëpërshtatshmedhemëefikasenëpërpilimineorarevedheshpërndarjenepersonelit,qëpërasnjëmomentvijakufitaretëmosmbetetepambuluarpërtëpamundësuarnëmasëtëmadheaktivitetetkriminale. ËshtëenevojshmetëndryshohetgjendjaedhepseIPK-jakaparasyshmundësitëekufizuaratëburimevenjerëzoredhelogjistike.Duhettëbëhetplotësimiistrukturësnëkuadërtëregjioneve,esidomosduhetshtuarnumriipolicëvepatrulluesnëkuadërtëtogjeve.

7(DA/DPK-003/0�),tëdatës�0.05.�00�,

�0�

Rekomandimi nr. 3

IPK-jarekomandonmenaxhmentinqënëdrejtimtëngritjessëefikasitetittëpunëssëtogjevepatrulluesedhenjëmbikëqyrjeje/kontrollisistematiktëvijëssëgjelbër,tëshqyrtojmundësinëevendosjessëtogjevepatrulluesenëkuadërtëPikavetëPKK-ve

2.3 Infrastruktura dhe pajisjet

�.3.� Hapësiratpërpunëdhepajisjetjanëtënevojshmepërpunënëkufidhepërkëtëarsyeduhetarriturdisastandardeminimalenëharmonimestandardetevropiane.Në tëshumtënerastevepoliciakufitaredhedoganore janë tëvendosuranëPKK.UdhëzuesiiMIK-utpotenconnevojënepërshtatjessëinfrastrukturësnëatëmënyrëqëtëlejojkontrolltëintegruarbrendatënjëjtësgodinë,meqëllimqëtëmënjanohetdublimiikontrollevedhekontrolletedyfishtangaagjencitëendryshme.

�.3.� Infrastrukturanëtëcilënështëevendosurpoliciakufitarenëpërgjithësiështënëgjendjejotëkënaqshme.Objektetnëvendkalimetkufitarenëtëshumtënerastevejanëbaraka(kontejnerë),kukushtetpërpunënukjanëtëmiramehapësiratëvogla.Nga�3PKK-tëzyrtare,shtatë(7)prejtyrejanëtëvendosuranë“kontejnerë”;PKK-të�,�dhe3�nëRegjioninKufitar“Veriu”,PKK-të5,�dheGlloboçicënëRegjioninKufitar“Lindja”dhePKK“Kulla”nëRegjioninKufitar”Perëndimi”.

�.3.3 Bazuar në “Ligjin mbi Menaxhimin e Integruar dhe Kontrollin e KufiritShtetëror”, zyrtarët e autorizuar munden përkohësisht të ndalojnë dhe arrestojnëpersonatnërastsesynojnëtëkalojnëosekanëkaluarvijënkufitaredhekadyshimtëbazuarsekanëkaluarilegalishtkufirinshtetërorsidhejanëpersonatëhuajqënukpërmbushinkushtetpërhyrjeosepërqëndrimnëRepublikëneKosovës,porqëpërshkaqetëarsyeshmenukmundtëlargohenmenjëherëngaRepublikaeKosovës�.Kryerja e aktiviteteve policore të lartcekura ngrit nevojën e ekzistimit të dhomavetëndalimit.Stacionetepolicisëkufitarenëtëshumtënerastevenukkanëdhomatëndalimit.Sipaszyrtarëvepolicorpasitëjenëplotësuarproceduratpërarrestim,personatearrestuardërgohennëdhomatendalimit tëstacionevepolicoremë tëafërta.Kjomënyrëepunësmetëndaluarit,policisëkufitareikushtonmehumbjekohedheresurse.PoliciaKufitarenukkaobjekte tëkënaqshmendaluesedhekjoshpeshiapamundësonasajpërputhjenmestandardetezbatueshmetëtëdrejtavetënjeriut,kurataiarrestojnënjerëzit.Ekzistojnëvetëmdisaobjektenëstacionetepolicisëkufitaredheasnjërangatonukipërmbushëstandardetminimale.

Rekomandimi nr. 4

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që të angazhohet nësiguriminedhomavetëndalimitnëPikateKalimeveKufitare(PKK),dukeudhënëprioritet vendkalimeve me frekuentim më të madh udhëtarësh dhe pikave mekalimemëtëshpeshtailegaledhekontrabandimiilegal.

�.3.� Niveliipajisjevepersonaleqëiuështëofruarpolicisëkufitaredukettëjetëipërshtatshëmdheimjaftueshëm.Gjithashtu,PoliciaKufitaregjatëvitit�00�është

�Neni��,pika��.�

�03

pajisurmenumërtëkonsiderueshëmtëarmëvetëgjatatëtipitAK-�7,dukengriturnë��copënumrinetyre.

�.3.5 PoliciaKufitarekëtëvitnumërongjithsej�3�automjetepërndryshimngavitiikaluarkurnumëronte�7sosh.Sikurnëvitinekaluar,edhekëtëvitzyrtarëtpolicorankohensenukkanëautomjetetëmjaftueshmenëkonteksttësasisëdhellojit tënevojshëm.Njënumërikonsideruariautomjeteve(rreth30%)janëjashtëpërdorimitsipasojëegjendjessëtyrepërshkaktëshkaktimittëaksidenteve/defektevetjerateknike.Sipaszyrtarëvepolicorkashumërajone tëbrezitkufitarkunukmund tëkalohet me automjetet me të cilat shërbehet policia kufitare. Autoparku përbënkryesisht tipineautomjeteveKia,ToyotadheWolksvagen.Këtë vitpoliciakufitareështëpajisurmenjënumërtëkombi-busëveqëkryesishtpërdorënpërtransportinepersonelit.

Rekomandimi nr. 5

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor të shqyrtojë mundësinëe pajisjes me lloje të automjeteve, duke pasur parasysh specifikat e terrenit(konfiguracionit)nëtëcilinkalonvijakufitare.

2.4 Komunikimi dhe shkëmbimi i informacionit

�.�.� Objektivkryesornëlidhjemekomunikimindheshkëmbimineinformacionitështërregullimidhestandardizimiinjërrjedhetëshpejtëdheefikasetëinformacionitdheiproceduravetëdokumentimit.Ështëmerëndësiforcimiiteknologjisëinformative(TI-së)dherrjetittëkomunikimitndërmjetkufirit,brendësisësëterritoritdhezyraverajonale.IntranetiiPolicisëKufitareduhettëjetëidisponueshëmnënivelvendor,qëtësigurojkomunikimindheshpërndarjeneshpejtëtëinformacionitndërmjetPKK-ve dhe nivelit qendror. Sipas Udhëzuesit të MIK-ut, është nevojë e menjëhershmeqë vendet e Ballkanit Perëndimor të përqendrohen në zhvillimin e sistemeve tëintegruaratëinformacionitpërpolicitëaporojatetyrekufitare.DisponueshmëriaesistemitmoderntëTI-sëdotësiguronteshkëmbiminformacionidhekomunikimtëautomatizuarbrendanjësistemitëunifikuar,njësistemiefikasqënëkohëtëduhurtëbëhetmbledhjadhepërpunimi,sidheshpërndarjae informacionitmbi tëgjithaveprimtaritë kufitare. Gjithashtu, kjo do të mundësonte menaxhim më të mirë tërrjedhëssëtëdhënave,sidhedotëpërfshintemundësinëekrijimittëpërmbledhjevestatistikore.

�.�.� Komunikimi në aspektin teknik në kuadër të “Veriut” është i vështirësuardukepërfshirëmungesëne radiolidhjeve,mirëmbajtjene tyre,mosfunksioniminetyrepërshkaktëkonfiguracionittëterrenitdhemungesëssëantenave.Këtobëjnëqënëpjesënmëtëmadhe tëzonëssëgjelbërmos tëketëkomunikimmebazën.Inspektorati Policor vërejti se edhe këtë vit, sikurse në vitin e kaluar, sistemi ikomunikimittëpolicisëkufitaredhesistemi imenaxhimittëtëdhënavenukështëpërmirësuar.PoliciaKufitareeAeroportitNdërkombëtartëPrishtinës,PKK“HaniiElezit”dhePKK“Vërmica”janëtëpajisuramesistemineintegruarpërmenaxhiminetëdhënave‘PISCES’(donacioniqeverisëamerikane).Kurfunksiononsiduhet,kysistem ofron mundësi për të mbledhur, sistemuar dhe transferuar të dhënat ngadhenësecilinvendkalimzyrtartëkufiritdhenëQendrënKomanduesenëShtabinePK-së.KjondihmonPK-nëshumënëfunksionetesajpërkontrolliminelëvizjevetëpersonaveeautomjetevedhegjithashtunëluftimineformavetëndryshmetëkrimevepërtej kufirit. Fatkeqësisht i tërë potenciali që ky sistem ka nuk është realizuar

�0�

plotësisht. Sipas menaxherëve të policisë kufitare, sistemi nuk funksionon në njëmasëtëmadhepërshkaktënjënumritëdefektevenësistemineTI-sëdhelidhjevetëpapërshtatshme.Derisatrivendkalimetkufitaretëlartcekurajanëtëpajisuramekëtësistem,vendkalimettjerakufitareendeshërbehenmesistemin“KPIS”,sistemkyqënukofronmundësinëeshpërndarjessëinformatësmeqendrëndhepikattjerakufitare.

�.�.3 Kohëmëparëështëpublikuar“Raporti iprogresitnëKosovë” iKomisionittë Komuniteteve Evropiane� (më 05.��.�00�), ku në pjesën që i kushtohet policisëkufitare,potencohetshqetësimimbimungesënenjësistemitëduhurtëkomunikimitmbimbledhjendheshkëmbiminetëdhënavepërhyrje-daljet,mungesaeqasjesnëtëdhënatpërkrimetepersonaveqëdëshirojnëtëhyjnëosedalinngaKosova,sidhemosfunksionimi i sistemit të integruar me të cilin janë të pajisura tri vendkalimetkryesorekufitare.

Rekomandimi nr. 6

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që të vejë në funksionnjë sistem të unifikuar të komunikimit dhe shkëmbimit të informacioneve (tëdhënave).


3.� Në nëntor të vitit �007, Qeveria e Kosovës ka aprovuar Strategjinë përmenaxhimineIntegruartëKufirit,kursenëmajtëkëtijvitiështëaprovuarLigjipërMenaxhimin e Integruar dhe Kontrollin e Kufirit Shtetëror. Ministria e Punëve tëBrendshmekapublikuarplaninesajstrategjikpërperiudhënkohore�007-�0�0.Një numër karakteristikash të planit strategjik janë të lidhura drejtpërsëdrejti mePolicinë Kufitare, ku veçanërisht potencohet synimi strategjik 5, që ka të bëjë memenaxhimineintegruartëkufijvedhebashkëpuniminmepolicinëkufitare.

3.� Qëngathemelimi,ShtyllaePolicisëKufitare inspektohetngaInspektorati iPolicisësëKosovëspërherëtëdytë.Inspektimiiparëikësajfusheështëndërmarrënëgusht tëvitit tëkaluarku InspektoratitPolicornuk iukishteprezantuarndonjëstrategjieshkruarpërpolicinëekufiritngamenaxhmenti,pasiqënjëstrategjietillënukekzistonte.Tanikjosituatëkandryshuarpozitivishtngasejanëhartuardokumentemerëndësi,përfshirëkëtuPlaninStrategjiktëSHPK-së(�00�-�0�0dheStrategjinëe Policisë Kufitare (�00� - �0��). Në dokumentin strategjik të Policisë Kufitare�00�-�0��, në mënyrë konkrete janë vënë objektivat dhe prioritetet afatshkurtra,afatmesmedheafatgjatatëPolicisëKufitarepërpikatnëvijim:legjislacioni,edukimidhe trajnimi, pajisjet dhe infrastruktura, bashkëpunimi kombëtar, bashkëpunimindër-kufitardhendërkombëtar.InkurajohetpunaeShtyllëssëPolicisëKufitarenëdrejtimtëpërgatitjessëprioritetevestrategjike,meqëkarakteristika tëshumta tësajkanëbazënë“UdhëzuesineMIK-ut”dhe“LigjinmbiMenaxhimineIntegruardheKontrollittëKufiritShtetëror”.

�KomisioniiKomuniteteveEvropiane:,,RaportiiprogresitnëKosovë”(Strategjiaezgjerimitdhesfidatkryesore�00�-�00�),SEC(�00�)��7

�05

4. PERFORMANCA E POLICISË KUFITARE�.� LigjipërMenaxhimineIntegruardheKontrollineKufiritShtetërorrregullonçështjet mbi kontrollimin e personave, mallrave dhe mjeteve të transportit�0.Inspektorati Policor është përcaktuar që të shërbehet me të dhënat e marra nënivelqendror,pasitëdhënatemarrangadrejtoritërajonaletëpolicisëkufitarenukpërputhenmetëdhënatenivelitqendror.Dukuriaemospërputhjessëtëdhënaveështëpërsëriturqëngavitiikaluar.Meshqetësimineinspektorëvepajtohenedhevetmenaxherëtduketheksuarse“njëgjëetillëvërtetëpondodhë”.

Rekomandimi nr. 7

InspektoratiPolicorirekomandonmenaxhmentitpolicorqët’ikushtojrëndësitëveçantëmbledhjesdhesistematizimittëtëdhënave,nëmënyrëqëatotëjenëtësaktadhetëbesueshme.

�.� Tabelat � dhe 3 paraqesin të dhënat e marra nga niveli qendror në lidhjeme frekuentimin e automjeteve dhe personave në vendkalimet zyrtare kufitaretë Republikës së Kosovës. Gjatë vitit �00�, në vendkalimet zyrtare kufitare janëkontrolluargjithsej�.��7.��personadhe3.0��.�7�automjete,kursenëvitin�007janë kontrolluar �.7�3.3�3 persona dhe �.5��.33� automjete. Derisa në vitin �00�,frekuentiminmëtëmadhtëpersonavedheautomjetevenëhyrje-daljetevendkalimevekufitaretëRepublikëssëKosovësekishte“Veriu”me3.��.��personatëkontrolluar(�0.5%)dhe�.��3.0�� (��.7%)automjete tekontrolluara,nëvitin�007 frekuentiminmëtëmadhtëpersonavedheautomjetevenëhyrje-daljetevendkalimevekufitaretëRepublikëssëKosovësekishte“Lindja”me3.�3�.3��personatëkontrolluar(3�.3%)dhe�.��.75�(�5.�%)automjetetëkontrolluara(shihtabelën�dhe3)

Tabela�–Frekuentimiipersonavedheautomjeteve(janar-dhjetor�00�)

DRPK

Personatëkontrolluar

Personatërefuzuar

Automjetetëkontrolluara

Automjetetërefuzuara

Hyrje Dalje Hyrje Dalje Hyrje Dalje Hyrje Dalje

Veriu �03�0�0 ��7��7� �0� �07 70��7 7�� 73 ��3Lindja ��7�� 5�3�� 57��0� ��0�� 5�� Perëndimi 7�5�� 77�7�0 �3� �� 5� ��5� ��3 ��0Aeroporti 50�� 53737 �3� ��3 - - 3 -

Totali �� 70��3 ��7 ��07 ��5� �55�3�0 �0�5 ��7

Tabela3-Frekuentimiipersonave/automjeteve(janar-dhjetor�007)

DRPK

Personatëkontrolluar

Personatërefuzuar

Automjetetëkontrolluara

Automjetetërefuzuara

Hyrje Dalje Hyrje Dalje Hyrje Dalje Hyrje Dalje

Veriu ��05��3 �0��5� �00 �33 �5�07� ��57� 3� ��Lindja �773��3 ��5�7� ��5 ��7 5�7�7� 57��7� ��7 3��Perëndimi �00�� 0��0� �5� 7�� 00�5 �� 37Aeroporti ��7�� 50��5� 37� 377 - - - -

Totali ��7703� �� 053 �3�� 335�� 5�3�� 5 5��

�0Neni��.

�0�

�.3 Frekuentimiipersonavedheautomjetevenëvendkalimetkufitarendryshonvarësishtngasezoni.Gjatësezonitveror,konkretishtgjatëmuajvekorrikdhegusht,kuredhefillonsezoniipushimeve,nëvendkalimetkufitarekemifrekuentimmëtëmadhnëkrahasimmemuajttjerëtëvitit.Muajigushtivitittëkaluarnëvendkalimetkufitare ka qenë më i frekuentuari, me �.��.�3� persona apo ��.�% dhe 3�5.��3automjeteapo�3.3%,tënumrittëgjithëmbarshëmtëpersonavedheautomjeteveqëkanëkaluarnëvendkalimetkufitare.Nëanëntjetërmuajishkurtivitittëkaluar,kaqenëmësepakuifrekuentuarme�5�.7�0personaapo5.�%dhe�3�.�7�automjeteapo5.�%,tënumrittëgjithëmbarshëmtëpersonavedheautomjeteveqëkanëkaluarnëvendkalimetkufitare.Kyndryshimimadhiqarkullimitgjatëmuajvetëverësështënjësfidënëvetenëmenaxhimineburimevenjerëzore,sidomoskurdihetsenëkëtëperiudhë kohore shumica e personelit policor preferon shfrytëzimin e pushimevevjetore.

�.� Tabela � duke pasqyruar numrin e personave që kanë hyrë dhe dalë nëvendkalimet zyrtare kufitare, ofron analizë të produktivitetit të Policisë Kufitare.Dukepasurparasyshsemekontrollineautomjetevedhepersonavetëcilëtkalojnënëvendkalimetzyrtarekufitareballafaqohetkryesishtpersonelipolicor ivendosurnëkëtovendkalime(dukemosllogariturpolicëtpatrullues),atëherëpëranalizëtëproduktivitetittëPolicisëKufitarejemibazuarnëkëtënumërtëparaqiturtëpersonelitpolicor. Derisa gjatë vitit �00�, “Veriu” ka pasur frekuentimin më të madh (3�.��personatëkontrolluarose�7personanëditëpërnjëpolic),nëvitin�007edhepseshifrat janë sjellë ndryshe dhe frekuentimin më të madh e ka pasur “Lindja” (me��.3�7personatëkontrolluarose53personanëditëpërnjëpolic),menumrinprej�7policëve“AeroportiNdërkombëtariPrishtinës”ështëtreguarmeiefektshëmmenjëproduktivitetmëtëlartë(��.�37personatëkontrolluarpërnjëpolicapo5�personanëditëpërnjëpolic).Nëanëntjetër,nëvitin�00�,“Perëndimi”kapasurnumrinmëtëulëttëkontrollimittëpersonave(��.��personatëkontrolluarpërnjëpolicapo3�personatëkontrolluarnëditë,derisanëvitin�007është�5.3��personapërnjëpolicapo��personanëditëpërnjëpolic.

Tabela�–ProduktivitetiiPolicisëKufitarepërperiudhën�00�/�007Aktivitetet Lindja Perëndim Veriu Aeroporti

PersonelinëPKK �7� �3� ��3 �7Analizaekryerpërvitin�00�

Personatëkontrolluar 3.�0�.�37 �.5�5.�� 3.��.�� 5�.�53Personatëkontrolluarpërnjëpolic ��.0�5 ��.�� 3�.�� 0.��5Personatëkontrolluarnëditëpërpolic �� 3� �7 5�

Analizaekryerpërvitin�007Personatëkontrolluar 3.�3�.3�� .0�3.0�7 �.��.3�5 ��3.��0Personatëkontrolluarpërnjëpolic ��.3�7 �5.3�� 05 ��.�37Personatëkontrolluarnëditëpërpolic 53 �� 5� 5�

�.5 Tabela e prezantuar më poshtë tregon numrin e rasteve kriminale tëregjistruaradheincidentetjo-kriminalesipasmuajvemetëcilatështëmarrëpoliciakufitare.Shihetnjërënieerastevekriminaledheincidentevejo-kriminalenëkrahasimme vitin �00� për 7.�%, gjegjësisht ��.3%. Ekzaminimi më i hollësishëm i këtyrendryshimeveofrontëdhënatëdobishmepërmarrjenemasaveparandaluesengaanaemenaxhmentittëpolicisëkufitare.Rastetmëtëshumtamekarakterkriminaljanë:falsifikimiidokumenteveme5��raste(3�%)përvitin�00�dhe��3raste(�0%)

�07

përvitin�007,kalimiilegalikufiritme��raste(��%)përvitin�00�dhe��7raste(�5.3%)përvitin�007,kontrabandimiimallraveme��raste(�%)përvitin�00�dhe�0�raste (��.7%)përvitin�007, raste tjerakriminaleme�35raste (33%)përvitin�00�dhe33�raste(��%)përvitin�007.Ngaincidentetmëteshumtajo-kriminalejanërefuzimetehyrje-daljeveme�.�33raste(��%)përvitin�00�dhe3�3raste(��%)përvitin�007,deportimeme37�raste(��.7%)përvitin�00�dhe��0raste(��%)përvitin�007, incidentetjera jo-kriminaleme3�5raste (��.3%)përvitin�00�dhe�30raste(30%)përvitin�007.

Tabela5–Krahasimiitëdhënavetëaktivitetevepolicoresipasmuajve(�00�/07)

MuajiRastekriminale Incidentejo-kriminale

�00� % �007 % �00� % �007 %Janar �3� �.� �� .� �3� 7.0 �0� ��.�Shkurt �� .0 ��0 �.� �� .� �� 3.�Mars ��0 �.� �� .� �7� �.� ��3 �7.0Prill ��0 �.� ��3 �.� �37 ��.� ��3 ��.�Maj �� .� �� .� ��0 ��.� ��3 �7.0Qershor �� 7.0 ��7 �.� ��5 �.3 ��7 �3.7Korrik �03 7.� �5 �.� ��3 �.� 5� 3.�Gusht �03 7.� �07 �.7 ��5 �.3 �� .�Shtator �� .� �0� �.� �7� �.� �� .7Tetor �� .7 �3 7.� ��7 �.� �� .0Nëntor �0� �.3 �0 7.3 �� .� �3 0.�Dhjetor �� 7.3 �0 �.� �5� 7.� �� 0.�

Gjithsej: �.3�� 00.0 �.��5 �00.0 �.��0 �00.0 �.�33 �00.0

�.� Informacionet nga terreni japin pasqyrë të papranueshme sa i përketkontrabandimit me kafshë, derivate dhe mallra tjera komerciale. Fatkeqësisht,dyshohet për përfshirje në vepra kontrabandimi të disa zyrtarëve policor. “Lindja”ështëenjohurpërdukurinëekontrabandimitmekafshëdhemallra tjera,“Veriu”mekontrabandiminederivatevedhemallravetëndryshme,kurse“Perëndimi”përprerjenilegaletëpyjeve.Kohëmëparë,InspektoratiPolicorkakryernjëinspektimtë jashtëzakonshëm lidhur me “përfshirjen e mundshme të zyrtarëve policor nëkontrabandiminemallrave”,methekstëveçantënëRegjionineMitrovicës.Rezultateteinspektimitjapinpasqyrënegativembinivelinekontrabandimittëmallravenëkëtëpjesëtëvendit.

