insan ili şkilerinde 4 x 4'LÜK ĐLETĐŞĐM Hayat Yayınları: 204 Başarı Dizisi: 57 Kitabın Adı insan Đli şkilerinde 4x4'lük ileti şim Kitabın Yazarı O ğuz Saygın Editör Rahime Demir © 2005, Hayat Yayıncılık Đleti şim, Yapım, E ğitim Hizmetleri ve Tıc. Ltd. Şti. Tüm yayın hakları anla şmalı olarak Hayat Yayınları'na aittir. Kaynak gösterilerek alıntı yapılabilir; izinsiz ço ğaltılamaz, basılamaz. ISBN: 975-6218-15-0 Baskı Yeri & Tarihi: Đstanbul, 2005 Yayına Hazırlık: Kevser Türkay Teknik uygulama : Yasemin Yentur kapak tasarımı : Akın Aysan Baskı cilt: Bilge Matbaacılık Yılanlı Ayazma Sokak No:8 Kat:1 Davutpa şa, Zeytinburnu- Đstanbul Tel- 50 51 http://www.hayatyayinlari.com -mail: hayat@hayatyayinlari.com Oğuz SAYGIN 1952 Đstanbul do ğumlu olan O ğuz Saygın, Đstanbul Đktisadi ve Ticari Đlimler Akademisi mezunudur. Bireysel ve kurumsal geli şim uzmanı ve NLP uygulayıcısıdır. Uzun yıllar e ğitim sektöründeki deneyimlerinden sonra, 1986 yılın dan itibaren ki şisel geli şim alanındaki etkinliklerini artırarak profesyonel olarak e ğitim seminerleri vermeye ba şlamı ştır. 2003 yılında "dünyanın ilk master trainerı" ve Sını rsız Güç kitabının yazarı Anthony Robbins'in hocası Dr. Wyatt Woodsmall'dan e ğitim alarak NLP trainer olmu ştur. Ayrıca hipnoz konusunda dünyanın en iyilerinde n master trainer Robert Smith ve master trainer Debra Wylte ile çalı şmalar yapmı ştır. Birçok dergi ve gazetede makaleleri yayınlanmı ştır. Yazmış oldu ğu ilk kitabı Negatif Limanlardan Pozitif Sulara (43 . baskı, Đstanbul, Hayat Yayınları, 2005) Avrupa'nın birçok ü lkesinde psikologlar tarafından Türk vatanda şlarına tavsiye edilen bir kitap olmu ştur. Di ğer kitapları Ki şisel Geli şim Stratejileri (20 baskı), Ba şarı Rehberi (11 baskı), Beyin Gücünü Geli ştirme (17 baskı), Hayatın Đçinde Ki şisel Geli şim'dir. Ayrıca "De ği şim Rüzgarları" adlı iki e ğitim kasedi ve "Pozitif Sulara Yolculuk" adlı bir e ğitim CD'si vardır. Çeşitli kurumlarda verdi ği seminerler şunlardır: NLP (Zihin Dili Programlaması), Đleti şim Becerileri, Zihin Haritaları, Alternatif Dü şünme Teknikleri'dir. Ana-babalara yönelik de ği şik ba şlıklarda seminerlerin yanı sıra çe şitli kurumlarda, çalı şanların motivasyonunu artırmaya yönelik uygulamalar yapmaktadır. Bu güne kadar verdi ği seminerlere Türkiye'de, Avrupa'da ve Orta Asya'da yakla şık bir milyonun üzerinde insan katılmı ştır. Eğitim kurumlarına, dershanelere, şirketlere danı şmanlık yapmakta; ayrıca öğrenci, ö ğretmen, yönetici, sporcu ve siyasi parti yöneticile rine de bireysel danı şmanlık yapmaktadır. Uzun yıllar profesyonel olarak masa tenisi oynamı ş, antrenörlük yapmı ş ve milli takıma oyuncular yeti ştirmi ştir. ĐNLPTA Uluslararası Nöro-Linguistik Programlama E ğitmenleri Birli ği üyesi ve uluslararası yetkili e ğitmenidir. Đleti şim www.oguzsaygin.com bilgi@oguzsaygin.com ĐÇĐNDEKĐLER Teşekkürler ..... 7 Önsöz ......... 9 BÖLÜM 1 FARKLI KARAKTERLERĐ TANIMAK VE ETK ĐLĐ ĐLETĐŞĐM Karakterlerin Da ğılımı .... 13 Önce Kendimizi Tanımakla Đşe Ba şlamalıyız ...... 14 BÖLÜM 2 TEST UYGULAMASI

Puanlandırma ....... 17 Test ........ 18 Değerlendirme: .... 21 Testin De ğerlendirmesi ........ 22 BÖLÜM 3 4 AYRI KARAKTER VE "4X4'LÜK" ĐLETĐŞĐM BÖLÜM 4 4 FARKLI KARAKTER ĐN ÖZELLĐKLERĐ A. Sarı Karakterli Ki şilerin Özellikleri ..... 27 Sarı Karakter ...... 27 Sarı Karakterlerin Temel Özellikleri .... 28 Sarı Karakterin Tipik Özellikleri ... 31 B. Mavi Karakterli Ki şilerin Özellikleri ... 48 Mavi Karakter ....... 48 C. Kırmızı Karakterli Ki şilerin Özellikleri ... 62 Kırmızı Karakter ..... 62 D. Ye şil Karakterli Ki şilerin Özellikleri .... 75 Yeşil Karakter ....... 75 BÖLÜM 5 KARAKTERLERĐN KARI ŞIMI Kırmızı-Sarı: Giri şken .. 91 Kırmızı-Mavi: Đş Odaklı ... 92 Mavi-Ye şil: Temkinli ... 94 Yeşil-Sarı: Đnsan Odaklı ... 95 Kırmızı-Ye şil: Med-Cezir .... 96 Sarı-Mavi: Çeli şki .. 98 Dört Ayrı Karakteri Yerinde Kullanmak.............. ...................... 99 Nasrettin Hoca ve Dört Farklı Yönü................. .......................100 Yunus Emre ve Dört Farklı Yönü .................... ........................102 BÖLÜM 6 FARKLI K ĐŞĐLĐKLERĐN MOTĐVASYONU VE STRESTEN KURTULMA YOLLARI Karakterlere Göre Motivasyon Önerileri ............ ......................106 Kırmızı Karakterli Ki şiler .. 106 Mavi Karakterli Ki şiler .... 108 Sarı Karakterli Ki şiler ... 110 Yeşil Karakterli Ki şiler .... 112 BÖLÜM 7 KĐŞĐLĐKLERLE UYUMLAR Sarı Karakterli Ki şilerin Di ğerleriyle Uyumu ............................115 Sarının Sarıya Uyumu .. 115 Sarının Maviye Uyumu .... 116 Sarının Kırmızıya Uyumu.. 117 Sarının Ye şile Uyumu .... 117 Mavi Karakterli Ki şilerin Di ğerleriyle Uyumu............................118 Mavinin Sarıya Uyumu .... 118 Mavinin Maviye Uyumu............................... .........................118 Mavinin Kırmızıya Uyumu ........................... .........................119 Mavinin Ye şile Uyumu ... 119 Kırmızı Karakterli Ki şilerin Di ğerleriyle Uyumu........................120 Kırmızının Sarıya Uyumu............................ ..........................120 Kırmızının Maviye Uyumu ........................... .........................120 Kırmızının Kırmızıya Uyumu......................... .........................121 Kırmızın Ye şile Uyumu .... 121 Yeşil Karakterli Ki şilerin Di ğerleriyle Uyumu............................122 Yeşilin Sarıya Uyumu ... 122 Yeşilin Maviye Uyumu .. 122 Yeşilin Kırmızıya Uyumu .... 123 Yeşilin Ye şile Uyumu ... 123 BÖLÜM 8 FARKLI K ĐŞĐLĐKLERE TAVSĐYELER VE ETKĐLĐ ĐLETĐŞĐM METOTLARI Sandviç Metodu ...... 125 Üç Sandalye Metodu ... 128 Tekni ğin Uygulanması ........ 129 Farklı Ki şiliklere Öneriler .... 131 Sarı Karakterli Ki şilere Tavsiyeler .... 132 Mavi Karakterli Ki şilere Tavsiyeler ..... 133

Kırmızı Karakterli Ki şilere Tavsiyeler .. 134 Yeşil Karakterli Ki şilere Tavsiyeler ..... 135 Son Söz Yerine ..... 136

Kaynakça ........ 137 te şekkür Bu kitabın yazılmasında ba şından sonuna kadar yanımda olan, tüm seminerlerimi büyük bir dikkatle takip ederek notlar tutan ve bun ları bilgisayar ortamına aktaran Tu ğçe Do ğansel'e çok şey borçluyum. O olmasaydı bu kitabı bitiremezdim. Babası Timur Bey ve annesi Oya Hanıma da ayrıca te şekkürler. Seminerlerime katılarak içindeki gücü ke şfeden Safinaz Boz-kurt'un her karakter için ayrı ayrı yazdı ğı 4 şiir de kitaba ayrı bir renk kattı. Bunun için te şekkürler. Kitabın son a şamasında aramıza katılan ve yaptı ğı düzenlemelerle kitabın son haline gelmesinde büyük eme ği bulunan Zeynep Burcu Söbünün de eme ğini anmadan geçemeyece ğim. Bir konuda danı şmanlı ğıma ihtiyaç duyarak beni arayan, daha sonra yaptı ğı titiz inceleme sonucu kitabı son haline getiren v e böylece benim en büyük problemimi çözen Ş. Ebru Olur'a son katkıları için ayrıca te şekkür ederim. Yaptı ğı titiz çalı şmalarla kitapta ya şanan vakaların büyük bir kısmının başarıyla sonuçlanmasına çok önemli katkıları olan NLP Trainer sayın Nurhan Güleryüz'e te şekkür ederken, sayın Nejat Sezik Beyin yönlendirmel erini ve editörümüz Rahime Demir'in yorumlarını asla unutama m. Ba şta Hayat Yayınları Genel Müdürü Hayati Bayrak olmak üzere tüm Hayat Ya yınları çalı şanlarına te şekkürü bir borç bilirim. Đyi ki varsınız. Sizler yanımda oldukça ben yürümeye devam edece ğim. Đthaf Kitabımı bana asla vazgeçmemeyi ö ğreten rahmetli babama, Güçlü kararlı o ğlum Ekrem'e, Barı şçıl sevecen kızım sevgili Merve'ye ve bugünlere gelmemde en büyük eme ğe sahip iki ola ğanüstü kadına; anneme ve eşime ithaf ediyorum... Üniversiteyi bitirip diplomayı almanın ilk heyecanı geçince kendi kendimi sorgulamı ştım: Ben bu hayatta ba şarılı olmak için neler ö ğrenmi ştim e ğitim hayatım boyunca? Okuduğum bilim dalı iktisat olmasına ra ğmen bir bakkalın defterini tutacak kadar bile iktisat bilgisine sahip de ğildim. Çünkü defterlerin arasına gömülmekten hoşlanmıyordum. Đnsan ili şkileri rakamlardan daha çok ilgimi çekiyordu. Đktisat dersini insan ili şkileri dersi gibi anlatan iktisat hocamın anlattıkl arı dı şında hiçbir dersin içeri ği aklımda yoktu. Hocalarımdan sadece çizdikleri siy ah tablolar ve yaptıkları ele ştiriler kalmı ştı. Đnsani ili şkiler konusunda, ilkokulda, fazla giri şken olmam sebebiyle i şitti ğim azarları hatırlıyorum. O yıllarda fazla giri şken olmayı azar i şitmekle çağrı ştırır olmu ştum. Ortaokulda ise en sevdi ğim ders Türkçe idi. Çünkü hocamız Muharrem Tekdal h er dersin yarısında bizlere ki şisel geli şim dersi verir ve o zamanın tek ki şisel geli şim kitabı olan Dale Carneige'nin "Söz Söyleme ve Đş Ba şarma Sanatı" adlı kitabını okurdu. Đnsan ili şkilerinin önemini ilk defa o zaman anlamı ştım.. Lise yıllarında aklıma hep e ğlenceli fikirler gelirdi. Ö ğretmenlerin bize fıkralar anlatarak ders vermelerinden, bizlerle fut bol maçı oynamalarına kadar birçok şey... Her şeyin çok do ğal ve e ğlenceli olmasını istiyordum. Arkada şlarımı, hocalarımı ve ailemi sürekli incelerdim. Ba zılarının en basit bir i şin bile do ğru ve düzgün yapılmasına verdi ği önemi gördükçe hep şaşırırdım. Rahmetli babamın en ufak bir şeye niçin o kadar çok sinirlendi ğini anlayamazdım. Anneminse son derece sakin, so ğukkanlı ve 10 sevecen tavırlarını gördükçe insanların neden bu ka dar farklı olduklarını sorgular dururdum. Ni şanlılık döneminde e şimin en çok be ğendi ğim özelli ği, derli toplu ve düzenli olmasıydı. Bende olmayan birçok özellik onda vardı. Bazı özelliklerimiz oldukça farklıydı onunla. Örne ğin evlendikten sonra mutfak lavabosunda ellerimi yı kamama neden tepki verdi ğini hiç anlayamamı ştım. Kafasına koydu ğu her şeyi ba şaran

oğlum Ekrem'in zorla ba şlattı ğım masa tenisi sporunda Đstanbul şampiyonu olduktan sonra bu sporu bırakmasını da hiç anlayama mıştım. O ğlum Ekrem'in bulundu ğu her toplumda kontrolü elinde tutmak istemesine ra ğmen, kızım Merve'nin kontrolü eline almak gibi bir kaygısının olmaması, sadece huzurlu bir ortam istemesi de bana ilginç geliyordu. Đnsan ki şilikleri üzerinde dü şünmeye ve bunları incelemeye ba şladı ğımda e şimin, kızımın, o ğlumun ve benim dördümüzün de ayrı karakterlerde old uğumuzu ke şfettim. Önceleri aile fertlerini anlamaya çalı şmakla sınırlı olan bu çabamı, daha sonra genel insan ili şkilerinde de uygulamaya ba şladı ğımı fark ettim.Onların ve ileti şimde bulundu ğum di ğer insanların karakter özelliklerini ö ğrendikçe ili şkilerimiz daha samimi ve daha ba şarılı olmaya ba şlamı ştı. "4x4'lük ileti şim" kurmanın yolu, dört farklı karakteri tanımaktan geç iyordu. Bu karakterleri tanıdıkça ve bu bilgilerden yararlandıkça deneyimle rimi ve gözlemlerimi daha sistematik bir hale getirmeye karar verdim ve elini zdeki bu kitap ortaya çıktı. Hepimize dört dörtlük ileti şimler diliyorum. --- Farklı Karakterleri Tanımak ve Etkili Đleti şim Gerek i ş hayatında, gerek özel hayatımızda, hatta kendimizl e olan ileti şimimizde "mutluluk" büyük ölçüde "iyi ili şkiler kurabilme yetene ğimize" ba ğlıdır. Herkes çok iyi bir ileti şim ustası olamayabilir; ama en azından çevresiyle o lan ili şkilerinde bazı bilgileri ö ğrenerek ileti şim çatı şmaları ya şamadan hayatını "mutlu" bir şekilde sürdürebilir. insanlar arasındaki sürtü şmeler, genellikle ki şiler arasındaki farklılıklardan kaynaklanmaktadır. Đnsanların kendi karakterlerini daha iyi tanıyıp anl amaları ve etraflarındaki bireylerle iyi ileti şimde bulunmaları sonucunda toplum, maddi ve manevi anlamda pozitif de ğerler kazanacaktır. Unutmayalım ki toplum, bir zincire benzer. Bir zinc ir, halkasının en zayıf oldu ğu yerden kopar. Zincirin kopmaması için onu olu şturan her halkanın sapasa ğlam, güçlü ve mükemmel olması gerekir. Bugüne kadar binlerce ki şiye ve aileye danı şmanlık yaptım, Türkiye'nin birçok yerinde ve yurt dı şında seminerler verdim. Bu e ğitimlerde gördüm ki insanlar en çok karakter farklılıklarını bilmemekten dolayı ile ti şim problemleri ya şıyorlar. Bu kitabımı / 12 yazmamdaki amaç da sizlerin bu farklılıkları aleyhi nize de ğil, lehinize döndürebilece ğinize inanmamdan kaynaklanıyor. Sizler de bu bilgil erden sonra insan karakterlerini daha iyi anlayarak öncelikle k endinizi, sonra da çevrenizdekileri tanımı ş olacaksınız. Bu farklılıkları farketmenizle ileti şimde sık sık yaptı ğınız hataları yapmayacak ve ileti şim problemlerinizi çözeceksiniz. Sizlere bu kitapta ya şadıklarımdan sundu ğum canlı örneklerden de anla şılaca ğı gibi bu farklılıklarla evimizde, i şimizde, sosyal hayatımızda, kısacası hayatımızın her anında kar şıla şıyoruz. Đyi bir ileti şimin temelinde i şte bu karakter farklılıklarının farkında olmak yatıyor. 30 yıllık e ğitim hayatımda edindi ğim bilgilerin ı şı ğında karakterlerle ilgili olarak şunları rahatlıkla ifade edebilirim: Bu kitabın ilerleyen bölümlerinde ayrıntılı olarak ele alaca ğımız 4 farklı insan karakterinin hiçbiri di ğerinden ne daha iyi, ne - daha kötüdür; her birinin güçlü ve zayıf yönleri vardır. Önemli olan, ileti şim sürecinde bu farklılıkların bilincinde olmaktır. q Đnsanlara huzur veren ve herkesin yardımına ko şan barı şçıl sevecen insanlar bazen bu yüzden kendi i şlerini aksatabilirler. Q Çevrelerine ne şe saçan bazı insanlar bu tavırlarını abartırlarsa i tici olabilirler. ? Bazı insanlar büyük bir enerjiy e sahiptirler. Kafalarına koydukları her i şi ba şarabilirler. Ancak bunu yaparken etraflarındaki bir çok insanı da incitebilirler. ? Bazı insanların en güçlü yönü, ise planlı ve programlı olmalarıdır. 13 Her şeyi kusursuz yapmaya çalı şan bu insanların katı kuralları çevrelerindeki insanları zaman zaman sıkabilir.

Yukarıdaki satırlardaki yakla şım farklılıkları, aslında 4 farklı karakterin hayata kar şı 4 farklı tutumunu dile getirmektedir. Đnsanlarda bu karakterlerin her birinden az ya da çok bulunmasına ra ğmen her insanın çalı şma tarzını etkileyen esas bir karakteri vardır. Bu dört karakt erin hepsi de bizde mevcuttur. Ama bunlardan birisi davranı şlarımızı ve yaptı ğımız i şi en çok etkileyen baskın karakterimizdir. Karakterlerin Da ğılımı Uzun zamandır devam eden seminerlerimde, önce bu dö rt karakterin özelliklerini anlatarak bir giri ş yapıyorum. Sonra da baskın karakteri belirleyece ğimiz bir test yaparak herkesin temel karakterini tespit ediy orum. Aynı karakter kategorisindeki ki şilerin aynı grupta yan yana oturmasını istiyorum. Katılımcılar dört gruba ayrılıyorlar ve her seferin de de gruptaki sayıların birbirine yakın oldu ğunu görüyorum. Bu dört grubun ülkelere ve dünyaya yayılı şları da aynı şekildedir. Dört farklı insan tipi vardır ve hepsini n nüfusa dağılımı birbirine yakındır. Gerek seminerler, gerekse yaptı ğım danı şmanlıklarda insanları yakından inceledi ğimde dört farklı karakterden de ba şarılı liderler, i ş adamları, anneler-babalar ve ö ğretmenler çıktı ğını gördüm. Ayrıca bu ba şarılı ki şilerin, başkalarını kendi karakterlerine uymaya zorlamak yerin e di ğer karakterlerle uyum sağlamaya ça- 14 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Bu dört grubun ülkelere ve dünyaya yayılı şları da aynı şekildedir. Dört farklı insan tipi vardır ve hepsinin nüfusa da ğılımı birbirine yakındır. lı şmalarının ba şarılarındaki en büyük faktör oldu ğunu tespit ettim. Hepimiz kendimizin görmedi ği ama dı şımızdaki insanların fark etti ği karakterimizin baskın özelliklerinin di ğer insanlarda meydana getirdi ği etkiyi görüp davranı şlarımızda dikkat etmemiz gereken yönlerimizi fark e tmeliyiz. Çünkü her bir karakterin ta şıdı ğı özelliklerin, farklı karakterlerdeki di ğer insanlar üzerinde az ya da çok stres yapan yönleri vardır. D engeli ili şkiler kurmak için, birlikte çalı ştı ğımız insanların karakteristik davranı ş biçimleri ile uyum içinde olmamız gerekir. Farklı ki şilerle uyum sa ğlamak için bazen onları güçlendirecek önerileri; ba zen düzenli, planlı ve programlı bir hayatı; bazen yapı lacak i şlerin hareketli ve heyecanlı taraflarını; bazen de onları huzura kavu şturacak önerileri bilmemiz ve bunları onlarla payla şmamız, ileti şim açısından çok önemlidir. Đnsanlar hayatlarına bir şekil verebilirler; ancak yapılarındaki temel özellikler de ği ştirilemez. Burada önemli olan, insanların hayatını ki şiliklerine ve yapılarının temel özelliklerine uygun olarak nas ıl de ği ştirebilece ğimizi bilmektir. Mesela bir eser yapmak istersek, bunun i çin hammaddeler çe şit çeşittir. Mermer, elmas, granit, ...gibi. Eserimizi ol uştururken bunlardan birini seçeriz. Fakat, burada biz bir mermeri aldı ğımızda ne kadar çabalarsak çabalayalım bunu bir elmasa çevirebilir miyiz? Tabi ki hayır. Biz ancak mermeri alır, zımparalar ve ona bir şekil verebiliriz. Ama hammaddeyi de ği ştiremeyiz. Önce Kendimizi Tanımakla Đşe Ba şlamalıyız Özellikle i ş hayatında birbirimizin çalı şma biçimini anlamaz-sak stresimiz artar ve üretkenli ğimiz azalır. Unutmamalıyız ki ge- Farklı Karakterleri Tanımak ve Etkili Đleti şim 15 rek toplumda, gerek aile içinde ve gerekse modern o rganizasyonlar içinde hemen her pozisyonda "ba şkaları ile iyi ili şki kurma becerisi" ba şarının çok önemli bir faktörü haline gelmi ştir. Yani ileti şimin "olmazsa olmaz"ı insanlarla iyi ili şkiler kurabilme becerisidir dersek abartmı ş olmayız. Bu beceri de insan karakterlerini tanımaktan geçiyor. Kendimizi anlamamız, gerçekten kim oldu ğumuzu, neden böyle davrandı ğımızı, olumlu yönlerimizi, onları nasıl güçlendirece ğimizi ve olumsuz yönlerimizle, onları nasıl olumluya çevirece ğimizi bilmek, bu karakter özelliklerini bilmemizden geçiyor. Kendimizi tanımadan, ki şili ğimizi geli ştirmeden ba şkalarıyla geçinmeyi öğrenemeyiz. Đçimizdeki kaynaklan fark edip en iyi şekilde kullanmayı bilirsek

potansiyelimizin bo şu bo şuna akıp giden bir su gibi ziyan olmasına da izin vermeyiz. O suyun önüne bir baraj yapar ve onu kend i lehimize kullanabiliriz. Böylece hayatı ve insanları oldu ğu gibi kabul edecek ve aslında farklılıkların bir yap-bozun küçük parçalarının yerine kondu ğunda meydana getirdi ği anlam gibi çok şeyler ifade etti ğini farkedece ğiz. Parçalar farklı ve bu farklılık iyi bir şey; çünkü bizler puzzle'ı ancak bu farklı parçalarl a bütünle ştirebiliriz. Đşte her biri bir bo şlu ğu tamamlayan bu karakter özelliklerini iyi bilirsen iz; ? Đnsanları daha do ğru anlar ve kendinizi de onlara daha do ğru anlatabilirsiniz. ? Đkna kabiliyetiniz artar. ? Strese girmezsiniz ve kar şınızdaki insanların strese girmesine sebep olmazsınız. ? Liderlik becerileriniz geli şir. Kendimizi anlamamız, gerçekten kim oldu ğumuzu, neden böyle davrandı ğımızı, olumlu yönlerimizi, onları nasıl güçlendirece ğimizi ve olumsuz yönlerimizle, onları nasıl olumluya çevirece ğimizi bilmek, bu karakter özelliklerini bilmemizden geçiyor. 16 Daha iyi bir anne, daha iyi bir baba ve daha n itelikli bir insan olursunuz. Evinizde ve i ş yerinizde daha mutlu ve huzurlu bir hayat ya şarsınız.. Đnsan ba şkalarının karakterini tahlil etmeden önce kendi kar akterinin özelliklerini, olumlu ve olumsuz yönlerini yakından tanımak zorundadır. Bunu en iyi dile getiren de yine kendi kültür kaynaklarımız dan Yunus Emre'dir: ilim ilim bilmektir ilim kendin bilmektir Sen kendini bilmezsin Bu nice okumaktır Bölüm 2 Test Uygulaması Farklı karakterlerin özelliklerini tespit etmede bi r ölçü olarak bu bölümde bir test uygulaması yer almaktadır. A şağıdaki test, her biri dört şıktan olu şan 15 soru içermektedir. Seçeneklerde belirtilen özellikl erle size ne derecede uyarsa ise ona göre puan veriniz. Puanlandırma Her sorunun altında 4 şık yer almaktadır. Soruları cevaplarken size en uyg un seçene ğe XX i şareti, o seçenekten sonra size en uygun gelen seçen eğe ise X i şareti koyun. Seçeneklerden sadece iki şıkka i şaret koyun, e ğer sadece tek şıkka i şaret koyacaksanız o şıkka XX i şareti koyun. Bir cevap örne ği üzerinde açıklayalım: Burada ki şi kendini en çok (B) şıkkına yakın görmü ş ve o şıkka XX koymu ş. Bundan sonra kendisine en uygun gelen şık ise (A) oldu ğu için ona da X koymu ş. Test sonunda A, B, C, D gruplarına i şaretledi ğiniz için verdi ğiniz X'leri XX=1 X=2 olmak üzere toplayın. Not: XX=2 Puan X= 1 Puan olarak de ğerlendirilecektir. Derecelendirmeden sonra A, B, C, D, şıklarının puanlarını ayrı ayrı sayın. En son olarak bu şıkların toplam puanlarını kıyaslayın. 18 Hangi gruptaki puanınız a ğırlıkta ise baskın karakter özelliklerinizin o grub a girdi ği anla şılacaktır. Not: A şağıdaki test sizin a ğırlıklı olarak hangi gruba ait oldu ğunuzu ortaya çıkaracaktır, bu yüzden testi i şaretlerken şu anda sahip oldu ğunuzu i şaretleyiniz. Test 1. A şağıdaki beyitlerden hangisi sizi daha iyi anlatır? a. Güçlü, kararlı, giri şken ve do ğuştan liderim Dü şer kalkar, yoluma devam ederim. b. Hayata anlamlı renkler katar, e ğlenceyi severim Ömür boyu herkesin mutlu ve ne şeli olmasını dilerim. c. Her anımı huzurlu ve sakin geçirmek isterim K avga gürültü sevmem, i şlerimde en kolay yolu seçerim.

d. Her şeyin mükemmel, düzgün, kusursuz olmasını isterim il i şkilerimde saygılı ve mesafeli olmayı severim. 2. Genellikle hangi tempoda ve nasıl konu şursunuz? a. Hızlı ve sonuca yönelik b. Çok hızlı, heyecanlı ve e ğlenceli c. Daha yava ş ve sakin d. Normal ve söyleyeceklerimi aklımda tartarak 3. Bir i şe motive olmanızı sa ğlayan en önemli unsur hangisidir? a. Sonuçları dü şünmek b. Onaylanmak, takdir edilmek c. Gruptaki arkada şlarımın deste ği d. Etkinlik, düzen ve disiplin 19 4. Çalı şma tarzınız hangisine uygundur? a. Yo ğun ve hızlıyımdır. Aynı anda birkaç i şi bir arada yapabilirim. b. Özgür bir ortamda çalı şırım. Đnsan ili şkileri odaklıyımdır. c. Ön planda olmayan ama gruba her türlü deste ği veren bir yapım vardır. d. Ayrıntıları önemserim ve tek bir konuya odakla narak çalı şırım. 5. Çalı şma temponuzu nasıl de ğerlendiriyorsunuz? a. Hızlı bir tempoda çalı şır, çabuk karar almayı severim. b. i şlerin rutin ve sıkıcı olmadı ğı ortamlarda yüksek motivasyonla çalı şırım. c. Nadiren aceleciyimdir. Geç de olsa üstlendi ğim i şi bitiririm. d. Ayrıntılı dü şünerek karar veririm. Đş bitirici bir tempoyla çalı şırım. 6. Hangisi sizi daha çok rahatsız eder? a. Zaman israfı ve i şlerin gecikmesi b. Tekrar gerektiren i şler ve monotonluk c. Çatı şma ortamı ve anla şmazlıklar d. Yanılmak ve yapılan hatanın tekrarlanması

