İnsansız Hava İnsansız Hava Araçları Araçları

Coşkun TAŞDEMİRCoşkun TAŞDEMİRhttp://www.coskuntasdemir.nhttp://www.coskuntasdemir.n

etet

İnsansız Hava Araçlarıİnsansız Hava Araçları

Son yıllarda üzerinde yoğun Son yıllarda üzerinde yoğun araştırmaların yapıldığı bir alan olarak araştırmaların yapıldığı bir alan olarak öne çıkmıştır.öne çıkmıştır.

Başta savunma sanayi olmak üzere birçok Başta savunma sanayi olmak üzere birçok alanda kullanım potansiyeli alanda kullanım potansiyeli bulunmaktadır.bulunmaktadır.

F35 için “son insanlı savaş uçağı” F35 için “son insanlı savaş uçağı” denilmektedir. Bu modelden sonra denilmektedir. Bu modelden sonra üretilecekler “insansız” olacaktır.üretilecekler “insansız” olacaktır.

Otonom özelliklere sahiptirler.Otonom özelliklere sahiptirler.

İnsansız Hava Araçlarıİnsansız Hava Araçları

Yazılım, elektronik, makina, uçak ve Yazılım, elektronik, makina, uçak ve kontrol mühendisliği dallarının ortak kontrol mühendisliği dallarının ortak çalışması sonucu ortaya çıkmaktadır.çalışması sonucu ortaya çıkmaktadır.

Son yıllarda bu alanda ülkemizde Son yıllarda bu alanda ülkemizde ciddi çalışmalar yapılmaktadır: TAI ciddi çalışmalar yapılmaktadır: TAI Anka, Kale-Baykar Bayraktar, Anka, Kale-Baykar Bayraktar, Çaldıran, Vestel Karayel...Çaldıran, Vestel Karayel...

İnsansız Hava Araçlarıİnsansız Hava Araçları

Sistem BileşenleriSistem Bileşenleri

Genel olarak sistemler:Genel olarak sistemler:• Hava AracıHava Aracı• Haberleşme LinkiHaberleşme Linki• Yer Kontrol İstasyonuYer Kontrol İstasyonu

bileşenlerinden oluşmaktadır.bileşenlerinden oluşmaktadır.

İHA ÇeşitleriİHA Çeşitleri

Temel olarak 2 kategori Temel olarak 2 kategori bulunmaktadır:bulunmaktadır:

1 – Sabit Kanatlı İHA’lar1 – Sabit Kanatlı İHA’lar

2 – Döner Kanatlı İHA’ler2 – Döner Kanatlı İHA’ler

Sabit Kanatlı İHA Döner Kanatlı İHA

Kontrol ve Güdüm Kontrol ve Güdüm SistemleriSistemleri

İnsansız hava araçları temel olarak İnsansız hava araçları temel olarak otonom güdüm ve kontrol otonom güdüm ve kontrol sistemlerine sahiptir.sistemlerine sahiptir.

Dikey stabilite (irtifa kontrolü)Dikey stabilite (irtifa kontrolü) Yatay Stabilite (Duruş açıları (yaw, Yatay Stabilite (Duruş açıları (yaw,

roll, pitch ) kontrolü)roll, pitch ) kontrolü) Güdüm kontrolü (Belirli koordinatlara Güdüm kontrolü (Belirli koordinatlara

otonom olarak varmak)otonom olarak varmak)

Kontrol ve Güdüm Kontrol ve Güdüm SistemleriSistemleri

İHA’larda otonom kontrol için birçok İHA’larda otonom kontrol için birçok sensör girişi gerekmektedir:sensör girişi gerekmektedir:

- Duruş sensörleri: Gyro, İvmeölçer, Duruş sensörleri: Gyro, İvmeölçer, ManyetometreManyetometre

- Konum sensörleri: GPS, Altimetre, Konum sensörleri: GPS, Altimetre, Lazer pointer.Lazer pointer.

Atalatsel Ölçüm Atalatsel Ölçüm SistemleriSistemleri

Hareket sensörlerinden (gyro, ivmeölçer) bir aracın Hareket sensörlerinden (gyro, ivmeölçer) bir aracın pozisyon, duruş ve hız verilerini hesaplayan sistemlerdir.pozisyon, duruş ve hız verilerini hesaplayan sistemlerdir.

İHA’larda otonom kontrol ve güdüm için kullanılmaktadır.İHA’larda otonom kontrol ve güdüm için kullanılmaktadır. MEMS (Mikro-elektromekanik sensör) teknolojisiyle birlikte MEMS (Mikro-elektromekanik sensör) teknolojisiyle birlikte

boyut olarak küçülme ve hız artışı sağlanmıştır.boyut olarak küçülme ve hız artışı sağlanmıştır.