�.7Policiakufitare(rojatkufitare)dukeluajturrolthelbësornëprocesinemigrimit,kontrollojnëkufijtëdhepërcaktojnëstatusinepersonaveqëkalojnëkufijtë,verifikojnëdhekontrollojnëligjshmërinëehyrjessënjerëzve,etj.Nisurngakjo,delsefunksionirëndësishëmiPolicisëKufitareështëedhekontrollimi i lëvizjessëtëhuajvedheballafaqimimeazilkërkuesit.RregullorjaeUNMIK-ut�005/��për“qarkulliminelirëtë personave brenda dhe jashtë Kosovës” është legjislacioni i parë në këtë fushë.KompletimiikësajfushemelegjislaciontënevojshëmkavazhduarnëmajtëkëtijvitikurështëmiratuarLigjipërAzilkurseështënëprocedimesipërLigjipërMigrim.Kompletimiikësajfushemeligjetënevojshmedotëlehtësojpunënepolicisëkufitare.Tabela�ofrontëdhënakrahasueselidhurmenumrinerefugjatëvedhepersonavetëdeportuarnëbazëtëkushtevetëligjittëaplikueshëm.Derisanumriipersonavetëdeportuarshënonnjëngritje,nëanëntjetërnumriirefugjatëveështënërënie.

�0�

Tabela�–Tëdhënatpërtëdeportuaritdherefugjatëtnëperiudhën�00�/07

NumriPeriudhakrahasimore

�00� �007Personatëdeportuar �.�� .35�

Refugjatëtëkthyer �.�70 7�5

5. BASHKËPUNIMI

5.� Vendosja e sistemeve funksionale të MIK-ut përbën element me rëndësipërvendetkandidatenëpërafriminmestandardetevropianedhepraktikatemira,gjë që do t’i orientonte vendet e Ballkanit Perëndimor drejt integrimit evropian.Ështëmerëndësiqëkufijtëtëjenëtëhapurpërtregtidhelëvizjetënjerëzve,portëmbyllurapërveprimtaritëkriminaleqërrezikojnëstabilitetinrajonal.Kufijtëduhettë jenë tëhapursibrendarajonit,ashtuedhemidisrajonitdheBE-së.Kur thuhetse parimi i MIK-ut përmblidhet si bashkërendim dhe bashkëpunim kombëtar dhendërkombëtarndërmjet tëgjithaautoritetevepërkatësedheagjencivetëpërfshiranësigurinëkufitaredhelehtësiminetregtisë,atëherëdelsenevojitetbashkëpuniminë nivel brenda shërbimit (brenda një ministrie apo shërbimi), bashkëpunimi nënivel ndër-agjencie (bashkëpunimi në kufi në mes ministrive ose organizmaveshtetërormedetyratëndryshmelidhurmemenaxhiminkufitarsioperacionetdhekontrollet e përbashkëta me doganat, shërbimin fito-sanitar, shërbimin veterinar)dhebashkëpuniminënivelndërkombëtar, icilinënkuptonbashkëpuniminnëmesshteteve në fushat e përbashkëta (luftimi i krimit ndërkufitar, trafikimi me qenienjerëzore,terrorizmi,etj).

5.� Marrëveshjet ndër-agjenci hartohen për të ndihmuar në qartësimin elegjislacionitdhenëmbështetje tëmarrëveshjeve tëbashkëpunimitnëpërgjithësinënivelvendor,ndërmjetautoritetevetëndryshmetëkufirit.Këtomarrëveshjedotëlehtësojnënjëbashkërendimmëtëngushtëndër-veprimindërmjetshërbimeve,dukeqartësuarçdoveprimqëduhetndërmarrë,sidomosndarjenepërgjegjësivekurbëhetfjalëpërkontrabandiminemallrave,armëve,etj.Kurflitetpërbashkëpuniminbrendashërbimitdhendër-agjenci,vijnënëshprehjeedhepatrullimetdheoperacionetepërbashkëtatëshërbimeve.GjatëvitittëkaluarPoliciaKufitarekakryernjënumërtëtheksuartëpatrullimeve/operacionevetëpërbashkëtameShërbiminDoganor,KFOR-in, Stacionet Policore, Njësinë K-� dhe shërbime tjera (shih tabelën 7).Shihetqartëfunksionalizimii�.3��operacioneve/patrullimevetëpërbashkëtameshërbimet e përmendura, ku vërehet një bashkëpunim më i theksuar me forcat eKFOR-it(gjithsej��sosh).

Tabela7–Bashkëpunimibrendashërbimitdhendër-agjenci(�007)Muaji KFOR Doganat St.Policor K-� Tëtjera Gjithsej

Janar �� 3 - �5Shkurt �� 5 7 �3 - ��Mars �� 3 � �� - 57Prill �5 - � �� - 3�Maj �� 0 �� - �7Qershor �� 5 3 ��Korrik �� - - - 77 ��

�0�

Gusht �7 � - � �� 0�Shtator �7 - - � �� Tetor 30 5 5 � �5� ��Nëntor 3� � � � �7� �3�Dhjetor 30 �� 35

Gjithsej: �� 3 70 �7� �3��

5.3 PoliciaKufitarebashkëpunonmeShërbiminDoganordheagjencitë tjera tëpërfshira në menaxhimin e integruar kufitar. Departamenti i Policisë Kufitare kanënshkruar një numër të marrëveshjeve të mirëkuptimit me Shërbimin Doganor,MinistrinëeBujqësisë,PylltarisëdheeZhvillimitRuraldheMinistrinëeKulturës,Rinisë dhe Sportit, kurse në nivelin ndërkombëtar ekziston bashkëpunimi meshërbimet përkatëse të Shqipërisë, ish Republikës Jugosllave të Maqedonisë dheMalit të Zi. Në mënyrë të veçantë, Policia Kufitare implementon Marrëveshjen eMirëkuptimittëarriturngaUNMIK-udheRepublikaeShqipërisënështatortëvitit�00�. Kjo marrëveshje kërkon bashkëpunim në luftimin e krimit të organizuar,terrorizmit,trafikimittënarkotikëve,trafikimittëqenievenjerëzoredheshpëlarjessë parave. Marrëveshje e njëjtë ekziston edhe në mes UNMIK-ut dhe Qeverisë sëMalit të Zi. Bashkëpunimi i theksuar midis PKK-ve të Republikës së Kosovës dheSerbisënukekziston,mirëporealizohendisakontaktesipasnevojësnëmespalëve,përmesPolicisësëUNMIK-ut.

��0

��

MENAXHIMI I TRAFIKUT RRUGOR NGA POLICIA E KOSOVËS

��

��3


MENAXHIMI I TRAFIKUT RRUGOR NGA POLICIA E KOSOVËS

1. HYRJE

�.� BazuarnëLigjinmbiInspektoratinPolicortëKosovës,KryeshefiEkzekutiviInspektoratitPolicor tëKosovëskaautorizuar inspektimineshtatë tëzakonshëm,lidhurmemenaxhiminekryerjessëdetyravepolicorenëtrafikunrrugor.Inspektimiizakonshëm,ifunksionalizuarngaDepartamentiiInspektimit,ështëkryerngadata�� tetorderimë3nëntor tëvitit�00�.Ështëherae tretëqëkjo fushëkyçeështëinspektuar dhe paraqet mundësinë për të kontrolluar nivelin në të cilin zyrtarët elartëpolicorveprojnënëbazëtërekomandimevetëIPK-së.

�.� Ruajtjaerenditdheesigurisëpublikekërkonbashkërendimdheangazhimtëgjithëstrukturavedheshërbimevetëpolicisë.LigjipërPolicinëcekënëdetyrate përgjithshme të Policisë “ofrimin e mbikëqyrjes dhe kontrollit për sigurinë nëkomunikacion”�.PërkryerjenekësajdetyreështëorganizuardhefunksiononPoliciaeTrafikutRrugorsishërbimispecializuarqëushtronatributetetijnëtërëterritorinevendit.KryerjaedetyravenëtrafikunrrugorështësynimiPolicisësëKosovësnëdrejtimtëruajtjessënjëambientitësigurtëpërtëgjithëqytetarët.Legjislacioninëkëtë fushë përcakton rregullat dhe normat bazë që duhet të zbatojnë përdoruesite rrugës, tëcilat janë tëdetyrueshmepër tëgjithëataqëqarkullojnënërrugëteRepublikessëKosovësmeosepamjetedheatapersonaaposubjekteqëkanë tëbëjnëmerrugët.

�.3 Qëllimi i inspektimit është të bëhen rekomandime për mënyrën se simenaxhmenti policor mund të përmirësojë kryerjen e detyrave policore lidhur memenaxhiminetrafikutrrugornërealizimineqëllimevenëvijim:

• Pajtueshmërinë me standardet relevante të Kodit Evropian të EtikësPolicore

(KEEP);

• Pajtueshmërinë me synimet strategjike të Ministrisë së Punëve tëBrendshme(PlaniStrategjik�007-�0�0);

• Tëinkurajojëstrategjimëtëmirapolicoreproaktivedhereaktivepërtëzvogëluarvdekjetdhelëndimetnëtrafikunrrugor;

• Tëndihmojënëpërdoriminemasaveefektiveqënëmënyrëtësuksesshmetëzbulojëdheparandalojëshpejtësinëdhekundërvajtjettjeranëtrafikunrrugor;dhe

• Tëidentifikojëdhepërhapëpraktikatmëtëmira.

�Neni�0(DetyratdheautorizimetepërgjithshmetëPolicisë)

��

�.� Gjatërrjedhëssëinspektimit,InspektoratiPolicorpërveçinspektimittëdisapatrullavetërastit,intervistoiedhe:

• DrejtorineDrejtoratittëTrafikutRrugor;

• ShefinpërZhvillimdhePlanifikimStrategjik(DrejtoriaeTrafikut);

• DrejtorinpërPlanifikimdheZhvillim(DepartamentiiRenditPublik);

• Drejtorin e Departamentit të Infrastrukturës Rrugore (Ministria eTransportitdhePostë-Telekomunikacionit);

• Drejtorin e Departamentit për Automjete (Ministria e Transportit dhePostë-Telekomunikacionit);

• ShefineAdministratësMbështetëse(DrejtoriaeTrafikut);

• KomandantëtRegjional(DrejtorëtRajonal);

• KomandantëteNjësiveRegjionaletëTrafikut;

• Komandantëtëstacionevepolicore.

�.5 Zonateinspektimit:

• Udhëheqja;

- Organizimistruktural,

- Burimetnjerëzore,

- Pajisjet,

- Menaxhimiiinformatave,

Politikatdhestrategjia;

- Iniciativatereja,

- Nevoja për zhvillimin e legjislacionit mbi trafikun në lidhje mepolicinë,

- Proceduraehetimittëaksidenteve,

- Zinxhirikomandues,

Gjendjaaktualenëtrafikunrrugor;

- Aksidentetnëtrafikunrrugor,

- Faktorëteaksidentevenëtrafikunrrugor,

• Performancapolicore;

• Sfidatnësigurinëerrugëve

�.� Ky raport është përgatitur në bazë të parimit të përgjegjshmërisë dhetransparencëspublike,iciliparimështëimbështeturnënenin��tëKoditEvropiantëEtikësPolicore.

��5

2. UDHËHEQJA

2.1 Organizimi struktural

�.�.� PoliciaeTrafikutështëpjesëePolicisësëKosovës,përgjegjësiakryesoreesëcilësështëtëzbatojëligjetekomunikacionitdhetëreagojëndajaksidentevetëkomunikacionit,brendadhejashtëzonaveurbane.NjësitëeTrafikutRegjionalbëjnëhetimetmbiaksidentetekomunikacionitkukalëndimetërëndaosevdekje,brendazonaveurbane/qytetedhendajtëgjithaaksidentevejashtëzonaveurbane.Sikursenëvitin�007,nukkaarriturtëketënjëstrukturëorganizativefunksionale.Detyrate trafikut rrugor në Kosovë vazhdojnë të organizohen përmes Njësive të TrafikutRegjional (NJTR), që ndahen me autoritetet menaxhuese të ndara nga Drejtoria eTrafikut.NJTR-tëoperacionalishtshfrytëzohendheveprojnëbrendakompetencavetëDrejtoriveRajonalePolicore.

�.�.� Në kuadër të Njësive të Trafikut Regjional operojnë: Njësitë e Hetimeve tëAksidenteve, Njësitë Patrulluese si dhe Njësitë e Motoristëve. Inspektorati PolicorvërejtisedisanjësivetëtrafikutujanëmarrëNjësitëeMotoristëvengaanaeDrejtorisësëTrafikut,përarsyetëpërcjelljessëzyrtarëvetëlartëtëKosovës.Aktualisht,këtonjësiiposedonvetëmRegjioniiPejës(3)dheaiiFerizajt(�).Meqëkëtonjësiluajnërolshumëtëmadhnësigurinërrugore,duhetsamëshpejttëshikohetmundësiaepajisjespërtëgjitharegjionetmekëtonjësi,pasiqëmundtëjenëshumëmëefikasedheefektivenërregulliminekomunikacionitrrugor.

�.�.3 NëkuadërtëDrejtorisësëTrafikutvepronNjësiapërPërcjelljeneMjeteveqëbartinMaterietëRrezikshme,sievetmjanjësiqëështëeautorizuartëbëjëpërcjelljenemjetevecivileqëbartinmaterietërrezikshme.Nëkëtënjësinukështëgjendjaaqekënaqshme,sepseajoballafaqohetmeproblemetëmëdha,sa ipërketpajisjevepërmbrojtjengamaterieterrezikshme.Kynjësitnukposedonpajisjetelementaretëdomosdoshmepërkryerjenedetyrave.Urgjentishtshprehetnevojaefurnizimitmepajisje tëdomosdoshmetëkësajnjësie,kurdihetsevetëmgjatëperiudhës janar-shtator�00�kjonjësikabërë��përcjelljetëmaterievetërrezikshme“eksploziv”.


�.�.� NëseanalizohetshpërndarjaepersonelittëNJTR-vepërvitet�00�-�00�,delsepersoneliipërgjithshëmkandryshuarngavitinëvit.Numriipërgjithshëmipunonjësvenëvitin�007ështëngriturpër3%nëkrahasimmevitin�00�,kursekëtëvitkapësuarrëniepër�.�%nëkrahasimmevitin�007.Numriipunonjësvecivilështëgradualishtnërëniengasenëvitin�007ështëreduktuarpër�punonjësderisakëtëvitështëreduktuaredhepër��punonjës.Numriipersonelitpolicornëvitin�007kashënuarngritjepër�.�%nëkrahasimmevitin�00�,kursekëtëvitkarënëpër�%nëkrahasimmevitin�007.NJTRnëMitrovicëballafaqohetmemungesëtëpersonelitpërarsyetëbojkotimittëpunësngazyrtarëtpolicortënacionalitetitserbdhederidikuarrint’ipërmbushëdetyratpolicorenëtrafikunrrugor.Përqindjaefemraveështëshumëmëeulëtsenënjësitë tjerapolicore.Femratnëkëtonjësikanëpërfaqësimsimbolikdhemeshkujtdominojnë më tepër në numër. IPK-ja vlerëson që menaxhmenti duhet tëanalizuarobjektivishtnëkuadërtëpersonelit,arsyetqëkanështyrënënjëpërfaqësimtëtillë

��

gjinor,ngasekëtonjësiduhet tëpasqyrojnëpjesëmarrjemë tëdukshme të tyrenëstrukturëngjinore.

Tabela�–ShpërndarjaepersonelitnëNJTR(tetor�00�)NJTR Zyrtarëpolicor Stafcivil Totali

Prishtinë �07 � ��5Pejë �� 07Prizren 7� 7 ��Mitrovicë 5� � �7Gjilan �7 � 75Ferizaj 5� 7 ��Totali‘�00� ��7 �� 5��

‘�007 ��5 �7 5��‘�00� �7� 7� 5�5

�.�.� PërveçtrajnimevebaziketëkryeranëQendrënKosovarepërSiguriPublike,EdukimdheZhvillim(QKSPEZH),zyrtarëvepolicorqëmerrenmeaktivitetetëtrafikutumungonintrajnimeteavancuara,sidomosnëfushënemenaxhimittëaksidenteve,drejtimittëkomunikacionit,njohurivepërllojetedokumentacionittështetevetjera,tabelave të huaja të regjistrimit (diplomatike e konsullore), etj, të cilat paraqesinvështirësi në kryerjen e punëve policore në trafikun rrugor. Përpilimi i raportevetëaksidentevenëkomunikacionakomaparaqetnjësfidëpërzyrtarëtpolicoredhepërkundër trajnimeve bazike mbi përpilimin e shkresave zyrtare. Nga inspektimi izhvilluar vërehet se në shkresat zyrtare apo raportet e aksidenteve të përpiluaranga policët e trafikut vërehen të meta dhe një mbikëqyrje jo e mjaftueshme ngambikëqyrësit.Sirezultat ikëtyretëmetave,ngaDrejtoriaeTrafikutështë lëshuarnjëshkresëme��.0�.�00�,qëraporteteaksidentevetëreflektojnëprofesionalizëmdhekërkohetngambikëqyrësitqët’imbikëqyrinraportetepolicëvetëtrafikut.Kjoështëshumëmerëndësipasiqëvendimetegjykatavedhekompanivetësigurimevebazohennëshënimetzyrtaretëpolicisë.

�.�.3 Pas fillimit të implementimit të ligjit të ri të komunikacionit, kanë ngecurpërgatitjetdhepërsosjetetrajnimeveekzistuesedhetërejapërpolicëtetrafikut,tëcilatjanëtëparaparaedhenëPlaninVjetor�00�.Nepoicekimvetëmdisaprejtyresi:trajnimetnëfushateanalizimittëstatistikave,zhvillimitdheimplementimittëstrategjive,shkathtësitëeshkrimittëraporteve,shikimiivendittëngjarjessëincidentit,përdorimiiautomjetevenërastetemergjentedhe tëpërcjelljes tëVIP-avedhedelegacioneve,ndalimidhekontrolliiautomjeteve/personave,kontrolliidokumenteve,kontrollidhepërcjelljaeautomjeteveqëbartinmaterietërrezikshmesipasKonventës(ADR),punanëudhëkryqedherregullimiitrafikutnëudhëkryqe,njohjaeLigjitnëfuqipërsigurinëetrafikutdheligjettjerapërtrafik,punanërasteteincidentevenëtrafik,kupjesëmarrësjanëautomjetetqëbartinmaterietërrezikshme,etj.

Rekomandimi nr. 1

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që Departamenti iTrajnimeve të shqyrtojë mundësinë e zhvillimit të trajnimeve të avancuara, përparaqitjen e një performance më të mirë të zyrtarëve policor që merren meaktivitetetetrafikutrrugor.

��7

�.�.� Sinëvitetekaluara,endenukekzistonsistemiidentifikimitdheshpërblimittëkryerjessëmirëtëdetyravenëtrafikunrrugor.Vlerësimiiperformancëspolicorenukkishtendryshimedheproceduratevlerësimitishintënjëjtamevitetekaluara.

2.3 Pajisjet

�.3.� Aktualisht, imazhi i njësive të trafikut qëndron shumë më mirë sa i përketautomjetevedhepajisjevenëkrahasimmevitetekaluara.Atotanijanëpajisuredheme automjete të reja Golf 5, të cilat janë shpërndarë në numër të kënaqshëm nëregjione,dukepasëparasyshspecifikatesecilitregjion(numriipolicëve,gjendjaesigurisë,numriikilometravetëmbuluara).Momentalisht,policiaetrafikutështëepajisurme��GPS�.Poashtuedhesaipërketalko-testeveështënjëpërmirësimidukshëm.Nganjëdonacionikontingjentittëpolicisëturke,njësitëjanëpajisurme500alko-teste.

�.3.� InspektoratiPolicorkavërejtursemenaxhmentipolicorkaorganizuarnjëllojtrajnimitëveçantëpërspecifikatdhengasjeneautomjetevetërejametëcilatjanëfurnizuar3.Derisanëdisaregjionekjoështëkuptuarsidiçkapozitivenëpërkushtiminpolicor për mbikëqyrje strikte të automjeteve, në anën tjetër Inspektorati Policorvlerësonsemundtëvienëpahnjë“diskriminim”ngaanaemenaxhmentitpolicor.Kyvlerësimbazohetnëatësedotëkishteqenëpërkushtimmevendnësetrajnimittëtillëdot’iishtenënshtruarnumërmëimadhpolicëshapopolicëqëkanëaksidentuarmëparëautomjetetpolicoreejosiçpondodhë,qëtrajnimitt’inënshtrohetnumërikufizuaripolicëve.InspektoratiPolicorkonsideronsenëkëtosituatadotëishtemëedrejtëqëtëpërpilohenudhëzuestëthjeshtëmbimënyrënepërdorimittëautomjetevetëreja.

�.3.3 Njëkontroll ipajisjevedheburimevematerialeqëkanëdispozicionNJTR-jakonfirmonshqetësimetepersonelit.KurautomjeteteNJTR-veuinspektuanngaInspektoratiPolicor,uvërejtsenëpërgjithësijanëtëpastraporjoedhetëpajisura.Përkundërdeklarimevetëmenaxherëvetë lartëpolicorpër furnizimmepajisje tëmjaftueshme, gjatë kontrollimit kemi vërejtur mungesë pajisjesh në automjetepolicore,si:radar,alko-teste,mjetematëse,konedheshiritarrethues.Inspektoratipoashtubërinjëkontroll tëpajisjeveqë ikanëapoduhet t’ikenëmevetepolicëtetrafikutdhengakontrolliuvërejtseumungoninpajisjet,si:radiolidhjedhepipafishkëllues.Vërehetnjëshqetësimngapolicëtetrafikutpërcilësinëekëtyrepajisjeve(mjetevepërmatje,baterivetëdorës,jelekëvereflektues,etj).Ështëvërejturmungesëpajisjeshpërcjellësetëautomjetevedhedokumentacionittëautomjeteve.Përkundërkëtyremungesave,negjatëinspektimitunjoftuamngaDrejtoriaeTrafikutseNJTR-tëjanëtëpajisuramepajisjetëtheksuarangadrejtoria.KëtomjetetërëndësishmetëNJTR-sënëmasëtëmadhenukjanënëdispozicionpërpolicëtdhearsyejanukështëplotësishteqartë.Ndihetnevojapërtëqartësuarmungesënekëtyrepajisjevegjatëinspektimit.

�GPS(SistemiiPozicionimitGlobal)ështëpajisjeecilabënëmbledhjenetëdhënavenëvendndodhjeneaksidentit,përcaktonkoordinatateaksidenteve.3Mendohetpërautomjeteterejatëfurnizuara(Golf5)përNjësitëeTrafikutRegjional.

��

Rekomandimi nr. 2

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që brenda një kohe tëshkurtëtëbëjëkompletimineautomjetevepolicore,mepajisjetëdomosdoshme.

�.3.� IPK-javërejtipërmirësimnëimplementiminerekomandimit�,mbinjëstandardmë tëmirë tëperformancëssëNJTR-ve,mbipajisjetpërmatjeneshpejtësisëdhepajisjevepërzbuliminealkoolit.Përdorimi i radarëvekandikuardukshëmnëuljeneaksidenteve.Nënjë tëardhmetëafërtduhetshqyrtuarmundësinëe instalimit tëkamerave për matjen e shpejtësisë në pikat e caktuara të rrugëve, që do të kishinndikuarpozitivishtnëuljeneshpejtësisëtekdrejtuesiteautomjeteve.Gjendjaaktualesa ipërketsigurimit tëpajisjevenëNJTR,mundtëpërshkruhetmëemirë.Gjendjaështëdukshëmmëemirësaipërketalko-testevedheautomjeteve,ndërsaeradarëvederidikuështëekënaqshme.Rreth��%eradarëvejanëjashtëpërdorimit,sidomosgjendja e radarëve nuk është e pranueshme në Regjionin e Mitrovicës, Ferizajt dhePrishtinës. Problemet në lidhje me kalibrimin rutinor dhe mirëmbajtjen e matësvetëshpejtësisëmbesintëpazgjidhura.Nëtabelën�janëparaqiturpajisjetenjësivetëtrafikutdukemospërfshirëstacionetpolicore tëcilatkanënjënumër tëcaktuar tëpajisjevetënevojshme.