7. Bulundu ğunuz gruplarda hangi konumda daha ba şarılı olursunuz? a. Olaylara yön veren ve otoriteyi kullanan

b. insanları motive eden ve ne şelendiren c. Uzla ştırıcı ve grup içindeki uyumu sa ğlayan d. Bilgi sa ğlayıcı, ara ştırıcı ve olayları takip eden 8. Hangisi sizi daha çok strese sokar? a. Olaylar üzerindeki güç ve kontrolümün azaldı ğını hissetmek b. Sıkıcı, rutin i şler yapılan bir ortamda bulunmak c. Beni a şaca ğını dü şündüğüm sorumluluklar üstlenmek d. Düzensiz ortamlar ve eksik yapılan i şler 20 9. Bir ö ğretmeninizin inceledi ği notunuzu artırdı ğında nasıl tepki verirsiniz? a. Bunu zaten hak etti ğimi dü şünürüm. b. Çok sevinirim ve sevincimi belli ederim. c. Hocama te şekkür eder ve saygı duyarım. d. Ka ğıdımı görmek isterim. Hocamın nerde hata yaptı ğını merak ederim. --- a. Konunun ana hatlarının konu şulması için, sonucun belli olmasından hemen sonra çıkmayı tercih ederim. b. Toplantı e ğlenceli bir şekilde devam etti ğinde sonuna kadar kalmayı, sıkıcı olmaya ba şladı ğında erken çıkmayı tercih ederim. c. Toplantının huzur içinde geçmesi ve güzel kara rlar çıkması için üstüme düşeni yaparım. d. Toplantıya vaktinden önce gelir, tüm detayları not eder ve bir değerlendirme yapmak için geç çıkarım. 11 Kendinizde gördü ğünüz en zayıf yönünüz hangisidir? ; a. Đnsanlar i şleri istedi ğim gibi yapmadı ğında ve seri olmadıklarında sinirlenmek. b. Düzensiz, da ğınık ve programsız olmak. c. Kimseye hayır diyememek ve ba şkalarının i şine ko şarken kendi i şimi aksatmak.

d. Her şeyin kusursuz ve mükemmel olmasını istemek, insanla r buna uymadı ğında sinirlenmek. 12. Kendinizde gördü ğünüz en güçlü yönünüz hangisidir? a. Kısa sürede karar alan ve harekete geçen yapı m. b. Girdi ğim ortamlara ne şe ve heyecan katan tarafım c. Her türlü ortama uyum sa ğlamam ve çatı şmaları önleme gayretim. d. Her şeyi planlı, programlı ve düzenli yapma huyum. 13. A şağıdaki ifadelerden hangisi sizi daha iyi tanımlar? a. Güçlü, kararlı, otoriter ve yönlendirici b. Popüler, ne şeli, sevimli ve muzip c. Barı şçıl, sevecen, uyumlu ve sakin d. Tertipli, düzenli disiplinli ve planlı 14. Çalı şma masanızda nelere dikkat edersiniz? a. Öncelik verdi ğim şeyleri yapacak şekilde düzenlenmi ş sade bir masayı tercih ederim. b. insanlara karmakarı şık gelen ama benim aradı ğım her şeyi buldu ğum bir masada çalı şırım. c. Önce masamın üzerine gerekli olan her türlü ar aç gereci koyarım. Sık sık kalkarak enerjimi harcamak istemem. d. Đyi bir i ş çıkarmam için masam son derece derli, toplu ve düz enli olmalıdır. 15. Ertesi gün çözülmesi gereken bir problem varsa o ak şamki ruh haliniz nasıl olur? a. Çok büyük tedirginlik duymam, çünkü ertesi gün o i şi olması gerekti ği gibi yapaca ğımdan eminimdir. b. Çok tedirginlik duymam, çünkü nasıl olsa i şler bir şekilde hallolacaktır. c. Sorumlulu ğun üstümde olmasından dolayı tedirginlik duyarım. d. Tedirginlik duyarım ve gecenin büyük bir bölüm ünde problemin nasıl çözülece ğiyle ilgili planlar yaparım. Değerlendirme: Aldı ğınız puanların toplamını, şıklara göre a şağıya not edinil. A-B-C-D-........................................... ........... 22 Testin De ğerlendirmesi A şıkkındaki puanlarınız a ğırlıklı ise siz güçlü kararlı yapıya sahip kırmızı karakterli bir ki şisiniz. B şıkkındaki puanlarınız çok ise siz popüler ne şeli sarı karakteri a ğır basan bir ki şisiniz. C şıkkındaki puanlarınız çok ise siz barı şçıl sevecen ye şil karakterli bir ki şisiniz. D şıkkındaki puanlarınız çok isetertipli düzenli yapıy a sahip mavi karakterli bir ki şisiniz. Testin sonunda çıkan bu renklerin anlamı nedir peki ? Kırmızı, sarı, mavi, ye şil karakterli olmak ne anlama geliyor? Bu bölümden son raki kısımlarda, karakterlerin anlamları üzerinde durulacaktır. Tarih boyunca insanları ve onların davranı şlarını anlamamıza yardımcı olacak birçok yöntem bulunmu ştur. Bu yöntemlerin kimisinde bazen sadece davranı şın olmaması-olması gibi iki de ği şkenli boyutu üzerinde durularak ki şilik analizi yapılmı ş; bazıların da insanın daha karma şık boyutları vurgulanmı ştır. Ancak geçmi şten günümüze bütün yöntemlerin bir analizi yapıldı ğında insanların temel anlamda 4 farklı gruba ayrıldı ğı görülmektedir. Bu çalı şmamızda da bu 4 farklı karakteri sarı, kırmızı, mavi ve ye şil olmak üzere 4 farklı renkle simgelenmi ş olarak bulacaksınız. Burada yapmı ş oldu ğumuz sınıflandırmadaki özellikler bu konuda daha önceden yapılmı ş ara ştırmalar ve onların sonuçlarıyla da paralellik arz etmektedir. Bu eserde 4 farklı karakter renkler le ifade edilecektir: 1. SARI: Çılgın bir renktir, ne şeyi ve hareketi simgeler. Kitabımızda popüler, ne şeli, kabına sı ğamayan ki şileri bu renkle simgeedik. 2. MAV Đ: Asaleti ve ciddiyeti simgeleyen bir renktir. Tert ipli, düzenli, kuralcı ve disiplini seven insanlar bu gruba girerl er. 24

3. KIRMIZI: Canlı ve dikkat çekici bir renktir. Güc ü, kararlılı ğı ve sahiplenmeyi simgeler. Güçlü, kararlı ve yönetme e ğilimli ki şileri bu renge uygun gördük. 4. YE ŞĐL: Rahatlatıcı ve huzur verici bir renktir. Sükunet i ve uyumu simgeler. Kitabımızda barı şçıl, uyumlu ve sevecen ki şileri bu renkle simgeledik. 1960'larda Dr. David Merrill, "giri şkenlik" ve "tepkisellik" olarak ikiye ayırdı ğı davranı ş kümesinin, di ğer insanların nasıl davranma e ğilimi gösterdiklerini anlamakta yararlı oldu ğunu ke şfetti. Bunun sonucunda a şağıda görülen sınıflandırmayı yaparak insanları 4 gruba a yırdı: ANALĐZCĐ YÖNLEND ĐRĐCĐ Daha az giri şkenlik Daha fazla giri şkenlik Daha az tepkisellik Daha az tepkisellik CANA YAKINLIK Daha az giri şkenlik DI ŞAVURUMCU Daha fazla giri şkenlik Daha fazla tepkisellik Daha fazla tepkisellik 25 Robert Bolton ve Dorothy Grover Bolton ise " Đş Hayatında Đnsan Üslupları" adlı kitaplarıyla i ş dünyasına yönelik olarak karakterlerle ilgili en k apsamlı eseri ortaya koydular. Bu kitapta Dr. Merrill'in çalı şmalarından da yararlandılar. Bu kitaptaki karakterlerin bizim simgelerimize göre sı ralanı şı ise şöyledir: Sarı karakterler - Dı şavurumcu Mavi karakterler - Analizci Yeşil karakterler - Canayakın Kırmızı karakterler - Yönlendirici Đnsan karakterleri konusunda dünyada en çok tutulan eserlerden biri de Florence Littatuer'ın "Ki şili ğinizi Tanıyın" adlı kitabıdır. Bu kitabında yazar, yine bu 4 farklı karakteri ele alır ve onların özelliklerin i detaylı bir şekilde anlatır. Yine aynı yazar "Çift Bulmacası" adlı kita bında farklı karakterlerdeki ki şilerin evliliklerinin güçlü ve zayıf yönlerini en g üzel bir şekilde anlatmı ştır. Ayrıca kızı Marita Littatuer ile birlikte i ş dünyasına hitap eden "Ki şilik Bulmacası" adlı ortak bir kitapları vardır. Bu kitaplarında Florence Littatuer karakterleri bizim simgelerimize göre şöyle adlandırmı ştır: Sarı karakterler - Popüler optimist Mavi karakterler - Melankolik Kırmızı karakterler -Güçlü klorik Yeşil karakterler - Barı şçıl so ğukkanlı Uzun yıllar karakterler üzerinde ara ştırma yapmı ş ve bu konuda bir eser ortaya koymuş ki şisel geli şim uzmanı Larry Craft'a göre ise karakter özellik leri aşağıda belirtilen şekilde tanımlanmı ştır: Sarı karakterler - Duygusal Mavi karakterler - Đli şkisel 26 Kırmızı karakterler - Tartı şmacı Yeşil karakterler - Ki şisel Ki şisel geli şim hakkında kapsamlı ara ştırmaları ve kitapları bulunan Nil Gün ise "Karakterlerimiz" adlı kitabında karakterleri kadın ve erkek olmak üzere ikiye ayırır. Ayrıca kadın ve erkek diye ayırdı ğı her bir karakterin de dört temel karaktere sahip oldu ğunu belirtiyor eserinde: Kadın karakterleri: Erkek karakterleri: Anne Dost Amazon Mistik Baba Ebedi çocuk Sava şçı Filozof Tüm bu sınıflandırmalarda gördü ğümüz gibi, genel olarak karakterlerin 4 temel özelli ğine vurgu yapılmı ş. Bu eserde de karakterler renklerle simgelenmekted ir. 4 ana gruba ayırdı ğımız bu karakter özelliklerinin ayrıntıları bundan sonraki bölümlerde detaylı olarak ve örnekler ı şı ğında incelenmi ştir. Bu bölümde, eserin ba şından beri bahsetti ğimiz karakterlerin her birini detaylıca ele alaca ğız. Olaylar kar şısında her birinin farklı tutumlar içinde oldu ğu bu karakterlerin evde, i şte, günlük ya şamdaki tutum ve davranı şlarının sebeplerinin analizini yapacak ve ya şanmış örneklerle bunları sizlere aktaraca ğız. Eserde seminerlerimizden ya şanmış ve a şama a şama çözüme kavu şturulmu ş örnekler de bulacaksınız. Tüm bu örnekleri vermekt eki amacımız,

insan karakterinin farklı yönlerini sizlere sergile yebilmek... Đleti şimde kar şımızdaki ki şiyi tanımadı ğımızda aslında kolaylıkla a şılabilecek olaylara nasıl takılıp kalabilece ğimizi görebilmek... A. Sarı Karakterli Ki şilerin Özellikleri Sarı Karakter Doğuştan hareketli kıpır kıpır ko şarlar, Herkesi e ğlendirir, güldürür, co şarlar, Konuşmayı çok severler, muziptirler, uçarlar Dağınıklık zayıf yanı, hep döküp saçarlar 28 Çok sevilir, duygusal med-cezirler ya şar Bitmek bilmez hayatında ini şler çıkı şlar Etrafa ne şe verir, mutluluk saçarlar Bir bakarsın bir kö şede gizli gizli a ğlarlar Altın sarısı gibi saf çocuk ruhludur Pireyi deve eder, abartma huyludur Her şeye atlar, çok meraklı dopdoludur Đyi motive eder popüler co şkuludur Arkada şlı ğında a şkında keder olmaz Unutkandır, söz verir bir daha aramaz Đşe gönüllüdür fakat masada duramaz Hayatı oyun görür ak şam eve varamaz Büyük projeleri görür hayal kurar Etkilidir, sloganı gelecekte parlar Ciddi şeyleri de ğil, muzipli ği hatırlar Hep hafızasına kazınır renkli olaylar Sarı Karakterlerin Temel Özellikleri Sarı karakterli ki şiler, bu 4 ana kategori içinde en kıpır kıpır olan karakterdir desek abartmı ş olmayız. Đlgi çekici ve karizmatik yapılarıyla hemen dikkat çekerler. Dı şarıdan bakılınca sevimli, kıpır kıpır, hikâyeler an latıp güldüren ve gülen birini görüyorsanız onları hemen tanırsınız: Onlar "sarı karakterli" tiplerdir. Birebir ili şkilerde çok aktiftirler, yabancılarla kolaylıkla ve özel bir çaba göstermeksizin ili şki kurarlar, geni ş bir tanıdık çevreleri vardır. Hayaller kurmaya yatkındırlar, vizyonları çok geni ştir. Bir organizasyon içerisinde büyük projeler hayal edebilen, çok daha 29 büyük ve parlak bir gelece ği dü şünebilen ki şilerdir. Ancak bunları hayata geçirme konusunda büyük sıkıntılar ya şayabilirler. Giri şkendirler Aşırı enerjileri yüzünden sürekli hareket halinde olm ak isterler, herhangi bir noktada çok fazla vakit geçirmekten ho şlanmazlar. Bu yüzden masaya ba ğlı i şleri sevmezler. Hatta uzun toplantılarda oturmak zorunda kaldıklarında sürekli olarak sandalyelerini hareket ettiren birileri varsa bilin ki o sarı karakterlidir. Ayakları ve elleriyle jestler yapar, bir ataçla vey a kalemle oynamayı tercih ederler. Sıkıldıklarında daha çok bir ba şkasıyla konu şmaya dalar ve toplantıya ilgisiz kalırlar. Bu ki şiler zihinlerinden geçenleri sıralarken dünyayı unu turlar. Co şkulu ve heyecanlı bir şekilde konu şurlar, anlatırlar ve olumlu tepkiler beklerler. Bun a kar şın, kar şılarındakinin uzun konu şmalarına tahammül edemez, sözlerini keserler. Çünkü onlar ba şkası konu şurken kendi söyleyeceklerini dü şünmekle meşguldürler. Ayrıntılar Üzerinde Dü şünmezler Düşlerini gerçekle ştirme yolundayken önemli olan bir meselenin çözüm g erektiren pürüzlü yönleri üzerine yeterince e ğilmezler. Ayrıntılarla ba şkalarının uğra şmasından memnuniyet duyarlar. Đşlerini genellikle son dakikada yeti ştirirler. Ayrıca her i şi e ğlenceye çevirmeleri ve hep insanlarla birlikte olmak istemeleri, onları her ortamda aranılan ki şiler yapar. Bu ki şilerin en zayıf yönleri ise düzensiz olu şları, ayrıntıları ya da isimleri hatırlayamamaları, olayları abartmaları, hiçbir şey 30

hakkında ciddi olmayan bir tavır sergilemeleri, i şlerin yapılmasında genellikle başkalarına güvenip inanmalarıdır. Çalı şma Alanları Da ğınıktır - Çalı şma alanlarına gelince; buraları sarı karakterli olm ayan birine göre tam bir sava ş alanıdır. Hatta çalı şma mekanlarını ilk gördü ğünüzde aklınıza gelen ilk soru "Burada aradı ğını nasıl bulacak?" şeklinde olabilir. Ama merak etmeyin, onlar aradıklarını bulurlar. Bir de onların masalar ındaki resim çerçevelerini boş görürseniz hiç ama hiç şaşırmayın. Do ğaldır! Çünkü sarı karakterli biri çocu ğunun resmini koymak için bir çerçeve almı ş, sonra da koyaca ğı resmi kaybetmi ş olabilir. Bu ki şiler çekmecelerini de bir şeylerini tıkı ştırmak için kullanırlar. Onların çekmecelerini izlemek çok e ğlenceli olabilir. Buralarda inanılmaz şeylerle kar şıla şabilirsiniz. Çantaları ve arabalarının bagajları da ilginç şeylerle doludur. Masalarında oldu ğu gibi buralarda da tertip ve düzenleri yoktur. Kravat takıyorlarsa kravatları ya sa ğa, ya da sola do ğru kaymı ş olabilir. Bir diyet uzmanının diyet yapmak isteyen ki şiye söyledi ği "Yediklerinin yarısını ye, yaptıklarının iki katını yap!" sözlerini de ği ştirerek sarı karakterli ki şilere "Konu ştuklarının yarısını konu ş, dinlediklerinin iki katını dinle!" tavsiyesini uyarlayabiliriz. Hayata "Beni Farket" Mesajı Verirler Bu ki şilerin en büyük istekleri sevilmek ve fark edilmekt ir. Hayata ve çevreye "Beni fark et." mesajı verirler. Yüksek sesle 31 konu şmaları, biraz da bundan kaynaklanır. Sarı karakterl i ki şiler çok sevilen ve aranan tiplerdir. Đnsanlara renkli ki şilikleriyle ne şe kayna ğı olurlar. Strese tepkileri ise ortamı terk etme, alı şveri şe çıkma, e ğlenceli insanlar bulup onlarla vakit geçirme şeklinde olabilir. En ho şlanmadıkları şey kendilerine aldırı ş edilmemesidir. Sıkıldıklarında bile genellikle içlerine kapanık bir görüntü olu şturmazlar. Genellikle birinin yanına gidip konu şmayı tercih ederler. Onları Toparlayacak Birine Đhtiyaç Duyarlar Bu karaktere sahip ki şiler iyi takipçi de ğildirler. Bir karar alırlar, ancak bunu bir türlü hayata geçiremezler. Kör noktalarını da kolay kolay göremezler. Onlara bunları anlatacak ve bunu yaparken da onları kırmayacak dostlara ihtiyaçları vardır. Bu yüzden onlara en güzel öneri m; kendilerine "mavi karakterli" bir yardımcı veya partner bulmalarıdır. Ayrıca çalı şma odalarının duvarına "Asla erteleme, ü şenme, vazgeçme!" yazısını asmaları da i şle olan bağlantılarını koparmamaları açısından etkili bir yönt emdir... Sarı Karakterin Tipik Özellikleri Sarı karakterli ki şilerin temel özelliklerinden bazıları şöyledir: Eğlenceli tiplerdir. Her konuda espri yetene ğine sahiptirler Đki sarı karakterli ki şi yan yana gelince inanılmaz güçlü bir mizah anlayı şı ortaya çıkar. Bir yerde şenlik varsa bilin ki sarı karakterli ki şiler oradadır. 32 Siz de e ğlence istiyorsanız hemen onlara katılabilirsiniz. E traflarındaki herkesi ne şelendirirler. Anlattıkları hikayelere baktı ğınızda daldan dala atlama huylarından dolayı, hikayenin sonunun bir ba şka yere kaydı ğını ve komikle şti ğini görebilirsiniz. Rutin olmayı sevmezler ve e ğer çevrelerindeki insanlar onlarla e ğlenmiyorsa hemen kendileri gibi birilerini aramaya çıkarlar. B u karakterin ülkemizdeki en tipik örneklerinden biri, stand-up sanatçısı Cem Yı lmaz'dır. Cem Yılmaz sahnede kendini oynar. Kendisiyle ve seyircilerle dalga geç er. Hiç alakası olmayan bir konudan çe şitli espriler üretebilir. Tek ki şilik gösteriler yapan Cem Yılmaz bir gösterisinde şöyle diyordu: "Ben buraya birkaç insan yüzü görmeye geldim, hani şu paraların üzerindeki Atatürk resimleri var ya..." Salonda kahkaha fırtınası koparken Cem Yılmaz şöyle devam etmi şti: " Şu sahneye çıkı şımın nedeni ekmek parası, pardon fırın parası..." Çocuklukları e ğlenceli ve hareketli geçer Karakterlerimiz daha küçükken çevresindekilere kend ini farkettirmeye ba şlar. Sarı karakterli çocuklar küçüklüklerinden itibaren ilgi oda ğı olmayı ba şarırlar.

Her tür mekâna renk ve hareket getirirler. Anlık e ğlenceler bularak kahkaha fırtınası olu ştururlar. Her zaman bir bo şlu ğu doldururlar. Çocuklu ğumda, aklım hep muzipli ğe çalı şırdı, bu yüzden de okulda en çok azar i şiten ö ğrenci ben idim. Hani şirketlerde ayın en iyi personelini seçip ödüllendirirler ya, herhalde buna benzer bir ödül o lsaydı okulda her ay "en çok azar i şiten ö ğrenci ödülü"nü ben alırdım! 33 Hatta ö ğretmenlerime göre ben "çete reisi" idim. O zamanlar sosyal zekâ, duygusal zekâ gibi kavramlar bilinmedi ğinden hiçbir zaman bu unvanı atamamı ştım üzerimden. Ö ğretmenlerime göre okulda benimle birlikte yakla şık be ş tane daha "çete reisi" vardı. Zannedersem onlar da sarı ve kı rmızı karakterli idiler. Fakat şu anda hepsi çok ba şarılı, çok gurur verici konumda birer liderler. Onlarla ara sıra görü şüyorum ve ba şarılarıyla gurur duyuyorum. Konuşmayı çok severler Bu ki şiler konu şmayı çok severler. Hem de yüksek sesle etrafındaki herkesi kendilerini dinlemeye mecbur edecek şekilde bangır bangır konu şan, genellikle ses ayarı bilmeyen hayat dolu tiplerdir. Bir lokant ada sarı karakterli ki şilerin seslerini ve kahkahalarını en arkadaki masadan bile duyabilirsiniz. Sarı karakterli ki şilerin bir di ğer özelli ği ise anlatacakları çok şeylerinin olmasıdır. Onların o kadar renkli ve önemli hayalle ri vardır ki, bunları konu şarak payla şmak isterler. Bazen altı çizilecek olayları atlayab ilirler ve ana konuyu saptırabilirler. Kar şı taraf da kendine göre bo şlu ğu doldurur. Sarı karakterli ki şiler bazen sizi dinlerken bakarsınız sözünüzü kesip "Bak ben sana benim yaptı ğım bundan daha ilginç bir şeyi anlatayım mı?" diyebilirler. Sarı karakterli ki şilerin bir di ğer özelli ği ise anlatacakları çok şeylerinin olmasıdır. Bazen altı çizilecek olayları atlayabili rler ve ana konuyu saptırabilirler. 34 Bazen tam anlatacakları bitti dersiniz, bir de baka rsınız yeniden ba şlamı şlar ve sonuna kadar da kendilerini dinletmi şler. Zaten onların do ğal olarak çekim güçleri vardır. En bozuk atmosferi bile bertaraf ed ip, e ğlenceli bir hale getirirler. Gerek dı ş görünü şleri gerek sempatik halleriyle ve etrafa ne şe saçan tavırlarıyla bu ki şiler popüler olurlar. Haydarpa şa Lisesi'ndeki sınıfımızdan Kasım, bu karakterin en güzel örneklerinden biriydi. Ne şeli tavırlarıyla sınıfı gülmekten kırar geçirirdi. Fizik hocamız Yahya Bey ise okulun en iyi ve en ser t hocası idi. Saçları olmadı ğından lakabı "Kel Yahya" idi. Herkes ondan çok kork uyordu ve onun dersinde kolay kolay gülmezdi. Bir gün fizik laboratuarında elektrik konusunu anla tırken pile ba ğlanmı ş bir elektrik telini tutmamızı istedi. Teli tutanları el ektrik, hafifçe titretiyordu. Yahya Bey "Korkmayın çocuklar, bunun hiçbir zararı yoktur, hatta faydası bile vardır." dedi ve "Ne faydası oldu ğunu bilen var mı?" diye sordu. Kasım gür sesiyle çok nadir gülen Yahya Beyi bile güldüren bi r espri patlattı: "Saç çıkarır hocam, saç!.." Sık sık bir şeyleri döküp saçarlar Bir gün sarı karakterli asistanım Tu ğçe'ye "Senin bir şey kırıp dökmedi ğin bir gün olmaz mı?" diye sormu şlar. O da "Böyle bir şey olması için size 'bütün gün uyumam lazım' derdim ama maalesef ben uyurken b ile bir şeyler döküyorum. Çünkü geçenlerde uyurken ayakucumda duran komodi ndeki su barda ğını devirmi şim. Uyandı ğımda yerler sırılsıklamdı." diye cevap vermi ş. : 35 Geçenlerde bir seminer öncesi kendisiyle bir fast f ood restoranına u ğradık. Orada asistanım kendisine bir kola almak istedi. Ko lasını alıp tam masaya gidiyordu ki iki basamaklı merdivenin ilk basama ğında kolayı döktü. Müesseseden özür diledi. Yerler silindi. Sonra ikinci kolasını aldı ve tam masaya do ğru giderken bunu da döktü. Yine yerler temizlendi, paspaslandı. Üçüncü kolayı alaca kken kendisine ikram etmeyi teklif ettilerse de, kabul etmedi. Üçüncü kolasını aldı ve büyük bir dikkatle götürürken, bunu da döktü. Artık yürüdükçe temizlik elemanları da arkasından yürüyüp, temizlik yapıyordu. Kovalar ve paspaslar a rkasında onu adeta bir gölge

gibi izliyordu. En sonunda asistanım dördüncü kolay ı almaktan vazgeçmi şti ki, onu da müesseseden ikram ettiler! Mutluluk ve enerji yayarlar. Hüzünlü ortamları sevm ezler Dı şadönük do ğalarıyla ve iyimser ki şilikleriyle herkesin ne şe kayna ğı olurlar. Onların bu enerjileri ve mutluluk payla şımı çok etkileyicidir. Aynı şeyi adamına göre evirir çevirir, birçok defa anlatabilirler. An cak aynı hikâyeyi onlardan ikinci kez dinlerken ba şka bir hikaye dinliyor hissine kapılabilirsiniz. Anadolu'da bir seminerim vardı. Levent Artan da sem inerde bana gitarla e şlik ediyor ve motivasyonu arttıracak şarkılar söylüyordu. Levent'in şarkılarıyla seminerlerim daha bir co şkulu geçiyordu. Orada tipik ye şil-mavi karakterli, çok sevimli bir ö ğretmen olan Mehmet Bey ile tanı ştık. Mehmet Hoca çok duygusal 36 bir insandı. Bizi kar şılarken ikimize de sarıldı ve gözleri ya şlarla doldu. Mehmet Hoca duygulandı ğı, sevindi ği ve üzüldü ğü her şeyden sonra a ğlıyordu. Kapalı spor salonunda binlerce insan vardı. Levent' in şarkıları ve benim söylediklerim onları co şturmu ştu. Herkes büyük bir ne şe içindeydi. O sırada Mehmet Hocayı gördüm, gözleri ya şlarla doluydu. Seminerden sonra onun evine gittik. Levent, Anadolu'da ya şadı ğımız olayların ilginç yönlerini anlatırken herkesi gülmekten kırıp geçiriyordu. Mehmet Hocanın bunları dinlerken bile gözleri ya şarıyordu. Mehmet Hoca, Levent'e dönüp; "Levent o ğlum bak, birazdan sana kızım bir hediye verecek ve a ğlayacaksın." dedi. Kızca ğız geldi ve hediyeyi verdi. Ama Levent ile bana gör e bunda a ğlanacak bir şey yoktu. Ardından Mehmet Hoca, talebelerinden gele n 1000 kadar şiiri Levent'e tek tek okudu. Levent ' ne kadar gayret ettiyse de bir türlü a ğlayamıyordu. Çünkü olaylara kendi penceresinden bakıyordu. Mehme t Hoca'nın ise gözleri yaşlarla dolmu ştu. Mehmet Hoca bizi u ğurlarken ikimize de birer hediye verdi ve "Bunları açtı ğınızda beni Đstanbul'dan telefonla arayacaksınız." dedi. Bunları söylerken hediyeleri açtı ğımızda kesin olarak a ğlayaca ğımızdan emindi. Tabi Đstanbul'a gelip de hediyeleri açtı ğımızda a ğlamadı ğımız gibi Levent'le birbirimize Mehmet Hocayla ne kadar farklı oldu ğumuzu anlatarak çok güldük. Hafızalarında hep renkli şeyler vardır Muziplikleri ve renkli olayları adeta hafızalarına kazırlar. Bu konuda daima bir numaradırlar. Çünkü e ğlence odaklı tiplerdir. Hafızaları ciddi konuları d a çok iyi kavrar. Fakat bunlara yüzeysel bakarlar ve haya tın renkli taraflarıyla daha çok ilgilenirler. Sarı ve ye şil karakterlerin karı şımı özelliklere sahip Aykut Açkalmaz'la , uzun süredir birlikte çalı şıyoruz. -Renkli hayaller kurabilen ve uçuk fikirleri olan bir yardımcıya ihtiyacım oldu ğu dönemde Aykut'la tanı şmıştık. Kendisi hafıza tekniklerini kısa sürede ö ğrendi. Bir süre sonra birlikte hafıza gösterileri yapmaya ba şladık. Bir gün kalabalık bir grup önünde Aykut Açkalmaz ha fıza gösterisi yapıyordu. 100 kadar rakamı hafızasına almı ş, teker teker söylüyordu. Seyirciler büyük bir heyecanla bu gösteriyi izliyorlardı. Rakamların son una geldi ğinde Aykut, 88. numarayı hatırlayamadı. Oysaki hafıza şifrelerimizde 8'in şifresi "S" , 88'in ise "Sakıp Sabancı" idi. Aykut dü şünmeye ba şladı, ancak bir türlü rakamı hatırlayamıyordu. Bunu n üzerine ben, sabırsızlıkla bekleyen seyircilere döndüm ve " Hiç merak etmeyin, biraz sonra hafızasına aldı ğı bu rakamı söyleyecek. O şimdi Sakıp Sabancı gibi düşünüyor..." dedim. Arkasından Aykut'a baktım. Aykut gülümsedi ve 88. numarayı söyledi ğinde salonda büyük bir alkı ş koptu.. Unutkanlıkları çoktur Odaklandıkları o kadar çok şey vardır ki çevrelerinde olan bitene çok fazla dikkat etmezler. En kıymetli emanetleri bile kaybed ebilirler. Sarı karakterli biri olarak ben, hafıza tekniklerin i bildi ğim için seminerlerimde birçok insana ismiyle hitap edebiliy orum. Fakat bazen evin anahtarlarını evde unutup çıkabiliyorum. E şim de mavi karakterli biri oldu ğundan buna tepki gösteriyor. Hatta bu 38 hekimhan