Tabela�-PajisjetnëdispozicionnëNjësitëeTrafikutRegjional(tetor�00�)

Regjioni

Radar Alko-test Automjete

Nëpërdorim

Jashtëpërdorimi

Nëpërdorim

Jashtëpërdorimi

Nëpërdorim

Jashtëpërdorimit

Prishtinë � �� 5 � �� 3Pejë 5 � 33 � �� Mitrovicë � �0 �5 � �3 �Gjilan �� 0Ferizaj � �� 5 3 �� Prizren � �0 �3 5 �� 0

Gjithsej: 33 5� ��5 �5 7� �

Rekomandimi nr. 3

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor për një standard më tëlartë të performancës së njësive të trafikut, sa i përket pajisjeve për matjen eshpejtësisë.

2.4 Menaxhimi i informatave

�.�.� Inspektorati Policor vërejti përmirësim edhe në implementimin erekomandimit të Inspektoratit Policor, mbi nevojën e përmirësimit të sistemit tëmenaxhimittëinformatavenëlidhjemeaksidentetnëtrafikunrrugor5.Formularëterinjtëpërgatiturpërmbledhjenestatistikavepëraksidentetetrafikut,tëcilëtkohët

�Raportiiinspektimittëzakonshëmnr.�/�007:“MënyraekryerjessëdetyravetëmenaxhmentittëSHPK-sënëtrafikutrrugor”,tetor�007.5Raportiiinspektimittëzakonshëmnr.�/�007:”MënyraekryerjessëdetyravetëmenaxhmentittëSHPK-sënëtrafikutrrugor”,tetor�007.

��

e fundit kanë filluar të përdoren, ofrojnë informata më të shumta mbi aksidentet,faktorëtshkaktues,kundërvajtësit,gjendjetklimatike,kohëtdheditëteaksidenteve,viktimat,etj.

�.�.� Departamenti i Rendit Publik së bashku me Drejtorinë e Trafikut kanëmundësuarinstaliminebazëssëretëtëdhënavetëaksidentevetëkomunikacionit(Sistemi MAAP), në të gjitha komandat regjionale (gjegjësisht NJTR). I financuarngaBankaBotëroremeiniciativëneMTPT-së,dotëbëjëtëmundurregjistriminenumritdhevendittëçdoaksidenti,tëshërbejësiinstrumentpëranalizatdhemasatqëdotëpropozohenpërpërmirësiminegjendjes.MAAP�ështësoftuer idizajnuarpërtëregjistruartëdhënatpëraksidentedhepërtëanalizuarinformatatpërqëllimetësigurisërrugore.Rrjedhae tëdhënavesipaskëtijsistemikalonnëdisa fazasi:ndodhja e aksidentit, pjesëmarrja e policies / raportimi i aksidentit, formulari iplotësuar,dorëzimiiformularitnënjësitërajonale,futjaetëdhënavenëkompjuter,dërgimiitëdhënavetekbazakombëtare.PërMAAP-in,ngaDrejtoriaeTrafikutjanëpërpiluaredhe,,ProceduratStandardetëOperimit”qëpritentëaprovohenautoritetetpolicore.SistemiMAAPkahyrënëfunksionsiprocestestimipërt’ivërejturtëmetate funksionimit tësaj,nga �0.��.�007.Sipjesëekëtij sistemi,kanëndryshuaredheformularëteaksidenteveqëtaniofrojnëtëdhënamëtëshumtalidhurmeaksidentetdheshkaktarëtetyre.Përfunksionimtësistemitkërkohetnjëangazhimmëimadhngapoliciaetrafikutnëbazëpërhedhjenetëdhënavetëaksidenteverrugore,meqëllim të funksionimit sa më të saktë të sistemit të kompjuterizuar të raportimit.Informatizimiiprocesittëpërpunimitdhetransmetimittëtëdhënavemeinstitucionetëtjera,bënëtëmundurnjohjenmesituatënesigurisërrugoredhepëranalizëneshkaqevetëndodhjessëaksidenteve.

Rekomandimi nr. 4

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinnëpërmirësimineperformancëspolicore lidhur për regjistrimin e të dhënave të aksidenteve rrugore, analizimitdhe të raportimit të aksidenteve rrugore, me qëllim të funksionimit sa më tësaktëtësistemittëritëBazëssëtëDhënavedheparaqitjessëtëdhënavemëtëbesueshme.

3. POLITIKA DHE STRATEGJIA

3.1 Iniciativat e reja

3.�.� Nëgushttëvitit�007,MPB-jakapublikuarplaninesajstrategjikpërperiudhënkohore �007-�0�0. Një numër karakteristikash të këtij plani drejtpërdrejt kanë tëbëjnëmeDrejtorinëeTrafikut tëPolicisësëKosovës.Zhvillimidhe implementimiinjëstrategjiegjithëpërfshirëse,përtëzvogëluarnumrinevdekjevedhelëndimeveqë rezultojnë nga aksidentet rrugore, është çështje e rëndësishme për MinistrinëdhekyraportdotëjetëburimprimaridëshmivenëprocesinerishikimitngaanaeMinistrisë.

3.�.� SigurianërrugëteKosovësparaqetsfidëtëmadhepërMinistrinëePunëvetë

�MicroComputerAccidentAnalysisPackage

��0

Brendshme,MinistrinëeTransportitdhePostë-Telekomunikacionitdheinstitucionettjera.Endenukekzistonstrategjikombëtarembisigurinënëkomunikacioninrrugor.Andaj,nevojëemenjëhershmedelqëkëtamekanizmaduhettëpërpilojnënjëstrategjitëmirëmbikomunikacioninrrugor,qëparaqetnjëaspekttëzgjidhjessëproblemevenëtrafikunrrugor.

3.�.3 Nëvitin�00�,DrejtoriaeTrafikutkapërpiluarPlaninStrategjikpërperiudhën�007-�00�, në të cilën janë të paraparë objektivat për trafikun rrugor. Plani nëlidhjemesigurinënëtrafikunrrugor,duhettëbazohetnënjëpërshkrimtëqartëtëgjendjesaktualetëçështjevenëKosovë.Problemiqëplanikërkontarregullojëapozgjidhë,duhettëjetëidefinuarnëmënyrëtëduhur.Përkëtëarsye,procesiisajimittëstrategjisëpërtrafikunrrugorduhettëfillojëmetëdhënatësaktanëlidhjemenumrin, llojin, vendindheshkaqeteaksidenteve.Sidoqoftë,për tëmundësuarnjëpunëefikasenësigurinërrugore,ështëmerëndësiedhesistemiiraportimittësaktëtëaksidenteve.

3.�.� Inspektorati Policor ka qenë i impresionuar nga një numër i iniciativave tëndërmarrangaDrejtoriaeTrafikutdheregjionetgjatëvitittëfundit,nëformëtëplaneveoperativedheprojekteve.Këto iniciativanë lidhjemesigurinënërrugë,përfshijnëkontrollinetransportitpubliktëudhëtarëvedhemallrave,mallravetërrezikshme,mbipeshat, regjistrimin e shenjave rrugore që mungojnë apo që janë vjedhur, etj.Disaprejkëtyreplaneve,policia ikarealizuarnëbashkëpunimedhemeMTPT-në(“Fëmijëtnëkomunikacion”,“Rritjaesigurisënëkomunikacion”dhe“Fushatapërinformimin e opinionit publik” për implementimin e ligjit të ri të komunikacionit).Vërehetseekzistojnëshumëpakinformatadhedëshmidokumentuesenëlidhjemeatësesajanëimplementuarkëtoplane(përfshirërezultatetdhetëarriturat).

3.�.5 Jotëgjithëtë intervistuaritngaanaeInspektoratitPolicorekanëpasurtëqartë strategjinë dhe planin operativ të Drejtorisë së Trafikut. Sikur në vitin �007,këtodokumenteakomanukutransmetohenpersonelitvartës.Menaxhmentiilartëitrafikutduhetbërëmëshumënëkomunikiminmepersonelinetyre,nëlidhjemeprioriteteteplanevepolicorepërtrafikunrrugor.InspektoratiPolicornukkamundurtëgjejdëshmiqëmenaxhmentitëketëbërëpërpjekjenëkomunikiminestrategjisëapoplanevetekpersoneliitrafikutdheqëtregojnësesaështëbërëimplementimiistrategjisëdheplanevepërsigurinërrugorengaanaeNJTR-së.

3.�.� InspektoratiPolicorkavërejturpërparimnëimplementiminerekomandimittëInspektoratitPolicor7,mbipërcaktiminefunksionevedhemarrëdhënievetëqartatëDrejtorisësëTrafikutmekomandantëtregjional.InspektoratiPolicorpërdallimngavitetekaluara,kasiguruarnjëdokument�tënënshkruarngaAsistentiiZëvendësKomisaritpërOperativë,qëtregonsaktësishtmarrëdhënieteDrejtorisësëTrafikutnërelacionmeNJTR-të.Sipastij,DrejtoriaeTrafikutkanjëmoriautorizimeshnërelacionmeNJTR-të.

3.2 Nevoja për zhvillimin e legjislacionit mbi trafikun në lidhje me policinë

3.�.� Janëbërëhapatërëndësishëmnëaspektinekompletimitmekuadërligjordheaktetëtjeranënligjoresidheimplementiminetij,përpërmirësimetenevojshme

7Raportiiinspektimit,nr.�/�007:,,MënyraekryerjessëdetyravetëmenaxhmentittëSHPK-sënëtrafikutrrugor”,tetor�007.�ProceduratStandardetëOperimit,maj�00�

��

të sigurisë rrugore. Nga janari i vitit �00� është në zbatim Ligji i ri mbi Sigurinënë Komunikacionin Rrugor (LSKR). Ligji kërkon, para së gjithash, që ky kuadër tënjihet jo vetëm nga përdoruesit e rrugës, por dhe nga specialistët e punonjësit einstitucioneveqendroreevendoreqëmbulojnëproblemetesigurisërrugore,sikushtidomosdoshëmpërtëarriturnëzbatiminedetyraveqëburojnëngalegjislacioni.PasfillimittëimplementimittëLSKR-sëështëformuarGrupiPunuesnëbashkëpunimmeMPB-në,MTPT-në,PK-nëdheOSBE-në,nëmënyrëqëtëzhvillohenfushatapërinformimineopinionitpublikdheatëpërmesbroshurave,spoteve, reklamavedhebill-bordeve.

3.�.� DrejtoriaeTrafikutkaorganizuarfushatënëpërmesmediavetëshkruaradheelektronike,sidhetakimevenëterren,medrejtuestëautomjetevedhekëmbësorë,përimplementimineLSKR-së.Kjoështëfushataeparësensibilizueseqëpërqendrohetnënjëgruptëcaktuarnjerëzishpërsenzibiliziminedrejtuesvetëautomjetevedhekëmbësorëve në lidhje me LSKR - në, në mënyrë që të bëhen më të vetëdijshëmpër rrezikun e lartë që bartin aksidentet dhe mosrespektimi i rregullave ligjore.Megjithatë,kaendeshumëpunëpër t’ubërënëndërgjegjësiminedrejtuesvedhekëmbësorëve,nëmënyrëqëfushatatëjetësamëeefektshme.

3.�.3 DrejtoriaeTrafikutkahasurnëshumëproblemepërimplementimineLSKR-së,andajajokapropozuaredhendryshimetdheplotësimetetij.Sitëmetatëkëtijligji,tëcilatikaidentifikuarpoliciaetrafikut,janë:mosharmonizimiiLSKR-sëmeLigjinpërKundërvajtjet, iciliupamundësonpolicëvenërealiziminedispozitaveqëkanëtë bëjnë me shqiptimin e pikëve; mosharmonizimi me Ligjin mbi Financat Publikenë çështjen e pagesave në vend të ngjarjes, mosharmonizimi i kompetencave meorganetkomunaledheqendrorelidhurmembikëqyrjen/kontrollindherregulliminekomunikacionitsipaspërgjegjësivedhekompetencavetë tyre,mosharmonizimi indëshkimevenë raportmerrezikshmërinëekundërvajtjes,etj.Mirëpo,nukështëkurrëvonëmarrjaemasavengaMTPT-jadheMPB-ja,përpërmirësimindhevëniennëzbatimtëtij,sepsepërmirësimetelegjislacionitkanëndikimtëpakontestueshëmnëpërmirësiminesigurisërrugore.

3.�.� Aktualisht, vërehen dy forma të keqpërdorimit të autorizimeve ligjore tëpërdorura më së shpeshti nga policia, p.sh, heqja e tabelave të regjistrimit ngaautomjetettëcilatjanëtëparkuaranëmënyrëjoligjoredhekonfiskimiipasaportave/letërnjoftimeve/patentëshoferëve/dokumentevetëregjistrimit,nëmënyrëqëtësigurohetpagesaegjobavetëshqiptuarapërkundërvajtje.LSKR-jakapërcaktuarnëmënyrë tëqartëveprimet tëcilatduhet tëndërmerrensa ipërketzhvendosjessë automjeteve, të cilat janë të ndaluara ose të parkuara në rrugë në mënyrë tëgabuar.DrejtoriaeTrafikutkalëshuarnjëshkresëzyrtarepërtëgjithëkomandantëtregjional,kukërkohetngatëgjitharegjionetimplementimiikëtyredispozitave,pasiqëvërehetsenëpraktikënukpozbatohenngasekarastekurpolicëtbëjnëheqjenetargavetëautomjetevetëndaluaraosetëparkuaranëkundërshtimmerregullatetrafikut.Poashtu,ligjikaparaparëpagesënetiketavenëvendinengjarjesdhenukparashehmarrjenedokumentacionit,nëmënyrëqë tësigurohetpagesaegjobës.Mirëpo,akomamarrjaedokumentacionitaplikohetngapolicëtetrafikutedhepsenga zyrtarët e lartë potencohet se në rastet kur dihet qartë adresa e banimit tëkundërvajtësit,nukimerrendokumentet.

��

Rekomandimi nr. 5

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor, që të mos praktikohetmarrjaedokumentacionit tëkundërvajtësit,nërasteteshqiptimit tëgjobavenëkomunikacion

3.3 Procedura e hetimit të aksidenteve

3.3.� InspektoratiPolicorvërejtisepolitikaetanishmenëlidhjemekategorizimineaksidentevedhedëmeveduhettërishikohet.Akomaështëbrengëezyrtarëvepolicortë trafikut çështja e klasifikimit të aksidenteve me dëme materiale dhe fizike. Meaksidentetkupërfshihenvdekjetapolëndimeterënda,automjetetepolicisë,dëmetekonsiderueshme,merretNJTR-ja.Metëgjithaaksidentettjera,nëpjesënmëtëmadhemerrenstacionetpolicore.Pyetjase“vetëmderinëçfarëmasetëdëmitnëaksidentemerretNJTR-ja”,dukettëjetëshkakikonfliktitnëmestëNJTR-vedhekolegëvetëtyretëcilëtpatrullojnëngastacionetetyrelokale.NëbazëtëKodittëPërkohshëmtëProcedurësPenaletëKosovës(KPPPK),aksidentetkupërfshihetdëmimbi�5,000,00€,duhett’ireferohenprokuroritpublikdhekjoformonbazënpërkritertëangazhimittëNJTR-ve.Natyrishtsenjërregullitillëështëpothuajseipamundurtëaplikohetnëpraktikë.Policëtnukjanëtëkualifikuarqëtëvlerësojnëvlerënedëmitnëautomjete.NukështëepranueshmeqëpolicëteNJTR-vetëtrajnuarshumëmirëtëqëndrojnënë një anë, në vend se të veprojnë në aksidentet rrugore me dëme nën �5,000,00€, aksidente këto që shpesh bllokojnë rrugët kryesore duke shkaktuar vonesa nëtrafik.

Rekomandimi nr. 6

InspektoratiPolicoriKosovësrekomandonmenaxhmentinpolicorqëtërregullojnëçështjenemënyrëssëklasifikimittëaksidentevemedëmematerialedhefizike,në mes të stacioneve policore dhe NJTR-ve, pasi që zyrtarët policor nuk janëkompetenttëpërcaktojnëvlerënedëmitmaterialdhedëmtimevefizike.

3.4 Zinxhiri komandues

3.�.� Ekzistonnjëshkallëpaqartësishlidhurmefushatepërgjegjësivedhezinxhirinkomandues. Me përpilimin e PSO-ve, sado pak janë rregulluar marrëdhëniet eDrejtorisëmeNJTR-të.KyperceptimështëimbështeturngaDrejtoriaeTrafikut,porakomastrukturaaktualekërkonqëDrejtoria tëpërdorënjëzinxhirkomandues tëgjatë.Kyzinxhirigjatëvepronnëdydrejtimedhengadalësonsisteminemenaxhimit.Nëqendërtëkëtijproblemiqëndronmungesaenjëstruktureorganizativeadekuate,në definimin e funksioneve të drejtorisë, lidhjen e saj me NJTR-të dhe nivelin eautorizimitqëkatëbëjëmefunksionetedefinuartësaj.Përdallimngavitetekaluara,veprimeteDrejtorisënukmundtëinjorohenshumëlehtë.DrejtoriaeTrafikutdheNJTR-të bashkërisht kanë takime të rregullta mujore por edhe më shpesh nëseparaqitetnevoja.

��3

4. GJENDJA AKTUALE NË TRAFIKUN RRUGOR

4.1 Aksidentet në trafikun rrugor

�.�.� Aksidentetautomobilistikepërveçdëmevefizike,psikologjikedheshpirtërore,bartin me vete edhe një kosto financiare për shoqërinë. Në Kosovë nuk ka raporttë mirëfilltë për dëmet e mëdha ekonomike që shkaktojnë këto aksidente. Nësedo tëkeminjëpasqyrë tëpërafërt tëkëtyreshifrave,atëherëdo tëshihnimqartëse sa shpenzime shkaktojnë këto aksidente. Më shumë se � milion njerëz vdesinnëpërrrugëçdovitnëbotë,��miliontjerë lëndohen.Nëvitin�005,mëshumëse��.000njerëzvdiqënnëaksidenterrugorebrendaBashkimitEvropian.Nëvitin�00�,Komisioni Evropian përpiloi një plan veprues që përmbante masa të ndryshme nëtëgjithaniveletpërluftimineaksidentevenërrugë.Statistikatefundittregojnëseprogresidrejt reduktimit tëshkallëssë vdekshmërisënë rreth�5.000ështëmjaftambiciozdheiarritshëm.

�.�.� Gjendjaesigurisënëkomunikacioninrrugordheeaksidenteve,veçanërishtepersonavetëvdekurdhetëlënduarngaaksidentetnëKosovë,nukështëepranueshmepërkundër rënies në krahasim me vitin �007�. Në nëntëmujorin e vitit �007, janëregjistruar ��.�0� aksidente komunikacioni. Shkalla e aksidenteve për vitin �00�, nëraportmevitin�007ështëmëevolitshme,singanumriiaksidenteveashtuedhengapasojat.Nëperiudhënenjëjtëtëvitit�00�,janëregjistruar��.5��aksidente,�.�%mëpaksenëperiudhënenjëjtëtëvitit�007.Sipasanalizavetënëntëmujorittëvitit�007,rezultonsenërrugëteKosovëskanëndodhurafërsisht��aksidentenëditë,përderisakjomesatarenëvitin�00�bienë��.Numriiaksidentevefatale,aksidentevemelëndimedhekategoria‘goditdheik’nënëntëmujorinevitit�00�kashënuarrëniepër7%,�7%dhe�%.Nëvitin�00�RegjioniiPejëskashënuarngritjenënumrineaksidentevefatalepër��.5%,ndërsaaiiFerizajtpër�0%(shihtabelën3).

Tab.3–Aksidentetnëtrafikunrrugorsipasregjioneve(janar-shtator�007/0�)

Lloji Aksidentemefatalitet

Aksidentemelëndime

Aksid.medëmemater.

,,Goditdheik” Totali

Viti ‘07 ‘0� ‘07 ‘0� ‘07 ‘0� ‘07 ‘0� ‘07 ‘0�Prishtinë �� 7 �5� �� 3.��7 3.�� 7� �3� 5.�� .�37

Pejë �� 50� �.��3 �.�� 3 �0 �.0�� .��

Prizren �� 3� �3� �.0�� 3� �� 37 �.�0� �.7�3

Mitrovicë �5 �� 3�� 0 7�� 53 �� .��3 ��

Gjilan 7 3 337 3�7 �00� �� 7� �� .�� .��3

Ferizaj �0 �� 3 73� ��5 7� 7� �.0�5 �.035

Totali �3 77 3.03� �.�� .�5� �.��3 5�0 �� .�0� ��.5��

�.�.3 Nënëntëmujorinevitit�00�,kapasurrënienënumrinepersonavetëvdekurnëaksidentefatalepër��.�%,poashtukapasuredherënienënumrinekëmbësorëvetë vdekur për ��%. Këtë vit, numri i personave të lënduar në aksidente ka rënë

�TëdhënateparaqiturajanënxjerrëngastatistikateofruarangaDrejtoriaeTrafikuttëPolicisësëKosovës,dukeshfrytëzuarkategoritëpërkatëse.

��

për�.�3%,ndërsakëmbësor të lënduarpër�.�%.Numri i aksidentevemepasojë,,vdekjen”,duketkështu:Prishtina(��),Peja(�0),Prizreni(��),Ferizaj(��),Mitrovica(�3) dhe Gjilani (�), duke mos përfshirë këtu numrin e këmbësorëve të vdekur nëaksidente.RegjioniiPrizrenitdheiFerizajtkapasurnjërritjenënumrinepersonavetëvdekurnëaksidenterrugore,ndërsaRegjioniiPejësdheaiiFerizajtkanëpasurnjërritjetënumrittëpersonavetëlënduarnëaksidenterrugore(shihtabelën�).

Tab.�–Pasojateaksidentevenëtrafiksipasregjioneve(janar-shtator�007/�)

Regjioni Viti

Kategoria

Gjith.

Kategoria

Gjith.Personatëvdekur

Këmbësortëvdekur

Personatëlënduar

Këmbës.tëlënduar

Prishtinë �007 3� �� .50� �� .7��00� �� 7 �� .�5� �� .5��

Pejë ‘07 �� 7 �� 7�‘0� �0 7 �7 �07 73 ��0

Prizren ‘07 �7 � �3 �.0�� .�3�‘0� �� 0 �� .03� �� .��

Mitrovicë ‘07 �5 7 �� 5�� 5 ��‘0� �3 � �� 50� ��

Gjilan ‘07 � 3 �� 5�� 33 ��‘0� � � 5 50� �05 ��

Ferizaj ‘07 �0 � �� 7 5��‘0� �� 5 �� 73 5�5

Gjithsej: �007 �03 �� .��3 �73 5.75��00� �0 3� �� .��7 ��3 5.��0

�.�.� Tabela 5 ofron një analizë të të dhënave të aksidenteve dhe pasojave nëkomunikacioninrrugorngaviti�00�derinë�00�.Kjoperiudhëfillimishtpërcilletmenjërritjetëvazhdueshmetënumrittëaksidentevefatalederinëvitin�007,kurfillonnjërënieenumrittëaksidentevefatale(shihtabelën5).

Tabela5:Aksidentetsipaskategorivepërperiudhën�00�-�00�

Aksidenti/pasojaPeriudha

�00� �003 �00� �005 �00� �007 �00��0

Aksid.mefatalitet �07 �07 �� 5 �5� ��7 77Personatëvdekur �3� �30 �70 �55 �7� �3� �0Këmbësorëtëvdekur 3� �� 5 5� 3�

Aksid.melëndime �.�53 �.��5 �.3�� .50� 3.0�3 3.�0� �.��Personatëlënduar �.��3 �.0�� .053 �.�0� �.7�� .�� .��7Këmbësortëlënduar �� 7 �� 33 �.0�� .�� 3

�.�.5 Numriiaksidenteve,viktimavedheshkeljevetërregullavetëtrafikutrritetgjatëmuajvetëverëspërarsyeseardhjaeemigrantëveedyfishonnumrineautomjetevenëqarkullim.Rritjae theksuarenumrit tëaksidenteverrugoreprekëveçanërishtqytetet e mëdha (sidomos kryeqytetin ku jeton thuajse �/3 e popullsisë së vendit).Pasqyraeaksidentevesipasintervalitkohorpasqyronatëseaksidentetmëshpeshndodhinnëintervalinkohorprejorës��.00-��.00dhe�0.00-��.00(shihtabelën�).

�0Tëdhënateparaqiturapërvitin�00�përfshijnëperiudhënjanar-shtator�00�

��5

Tab.�-Aksidentetsipasintervalitkohorpërperiudhënjanar-shtator�007/0�Intervalikohor Krahasimi

�007 % �00� %��.00-0�.00 �50 7.5 ��0 7.�0�.00–0�.00 3�� .5 �� .�0�.00–�0.00 �.�30 �3.0 �.5�� 3.��0.00–��.00 3.3�3 ��.� 3.�� 7.0��.00–��.00 3.��3 ��.� 3.�� .7��.00–��.00 �.70� ��.� �.�70 ��.�

�.�.� Tabela7paraqetaksidentetsipasvendittëngjarjesapokategorisërrugorepër periudhën janar-shtator �007/0�. Numri më i madh i aksidenteve ndodhin nëqytete,nërrugëtmagjistraledhefshatra.Edhepërkundërasajsenërrugëteqytetitkeminumrinmëtëmadhtëaksidenteve,sipastëdhënave,vërehetsenëRegjionine Gjilanit dhe të Mitrovicës, numri më i madh i aksidenteve ndodhin në rrugëtmagjistrale.KjogjendjekërkonnërrugëtetillaangazhimmëtëmadhtëNjësivetëTrafikutRegjional.

Tabela7-Aksidentetsipaskategorisësërrugëve(janar-shtator�007/0�)Kategoriarrugore Numriiaksidenteve Numriiaksidenteve

�007 % �00� %Rrugëmagjistrale 3.�7� �7.� �.�� 5.�Rrugëregjionale �� 7.3 ��0 �.�Qytet/urban �.�� 5�.0 �.�� 5�.3Fshat/rural �.��7 ��.� �.300 ��.�Rrugëtjera �� .3 �� .7

�.�.7 Përkundër uljes së aksidenteve, për reduktimin e aksidenteve / pasojavetë tyre, duhet ndërmarrë më shumë masa preventive, që do të përfshinin fushatasensibilizuese mbi pasojat e aksidenteve, rëndësinë e respektimit të rregullave tëkomunikacionit,etj.Mungesaembikalimeve,nënkalimevedheshenjavesinjalizuesetënevojshmekanë favorizuarshkaktimineaksidentevenërrugë.Nëkëtokushte,roltërëndësishëmkanëpolicëtetrafikuttëcilëtduhettërrisinkontrollinnëpikatendjeshmetëakseverrugore.

Rekomandimi nr. 7

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicortëkërkojngaNJTR-tëdhestacionetpolicorelokaleqëtërrisinprezencënnërrugëtmagjistraledheregjionale,tëqytetitdhefshatrave,nëmënyrëqëtëzvogëlohetnumriiaksidenteverrugore.

�.�.� NëbazëtëanalizavetëDrejtorisëeTrafikut,ështëkonstatuarsekohaearritjesnëvendinengjarjesngamomentiithirrjesnërasteteaksidentevetëkomunikacionitsilletprejdy(�)derinëpesëdhjetë(50)minuta,varësishtngalokacionikukandodhuraksidenti.

��

4.2 Faktorët (shkaktarët) e aksidenteve në trafikun rrugor

�.�.� Shkaqet e aksidenteve që ndikojnë në sigurinë rrugore janë të ndryshëm.Ngaanalizaeaksidentevenërrugëpërperiudhënjanar-shtatortëkëtijviti,shkaqetkryesoretëndodhjessëaksidenteve,radhiten:

• 98%,ngafaktorinjeri(drejtues)përshkeljetërregullavetëqarkullimitngadrejtuesiteautomjetit;

manipulimiipasigurtmeautomjet(�7%),

mosmbajtjaedistancës(��.�%),

mospërshtatjaeshpejtësisë(7.�%),

tejkalimi/anashkalimiiparregullt(�.3�%),

mosrespektimiipërparësisësëkalimit(5.�%),

tejkalimishpejtësisë(�.�%),

kyçjaepasigurtnërrugë(�.7%),

radhitjaeparregullt/ndërrimiishiritit(�.5%),

dalja/hyrjangaparkingu(3%),

mosrespektimiishenjavetëkomunikacionit(�%),etj.

• 1%faktoriklimatik(diell,shi,borë,mjegull,etj.);

• 0.22% faktori njeri (këmbësor) për shkelje të rregullave të qarkullimit ngakëmbësorët(alkooli,droga,mosrespektimiishenjavetëkomunikacionit,moskaliminëvendkalimpërkëmbësor,daljapapritmasnërrugë,etj);

• 0.19%infrastrukturarrugore(mungesaesinjalizimeve,rrugaedëmtuar,pengesanërrugë,etj.);

• 0.08% gjendja teknike e automjetit (sistemi i frenimit, drejtimit, pneumatikët,vjetërsia,etj);

• 0.51%tëtjera.

Rekomandimi nr. 8

Inspektorati Policor rekomandon menaxhmentin policor që në bazë të analizësmbiidentifikimineshkaktarëvetëaksidenteve,tëpërpilohenstrategjidheplaneoperativepërparandalimindhezvogëlimineaksidenteve.

�.�.� FaktorëkritikëtëcilëtndikojnënësigurinërrugorenëKosovë,nëpërgjithësijanë:legjislacioniikomunikacionitrrugormjaftkompleks(mosharmonizimimeLigjinpërKundërvajtjetdheFinancatPublike),rritjaevrullshmeenumrittëautomjeteve,aftësitëedobëtatëvozitjes,gjendjateknikeeautomjeteve,(kontrolliteknikjoirreptëmbi automjetet), infrastruktura rrugore (kryqëzimet e parregulluara, mungesa esemaforëvedheshenjavehorizontaledhevertikale)dhemosmirëmbajtjaerrugëve.

•

•

•

•

•

•

•

•

•

•

��7

5. PERFORMANCA POLICORE

5.� Nga inspektimi i zhvilluar, është vërejtur se përkundër angazhimeve tëudhëheqësvetëNJTR-ve,endembetetshumëpërt’ubërënëefikasitetinetyre.IPK-jakonstatonseshpeshpolicëtetrafikutnukvërehennëaksetrrugoreapopikatendjeshmetëkomunikacionitrrugor,nëudhëkryqekubëhenngarkesatmëtëmëdhadhenëvendetkushpeshkemibllokimtëkomunikacionitsipasojëemosekzistimittësemaforëveapomosfunksionimittëtyrepërshkaktëmungesëssërrymës.

5.� InspektoratiPolicorkohëmëparëkazhvilluarinspektiminejashtëzakonshëmtëpatrullavepolicoregjatëndërrimittënatës,nëpesë(5)regjionepolicore.Ngakyinspektimështëkonstatuarsekalëshimetëmëdhanëkryerjenedetyrave.ShumëpakështëvërejturprezencaepolicëvenërrugëteKosovës,ndërsadisaprejpatrullavepolicorejanëmarrëedhemeaktivitetejopolicoregjatëdetyrës.Nëtri(3)regjionejanëhasurvetëmnganjë(�)patrullëpolicore,siPrishtina,Prizreni,dhePeja.NgainspektimetezhvilluarangaDrejtoriaeTrafikutmedatë03.��.�00�dhe0�.��.�00�nëRegjioninePrishtinës,mbizbatimineshkresëszyrtaremenumërtëreferencësSHPZHS�5/0�,tëlëshuarngaShtyllaeOperativëspërmbuliminmenjësipolicoretëpikavetëcaktuara,zyrtarëtelartëtëDrejtorisësëTrafikutkanëkonstatuarsepikatecaktuaranëkohënecaktuarnukkanëqenëtëvendosuraashtusiçështëkërkuar.Bazuarnëtëdhënat,ngambikëqyrësitkërkohetnjëmenaxhimmëimirëipatrullavepolicore,sitëNJTR-ve,ashtuedhetëstacionevepolicore,përarsyesekjoparaqetmenaxhimjotëduhurtëdetyravepolicore.

Rekomandimi nr. 9

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicorqëpoliciatëangazhohetmë tepër në ndërmarrjen e masave proaktive (preventive) si: patrullime më tëshpeshtanëkëmbë,patrullimemeautomjetedhemotoçikleta,nëmënyrëqëtëparandalohenkundërvajtjetdhevepratpenalenëkomunikacion.

5.3 IPK-jagjatëinspektimitvërejtiseNJTR-tënëmasëtëmadhejanëtëngarkuaranëpunëtqënukipërkasinpërgjegjësivetëtyredhesipasojëemungesëssëpersonelitato nuk arrijnë t’i kryejnë me efikasitet detyrat policore, t’u asistojnë stacionevepolicore.Problemtëveçantëparaqesinstacionetpolicore,pasiqëzyrtarëtetyrepolicornukkanëtëkryertrajnimetëduhurapërt’umarrëmeaksidentetëkomunikacionit.Zyrtarëtpolicortëstacionevepolicorenërasteteaksidentevetëtrafikutmëtepërkujdesenpërrolinetyreprimarsipolicëtërendit,ndërsarolinedetyravetëtrafikute shohin si dytësor. Nga zyrtarët e lartë policor të trafikut potencohet se është edomosdoshmetëkrijohennjësitetëveçantatëtrafikutnëkuadërtëstacioneveapotërritetnumriipolicëvenëNJTR,qëdotëmerrenedhemerasteteaksidentevebrendaqyteteve,sidomosnëPrishtinëpasiqëështëengarkuarmenumrinmëtëmadhtëautomjetevedhepërbënëpërafërsisht�/3epopullsisësëKosovës.Pothuajsehasëmnëkërkesatidentiketëtëgjithëmenaxherëvetëlartëpolicorpërkrijiminenjësivetëveçantatëtrafikutnëkuadërtëstacioneve,pasipolicëterenditnukkanënjohuritëmjaftueshmepërmenaxhimineaksidentevedherregulliminekomunikacionit.Kjokërkesërrjedhëedheprejnumrittëmadhtëaksidenteveqëndodhinnëqytetedhefshatra,tëcilatjanënëkompetencëtëstacionevepolicoreqënukkanëkontrolldhevëmendjetëmjaftueshmepërtrafikunrrugor.

��

Rekomandimi nr. 10

InspektoratiPolicorrekomandonmenaxhmentinpolicortëshqyrtojmundësinëeformimittënjësivetëtrafikutnëkuadërtëstacionevepolicore,nëmënyrëqëtërritetniveliisigurisënëtrafikdheefikasitetiimenaxhimittëaksidentevenëqytete/fshatra.

5.� Në tabelën � kemi paraqitur të dhëna për tiketat e lëshuara dhe anuluaranëpërregjionedhestacionepolicoregjatëperiudhësjanar-shtator�007/0�.Ekzistonnjërënieprej�.7%nënumrinetiketavetëlëshuaranënëntëmujorinevitit�00�,nëkrahasimmeperiudhënenjëjtë tëvitit�007.Gjatënëntëmujorit tëvitit�007, janëshqiptuar gjithsej ��3.7�5 tiketa, ndërsa për të njëjtën periudhë të vitit �00�, janëshqiptuar��0.�57tiketa.Përperiudhënenjëjtë�007,janëanuluar37�tiketa,ndërsanë�00�janëanuluar��tiketa,qëtregonsekarënietënumrittëtiketavetëanuluaraprej��%.Gjatëperiudhësjanar-shtator�00�,mesatarjaeshqiptimittëgjobavepërpolictëNJTR-sëduketkështu:NJTR-Prizren(�.7tiketanëditë),NJTR-Prishtinë(�.�),NJTR-Pejë(�.5),NJTR-Mitrovicë(�),NJTR-Gjilan(�.�),NJTR-Ferizaj(�.5).Sidoqoftë,kundërvajtja për tejkalim të shpejtësisë kërkon përdorimin e pajisjes së kalibruarpërzbulimineshpejtësisëdhekjodukettëjetëfaktorikryesornërënienenumrittëpërgjithshëmtëtiketavetëlëshuara.

Tabela�:Kundërvajtjetnëtrafikunrrugor(janar-shtator�007/�)Regjioni/stacioni/njësia �007 �00�

Shqiptuar Anuluar Shqiptuar AnuluarPrishtinë 5�.�57 �� 5�.00� �5

TrafikuRegjional 3�.��0 �� 33.�� 7,,Qendra” �.�55 50 �.5�� 7,,Veriu” �.��3 5 �.7�� -,,Jugu” 3.�� .�� FushëKosovë �.�70 5 �.�� -Obiliq �.0�� - 707 -Podujevë �.�7� 5 3.��3 5Gllogovc �.�35 � 3.�� Lipjan �.5�� 7 3.3�� Graçanicë �.�57 N/A �� 3

Mitrovicë ��.307 �3 ��.50� ��TrafikuRegjional �.7�7 �� 7.7�� ,,Jugu” �.3�7 � �.�� 7Vushtrri 3.��3 �� .�� Skënderaj �.�3� � �.�03 -,,Veriu” 77� �5 7� �Leposaviq �5� 5 �� Zveçan �55 - �� -ZubinPotok 7�� 3 -

Prizren ��.535 �0 33.�� TrafikuRegjional �5.5�� - ��.0�� ,,Alfa” �.��5 5 �.7�� -Suharekë �.�� .�� Rahovec �.�3� � 3.�� 5

��

Malishevë �.��0 �� 3.��0 �Dragash ��3 �� .0�3 �NJMOR ��3 - ��7 -

Ferizaj �7.3�7 30 ��.�� 0TrafikuRegjional ��.�� 3 ��.7�5 ��Ferizaj 3.��5 � 3.377 5Kaçanik �.�� .3�� 3Shtime �.505 � �.�� Shtërpcë �� 33 -

Gjilan ��.��0 �0� ��.3�5 �5TrafikuRegjional �7.�� 3� �7.5�� Gjilan 5.0�� .0�� Kamenicë �.7�� 53 �.�00 ��Viti �.�� .�53 �

Pejë 3�.0�� 3 35.�� 0�TrafikuRegjional ��.0�0 �� 5.3�� 5Pejë 3.5�0 � �.�03 �Gjakovë �5� - �.�70 �Deçan �.�55 � �70 -Klinë �.5�0 - �.3�� -Istog �.��7 - �� -NJMOR �7� - ��0 �

5.5 SipastëdhënavevërehetnumërimadhitiketavetëanuluaranëRegjionineGjilanit,përkatësishtnëStacioninPolicor tëKamenicësdheTrafikunRegjional, tëcilët kanë anuluar numër të madh të tiketave. Vetëm për periudhën janar-shtator�007,ngaStacioniPolicoriKamenicësjanëanuluargjithsej53tiketa.Poashtu,duhettë përmendet edhe Regjioni i Prishtinës, përkatësisht Stacioni Policor ,,Qendra”dhe,,Jugu”,tëcilëtkanëanuluarnumërtëmadhtëtiketave.Ndërsa,ështëpërt’upërshëndeturRegjioniiPejës,PrizrenitdheFerizajt,tëcilëtkanënumrinmëtëvogëltëtiketavetëanuluara.Sipasdoracakutoperacionalpërtrafikekzistojnëtriopsionetëanulimittëtiketëssëtrafikut:e para,kurtiketabëhetepalexueshmepërshkaktëgabimevenëtiketë, e dyta,nësepërndonjëarsyedhemekërkesëdrejtuarkomandantittëstacionitpolicorkërkohetanulimiitiketësapotëshpalletepavlefshmedhee tretapasitëjetëdorëzuarnëgjykatë,kërkohetmeshkrimqëgjykatatëanulojëtiketën,sepsevetëmajokaautoritetintëanulojëaposhpallëtëpavlefshmetiketën.

Rekomandimi nr. 11

InspektoratiPolicorpërsëritënevojënpërrishikimtëpërgjithshëmtëdobësivedhepërmirësiminemundshëmnëpërdoriminetiketave,pasiqëvërehentëmetanëlëshiminetiketaveqëkanësipasojëanuliminetyredhenësekapasurshkeljetëmundshmetëiniciohenproceduradisiplinorendajzyrtarëvepolicortëcaktuar.

5.� Gjatëvitit�007vetëmngatiketatjo-mandatore�0ështëinkasuarshumaprej3,7��,00�.0�€përBuxhetineKonsoliduartëKosovës,papërfshirëtiketatqëujanëdrejtuargjykatave.Meshumënmëtëmadhetëmjetevefinanciaretëinkasuaranga

��Tiketatjo-mandatorepërfshijnëgjobënderi�0 €dhembahennëstacionpolicorpër�5ditë,ndërsatiketatmandatoredërgohenpërgjykatë.

�30

tiketatprinëPrishtiname��.03�,50€,Prizreni-535,��0,00€,Ferizaj-��0,7��,00€,Gjilani-3��.0�7,00€,-Mitrovica��,��,00€,Peja-�5�,05�,00€,Gjakova-��,��0,00€.

6. SFIDAT NË SIGURINË E RRUGËVE

�.� Problemetqëlidhenmesigurinërrugorejanëshqetësimpërtëgjithësektorëteshoqërisë.ParasetëmerretparasyshperformancaeDrejtorisësëTrafikutdheeNJTR-vedhestacionevepolicoreështëmerëndësi tëvendosetpunae tyrenënjëkontekstglobalpërçështjenesigurisënërrugëteKosovës.Nëkëtëmënyrëmundtëshihetsepoliciaështëvetëmnjëpjesëezgjidhjessëproblemit tëzvogëlimit tëvdekjevedhelëndimevenërrugë(shihtabelën).

Tabela�–Krahasimiitëdhënavemetrendinndërkombëtar��

Vendi

Sipërfaqja

(km�)

Popullsia

(000)

Numri

Aksidente Vdekje Lëndime

Shqipëria ��.7�� 3.��0 �0� 3�5 ��0Bullgaria ��0.�� 7.7�� 7.�� 3 �.30�Kroacia 5�.5�� .�� 7.��0 �0� ��.�7�Greqia �3�.�57 ��.0�� 5.5�7 �.�70 �0.�7�Hungaria �3.030 �0.0�� 0.�57 �.�� .05�Italia 30�.3�� 5�� .553 5.��5 3��.�30Sllovenia �0.�73 �.�� .7�� 7� ��.7�3Maqedonia �5.7�3 �.03� �.�� 55 �.��7MbretëriaeBashkuar ��.�00 5�.�3� �07.��0 3.�� 77.��ShteteteBashkuara �.3�3.5�0 ��3.�55 �.��.�70 ��.�3� �.7��.000

Austria �3.�5� �.�07 ��.�57 �7� 55.�57Finlanda 33�.��5 5.�37 �.7�7 375 �.7��Gjermania 357.0�� .50� 33�.3�0 5.�� 0.��Irlanda 70.�73 �.0�� 5.7�� 37� 7.��7Luksemburgu �.5�� 55 �� .07�FederataRuse �7.075.�00 ��3.�7� �0�.55� 3�.50� �5�.3��Zvicra ��.��5 7.��5 ��.�� 5�0 ��.7��Suedia ��.�� .0�� .0�� 0 ��.5��KOSOVA�3 �0.�7� �.�00 �� 70 �.053

��EconomicCommissionforEurope:“StatisticsofRoadTrafficAccidentsinEuropeandNorthAmerica”.�3Statistikateaksidenteve,vdekjevedhepersonavetëlënduarjanëtësiguruarangaDrejtoriaeTrafikut,KKP-Prishtinë.Nëtabelëjanëtëpërfshirastatistikatvetëmpëraksidentetfatale,personatevdekurdhetëlënduar,ndërsakëmbësortëvdekurdhetëlënduarnukjanëtëpërfshirë.Numriisaktëibanorëvenukdihetdhekynumërështëbazuarnënumrinepërafërttëbanorëveprej�.�milionbanorë.

�3�

�.� SipasLigjittëritëKomunikacionitRrugoricilikahyrënëzbatimnëvitin�00�,Ministria e Transportit dhe Postë-Telekomunikacionit dhe Policia e Kosovës janëautoritetpërtëmbikëqyrëadministriminekomunikacionitrrugornërrugëpublike,përveçrrugëvelokale.KuvendetKomunaledhePoliciaeKosovësjanëautoritetpërtë mbikëqyrë administrimin e komunikacionit rrugor në rrugët publike lokale nëkuadërtëkompetencavetëtyre.Sipaskëtijligji,QeveriaduhettëthemelojëKëshillinpërSigurinëKomunikacioninRrugormepropozimineMTPT-së.Mirëpo,aktualishtakomanukështëthemeluarkykëshillicilidotëjeptekontributtëmadhnëçështjenesigurisërrugore.

�.3 ËshtëvështirëtëcaktohetnumriisaktëiautomjeteveqëpërdorinrrugëtnëKosovë.Numriipërgjithshëmiautomjetevepërvitin�007/0�llogaritetrreth��.��7automjete. Këtij numri duhet t’i shtohet edhe numri i panjohur i automjeteve tëpërdorurangaKFOR-i,organizatatndërkombëtare,vizitorëtepërkohshëm,etj.Sipastëdhënave,numri iaksidenteve fatalegjatëperiudhës janar-shtator�00�kaqenë77aksidente fatale.Analiza tregonsemesatarjaeaksidentevefatalesilletrreth�aksidentefatalepër�0.000automjete.Potëkrahasonimnumrinepërafërttëkëtyreautomjetevemeaksidentetfataletëvitit�007,tëcilatkanënumëruar��7aksidentefatale,atëherëmesatarjaeaksidentevefatalepër�0.000automjetesilletrreth�.7aksidentefatale.