unutkanlı ğım yüzünden kendisiyle sık sık görü ştü ğüm çilingirimiz Bahadır'ın numarasını hep yanımda ta şıyorum. Bu unutkanlıklarına çare olarak, sarı karakterli ki şilerin kesin olarak yapmaları gereken i şleri yazacakları bir ajandaya ihtiyaçları vardır. B en şimdiye kadar birçok defa ajanda kullanmaya çalı ştıysam da ba şarılı olmadım. Yani bu giri şimlerim hep yarım kaldı. Çünkü ajandalarımın hepsin i kaybettim! Yeşil karakterli kızım Merve 7 ya şında iken, onunla bir dinozor filmine gitmi ştik. O filmi seyrederken ben arka sıralardan birind e uyumu ştum. Çünkü koltuklar çok rahattı. Film bitti ğinde uyku sersemi olarak kalktım, dı şarı çıktı ğımda kendime gelmeye çalı şıyordum. O sırada bir anons duydum. 7 ya şında bir kız çocu ğundan bahsediyorlardı. Kızımı hatırladım ve derhal geri döndüm; sinemanın önünde beni bekleyen kızıma sarıl dım. Kızım beni göremeyince, görevlilere babasını kaybetti ğini söylemi ş. Derhal ilgilenmi şler ve kızıma babasının onu nerede bekledi ğini sormu şlar. Kızım "Babam yanımdaydı, birlikte film seyrediyorduk..." deyince de çok gülmü şler. Bu olayı annesine söylememesi için ona kocaman bir bebek aldım. Ancak bu kitabı y azarken bu hikaye ortaya çıkınca e şim aradan 7 sene geçmesine ra ğmen benim unutkanlı ğıma tepki gösterdi. Dikkatsizdirler Sarı karakterli ki şiler gittikleri adreslere, geçtikleri yollara ve ba zı eşyalarını nereye koyduklarına pek fazla dikkat etmez ler. Çünkü zihinlerinde yüzlerce şey vardır. E ğer yanlarında adresleri, yolları ve e şyaları koydukları yerleri onlara hatırlatacak, özellikle mavi karakte rli biri yoksa büyük sıkıntı çekerler. Herhangi bir yere giderken e ğer yanımda e şim varsa kesinlikle sıkıntı çekmem, Çünkü o gitti ği yeri bir daha asla unutmaz. Büyük alı şveri ş merkezlerinin çok büyük ve katlı otoparkları vardı r, buralara gitti ğimizde e şim arabayı kaçıncı sütunun altına koydu ğumuzu, hangi katta oldu ğumuzu ve hangi kapıdan girdi ğimizi takip eder ve bu bilgileri kolaylıkla hafızasında tutar. Onunla birlikte gitti ğimiz her alı şveri şten sonra bizi arabanın bulundu ğu yere götürür ve alı şveri şimiz sorunsuz bir şekilde sona erer. Yine bir defasında e şim ve kızımla beraber arabayla alı şveri şe gitmi ştik. Benim bir i şim vardı; önce e şimle kızımı alı şveri ş merkezine bıraktım ve i şimi halledip geri döndüm, arabamı alı şveri ş merkezinin iki katlı otoparkına park ettim, arabamı park ederken, park yerinin numarasın a ve katına hiç dikkat etmemi şim. Sonra, ailemle bulu ştum ve alı şveri şimizi bitirdik. Sıra arabaya binip eve gitmeye gelmi şti ki, do ğal olarak arabanın yerini bulamadım, 10 dakika kada r aradım ama yine de bulamadım. Allah'tan bacana ğımla kar şıla ştık, bu sefer o'nun arabasıyla otoparkın iki katını da turlamaya çıktık ve arabamı aradık. Oldukça uzun bir aramadan sonra arabamızı bulduk. O günden sonra e şim yanımda olmadı ğında arabamı park ederken daha dikkatli davranıyoru m. Di ğerlerine göre insanlara daha çabuk inanırlar Sarı karakterli ki şilerin önce harekete geçip, sonra dü şünme gibi bir e ğilimi vardır. Hatta sarı karakterli biri şöyle demi şti: "Önce havuza atlar, sonra havuzda su olup olmadı ğına baka- 40 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM Sarı karakterli ki şilerin önce harekete geçip, sonra dü şünme gibi bir eğilimi vardır. nm.'" Herkesi kendileri gibi dü şünürler. Art niyet ta şımazlar. Ya şlan ne kadar ilerlerse ilerlesin bir çocuk kadar masum olabilirl er ve bu durum onları hiç rahatsız etmez. Đnsanları çok sever ve onlara kolaylıkla inanırlar. Bir defasında vapurla Haydarpa şa'ya geçmi ş ve trenle Erenköy'deki evime gitmek üzere yürüyordum. O sırada kar şıdan bir adam gelerek "Merhaba hocam" dedi ve samimi bir şekilde bana sarıldı. Đki yana ğımdan da öptü. Ben de ona sarıldım ve öptüm. Onu seminerlerimdeki bir katılımcı zannetti ğimden çok samimi davrandım. O beni kemerimden tuttu ve "Hocam bu kilolar ne?" diy e sordu. Vedala şırken yine aynı samimiyetle sarıldık, ayrıldık. Đnsanların beni ne kadar çok sevdiklerini düşünüyordum, ancak tren bileti almak için elimi cebim e attı ğımda paramın yerinde olmadı ğını farkettim!

Meğer o kadar samimiyetin arkasında paramı almak varmı ş! Derhal kafamı kaldırdım ve hızla uzakla şan adama baktım. Ko şarak üzerine gittim ve yakasına yapı ştım; adam bana paramı uzattı. Ancak ben onunla bo ğuşmaya ba şladım ve sonunda polise teslim ettim. Ak şam olayı e şime anlattı ğımda e şim "Mutlaka sen de adama sarılmı şındır ve öpmü şsündür!" dedi. Sıkıcı ortamların havasını de ği ştirmekte ustadırlar Bu heyecan verici özellikleri, yaptıkları her şeyi ustaca yapmalarından kaynaklanmaktadır. Normal şeyleri, sıra dı şı gibi yansıtırlar. Co şku dolu oldukları için di ğer insanların konuya ilgisini çeker ve onları da te şvik ederler. Hatta bu sebeple etraflarında onların ba şlattıkları bir i şe katılmak isteyen çok sayıda gönüllü görebilirsiniz. Onların bu motive etme şekli, anla şılmayan liderlik biçimlerinden kaynaklanmaktadır. 4 Farklı Karakterin Özellikleri 41 Bir gün Kastamonu'yu Kalkındırma Derne ği'nden bir seminer teklifi alarak Kastamonu'ya gittim. Orada bir motivasyon seminer i verecektim. Sabahleyin Kastamonu'yu Kalkındırma Derne ği ba şkanı ve iki yardımcısı gelerek beni kahvaltıya davet ettiler. Sonra tam 1,5 saat ba na Kastamonu ekonomisi hakkında bilgiler verdiler. Buna ben bir anlam vere memiştim. Ak şam seminerden önce vali yardımcısı ve şehrin ileri gelenleri ile birlikte yemek yiyorduk. Vali yardımcısının yanındaki birisi bana; "O ğuz Bey, Türkiye'nin ekonomisi hakkında ne dü şünüyorsunuz?" diye sordu. Ben cevabı gazete bilgile rine göre verdim. Bir di ğer ki şi ise; "O ğuz Bey, dolar ne kadar yükselir?" diye sordu. O zam an beni bir iktisatçı olarak tanıdıklarını farkettim. Yemek ten sonra salona geçtik. Salon yarısına kadar kaymakam, belediye ba şkanı, ilçe ba şkanları ve emniyet müdürleri ile doluydu. Özellikle ön sıradaki komuta n bana çok ciddi bir şekilde bakıyordu. Onlar benden Kastamonu'yu kurtarmamı ist iyorlardı ve bense onlara motivasyon semineri vermek için gelmi ştim. Sarı karakterli bir ki şi olarak iktisat gibi ciddi bir konuda seminer verm ek hiç hoşuma gitmezdi. Salona hâkim olmam ve onların gülümse melerini sa ğlamam gerekiyordu. Sonra komik bir hikâye ile söze ba şladım. Ancak hiç kimse gülmedi, çünkü onlar ciddi bir iktisat konu şması bekliyorlardı. Anlattı ğım ikinci t hikâye daha komikti ancak komutan ve vali yardımc ısı buna da ı hiç gülmedi. Salon sessiz bir biçimde beni izliyordu. Üçüncü fık radan da bir sonuç alamayınca, salonun arka taraflarında otu- 42 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim ran ve beni çok iyi tanıyan halkın içinden ki şilere, "Bu salonda benim kitabımı okuyan var mı?" diye sordum. Salonun arka kısmından birçok parmak havaya kalktı, daha sonra kitabımı okuyarak kimlerin hayatında bir de ği şiklik oldu ğunu sordu ğumda be ş ki şinin parma ğı havada kaldı. Her birini önce konu şturdum ve sonra tüm salona alkı şlattım. Bu be ş ki şiyi herkes alkı şlamı ştı. Salona pozitif bir hava yayılmı ştı. Artık sarı karakterimin gere ği insanlara co şkulu bir seminer verebilirdim. Seminer bitti ğinde herkes çok mutluydu. Ba şkan ve iki yardımcısı beni otobüse kadar geçirdiler. Tam otobüse binerken ba şkan "O ğuz Bey anlattıklarınız çok güzeldi ancak ekonomiden hiç söz etmediniz..." deyi nce ben "Sayın ba şkanım onu da bir dahaki sefere anlatırım..." dedim ve otobüse bindim. Hazır cevaptırlar San karakterli ki şilerin hayal dünyaları çok geni ştir. Mizah ve espri, karakterlerinin mayasında vardır. Onları sürekli ol arak fıkralar ve esprilerle etrafındaki insanları e ğlendirirken görebilirsiniz. Zekâlarını pratik olara k kullandıklarından dolayı esprili cevaplar vermek ko nusunda di ğer insanlara nazaran çok daha yeteneklidirler. Bu yetenekleri onları her türlü soruya rahatlıkla ceva p verebilen hazır cevap bir ki şi yapmaktadır. Ülkemizin ilk tiyatro oyuncularından Đsmail Dümbüllü sahnede do ğaçlama konu şmalar yapar ve seyirciyle iyi bir diyalog kurarmı ş. Seyircilerin sata şmalarına verdi ği cevaplar herkesi çok güldürürmü ş. Bir gün sahnedeyken bir seyirci sahneye salatalık atar. Đsmail Dümbüllü salatalı ğı eline alır, se- Zekâlarını pratik olarak kullandıklarından dolayı e sprili cevaplar vermek konusunda sarı karakterliler di ğer insanlara nazaran çok daha yeteneklidirler. Bu yetenekleri onları her türlü soruya rahatlıkla c evap verebilen hazır

cevap bir ki şi yapmaktadır. yircilere döner ve şöyle der: "Biri kartvizitini gönderdi." 4 Farklı Karakterin Özellikleri 43 Bir keresinde, Zonguldak'ta verdi ğim bir seminerde, hedef belirleme ve o hedeflere ula şmak için planlar yapmanın gereklili ğinden bahsediyordum. Bir dinleyici aya ğa kalktı ve "Hocam, adam hayallerini kurdu, hedefle rini belirledi, hedeflerine ula şmak için gerekli planları da yaptı; fakat bir süre sonra öldü. O zaman ne olacak?" dedi. Ben de "O adam eksik hedef belirlemi ş. O ki şinin öbür dünya için de hedefleri olması gerekiyormu ş..." dedim. Salonda seyirciler bir yandan gülerken, bir yandan dü şünüyorlar ve bu cevabı çılgınca alkı şlıyorlardı. Çocuk ruhludurlar Bu ne şeli ki şiler daha çocukken ilgi oda ğı olmu ştur ve bu özelliklerini hiçbir zaman kaybetmemek için içlerindeki çocu ğu kaç ya şına gelirse gelsinler hep ortaya çıkarırlar. Bir gün Sultanahmet Meydanı'nda imza günüm vardı. A rabayla Sultanahmet'e geldik. Đçeri araba girmedi ğinden kalan yolu yürüyerek gitmek zorunda kaldık. Y ol üzerinde de çe şitli yiyecekler sıralanmı ştı. Yürürken sarı karakterli asistanımın gözüne birden güzel bir profiterol ili şmiş. "Hocam şunu görüyor musunuz?" dedi. Derken kendimizi birden profiterol yerken bulduk! Her zaman parlak fikirleri vardır Yeni şeyler üretmeyi iyi bilirler. Her yeni gün ve her ol ay için renkli fikirleri vardır. Di ğer karakterlere sahip ki şilere göre her i ş için etkileyici bir alternatif bulurlar. Her zaman yeni fikirler ve sürprizlerle ortaya çıkarlar . Đstanbul Büyük şehir Belediyesi'nin üst düzey yöneticilerine e şleriyle birlikte Đlgaz Da ğları'nda güzel bir tesiste seminer vermi ştim. Aileler yanlarında çocuklarını da getirmi şlerdi. Tesiste bir hafta kalacak, hem e ğitim alacak hem de e ğleneceklerdi. Aykut Açkalmaz'la birlikte çocuklar için de bir e ğitim planladık. Çocuklara hafıza e ğitimi, ilginç oyunlar ve bir tiyatro oyunu ö ğrettik. Son günün ak şamı bir çocuk balosu yaptık. Rengarenk 44 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim süsler ve balonlar arasında çocuklar mükemmel bir g österi sundular. Aykut'la ikimiz balo salonuna palyaço kıyafetleriyle girdi ğimizde katılımcılar çok şaşırmı şlardı. Gösteri sonunda konu şan daire ba şkanlarından biri e ğitimler konusunda şöyle söyledi: "Hocam, biz burada çocuklarımızın ne kadar kabiliyetli olduklarını gördük." Ben e ğitimlerimde sürekli olarak aile içi etkili ileti şimden ve erkeklerin e şlerine kar şı daha nazik olmalarından bahsetmi ştim, gösterinin sonunda konu şan ba şkanlardan birinin söyledi ği söz herkesi çok güldürdü. Ba şkan şöyle demi şti: "Bu seminerlerden sonra hepimiz 'light erkek' olmayı ö ğrendik!" Đkna edicidirler Sarı karakterli insanların sıcak ve samimi tavırlar ı, kar şı tarafın önce yumuşamasını sonra da onunla diyalog kurulacak ortamın o lu şmasını sa ğlar. Bu ki şiler sıcak bir tebessümle asık suratlı bir insanla bile ileti şim kurmayı başarırlar. Herhangi bir konuyu veya bir problemi öyle ya da böyle bir şekilde sonuca ba ğlarlar. "Her sorun bir fırsattır." varsayımını birçok semin erimde dile getiriyordum. Bir gün bu gerçek oldu. Yolda giderken e şimden bir telefon geldi. "Hemen eve gel, senin için bir fırsat var!" der gi-vdi. Eve gitti ğimde beni bekleyen fırsat, iki icra memuruydu! ir arkada şıma kefil olmu ştum, o borcunu ödeyemeyince şirketin avukatları parayı benden almak için gelmi şlerdi. O günlerde ekonomik durumum çok iyi de ğildi ve bu parayı ödeyebilecek durumda de ğildim. Ama onları ikna edebilece ğimi biliyordum. Her ikisine de "Negatif Limanlardan Pozitif Sulara" adlı kitabımı hediye ettim. Kitabı incelediler ve b ana kitapla ilgili birkaç soru sordular. Bunun üzerine yarım saat kadar konu şmamı dinlediler. Niçin geldiklerini unutmu şlardı. Sonra borcumu ödeyebilece ğim şekilde taksitlere böldüler. Bu kadarla da kalmadı. Bir müddet sonra o şirketin genel müdürlük binasında çalı şanlara seminer veriyordum! 4 Farklı Karakterin Özellikleri 45 Đnsanlarla çabuk kayna şıp arkada ş olurlar

Sarı karakterli ki şiler çabuk kayna ştıklarından dolayı çok çabuk arkada ş edinirler. Onlar otobüste bile kendilerine arkada ş bulan tiplerdir. Ama ne yazık ki, o konuda da unutkandırlar. Onların birçok arkad aşı olsa bile, bir hafta içerisinde en az on ki şiyi arayacaklarını söyleyip, o sırada ba şkalarını tanıyıp di ğerlerini unutabilirler. Mesela, ertesi gün için üç ki şiye söz verebilirler; ancak sabah ilk kar şıla ştıkları insan ile günlerini geçirirler. Bundan dola yı da genellikle kendilerine gelen telefonlar sitemlerle doludur. Bir de i şlere hemen gönüllü olurlar. Ama bunların da sadece bir kısmını hatırlar ve yeri ne getirirler. Elinizdeki kitabın yazımının bitti ği günlerde, kitabın son haline gelmesi için mavi karakterli ve edebiyat konusunda bana katkısı olaca k birine ihtiyacım vardı. Çünkü bana yardımcı olan Tu ğçe'nin de Safinaz'ın da bana benzeyen yönleri vardı . Ben tüm bunları dü şünürken Gölcük'ten Ebru Olur adlı bir bayan beni ar adı ve görü şmek istedi ğini söyledi. Kitabımla çok fazla me şgul oldu ğum ve kitabı son haline getirmek için arkada şlarla beraber bulundu ğum için Ebru'ya, fazla gönüllü olmadan "görü şebiliriz" dedim. Biz arkada şlarla kitabı son haline getirmeye çalı şırken Ebru Hanım bulundu ğumuz yere geldi. Kendisiyle kısa bir görü şme yaptık. On dakika içinde Ebru Hanım kendisini toplantı masasın da bizimle çalı şır halde bulmu ştu! Đşleri kolay yoldan halledecek parlak fikirleri vardı r Onlar her türlü i şten kurtulmaya çalı ştıkları için i şleri ba şlatan, parlak fikirler sunan ki şiler olmalarına ra ğmen i şleri bitirmek için ba şka insanlardan yardım almaya ihtiyaç duyarlar. 1 46 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM Çelik kralı Andrew Carnegie sarı karakterli bir i ş adamıymı ş. Küçükken hayvanlarla u ğra şmayı çok severmi ş. Andrevv Carne-gie'in çok sevdi ği tav şanları varmı ş. Bir gün bir tav şanın yavruları olur. Bütün yavruların yemini temin etmek zor bir i ştir. And-rew Carnegie arkada şlarına kim bir yavruya yem getirire onun ismini o yavruya o ki şinin verece ğini söyler ve o günden sonra tav şan yavruları hiç aç kalmaz. Çocuklar tav şan yavrularının isimlerini koyabilmek için bol miktarda yiyecek ta şırlar! Sorunlara ilginç çözümler bulurlar Sarı karakterli ki şiler sorunlarla kar şı kar şıya kaldıklarında zihinleri herkesten farklı çalı şır. Buldukları çözümlerse ço ğunlukla pratik ve ilginçtir. Sorunlarına çözüm ararken aynı zamanda e ğlenmeyi de ihmal etmezler. Erzurum'da Atatürk Üniversitesinde e ğitim veren eski bir dostum olan Nurullah Hocamızın ba şından geçen bir olay buna güzel bir örnektir. Sınıf ta Hüseyin adlı son derece haylaz ve her dersi kaynatmaya çalı şan sarı karakterli bir ö ğrencisi vardır. Ancak hocamız da sarı karakterlidir ve bir gün aklına parlak bir fikir gelir. Hüseyin her zamanki gibi derste konu şurken onu yanına ça ğınr ve der ki: "Hüseyin sana bir soru soraca ğım. E ğer bu soruyu bilirsen artık benim dersimde istedi ğin kadar konu şabilirsin ama soruyu bilemezsen bir daha dersimde h iç ağzını açmayacaksın." Hüseyin teklifi kabul eder ve h oca soruyu sorar: "Bir inek sürüsü bir derenin kenarından geçerken derenin di ğer tarafında ot olup olmadı ğını merak etmi şler. Aralarından bir ine ği derenin di ğer tarafına ot olup olmadı ğına bakması için göndermi şler. Kar şı tarafa geçen inek ot varsa ba şını sağa do ğru, ot yoksa sola do ğru sallayacaktır. Seçilen inek derenin kar şısına geçer ve ara ştırmasını yaptıktan sonra ba şını arkadan öne do ğru sallar." Bu hikayeyi anlattıktan sonra hoca Hüseyin'e sorar: "Söyle bakalım Hüseyin, niçin bu inek ba şını arkadan öne do ğru sallamı ş?" Hüseyin epeyce dü şündükten sonra "Hocam ben o ine ğin niye öyle yaptı ğını anlayamadım..." der. Hoca derhal cevabı yapı ştırıp; "Merak etme Hüseyin, öbür inekler de bunu anlayama- 4 Farklı Karakterin Özellikleri 47 mış!" deyince sınıfta büyük bir kahkaha kopar ve Hüsey in o günden sonra devam mecburiyeti olmayan hocanın dersine giremez. Çünkü arkada şları onu her gördüklerinde inek sesi çıkararak selamlıyorlardır. Çok meraklıdırlar

Bu karakterdeki insanların merakları di ğer insanlardan daha farklıdır. Bu ki şiler olayların arkasındaki gerçekleri merak ederler . Çünkü sürprizlere ve ilginç olaylara her zaman hazırdırlar. Uzun yıllar masa tenisi sporuyla me şgul oldum. Ekibimiz tamamen sarı karakterli ki şilerden olu şmuştu. Biz tam 4 ki şiydik ve her gitti ğimiz yerde kendimizi belli ederdik. Adana'da yapılan bir şampiyonada bir müsabaka sonrası Adana'nın en güzel lokantalarından birinde yemek yiyorduk. Yemekler çok lezzetliydi. Ancak biz garsonların büy ük bir tepsi içerisinde ta şıdıkları beyaz renkli şeyin ne oldu ğunu anlayamamı ştık ve hepimiz merak içerisindeydik. Bunun Adana'nın özel bir yeme ği oldu ğunu dü şünüyorduk. Garsonlardan birini ça ğırdık ve tepsi içerisindeki o beyaz renkli yemekten istedi ğimizi söyledik. Garson hangi yeme ği istedi ğinizi anlayamadı. Biz kendisine bir garsonun elindeki tepsiyi ve onun içi ndeki beyaz renkli yeme ği gösterdik. Garson önce gösterdi ğimiz yere do ğru baktı ve kahkahalarla gülmeye başladı. Neden güldü ğünü sorunca bize şöyle cevap verdi: "Beyefendi onlar yemek de ğil. Yemekten sonra mü şterilerimizin ellerini yıkaması için masalanna götürdü ğümüz köpüklü sabun." sorı 48 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4X4'LÜK ĐLETĐŞĐM Bunu söyledikten sonra garson bize hangi şehirden geldi ğimizi du ğunda Đstanbul'dan geldi ğimizi söylemekte zorluk çektik! B. Mavi Karakterli Ki şilerin Özellikleri Mavi Karakter Mükemmeliyetçi, düzenli, planlı, programlıdır Ayrın tı dü şkünü, dosyalar bile numaralıdır Onlar için her şey zamanında titizce olmalıdır Duygularını saklar mantık a ğırlıklıdır Yaratılı şta nazik, hassas, kibar tiplerdir Hasta olmamak için a şırı tedbirlidir Misafir gelecekse önceden haberlidi r Detayları dü şünür, her şeyi bilmelidir Onları herkes sever, idealist olurla r Kusurları görür, dostça uyarırlar Biraz rahat olsalar mutlulu ğu bulurlar Önce planlar, sonra hedefi vururlar Görünü şte şık giyimli bakımlıdır Şüpheci yapıda içine kapanıktır i şinde dikkatli ve a şın duyarlıdır Kültürlü, yetenekli, insan odaklıdır Elementi topraktır, sularla şenlenir Her türlü zenginlik yerinde i ş/enir Maviler harmanlama bereketlenir Onlarla hedefe güvenle gidi lir 4 Farklı Karakterin Özellikleri 49 Mükemmeliyetçi olduklarından genellikle ideal ö ğretmenler olurlar. Mükemmeliyetçi olduklarından genellikle ideal ö ğretmenler olurlar. Fakat bazen konu şmalarında uygun sözcü ğü bulmak için lafı dola ştırıp dururlar. Do ğru kelimeyi bulduklarında ise kar şısındaki insan ondan daha fazla rahatlar. Duru şları, üst ba şları ve her şeyleriyle çok düzenlidirler. Her şeyleri düzen ve uyum içinde görünür. Mavi karakterli ki şiler kurallara çok ba ğlıdırlar. Ayrıca kendilerine o kadar kurallar koyarlar ki bu kuralların içinde bazen ken dileri de bo ğulabilirler. Çalı şma ortamlarına gelince, tam anlamıyla mükemmel ve p rofesyonel görünürler. Çekmeceleri, dosyaları tertip içindedir. Dosyaları genellikle numaralı, isimlenmi ş, yazıcıdan etiketlenmi ş ve her biri renklerle sınırlanmı ştır. Bu ki şilerin her şeyi planlı programlıdır. Kuaföre gidi ş saatlerinden alı şveri ş saatlerine kadar her şey belirlenmi ştir. Genellikle bir toplantıya vaktinde gelip geç çıkarlar. Çünkü ö ğrenmek iste ği konuyla ilgili detaylar henüz bitmemi ş olur. Bunun dı şında bu ki şiler hesaplı kitaplı tiplerdir. Hatta bunu da bazen abartırlar. Masalarındaki yüz dosyadan birine bir şey olsa hemen fark ederler ve bununla ilgili olarak da en çok çevrelerindeki sarı karakte rli ki şileri suçlarlar. Hassas insanlardır. Di ğerlerine nazaran daha kolay depresyona girebilirler . Çevreye ve hayata verdikleri mesajları "Bana kar şı anlayı şlı olun." şeklindedir. Strese tepkileri ise kabu ğuna çekilme, bir kitaba dalma, vazgeçme şeklinde olur.