�.� Qëngaviti�000,ndryshimetemëdhatëcilatkanëndodhurnëKosovëkanësjellëzhvillimetëshpejtaedhenëtransportinrrugor,dukeerriturndjeshëmnumrineautomjetevenërrugë.Rritjaepërditshmeenumrit tëautomjeteveqë lëvizinnërrugëtevendittonë,padyshimserrisinedhenumrineaksidenteverrugore.Vitevetëfunditroliitransportitrrugorështëgjithnjënërritjegjëqëkabërëqëedheinvestimetnëinfrastrukturënetransportitrrugortëjenëtëkonsiderueshme.Gjendjaetrafikutdhe sinjalistikës rrugore në të gjithë rrjetin rrugor, nuk i përgjigjet plotësishtkërkesave të këtij zhvillimi. Ky zhvillim i shpejt i gjithanshëm ka nxjerrë në dukjenevojat për kompletimin e infrastrukturës rrugore, garantimin e sigurisë rrugoredheveçanërishtmungesatnëfushënesinjalistikës.Përtëpërmirësuargjendjenevështirë të trafikut, sidomosnëqytete tëmëdha,duheturgjentisht tëkryhetedhestudimiiplaneveurbanetëtrafikut.

�.5 Problemetnëdendësinëetrafikutdheinfrastrukturënedobëtkanëtëbëjnëmeshenjatjoadekuatenëtrafikunrrugor,mungesatevijavenësipërfaqetërrugësdheshenjavevertikaledhehorizontale,sidomosbrendanëqytete.SipasDrejtorisësëTrafikut,këtoprobleme janëkeqësuarngadëmtimeteshenjavetë trafikutdhetendencae rriture vjedhjessëshenjavedhepusetavenë rrugë.PoliciaeTrafikutkaidentifikuartëgjithatëmetatnësinjalistikënvertikaledhehorizontalenërrugëteKosovësdhekabërë informimineMTPT-së,DrejtorinëeRrugëvedhedrejtoritëpërkatësetëkomunavetëKosovëspërvendosjeneshenjavetëcilatmungojnëdherregullimineshenjavetëdëmtuara.Megjithëvlerësimetpozitivepërbashkëpuniminendërsjellëmekëto institucione,akomakërkohetvazhdimësienjëbashkëpunimiedhemëtëthellë,nërealizimineobjektivavetëpërbashkëta,përnjësigurimëtëmirë në komunikacionin rrugor. Si rezultat i kësaj krijohet nevoja e zhvillimit tënjëstrategjieqëpërmbansynimetqëkanëpërqëllimtëpërmirësojnësigurinënëtrafikunrrugor,përfshirënevojënpërbashkëpunimtëafërtnëmestëPolicisë,MPB-së,MTPT-sëdheautoritetevekomunale.

�3�

Rekomandimi nr. 12

IPK-ja rekomandon menaxhmentin policor, që të gjitha strukturat e policisë sëtrafikut të rrisin bashkëpunimin me institucionet lokale dhe qendrore përmeskrijimit të marrëveshjeve të bashkëpunimit, duke specifikuar qartë detyrat /përgjegjësitëetyre.

�.� Sipasdisatëdhënave,nëtërëKosovënjanëpërafërsishtmbi�0kompaniprivateqëbëjnëkontrollimintekniktëautomjeteve.Sistemiaktualikontrolleveteknikepërverifikiminegjendjessëautomjetitështëjoefektivdhekamungesëkredibiliteti,përshkaktëmungesëssëkontrollit.Megjithëarritjetpërkryerjenekontrolleveteknikengakompanitëprivate,mbetetakomapërtëbërëpërkryerjeneplotëdhecilësoretëkontrollittëautomjeteve,sidhenërritjenepërgjegjësisësëpersonelitpërkatësnëqendratekontrollit teknik,kukërkohet tëvërtetohetrealishtgjendja teknikeeçdoautomjeti.Ndoshtanënjë tëardhmetëafërtpër tëpasurnjëmbikëqyrjedhekontrollëmëtëmirë,duhetshqyrtuarmundësinëekalimittëkontrolleveteknikengaMTPT-janëMPB.

�.7 SipaszyrtarëvetëlartëtëMTPT-së,gjatëvitit�007nëkontrollëteknikekanëkaluarrreth�0�.3��automjete,ndërsavetëmgjatënëntëmujorit�00�nëkontrollëteknike kanë kaluar rreth �5�.�� automjete. Për të përmirësuar cilësinë dhepërgjegjësinënëkontrolletteknikepopunohetpërpërgatitjenenjë“sistemion-line”përqendratekontrollittekniksidhepërkompletiminmepajisjeteinstalimittërrjetittëkamerave,përdokumentiminekryerjessëkontrollittekniktëautomjetevedhepërregjistrimindhearkiviminetëdhënavesidheshkëmbiminekëtij informacionimeinstitucionetetjera.

�.� InspektoratiPolicorështënjoftuarpërshembujtëmungesëssëbashkëpunimitme MTPT-në, lidhur me kontrollet teknike të automjeteve, megjithëse ka pasurbashkëpunim tëmirënë rastete tjera.Pasiqëstatistikat tregojnësenjënumër ikonsiderueshëmiaksidentevefataleshkaktohensipasojëegjendjes jotërregulltteknike të automjeteve, nga Drejtoria e Trafikut është përpiluar Plani Operativ“Automjetet e rregullta-ngasja e sigurt”, që ka qenë i paraparë të organizohetnë bashkëpunim me MTPT-në, gjegjësisht, Departamentin e Automjeteve dheInspektoratitpërkontrollimineautomjeteve,tëcilatdyshohetsenukjanënëgjendjetë rregullt teknike dhe të dërgohen në kontrollë të jashtëzakonshme teknike. KyplannukkahasurnëmirëkuptimngaKryeinspektoriiInspektoratittëMTPT-së.PasiqëngaMTPT-jaështëkërkuarqëkyplan të implementohetduke filluarprejorës��.00derinëora�3.00enëanëntjetër,planinukmundësonkontrollimintekniktëautomjetevedheështëanuluarngaDrejtoriaeTrafikut.

�.� PërkundërfaktitsemungonasistimiiinspektorëvetëMTPT-sëpërkryerjenekontrollevetekniketëautomjeteve,policiaetrafikutnukshmangetngapërgjegjësiapasinëkuadërtëLigjittërimbiSigurinënëKomunikacioninRrugor(mëtutjeLSKR),mund të realizojë edhe vet plane në lidhje me kontrollet teknike të automjeteve.Zyrtarëtpolicortëtrafikutparaqesinshqetësiminsenërastseautomjetetedërguarapërkontrollimtëjashtëzakonshëmteknikdalinnëgjendjetërregullt,atëherëpoliciaduhet të bëjë pagesën e kontrollit teknik e që në këtë rast shkakton hezitim tëzyrtarëvepolicorpërt’idërguarautomjetetnëkontrollëteknike.GjatërealizimittëPlanitOperativ“Kontrolliijashtëzakonshëmteknikiautomjeteve”ngadata��.03.�007deri 30.03.�007, të cilin e kanë implementuar të gjitha regjionet, në përjashtim tëRegjionittëPejësdheatijtëMitrovicës,prejnumrittëpërgjithshëmtëautomjeteve

�33

qëjanëdërguarnëkontrollimtëjashtëzakonshëmteknik,rezultatetkanëtreguarse7�%eautomjetevekanëqenënëgjendjejotërregulltteknike.

�.�0 Sipaszyrtarëvepolicor,aftësiaedrejtuesvetëautomjetevenukështënëniveletqëkërkohet.Kjopjesërishtështësirezultatikontrollevejotëmjaftueshmetëauto-shkollave,pordhengamënyratemësimitnëauto-shkolla.SipaszyrtarëvetëMTPT-së,nëauto-shkollateKosovësgjatëvitit�007rreth�0�.377aplikantëekanëkaluartestinteorik,ndërsaatëpraktikrreth��.��aplikantë,tëcilëtpajisenmepatentëshofer.Monitorimiicilësisënëauto-shkolla,monitorimiiorganizimittëtestimitpërmarrjenepatentëshoferit,dotëkonsiderohensimasatëdomosdoshmepërnjëpunëtëpërgjegjshme,rigorozedhecilësorenëpajisjeneqytetarëvemepatentëshofer.

�.�� Ngainspektimiibërëështëkonstatuarsefaktoriiedukimitdhekulturëssëpërgjithshme mbi qarkullimin rrugor të të gjithë përdoruesve të rrugës tregon seështënjëngashkaqetkryesore tëaksidentevedhepasojave të tyre.Përedukiminnë qarkullimin rrugor të drejtuesve të automjeteve dhe përdoruesve të rrugëveështëbërëdiçkanëpërmjetdisaprogramevetërealizuaranëpërshkolladhepikatëkalimevepërkëmbësornërrugë,ngaanaepolicisëdheinstitucionettjerarelevante.Rol të rëndësishëm në edukatën rrugore luan edhe Ministria e Arsimit, ShkencësdheTeknologjisë(MASHT).Ështëmëseeqartësedotëkishimmëpakaksidentenërastsepërdoruesiterrugësdotëkishinnjëkulturëtëpërgjithshmembirregullateqarkullimitrrugor,sip.sh.respektimingakëmbësorëtinormavetësjelljesnërrugë,ku mund të përmendim respektimin e vendkalimeve të rrugës apo të sinjalistikësrrugore,etj.

�.�� Përtënxiturnjohuritëetërinjvenëfushënesjelljesrrugoredhetësigurisësëtrafikutetëqarkullimit,MinistriiPunëvetëBrendshme,MinistriiTransportitdheMinistriiArsimitnëbashkëpunimmeinstitucionetjeraduhettëpërpilojnëprogramedheprojektetëposaçmepërnjohjeneparimevetësigurisërrugoresidhetërrugëve,tësinjalizimit,tënormavetëpërgjithshmepërdrejtiminemjetevedhetërregullavetësjelljessëpërdoruesvetërrugëve.

�3�

�35

HETIMI I KRIMIT TË ORGANIZUAR

�3�

�37


HETIMI I KRIMIT TË ORGANIZUAR

1. HYRJE

�.� BazuarnëLigjinpërInspektoratinPolicortëKosovës,KryeshefiEkzekutiviInspektoratitPolicortëKosovëskaautorizuarinspektiminetetëtëzakonshëm,lidhurmemenaxhiminekryerjessëdetyravepolicorenëhetiminekrimittëorganizuar�.Ky inspektim i funksionalizuar nga Departamenti i Inspektimit është zhvilluar ngadata��nëntorderimë5dhjetortëvitit�00�.Ështëheraeparëqëkjofushëështëinspektuar dhe paraqet mundësinë për të kontrolluar nivelin në të cilin zyrtarët elartëpolicorkryejnëdetyrateparapara.

�.� Ndryshimetemëdhatëndodhurapasvitevetë�0’ta,kanësjellëndryshimetëmëdhanësituatënsocialedheekonomiketëKosovës,dukeshtyrëqëvendisottë ballafaqohet me sfida të mëdha ekonomike dhe sociale. Kosova është një ngavendetekonomikishtmëtëvarfratëEvropës,meniveltëlartëtëpapunësisë.Këtatreguessocial-ekonomik, ilustrojnëkontradiktatzhvillimore tëvendit tëcilatkanëgjeneruar jovetëmproblemeekonomiko-socialeporedheproblemeqë lidhenmekrimin e organizuar. Kur i shtojmë edhe faktorët tjerë si procesi i tranzicionit tëshoqërisëkosovare,kompetencaterezervuaranësferënesigurisë,kufijtëehapur,strukturatparalelenëpjesëtëcaktuaratevendit,delseshumëelementekanëhapurrrugë në zhvillimin dhe forcimin e krimit të organizuar. Krimi i organizuar ndikonnegativishtnëzhvilliminekonomiktëvendit,dukeshkaktuarpasigurinëinvestimete huaja që në fund ka si rrjedhojë rënien e nivelit të jetesës, shtytjen në veprimekriminale,shkatërrimtëekonomisë,korrupsion,etj.Janëtënjohurashumëformatëkrimittëorganizuarpormëtënjohuranëpraktikëjanë:kontrabandimimenarkotikë,kontrabandimidhetrafikimiiarmëve,kontrabandimidhetrafikimiiqenievenjerëzore�,krimet ekonomike/financiare dhe korrupsioni, kontrabandimi i mallrave, krimetkompjuterike,vjedhjeteorganizuaratëautomjeteve,etj.

�.3 Krimiiorganizuarmeritonvëmendjetëmadhepërfaktinsepërbënnjëkërcënimtëdrejtpërdrejtëpërshtetin,dukepasurpërobjektivsisteminpolitik,ekonomikdheshoqëror. Rreziku potencial që paraqet krimi i organizuar është se përdorë mjetetësofistikuarapër zbulimdhekundër-zbulim,bënpërpjekjepër t’uangazhuarnërrethetpolitike.Suksesinëluftënkundërkrimittëorganizuarkërkonshpejtimineritmevenëkuadrinligjor,organizimdhemenaxhimtëkësajlufte,infrastrukturëdhepajisjeefektive,bashkëpunimndërmjetshërbimeveqëoperojnëdhebashkëpunim

�KodiiPërkohshëmPenaliKosovës,“krimineorganizuar”epërkufizonsikrimirëndëikryerngandonjëgrupistrukturuarpërtëpërfituardrejtpërsëdrejtiosetërthorazidobipasuroreafinanciare.�KodiiPërkohshëmPenaliKosovës,“trafikiminepersonave”epërkufizonsirekrutim,transferim,strehimosepranimtëpersonave,përmeskërcënimitosepërdorimittëforcësoseformavetëtjeratëdetyrimit,tëabuzimit,tëmashtrimit,tëgënjimit,oseabuzimittëpushtetit,osepozitëssëvështirë,osepërbërjenapopraniminepagesaveapopërfitimevetëtjerapërtëmarrëpëlqiminepersonitqëkakontrollmbinjëpersontjetër,meqëllimtëshfrytëzimit.

�3�

ndërkombëtar.Parandalimidhedënimi ikrimit tëorganizuarduhet tëmbështetetgjerësishtnënjënjohjetëthellëtëkëtyrefenomeneve,nëvullnetpolitiktëqartëdhetëvendosur,politikëkombëtaredhestrategjikundërkrimitnëpërputhjemestandardetevropianedhendërkombëtare.Panjënjohjetëthellëtëkrimittëorganizuar,policiadotëmundtëdështojnëparandalimindheluftiminesaj.Krimiiorganizuarkërcënonshtetin, demokracinë, liritë dhe të drejtat e njeriut, ekonominë dhe shoqërinë nëtërësi,kështuqëpërbënsfidëpërqeveritëdemokratikenëgjithëbotën.Edhetekne,luftakundërkrimittëorganizuarmbetetnjëndërprioritetetkryesoretëqeverisëdhepolicisë.

�.� Pavarësisht eksperiencës së re, rezultatet e viteve të fundit kanë treguarsuksestëpolicisënë luftiminekëtyredukurive.Luftakundërkrimit tëorganizuarnukduhetparësipërgjegjësivetëmepolicisëdhenukmundtërealizohetvetëmngaajopapasurnjëmbështetjeedhengainstitucionettëtjeraqëkanëdetyrimenëkëtëfushë.Suksesiipolicisënëluftënkundërkrimittëorganizuardotësjellëpadyshimnjëpërmirësimtëimazhittëpolicisënësytëepublikut,reputacionnëngritjetëvetëorganizatëspolicore,njëpartneritetmëtëmirëmetëgjithëmekanizmatrelevant,sidhepërmirësimtëcilësisëtëjetëssëqytetarëve.Faktorëmerëndësinëkëtëdrejtimpërtëarriturrezultatenëkëtëmisionështërritjaerolittëpolicisëdukeidhënëasajpërkrahjenfinanciare,logjistikedhedukepërcaktuarkriteretësaktadheobliguesenë përzgjedhjen e personelit, duke i krijuar asaj mundësinë që ajo të menaxhojburimetfinanciaredheburimettjera.

�.5 Qëllimiikëtijraportitëdalëngainspektimiikësajfushetëmenaxhimitpolicorështëqëtëjepenrekomandimesesimenaxherëtpolicordotëmundtëpërmirësoninparaqitjenpolicorenëarritjeneqëllimeve,si:

• Pëlqimi me standardet relevante brenda Kodit Evropian të EtikësPolicore

• Tëinkurajohenstrategjitëmëtëmirapro-aktivedhereaktivenëpolicipërluftiminekrimittëorganizuar;

• Të ndihmoj furnizimin me masat më efektive që në mënyrë tësuksesshmetëhetohetdhetëzbulohetkrimiiorganizuar,dhe

• Tëidentifikojdhepërhapëpraktikatmëtëmira.

�.� Gjatëinspektimituintervistuankëtazyrtarëpolicor:

• AsistentiiZëvendësKomisaritpërShtyllëneKrimit;

• KryesuesiiDepartamentittëHetimittëKrimit;

• DrejtoriiDrejtorisëKundërKrimittëOrganizuar(DKKO);

• Ushtruesi i detyrës së Drejtorit të Drejtorisë së Analizës së Krimit(DAK);

• Shefatesektorëvetë:

- HetimevetëKrimittëOrganizuar,

- ShërbimeveMbështetëse,

- TrafikimitmeQenieNjerëzore,

- HetimeveQendroretëNarkotikëve;

• Shefatenjësivenëkuadërtësektorëve;

�3�

• Komandantët Regjional / Zëvendës Komandantët Regjional përHetime;

• MbikëqyrësiteInteligjencësRegjionale;

• ShefateHetimevetëSpecializuaraRegjionale;

• MbikëqyrësiteSkuadraveRegjionaletë:

- HetimittëNarkotikëve,

- HetimittëTrafikimittëQenieveNjerëzore;

• Hetuestëkrimit.

�.7 Zonateinspektimit:

• Udhëheqja;

• Strategjiadhepolitikat;

• Performancapolicore;

• Partneriteti.

�.� Ky raport është përgatitur në bazë të parimit të përgjegjshmërisë dhetransparencës publike, i mbështetur në nenin �� të Kodit Evropian të EtikësPolicore.

2. UDHËHEQJA

2.1 Organizimi i brendshëm struktural

�.�.� Nëvitin�00�ngaPoliciaNdërkombëtareeUNMIK-utështë formuarKOCB(Kosovo Organised Crime Bureau) që në kuadër të saj kishte të angazhuar policndërkombëtardhesietillëkafunksionuarderinështatortëvitit�003,kuredhekafilluarrekrutimiipolicëvevendorngaPoliciaeUNMIK-ut.Ndërsa,derinëvitin�00�njësia si e tillë ka vepruar si DOC (Departament of Organised Crime) ku Policia eKosovës(ishSHPK-ja)kapasurkompetencatërezervuara.Nëvazhdënetransferimittëkompetencavengandërkombëtarëttekvendorët,kyproceskaprekuredheDOC-inecilamëpasështëemëruarsiDrejtoriaKundërKrimittëOrganizuar(DKKO)ecilasie tillëvepronedhesotnëkuadërtëDepartamentit tëKrimit,epatranzicionuartërësisht.DisapozitadhenjësinëDKKOendenukjanëtranzicionuar,si:DrejtoridheZëvendësDrejtoriiDKKO-sëdheSektoriMbështetës(NjësiaePërgjimitLigjor),kupolicëtndërkombëtarëkanëfuqiekzekutive.

�.�.� DrejtoriaKundërKrimittëOrganizuar(DKKO)sinjërangakatërdrejtoritëeDepartamentittëKrimit,nëkuadërtësajnumëronkatër(�)sektor:

-SektoriiHetimevetëKrimittëOrganizuar,-SektoripërShërbimeMbështetëse,-SektoriQendroriHetimevetëNarkotikëve,dhe-SektoriiHetimevetëTrafikimitmeQenieNjerëzore.

��0

�.�.3 SektoriiHetimevetëKrimittëOrganizuar,përbëhetprejtri(3)njësivetëcilatkonformProceduraveStandardetëOperimit3kryejnëaktivitetetetyre:

- Njësia e Hetimeve Ndër-Kufitare, ka për qëllim të kryej hetimet dhezbulimin e të gjitha rasteve të krimit të organizuar, brenda vendit dhenë bashkëpunim të duhur me policitë e shteteve tjera edhe krimin eorganizuarqëkalonkufijtëeKosovës;

- Njësia e Inteligjencës dhe Analizës së Krimit, detyrat thelbësore të sëcilës janë:regjistriminëbazënetëdhënavetëtëgjitha informacionevetëpranuaranëkuadërtëDKKO-së,bashkëpunimimenjësitëtjerabrendapolicisëdhe jashtësaj,analizimi i informatave tëndryshme,verifikimi itë kaluarës së personave që konkurrojnë në pozita me përgjegjësi, etj.Kjo njësi u shërben të gjitha sektorëve tjerë, ndërsa është e vendosurnëkuadërtëSektorittëHetimeve.Kystrukturimparaqetshqetësimtekudhëheqësitesektorëvetjerë,tëcilëtsugjerojnëqëkjonjësitëjetësektoriveçantë,qëdot’ushërbentetëgjithësektorëvenëkuadërtëDKKO-së.

- Njësia e Hetimeve Financiare, ka për qëllim të bëjë hetimin e të gjitharastevetëkrimitekonomikdhefinanciartëorganizuar,tëgjitharastettëcilatjanëtëstrukturuaradhekanështrirjetëaktivitetevekriminalebrendadhejashtëterritorittëKosovës,sidhetëbëjëidentifikimin,sekuestrimindhe konfiskimin e përkohshëm të të gjitha pronave dhe pasurive tëpërfituarangaatoveprapenalesidhevepratqëkanëpërqëllimpërfitiminfinanciar.

�.�.� SektoripërShërbimeMbështetëse,përbëhetprejpesë(5)njësive:

- NjësiaeTrajtimitmeInformatorë,kapërqëllimmbajtjendhepërpunimineinformatorëvenëdrejtimtëluftimittëkrimit,porprocedurataktualeqërregullojnë këtë veprimtari policore, nuk specifikojnë sa duhet çështjetpërtrajtimineinformatorëve.

- Njësia e Vëzhgimit si njësi mbështetëse e sektorëve dhe njësive tjera,aktivizohetnërastetëaplikimittëmasavetëfshehta;

- NjësiaeForenzikësdheTeknologjisë Informative,kapërdetyrë tëbëjëekzaminiminepajisjeveelektronikenëlaboratortëcilatjanëkonfiskuardhe t’i ofrojë asistencë teknike njësive në vend-ngjarje. Kjo njësi bënëedherregulliminekompjuterëvetëDKKO-së,ecilamenumrinaktualtëpersonelitparaqetvështirësinëmirëmbajtjenerregullttëtyre;

- EkipiiPërgjimitLigjor,ështëpërgjegjëspërrealizimintekniktëaktivitetevetëpërgjimitligjortëtelekomunikimevepërnjësitëhetuesetëKosovës;

- EkipipërMbështetjedheInteligjencëndajtëArratisurve(EMIPA),ështëpërgjegjëspërlokalizimindhearrestiminekriminelëvetërrezikuttëlartëqëkanëkryerkrimebrendadhejashtëKosovës;

3DrejtoriaKundërKrimittëOrganizuar“ProceduratStandardetëOperimit”,aprovuarmë��korrik�007.

��

- Njësia për Mbështetje Teknike, ka për detyrë t’iu jap mbështetje tëspecializuar teknike të vëzhgimit, njësive tjera kërkuese hetimore, tëtrajnojoperativëtevëzhgimitnëlidhjememjetetteknikedhepërdoriminetyre.

�.�.5 Sektori Qendror i Hetimeve të Narkotikëve (SQHN), kryen dhe koordinonaktivitetet në luftimin e drogës në tërë Kosovën. Më herët është njohur si NjësitiAnti-Drogë,kursegjatë riorganizimit tëShtyllëssëKrimit (nënëntor tëvitit�00�)ështëvendosurnënautoritetineKryesuesittëNjësisëpërKrimtëOrganizuardheështëemëruarsiSeksionipërHetimetëNarkotikëve(SHN).Mëpas,ështëriemëruarsi Sektori Qendror për Hetime të Narkotikëve (SQHN), si rezultat i tranzicionit nëregjionedukefilluarme�nëntor�005,qëkafunksionuarsiunikenëmodelcentralistmeNjësitëRajonaletëNarkotikëve(SRHN).SipasPSO-ve,kysektorduhettëveprojsi qendër komanduese dhe e koordinimit me gjashtë (�) Skuadrat Regjionale përHetimineNarkotikëve(SRHN),tëcilatduhettëjenënënombrellëneSQHN-së.

�.�.� Sektori i Hetimeve të Trafikimit me Qenie Njerëzore (SHTQNJ), merret mehetiminetëgjitharastevetëtrafikimitmeqenienjerëzoreqëjanëtëstrukturuarasidhegrupevekriminaletëkrimittëorganizuarnëdukurinëetrafikimitmenjerëzdheqëkanështrirjetëaktivitetevekriminalebrendadhejashtëterritorittëKosovës,sidhetëbëjëidentifikimineviktimavetëtrafikimitdheshpëtiminetyremetëgjithëpartnerëtekësajfushe.KysektorvepronnëtërëKosovën,indarënëregjioneqësipasPSO-veduhettëjenënënjëkomandëtëvetmeqendrore.Sektorëtregjionalmerrenmerastetëvoglasiprostitucion,mundësimnëprostitucion,d.m.th.tënivelittëulëtdheduhettëjenënëdispoziciontëSQHTQNJ-sënërasteteoperacionevetëpërbashkëta.

�.�.7 ProceduratStandardetëOperimitnukjanënëpërputhjemegjendjenaktualesaipërketcentralizimittënjësivetëspecializuararegjionalepërhetiminetrafikimitme qenie njerëzore, pasi që ato janë nën mbikëqyrjen e komandave regjionale(drejtoriverajonale),tëcilatkërkojnëtërespektohetzinxhirikomandues.

Rekomandimi nr. 1

IPK-jarekomandonqëmenaxhimiinjësiveregjionaletëspecializuara(tëhetimittëtrafikimitmeqenienjerëzoredhetëhetimittënarkotikëve),duhettëbëhetdirektnganiveliqendror,konformProceduraveStandardetëOperimit.

�.�.� DKKO-janëkuadër tëShtyllëssëKrimit, vepronnëbazë tënjëstrukture tëpaqartëdhekonfuze.Pra,DKKO-janukvepronmbibazënenjëstrukturetëqartëdheunike.Sipaskësajstrukturekashumëshkallë(nivele)tëzinxhiritkomandues,kuduhettëkalohetdikurrethgjashtë(�)aposhtate(7)nivelepërtërealizuarapodërguarnjëshkresëngastacionetpolicorederinëDKKO.Sirezultatikësaj,kërkohetndërtimidhefunksionimiibrendshëminjëstrukturetëDepartamentittëKrimit,menjëndarjetëqartë funksioneshdhekompetencash,për t’i rezistuarepërshtaturçdosituateaposhfaqjeje tëkrimit tëorganizuar.Kjomënyrëetanishmefunksionimi,biendeshmeparimeteKoditEvropiantëEtikësPolicore(KEEP)�,qëfletpërzinxhirinkomandues.

�KodiEvropianiEtikësPolicore,KapitulliIV(Strukturatorganizativetëpolicisë,parimi�7):“Organizimiipolicisëduhettëbëhetsipasnjësistemitëqartëtëkomandimitbrendapolicisë.Duhettëjetëgjithnjëemundshmetëkonkludohetsetecilieprorqëndronpërgjegjësiapërveprimetose

��

Rekomandimi nr. 2

IPK-ja rekomandon që të bëhet ristrukturimi i Shtyllës së Krimit në drejtim tëforcimitdhe fuqizimit tëkapaciteteve tëDrejtorisëKundërKrimit tëOrganizuar,ristrukturimkyqëduhettëpërfshijëedhenjësitëregjionaletëhetimeve.

�.�.� Regjionetjanëtëorganizuaranëbazëtëstrukturësorganizativetëvitit�005tëaprovuarngaKaiVittrup.Nëbazëtëkësajstrukture,nëkuadërtëHetimeveRajonaleqëipërgjigjetKomandësRajonale,funksiononSektoriiHetimevetëSpecializuaranëkuadërtëtëcilitfunksionojnë:

-NjësiaRajonalepërHetimineNarkotikëve;

-NjësiaRajonalekundërTrafikimitmeQenieNjerëzore,dhe

-NjësiapërHetiminePersonavetëZhdukur.

�.�.�0 NjësitëRegjionaletëHetimevetëSpecializuaraderinëvitin�005kanëqenëtëcentralizuaradhenukkanëpaskurrfarë lidhjemekomandënregjionale,kursemestrukturënorganizativeecilaështëaktuale(�005),këtonjësijanëdecentralizuardhejanënënkomandënregjionale,çkadotëthotësedetyratimarrinngakomandaregjionaledhepërçdoaktivitettëtyreipërgjigjenkomandësregjionale.Drejtuesite këtyre njësive mbajnë takime të rregullta javore në Drejtorinë Kundër Krimittë Organizuar. Po ashtu këto njësi me kërkesën e qendrës, kryejnë asistime tëndryshme.

�.�.�� Njësitë e Hetimeve të Specializuara edhe pse janë të decentralizuara, përaktivitetet e veta në kuadër të regjionit (veç raportimit në komandën regjionale)raportojnëedhenëDrejtorinëKundërKrimittëOrganizuar.Kydualizëmiraportimitsipaszyrtarëvepolicornëregjionemundt’idëmtojhetimetdheshumicaezyrtarëvepolicormendojnëseformacentralisteefunksionimittëkëtyrenjësivedotëishtemëemirënëluftiminekëtyredukurivenegative.

�.�.�� Sipasmenaxhmentit tëDKKO-së,nëzbatimtëmisionit tësajduhetkrijuarsektortëveçantëpërzbuliminekrimittëorganizuardheplotësiminesajmeNjësinëeAuto-KrimevedheKorrupsionit.

�.�.�3 Tëflitetpërkrimineorganizuarështëepamundurtëmosshtjellohetedherëndësia e Drejtorisë së Analizës së Krimit (DAK). Kjo drejtori vepron në kuadërtëShtyllëssëKrimitdhekaadoptuarmodelinbritanik të inteligjencës, injohursi“modeli kombëtar i inteligjencës”. DAK-u ka në dispozicion dy (�) sektor pa njësifushore:analizae inteligjencësdheanalizaekrimit.Sipasojëemosposedimit tësektoritfushor,DAK-uështënëgjendjetësigurojvetëmraporteinicueseanalitike.Këtoisiguronnganjësitëregjionaletëinteligjencësdheburimetehapura.Njësitëregjionale të inteligjencës janë nën komandat e zëvendës komandantëve regjionalpëroperativëdhesirezultat ikësajDAK-upranoninformatatëdorëssëtretëngaregjionet,dukekrijuarproblemetëmëdha.

�.�.�� DrejtoriaeAnalizëssëKrimitështëqendërembledhjes,krahasimit,analizimitdheshpërndarjessë tëgjitha informatave të“inteligjencëskriminale”5, teknjësitëpërkatëse.Nëkuadër tëkësajekzistonedheNjësiaeStatistikave tëKrimit,qëka

mosveprimetepersonelit”5Inteligjencëkriminalekonsiderohetinformataepërpiluar,analizuardheshpërndarëpërtëparashikuar,parandaluarapomonitoruaraktivitetinkriminal.

��3

përqëllimpërcjelljene trendit tëkrimit, identifikiminepikave tënxehta tëkrimitdhezhvendosjetetyre.Këtotëdhënajanëudhërrëfyesianalistëvetëinteligjencëskriminaletëkësajdrejtorie.Mirëpo,kjodrejtorimëtepërmerretmeanalizaterastevekriminalesesameanalizategrupevekriminaleapokrimittëorganizuardhetrendetesaj.Nëkonsultimmefaktorëttjerëduhetbërëanaliziminekrimittëorganizuar,trendeve të krimit të organizuar, rrethanat në të cilin operon krimi i organizuar,gjithashtugrupetprofesionaledheteknologjitëepërfshira,etj.

Rekomandimi nr. 3

IPK-jarekomandonngritjenekapacitetevenjerëzorepërstudimindheanaliziminekrimittëorganizuardhenivelineekspozimittëtijnëshoqëri.


�.�.� Luftimi efikas i krimit të organizuar kërkon personel të mjaftueshëm dheprofesionalpolicor.PërzgjedhjaepersonelitnënjësitëeDKKO-sëështëçështjemjaftbrengosëse që kërkon rishqyrtim të menjëhershëm dhe krijimin e një procesi mekriteremëtëlartaaporigoroze,qëdotëmundësonteidentifikiminepersonelitmekualitetemëtëlarta.RekrutimiipersonelitbëhetkryesishtdukeshpallurvendetëliratëpunëspërmeszinxhiritkomanduesnëDrejtorinëePërgjithshme.Nërastetëjashtëzakonshmenjëoficerpolicormundtëemërohetdrejtpërdrejtëngandonjënjësittjetërosekuadrotjeratëpolicisë,pasmarrjessëpëlqimitngaDKKO-ja.Përzgjedhjabëhetpërmesbordeve,kushefi injësisëpërkatëseosezëvendësiduhet të jenëtëpërfshirënëprocesineseleksionimit.Shefiinjësisëkadisatëdrejtanëprocesineseleksionimit.Veçaftësiveprofesionale,nërekrutimtheksiveçantëikushtohetedhekapacitetevetëkandidatitpërtëpunuarnëgrup,besueshmërisë,tiparevetësigurisëdheintegritetitpersonal.Secilitkandidatibëhetverifikimiitëkaluarës.

�.�.� Nuk ka kritere specifike dhe procedura të veçanta për pranim në DKKO.Përzgjedhja dhe pranimi i kandidateve për punonjës policor të DKKO-së duhet tëbazohet në kriteret e caktuara, në mënyrë që të rritet interesi i oficerëve policorpër pjesëmarrjen në konkurrim dhe kjo do të arrihet përmes transparencës dheobjektivitetitnëkonkurrim.Pranimiduhettëbëhetmbibazënenjësistemivlerësuesbashkëkohor me sisteme teorike dhe praktike. Është e rëndësishme të theksohetseluftakundërkrimittëorganizuarkërkonburimetënevojshmesidheaftësipërtëtrajtuarkëtëfenomen.Kërkohenmetodadhemodeletërejanëmenaxhiminekëtyreburimevesidherritjetëaftësivetëpunonjësvetëpolicisëqëmerrenmeluftënndajkëtijfenomeni.DrejtoriiDKKO-sëkaqasjenëselektimindhepraniminezyrtarëvepolicornëDKKO.

Rekomandimi nr. 4

IPK-jarekomandonnxjerrjeneaktevetëveçantatëcilatdotëpërcaktojnëkriteretdheprocedurateqartapër rekrutimin, formimin,kualifikimindherregulliminebrendshëmtëpersonelitpolicortëDKKO-së.

��

�.�.3 Drejtoria Kundër Krimit të Organizuar (DKKO) përbëhet aktualisht prej ��zyrtarëvepolicor,prej tyre��tëgjinisëmashkulloredhe�5tëasaj femërore.Ngaky numër, �� janë të përkatësisë shqiptare ndërsa një (�) i përkatësisë serbe. Mepërgatitje superiore janë �� zyrtar policor, studime pasdiplomike (5), shkollim tëlartë(5),student(��)dheshkollimimesëm(53).KjogjendjeekualifikimitarsimorështëpasojëepranimevepakriteretëcaktuaranëDKKO-ja,edhepsedisakritereqëkërkohenjanëvetëmtëdëshirueshme.Nëtabelën�dhe�,paraqesimstrukturënpolicoresipasgradavedhepersonelinnënjësitëespecializuararegjionale.

Tabela�:PasqyraestrukturëssëpersonelitnëDKKO(dhjetor�00�)

GjendjaGrada

N/k Maj. Kap. Tog. Rr. Pol TotaliSituataaktuale � � � �0 �3 �� Strukturaeparaparë � 3 3 �0 ��

Ndryshimi(-/+) 0 -� -� 0 -5 -�0 -�7

Tabela�:GjendjaepersonelitnëNjësitëeSpecializuaraRegjionaleNr. Regjioni SRHN SRKTQNJ Gjithsej�. Prishtinë � � �0�. Mitrovicë � 3 53. Pejë 5 3 ��. Prizren 5 5 �05. Ferizaj � 3 5�. Gjilan 5 3 �

Totali �5 ��

�.�.� Lëvizjeteshpeshtatëpersonelitparaqesinvështirësinëluftimmëefikastëkrimittëorganizuar.Numriprej�0�tëpunësuarvenëvitin�00�,ështëngriturrënienë��nëvitin�007,derisakëtëvit,karënienë��,dukebërëqë��vendepuneapopozitatëjenëtëliranëDKKO.KërkesateDKKO-sëpërplotësiminevendevetëliratëpunësnukhasinnëmbështetjengamenaxhmentipolicoredhepsedisakonkursejanënëprocesesipër.Mungesatepersonelitnëdisanjësikrijojnëproblemetëmëdhasip.sh,mungesatnëNjësinëeTrajtimitmeInformatorëkanëshkaktuarhumbjenekontaktitme informator,poashtukapasurdorëheqjevullnetaretëpersonelitngahetimet financiare dhe njësi tjera, të cilat kanë krijuar vështirësi në rekrutimin epersonelittëkualifikuar.

�.�.5 Profesionalizmidhemotivimisinjëngavleratmëspecifiketëpolicisë,ndonësetëzbehurapërshumëarsyekohëvetëfundit,mbetennëniveletëpranueshmenëpjesën dërmuese të personelit. Përvoja e pamjaftueshme menaxhuese në niveletdrejtuesetëDKKO-sëdhesektorëvetësajmundtëngadalësojëefikasitetinelartënëluftiminekrimittëorganizuar,megjithëvullnetindheambicietshumëtëlartatëtyrepërtëluftuarkrimineorganizuar.Përvojaeshumicëssëpersonelitnëkëtasektor

�BazuarnëtëdhënateEntitStatistikortëKosovëssipastëcilitKosovakarreth�.�00.000banorë,DKKO-jakatëangazhuarrreth5hetuespolicorpër�00.000banorë,nëfushëneluftimittëkrimittëorganizuar.SipasRaportittëZyrëskundërDrogavedheKrimittëOKB-së,kynumërnëvendettjerasilletsivijon:Shqipëria(�.5),Sllovenia(�.�),Italia(0.�),Bullgaria(0.�),Rumania(�.�),Turqia(0.�),Lituania(�.7),etj.

��5

dhenjësinukkalon3-5vite.Megjithatë,nëDKKOekzistojnëkapacitetedhepotencialespecialistështëaftë,guximtarqëmundtëgarantojnërezultatkonkretnërealiziminemisionittësaj.Ndryshimetnëstrukturënorganizativedhembështetjameburimenjerëzore,financiaredheteknikedotëpërbëjnënjëbazamenttëqëndrueshëmpërarritjenesynimeve.

�.�.� Ende vërehet mos vlerësim real i performancës dhe kualifikimit tëvazhdueshëmtëpersonelit.Nëstrukturënesajduhettëketëspecialistqëtëbëjnëvlerësimeprofesionalepërecurinëepersonelitnëpunë,përrezultatetearritura,mangësitë,promovimindhetrajniminevazhdueshëmtëtyre.Duhettëpunohetpërtërealizuarstandardetekërkuarasi:përzgjedhja,vlerësimireal,trajnimet,promovimet,etj.

�.�.7 NëNjësinëeVëzhgimit,numriipersonelitnukështëikompletuardhemungonpersonelimegrada.Nëkëtënjësikamungesëtëzyrtarëvepolicortëgjinisëfemërore.Nukekzistonnjësistemimirëfilltëimbrojtjessëidentitetitdheprezencëssëhetuesvevëzhguesnëlokacionetëcaktuara.Praktikaezbatimittëorarittërregullttëpunësnëkëtënjësikrijonvështirësidhesirezultatikësajndoshtaduhetshqyrtuarzbatimineoraritfleksibil.Mungesëepersonelitvërehetedhenënjësitëregjionaletëhetimevetë specializuara të cilat nuk kanë arritur t’i përmbushin vendet e përcaktuara mestrukturë. Ka mungesë të personelit të graduar. Disa njësi regjionale për hetimindhe luftimine trafikimitmeqenienjerëzorekanëmungesëtëpersonelit tëgjinisëfemërore.Këtonjësikanënevojëtëkenëmëtepërpersoneltëgjinisëfemërore,pasiqëviktimatetrafikimitkanënevojëqëtëbisedojnëmehetuesetfemra.

�.�.� Trajnimet në kuadër të DKKO-së organizohen brenda dhe jashtë vendit.TrajnimetmëtëshumtaorganizohennëQendrënKosovarepërSiguriPublike,Edukimdhe Zhvillim (QKSPEZH). Këto trajnime të brendshme deri diku janë kualitative.Mungojnëprogramepërtrajnimetëavancuara,ndërsatrajnimeteofruarangashkollamegjithëseparaqesinbazamentinthemelortënjohurive,nukofrojnënjohurimëtëthellanëluftiminefushavetëndjeshmetëkrimittëorganizuar.Shtrohetnevojaekrijimittënjësistemitëpërshtatshëmtrajnimiqëdotëofrontenjohurimëtëmëdha,qëkonsiderohetsiçelësisuksesitnëparandalimindhegoditjenekëtijfenomeni.

Rekomandimi nr. 5

IPK-ja rekomandon që Departamenti i Trajnimeve të zhvilloj apo përmirësojprogramet e trajnimit specifik për personelin, në parandalimin, zbulimin dheluftiminekrimittëorganizuar.

�.�.�0 SipasPSO-ve,çdonjësiqendroredheregjionaleduhetqënëkuadërtësajtëorganizojtrajnimedheligjëratapërpersonelinevet.Nenukkemihasurnëndonjëdokumentqëdotëvërtetontembajtjenekëtyretrajnimeve.Tëgjithatrajnimetlidhurme trafikimin me qenie njerëzore organizohen përmes SHTQNJ-së. Në vazhdimparaqesim trajnimet e organizuara nga departamenti i Trajnimeve, për hetuesit eDKKO-së,qëkanëtëbëjnëmeluftiminekrimittëorganizuar:kursibazikikrimittëorganizuar(��persona),kursibazikihetimittënarkotikëve(�3),kursibazikihetimitkriminal(77),kursiiavancuarihetimevekriminale(3�),kursiitrafikimittëqenievenjerëzore(��),kursiihetimevefinanciare(�0),kursiiavancuarihetimevetënarkotikëve(3),kursipërnegociatornërastetepeng-marrjes(3),kursiimenaxhimittëhetimevekriminale(�),kursipërdrogat(��),kursipërparandaliminekrimit(�),njohuritëmbi

��

vjedhjeteveturavedhedrogat(5),njohuritëmbilegjislacioninkundërtrafikimitmeqenienjerëzore(�),kursiianalizëssëinteligjencës(�),kursiiinteligjencësoperative(�),kontrabandimiiarmëvedhecigareve(�0),kursi“ForensicIT”(�),mjetete‘TI’përanalizë(�),konceptiihetimevendërkombëtare(�).

�.�.�� NëPolicinëeKosovësakomavërehetzbatimiipraktikës,nëtëcilëntrajnimeti ndjekin personat jo kompetent për fushat e caktuara. Gjatë inspektimit vërejtëmse personali i njësive regjionale të hetimeve të specializuara posedon trajnime tëkënaqshme,qëikanëvijuarsibrendaashtuedhejashtëvendit,mirëpondihetnevojaevazhdimittëkëtyretrajnimeve,sidomostëatyretëavancuaradhespecifike.

�.�.�� TakimetemenaxherëvetëShtyllëssëKrimitmeDepartamentineKrimevedhedrejtoritëtjeranëkuadërtëdepartamentit,janëjavoredhedyjavore,varësishtprejnevojave.Nëbazajavoredhemujorembahentakimemehetimetregjionale,policinëkufitare dhe qendrat e inteligjencës. Gjatë intervistave me personelin e njësive tëDKKO-së, janë vërejtur shqetësime për vizitat e pamjaftueshme të menaxherëvemehetuesit,përdëgjimineshqetësimevetëtyre.MungesaedukshmeeinteresimitështëepaarsyeshmedheIPK-javlerësonqëmenaxhmentinëniveletmëtëlartatëjetëshembullnëparimineparëtëlidershipitdhemotivimit,dukeivizituarhetuesitdhedukedëgjuarshqetësimetetyre.

2.3 Infrastruktura dhe pajisjet

�.3.� DKKO-ja është e vendosur në një objekt të përbashkët me ProkurorinëSpeciale dhe gjendja e saj është e keqe, me mungesë të theksuar të hapësiravepërpunë.Ndërtesataktualenukjanëtëpërshtatshmedhenukofrojnëhapësiratëmjaftueshmepërpunë.Nënivelregjional,hapësiratepunësnukjanëtëmjaftueshmedhetëkënaqshme,biledisaprejtyregjendennëkontejnerapohapësiratëvogla,tëcilatnukjanëtëpërshtatshmepërpunë.

Rekomandimi nr. 6

IPK-jarekomandonqëtësigurohendherregullohenhapësiratepunëspërsektorëtdhenjësitëqëmerrenmeluftiminekrimittëorganizuar.

�.3.� NdërtesakuzhvillonaktivitetetEkipiiPërgjimitLigjorështënëvendtësigurtdhedyertesajjanëtësigurta,mirëpohapësiraepunësështëekufizuar.Tëgjithahyrjet në hapësirat e Përgjimit Ligjor duhet të aprovohen nga drejtori i DKKO-së.Tëgjithahyrjetdaljetepersonaveregjistrohennëlistatecaktuara.Çdopërgjimekadosjenevet,sistemiregjistronsecilinzyrtarpolicorqëfutetnëpërgjimdheçdokeqpërdorimmundtëidentifikohet.

�.3.3 NjësiaeVëzhgimitështëevendosurjashtëobjektevepolicoreecilashumëlehtë mund të jetë e zbuluar. Maskimi i veprimtarisë së tyre do të ndihmonte nëmosidentifikiminetyre.Kohëzgjatjaeqëndrimitnëatohapësiranukduhettëjetëegjatë.

�.3.� Shumicaepajisjevejanëdonacionngandërkombëtarët.Janëngriturkapacitetenëpajisjetepërgjimitligjordheblerjeneautomjeteve.Janëblerëpajisjemodernenë

��7

njësitëeDKKO-së.Këtojanëpajisjemjafttërejadhemoderne.Pajisjeteblerapërpërgjimligjorduhettëpasohenedhemembajtjenetrajnimitpërshfrytëziminetyre(pritettëfillojnëfillimtëvitittëardhshëm).Ekzistojnëproblemetëvoglatëfurnizimitmerrymënërastetendërprerjessëenergjisëelektrike.Përgjimimund tëkryhetnëtëgjithëhapësirënapoterritorineKosovësedhepsemëherëtnëdisapjesëtëvenditkapasurpengesa,mirëpotanijanëbërëdisapërmirësimengaoperatoridheekzistonmundësiaepërgjimitnëtërëterritorin.Personeliikësajnjësiekatrajnimetëmjaftueshmedheështë ipërgatiturprofesionalishtpërpërdoriminesistemittëpërgjimitdhenukkavështirësinëpërdoriminetij.Sistemiështëimbrojtur.