50 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM Ayrıntılar konusunda mü şkülpesenttirler. Son derece titiz standartları, genellikle iltifat ve takdir sözlerini pek az kulla nmalarına yol açar. Bu durum bazen moral bozucu olabilir. Mavi karakterli bir am ir, sürekli olarak sarı karakterli çalı şanlarının düzensizli ğinden şikayet eder. Çoğu zaman karar vermede büyük sıkıntılar ya şarlar. Tek ba şlarına veya sadece birkaç ki şiyle birlikte olmaktan ho şlanırlar. Fazla el kol hareketi yapmazlar. Konuştuklarında ses tonları alçaktır. Konu şma hızları dü şüktür ve seslerinde çok az tonlama vardır. Duygularını açıkça ortaya koymazlar. Mantık a ğırlıklıdırlar, heyecanları ve duyguları ölçülüdür. Bu insanlar bir çatı şma sırasında sakin ve akılcı olabilirler. Kuralcı olduklarından kolay kolay de ği şmek istemezler. Mavi karakterli ki şilerin bazı özellikleri şöyledir: Mükemmeliyetçidirler Her şeyin kusursuz ve mükemmel olmasını isterler. Yaptık ları her i şte titizdirler. Detaylara a şırı derecede önem verirler, i şlerini ciddiye alırlar ve etraflarındaki insanların da bu şekilde olmasını isterler. Yapacaklarsa en iyisini yapmak, onların dü şünce tarzıdır. Ba şkalarının dikkatini bile çekmeyen küçücük detayları çok fazla önemserler. Görünümün e stetik olması için ellerinden geleni yaparlar. Bu konuda en güzel örneklerden bir i de şiirlerinde mavi karakterinin mükemmeliyetçi yönünü çok güzel bir şekilde sergileyen Yahya Kemal Beyatlı'ya aittir. Bir gün genç bir delikanlı Yahya Kemal Beyatlı'ya g elerek, "Üstat ben ya ressam ya da şair olaca- r Yaptıkları her i şte titizdirler. Detaylara a şırı derecede önem verirler, i şlerini ciddiye alırlar ve etraflarındaki insanların da bu şekilde olmasını isterler. 4 Farklı Karakterin Özellikleri 5i ğım. Henüz bir karar veremedim. Kararımda bana yardı mcı olur musun?" der. Yahya Kemal Beyatlı delikanlıya "Resimlerin ve şiirlerin yanında mı?" diye sorar. Delikanlı; " Şiirlerim yanımda." der ve Yahya Kemal Beyatlı'ya gö sterir. Yahya Kemal Beyatlı şiirleri okuduktan sonra delikanlıya şöyle der: "Sen ressam ol evladım." Delikanlı şaşırır ve "Ama daha resimlerimi görmediniz ki?" der. Yahya Kemal Beyatlı cevap verir: "Ama şiirlerini gördüm..." Daima tedbirlidirler Her türlü olası tehlikeye kar şı tedbirlidirler. Birkaç dakika içinde girdikleri ortamların risk de ğerlendirmesini yapar, acil durum planı bile tasarla rlar. Doğalgaz, deprem, kapı kontrolleri, hırsızlıklar gibi felaketlere kar şı gerekli hazırlıkları vardır. Bunun için sigortacılarla anla şma imzalayabilirler. Mamullerin, ilaçların son kullanma tarihine de mavi karakterli ki şiler çok dikkat ederler. Bir gün çikolata almı ştım. Me ğer küflüymü ş. Bunu epeyce yedikten sonra fark etmi ştim. Ama i ş i şten geçmi şti. Allah'tan hiçbir şey olmadı. Fakat i şin ilginç yanı bundan benim gibi sarı karakterli olan arkada şım Haydar a ğabeyin de yemesi idi. ikimiz de sarı karakterli oldu ğumuz için kontrol etmeden yemi ştik. Mavi karakterli bir ki şi bunu incelemeden asla yemezdi. Benim mavi karakterli e şim ürünlerin son kullanma tarihine çok dikkat eder. Evimizdeki ilaçların son kullanma tarihlerine bakma k e şimin görevidir. O kontrol eder, biz de kullanırız. Her zaman kurallardan yana olurlar Her zaman kurallara uyan ki şilerdir. Ayrıca kendileri kurallar koyarlar ve bu kurallar hem kendilerini hem de di ğer karakter- 52 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Kurallar koyarlar ve bu kurallar hem kendilerini hem de di ğer

karakterlerdeki ki şileri bazen sıkıntıya sokabilir. lerdeki ki şileri bazen sıkıntıya sokabilir. Ba şkalarının kurallara kar şı vurdumduymaz tavrı onları hayrete dü şürebilir. Onlar için hayat bir kurallar bütünüdür. Trafikte kuralları "Sarıda dur, kırmızıda kesinlikl e dur!" şeklindedir. Bunu "Sarıda geç, kırmızıda dikkatli geç..." şeklinde de ği ştiren bazı sarı karakterli ki şilere çok kızarlar. Ahmet Necdet Sezer mavi karakterli cumhurba şkanlarına en güzel örnektir. ABD başkanıyla görü şmesi olsa bile kırmızı ı şıkta makam arabasını durdurur ve bekler. "Anayasayı bir kere delsek ne olur?" diyen Turgut Özal'ın aksine her türlü kanunun anayasaya uygun olmasına haddinden fa zla bir titizlikle dikkat eder. Bilgi i şlem sorumlumuz Ümit Bey tipik bir mavi karakterlidi r. Sarı karakterli bir arkada şıyla bir gece saat ikide arabayla ilerli-yorken kır mızı ı şıkta durup beklemi şler. Arkada şı "Ümit Bey kimse yok, niye bekliyorsunuz? Etrafta araç bile yok." dedi ğinde "Ben 40 yıldır trafik kurallarına aykırı harek et etmedim, asla kurallara aykırı hareket etmem..." demi ş. Yine bir gün bowling oynuyordum. Yanımda da mavi ka rakterli bir oyuncu vardı. Ben oyunuma devam ederken dayanamayıp bana yakla ştı. Atı şlarımı yaparken topu tutu ş şeklimi görmü ş ve topun do ğru tutulma şeklini göstermek istemi şti. Benim için çok önemli de ğildi. Onun rahatlamasını sa ğlamak için dedi ğini yaptım. Derli toplu ve düzenlidirler Onlar için her şey yerli yerinde olmalıdır. Hayatlarında bir intiza m olsun isterler. Kullandıkları e şyaların yerli yerinde durmasına ihtiyaç duyarlar. H er eşyanın yerle ştirilece ği bölümler i şaretlenmi ş ve gruplandırılmı ş haldedir. Kaybettiklerinde veya izinsiz olarak e ş- 4 Farklı Karakterin Özellikleri 53 yalarına dokunuldu ğunda rahatsız olur-: lar. Kendilerine ait mekânlar onlar için çok önemlidir. Sokakta yürürken bile bir ba şkasının attı ğı çöpten rahatsız olup bunu kaldırabilirler. Bu ki şilerin cüzdanlarına baktı ğınızda her şeyin do ğru düzgün ve düzenli oldu ğunu görebilirsiniz. Oysa sarı karakterli ki şilerin cüzdanına baktı ğınızda karmakarı şık oldu ğunu görürsünüz. Mesela benim ceplerimde i şe yaramayan bir sürü evrak olur. Onları düzenleme enerjisini de kendimde bulamam. Tanıdı ğım mavi karakterli birisi vardı. Gece yatmadan evve l iki terli ğini simetrik olarak koymadıysa uyuyamazdı. Mutlaka ikis i de düzgün duracaktı! Bunun aksi bile onu sinir etmeye yeterdi. Yakından tanıdı ğım sarı karakterli bir ki şinin mavi karakterli e şi bir gün çok rahatsızlanmı ş, yataktan kalkamıyormu ş. Adamca ğız hanımına "Gel seni doktora götüreyim." demi ş. Ancak hanımının gidecek hali yokmu ş. Bunun üzerine e şi hanımının tansiyonunu ölçmesi için üst katlarındaki bir teyzeyi ça ğıraca ğını söyleyince mavi karakterli hanım paniklemi ş ve "Bir dakika..." deyip yata ğından kalkarak etrafı toparlamaya ba şlamı ş. Seminerlerimden birinde katılımcılardan biri bir ku tu çikolata getirmi şti. Çikolata kutusunu açarak bütün katılımcılara da ğıtmak istedim. Kutuyu açıp çikolataları gördü ğümde ters taraftan açtı ğımı anladım. Çikolataların hepsi ters Sokakta yürürken bile bir başkasının attı ğı çöpten rahatsız olup bunu kaldırabilirler. 54 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM dönmüştü. Çikolata kutusu bir müddet öylece masanın üzeri nde kaldı. Mavi karakterli Zerrin Hanım çikolataların ters durmasın a dayanamadı ve şöyle dedi: "Hocam ne olursunuz şu çikolata kutusunu tersine çevirir misiniz?" Olayların olumsuz yönlerini görüp kaygılanırlar Di ğer karakterdeki insanlar gibi hayata toz pembe bakmazlar, daha derin dü şünceli ve karamsardırlar. Di ğer insanların, özellikle san karakterli ki şilerin fazla önem vermedi ği bazı davranı şlara incinir, alınırlar. Olumsuz bir ele ştiri veya kötü sözün bütün gün

tesirinde kalıp kafalarına takarlar ve neden böyle söyledi diye dü şünürler. Đçlerine atarlar. Hayata çok iyi bakamamalarının sebebi ise riskleri hesap eden mükemmeliyetçi bir yapılarının olmasından kaynaklanır. Hatta bunu baze n çok abartırlar. Abarttıklarında da gastrit, ülser ve ba ş a ğrısı gibi hastalıklar onları bekler. Anlataca ğımız hikâye bunun çok güzel örneklerindendir: Đki ortaktan biri, uzun bir burna sahip oldu ğundan burnuyla ilgili ciddi kompleksleri vardır. Di ğer ortak uzun burunlu arkada şını yeme ğe davet eder. Adam eve gider ve mavi karakterli e şine "Yarın ak şam orta ğım eve yeme ğe gelecek, lütfen burunla ilgili bir söz söyleme!" der. Kadınca ğız ertesi günün endi şesiyle uyuyamaz. Burun olayını kendisine dert eder. Ertesi gün ak şama kadar hazırlık yapar. Her şey mükemmel olmalıdır. Fakat burun konusundaki en di şeleri ve Di ğer karakterdeki sıkılganlıkları içinden a tamamı ştır. , ... . Ak şam olur, misafir eve gelir. Ka- ınsanlar gibi hayata toz N ' a ... . , , din, kendi tela şından ve dikkatli ol- pembe bakmazlar, daha , . , , , ma dü şüncesinden dolayı büyük derin dü şünceli ve , . ,, , n , bir stres ya şamaktadır. O sırada karamsardırlar. küçük kızlan adamm k ar§ısmda oturmakta ve sürekli onun burnu- 4 Farklı Karakterin Özellikleri 55 na bakmaktadır. Kadın çay servisini yaparken kızını n muzur bir şekilde güldü ğünü görünce tela şlanır. Hemen onu odasına gönderir. Tam o sırada çay için şeker hazırlamadı ğını görür. Ve derhal şeker kasesini e şinin orta ğına uzatarak şöyle der: "Burnunuza şeker alır mısınız?" Planlı, programlı tiplerdir Plan program onların sloganıdır. Hayatlarının en ön emli planlandır. Ayrıntılı kayıtlar tutarlar, detayları önemserler. Organizasy ona dü şkündürler. En iyiyi onlar yapar. Çünkü her i şin en ince ayrıntısına kadar mükemmel olmasına çalı şırlar. Dü ğünlerde, partilerde, toplantılarda, dekordan, ikram dan fiyatlara kadar her şeyle ilgili ve her şeyden haberdardırlar. Plan ve programlarından taviz vermezler. Ba şkalarının plansız hareketlerini yadırgayabilirler. Benim tavsiyem, böyle bir ki şinin evine kesinlikle "çat kapı" gitmemenizdir. Gitmeden önce mutlaka haber verin. Çünkü onlar her şeyi güzel ve planlı, programlı isterler. Tabi derli toplu olma istekleri ni de unutmamak gerekir. Seminerlerimden birinde tanı ştı ğımız Rüçhan Bey anlattı ğım konulara çok ilgi duydu ve seminer aralarında benimle birçok çalı şmasını payla ştı. Planlı, programlı, son derece bilgili, uzun yıllar üst düze y yöneticilik yapmı ş mavi karakterli bir ki şiydi. Benim anlattıklarımla ya şadıkları arasında yakın bir ili şki kurmu ştu. Seminer sonunda kendisinin de bir kitap çalı şması oldu ğunu, bunu birlikte yazıp yazamayaca ğımızı sordu. Konu liderlikti. Ben ola bilece ğini söyledim ve birkaç i «fi 56 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim gün sonra bir kafede bulu şmayı kararla ştırdık. Ben bulu şma saatinden önce kafeye geldim ve onu beklemeye ba şladım. Elimde yazaca ğımız kitapla ilgili üç-dört sayfalık not vardı. Bir müd- : det sonra Rüçh an Bey de büyük bir bavulla içeri girdi. Ben onu bir seyahate gidecek sandım. S elamla ştıktan sonra bavulunu bir masaya koydu ve içinden liderlikle ilgili birço k kitap çıkardı. Ma- ;' sanın üstü dolmu ştu, ancak bavulun yarısı bo şalmı ştı. Bavulun di ğer yarısında ise liderlikle ilgili Đngilizce kitaplar vardı. Di ğer bir masaya da onları koydu. Benim yanımda ne getirdi ğimi sordu ğunda yapaca ğımız görü şmeden sonra dokümanlarımı getirece ğimi söyledim. Yaptı ğımız görü şme sonucunda e ğer mavi karakterli Rüçhan Beyle bir liderlik kitabı yazmaya kalkarsak bunu ancak be ş senede bitirebilece ğimizi anlamı ştım. Detaycı insanlardır

Başkaları için hiç önemli olmayan detaylar onlar için çok önemlidir. Onlar için her şeyin bir sırası ve prosedürü vardır. Bunlara uyulma dı ğında çok sinirlenirler. "Ya Bir Yol Bul Ya Bir Yol Aç Ya da Yoldan Çekil" a d lı kitabıyla yazarlık hayatına atılan ve daha sonra yazdı ğı kitaplarla okuyucularının be ğenisini kazanan Mümin Sekman her şeyini planlı, programlı ve düzenli yapan mavi karak terli bir yazardır. Mümin'in tertip ve düzenine hep imrenmi şimdir. Bir keresinde Mümin Sekman, Merzifon'a bir seminere gitmi şti. Bir ay sonra da oraya ben gittim. Seminerden sonra semineri düzenle yen arkada şlarla bürolarında oturuyorduk. Otobüsümün kalkmasına 15 dakika vardı . Herkes etrafta tela şla bir şeyler arıyordu. Onlara ne aradıklarını sordu ğumda, bana seminer ücretini koymak için uzun bir zarf aradıklarını söy- Başkaları için hiç önemli olmayan detaylar onlar için çok önemlidir. Onlar için her şeyin bir sırası ve prosedürü vardır. Bunlara uyulma dı ğında çok sinirlenirler. 4 Farklı Karakterin Özellikleri 57 lediler. Çok şaşırmı ştım. "Ne gerek var?" dedi ğimde bana şöyle cevap verdiler: "Hocam geçen ay Mümin Sekman geldi. Biz seminer ücr etini onun eline verdik ve bize seminere gelen bir e ğitimciye ücretini bir zarfın içine koyarak; üzerine de ismini yazarak vermemizi söyledi. Bu yüzden biz de sizin seminer ücretinizi içine koymak için uzun bir zarf arıyoruz." Ben "Buna gerek yok..." dedim ve zarfsız olarak par ayı aldım. Daha sonra Mümin'e bunu anlattı ğımda bana şöyle dedi: "Ben adamları e ğitmek için o kadar u ğra ştım. Sense her şeyi berbat ettin!" Meraklıdırlar, ara ştırmaya yöneliktirler Bu merakları sarı karakterli ki şiler gibi daldan dala her şeye atlayan cinsten değildir. Onların meraklan daha ciddi konulara yönelik tir. Her şeyin en kazançlı, en kaliteli, en uygun, geçerli yönlerine bakarlar. Onların merakları hiçbir şeyin geli şigüzel olmamasıyla ilgili detaylardır. Ö ğrenmeyi, ke şfetmeyi seven yapıları nedeniyle duydukları yeni kavramları ara ştırmaya koyulurlar. Bir medya firmasında çalı şan Mustafa Bey de tam bir mavi karakterli idi. Son derece düzenli bir insandı. Bir gün bana "O ğuz Bey, arabanızın benzin deposunu kaça dolduruyorsu-nuz?" diye sordu ve ben kendisine bilmedi ğimi söyledim. Çünkü bunca senedir benzin aldı ğım halde hiç dikkat edip de hesap-lamamı ştım. Bunun üzerine Mustafa Bey, önce depomun kaça dolaca ğını ve bu depoyla kaç kilometre gidebilece ğimi söyledi. Arkasından "Siz galiba şimdiye kadar hiç deponuzu doldurma-dınız O ğuz Bey." dedi ğinde ben çok şaşırmı ştım. Evet, gerçekten depomun kaça doldu ğunu ve tam depo ile kaç kilometre gidilebilece ğini bilmiyordum. "-meli, -malı" gibi ekleri fazlasıyla kullanırlar Olayların hiçbir zaman geli şigüzel olmadı ğını dü şünür ve her şeyi nedenlere dayandırırlar. Yapılacak her i şin de bir amaca yö- 58 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM Mavi karakterli ki şilerin en çok kullandıkları sözcükler "yapmalıyım, bitirme liyim" gibi sözcüklerdir. Bu kelimeleri kullanmayı azalttıklarında çok daha mutl u olabilirler. nelik olması gerekti ğine inanırlar. Mavi karakterli ki şilerin en çok kullandıkları sözcükler "yapmalıyım, bitirmeliyim" gibi sözcüklerdir. Bu kelimeleri kullanmayı azalttıklarında çok daha mutl u olabilirler. Danı şmanlı ğını yaptı ğım Fatma Hanım, 30 ya şlarında, tipik bir ¦ I---------------------------------------1 mavi ka rakterliydi ve anne-baba- sıyla birlikte ya şıyordu. Babası sarı karakterli ve son derece rahat biriydi. Bu bayan, babasının çamurlu ayakkabılarla eve gelmesin den ve lekeli elbiselerle dola şmasından çok sıkıntı duyuyordu. Evdeki her şeyin derli toplu ve düzenli olmasını istiyor, bunlar olmayınca da geriliyordu. Yaptı ğımız danı şmanlık sonucunda kendisini sıkıntıya dü şüren, bu kendi koydu ğu birçok kuralı kaldırmasını istedim. Birkaç seans sonra iyice raha tlamı ştı. Bana yazılı olarak getirdi ği kâ ğıtta şunlar yazıyordu: 1. Babamın mutfak lavabosunda elini yıkamasına kızmadım. 2. Banyo küvetini kirletmesine ses çıkarmadım.

3. Kurban bayramında kurban kesmek için götürd üğü bıçaklardan birisini kaybetmesine hiç kızmadım. 4. Katıldı ğım seminerlerden sonra eve gidince ilk defa kendimi hiç ele ştirmedim. Daha sonraki seanslarda bu kuralları kaldırma i şlemi devam etti ve Fatma Hanım şu anda eskisinden çok daha mutlu bir hayat sürüyor. Riskleri önceden görürler Daha bebekken her şeyi izlemeye ba şladıklarından, görünenin perde arkasını da görebilirler. Đnce ve derin dü şünce yapıları di ğer renklere oranla, riskleri fark etmelerine yardımcı olur ve 4 Farklı Karakterin Özellikleri 59 bir konuda ara ştırma yapmadan karar vermezler. Yarını bugünden dü şünür, olayları gerçekle şmeden önce tasarlar ve de ğerlendirirler. Kar şıla şacakları olaylar hakkında zihinlerinde en azından bir tane fikir var dır. Kendisiyle çalı ştı ğımız mavi karakterli Ümit Bey, bir seferinde, kırmı zı-sarı karaktere sahip olan e ğitim koordinatörümüz Nurhan Hanım ile bana "Siz sak ın diz üstü bilgisayar almayın, dü şürür ve kırarsınız!" demi şti. Bir defasında, Nurhan Hanım ve e ğitim verdi ğimiz şirketin genel müdürü ile bir seminer takibi için Arnavutluk'a giderken, genel mü dürün elinde bir dizüstü bilgisayar vardı ve pasaport kontrolünden geçmek iç in sıra beklerken Nurhan Hanım kaza ile genel müdürün bilgisayarını dü şürmüştü. Ancak bilgisayarın kılıfı çok sa ğlam oldu ğundan bir şey olmamı ştı. Ümit Bey haklıydı! Mavi karakterli biri olarak riski önceden sezebilmi şti. Ciddi ve a ğırba şlıdırlar Mavi karaktere sahip olanlar gürültüyü, bo ş lafı ve kaosları sevmezler. Đli şkilerinde mesafeyi ve ciddiyeti benimserler. E ğlenirken bile mesafeli olunmasını isterler. Kendileri de saygıyı en iyi şekilde sunarlar. Sessizli ği, yalnızlı ğı severler. Sıkıntılı zamanlarında yakınların deste ğine hep ihtiyaç duyarlar. Ba şkalarını heyecanlandıran ve e ğlendiren olaylar onlara sıkıcı ve boş gelebilir. Sarı karakterli bir ki şiyi e ğlenceli gelen bir şey, mavi karakterli bir ki şiyi utandırabilir. 60 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Đli şkilerinde mesafeyi ve ciddiyeti benimserler. E ğlenirken bile mesafeli olunmasını isterler. Kendileri de saygıyı en iyi şekilde sunarlar. Bir gün ailece bowling oynamaya gitmi ştik. Ben çok e ğleniyordum ve özellikle topu normalin üstünde bir yükseklikten atıyordum. T op "Güüüm" diye bir ses çıkıyordu. Ben müthi ş e ğlenirken mavi karakterli e şim i şaret parma ğını a ğzına koymuş ve ne kadar ayıp der gibi bana bakıyordu. Bana e ğlence gibi gözüken şey, mavi karakterli e şimi utandırmı ştı. Kızımla beraberken arabayla bir tünelin altından geçerken avazımız çıktı ğı kadar ba ğırmak en büyük zevkimizdi. Ancak bunu bir gün e şimin yanında yaptık ve bize verdi ği tepkiden sonra bir daha yanımızda mavi karakterli biri varken bunu yapmamay a karar verdik. Standartları yüksektir Her şeyi olabilece ğinin üstünde dü şünürler ve olabilecek en iyi standardı yakalamak için her türlü çabayı sarf ederler. Evler i, e şyaları son derece zevkli ve dikkatli bir şekilde düzenlenmi ştir. Giyim ku şamları da kendilerine en yakı şan biçimdedir. Herkes tarafından be ğenilen ve derli toplu bir tarza sahiptirler. Ba şkaları için çok iyi hatta mükemmel görünen şeyler onlar için standardın altında olabilir. Bu özellikleri arkada ş seçerken de seçici davranmalarına neden olur. Yapaca ğı i şleri do ğru ve zamanında bitirmek için ellerinden gelen her şeyi yaparlar. Danı şmanlı ğını yaptı ğım bir şirketin mavi karakterli olan kalite kontrol müdürü Engin Bey, kırmızı karakterli genel müdür Bülent Be ye aylarca çalı şarak önemli bir rapor hazırlar ve bunu sunmak için büyük bir he vesle bekler. Sonuçta titizlikle ve ayrıntılarıyla üç saatlik bir sunum o lu şturur. Sunum vakti gelince genel müdür, kalite kontrol müdürünün odasına gelir ve Engin 4 Farklı Karakterin Özellikleri 61

Beye bütün raporu anlatmak için sadece üç dakikası oldu ğunu söyler. Engin Beyin iki aya ğı bir pabuca girer fakat neticede üç dakika olmasa da 15 dakikada bütün raporu özetleyerek bu konudaki yetene ğini sergiler. Yeteneklidir Hayal güçlerini becerilere ve sanata yönelik kullan ırlar. Gra-fiker, ressam, şair veya filozoflar ço ğunlukla bu gruptan çıkar. Onlar çevrelerindeki güzellikleri görsel olarak ortaya çıkaracak şekilde içlerindeki duyguları harekete geçirmeyi çok iyi bilirler. Son derece yetenekli ve yazdı ğı kitaplarla e ğitim dünyasına büyük hizmetleri olan Ahmet Mara şh Hocamız bu karakterin en güzel örneklerinden biri dir. "Evde Okul Okulda Kalite" adlı kitabı e ğitimciler ve anne-babalar tarafından çok beğenilen bir kitaptır. Bir gün Ahmet Hocayla "Evde Ok ul Okulda Kalite" adlı kitabın içinden alınan örneklerle bir seminer verme yi kararla ştırdık. Dokümanları hazırlamak Ahmet Hocanın, semineri verm ek de benim görevimdi. Ahmet Hoca titiz bir çalı şmayla kitabın içeri ğindeki bilgileri seminer notu haline getirdi ve yakla şık 10 gün öncesinden bana verdi. O günlerde i şlerim çok yo ğundu ve son güne kadar notlara bakamadım. Seminer verece ğim günün sabahı seminerimde gösteri yapacak iki çocu ğu ve annelerini alarak seminer salonuna do ğru yola çıktım. Yolculu ğumuz 45 dakika kadar sürdü. Yolculuk sırasında ben seminer notlarını çocuklardan birinin annesi olan Sevil Ha nıma verdim ve bana okumasını söyledim. Saat 9:30'da gidece ğimiz yere vardık. Seminer saat 10:00'da başlayacaktı. Salonun yanındaki bir pastaneye oturduk ve ben seminerin ana hatları-ı nı gösteren bir zihin haritası çiz- Başkaları için çok iyi hatta mükemmel görünen şeyler onlar için standardın altında olabilir. Bu özellikleri arkada ş seçerken de seçici davranmalarına neden olur. I 62 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM dim. Zihin haritasında sadece anahtar kelimeler var dı. Saat 10:00'da salona girdim ve Ahmet Hocayla kar şıla ştım. Ahmet Hoca "Her şey tamam mı?" dedi ğinde "Evet hocam her şey tamam.." dedim. Notları sabahleyin okumaya ba şladı ğımı duysaydı kalp krizi geçirebilirdi. Salon çok kalaba lıktı. Seminer bitti ğinde herkes çok memnun olarak salondan ayrılıyordu. Geri dönerken yolda Ahmet Hocaya seminere nasıl hazırlandı ğımı anlattı ğımda çok şaşırdı. Bu olayda mavi karakterin yetenekleriyle sarı karakterin pratikli ğini birle ştirmi ştik. C. Kırmızı Karakterli Ki şilerin Özellikleri Kırmızı Karakter Güçlü karalıdır, sadece kendisiyle yarı şır Benim dedi ğim gibi der, herkese karı şır Kaybetmeye dayanamaz, çalı şması sık/a şır Tutkuludur, tüm engellerle sava şır Adeta lider do ğmuştur, ba şka lider tanımaz Lider olmadı ğı ortamlarda bulunmaz Koyu tartı şmacıdır, herkese göre davranmaz Kırmızıları anlayabilirseniz sorun çıkarmaz Heyecanı hiç bitmez, sönmek bilmez ate şi Ondan etkilenir hayatına giren her ki şi Sonuç odaklıdır elinde kalmaz i şi Kendini belli eder bir ortama giri şi Olmazsa olmaz fıtraten ate ştir elementi Kızarsa kafası yakar Halic'i Levent'i Kendi kurallarım koyar uymaz ba şkasının ahengi

Dedikleri olmazsa gözü görmez cenk çelengi 4 Farklı Karakterin Özellikleri 63 Bir ba şkadır onun a şkı ve sevdası Cananı için kıyar cana bin defası Vaz geçmez, yılmaz önemli ise davası Dostuna kıyamaz varsa sevg i vefası Ses renginde vardır sanki büyük bir haykırı ş, Göz teması do ğrudandır kartal gibi kararlı bir bakı ş Haksızlı ğa hiç gelemez, çıkar ani ba şkaldırı ş Haklının hakkım vermektir en sevdi ği davranı ş Güçlü kararlı tiplerdir. "Az laf, çok i ş" derler. Sebebi ise sonuç odaklı olmalarıdır. Kırmızı karakterliler "Sadede gel" kel imesini çok kullanırlar. Herkesin onlar gibi dü şünüp, hareket etmesini isterler. Gereksiz konu şmalardan ve i şlerden ho şlanmazlar. Hep yapacak i şleri ve alınmı ş kararları vardır. Önemli olan onlara göre i şin özünü anlamak ve sonucu elde etmektir. Bu yüzden kararlarını uygularken gözleri ba şka bir şey görmez. Đş yerinde ba şkasının odasına aniden girebilirler. Gerekti ğinde kar şılarındakinin zor durumda olmasını önemsemeyerek ke ndi istekleri için ba şkalarını rahatsız edebilirler. Genelde kafalarının dikine giderler. Özellikle onların sık yaptı ğı bir şey, kar şılarındakini kendi istedikleri gibi olmaya ve hareket etmeye zorlamalarıdır. Bu ki şiler için önemli olan, onlardan ho şnut olmanızdır. Çevreye verdikleri mesajları, "Benim dedi ğim gibi, ama hemen olsun." şeklindedir. Kırmızı karakterli ki şilerin genellikle "Ben kendimi çok fazla an- Kırmızı karakterli ki şilerin genellikle "Ben kendimi çok fazla anlattım, kendimden çok bahsettim. Biraz da sen 'beni' anlat!" şeklinde bir tavırları vardır. 64 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim lattım, kendimden çok bahsettim. Biraz da sen 'beni ' anlat!" şeklinde bir tavırları vardır. Yüksek ancak gerçekçi hedefler belirlemekten ve son ra bunları gerçekle ştirmeye giri şmekten büyük bir zevk duyarlar. Son derece ba ğımsız insanlardır, hedeflerini onların adına ba şkalarının koymasından çok kendi hedeflerini kendileri koymak isterler. En kötü kararın bile bir karar oldu ğuna inanırlar. Zaman yönetimi konusunda üstün bir becerileri vardı r. Göz temasları do ğrudandır, hatta bazen dinleyeni rahatsız bile edebilir. Konu şması hızlı ve tempoludur, ses tonlaması çok azdır. Çalı şma masaları ne sarı karakterli ki şiler gibi da ğınık ne de mavi karakterli ki şiler gibi çok fazla düzenlidir. Olması gerekti ği kadar düzene sahiptir. Kırmızı karakterli ki şilerin en temel özellikleri a şağıda belirte-, ce ğimiz başlıklar altında toplanabilir: 4 Hep dik durmaya çalı şırlar; kimseden yardım istemeyi sevmezler Zor durum larda di ğerlerine oranla daha güçlü olan bu insanların özler inde zora talip olma vardır. Yapılan günlük me şguliyetler onlar için i ş de ğildir. Herkesin yapamadı ğı i şleri üstlenmek onlara zevk verebilir. Yapılması zor olan i şleri yaparak sürekli kendilerini geli ştirirler. Ço ğu insanın imkansızlıklar kar şısında pes etmesine ra ğmen, zorluklar onları daha da motive eder ve bunlar ı kendi ba şlarına aşabilirler. Gerçek ba şarıların zorlukların ' arkasında oldu ğuna inanırlar. Tipik bir kırmızı karakter olan, güçlü ve kararlı y apısıyla hayatını ba ştan kuran Düzceli Teyzenin ya şadıklarını sizlerle payla şmak istiyorum: Seminerlerimde katılımcıların "Düzceli Teyze" diye tanıdı ğı Ne- Çalı şma masaları ne sarı karakterli ki şiler gibi da ğınık ne de mavi karakterli ki şiler gibi çok fazla düzenlidir. Olması gerekti ği kadar düzene sahiptir. 4 Farklı Karakterin Özellikleri 65 bahat Ünlütürk, Düzce depreminde yakınlarını ve tüm mal varlı ğını kaybettikten sonra hiçbir zaman "Bunlar neden benim ba şıma geldi?" diye sormamı ş. "Ben bundan sonra ne yapabilirim?" diye sormu ş ve hat sanatıyla u ğra şmaya karar vermi ş.