�.3.5 DKKO-ja aktualisht posedon �� vetura, të cilat janë të pashënuara. Gjatëinspektimitvërejtëmsenukrespektohenproceduratmbipërdorimineveturavetëpashënuarasaipërketmbushjesmederivate,parkimitdherregullimittekniktëtyre.Furnizimimederivatedherregullimiteknikityreështëingjashëmmeatotënjësivetjerapolicore.Kjopërbënvështirësidherrezikserioznë identifikiminepersonelitpolicor dhe veturave të tyre. Veturat e njëjta shfrytëzohen në shumë raste, gjë qëshkakton identifikimin e tyre nga kriminelët dhe informatorët. Nuk ka proceduratë cilat do të rregullonin kohëzgjatjen e përdorimit të veturave dhe veturat e tyrepërdorenpërnjëkohëtëgjatë.Përfunksionimsamëtëmirë,këtoveturaduhettëndërrohennëperiudhakohore,nëmënyrëqëtëmosvërehenlehtësepsekjokrijonpasiguritëzyrtarëvepolicordhemosefikasitetnëluftiminekrimittëorganizuar.

�.3.� Njësitë e specializuara të hetimeve në kuadër të hetimeve regjionale kanëvështirësi t’i luftojnë grupet kriminale sepse ata shpesh janë të njohur në rrethetkupunojnë.Veturatetyretëpashënuarajanëtënjohuraedhepërpublikunpasiqëshfrytëzohenpërnjëkohëtëgjatë.Ekzistojnëvështirësinëshfrytëziminenjësivetëspecializuararegjionalenganiveliqendrorngaseekzistojnëproceduratëgjatarrethkomunikimitdhearsyetimittëangazhimittëtyre.

�.3.7 Nëdisaregjione,përkatësishtnjësitëspecializuaraekzistojnëlinjattelefonike,faksidhelinjatëinternetit,ndërsanëdisaregjionekëtonukfunksionojnë.Gjendjaekompjuterëvemundtëthuhetseështëderidikuekënaqshme.Ndërsagjendjaaktualeepajisjevepërhetimenukështëepranueshme,vërehenmungesatëtheksuaranëpajisje.NjësitëpërkatësetëSektoritpërShërbimeMbështetësetëDKKO-sëiofrojnënjësiverajonaletëspecializuarambështetjeteknikenërastetehetimeve..

�.3.� Pajisjetaktualeedhepsejanëtëteknologjisëmëmoderne,duhetmbështeturiniciativatnëdrejtimtëpajimitmeaparaturatëdomosdoshmepërluftiminekrimittëorganizuar.Nukkapersoneltëmjaftueshëmdhetëpërgatiturpërmirëmbajtjendheshfrytëziminepajisjevetëdhënanëpërdorim.DuhetndërmarrëtëgjithamasateduhurapërmbrojtjenesistemevetëTI-së.NëkuadërtëkomunikimitdheshkëmbimittëInformacionitduhetbërëintegriminesistemeveaktualedhetëardhshmetëTI-së,nëmënyrëqëtëmundësohetpërdorimiipërbashkëtiinformacionitsipasnevojave.

Rekomandimi nr. 7

IPK-jarekomandonpërkrahjematerialepërtëmbështeturiniciativatpërblerjenepajisjevetënevojshme.

�.3.� Nëkuadërtëpolicisëfunksiononbazaetëdhënave“KPIS”ecilataniështëtransformuarnë“SistemInformativtëPolicisësëKosovës”(SIPK)(vepronnëkuadër

��

tëShtyllëssëOperativës).ËshtëbazëetëdhënavetëtëgjithashënimevekriminalepolicorenëKosovëdheështëkrijuargjatëvitit��,ngaPoliciaeUNMIK-ut.MenaxhimidhemirëmbajtjaekëtijsistemikryesishtbëhetnganjënjësieveçantëePolicisësëUNMIK-utenjohursiNjësiaeKPIS-it.Kjobazëmomentalishtfunksiononnënivelinregjionaldheatëqendror,ndërsanivelittëstacioneveiuështëmarrë.Përrrjedhojë,çdonjësikasisteminesajtëkomunikimittëbrendshëm.Secilisektorposedonmebazënevettëtëdhënaveedhepsekëtonukjanëtëkoordinuaramesveti.Duhettëbëhentëgjithapërpjekjetpërtëintegruarsistemetaktuale,nëmënyrëqëtëbëhetnjëshkëmbimmëefikasdheicentralizuariinformacionit.Informacionimbiidentifikimineanëtarëvedhegrupevekriminalenukështëidisponueshëm.Kyinformacionduhettë jetë i disponueshëm për të gjitha njësitë e inteligjencës dhe policinë kufitare.Komunikimindërmjetkëtyrenjësivedhepolicisëkufitareduhettëorientohettëkryhetpërmesrrjetittëtyretëbrendshëm.Endenukbëhetnjëgrumbullimicentralizuariinformacionitapotëdhënave,qëdotëlejonteangazhimmëtëmadhnëzbulimindheparandaliminekrimittëorganizuar.Mungesaetëdhënavedhestatistikavetësaktapërfenomenindheangazhimirelativishtjoimjaftueshëmipolicisënëkëtëfushë,kapenguardukshëmzbulimindheluftiminekësajdukurie.

�.3.�0 Teknologjiametëcilënfunksionon“KPIS”-i,ështëmjaftevjetruar,pasikjobazë është e krijuar në programin access, ndërsa funksionimi i saj bëhet vetëmpërmesinternetit.Sistemiisigurisëtëkësajbazeështëinivelittëulët.Katëmetanëfutjenaporegjistriminetëdhënavenësistem,sinërasteteregjistrimitfillestartëtëdhënave,kugjatëregjistrimittërastevengapersonatpërgjegjësbëhenshumëgabime si në emërtime të emrave dhe mbiemrave të personave dhe lokacioneve,koordinatavenëharta,datateincidentitdheraportimit,dyfishimiirasteve,etj.SistemiimbrojtjesdhesigurimittëtëdhënavedhepajisjevetëDKKO-sënukështëakomamjaftfunksional.

�.3.�� “KPIS”-i ka shumë mangësi tjera në kategorizimin e personave lidhur mepersonatepërfshirë,poashtukamospërputhjemeKodinPenaldheatëtëProcedurësPenale,kustatusiilëndëveështëmjaftikomplikuardheipaqartëdheështëpothuajseepamundurqëtëidentifikohenrastetqëjanëtëpakryeradhetëkryera(edhepsekahfundi i vitit�00�ështëarriturqë tëbëhendisandryshime).Kjobazëe tëdhënaveështëedhenëkundërshtimmetëdrejtatenjeriut,pasiqëpersonatqëfigurojnësitëdyshuarnëkëtëbazë,edhenëselëndëtkanëpërfunduarnëgjykatëdhepersonatetillëjanëshpallurtëpafajshëmapojanëdënuar,karastekurakomafigurojnësitëdyshuar.Ështëshqetësuesengasetëdhënatngakjobazëshpeshmerrenparasyshgjatëverifikimittëpersonave.Kjoshtronnevojënerifreskimittëvazhdueshëmtëtëdhënavenëkëtëbazë.

2.4 Koordinimi dhe shkëmbimi i informatave

�.�.� Ekziston një mungesë koordinimi mes njësive të inteligjencës si dhe kapaqartësinëdrejtimtëdecentralizimitapocentralizimittëtyre.Vërehenshqetësimepërvonesëtëshpërndarjessëinformatavetëinteligjencës.Nukkanjësistemtëqartëtëmbledhjesdheshkëmbimittëinformatavendërmjetnjësive,nukkacentralizim7tëinformatave,gjëecilaështëedhesipasojëeasajqënjësitëfushoretëInteligjencëssipas strukturës organizative janë në kuadër të shtyllës së Operativës, ndërsaDrejtoriaeAnalizëssëKrimit,qëështëqendërembledhjessëtëgjithainformatave

7Mbledhjaetëgjithainformatavengatëgjithanjësitënënjëpikëtëvetme.

��

është në kuadër të Shtyllës së Krimit. Kjo rezulton me një vonesë të madhe tëpranimittëraportevetëInteligjencësnëDrejtorinëeAnalizëssëKrimit,pasiqëparase të dërgohen në drejtori, njësitë fushore të inteligjencës duhet marrë pëlqimine komandantëve regjional, pasi që kërkohet të respektohet zinxhiri komandues.Pengesëtjetërështëqënjësitëfushoretëinteligjencëspërdorenngaanaetyreedhepërqëllimetëndryshmeoperative,qënukkanëtëbëjnëfaremeinteligjencë.

Rekomandimi nr. 8

IPK-ja rekomandon një funksionim të mirëfilltë dhe të plotë të inteligjencëskriminaledheështëenevojshmeqëtëbëhetcentralizimi i tëgjitha informatavenganiveliregjionalnëatëqendror,tëcilatdotëmundtëkrahasohen,vlerësohendheshpërndahennjësivehetimoreapoedheatyreoperative.

�.�.� Decentralizimi i informatave pamundëson një pasqyrë të përgjithshme tësigurisëdheaktivitetevekriminalesidhepamundësonanalizëprecizedhetësaktë.Duhet angazhuar në mbledhjen dhe analizën e informacioneve mbi elementet,grupet,lëvizjetdheorganizatatkriminale,sidhetëmonitorojzhvillimetnëlidhjemefenomeninekrimittëorganizuar.Kyinformacionduhetrifreskuardhetëshkëmbehetme autoritet kompetente të shteteve të tjera, sipas kufizimeve të parapara nëmarrëveshje.Nukekzistojnëkapacitetetnjerëzoretëanalizimittërrezikutngakrimiiorganizuardheraportimittëparalajmërimittëhershëm.

�.�.3 Në të shumtën e rasteve raportet e inteligjencës apo informatat e njësiveregjionaletëinteligjencësnukjanëkualitativedhenukiplotësojnëstandardet,andajsi pasojë e kësaj, DAK-u ballafaqohet me vështirësi të mëdha gjatë përpilimit tëraporteveanalitike,qëshpeshherërezultojnëtëmangëta.Shumëinformatapërcillennëpërzinxhirinkomanduespaubërëpastrimiityre,dukeshkaktuarrrezikpotencialpërzbulimineburimit.NjësitëespecializuaranuksjellinfareraportetëinteligjencësnëDAK

Rekomandimi nr. 9

IPK-ja rekomandon ngritjen e kapaciteteve të njohurive analizuese të raporteveregjionale të inteligjencës, në orientimin për mbledhjen e informatave dheanaliziminetyre.

�.�.� Disastacionepolicoredhepikatëkalimevekufitare(PPK)nukkanëtëcaktuaroficerëpërgjegjëspërçështjetëInteligjencës,andajështëenevojësurgjenteqësecilistacionpolicordhepikëkalimkufitartëcaktojoficerpolicorqëdotëjenëpërgjegjësnëmbledhjeneinformatavetëInteligjencëssidheinformatavetjerangapolicëtnëterrensidhengaburimettjera.Ështëmëseerëndësishmedheenevojshmeqëedhedrejtoritërajonaletëpolicisëkufitare,përfshirëedheAeroportinePrishtinës,tëkenënjësi regjionale të inteligjencës, të cilat do të ishin përgjegjëse për koordinimin epunëvemenjësitëtjeranëregjioninetyresidhemeDrejtorinëeAnalizëssëKrimit.Nëbazëtëinspektimitmbipolicinëkufitarenekemikonstatuarsenukkasistemtëmirëfilltëqëdotëbëjëidentifikiminehyrjessëpersonavenëpikatekalimevekufitare.Komunikimiipolicisëkufitaremenjësitëtjerapolicoreështëshumëivështirë.

�50

Rekomandimi nr. 10

IPK-ja rekomandon ngritjen e një rrjeti të integruar të bazës së të dhënave, tëkoduar,menjësistemunikqendror të lidhurdhekoordinuar,me tëgjithadatabazattjerapolicore.

�.�.5 Informatat të cilat u dërgohen njësive të caktuara policore nga DAK-u,nukpasqyrohenme informatakthyese lidhurmezhvilliminemëtutjeshëmtëasajinteligjence apo masat e ndërmarra nga hetuesit në atë rast. Policia e Kosovësmomentalishtkastrategjinëeqartë(�00�-�0�0),lidhurmeinteligjencënkriminale,mirëpo kjo kërkon vullnet dhe përkushtim për implementimin e saj. Edhe pse nëkuadërtëpolicisëekzistojnëshumënjësitëinteligjencëssinërajone,drejtoridhedepartamente,akomanukekzistonnjëkoordinimimirëfilltëmestyre.Mungonraportikthyesnganjësitëpolicorenëlidhjemeinformatënepranuar(p.sh,ngaNjësiapërTrajtimine Informatorëve).PoashtumungonNjësiaNdërlidhëse (FlagingCell)nëDAKdhenëPolicinëeKosovësqëdotëjeptenjëpasqyrësecilatnjësimerrenmerastindukebërëshpërndarjetëinformatave,njësivepërkatëse.Nëmungesëtëkësajnjësie,kadyfishimtëhetimevedhendërhyrjemesnjësish.

Rekomandimi nr. 11

IPK-jarekomandonrishqyrtiminestrukturëssëinteligjencëskriminaledhekrijiminenjëstrukturesamëefikasedheefektivenërealiziminesynimevetësaj.

�.�.� Shkëmbimi i informacionit në shkallë të gjerë, analiza e përmirësuar einformacionit kriminal si dhe një bashkëpunim më i ngushtë ndërkombëtar kanëngriturshqetësimtëmadhlidhurmekrimineorganizuar.ËshtëhasurqënëmesNjësisësëHetimeveNdër-kufitaredheSektoritQendrorpërHetimetëNarkotikëvendonjëherëkaedhepërzierjeapopaqartësitëkompetencave,saipërkethetimitdheluftimittëkrimevetëdrogës.

Rekomandimi nr. 12

IPK-jarekomandonqëtëqartësohenroletdhepërgjegjësitëmidisSektoritQendrorpërHetimetëNarkotikëvedheNjësisësëHetimeveNdër-kufitarebrendaDKKO-së.

2.5 Buxheti

�.5.� Planifikimi dhe realizimi i buxhetit është një ndër elementet kryesore tëmenaxhimit të policisë, për të realizuar misionin dhe detyrat institucionale që ipërcakton ligji.Buxheti iDKKO-sëgjatëvitit�00�kaqenërreth �.�00.000,00€,qësipaszyrtarëvetëlartëtëDKKO-sëështëipamjaftueshëmpërrealiziminesynimeve.Sipastyre,buxhetiipamjaftueshëmmundtëlëpaplotësuarkërkesatedomosdoshmemateriale,nërealiziminesynimevepërluftënkundërkrimittëorganizuar.

�.5.� Pagatepunonjësvepolicorqëmerrenmeluftiminekrimittëorganizuarjanëtë ulëta. Niveli i ulët i trajtimit financiar të personelit të DKKO-së mund të zbehëmotivinpërarritjenesynimevetëkësajdrejtorie.

�5�

Rekomandimi nr. 13

IPK-ja rekomandon trajtimin e duhur financiar të punonjësve policor qëdrejtpërdrejtmerrenmeluftiminekrimittëorganizuar,nëraportmepërgjegjësitëdherrezikshmërinë.

�.5.3 Shpenzimeteveshjesciviletëpersonelitqëmerrenmeluftiminekrimittëorganizuarnukkompensohetngashërbimi.Nërastetecaktuarahetuesitdetyrohentëvishennëuniformëpolicore,ecilaparaqetrrezikpotencialtëidentifikimittëtyrengapubliku.Kjomënyrëepraktikuarduhettëndryshojnëmënyrëqëtësigurohetmbrojtjaeidentitetittëhetuesve.

�.5.� EkzistojnëProceduratStandardetëcilatrregullojnëçështjeneshpërblimittëinformatorëve.NjësiapërTrajtimineInformatorëvepërmesPërgjegjësitpërFondineFshehtë,menaxhonmenjëshumëparashpërshpenzimetnërastetekontaktevemeinformator.

3. STRATEGJIA DHE POLITIKAT

3.� RepublikaeKosovëssinjështetirikamungesëtëlegjislacionitdhestrategjivembiluftiminekrimittëorganizuar,porkalëvizjepozitivenëdrejtimtëkompletimittëlegjislacionitdhestrategjive.DerimëtaniështëmiratuarStrategjiaNacionaledhePlaniiVeprimitkundërTrafikimitmeQenieNjerëzore�00�-�0��.

3.� MinistriaePunëvetëBrendshme(MPB)nëPlaninesajStrategjik�007-�0�0,prioritetkavënëparandalimindhereduktiminekrimit.Nëkuadërtëkëtijprioriteti,parashihetpërgatitjaeplaneve/programevestrategjikedheoperacionaletëMPB-sëdhetëPolicisësëKosovësnë:parandalimindhereduktiminekrimittëorganizuar,korrupsionit, drogave, trafikimit me qenie njerëzore, terrorizmit, etj. Veç tjerash,MPB-ja ka ndërmarrë iniciativa në inicimin e hartimit të strategjisë kundër krimittëorganizuar�00�-�0��”.Përpilimiistrategjisënacionaletëluftëskundërdrogësmbetetnjëndërprioritetkryesoretëministrisë.

3.3 MPB-jatashmëkahartuarStrategjinëdhePlanineVeprimitkundërtrafikimitmeqenienjerëzore.Ështëkjonjëstrategjisektorialedhembështetetnëprioriteteteqeverisëpërluftënkundërkrimittëorganizuar,dherritjenenivelittësigurisënëvend.Misioniistrategjisënacionalenëluftënkundërtrafikimitmeqenienjerëzoreështë “të përcaktoj prioritetet strategjike të luftës kundër trafikimit me qenienjerëzore,tëpërcaktojobjektivatspecifiketë institucioneveqëmarrindetyrimenëluftënkundërtrafikimit,sidhetëharmonizojveprimetndër-institucionalepërarritjeneobjektivavetëpërcaktuara.Gjithashtu,misionistrategjisëështëtësigurojrritjenecilësisësëshërbimeve,dukereduktuardëmetetrafikimitndajshoqërisësidhetëintensifikojndjekjen,persekutimindhedënimineshkelësve të ligjit”.KoordinatoriNacional kundër Trafikimit me Qenie Njerëzore është Zëvendës Ministri i Punëvetë Brendshme, mandati i të cilit është të koordinoj, bashkërendoj, monitoroj dheraportojmbiimplementiminepolitikavekundërtrafikimitmeqenienjerëzore,sidhetëkryesojtakimetmegrupetpunuesendër-ministrore.

3.� DKKO-ja ka përpiluar Planin e Veprimit për vitin �00� dhe Strategjinë përhetimindhezbuliminekriminalitetittëorganizuarnëKosovë,tëdatës��.07.�007.Kjo

�5�

strategjimëtepërështëenivelittëbrendshëmsesanjëstrategjinacionale,megjithëseduhetpërshëndeturiniciativënetillë.Misionikësajstrategjieështë“parandalimiikriminalitetittëorganizuar,zbulimidhehetimiikriminalitetittëorganizuarpërmesmbledhjesdheparaqitjessëfakteve,dëshmivedheprovaveqëdëshmojnëfajësinëdhepafajësinëepersonavetëdyshuarpërveprapenale,vëniaetyreparadrejtësisësidhekonfiskimiipasurisë”.

3.5 NdërprioriteteteDKKO-sëpërzhvilliminestrategjivepërparandalimindheluftiminekrimittëorganizuar,janë:

• zhvillimiistrategjisëpërparandalimin,zbulimindhekapjenekryerësvetëvepravepenaletëtrafikimitmeqenienjerëzoredhekontrabandësmenjerëzsidhembrojtjaeviktimavetëtrafikimit,

• zhvillimiistrategjisëpërparandalimin,zbulimindhekapjenekryerësvetëvepravepenaletëtrafikimitmenarkotikë,

• zhvillimiistrategjisëpërparandalimineakteveterroristedhebashkëpunimirajonalemëgjerëpërluftimineterrorizmit,

• zhvillimiistrategjisëtëtrajtimitmeinformatorë,

• zhvillimi i strategjisë dhe mekanizmave institucional për trajtimin edëshmitarëvetëmbrojtur.

3.� Aktualisht, aktiviteti i sektorëve të DKKO-së bazohet në disa procedurastandardetëbarturangapoliciandërkombëtareosetëkrijuaramëvonë.Jonëpakraste këto procedura janë të vjetruara dhe komplekse, andaj kërkohet urgjentishttëbëhetrishikimidheplotësimi i tyre.Përkëtë,duhettëpërgatitetnjërregullore,qëdotëpërcaktojëproceduramëtëthjeshta,porrezultativenëluftiminekrimittëorganizuar.Proceduratduhettëjenëtësaktadhetëpërcaktuaraqartë,meqëllimqë njësitë policore të zbatojnë detyrat e tyre, por të kenë edhe një koordinim dheshkëmbiminformacionimëtëmirëmesveti.

3.7 Lidhurmestrukturiminebrendshëmqendrordheregjional,PSO-tënukjanënëpërputhjemegjendjenaktualesaipërketcentralizimittënjësivetëspecializuararegjionalepërhetiminenarkotikëve,pasiqëatonjësijanënënmbikëqyrjenedrejtoriverajonale,tëcilatkërkojnëtërespektohetzinxhirikomandues.SQHNraportondirekttekZëvendësDrejtoriiDKKO-sëdhekapërdetyrëtëkryejdhekoordinojaktivitetetpërluftiminedrogësnëtërëterritorin,tëorganizojdheluftojmeefikasitetkundërkrimevetëdrogësnëkoordinimdhebashkëpunimmeregjioneteprekura,tëmbështesaktivitetetanti-drogënënivelrajonalballkanik, tëzhvillojaktivitetetanti-drogënëniveltëmesëmdhetëlartënëtërëKosovën,etj.

3.� Infrastrukturaligjorenëshumëfushatëcaktuaranukështëpërmbyllurmesukses, ka mungesë legjislacioni përkatës. Nga institucionet vendore nuk ështëmiratuarprojektligjipërmenaxhiminepasurisësësekuestruardhekonfiskuar,sidhenukështëkrijuarAgjensionipërMenaxhiminePasurisësëSekuestruardhetëKonfiskuar.

�53

4. PERFORMANCA POLICORE

�.� DrejtoriaKundërKrimittëOrganizuarhartonraportetremujore,gjashtëmujore,nëntëmujoredhevjetoretëpunës,përmestëcilavemerrnëshqyrtimdheanalizonrealizimin e parashikimeve dhe objektivave të vendosura. Niveli i përpilimit tëraporteve të punës nuk është i kënaqshëm dhe ka mungesë të profesionalizmit,ngaseatojanëtëpaqarta,jounikedhemeinformacionetëpamjaftueshme.Mungesaestatistikavetëbesueshmedheunikekapamundësuaranaliziminmëtëthuktëtërezultatevetëkëtyresektorëvedhenjësive.TëdhënateprezantuaranëkëtëraportjanëtënxjerrurangaraportetepunëssëDKKO-së.