Önceleri bunu sadece oyalanmak için yapıyormu ş. Ancak daha sonraları, ortaya koydu ğu eserleri gören uzmanlar çok şaşırmı şlar ve ona yardım etmeye başlamı şlar. Đlk sergisini benim de seminerler verdi ğim Altunizade Kültür Merkezi'nde açan Düzceli Teyze daha sonra bu sergilerini çok farklı yerlere ta şımı ş. Basında ve medyada geni ş yer bulan çalı şmaları bütün uzmanlar tarafından tam not almı ş. Sergisinin açılı şını birçok ünlü belediye ba şkanı ve politikacı yapmı ş. Kırmızı karakterin bütün güçlü yanlarına sahip olan Düzceli Teyze'nin yeni bir sergi açtı ğını duyarsanız mutlaka eserlerini görmeye gidin, da ha da önemlisi gülümseyen yüzündeki o kartal bakı şlarını görün ve hayata daha farklı gözlerle bakın. Kendilerini daima "haklı" görme e ğilimleri vardır Bu ki şiler haklı oldukları konuda iddiacıdırlar. Bu iddia larını sonuna kadar götürürler. Haklı olmalarını sa ğlayacak bütün ayrıntılara ula şmak, en büyük özellikleridir de diyebiliriz. Ço ğu zaman hareketlerinin arkasındaki güdü, haksız konumuna dü şmeme iste ğidir. Bu sebeple hata yapma ihtimalini bile düşünmek istemezler. Di ğer insanların da haklı olabileceklerini fark ettiklerinde ve hatalarını anladıklarında esneklik yönündeki en büyük adımlarını atmı ş olurlar. Seminerlerimize katılan sarı karakterli bir yapıya sahip Tu ğ-ba'nın babası kırmızı karakterli bir ki şiydi. Asker kökenli ve disiplinli bir şekilde yeti şmiş olan Taner Bey kızına kar şı a şırı bir disiplin uyguluyordu. Taner Beyin kızları ile olan ileti şimindeki genel kuralı şuidi: 66 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim "Madde 1: Babalar her zaman haklıdır. Madde 2: Haks ız olduklarında da Madde l'deki kural geçerlidir." Bu yüzden her ikisi de il eti şimde büyük sıkıntılar yaşıyorlardı. Tu ğba ile çalı şmaya ba şladı ğımızda ona şunu söyledim: "Dünyada deği ştirebilece ğin tek ki şi sensin. Sen de ği şirsen ve daha esnek olursan göreceksin ki baban da de ği şecek." Babasına Tu ğçe hakkında bilgiler verirken de sürekli olarak kızına kar şı daha esnek olmasını ifade ediyordum. Her geçen gü n baba ile kızın arası daha da iyiye gidiyordu. Daha sonra her ikisi de ileti şim konusundaki kurallarını şöyle de ği ştirdiler: 1. Đleti şimimizin anlamı, aldı ğımız tepkidir. 2. Đleti şimdeki en önemli şey, esnekliktir. Ele ştirilmekten ho şlanmaz ve hiçbir sözün altında kalmazlar Baskı altında olmaktan, emir kipinden ve ele ştirilmekten ho şlanmazlar. E ğer kırmızı karakterli bir ki şiyi ele ştirecekseniz önce onunla uyum sa ğlamalı ve sonra bu ele ştirinizi yumu şak bir üslupla yapmalısınız. Ele ştiriye derhal tepki verirler, bu tepki bazen sert olabilir. Emir cümlel eri kullanarak onları kolaylıkla yapacakları i şlerden bile so ğutabilirsiniz. Kendilerine söylenen manidar sözlere veya haksız el eştirilere aynı ustalıkla cevap verebilme yetene ğine sahiptirler. Milli şairlerimizden Mehmet Akif Ersoy da kırmızı karakter li bir şairdir. Bunu şiirlerinden de çok rahat anlayabiliriz: Bir gün Mehmet Akif Ersoy bir konu şma yapıyordur. Konu şmasının sonunda patavatsız bir genç şöyle bir soru sorar: Baskı altında olmaktan, emir kipinden ve ele ştirilmekten hoşlanmazlar. E ğer kırmızı karakterli bir ki şiyi ele ştirecekseniz önce onunla uyum sağlamalı ve sonra bu ele ştirinizi yumu şak bir üslupla yapmalısınız. 4 Farklı Karakterin Özellikleri 67 "Siz aslında veterinerdiniz de ğil mi?" Mehmet Akif Ersoy delikanlıya bakarak şöyle cevap verir: "Ne o evladım, bir derdin mi var?" Kararlı, i ş bitirici ve sonuç odaklıdırlar Kırmızı karakterli biri daha i şin ba şında, hızlı karar verme yetene ğinden dolayı sonucu çoktan görmü ş ve bir i ş konusundaki kararını vermi ştir bile. Her i şin, başından çok, sonunu merak ederler. Çünkü karar verdik leri anda harekete geçmeli

ve derhal i şe ba şlamalıdırlar. Hayatın her alanında onların bu karar lı yapısına ihtiyaç vardır. Çünkü en büyük karga şalarda bile hızlı ve do ğru karar alabilir, tekrar düzeni sa ğlayabilirler. Getirdikleri pratik çözümlerle pek ço k ki şinin içinden çıkamadı ğı karı şıklı ğı önleme yetene ğine sahiptirler. Recep Tayyip Erdo ğan bu karakterdeki ki şilere en iyi örneklerden biridir. Đstanbul Belediye Ba şkanlı ğı'na aday olmadan çok önce ba şbakan olmayı kafasına koymuştu. Bu yüzden Đstanbul Büyük şehir Belediye Ba şkanlı ğı elinden alındı ğında yeni bir hedef belirledi ve ba şbakan olmanın planlarını ve yeni yollarını aramaya ba şladı. Aldı ğı cezadan dolayı hapis yatması onu yıldırmadı; tam tersine daha da kamçıladı. Zaten kırmızı karakterli biri iç in zorluklar, onu daha da kamçılayan ve harekete geçiren iyi birer motivasyon unsurudur. Partisinin seçimi kazanması ve kendisinin ba şbakan olamaması onu etkilemedi. Bir yolunu buldu ve sonunda hedefi olan ba şbakanlık koltu ğuna oturdu. Bir ba şkası için biti ş olan bir olay, onun için bir ba şlangıç olmu ştu. Gençlik yıllarındaki koyu kırmızı karakterli Recep Tayyip Erdo ğan yıllar geçtikçe daha esnek olmayı ö ğrenerek hedeflerine ula şmakta zorluk çekmedi. Ayrıca kırmızı karakterli e şi Emine Erdo ğan'la olan uyumunda bu ba şarısının önemli bir rol oynadı ğını ifade edebiliriz. 68 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM Küçük ya ştan itibaren ba ğımsız hareket etmeye alı şıktırlar; yönlendirilmek istemezler Kırmızı karakterli ki şiler, kendi kararlarını kendileri vermek isterler. Başka insan-ıarın kararı onları çok fazla ilgilendirmez. Onlar kendi akıllarına koyduklarını uygulayan tiplerdir. E ğer birlikte yapaca ğınız şeylerde aldı ğınız kararlan onlarla birlikte almadıysanız onu asla uyg ulamazlar. Kırmızı karakterli o ğlum Ekrem küçükken masa tenisi sporuna benim iste ğimle başladı. 11-12 ya şlarında Đstanbul şampiyonu oldu. Çok ba şarılı idi, fakat büyüyünce kendisi istemedi ği için de bu sporu bıraktı. Nedeni ise kendisinin b ir kırmızı olmasından dolayı idi; çünkü ba şlangıçta bu sporu yapmak onun kararı değildi... Kırmızı karakterli bir babanın, kendisiyle aynı kar akterde 3 ya şında bir o ğlu vardı. Babanın anlattı ğına göre ne yaparsa yapsın çocuk dı şarı çıktıklarında bir türlü babasının elini tutmak istemiyormu ş. Endi şelenen baba dü şünmüş ve çocu ğunun kırmızı karakter özelliklerini görüp onunla bu şekilde ileti şim kuramayaca ğını anlamı ş. Çocu ğuna, "O ğlum haydi beni markete götür..." demi ş. Çocuk babanın bu davranı şına olumlu yanıt vermi ş ve babasının elini tutarak onu markete götürmü ş. O günden sonra da baba çatı şmaya mahal vermeyecek şekil-• de çocu ğunun bu yönünün farkında olarak onunla ileti şime geçme yolunu tercih etmi ş. Amaca yöneliktirler, ani kararları ile insanları şaşırtabilirler Ula şmak istedikleri hedefler adeta onları bu hedeften ba şka her şeyden soyutlar. Ço ğu zaman di ğer insanların memnuniye- 4 Farklı Karakterin Özellikleri 69 Kırmızı karakterli ki şiler, kendi kararlarını kendileri vermek isterler. Başka insanların kararı onları çok fazla ilgilendirmez. tini dü şünemeyebilirler ve istemedikleri halde tepki alabil ir, yalnız kalabilirler. Herhangi bir yerde, bir i ş kurumunda, seyahat esnasında veya aile içinde bir karar verirler. Kendilerine tâbi olan insanlar da b u karara uyarlar. Çok kısa bir süre içinde kararlarını ba şka bir yöne çevirebilirler. Birçok ki şi bu durumdan etkilenir. Fakat bu insanlar için di ğerlerinin dü şünceleri çok fazla önemli de ğildir. Onlar için insanların memnuniyetinden çok amaçlarını gerçekle ştirmeleri önemlidir.

Kendisine danı şmanlık yaptı ğım bir marketler zincirinin sahibi Zeki Bey bu karakterin iyi bir örne ği idi. Seminerlerime katıldıktan sonra Zeki Bey, al dı ğı eğitimleri şirketindeki çalı şanlarına da aldırmayı dü şünmüştü. Bunun üzerine kendisi ile çalı şanlarına yönelik, 6 günlük bir e ğitim anla şması yapmı ştık. Fakat Zeki Bey kırmızı karakterinin verdi ği "sonuç odaklılık" ile bazı detayları dü şünmemiş, kararlı ve ba ğımsız bir planla market çalı şanlarını üst üste 6 günlük e ğitime ça ğırmı ştı. Çalı şanlar hazırlıklı olmadıklarından bu kararı şaşkınla kar şılamı şlardı. Verdi ğim 6 günlük e ğitimlerde karakterleri anlatıp, karakter analizleri ni yaptırınca herkes Zeki Beyin tipik bir kırmızı oldu ğunu fark edince neden bu şekilde e ğitim planı yaptı ğını da anlamı ştı. Eğitimin olumlu sonuçlan ise tüm çalı şanları fazlasıyla memnun etmi şti. Önlerindeki i şe a şırı odaklanmaları yüzünden, sonuçlar konusunda yete rli değerlendirmeyi yapamayabilirler Kuvvetli içgüdüleri onların herhangi bir konuya yo ğun bir şekilde odaklanmalarını sa ğlar. Bir de ğerlendirme yaparken zor da 70 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Önemli kararlar alırken kırmızı karakterlerin çok çabuk karar vermemesi ve uzun vadeli sonuçları iyi de ğerlendirmesi gerekir. olsa birden karar verebilirler. Dü şünmeden verilen bu ani kararları • yüzünden problem ya şayabilirler. Daha esnek olup açık kapı bırakmaları gerekti ğini bazen hatırla- , mayabilirler. Kırmızı karakterli biri karar al- I_______________________ı madan önce çok iyi dü şünmeli ve objektif birilerine danı şmalıdır. Hele bir de önemli kararlar alırken kırmız ı karakterlerin çok çabuk karar vermemesi ve uzun vad eli sonuçları iyi değerlendirmesi gerekir. Seminerlerime katılan Ali Beyin kırmızı karakterin tipik özelliklerini ta şıdı ğını gözlemlemi ştim. Kendisi seminerlerime katıldıktan sonra 9 günl ük NLP Practitioner e ğitimi almaya karar vermi şti. Bu kararı üzerine Ali Bey, çalı ştı ğı i şyerinden izin istemi ş ve olumlu yanıt alamayınca da istifa etmi şti. Tabi bu olaydan benim haberim yoktu. Ali Bey aslında beni modelledi ğini zannederek e ğitim için i şini feda etmi şti. Ama aslında kendisi kırmızı karakterinin özellikler ini ta şıyan biri olarak kararına a şırı odaklanmı ş, bunun uzun vadeli sonuçlarını dü şünememiş ve iyi bir değerlendirme yapamamı ştı. Ancak katıldı ğı seminerden sonra gerek aile hayatında gerekse i ş hayatında kendisine yeni ufuklar açıldı. Özellikle e şinin bana telefon açarak te şekkür etmesi ve Ali Beydeki de ği şiklikleri anlatması, bir e ğitimci olarak hiçbir zaman unutamayaca ğım olaylar hanesine yazılmı ştı. Adeta lider do ğmuşlardır; aksi bir tarzı benimsemek istemezler Yönetm e içgüdüleri bir hayli fazladır. Komut vermeyi severl er. Maksatları kötü de ğildir, doğal olarak buna e ğilimlidirler. Herkesin kalkmasını, ko şmasını, atlamasını, çalı şmasını, her zaman kazanmasını isterler. Çocuk veya yeti şkin fark etmez, ilk i şe 4 Farklı Karakterin Özellikleri 7i aileden ba şlarlar. Di ğer akrabalara kadar uzanırlar. Genellikle küçük ya şlarda hedeflerini belirler ve kimsenin yönlendirmesiyle a maçlarından sapmazlar. Seminerlerimize katılan Safinaz Hanım 9 ya şlarında iken babası ile ayakkabı almaya çıkmı şlar. Kendisi bir ayakkabı be ğenmi ş ve babasına zorla onu aldırmak istemi ş. "Baba bu olmazsa olmaz. Ya alırsın ya da ben okula gitmem!" demi ş.

Tabi babası bu kırmızı karakterli kızına daha fazla kar şı koyamamı ş ve Safinaz Hanım sonunda ayakkabıyı babasına aldırmı ş. Hayatı boyunca annesine annelik, babasına babalık y aptı ğını ve tüm aileyi yönetti ğini söyleyen Safinaz Hanım çalı ştı ğı i şyerinde de bu güçlü yönünün özelliklerinden istifade ediyor. Özgüvenleri yüksektir Kendilerine güvenleri di ğer karakterdeki insanları şaşırtacak derecede yüksektir. Kendilerine olan inançları asla sekteye uğramaz, talip oldukları zor i şlerin altından kalkamayacakları bir i ş oldu ğuna inanmazlar. Her ortamda kendi ki şiliklerini rahatlıkla sergiler, herkesin kendi görü şlerine kar şı oldu ğu bir ortamda bile inandıklarından taviz vermezler. Kırmızı karakterli o ğlum Ekrem masa tenisi oynadı ğında ve maç son sayıya kaldı ğında daima kazanan taraf olurdu. Çünkü kar şı taraf son sayıda panik yaşarken Ekrem sakin bir şekilde smaç vurur ve maçı alırdı. Ayrıca üniversite sınavına giderken herkes çok heyecanlı iken Ekrem s on derece sakin bir sınav geçirmi şti. Hatta sınav sırasında bazılarının şeker, çikolata yemeleri ve bol bol su içmeleri ona çok garip gelmi şti. I 72 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM Kırmızı karakterler kendi imkânları ve güçleriyle çalı şırlar. Onlar için yapılan i ş kendi çabalarıyla yaptıklarında anlamını bulur ve onları tatmin eder. Ünlü şairlerimizden Necip Fazıl Kısakürek de kırmızı kara kterli biri idi. Şiirlerinde de bu karakterinin izlerine rastlamanız mümkün. Yazdı ğı her şiirde insanları eyleme ve giri şkenli ğe te şvik ediyordu. Sosyal hayatında da kırmızı yönü daima öndeydi. ____________ Bir defası nda Necip Fazıl Kısa- kürek'e birisi "Türkiye'de iki büyük şair var." diye bir yorumda bulunur. Necip Fazıl Kısakürek o ki şiye dönerek sorar: " Đkincisi kim?" Kendi hedeflerini kendileri gerçekle ştirmek isterler Di ğer karakterdeki insanlar herhangi bir konuda yardım almaya gönüllüdür. Ancak kırmızı karakterler kendi imkânları ve güçleriyle ç alı şırlar. Onlar için yapılan i ş kendi çabalarıyla yaptıklarında anlamını bulur ve onları tatmin eder. Başkalarının yardımlarından mutlu olmaz, hatta rahatsı z olurlar. Halk deyimiyle: "Aç yatarım, kuyru ğumu dik tutarım." tarzında hareket ederler. Kendisi kırmızı karakterli olan Üsküdar Belediye Ba şkanı Yardımcısı Mehmet Demiröz, bu konuda örnek olabilecek bir anısını şöyle anlatıyor: Đstanbul'a Đ.T.Ü. " Şehir ve Bölge Planlama Bölümü"nü kazandı ğında gelir. Üniversiteye ba şladı ğında ilk derste hocasının "Ra-pido temizlemeyi çok iyi bilin..." demesi üzerine, hocasının asistanına gide rek "Rapido temizlemeyi nasıl öğrenebilirim?" diye sorar. Asistanın kızarak "Madem bilmiyorsun, niye buraya geldin?" cevabını vermesi üzerine, "Ben buraya rapi do temizlemeyi ö ğrenmeye geldim." der. Son sınıfa geldi ğinde Mehmet Bey, bir proje hazırlar ve bunu 7 profe sör gözden geçirerek hatalarını düzeltir. 4 Farklı Karakterin Özellikleri 73 Mehmet Bey eve gitti ğinde de ği şmiş olan eski projesi için "Bu benim projem değil!" diyerek, bunu çöpe atar ve yeni bir proje için uzun süre u ğra şır. Bu son projesini profesörlere götürdü ğünde, "Bu bizim düzeltti ğimiz proje değil!" derler ve Mehmet Bey de "Bu yeni proje ile ben sizin ö ğrettiklerinizin sonucunu verdim. Sizlere çok te şekkür ederim. Şimdi ise bu projeden sadece iki şey beklerim: Ya sınıfta kalaca ğım ya da 100 tam puan alarak ba şarmı ş olaca ğım." der. Sonuçta Mehmet Bey, projesiyle birinci olur. Mezuni yet töre-' ninde dört sene önceki asistan da vardır.

Rektör Mehmet Beye "Hedefiniz neydi?" diye sorunca Mehmet Bey "Ben buraya rapido temizlemeyi ö ğrenmeye geldim." cümlesini tekrarlar. Bu cevapla asistan yapmı ş oldu ğu hatayı anlar ve Mehmet Beye gelip "Bir ki şinin 4 sene unutamayaca ğı bir sözü söylemek istemedim." deyip özür diler. M ehmet Bey bu cevaptan tatmin olmu ş ve istedi ğine ula şmıştır. Đş odaklıdırlar ve iyi organize ederler Yapılacak i şe odaklanır, sonuca ula şılacak yolları bilirler. Ba şkaları için i ş bölümü ve organizasyon zor görünürken onlar için bu nlar, hedefe ula şmada etkili ve gerekli bir çözümdür. Onlara sıkıldıklarında din lenmeye ihtiyaçları oldu ğunu söylemeyin, çünkü onlar tatilde bile i şlerini dü şünecek kadar i ş odaklıdırlar. Herkes e ğlenirken ya da e ğlenceden sonra, rahatlıkla ak şam otel odalarında i şleriyle ilgili planlar yapabilirler. Dizüstü bilgis ayarlarından bürolarını, i şyerlerini idare edebilirler. Bu durum e şlerini veya çevresindeki insanları bunaltabilir. Seminerlerimize katılan Ay şe Hanım bir defasında tatile gider- Onlara sıkıldıklarında dinlenmeye ihtiyaçları oldu ğunu söylemeyin, çünkü onlar tatilde bile i şlerini dü şünecek kadar i ş odaklıdırlar. ¦¦I 74 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim ken çantasının yarısını i şi ile ilgili kitaplarla doldurmu ştu. Tatilde sürekli kitap okuması ve cep telefonlarıyla i ş görü şmeleri yapması arkada şlarını çok şaşırtmı ştı. Ancak tatilden döndü ğünde okudu ğu kitaplarla ilgili bilgileri bana aktarırken çok mutluydu. Güçlü istekleri vardır ve asla vazgeçmezler Kırmızı karakterli ki şilerin güçlü istekleri vardır. Çünkü sıradan hedefl er onları motive etmez. Di ğer karakterlerdeki ki şilere çok zor gelen şeyler onları daha da motive eder. Adeta şöyle bir kuralları vardır: "Zoru yaparız, imkânsız biraz zaman alır!" Kafalarına bir şeyi koyduklarında onu gerçekle ştirene kadar u ğra şırlar ve asla vazgeçmezler. Bir gün Đsparta'dan Sıtkı Aslanhan adlı bir üniversite ö ğrencisi beni arayarak Đsparta'da i şadamlarına ve ayrıca halka açık birer seminer düzen lemek istedi ğini söyledi. Birkaç görü şmenin sonucunda seminer günlerini kararla ştırdık ve ben Đsparta'ya gittim. Önce Büyük Đsparta Oteli'nde i ş adamlarına yönelik bir seminer yaptık Đsparta'nın ileri gelen 150 i ş adamının katıldı ğı seminer çok başarılı geçti. Ardından büyük bir salonda halka açık bir seminer daha yaptık. Salon tıklım tıklım dolmu ştu. Çok ba şarılı geçen seminerden sonra evde Sıtkı'yla oturuyorduk. Kendisine şöyle dedim: "Sıtkı, çok ba şarılı bir organizasyon yaptın. Benim Türkiye'deki organizasyonlarımı da ya par mısın? Bunu yapacak birine ihtiyacım var." Bu sözüm üzerine Sıtkı aya ğa kalktı ve çekmecesinden bir kağıt çıkarıp bana uzattı. Ka ğıtta Sıtkı'nın hedefleri yazıyordu. Hedefler listesinin ilk iki maddesi şöyleydi: ? O ğuz Saygın'ı Đsparta'ya getirmek ? O ğuz Saygın'ın bütün organizasyonlarını düzenlemek. O gün Sıtkı'yla anla ştık ve çalı şmaya ba şladık. Sıtkı kırmızı karakterli bir yapıya sahipti ve kafasına koydu ğu her şeyi yapa- 4 Farklı Karakterin Özellikleri 75 bilecek güçteydi. Üç yıl boyunca bütün Anadolu'yu i l il dola ştık. Önce seminerlerimde sadece beni sunan Sıtkı daha sonra k üçük küçük konu şmalar da yapmaya ba şladı. Bir müddet sonra bir semineri ba ştan sona yapabilecek kadar tecrübe kazanmı ştı. Şu anda Đstanbul'da ve Anadolu'nun birçok yerinde çok başarılı seminerler veriyor. Türkiye'nin tanınmı ş i ş adamlarına ve siyasetçilerine e ğitimler veriyor. Ayrıca "Hayata Gülümse" adlı mükem mel bir kitap yazdı ve bu kitap ki şisel geli şim alanında en çok satanlar listesine girdi. Bu kitabı bana ve birçok anıyı payla ştı ğımız arkada şımız rahmetli Feyzullah Çırak'a ithaf etmesi de onun kırmızı kara kterinin altındaki dostluk duygusunun bir tezahürü. D. Ye şil Karakterli Ki şilerin Özellikleri

Yeşil Karakter Halim selim, sessiz uyumlu, sabırlıdır Đş güçten yorulmaz so ğukkanlıdır Arabulucu, sevecen, arkada ş canhsıdır | Çok az konu şur, yumu şak ba şlıdır Çatı şmadan kaçar, kavga gürültü sevmez Kendinden ödün ve rir, "hayır" demeyi bilmez Çevresiyle ilgilenirken kendim dü şünmez Ketumdur, duygularını açmayı beceremez Her halinden memnun, sevgi doludur ince espriler ya par, orta yolludur Đyi takip eder, takım ruhludur Saygılı, duygulu, hep huzurlud ur 76 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM • Yüzleri mütebbessim, ifade yüklüdür Sırlarım açık e tmez, çok güçlüdür Tarzı herkesi rahata kavu şturur Kendi fırtınasını içinde susturur Elementi sudur kana kana içilir Onlarla ömür güzel geçirilir Sevgi ve muhabbeti incelikle seçilir Sükunet sembolü, esenlik yelidir Orta yollu tiplerdir. Dikkat çekici hatalarda bulun mazlar. En belirgin yönleri her yerde mutlu olabilmeleri ve hallerinden memnuni yet duymalarıdır. Yeşil karakterli ki şiler "Sabreden dervi ş, muradına ermi ş." derler. Çok sabırlıdırlar. Ye şil karakterli çocuklar itaatkâr olduklarından anne- babalarını üzmezler. Ayırt edilmesi en güç olan ve zor anla şılan ki şilerdir. Dinlenmeyi severler. Akı şa uyum gösterirler. Fakat uyumlu görüntülerine alda nmamak gerekir. Çünkü kolay de ği şmezler. Đçten içe çok inatçıdırlar. Son gün kavramları yoktu r. Projeleri yarım kalmı ş olabilir. Ye şil karakterli ki şilerle olanlara bir tavsiyede bulunmak isterim: Ye şil karakterli ki şiler nasıl olsa kimseye "hayır" diyemezler deyip de onların bu yönlerinden istifade etmeyin. Çünkü içten içe çok üzülürler. Barı şçıl ve so ğukkanlı olan ye şil karakterli insanlar için yapabilece ğiniz en güzel şey, onlara saygı göstermektir. Bunu çok isterler. Ç evrelerine verdikleri mesajları "Lütfen bana saygı gösterin..." şeklindedir. Mavi karakterli ki şilere göre daha duygulu ve heyecanlı bir yapıya sah iptirler. Barı şçıl ve so ğukkanlı olan ye şil karakterli insanlar için yapabilece ğiniz en güzel şey, onlara saygı göstermektir. 4 Farklı Karakterin Özellikleri 77 Takım oyuncularıdır. Özellikle küçük gruplar halind e çalı şmayı, tek ba şına çalı şmaya tercih ederler. Öne çıkmaya çalı şmaz ve nadiren ba şkalarıyla çatı şmaya girerler. Başkalarını, fikirlerini açmaya te şvik etme konusunda beceriklidirler. Ba şka insanların katkıların-daki de ğeri görme konusunda oldukça yeteneklidirler. Çatı şan fikirleri bütün tarafların destekleyebilece ği bir senteze kavu şturma konusunda da becerileri vardır. Yani, uyumlu ili şkilere çok de ğer verdiklerinden çoğunlukla gergin havayı da ğıtırlar. Arka planda kalmaya özen gösterdikleri için birçok ekip çalı şmasında isimsiz kahramanlar olarak rol alırlar. Ba şka insanların hislerine kar şı özellikle duyarlıdırlar. Đnsanlar onlara güvenerek açılırlar. Fakat bazen ark adaşlı ğı abartır ve bu yüzden i şlerini ihmal edebilirler. Đnsanlarla olan ili şkilerine gere ğinden fazla zaman ve dikkat ayırabilirler. Di ğer karakterlere göre insanlar ve insan duyguları hakkında daha duyarlıdırlar. Çok insancıl olduklarından herkesin derdini dinlerler. Yalnız bu sabırlı tutum larının arkasından ani patlamalar meydana gelebilir. Göz teması konusunda da rahattırlar, yüz ifadeleri anlam yüklüdür. Sesleri sıcaktır ve seslerinin tonları oldukça dü şüktür. Otorite kullanma konusunda yufka yüreklidirler, kim i zaman bu otoriteyi yanlı ş kullanabilirler. Kırmızı karakterli bir hanım ile ye şil karakterli bir erke ğin evlili ğinde son söz hep ye şil karakterli erke ğe ait olur. Bu söz şudur: 'Peki karıcı ğım...' 78 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM . ; Çok hareketli ortamları sevmezler, çünkü bunu yapa cak enerjiyi bulamazlar kendilerinde. Yeşil karakter özelliklerinden bazıları şöyledir: Đnce ve dü şündürücü espri anlayı şına sahiptirler

Onlar sarı karakterdeki insanlar gibi sık sık espri yapıp fıkra anlatmayı sevmezler. Daha çok dinlemekten ho şlanırlar. Bir espri yaptıklarında ise bu espri ince nükteler içerir. Ancak bu espriler-deki inceli ği anlamak için insanların biraz dü şünmeleri gerekebilir. Çünkü çok dü şünüp az konu şan ki şilerdir. Ayrıca onlar ele ştiri almaktan çekinirler ve insanların onlara duydu ğu saygıyı zedelemek istemezler. Her şeyin ters gitti ği bir anda bile insanları ince esprileriyle tebessüm ettirebilirler . Bir gün ye şil karakterli arkada şım Ha şim Bey ile bir okula seminer vermeye gitmi ştik. Ha şim Bey, semineri ba ştan sona dinledi. Seminer çoklu zekâyla ilgiliydi. Çocuklarda 8 tür zekâ oldu ğundan bahsettim. Bunlar matematiksel, sosyal, bedensel, bireysel, sözel, müziksel, görsel ve tabiat zekası idi. Seminer ücretini Ha şim Bey tahsil etti ve arabaya bindik. Ha- şim'e "Çoklu zekayı anlayabildin mi?" diye sordum. "Çok iyi anladım O ğuz hocam." dedi. Ye şil renkli 20 YTL'leri kastederek: "Örne ğin bu zarftakiler tabiat zekâsı de ğil mi?" diye sordu. Çok rahattırlar Yeşil karakterli insanların rahatlı ğı her zaman çok dikkatimi -------------------------------, çekmi ştir. "Evin yansa bile içinde Daha çok dinlemekten yorganım var deme." sözü s anki on- hoşlanırlar. Bir espri lar ic-in söylenmi ş gibidir. Onların bu yapaklarında ise bu derece rahat °lmaları. kendilerini espri ince nükteler Psikolojik açıdan rahatl atırken etraf- lanndaki birçok insanı gerebilir. " Şimdi olmazsa ne olur sanki, daha 4 Farklı Karakterin Özellikleri 79 Başkalarının panik yaşadı ğı anlarda dahi son derece rahat olmaları, kendileri için avantaj sağlarken özellikle kırmızı karakterli ki şileri çileden çıkarabilir. sonra yapsak olmaz mı?" türü yakınmaları sık sık du yabilirsiniz onlardan. Onlar için şimdi yapmakla daha sonra yapmak arasında hiçbir far k yoktur. Bir karar alarak rahatlarını kaçırmaktan ho şlanmazlar. Rahat tavırları ile her zaman aynı dengeyi koruyabilirler. Ba şkalarının panik ya şadı ğı anlarda dahi son derece rahat olmaları, kendileri için avantaj sa ğlarken özellikle kırmızı karakterli ki şileri çileden çıkarabilir. Rahat ve sakin tavırlarıyla dikkat çeken yardımcım Yasin, ye şil karakterin tüm özelliklerini üzerinde ta şıyordu sanki. Hanımı Fatma ise onun tam zıddı kırmı zı karakter özellikleriyle dikkat çekiyordu. Ramazan b ayramından bir hafta önce e şi ona kızıp, küçük çocu ğunu da alarak ailesinin evine gitmi ş. Ailesine dü şkün olan Yasin ertesi gün bana gelip olayı anlattı. Kendisin e niçin hanımını ve çocu ğunu alıp evlerine geri getirmedi ğini sordu ğumda bana; "Hocam şurada bayrama az kalmı ş. Gitmi şken bari bayramda gideyim de bu arada hem onları al ırım, hem de bayramlarını kutlamı ş olurum..." dedi ğinde ye şil karakterli insanların rahatlıklarının hangi seviyelere kadar çıkabilece ğini çok daha iyi anlamı ştım! Kendileriyle barı şıktırlar Yeşil karakterli insanlar fazla ayrıntıcı ve büyük bek lentiler içinde olmayan bir yapıya sahip olduklarından her ortam ve durumda kendileriyle barı şıktırlar. Di ğer insanları çok sinirlendiren bir şey onların keyfini kaçırmayabilir. Kimseye kar şı kırıcı olmazlar. Bu tutumları nedeniyle kimse onl ara dü şmanlık beslemez. Çok gerekli görmedikçe insanları ele ştirmezler, herkesi oldu ğu gibi kabul etme dü şüncesi içindedirler. Di ğer karakterlerdeki in- 80 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Çok gerekli görmedikçe insanları ele ştirmezler, herkesi oldu ğu gibi kabul etme dü şüncesi içindedirler.

sanları küplere bindirecek bazı olaylara ho şgörüyle yakla şabilme-leri en güçlü özelliklerinden biridir. Buna verebilece ğimiz en iyi örneklerden biri Yıldırım Akbulut'tur. Ba şbakan oldu ğunda yıllarca kırmızı ve mavi karakterli liderler tara- I_______________________ı fından yönetilmi ş olan Türk halkı birdenbire ye şil karakterli bir ba şbakan gördüklerinde çok şaşırdılar. Turgut Özal'ın en çok güvendi ği ki şi oldu ğu için Yıldırım Akbulut o makama getirilmi şti. Son derece sadık, dürüst ve kendisiyle barı şık bir insandı. O tarihlerde medyada Yıldırım Akbulut hakkında fıkr alar üretildi. O, bu fıkraların hepsine gülüp geçti, hatta bir televizyo n programında kendisi de herkesi gülümseten şu fıkrayı anlatmaktan çekinmedi: "Yıldırım Akbulut bir tarihte bir devlet dairesinde • müdürken bir görevl i kendisine gelerek 'Müdür Bey, ar şivimiz çok dolu, tarihi geçmi ş bazı evrakları atalım mı?' diye sordu ğunda Yıldırım Akbulut şöyle cevap vermi ş: 'Önce fotokopisini çekin sonra atın!'" Di ğer karakterlere nazaran so ğukkanlıdırlar Her türlü zorlu ğun ortasında dahi so ğukkanlılıklarını yitirme- ; den sakin kalmayı ba şarabilirler. Biraz dü şünür ve o an için yapılması gerekene sakin bir şekilde karar verirler. Özellikle di ğer insanların öfkeden çılgına döndü ğü anlarda onların bu tavrı ortamı yumu şatır. Ayrıca hiç tela şlan ve aceleleri yoktur. Đnsanları pani ğe sürükleyen bir olayda ye şil karakterli ki şileri hemen fark edebilirsiniz. Çünkü onlar deprem anında bile tarzlarını bozmadan yürüyebilirler. Seminerlerimize katılan 118 servisi müdürünün, çalı şanlarından biri hakkında anlattı ğı hikaye bu karakterdeki insanlar hakkındaki ilginç örneklerden biridir: 118 gece servisinde çalı şan 4 Farklı Karakterin Özellikleri 81 Gülsüm Hanım deprem gerçekle şmeden önce gece saat 03:00 civarlarında çay molası verildi ğinde sa ğ gözüne rimel sürmü ş ve tam o sırada deprem olunca sol gözüne süremeden binadan dı şarı çıkmı ş. Ancak binanın dı şına çıktı ğında yaptı ğı ilk i ş, sol gözüne rimel sürmek olmu ş! Ayrıca seminerlerime katılan, buradan aldı ğı e ğitimlerle ki şisel geli şim dünyasıyla tanı şan, daha sonra Emniyet Müdürlü ğü ve ĐETT gibi büyük kurulu şlarda seminerler veren kırmızı karakterli Güler Sarıcı'nı n e şi ye şil karakterli bir ki şiydi. 17 A ğustos 1999 yılındaki büyük depremde insanlar büyük bir sarsıntı ve şokla yataklarından fırlarken Güler Hanımın e şi hiçbir şey olmamı ş gibi davranmı ş ve sonradan Güler Hanımın ısrarları ile dı şarı çıkmaya razı olmu ş. Çatı şmadan çok çekinirler Çatı şmayı engellemek için gerçekten inandıkları şeyi söylemek yerine kar şılarındaki ki şinin duymak istedi ği şeyi söyleyebilirler. Önceli ği kendilerinden çok kar şılarındakine tanırlar. Sorun çıkarmak istemezler. Kavga, gürültü ortamlarından kaçarlar. Her yerde in sanlarla iyi ili şkiler kurar ve çatı şma ortamından uzak olurlar. Gerekmedikçe konu şmazlar, konu ştuklarında ise kar şılarındaki ki şiye uyum sa ğlamak için gereken gayreti gösterirler. Kürüm Demir Çelik Firması adına Arnavutluk'a gidere k orada kurdukları fabrikada Türk ve Arnavut çalı şanlara seminer vermem istendi. Burada Türklerle ola n seminerim bittikten sonra sıra Arnavutlara geldi. A rnavut çalı şanların içerisinde son derece barı şçıl, sevecen, çay servisi yapan bir bayan dikkatimi çekti. O kadar sevecen bir tavrı vardı ki sanki her kese çay servisi yapmak için hazır bekliyordu. Seminere o da Çatı şmayı engellemek için gerçekten inandıkları şeyi söylemek yerine kar şılarındaki ki şinin duymak istedi ği şeyi söyleyebilirler. 82 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim katıldı. Seminerde farklı insan karakterlerini anla tırken ye şil karakterli insanların çatı şmadan çekindiklerini ve kendi söylemek istedikleri şeyler yerine sizin duymak isteyece ğiniz şeyleri söyleyeceklerini tercüman vasıtasıyla anlattım. Daha sonra Bayan Valiy'den bir çay rica ettim. Valiy dı şarı

çıktı ğında di ğer katılımcılara beyaz bir peçete gösterdim ve ben "Bu ne renk?" diye sordu ğumda cevap olarak hep bir a ğızdan "siyah" demelerini istedim. Burada önemli ola n Valiy'in aynı soruya ne diyece ğiydi. Biraz sonra Valiy içeri girdi, çayımı verdi, ben salondaki arkada şlara dönerek beyaz peçeteyi gösterdim ve "Arkada şlar, bu ne renk?" diye sordum. Hepsi bir a ğızdan üç kere "Siyah, siyah, siyah" diye bağırdılar. Sonra Valiy'e döndüm, ben bir şey demeden Valiy şöyle diyordu: "Siyah, siyah, siyah..." Parolaları; evde barı ş, i şyerinde barı ş ve cihanda barı ştır Yeşil karakterli ki şilerin arkada şları çoktur, muhalefet edenleri çok azdır, düşmanları ise hiç yok gibidir. Her yerde barı şçıl bir hayat isterler. Onların dünya barı şına katkıları çok fazladır. Ba şkaları için mutluluk; ba şarı, güç ya da disiplini ifade ederken onlar için mutluluk, huz ur ve barı ş içinde bir hayat demektir. Girdikleri her ortama huzur ve barı ş getirirler. Arnavutluk'taki Kürün Demir Çelik Firmasında Maksi adlı bir servis şoförüyle tanı ştım. Maksi hem bizi gezdiriyor hem de Arnavutluk'ta tercümanlı ğımızı yapıyordu. Maksi ye şil karakterli bir ki şiydi ve ye şillerin birço ğunun evlili ğinde oldu ğu gibi e şi de 4 Farklı Karakterin Özellikleri 83 Yeşil karakterli ki şilerin arkada şları çoktur, muhalefet edenleri çok azdır, dü şmanları ise hiç yok gibidir. güçlü kararlı kırmızı karaktere sahip bir bayandı. Maksi'den birçok Arnavutça kelime ö ğrendim. Anlattıklarımdan kendisinin ye şil, e şinin de kırmızı karakterli biri oldu ğunu ö ğrenmi şti. E şi hem kendisinin hem de Maksi'nin maa şını alıyor ve Maksi'ye harçlık veriyordu. Ye şil karakterli erkek kırmızı karakterli bayan evliliklerinde bu duruma çok rastlamı ştım ama Maksi'nin söyledi ği bir şey beni çok şaşırtmı ştı: "Hocam ben uzun süre Kürün'den kaç para aldı ğımı bilmiyordum, maaşımın ne kadar oldu ğunu ö ğrendi ğimde iyi bir kazancım oldu ğunu anladım ve çok sevindim..." dedi. Maksi bunları anlatırken durumun dan çok memnun oldu ğu ve eşini de çok sevdi ği her halinden belli oluyordu. Ayrıca Dı şi şleri Bakanımız Abdullah Gül, ba şarılı bir siyaset adamı olmasının yanında ye şil karakterin en tipik örneklerinden biridir. Recep Tayyip Erdo ğan'ın başkanı oldu ğu parti seçimi kazandı ğında geçici bir süre için ba şbakanlı ğı alacak bir ki şiye ihtiyaç vardı. Bu ki şinin barı şçıl, çatı şmalardan uzak, mütevazı ve gerekti ğinde ba şbakanlı ğı tekrar kendisine devredecek biri olması gerekiyordu. Bu özelliklere en uygun ki şi de Abdullah Gül idi. Barı şçıl ve sevecen tavrıyla bir müddet ba şbakanlık yaptı ve vakti geldi ğinde emaneti hiçbir problem çıkarmadan sahibine devretti! Bir an evvel i şlerini bitirip dinlenmek isterler Hayatın sürekli bir ko şuşturma ve hareket halinde olmaktan ibaret olmadı ğını düşünür, zamanlarının bir kısmını dinlenmeye ayırmak i sterler. Ye şil karakterli birini bıraksanız hiç sıkılmadan aynı pozisyonda sa atlerce oturabilir. Bu onlar için dinlenmenin en güzel yoludur. Ama sarı karakte rli biri için böyle bir hal korkunç bir ızdıraptan ba şka bir şey de ğildir. Sarı karakterliler, uzun 84 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim süre aynı yerde ve aynı pozisyonda kaldıklarında ke ndilerini felç olmu ş gibi hissederler. Yazın pikni ğe gitmek isteyen kırmızı karakterli bir bayanın ye şil karakterli eşi, pikni ğe gitmek yeri-. ne balkonda çiçeklerin arasında ızg ara yapmayı teklif edebilir. Bu durum da kırmızı karakterli bayanın ma ngalı balkondan atmasına sebep olabilir! Seminerlerimizden bir bayan; e şinin i şyerinde çok sevilen biri oldu ğunu, yapması gereken i şleri mutlaka bitirdi ğini ancak eve gelir gelmez uyumak istedi ğini ve Pazar günleri neredeyse ak şama kadar hiç yataktan çıkmak istemedi ğini, kahvaltıyı hazırlayıp e şini kaldırmak istedi ğinde ise hep aynı cevabı aldı ğını söylüyordu. E şi tok oldu ğunu söyleyerek ö ğlene kadar uyuyor ve kalktı ğında son derece acıkmı ş oldu ğundan masada ne varsa silip sü-pürüyormu ş. Bu bayanın e şine

niçin böyle yaptı ğını sordu ğumda e şine duyurmadan bana şöyle demi şti: "Hocam Pazar sabahları biraz daha uyumak için açlı ğa dayanmaya çalı şıyorum." Doğal arabulucudurlar Herkesle arkada ş olabildikleri ve tatsızlıkları sevmedikleri için, kimseyi incitmeden, iki tarafı da memnun edebilecek şekilde uzla ştırma kabiliyetine sahiptirler. Herkesi mutlu eder, arayı bulurlar. Đnsanlar arasındaki anla şmazlıkları çözmek ve onları barı ştırmak ço ğu zaman onları mutlu etmeye yetebilir. Çünkü onlar insanlara ve onları mutlu et meye çok önem verirler. Kimyada katalizör denilen maddeler vardır. Bu madde ler iki maddenin karı şımını kolayla ştırır ve daha sonra aradan çıkarlar, i şte ye şil karakterli ki şileri kimyadaki bu katalizörlere benzetebiliriz. 4 Farklı Karakterin Özellikleri ' 85 Eski bir dostum olan Cem Bey ye şil karakterin tüm özelliklerini ta şır. Kendisi son derece sakin, insanları rahatlatan bir tavır iç erisinde herkesin çok sevdi ği ve takdir etti ği bir i şadamıdır. Bir gün bir i ş görü şmesinde bizim ekibimizle kar şı taraf arasında arabuluculuk yapmak durumunda kald ı. Çünkü o her iki grubu da yakından tanıyordu. Bizim ekipte benimle birlikt e kırmızı karakterli Nurhan Hanım ve mavi karakterli Ümit Bey vardı. Di ğer tarafta ise kırmızı karakterin ağır bastı ğı üç ki şi vardı. Zaman zaman hararetlenen müzakereyi sürekl i olarak sakinle ştiren Cem Bey idi. Sonunda Cem Bey sandalyesini ala rak bizim yanımıza geldi. Bizim adımıza kar şı tarafla konu ştu. Daha sonra yine sandalyesini alarak onların yanına oturdu ve onlar adına bizimle konu ştu. Uzun süren müzakere Cem Beyin arabuluculu ğu sayesinde en güzel şekilde sonuçlanmı ştı. Hallerinden hep memnun olurlar Her zaman sakin, kontrollü, mantıklı, sabırlı, uysa l ve güvenilir olduklarından herkesin aradı ğı ve özledi ği ki şilerdir. Her zaman hallerinden memnundurlar, her ortama uyum sa ğlarlar. Bulundukları her ortamda kendilerini me şgul edecek bir şeyler bulabilirler. Programlarının de ği şmiş veya de ği ştirilmi ş olması onları çok fazla rahatsız etmez. Yeni duruma ve şartlara uyum sa ğlamaya çalı şırlar ve kolay kolay isyan etmezler. Eski zamanlarda ye şil karakterin tüm özelliklerine sahip bir çiftçi va rmı ş. Bu çiftçi öküzü ile tarlasını sürermi ş. Bir gün öküzü ölmü ş, köylüler ona " Şimdi ne yapacaksın?" diye sorduklarında o "Her şeyde bir hayır vardır..." cevabını vermi ş. Ormana odun almaya gitti ğinde yabani bir at bulmu ş, onu ehlile ştirmi ş ve tarlasını atıyla sür- Bulunduklan her ortamda kendilerini meşgul edecek bir şeyler bulabilirler. Programlarının de ği şmiş veya de ği ştirilmi ş olması onları çok fazla rahatsız etmez. 86 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LUK ĐLETĐŞĐM meye ba şlamı ş. Günlerden bir gün o ğlu ata binerken dü şmüş ve aya ğını kırmı ş. Köylüler geçmi ş olsuna geldiklerinde onun rahatlı ğına şaşırmı şlar ve o ğlunun aya ğının kırılmasının ne kadar kötü bir şey oldu ğunu söylemi şler. O ise yine "Her şeyde bir hayır vardır..." demi ş. Aradan birkaç gün geçmi ş, imparatorun askerleri köye gelerek eli silah tutan bütün gençle ri toplayarak sava şa götürmü şler. Ancak çiftçinin o ğlunun aya ğı kırık oldu ğu için onu almamı şlar. Köylüler ona "Sen ne kadar şanslı bir adamsın." dediklerinde o yine aynı cevabı vermi ş; "Her şeyde bir hayır vardır." Çok sabırlıdırlar Ters giden olayların kar şısında dayanıklılık gösterecek güçleri vardır ve davranı şları her zaman dengelidir. Di ğer insanlar ço ğu zaman ye şil karakterli ki şilerin gösterdi ği sabrı gösteremezler. Bu karaktere sahip olan ki şiler çok zor durumlarda dahi sabretmeyi bilirler, ancak olay ları onların sabırlarını ta şıracak noktaya getirmemek gerekir. Onların bu sabır lı tutumu ço ğu zaman başkalarına örnek'O Đurken, bazen de kötü niyetli insanlar tarafından kullanılabilir. Ye şil karakterli ki şilerin bu ki şilere kar şı dikkatli olup iyi niyetlerinin suistimal edilmesine fırsat vermemeler i gerekir.

Danı şmanlı ğını yaptı ğım i şadamı Mehmet Beyin yanında 30 kadar ki şi çalı şıyordu. Kendisi ye şil karakterin tüm özelliklerini ta şıyordu. Hayır demeyi beceremiyor ve insanları kırmak istemiyordu. Yanında çalı şan elemanlardan birini hiç para almadan yüksek bir oranla kendisine kâr orta ğı yapmı ştı. Aralarında hiçbir resmî anla şma da yoktu ama dört senedir Mehmet Bey ona hakkını veriyordu. Önceleri çok çalı şkan olan bu ki şi bir müddet sonra Mehmet Beyin yumu şak tavrından yararla- Bu karaktere sahip olan ki şiler çok zor durumlarda dahi sabretmeyi bilirler, ancak olayları onların sabırlarını ta şıracak noktaya getirmemek gerekir. 4 Farklı Karakterin Özellikleri 87 Gerçek duygularını saklama konusunda ustadırlar. Problemlerini kendi içlerinde halletmeyi severler. Ketumdurlar. narak fazla çalı şmadan para kazanan bir konuma gelmi şti. Mehmet Bey bu durumdan çok rahatsızdı. Ancak dört yıl bu ki şiye sabırla katlanmı ştı. Ben hem bu olaya hem de Mehmet Beyin sabrına çok şaşırdım. Yaptı ğımız danı şmanlı ğın sonucunda aldı ğımız kararlarla Mehmet Bey bu durumdan kurtulurken, insanlara hayır diyebilmenin de tadına varıyordu. Đçlerinde bir fırtına koparken dı şarıdan sakin görünebilirler Gerçek duygularını saklama konusunda ustadırlar. Pr oblemlerini kendi içlerinde halletmeyi severler. Ketumdurlar. Duygularını gizle yip, kimseye belli etmemeliyim diye dü şünürler. Dı şarıdan bakanlar onların içindeki fırtınayı anlayamaz, her zamanki halleri zannedebilirler. Çat ı şma ya şamaktansa acı çekmeye katlanmak onlar için daha kolay bir yol olarak görü nür. Danı şmanlı ğını yaptı ğım Ayten Hanım e şi ile olan problemlerini çözmek için uzun yıllar u ğra şmış. Çocuklarının mutlulu ğu için büyük fedakârlıklarda bulummu ş ve bu yüzden çok acı çekmi şti. Dı ş görünü şü itibarıyla çok sakin görünüyordu, ancak yaptı ğımız çalı şmada bana içini döktü ğünde gözya şlarına hakim olamamı ştı. Evlili ği boyunca ya şadıklarına ve içinde kopan fırtınalara ra ğmen nasıl ayakta durdu ğunu anlattı ğında ben de onun ne kadar mücadeleci ve her şeyi içinde yaşayan biri oldu ğunu anlamı ştım. Kırmızı karakterli ve çok sert bir e şi vardı. Her ikisi de birbirini anlayamıyorlardı. Bana e şini nasıl de ği ştirebilece ğini sordu ğunda ona şöyle söyledim: "Dünyada de ği ştirebilece ğiniz tek ki şi var, o da sizsiniz." Ayrıca Ayten Hanıma kırmızı ve ye şil karakterlerin özelliklerini öğrettim. O günden sonra sadece kendini de ği ştirmekle u ğra şmaya ba şladı ve eşinin bazı 88 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim özelliklerini oldu ğu gibi kabul etti. Ayten Hanımdaki de ği şmeleri gören e şinde de önemli de ği şiklikler olmaya ba şlamı ştı. Artık Ayten Hanım eskisinden çok daha mutlu. Kendisini ve e şini daha iyi tanıyor, karakter özelliklerini bildi ğinden çocuklarıyla daha iyi anla şıyor. Fazla enerji harcamayı sevmezler Kendilerine bir i ş verildi ğinde en kolay yolu tercih edip meseleyi çözmeye çalı şırlar. A ğır sorumluluklar almak istemezler. Kendilerine fazl a enerji harcatan ortamlardan uzak kalırlar. Kullandıkları h er şey kolay eri şilebilecekleri yerlerdedir. Enerjileri ancak günlük i şlerini halletmeye yetecek kadardır. Örne ğin hareketli bir futbol maçı yapmak yerine, balık t utmayı tercih edebilirler. Seminerlerimize katılan Begüm Hanımın ye şil karakterli küçük kızı evlerine misafir gelece ğini duyunca annesine yardımcı olmak istemi ş. Annesi ona toz alabilece ğini söylemi ş ve küçük kız toz almaya ba şlamı ş. Fakat sehpanın etrafında dola şıp toz alaca ğına sehpayı oldu ğu yerde döndürerek toz alıyormu ş. Begüm Hanım önce bu duruma çok şaşırmı ş, fakat sonra seminerde ö ğrendi ği bilgiler ı şı ğında kızının ye şil karakter özelliklerine sahip oldu ğunu ve i şleri kolay yoldan halletmeye çalı ştı ğını anlamı ştı.