Rekomandimi nr. 14

IPK-jarekomandonqëtëkrijohetnjëstrukturëeqartëdheprofesionaleepërpilimittëraportevetëpunës,tëcilatdotëofronintëdhënaunikedhetëqartapëranalizimdhe matje të performancës së punës, bazuar në një plan trajnues për zyrtarëtpërgjegjës.

�.� NëtabelënemëposhtmejanëparaqiturrezultateteSektorittëHetimeve.Nëvitin�00�, tëdhënat flasinpërnjëparaqitjemë tësuksesshme tëkëtij sektorinëkrahasimmevitin�007(shihtabelën3).Suksesevidentshihetsidomosnëfushënehetimevefinanciare,kugjatëoperacionevetëndryshme,njësitëekëtijsektorikanëkonfiskuarshumatëmëdhatëmjetevefinanciare.

Tabela3:TëdhënatmbirezultateteSektorittëHetimeve

AktivitetetVitet

�007 �00�Rastetëbartura 5 �Rastetëhapura 7 �5Rastetëpërfunduara � ��Tëarrestuartëdyshimtë 3� �3Rastetëdërguaranëprokurori � ��Konfiskimarmësh 550 ��Konfiskimmunicioni �5.000 ��.00�Paratëkonfiskuaranëeuro() ��.500 �37.000

�.3 Sipasanalizavedheraportevevendoreendërkombëtare,Kosovambetetnjëzonëeorigjinës,transititdhedestinimittëviktimavetëtrafikimittëqenievenjerëzore.Kosova vazhdon të jetë një vend destinacioni dhe transiti për viktima të huaja tëtrafikimit,menjërritjetëdukshmetëtrafikimittëbrendshëmtëqenievenjerëzore.Numriishtetasvetëhuajsiviktimatëtrafikimitështënërënieesipër,ndërsaiatyrevendorekatreguarrritje.SektoriiHetimevetëTrafikimitmeQenieNjerëzoregjatëvitit�007kaidentifikuar3�viktimatësupozuaratëtrafikimit,prejtyre��viktimaveuështëofruarmbështetjadheasistencaeplotë,kurse3viktimatëhuajatëtrafikuarajanëriatdhesuar.Nëperiudhënjanar-shtatortëvitit�00�janëidentifikuar��viktima,kuprejtyrejanëasistuar�0dheriatdhesuar�sosh.Numriipersonavetëarrestuar

�5�

sitëdyshuarpërkryerjetëveprëspenale,kapësuarngritje.Numriilokaleveqëjanëmbyllurnëndyshiminpëraktivitetetëndryshmekriminale,kapësuarrëniegraduale(prej�37nëvitin�00�,karënënë�0�nëvitin�007,kursenëperiudhënjanar-shtatortëvitit�00�,kynumërkarënënë7�(shihtabelën�)

Tabela�:TëdhënaterezultatevetëSektoritKundërTrafikimitmeQenieNjerëzore

AktivitetetVitet

�007 �00�Rastetëhapura �� 7�Rastetëmbyllura �0 �5Rastetëdorëzuaranëprokurori 5� ��Rastenënhetime �3 �Tëarrestuartëdyshimtë 7� ��Lokaletëmbyllura �0� 7�

�.� SipasraportittëZyrëskundërDrogavedheKrimit,tëOrganizatëssëKombevetë Bashkuara, të publikuar në mars të këtij viti, ekzistojnë tri rrugë kryesore tëkontrabandës (kalimi jugor, qendror dhe verior) që janë mirë të njohura dhe qëderivojnë nga Bullgaria. Një nga rrugët që kalon nëpër Kosovë është kalimi jugorqëpërfshinëvijënAfganistan-Pakistan- Iran-Turqi-Bullgari-Maqedoni-Kosovë-Shqipëri- Itali. Kohë më parë, zyrtar të Interpolit kishin dëshmuar para KongresitAmerikanse ,,rrjetishqiptarkontrollonrreth70%tëtreguttëheroinësnëZvicër,Gjermani,Austridheshtetetskandinave”.LidhurmegrupetkriminaletëshqiptarëveudiskutuaedhenëpublikimineEvropolitpërvitin�00�,metitull“Kërcënimingakrimiiorganizuar”.SipasraportittëKëshillittëEvropës,grupetkriminaletëshqiptarëvejanënëmënyrë tëpërsëritshme,përgjegjëspërpjesënme tëmadhe tëshitjessëpërgjithshmedhedistribuimittëheroinësnëEvropë�.

�.5 Grupet kriminale të përfshira në trafikimin e lëndëve narkotike përdorinterritorineKosovëssivendtransitpërkaliminenarkotikëve,medestinacionvendetperëndimore.Njëpjesëekësajsasiembetetnëvendintonëmeqëllimplotësiminenevojavetëbrendshmeecilalidhetmenumringjithnjënërritjetëpërdoruesvevendortënarkotikëve.Nëtabelat5dhe�,prezantojmëtëdhënatmbisasinëekonfiskuartënarkotikëvedhe tëarriturateSektoritQendror tëHetimeve tëNarkotikëvedheNjësiveRegjionale.

Tabela5:KonfiskimetenarkotikëvengaSQHN-jadheSRHN(shprehurnëgram)

Viti Heroin Marihuan Bimëkanabis Kokainë Hashash Tjera

�007 �7.7�5,� 3�.��3.� ��.7�� .��0,7 �,7 �.��,�

�00� ��.��,3 �77.��0.3 �.�� .�50 - 5�,�

�RaportiiZyrëskundërDrogavedheKrimittëOKB-së:“KrimidhendikimiitijnëBallkan”,mars�00�.

�55

Tabela�:TëdhënatmbirezultateteSektorittëNarkotikëve

AktivitetetVitet

�007 �00�Rastetëhapura 30� �03Rastetëmbyllura 3� ��Rastetëdorëzuaranëprokurori �� 7�Rastenënhetime - �0Tëarrestuar 5�� 33�

�.� AktivitetetenjësivetëSektorittëShërbimeveMbështetësejanëprezantuarnëtabelën7.

Tabela7:TëdhënatmbisuksesineSektoritMbështetës

NjësiaVitet

�007 �00�ForenzikaeTI-së(raste) �0 ��PërgjimiLigjor(linjatelefonike) 553 ��5Vëzhgimi(raste) 37 �03Trajtimiiinformatorëve(procedimiiraporteve) �� EMIPA(raste) �� 0Mbështetjateknike(raste) �0 3

5. PARTNERITETI

5.� Partneritetinëluftiminekrimittëorganizuarsielementidomosdoshëmnukështënënivelineduhursaipërketagjencivetëpërfshiradhekjoduhetpërmirësua.Nëmënyrëqëtërritetefikasitetiduhenrishikuarmarrëveshjetaktualetëbashkëpunimit,sidheduhenhartuarezbatuarmarrëveshjetëreja.Këtoduhettëpërcaktojnëfushatëqartakompetencashdhepërgjegjësish.Pavarësishtprogresittëbërë,endekërkohetangazhimdhembështetjenëluftëkundërkrimittëorganizuar.Përdrejtimineluftëskundërkrimittëorganizuar,duhetbërëidentifikiminepërvojavetëvendevemëtëpërparuaranëkëtëdrejtim.Policiaduhet tëbashkëpunojëdhekoordinojveprimetmeshtetetetjera,nëveçantimevendetfqinje.

5.� Përgjegjësianëluftënkundërkrimittëorganizuar,nukmbetetthjeshtëvetëmpërgjegjësiepolicisë,porështëedhedetyrimipërbashkët i institucionevetëtjeraqë kanë përgjegjësi në këtë fushë. Nuk ekziston bashkëpunim i mjaftueshëm meprokurorinë,ngasePoliciazyrtarishtnukmerrinformatakthyesepërrastettëcilatikainiciuar.Policiamëtepërinformohetngamediatsesangaprokuroriaapogjykata.Nga menaxherët policor theksohet se “prokurorët dhe gjyqtarët nuk janë mjaft tëpërgatiturapotëspecializuarpërt’umarrëmeformatekrimittëorganizuar”.

5.3 Edhepsepoliciakatënënshkruaradisamarrëveshjebashkëpunimimevendete rajonit, vërehet një bashkëpunim i pamjaftueshëm rajonal dhe ndërkombëtar.Shkëmbimiiinformacionitmeshtetettjeramëtepërbëhetmbibazavullnetare.

5.� Aktualisht,nukekzistojnëmemorandumetënënshkruaratëbashkëpunimit

�5�

meShërbiminDoganor,AdministratënTatimore,QendrëneInteligjencësFinanciare,etj.RepublikaeKosovësnukështëpjesëtarenënjësërënismashrajonaleemegjerësidhenukështëanëtareeorganizatavendërkombëtarepolicore.PoliciaeKosovësduhettëkrijojdheforcojmarrëdhënietndër-policoremeorganizmatndërkombëtarë,si Interpolin dhe Evropolin, për të synuar në arritjen e bashkëpunimit konkret nëluftënkundërkrimitndër-kufitarendërkombëtar.

Rekomandimi nr. 15

IPK-jarekomandonngritjendhezhvilliminebashkëpunimitmetëgjithamekanizmatrelevantvendordhendërkombëtar,qëkanëpërsynimparandalimin,hetimindheluftiminekrimittëorganizuar.

5.5 DrejtoriaeAnalizëssëKrimit(DAK)edhepsevepronnëkuadërtëShtyllëssëKrimit,varetngabashkëpunimiindërsjellëmetëgjithanjësitëepolicisë,sidhemeagjensionettjeratëzbatimittëligjit.PërfunksionimsamëtëmirëtëInteligjencësKriminale kërkohet një bashkëpunim më i theksuar edhe me agjensionet tjera tëzbatimittëligjit.

�57

PJESA II:

AKTIVITETET E DEPARTAMENTIT TË HETIMEVE

• Krijimi i bazave ligjore për disiplinën policore dhe procedurën e ankesave është një hap i rëndësishëm në përpjekje për të arritur një kornizë ligjore gjithëpërfshirëse për Policinë e Kosovës. Shoqëria demokratike kërkon që punonjësit policor të jenë përgjegjës për sjelljen e tyre dhe për mënyrën se si i kryejnë detyrat e tyre. Kjo kërkesë duhet të plotësohet në bazë të një legjislacioni të fuqishëm, të bazuar në nevojat për integritet, sjellje profesionale dhe respekt për të drejtat themelore të njeriut. Neni 20 i Kodit Evropian të Etikës Policore (KEEP) e bënë të qartë këtë me fjalët në vijim: “Organizata policore duhet të bazohet në masa të efektshme për të garantuar objektivitetin dhe sjelljen profesionale të personelit policor, veçanërisht për respektimin e të drejtave dhe lirive themelore të njeriut, të cilat janë qartësisht të sanksionuara në Konventën Evropiane për të Drejtat e Njeriut”.

• Dispozitat e Ligjit të Inspektoratit Policor dhe Ligjit të Policisë së Kosovës kërkojnë të arrijnë këto qëllime nëpërmes një varg dispozitash që sanksionojnë shkeljet dhe një sistemi efektiv për hetimin e shkeljeve disiplinore ndaj punonjësve të Policisë së Kosovës. Në të njëjtën kohë është obligim ligjor që gjatë procedurës së hetimeve disiplinore, të njihen dhe respektohen të drejtat e policëve dhe të respektohet parimi që punonjësi i Policisë së Kosovës është “i pafajshëm derisa të shpallet fajtor”. Ligji i IPK-së dhe Ligji i Policisë së Kosovës janë hartuar në pajtim të plotë me Kodin Evropian të Etikës Policore (KEEP), në të cilin theksohet se “masat disiplinore kundër personelit policor duhet t’i nënshtrohen shqyrtimit nga një organ i pavarur ose nga një gjykatë”.

• Bazuar në Ligjin e IPK-së (neni 22), IPK-ja është autoriteti kompetent për shqyrtimin e të gjitha ankesave të qytetarëve dhe inicimet e brendshme ndaj të gjithë punonjësve të Policisë së Kosovës, pa dallim grade. Pas pranimit të lëndëve në IPK, bëhet regjistrimi, vlerësimi, dhe kategorizimi i tyre. Nëse IPK-ja vlerëson se ankesa ka të bëjë me shkelje të rëndë disiplinore, brenda 14 ditëve të punës fillon hetimi disiplinor. Nëse pas hetimit, IPK-ja vlerëson se ka të gjetura që dëshmojnë kryerjen e një shkeljeje të caktuar, lënda i referohet Këshillit për Emërime të Larta dhe Disiplinë Policore për dëgjim disiplinor, si një organ i pavarur i cili do të vendos për fajësinë apo pafajësinë e zyrtarëve të akuzuar IPK-ja. Nëse gjatë shqyrtimit të lëndës, IPK-ja vlerëson se ankesa apo inicimi i procedurës së brendshme ka të bëje me shkelje të lehtë disiplinore, lënda i referohet Njësisë së Hetimeve të Brendshme Disiplinore Policore për hetim të mëtejmë. Në rast se shkelja përmban elemente të veprës penale, rasti i referohet prokurorit publik, nëse kjo gjë nuk është bërë më parë.

�5�

�5�

DepartamentiiHetimeveiprocedonrastetepranuaranëdymënyra:bazuarnëankesateqytetarëvendajpunonjësvetëPolicisësëKosovësdhekur iniciohetprocedurëebrendshmengavetpunonjësitePolicisësëKosovës.DepartamentiiHetimevemundtëiniciojrasteedhenëbazëtëdetyrëszyrtare“exofficio”.

Aktiviteti Periudha

tetor-dhjetor 2007 % janar-dhjetor

2008 %

Ankesatngaqytetarët �� .� 7�� 3�.�Inicimiihetimevetëbrendshme �� 5�.� �.�35 ��.�

Totali 250 100 2.024 100

Nëtabelë janëprezantuartëdhënatmbi lëndëtepranuaradhetëproceduarapërdyperiudhakohore(periudhënefundittremujoretëvitit�007dheperiudhënvjetore�00�).Nëkëtëraport janëpërfshirëedhetëdhënatpërperiudhëntetor-dhjetortëvitit�007,pasiatonukkemipaturrastint’ipublikojmënëraportinevitit�007.Këtotëdhënaparaqesinpunënqëngamomenti icertifikimit të inspektorëvepolicor tëDepartamentittëHetimeve.Kjotabelëpasqyronsenëvitin�00�,ngagjithsej�.0��rastetëproceduara,kemi�.�35rastesirezultatiinicimittëhetimevetëbrendshme,qënëtotalinepërgjithshëmpërfaqësohenme��.�%,kursepërqindjaembeturprej3�.�%përfaqësonankesatepranuarangaqytetarët.

Paraqitja grafike e lëndëve të pranuara dhe të proceduara nga Departamenti i Hetimeve

Nëse marrim parasysh tabelën dhe diagramin e paraqitur më poshtë vërehet sebrendavitit,numrimëimadhirasteveështëpranuardheproceduarnëmuajinmars,gjatë tëcilit janëproceduargjithsej�7�rasteqëpërfaqësojnë �3.��%tërastevenë totalinepërgjithshëm.Nëanën tjetër,muaji ingarkuarmenumrinmë tëulëttë rasteve është muaji prill me gjithsej �� raste, me një përfaqësim prej �.�0 %.Numriimadhirasteveqëebëntëdallojmuajinmarsngamuajttjerëështësenëkëtëperiudhë,pasShpalljessëPavarësisëngaKuvendiiRepublikëssëKosovës,kaardhurderitebojkotimiipunësngaanaedisazyrtarëvepolicortënacionalitetitserb.Nëseanalizohettutjetabelametëdhënateparaqitura,delsenga�7�rastesajanëproceduarnëmuajinmars,siinicimihetimevetëbrendshmejanë�3.�%erasteve.

��0

Lëndët

Muaji Ankesa të qytetarëve Inicimi i hetimeve të brend. Totali

Numri % Numri % Numri %

Janar �� 55.7 5� ��.3 ��5 �00

Shkurt 55 3�.� �0� �5.� �5� �00

Mars 77 ��.� 3�7 �3.� �7� �00

Prill �5 50.� �� .� �� 00

Maj 5� 3�.� �� .� �� 00

Qershor �� .� �� 57.� �5� �00

Korrik 7� 53.� �� .� �3� �00

Gusht �7 ��.3 3� 33.7 �0� �00

Shtator �� 3� �7� �00

Tetor �0 ��.� �� 5�.� �� 00

Nëntor 5� 3�.7 �00 �3.3 �5� �00

Dhjetor 3� ��.� ��5 77.� �� 00

Totali 789 44.2 % 1235 55.8 % 2024 100

Paraqitja grafike e lëndëve të pranuara dhe të proceduara gjatë vitit 2008

Tëdhënatmbigradatpolicorendajtëcilavejanëparaqiturankesadheatombillojine ankesave në kategori të gjëra (akuza) janë prezantuar në tabelat e mëposhtme.Ngatotaliprej�.0��ankesave,janëprekurgjithsej�.3��zyrtarpolicor(��%)dhe�7punonjëscivil(�%).Nëtotalinprej�.3�3tëgraduarvendajtëcilëveështëparaqiturankesë, më së shumti janë prekur “zyrtarët policor” me �5.� %, derisa grada“gjeneral”përfaqësohetme0.�%.Llojimëishpeshtëiankesavekatëbëjëme“sjelljetëpahijshme”qëpërfaqësohetme�7�rasteapo�3.�%

��

Të d

hëna

t sta

tist

ikor

e si

pas

mua

jve

mbi

gra

dat e

pun

onjë

sve

polic

or n

daj t

ë ci

lëve

ësh

të p

araq

itur

ank

esë

Mua

ji

Gra

da p

olic

ore

Tota

liG

jene

ral

Kol

onel

N/k

olon

elM

ajor

Kap

iten

Toge

rR

resh

ter

Zyrt

ar p

olSt

af c

ivil

Nr

%N

r%

Nr

%N

r%

Nr

%N

r%

Nr

%N

r%

Nr

%N

r%

Jana

r0

00

00

00

0�

0.7

53.

�7

�.�

��

�0.�

�0.

7��

��0

0

Shku

rt0

00

0�

0.5

��

3�.

5�

�.5

5�.

5�7

��

��

��

�00

Mar

s0

00

0�

0.7

30.

53

0.5

�0�.

��

�.�

�30

��.5

�5�.

�50

7�0

0

Pri

ll�

��

�0

00

03

37

7�

�7�

7��

��0

0�0

0

Maj

00

00

�0.

5�

0.5

00

73.

7��

7.3

��

��.�

��.

��

��0

0

Qer

shor

00

00

00

00

��.

��

�.�

��7.

3��

��5

.�3

�.�

��

�00

Kor

rik

00

00

00

00

3�.

��

5.�

�5.

��3

��

3�.

��5

��0

0

Gus

ht0

00

00

0�

�.�

3�.

��0

�.�

��.

��

77.7

��.

��

0�0

0

Shta

tor

�0.

50

0�

��

��

��

�5

�.�

��

��.�

��

��

�00

Teto

r0

0�

0.�

00

00

00

��5.

3��

�.�

�7�

�3.7

3�.

��0

5�0

0

Nën

tor

00

3�.

70

0�

0.�

��.

��

3.5

�5.

3��

��7

.��

0.�

�7�

�00

Dhj

etor

00

00

00

�0.

5�

0.5

�3.

��7

��

��5

.7�

�.�

��

�00

To

tali

20.

15

0.2

80.

312

0.5

251

100

4.2

141

5.9

2053

85.8

472

2393

100

��

Tëd

hëna

tsta

tistik

ore

mbi

lloj

ine

ank

esav

enë

kat

egor

itë

gjër

a(a

kuza

)

Mua

ji

Aku

za

Tota

li

Sjelljeepahijshme

Përdorimiforcës

Tejkalimipushimit

Veprapenale

Korrupsion

Moskryerjeedetyrës

Dëmtimipronës

Akuzatjera

Nr

%N

r%

Nr

%N

r%

Nr

%N

r%

Nr

%N

r%

Nr

%

Jana

r35

30.5

�5�3

3�.

��

75

�.3

��0

.��

�3.�

�7.

��

5�0

0

Shku

rt��

��.�

��.

�0

0�

3.�

��.

5�5

�0.�

��7.

��

�0.�

�5�

�00

Mar

s7�

��.�

�53.

��

0.�

��.

35

�.�

3��

7�.�

�3�.

��

3�7

��0

0

Pri

ll5�

57.3

��

��.

��

�.7

��.

��0

��.3

33.

��

�.�

��0

0

Maj

7��

.3��

��.�

00

��.

��

0.7

3��

.�5

3.�

�5.

��

��0

0

Qer

shor

�5�0

.��

�0.�

00

7�.

��

0.�

��30

.��

�0.�

�3.

7�5

��0

0

Kor

rik

��

.��

��.�

00

75.

3�

�.5

3��3

.5�5

��.�

00

�3�

�00

Gus

ht55

5�.�

��.

�0

03

3�

0.5

�7��

.��

�3.�

��

�0�

�00

Shta

tor

��

7�.�

�5�.

�0

07

3.�

�0.

��

�.7

�0.

�0

0�7

��0

0

Teto

r�0

��0

.��

�3.�

00

��.

�5

3�

5.�

��.

��

�.�

��

�00

Nën

tor

�0�

�3.�

��.

�0

0��

�.�

�0.

��

5.7

��

00

�5�

�00

Dhj

etor

7�5�

��0

70

0��

�0.7

�0.

7�3

�.7

��

.��

�.�

��

�00

To

tali

�7�

�3.�

��

�.3

50.

��7

�.�

��.

��

�30

.��5

�7.

5��

3.�

�0��

�00

��3

Paraqitja grafike mbi gradat e punonjësve policor ndaj të cilëve është paraqitur ankesë

Paraqitja grafike mbi llojin e ankesave në kategori të gjëra (akuza)

��

LidhurmestatusinerastevemëtëcilatkaproceduarDepartamentiiHetimeve,nganumriipërgjithshëmprej�.0��rasteve,7��prejtyre(3�.�%)janëdërguarnëNjësinëeHetimevetëBrendshmePolicore(NJHBP),��raste(��.��%)janëmbyllursi“tëhedhura poshtë si të paargumentuara” dhe “të pushuara pas hetimit”, �� raste(�3.��%)janëpërgatiturpërKELDP,përfshirëedherastetepunonjësveserbdhe�70raste(�3.33%)janërastetëbarturanëvitin�00�siraste“nëhetim”dhe“rastetëpezulluara”.

Statusiirasteve(lëndëve) Viti�00�

Numri %

DërguarnëNjësinëeHetimevetëBrendshmePolicore 7�� 3�.�

Tëmbyllura Tëhedhuraposhtësitëpaargumentuara 3�3 �5.�

Tëpushuarapashetimit �� .3

RastepërKELDP RastetekompletuarapërKELDP �57 7.�

Rastetëpunonjësveserb 3�5 ��.�

Rastetebarturanëvitin�00� Nëhetim �30 �.�

Tëpezulluara ��0 �.�

Totali �0�� 00

Paraqitja grafike e statusit të rasteve të punuara nga Departamenti i Hetimeve për vitin 2008

��5

��

Inspektorati Policor i Kosovës

Rr. “Lidhja e Pejës”, p.n12000, Fushë Kosovë

038 552 510 / 038 200 185 10 [email protected]

inspektorati policor i kosovës

Documents