Kimseyi kırmak istemezler Aynı anda birkaç ki şinin iste ğini yerine getirmeye çalı şıp, kimseyi kendilerine gücendirmek istemezler. Ba şkalarının isteklerini fazla dü şünmeden kabul eder ve kendi öncelikli i şlerini aksatabilirler. Bu tutumları bazen kimseyi g eri çeviremeyip, fazla sorumluluk üstlenmelerine ve ken dilerinden beklenenleri geciktirmelerine sebep olabilir. Onların sizi kırma mak için "hayır" diyemedi ğini unutmayıp, isteklerinizi sınırlandırmanız gerekebil ir. 4 Farklı Karakterin Özellikleri Kırmızı karakterli e ğitim koordinatörümüz Nurhan Hanımla ye şil karakterli yardımcım Yasin arabayla bir seminer takibine gider lerken Yasin'in cep telefonu çalmı ş. Yasin kalabalık trafikte bir taraftan araba kulla nırken, bir taraftan da telefonla konu şmaya çalı şıyormu ş. Yasin'in kalabalık trafikte dikkatinin dağılaca ğını dü şünen Nurhan Hanım Yasin'e dönerek; "Yasin şu telefonu kapat lütfen. Trafik çok sıkı şık, bir kaza yapacaksın..." demi ş. Ancak Yasin telefonu kapatamamı ş ve konu şmasına devam etmi ş. Telefonu kapattıktan sonra Nurhan Hanıma dönerek şöyle demi ş: "Kusura bakmayın Nurhan Hanım. Konu ştu ğum, e şim Fatma idi. Telefonu kapatamadım çünkü o da sizin gibi kırmızı karakterli biridir!" Buraya kadar dört farklı karaktere ait tüm özellikl eri gördük. Artık sizler de hangi gruba ait oldu ğunuzu ve bu grubun özelliklerini çok iyi biliyor olmalısınız, herhangi bir olayda SARI, MAV Đ, KIRMIZI, YE ŞĐL karakterli ki şilerin nasıl tepkiler verece ğini ve onlara kar şı takınmanız gereken tavırları biliyor olmanın size ne kadar büyük avantajlar sa ğladı ğını göreceksiniz. Bu bölümü; bir olaya dört farklı karakterdeki ki şinin tepkilerinin nasıl olaca ğını ifade eden birhikaye ile bitirmek istiyorum: Kral Arthur ve Dört Şövalyesi Kral Arthur'un farklı karakter özelliklerine sahip dört şövalyesi vardır. Kralın yardımcısı bir gün şövalyelerin kendisine komplo kurduklarını söyleyere k şövalyelere iftira atar. Kral yardımcısına inanır ve dört şövalyenin giyotin ile ba şlarının kesilmesine karar verir. Büyük bir meydanda giyotin hazırlanır, halk 90 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim toplanır ve cellat giyotinin yanına gelir. Askerler dört şövalyeyi giyotinin yanına getirirler. Cellat şövalyeleri tanımakta ve onları çok sevmektedir, fak at emir büyük yerdendir. Đlk şövalyeyi giyotinin bıça ğı altına sokar ve dü ğmeye basar, ancak bıçak a şağı dü şmez. Kral bıça ğın dü şmedi ğini görünce bunda bir hayır var diye dü şünür ve şövalyeleri affetti ğini söyler. Kralın bu davranı şına dört şövalyenin de farklı tepkileri olur. Kırmızı karakterli şövalye halka dönerek; "Bizim asılmamız zaten hatayd ı. Hak yerini buldu." der ve merdivenlerden a şağı iner. Sarı karakterli şövalye arkada şlarına dönerek; "Haydi gelin bu olayı katlayalım. Bu gece bütün yemekler benden..." diye ba ğırır, celladı da davet eder yeme ğe. Yeşil karakterli şövalye ise giyotinin kenarında üzgün bir şekilde duran celladın yanına gider ve "Üzülme, sen bir emir kulu sun, biz her zaman seni severiz." der ve ona sarılır. Mavi karakterli şövalye ise ilk şaşkınlı ğını üzerinden attıktan sonra giyotinin bıça ğı altına gider ve cellada dönerek şöyle der: "Bunun bıça ğını iyi yağlamamı şsın!" Karakterlerin Her insanda bu dört karakterin farklı karı şımları bulunmaktadır, insanlar tek bir karakterden ibaret de ğildir ve bu karı şımlar aslında onların ki şili ğindeki renklili ği ve farklılı ğı da meydana getiren unsurdur. Bu bölümde karakterl erin farklı karı şımlarının ki şilerde hangi temel özellikleri meydana getirdi ğini ele alaca ğız. Kırmızı-Sarı: Giri şken Her iki karakter de giri şken, cesur, hareketli ve iyimserdir. Bu ki şilerin motivasyonu Đ kolay kolay bozulmaz. Bu gruptakile r destek- I lenmeye ihtiyaç duymayabilirler. Ha tta bazı

M durumlarda onlara riskleri gösterme k gereke- bilir. Karakter karı şımlarından kaynaklanan bu durum onları hipe-raktif bir ki şi yapar. Genellikle çeli şki ya şamazlar ve her probleme kolaylıkla çözüm bulmak gibi bir becerileri vardır. Buldukları sıra dı şı çözümler çevrelerindeki di ğer insanları şaşırtabilir. Bu iki karakteri a ğırlıklı olarak içinde ta şıyan bir ki şi bir yandan güç odaklı hareket etme özelli ğine sahipken, di ğer yandan bu gücü kullanırken e ğlenmesini de bilir. 92 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM Bu iki karakteri a ğırlıklı olarak içinde ta şıyan bir ki şi bir yandan güç odaklı hareket etme özelli ğine sahipken, di ğer yandan bu gücü kullanırken eğlenmesini de bilir. Bu karı şıma verebilece ğimiz en iyi örnek Türk siyasi hayatında bir döneme damgasını vuran rahmetli Turgut Özal'dır. Kendisi b u iki özelli ği üzerinde ta şıyan belki de tek ba şbakan ve cumhurba şkanıy-dı. Bir yandan alınması son derece güç ve riskli kararlar alırken, bir yandan d a e ğlenmeyi ve insanları motive etmeyi biliyordu. Bunları yaparken bir yandan Red-Kid okuyup Kemal Sunal film leri seyretti ğini açıkça ifade ederek, sarı karakterinden kaynaklanan bu yön ünü hiç saklamadı. Ayrıca askeri denetlerken giydi ği kıyafetler herkesi şaşırtan türdendi, bunu ancak sarı karakterli bir ba şbakan yapabilirdi. Hastalı ğı sırasında gazetecilerle konu şurken üstündeki pijamaları çıkarmaması yine bu yönü nden kaynaklanan bir davranı ştı. "Anayasayı bir kere delsek ne olur?" sözü ile a şırı kuralcılı ğa ve prosedürcülü ğe kar şı çıkı şı ise sarı-kırmızı karakterinin getiri şiydi. Kendisine suikast düzenlenen bir salonda' herkes panik ya şarken o, güçlü kararlı ifadesiyle tekrar mikrofonu ele alarak; "Allah'ın v erdi ği canı sadece Allah alır!" diyebiliyordu. Güçlü ve hedefe yönelik kırmı zı karakteriyle her türlü zorlu ğun altından kalkmasını ba şarıyordu. E şi Semra Özal ise, mavi karakter özellikleriyle onu tamamlarken, kırmızı karakter öz ellikleriyle de birçok konuda eşinin kararlarını etkileyebiliyordu. Kırmızı-Mavi: Đş Odaklı Kırmızı karakterin güçlü kararlı yönüyle mavi karak terin planlı programlı ve düzenli yönünün bir araya geldi ği etkili bir karı şımdır. Đki i ş odaklı karakterin birle şmesi bazen ki şiyi yorabilir. Kırmızı-mavi grubundaki ki şilerin parolaları "hemen ve en iyi şekilde yapmak" oldu ğundan bu ki şiler i şini önemser, Karakterlerin Karı şımı 93 doğru bir şekilde ve kısa sürede bitirmeye odaklanırlar. Gece rüyalarında bile yapacakları i şi görebilirler ve sonuç almadan asla rahat etmezler . En büyük sorunları sonuca hedeflenen kırmızı karakterle deta yları önemseyen mavi karakterin bazı konularda uyum sa ğlayamamasıdır. Medya dünyasından tanıdı ğımız Hulki Cevizo ğlu bu karakterin en güzel örneklerinden biridir. Mavi karakterinin getirdi ği de-taycılık ile özellikle programında i şleyece ği konuyu en ince ayrıntısına kadar analiz ediyor, s oraca ğı soruları titizlikle seçiyor ve kırmızı karakterinin getirdi ği sonuç odaklı yönüyle de hazırladı ğı bu soruları istedi ği sonuca ula şacak şekilde muhatabına soruyor. Üzerinde çalı ştı ğı her konu hakkında detaylı bilgi edinip kırmızı karakteriyle kar şısındaki ki şiye "Ben bu konuyu çok iyi biliyorum, beni yönlendiremezsin..." mesajını oldukça güçlü bir şekilde veriyor. Mavi karakterinin getirdi ği detaycılıktan dolayı programı bazen sabahlara kad ar sürüyor. Ancak Cevizo ğlu bir hedef adamı olması sebebiyle sonunda tartı şılan konunun nereye vardı ğını, herkesin anlayabilece ği bir şekilde özetliyor. Yaptı ğı i şe büyük bir saygısı oldu ğu, en ufak detayı dahi atlamamaya çalı şması Hulki Cevizo ğlu'nun mükemmeliyetçi tarafını net bir şekilde gösteriyor. Di ğer taraftan yaptı ğı i şle ve konuyla ilgili olarak ki şilere sınırı a ştıklarında gereken cevabı verip güçlü kararlı yönünü açık bir biçimde hissettiriyor. Kar şısındakini dinlerken ve detayları not alırken mavi yönünün tüm özelliklerini

kullanarak ki şinin tarzını ve bilgisini analiz ediyor ve soraca ğı soruları kırmızı karakteri sebebiyle muhatabına açık bir şekilde soruyor. Aldı ğı ce- En büyük sorunları sonuca hedeflenen kırmızı karakterle detayları önemseyen mavi karakterin bazı konularda uyum sağlayamamasıdır. 94 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim ''' vap tatmin edici de ğilse yeni sorularla net cevabı alana kadar soru sor maya devam ediyor. Mavi-Ye şil: Temkinli Her iki karakter de tedbirli, fazla dü şünerek karar veren ve içe kapanık bir yapıya sahiptir. Mavi karakterin düzen ve tertibi, yeşil karakterin sevecenli ğiyle birle şti ğinde ortaya uyumlu ve düzenli bir ki şilik çıkar. Ayrıca yeşil karakterin rahat tutumunun sebep olaca ğı bazı olumsuz sonuçlar, mavi karakterin planlı ve programlı olu şunun etkisiyle olumluya dönebilir. Đki içe kapanık karakterin bir araya gelmesinden olu şan bu karı şıma sahip ki şiler i şlerini sabırla ve düzen içerisinde yaparlar ve fazl a göze batmayı sevmezler. Cesaret edip de yeteneklerini sergileyebilirseler t oplumda çok ba şarılı olabilirler. Bu karakter yapısına verece ğimiz en iyi örnek yine eski ba şbakanlarımızdan Bülent Ecevit'tir. Barı şçıl, sevecen ve şair yönüyle ye şil karakterini sergilerken; planlı düzenli ve detaycı yönleriyle d e mavi karakterinin özelliklerini yansıtıyordu. Kurulu şundan itibaren kırmızı karakterli ba şkanlarla yönetilen CHFJ ilk defa onun döneminde ye şil-mavi karakterde bir ba şkan tarafından yönetildi. Parti içinde bu karakteri ile kazandı ğı konumunun arkasında kırmızı karakterli e şi Rahşan Ece-vit'in rolünü de unutmamak gerekir. Ecevit'i n o dönemlerde Yunanlılar için yazdı ğı dostluk şiiri ele ştiri alsa bile 2000'li yıllarda bu ülkeyle olan yakınla şma ve dostluk ili şkilerini sanki o, o zamandan hissetmi şti. Ecevit'in siyasi hayatımızda asla bir araya gelemey ecek olan partiler arasında daima arabulucu Mavi karakterin düzen ve tertibi, ye şil karakterin sevecenli ğiyle birle şti ğinde ortaya uyumlu ve düzenli bir ki şilik çıkar. Karakterlerin Karı şımı 95 Sarı karakterin esprili ve e ğlenceli yönlerini ye şil karakterin barı şçıl yönüyle birle ştiren bu gruptaki insanlar toplumda çok sevilen, renkli bir ki şili ğe sahiptirler. ve dengeyi sa ğlayıcı bir rol oynaması, ülkemizin koalisyonlarla y önetildi ği bu dönemlerde anla şma-cı ve barı şçıl olması, kendinden çok farklı dü şünen insanlarla ortak noktalar bulması hep ye şil karakterinin do ğal arabuluculuk özelli ğinden kaynaklanmaktadır. Mavi karakterinden kaynakl anan ayrıntıcı yönüyle de bu tür i ş birliklerinin nasıl yürüyebilece ğini planlayabiliyordu. Ancak ye şil karakterinden kaynaklanan merhametli yönünü kullana n çevresindeki bazı insanlar yüzünden siyasette zaman zaman büyük sıkıntılar ya şadı. Yeşil-Sarı: Đnsan Odaklı Sarı karakterin esprili ve e ğlenceli yönlerini ye şil karakterin barı şçıl yönüyle birle ştiren bu gruptaki insanlar toplumda çok sevilen, re nkli bir ki şili ğe sahiptirler. Đnsanlarla iç içe olmayı, sürekli grup halinde çalı şmayı seven yeşil-sarı karaktere sahip olanlar; ne şelerini ve sevecenliklerini grup içerisinde çok rahat gösterirler. Đşe odaklanmada zorluk çekerler, onay ve takdir sözcüklerine ihtiyaç duyarlar. Ciddi ve önem li kararlar konusunda sıkıntı yaşarlar. Zaman konusunda ise ye şil karakterin rahatlı ğından kaynaklanan ve sarı

karakterin düzensizli ğinden gelen bazı problemler ya şayabilirler. Đnsani ili şkilerde çok iyidirler. Bu karaktere verebilece ğimiz örnek, sanat dünyamızın en sevimli simalarında n biri olan Metin Şentürk'tür. Gözleri görmemesine ra ğmen sarı karakterinin getirdi ği özelliklerle son derece ne şeli bir tavra sahiptir. Ye şil karakterinden gelen barı şçıl, sevecen ve rahat tavırlarını da her zaman her yerde açıkça sergile- 96 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim mektedir. Hatta bazen insanlar onun bu tavırlarını abartılı bulabilirler. Yeşil karakterinden kaynaklanan, durumu oldu ğu gibi kabul etme yönüyle, gözlerinin görmemesi konusunda kendini rahatlatırke n aynı zamanda insanların da bu durumdan rahatsızlık duymamasını sa ğlayabiliyor. Özellikle bu yönüyle ilgili espriler yaparak hayatı kendisi ve etrafındaki insa nlar için daha ya şanılabilir bir hale getirmeyi ba şarabiliyor. Đnsanlar onunla beraberken içinde körlük geçen kelimeleri kullanmaktan çekinirken kendisi tam ters ine bu kelimelerle sürekli espriler yaparak çevresindekileri şaşırtıyor. Đş hayatında ba şarılı bir grafik çizen Metin Şentürk etrafındakilerle çatı şma ya şamamasını sa ğlayan ye şil karakterini ve insanları e ğlendiren yönüyle de sarı karakterini sergileyerek başarısını devam ettiriyor. Metin Şentürk'ün ya şadı ğı bir olay ye- şil-sarı karakterinin tüm özelliklerini ortaya koyuyor: Bir gün Metin Şentürk'ün aya ğı kırılır, sargılar içerisinde aya ğını uzatmı ş oturuyorken bir tanıdı ğı ziyaretine gelir ve sorar: "Nasılsın Metin?" Metin Şentürk kendine has üslubuyla cevap verir: "Kör topa l idare ediyoruz abi!" Kırmızı-Ye şil: Med-Cezir Bu karı şıma sahip olan bir insan kırmızı karakterinden dola yı enerjik, kararlı, dı şadö-nük ve sonuç odaklıdır; ancak ye şil karakterinden dolayı merhametli, insancıl, içine kapanık, kararsız ve risk almaktan çekinen yönlere de sahiptir. Bundan dolayı bu karakter karı şımına sahip olan ki şiler hayatlarında sürekli ini ş çıkı şlar ya şayabilirler. Bir tarafları aldı ğı kararı uygulamak isterken di ğer tarafları bunu ertelemek ister. Bu gruptakilerde bazen ye şil karakterin merhametli ve barı şçıl yönü, bazen de kırmızı karakterin kesin kararlı ve katı tutumu Karakterlerin Karı şımı 97 Bu gruptakilerde bazen yeşil karakterin merhametli ve barı şçıl yönü, bazen de kırmızı karakterin kesin kararlı ve katı tutumu ön plana çıkar. Böylece bu ki şilerin aldıkları kararlar kendilerini ve çevrelerindeki insanları çok şaşırtabilir. ön plana çıkar. Böylece bu ki şilerin aldıkları kararlar kendilerini ve çevrelerindeki insanları çok şaşırtabilir. Kırmız-ye şil özelliklere sahip bir ki şi; ilk ba şta grupta kontrolü eline almak isterken, bir süre s onra a ğır gelen bu sorumluluktan kurtulmaya çalı şabilir. Bazen kontrolü kaybetti ği için bazen de büyük sorumluluklar aldı ğı için strese girebilir. Bu ki şiler her şeyden önce karakterlerindeki bu farklılı ğı anlamalı ve hangi yönünü nerede öne çıkaraca ğını iyi bilmelidirler. Bu karakterin tipik örneklerinden biri siyasete bir dönem damgasını vuran Tansu Çiller'dir. Siyasete girip önce parti ba şkanı sonra ba şbakan oldu ğunda kırmızı karakterinin güçlü kararlı ve hedefe kilitlenen yön ünü kullandı. Tansu Çiller Türkiye'nin ilk kadın ba şbakanı olurken, ye şil karakterinin gere ği olan merhametli yapısı ve etrafındaki insanlara sıcak ya kla şmak istemesi bir müddet sonra kendisinde birtakım çeli şkilerin ortaya çıkmasına neden oldu. Çünkü bir taraftan çevresindeki insanların sözlerini dinliyor , birtakım kararlar alıyor, bir müddet sonra ise bu kararlan de ği ştirebiliyordu. Bu durum halk nazarında puan kaybetmesine yol açtı. Evlili ğindeyse e şine kendi soyadını kabul ettirmesi onun kararlı yönünü ortaya koyarken, Özer Çiller'in daha ziyade ye şil karaktere

sahip olması bu evlili ğin pürüzsüz bir şekilde yürümesine katkıda bulunuyordu. Tansu Çiller akademik hayatında ise yine güçlü kara rlı yönünün etkisi ve ye şil karakterinden gelen sabrı sayesinde ba şarılı bir tablo çizmi ştir. 98 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM Sarı-Mavi: Çeli şki Eğlenceli, canlı, hareketli ve dı şa dönük bir ki şilikle düzenli, programlı, düşünceli ve içe dönük bir karakterin bir araya gelmes inde bazı çeli şkiler meydana gelebilir. Bu karakter karı şımına sahip biri, sarı karakteriyle co şkuyu, eğlenceyi, heyecanı ararken; mavi tarafı ise bunların gereksiz oldu ğunu ve daha normal çizgide bir hayata sahip olması gerekti ğini söyler. Bundan dolayı ki şi içinde çeli şkiler ya şar. Bir i şin yapılması esnasında mavi karakteriyle plan ve pr ogramını iyi bir şekilde yapan bu ki şiler, bunu uygularken sarı karakterlerinin rahat ve eğlenceli tarzıyla programa uymakta zorluk çekebilirl er. Birebir ili şkilerinde sarı karakterin ne şesi ve co şkusuyla ba şlayan ili şki, mavi karakterin temkinli ve alıngan yönüyle farklılıklar gösterebilir. Yine sanat dünyamızın renkli karakterlerinden Ferha n Şen-soy sahneye çıktı ğında sarı karakterinden kaynaklanan özelliklerini rahatl ıkla sergileyebilmektedir. Günlük gazeteleri okuyarak tiyatro yapacak kadar do ğaçlama bir espri yetene ğine sahip olan Ferhan Şensoy'un i ş hayatında sahne öncesi ve sonrasında mavi karakter özelliklerinin öne çıktı ğını görüyoruz. Çalı şmalarında çok fazla titiz olu şu ve en ufak ayrıntılara dahi çok dikkat edi şi onun bu karakter özelli ğini yansıtmaktadır. Tiyatroda insanları güldüren ve e ğlendiren Ferhan Şen-soy, sahneden indi ğinde bamba şka bir insan olmaktadır. Sarı karakterinin özelliklerini kullanarak i şlemedi ği bir suç yüzündaen yıl- Sarı karakteriyle coşkuyu, e ğlenceyi, heyecanı ararken; mavi tarafı ise bunların gereksiz oldu ğunu ve daha normal çizgide bir hayata sahip olması gerekti ğini söyler. Bundan dolayı ki şi içinde çeli şkiler ya şar. Karakterlerin Karı şımı 99 larca hapiste yatan bir "adaletzede"nin gazetede çı kan öyküsünden "pardon" adlı komik bir film üretebilecek kadar yetenekli olan Fe rhan Şensoy bu filmi hayata geçirirken mavi karakter özelliklerini kullanarak b aşta yönetmen olan o ğlu olmak üzere tüm oyunculara titizli ği ile kök söktürmü ştür. Ayrıca, Münir Özkul'un Đsmail Dümbüllü'den aldı ğı ve kendisine verdi ği kavuk meselesinde, kendinden sonra bu kavu ğu, i şini kurallarıyla yapan, ciddiye alan ve ayrıntılara dikkat eden bir tiyatro sanatçısına vermek istemesi ve böyle bir sanatçıyı bulamadı ğını söylemesi, onu san karakter özelliklerinden uza kla ştırıp mavi karakter özelliklerini ön plana çıkarmaktadır. Özel hayatında ise zaman zaman sarı karakterinin verdi ği ne şeli tavırdan bir anda sıyrılıp titiz ve mükemmeliyetçi bir tarza dönü şmesi bazen etrafındaki insanları şaşırtmaktadır. Ferhan Şensoy'un yıllar süren evlili ğinin biti şini de belki bu sebebe bağlayabiliriz. Dört Ayrı Karakteri Yerinde Kullanmak Şimdiye kadar anlattı ğımız karakter özellikleri insanlarda saf olarak tek ba şına bulunmaz. Her insanda bir parça da olsa her bir kar akterin renginden muhakkak vardır. Yaptı ğım incelemelerde ba şarılı olan tüm insanların kendi karakterlerini doğru yerde ve do ğru zamanlarda sergilediklerini gördüm. Ö ğrendiklerimden edindi ğim sonuçlar do ğrultusunda ben, seminerlerimde daima sarı karakteri mi öne çıkarıyorum. Birebir ili şkilerimde de bunun faydasını görüyorum, çünkü insan lar eğlenceli bir ki şiyle konu şmayı severler. Ancak çok istemeyerek de olsa önemli bir karar alırken ya da detay gerektiren bir i şle me şgul olurken mavi karakterli bir insanın tavrına girerim. Yapmam gerekenler bitt i ğinde de hemen o frekanstan çıkarım; çünkü benim baskın karakterim o de ğildir. Ekibimle zor bir karar almam ve elimi masaya vurmam gerekti ğinde kırmızı karakterli yönümü ortaya çıkarmam gerekti ğini bilirim. Çünkü bir taraftan gülerken bir taraftan masaya yumruk atamazsınız. E şimle alı şveri şe çıktı ğım zamanlarda ya da 100 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim

evin içinde çocuklarımla ilgili bir problemi hallet mem gerekti ğinde de ye şil karakterimi kullanıp o problemi ortadan kaldırmaya çalı şırım. Nasrettin Hoca ve Dört Farklı Yönü Kendi de ğerlerimizden bu dört karakteri kullanma konusunda v erebilece ğim en güzel örneklerden biri, ya şadı ğı her olay, insanlar arasında çözdü ğü her problem ve söyledi ği her güzel cümlesi, aynı zamanda nükteli ve de ğerli bir hayat dersi olarak günümüze kadar ula şmış olan Nasrettin Hoca'dır. Nasrettin Hoca dört farklı yönünü de mükemmel dere cede kullanmı ş bir insandır ve bu yüzden onun fıkralarında herkes kendinden bir şeyler bulmaktadır. Çünkü Nasrettin Hoca son derece barı şçıl, sevecen, ne şeli bir insandır. Ama aynı zamanda da mükemmeliyetçi bir yönü vardır. Nasrettin Hoca'nın her şeyi derli topludur; ölçülü, planlı ve programlıdır. Gere ğinde güçlü kararlı yönünü ortaya koyarak olay- " lan kontrolü altına almakta, gere ğinde de sarı yönünü ortaya çıkararak insanları alabildi ğine güldürmektedir. Aşağıda Nasrettin Hoca'nın hayatından verdi ğimiz örnekler; farklı zamanlarda farklı ve do ğru karakter özelliklerini sergilemesinin en güzel i fadelerinden yalnızca birkaçıdır. Karar verirken olayları enine boyuna dü şünen Nasreddin Hoca Bir gün Nasrettin Hoca'ya bir adam gelir ve sorar: "Hocam, buradan ileriki köye yürüyerek kaç saatte varırım?" Karakterlerin Karı şımı 101 Hoca adama bakar ve "Bilmiyorum." der. Adam, "Nasıl bilmezsin Hoca?! Yıllardır bu köyde oturmuyor musun?" deyip kızarak yürümeye b aşlar. Biraz yürüdükten sonra Nasrettin Hoca adamı yanına ça ğırır ve şöyle der: "Altı saatte varırsın..." Adam şaşırır ve sorar: "Hocam, neden biraz evvel sordu ğumda söylemedin de şimdi söylüyorsun?" Hoca şöyle cevap verir: "Ben senin nasıl yürüdü ğünü bilmiyordum ki!" Sıradı şı hayaller kuran Nasreddin Hoca Şimdi de Nasrettin Hoca'nın günlük halini yansıtan s arı karakteri ile ilgili bir fıkrasını okuyalım: Bir gün Nasrettin Hoca göl kenarında oturmu ş. Elindeki yo ğurt kâsesiyle göle maya çalıyormu ş. Bunu gören kom şusu şaşırıp sormu ş: "Hocaefendi delirdin mi? Hiç göl maya tutar mı?" Hoca cevap vermi ş: "Tutmaz bilirim ama ya tutarsa?" Uzla ştırıcı ve barı şçıl Nasreddin Hoca Nasrettin Hoca ye şil karakterinden dolayı kendisine bir konu ile ilgi li anla şmazlı ğa dü şen iki ki şi geldi ğinde, onları uzla ştırmak için mükemmel bir arabuluculuk yapar. Bir gün yine böyle bir şey olmu ş ve iki ki şi Nasrettin Hoca'ya gelmi ş. Hoca bu iki ki şiden birincisini detaylı olarak dinledi ğinde ona "haklısın" demi ş. Daha sonra ikinci ki şiyi de detaylarıyla dinledi ğinde ona da "haklısın" demi ş. O sırada bu olayı duyan hanımı; 102 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM "Hocam hem ona haklısın dediniz; hem de di ğerine. Nasıl oluyor da her ikisi birden haklı oluyor?" diye sordu ğunda Nasrettin Hoca "Sen de haklısın hanım!" demi ş. Yönlendiren ve otoriter Nasreddin Hoca Bir gün Nasreddin Hoca o ğlunu ça ğırmı ş ve eline bir testi vererek su getirmesini istemi ş. Suya göndermeden önce de o ğluna hafifçe bir tokat atmı ş ve "Sakın testiyi kırayım deme!" diye ten-bihler onu. Bunu gö ren biri Hoca'ya sormu ş: "Hoca, çocuk daha testiyi kırmadı ki, neden dövüyor sun onu?" Hoca şöyle cevap vermi ş: "Testi kırıldıktan sonra dövmenin ne faydası var? " Yunus Emre ve Dört Farklı Yönü Dört farklı karakter özelli ğini en güzel şekillerde kullanabilmeyi ba şaran bir başka örne ğimiz de tasavvuf büyüklerinden Yunus Emre'dir. Bunl arı yaparken dört farklı karakterin de en olumlu yönlerini kullanmı ş, olumsuz yönlerini ise

hayatından çıkarmak için çok u ğra şmıştır. Yunus Emre adeta "Bu dört karakterin olumlu özelliklerini hayatıma nasıl geçirece ğim?" diye dü şünenler için bir rehberdir. Yunus Emre senelerce mür şidine da ğlardan odun ta şımı ştır. Ancak getirdi ği odunların hepsi ip gibi düzgün ve dosdo ğrudur. Bir gün mür şidi Taptuk Emre Hazretleri ona; "Ey Yunus, bu ne i ştir? Hiç e ğri odun getirmiyorsun?" buyu-runca Yunus: "Efendim, bu kapıya e ğri odun yakı şmaz." cevabını vermi ştir. Karakterlerin Karı şımı 103 Burada Yunus Emre mükemmeliyetçi, ince dü şünceli, terbiyeli, sadık, düzenli yönünü herkese örnek olacak şekilde kullanıyordu. Yunus Emre, sevgi ve ba ğlılı ğını Yüce Allah'a yönelterek gerçek bir sevgi ve muhabbet insanı oldu ğunu göstermi ştir. A şağıdaki dörtlük de bunun en güzel ifadelerinden biridir. Cennet cennet dedikleri Birk aç kö şkle birkaç huri isteyene ver anları Bana seni gerek seni Ayrıca Yunus Emre'nin "Yaratılanı severim, Yaradan' dan ötürü" sözü de insancıl ve sevecen yönünü çok güzel anlatıyor. Yunus, Allah a şkı söz konusu oldu ğunda gözü hiçbir şey görmeyen ve o yolda her türlü engeli a şabilece ğini gösteren tavrıyla da güçlü kararlı yönünü yansı tıyor. Yunus Emre, ardından yüzlerce eser bırakmı ş biridir. Vefatından sonra onun bu eserlerini toplayan Molla Kasım, Yunus kadar derin bir tasavvuf bilinci olmadı ğından eserlerinde Yunus'un Allah'a olan a şkını ve derin tasavvufi duygularını okudu ğunda bunları anlayamamı ş ve eserleri okudukça bunları ortadan kaldırmaya karar vermi ş. Molla Kasım, Yunus'un eserlerini teker teker dereye atıyorken eline a şağıdaki şiir geçmi ş ve bu şiiri görünce donup kalmı ş, böylece Yunus Emre'nin gerçek bir Allah dostu oldu ğunu da anlamı ş: Yunus Emre bu şiirinin son iki satırında Molla Kasım'a kerametle b ir gönderme yapıyor. 104 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Ben Dervi şim Diyene Bir Ün Edesim Gelir Ben dervi şim diyene Bir ün edesim gelir Tanıyuban şimdiden Varup yeiesim gelir Sırat kıldan incedir Kılıçtan keskincedir Varıp anı n üstüne Evler yapasım gelir Altında gayya vardır içi nâr ile pürdür Varıp ol gö lgelikte Biraz yatasım gelir Ta'n eylemen hocalar Hatırınız ho ş olsun Varuban ol tamu'da Biraz yanasım gelir Ben günahımca yanam Rahmet suyunda yunam iki kanat takmam Biraz uçasım gelir Andan Cennete varam Hak'kı Cennette görem Huri ile gılmanı Bir bir koçasım gelir Dervi ş Yunus bu sözü E ğri bü ğrü söyleme Seni sıygaya çeker Bir Molla Kasım gelir BÖLÜM Farklı Ki şiliklerin Motivasyonu ve Stresten Kurtulma Yolları Motivasyon en basit tanımlama ile bir ki şiyi harekete geçirmeye ve bir şeyler yapmasını sa ğlamaya yarayacak te şvik edici unsurdur. Motivasyonun iki yönü vardır: Birincisi istedi ğimiz sonuçlara yakınla şma niyeti; ikincisi ise istemedi ğimiz sonuçlardan uzakla şma niyetidir. Buna göre motivasyon: a. Acıdan kaçınma yönünde b. Zevk duyma yönünde gerçekle şir. Bunu anlamak için ki şiye bir şeyi niçin istedi ğini sorun. Yak-la şmacı zevk almak, ödül almak istedi ğini söylerken; uzakla şma-cı sorun ya şamak istemedi ğini söyleyecektir. Zevk yönlü ki şiler istedi ği şeye do ğru ko şarlar. Bir nevi ödüle koşarlar. Bu şekilde motive olurlar. Acıdan kaçanlar ise istemedikleri şeylerden uzakla şırlar. Örne ğin üniversite sınavına hazırlanan iki ö ğrenciden biri kazandı ğında nelere kavu şaca ğını hayal ederek ders çalı şırken, di ğeri oldu ğunu anladı ğımızda ileti şimde en geçerli ve en kısa yolu da ke şfettik demektir. 106 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4X4'LÜK ĐLETĐŞĐM kazanamadı ğında ya şayaca ğı zor-

Deği ştirebilece ğimiz tek lukları dü şünerek ders çalı şır... ki şinin yalnızca kendimiz Hangi karakterde olursak ol alım bu tavrın her ikisini de hayatımızda belli oranlard a kullanırız. Hayatımızın her alanında; i şte, arkada şlıkta, evlilikte, ebeveynlerde ve toplumsal ili şkilerimizde bazen ini şler ve çıkı şlar ya şarız. Farklı karakterlere sahip ki şilerle ili şkilerimizde kendimize odaklandı ğımızda ve deği ştirebilece ğimiz tek ki şinin yalnızca kendimiz oldu ğunu anladı ğımızda ileti şimde en geçerli ve en kısa yolu da ke şfettik demektir. Hem kendi iyili ğimiz hem de tüm insanların zor zamanlarındaki sıkın tılarını ve ihtiyaçlarını gidermek için neler yapmamız gerekti ğini bilmek çok önemlidir. Karakterlerin türünü anlamadan çevremizdekileri nas ıl motive edece ğimizi bilemeyece ğimiz gibi, onları stresten de uzakla ş-tıramayız. Bu sebeple öncelikle kendimizin ve çevremizdekilerin karakterlerini çok iyi tanımı ş olmamız gerekir. Karakterlere Göre Motivasyon Önerileri Kırmızı Kara kterli Ki şiler Bu karakterdeki ki şiler genellikle daha az motive edilmeye ihtiyaç duy an, lider ruhlu ve giri şken ki şilerdir. Bir i şte lider veya ba ş olacaklarını hissettikleri zaman o i şe ilgi duyarlar. Yani kırmızı karakterli bir ki şiyi motive etmek istiyorsanız ona lider olaca ğı hissini vermelisiniz. Çünkü onlar kuralları kendilerinin koymasından ho şlanırlar. Kimseye boyun e ğmek istemezler. Đşlerin kendi istedikleri gibi ve hemen olmasını isterler. Örneğin bir i ş ortamında bir proje için kırmızı karakterli bir ki şiyi motive etmek gerekiyorsa, ona i şin sonucu ile ilgili sözler söy- Farklı Ki şiliklerin Motivasyonu 107 lemek gerekir. Çünkü onlar, daha önce de belirtti ğimiz gibi detaylara fazla önem vermeyen ve sonuca odaklı ki şilerdir. Aktif yapıda ve iç referanslıdırlar. Olaylara genel bakı ş açısı ile bakarlar. Đşlerin kontrolünü kaybettikleri zaman strese girerle r. Makam, unvan ve prestij kaybetmek onlar için kontrolü kaybetmek anlamına ge lir. Đş ve para kaybettiklerinde çok önemsemezler. Çünkü nasıl olsa bunu halledeceklerdir. Stresli olduklarında daha çok çalı şırlar. Zamanla yarı şıp, sorunları dar zamana sı ğdırmak için etrafındakilere meydan okurlar. Olaylar ın kontrolleri altına girdi ğini gördüklerinde sakinle şe-bilirler. Aksi halde her an uç noktalarda eyleme geçebilirler. Onları motive etmek için harekete te şvik edin. Yepyeni umutlar vererek daha çok cesaretlenmelerini sa ğlayın. Onlara "Yapabilirsin" mesajını verin. "Sen z eki ve iradeli bir ki şisin..." deyin. Bu gruptaki ki şilerin pratik adımlar atmalarında yardımcı olun. Endi şenizi belli etmeyin. U ğra ştı ğı şeyi bırakıp dinlenmesini tavsiye etmeyin. "Çok yoruldun, bırak hayatını ya şa, tatile çık..." gibi sözleri onlar için kullanmayın. Çünkü onlar, sorunlarını daha çok çalı şarak halletmeye çalı şan ki şilerdir. Hacı Ali'yle bir seminerde kar şıla ştı ğımda kendisinin kırmızı karakterli, kafasına koydu ğu her i şi yapan bir ki şi oldu ğunu anlamı ştım. Kendisi küçük yaşlardan itibaren yemek yapmaya çok meraklıymı ş ve a şçıba şı olmayı istiyormu ş. Đstanbul'a geldi ğinde hiç yemek yapmayı bilmiyormu ş. Buna ra ğmen a şçı olmak için bir lokantaya ba şvurmu ş. Đşe ba şladı ğı ilk lokantadaki bula şıkçıdan fasulyenin nasıl yapıldı ğını ö ğrenmi ş. Fasulyeyi pi şirmi ş ve kovulmu ş. Đkinci lokantada ise bir kebapçıdan pilav yapmayı ö ğrenmi ş ve lapa gibi bir pilav yaptıktan sonra oradan da kovulmu ş. Nere- Bir i ş ortamında bir proje için kırmızı karakterli bir ki şiyi motive etmek gerekiyorsa, ona i şin sonucu ile ilgili sözler söylemek gerekir. ı08 Farklı Ki şiliklerin Motivasyonu 109 Hacı Ali'nin de ğerler sıralamasını yaHU3.....

başarmak gibi de ğerlerin onun için çok önemli oıuuyu.^ a. mü ştük. Mutluluk ve huzur gibi kavramlar onun de ğerler sıralamasında hiç yoktu. Bu da onda büyük bir stres meydana getiriyordu. Bu düzensiz hayattan e şi de hiç memnun de ğildi. Hacı Ali öncelikleri arasına mutlulu ğu ve huzuru almayı ba şardıktan ; sonra onun hayatında çok şey de ği şti ve stresli ruh hali sona erdi. Ayrıca uzun sürel i bir eğitim programına katılarak hedeflerini, hayallerini, misyonunu, vizyonunu yeniden düzenledi. Yapmı ş oldu ğumuz program do ğrultusunda adımlar atmaya başladı. Her geçen gün hedeflerine do ğru adım adım ilerlerken insanlarla olan ileti şimindeki farklılıklar da onun hedefine ula şma- ı kolayla ştırıyordu. ' ¦'¦ --'''cinden daha büyük hedefleri var. Ancak —H ertelemiyor. Mavi karakterli birini motive etmek istiyorsanız i şi ayrıntılar» ileanlaunvebirplan program yapın- yıpranırlar ve strese girerler. Ciddiye alınmadıkla rını dü şünürler. Hassas, narin ve derin dü şünceli olduklarından çabucak incinir ve mahvolurlar . Onlar için bunlar çok kötü anlardır. Mükemmellik için daha çok çalı şırlar. Problemleri daha çok analiz ederler, konu üzerinde daha fazla dü şünürler. Bir nevi inzivaya çekilir, sorunlarıyla il gili yazar, çizerler. Kendilerini geri çeker ve kitaplar dan çözüm beklerler. Strese girdiklerinde kendileri sizinle konu şana kadar siz sessiz kalmayı tercih edin. Bırakın önce onlar konu şsunlar. Siz onlara soru sormayın, sabırla bekleyin. Onları suçlamadan konu şun; bulundukları ruh haline girin ve onları oradan a ğır a ğır çıkartın. "Neler hissetti ğinizi anlamaya çalı şıyorum..." şeklinde konu şun. Onları asla yalnız bırakmayın ve en önemlisi de u ğra şmaktan asla vazgeçmeyin. Çünkü onlar zaten pes etmenizi be klerler. Sözlerinize hayatın ne kadar da güzel oldu ğunu söyleyerek ba şlamayın. Kederlerini küçümsemeyin. "Bir şeyleri de iyi tarafından gör..." demeyin. Öz benliklerindeki en iyi olma özelli ğini sarsmayın. Böyle bir durumda onlara "Kalk eğlenelim, ne şelenelim..." gibi öneriler getirmeyin. Danı şmanlı ğını yaptı ğım bir üst düzey yönetici bir güvenlik firmasında çalı şıyordu ve mavi karakterli bir ki şiydi. Bana müracaat etti ğinde kelimenin tam anlamıyla depresyondaydı. Ye şil karakterli bir patronunu, koyu kırmızı karakterli baskıcı bir genel müdiresi vardı. Koyu k ırmızı karakterli genel müdire, çalı şanları ezdikçe eziyordu. Serdar Bey i şyerinde çok mutsuzdu. Bu mutsuzlu ğu eve de ta şıyordu. Mükemmeliyetçi mavi karakterli bir ki şi oldu ğundan evdeki i şlerini de aynı titizlikle sürdürüyordu. Bazen evdek i temizlikçi kadına rafları silmeyi ö ğretecek kadar kusursuzluk iste ğini abartıyordu. E şi durumdan hiç memnun de ğildi ve mutlaka bu durumun çözülmesi gerekti ğini dü şünüyordu. Şirketin genel müdürü olan bayanın kendisini her g eçen gün daha çok ezmeye çalı ştı ğını ve e şinin de bu i şten ayrılmasını istedi ğini söyledi ğinde Serdar Bey'e üç soru sordum: 110 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim 1. Üst düzey yöneticilik yapan e şiniz i şten ayrılınca sizi destekler mi? 2. Đşsiz kaldı ğınız sürece sizi geçindirecek bir birikiminiz var m ı? 3. Kolayca yeni bir i ş bulabilir misiniz? Bu üç soruya da "evet" cevabını verdi ve beraberce onun bu i şten ayrılması gerekti ğine karar verdik. Bu kararı aldı ğımız gün müthi ş rahatladı. Artık i şyerinde yeni proje kararlan almıyordu ve elindeki p rojeleri bitirerek üç ay sonra i şinden ayrılacaktı. Her türlü planı yaptık. Üç aylık bir çalı şmadan sonra i şyerine istifasını verdi. Patron ve genel müdür şok olmu şlardı. Ancak o zaman Serdar Bey'in de ğerini anladılar ve ona şirkette danı şmanlık yapmasını, yeni yeti şen gençlere i şi ö ğretmesini istediler. Serdar Bey şu anda keyifli bir şekilde çalı şıyor. Hayatında zorluk çıkaran, kendi koydu ğu kuralları azaltıyor. Ailesini daha mutlu ediyor ve temizlikçi kadının i şine karı şmıyor. Ayrıca NLP'yi öğrene- , rek i ş dünyasında birçok insana danı şmanlık yapmak üzere planlar yapıyor. Sarı Karakterli Ki şiler ;.

Bu karakterdeki ki şiler e ğlenmeyi ve e ğlendirmeyi çok severler. Genellikle insanları motive eden ki şilerdir. Çünkü pozitif enerji yayarlar ve bulundukları ortama heyecan ve n eşe katarlar. Yalnız sarı karakterlerin bu durumu ini şli ve çıkı şlıdır. Parlak fikirleri vardır, bunları ortaya atarlar fakat ba şladıkları i şin devamını getirmezler. Bu yüzden onları motive etmek için i şin e ğlenceli ve rahat yönlerini göstermelisiniz. Sevildiklerini hissettiklerinde ve fark edilen popü ler ki şiler olduklarını gördükleri zaman çok iyi motive olur- Onları motive etmek için i şin e ğlenceli ve rahat yönlerini göstermelisiniz. Sevildiklerini hissettiklerinde ve fark edilen popüler ki şiler olduklarını gördükleri zaman çok iyi motive olurlar. Farklı Ki şiliklerin Motivasyonu i i i lar. Zaten iyimser ve giri şken yapılıdırlar. Monotonluktan ho şlanmayan ki şilerdir. Strese girdikleri zaman genellikle yemek yerler, al ı şveri şe çıkarlar, e ğlenceli ortamlar ararlar, kendilerini anlayacak birileriyle konu şmaya ihtiyaç duyarlar. Sarı karakterli bir ki şiyi stresten kurtarmak için onu dinleyin ve onun iç ini dökmesini sa ğlayın; yanında oldu ğunuzu hissettirin, ona yeni umutlar verin. Başarabilece ğine inandırın onu. Bu konu şmanın sonunda size e ğlenceli hikayeler anlatmaya ba şladı ğını görürseniz de şaşırmayın! Yaptıkları yanlı ştan dolayı onları direkt olarak suçlamayın, kimseyl e kıyaslamayın, baskı yapmayın. Aksi halde mücadele g üçlerini kaybedebilirler. Bu kitabın yazılmasında büyük eme ği geçen de ğerli sarı karakterli asistanım, cıvıl cıvıl, hareketli bir genç kızdır. Babası alba ylıktan emekli olmu ş ve pek çok asker gibi kırmızı mavi karakterin baskın oldu ğu bir yapıya sahip. Asistanım ailesi ile ya şadı ğı problemlerden dolayı bana gelmeden önce yedi tane psikiyat-riste gitmi ş ve ailecek bir sonuç alamamı şlardı. Her ikisi de çok iyi niyetli olan bu baba kızın olaylara bakı şı çok farklıydı. Baba mavi yönüyle kesin kurallara sahipken; kırmızı yönüyle de bu kuralları n yapılmasında ısrar eden bir yapıdaydı. Koyu sarı karakter özellikleri ta şıyan asistanım ise kabına sı ğmayan, cıvıl cıvıl ama inandı ğı şeylerden asla taviz vermeyen bir yapıya sahipti. Aldı ğı ilaçlar onu daha kötü hale sokmu ştu. Ama ne ilaçlar ne de gitti ği yedi doktor onun babası ile olan ileti şim çatı şmalarını sona erdirebilmi şti. Aslında her ikisi de çok iyi insanlardı. Sadece olaylara fa rklı açıdan bakıyorlardı. Yaptı ğım çalı şmalarda ikisinin ortak noktalarını bularak, ileti şime bu noktalardan ba şlayıp devam etmelerini istedim. Bir yandan da NLP'n in tüm tekniklerini uygulayarak asitanımm pa^ nik atak pro blemini çözmeye çalı şıyordum. Bir insanın sorunlarını çözmenin en önemli yolların dan biri de o ki şinin becerileri- 112 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim ni ke şfedip hedefler belirlemektir. Asistanım kolej mezun u, iki dil ; bilen, i şletme bölümünü bitirmi ş, kültürlü ve bilgili bir genç kızdı. Bu kitabı hazırlarken, sarı karakterli bir asistana ihtiyacım oldu ğunu biliyordum, çünkü olaylara benim gibi bakan birine ihtiyacım vardı. K endisine bu teklifi yaptı ğımda hem kendisi hem de babası çok sevinmi şti. Çalı şmalarımız ilerledikçe asistanımın kendine güveni artıyordu. Ayrıca babası kızının bir şeyler üretti ğini görüyor ve ona olan saygısı ve sevgisi ço ğalıyordu. Siz bu kitabı okurken sarı karakterli asistanım ile kırmızı mavi karakterli babası in şallah mutlu bir şekilde hayatlarına devam ediyor olacaklar. Yeşil Karakterli Ki şiler Yeşil karakterli ki şiler sorumluluk üstlenmekten ve risk almaktan ho şlanmayan ki şilerdir. Karakter grupları içinde en çok bu ki şilerin motive edilmeye ihtiyacı vardır. Dı ş referanslı, itaatkâr ve sabırlıdırlar. Kimseyi kır mak istemezler. Sorun çıkartmadan ortak yönleri bulup u yum sa ğlayabilen ki şilerdir. Bu yüzden onları motive etmek kolaydır. Çok enerji gerektirmeyen, gürültüsüz ve

huzurlu i şleri severler, hatta monoton i şlerde çok ba şarılı olurlar; ancak kendilerinden çok şey beklendi ğini hissettiklerinde bundan kaçmak isterler. Hayati kararlar almak zorunda olmaları onları stres e sokabilir. Đçten içe kendilerini problemlerden nasıl uzakla ştırabüeceklerinin hesabını yaparlar. Bunu yaparken duygu ve dü şüncelerini asla belli etmezler; içlerine attıkları şeylerden dolayı kolaylıkla depresyona girseler bile dı şarıdan bunu hiç farkettirmeyebilirler. Çok enerji gerektirmeyen, gürültüsüz ve huzurlu i şleri severler, hatta monoton i şlerde çok ba şarılı olurlar; ancak kendilerinden çok şey beklendi ğini hissettiklerinde bundan kaçmak isterler. Farklı Ki şiliklerin Motivasyonu 113 Bu durumda onların de ğerlendirmelerine katılıp uyum sa ğlayın, haklı olduklarını söyleyin ve onlara iyi bir insan olduklarını ifade edin. Her zaman yanlarında oldu ğunuzu hissettirin ve bütün sorunları halledebilecek leri mesajını verin. Strese girdiklerinde onlardan uzakla şmayın, sorunlarını küçümsemeyin, bu durumdan hemen çıkmalarını beklemeyin. Onları heyec anlandırmayın ve hatta problemlerini beraber çözün. "Aman bunu da mı dert ettin ve yapamadın?" gibi kelimeler kullanmayın. Seminerlerimden birine bir anne 30 ya şlarındaki Yasin adlı o ğluyla gelmi şti. Bu genç adamın durgun hali dikkatimi çekmi şti. Seminere hiç katılmıyordu. Ve sanki kendi kendisine "Benim burada ne i şim var?" sorusunu tekrarlıyordu. Kendisine dönerek "Sıkıntının farkındayım, ara verdi ğimizde seninle konu şmak istiyorum." dedim. Arada kendisiyle konu ştu ğumuzda ye şil karakterli bir ki şi oldu ğunu farketmi ştim. Evli ve bir çocuk babasıydı. Alkol sorunu vard ı. Bu sorunu yüzünden kendisi ve ailesi çok acı çekiyordu. O gün kü seminere annesinin zoruyla gelmi şti. Kendisi ye şil karakterli oldu ğundan kendi kararını kendisinin almasını istedim ve iki gün sonrası için bir randevu verdim. Randevuya gelip gelmeyece ğini merak ediyordum. Randevuya tam vaktinde geldi v e çalı şmaya başladık. Alkol almasının gerçek sebebini bulmamız ger ekiyordu. Hafif bir trans halinde bilinçaltına indi ğimizde gerçek sebebi bulduk. Yasin kimseyi üzmemek için alkol alıyordu. Sorunun çözümü ne bu yoldan gitmeliydik. Onun yanında oldu ğumu ve ona yardım etmek istedi ğimi söyleyerek önce ona uyum sağladım. Hayatın acımasızlı ğından bahsettim. Haklı oldu ğunu, ancak bunun çözümünün alkolle mümkün olmadı ğını ifade ettim. E ğer isterse e ğitimlerimize katılabilece ğini ve di ğer arkada şların da yardımıyla sorunun çözülebilece ği yönünde telkinlerde bulundum. Yava ş yava ş iyile şmeler ba şlamı ştı. Yasin, zaman içinde seminere katılan di ğer ki şilerle dost oldu. Yeni bir çevre edindi ve eski 114 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM çevresinden kurtuldu. Çalı şkan ve becerikli bir insandı. Aynı zamanda uyumlu yeşil karakterli bir ki şiydi. Onunla birlikte çalı şmayı teklif ettim ve kabul etti. O zamandan beri seminerlerimde kullandı ğım tüm dokümanların hazırlanması ve yerine ula ştırılması görevini ba şarıyla sürdürüyor. Kırmızı karakterli e şi Fatma ve çocu ğu ile mutlu bir hayat ya şıyor. Bölüm 7 Ki şiliklerle Uyumlar Hangi karakterden olursanız olun her bir karakterle uyum içinde ya şamanız mümkündür. Bu bölümde dört farklı karakter ile uyum sa ğlamanın yollarını ele alaca ğız. Önemli olan hangi karaktere sahip oldu ğumuz de ğil, di ğer karakterdeki insanları tanıyarak onlarla ne derecede uyum sa ğladı ğımızdır. E ğer herkesi kendiniz gibi görüp size davramlmasını istedi ğiniz gibi davranırsanız ileti şimde başarılı olamazsınız. Đleti şimin altın anahtarlarından biri, kar şınızdaki ki şiye onun arzu etti ği gibi davranmaktır. Bu bölümde di ğer karakterdeki ki şilerle nasıl uyum sa ğlayabilece ğiniz konusunda önemli ipuçları bulacaksınız. Đyi bir ileti şim ustası olmanın yolu, tüm bunları bilip davranı şlarınızda bu ilkelere riayet etmektir. Sarı Karakterli Ki şilerin Di ğerleriyle Uyumu ¦ Sarının Sarıya Uyumu

? Sarı karakterli bir ba şka ki şiyle beraberken zamanı ve etraftaki di ğer insanları unutacak derecede konu şmaya dalmayın. a 116 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Aynı karakterli biriyle i ş yaparken daha ciddi olmanız ve ayrıntılara önem vermeniz veriminizi artıracaktır. Arkada şlarınızla birbirinizi motive etti ğiniz sürece ortamdaki ne şe hiç kaybolmaz. Konuşurken yüksek seslerinizin kaos yaratmaması için dah a fazla dinlemeyi ve daha az konu şmayı tercih edin. Sarının Maviye Uyumu ? Mavi karakterlerin yanında daha düzenli ve res mî olm( nız gerekebilir. O Biraz daha ciddi olun. El kol hareketleri yapm ayın. Onların sizi "çok rahat" görmesine sebep olacak tavırlardan kaçının Q Yaptı ğınız i şin kalitesine önem verin. Mavi karakterlerin her şeyin en iyisini hedefleyen, mükemmeliyetçi ki şiler olduklarını hatırınızdan çıkarmayın. ? Fazla ayrıntı dinlemeye kendinizi hazırlayın v e sabırlı olun. Ki şiliklerle Uyumlar 117 ? Zor zamanlarında yapabilece ğiniz en iyi yardımın, onları yalnız bırakmak ve sessizli ği bozmamak oldu ğunu unutmayın. Sarının Kırmızıya Uyumu ? Kırmızı karakterlerin yanında şaka konusunda ölçülü olun. Konuyu dağıtmayın ve konu şurken onlara sonucu vermeniz gerekti ğini unutmayın. ? Rahat tavırlarınıza dikkat edin. Unutmayın ki kırmızı karakterler "çabuk ve benim istedi ğim gibi olsun" diyen tiplerdir. Zamanlama konusuna özen gösterin. Q Jest ve mimiklerinizi azaltın, onlara dokunmad an ve mesafeli olarak konu şun. ? Sizin gibi giri şken yapılı bir kırmızı ile konu şurken iki tarafın da hızlı olması sorun olabilir. Bu durumda üslubunuzu yumu şatın. ? Kar şılarında kararsız bir yapı sergilemeyin. Belirsiz i fadelerden kaçının. Sarının Ye şile Uyumu ? Ye şil karakterli ki şileri kendiniz gibi enerjik zannederek hareketli hayata zorlamayın. ? Onların ince ve dü şündüren esprileri sevdi ğini unutmayıp bu tür espriler yapmaya çalı şın. ? Sizi sabırla dinleseler de sıkı-labilecekleri ni unutmayın. ? Konu şmanızı yava şlatarak ses tonunuzu dü şünün. Sözlerini kesmeyin. Kırmızı karakterlerin yanında şaka konusunda ölçülü olun. 118 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Q Söylediklerini dinledi ğinizi ve anladı ğınızı hissettirin, dikkatinizi konu şmalarına yo ğunla ştırın. Q Yeşil karakterli ki şiler sizin gibi onay ve motivasyon beklerler. Onlar ı motive etmeniz ileti şiminizi daha da güçlendirecektir. Mavi Karakterli Ki şilerin Di ğerleriyle Uyumu Mavinin Sarıya Uyumu ? Onay ve takdir sözcüklerini siz fazla kullanm asanız da sarı karakterlerin bu sözcükleri duymaya ihtiyacı oldu ğunu aklınızda tutun. ? Onları oldu ğu gibi kabul etmeye ve kurallarınızda esnek olmaya çalı şın. ? Program yapmadan sık sık arayın. Planların sa rı karakterli ki şilere yük oldu ğu- nu unutmayın. Q Dü şük tempodan çok çabuk sıkılan bu ki şilerle yürürken daha hızlı yürüyün, konu şurken daha hızlı konu şun. ? Açıklamalarınızı azaltmaya, daha çabuk karar vermeye ve çabuk uygulamaya gayret edin.

? Göz temasınızı ve ses tonunuzu artırın, daha vurgulu jestler kullanın. Böylelikle daha enerjik bir yapı sergilersiniz. Mavinin Maviye Uyumu Q Kurallarınızı artırmayın, azaltın. Aksi halde ortak çevrenize, aşılamayacak türden yüksek duvarlar örmü ş olursunuz. Ki şiliklerle Uyumlar 119 ? Karar almanın daha da güçle şmemesi için kararsız yapıdaki mavi karakterli ki şilerden biri daha kararlı olmalıdır. ? Ayrıntılara dü şkün olan mavi karakterli ki şilerden biri bu ayrıntıları azaltmaya yönelmelidir. ? Hassas ve alıngan yapıda olan bu karaktere sa hip ki şiler birbirlerinin bu yönünü hatırlayarak ele ştirilerine dikkat etmeli ve kar şılarındakine destek olmalılar. Mavinin Kırmızıya Uyumu U Kırmızı karakterli ki şilerin sonuç odaklı oldu ğunu unutmayın. Onlardan detaylı bilgi istemeyin. Yani detay ve uzatmalara fazla tak ılmayın. ? Bu ki şilerin geçici patlamalarının normal oldu ğunu bilin ve bu davranı şlarının altındaki iyi niyeti görmeye çalı şın. ? Sunum yaparken, genel ba şlıkları sıralayarak mümkün oldu ğunca seri olun ve ânında cevap vermeye hazır bulunun. Onların "vakit nakittir" dedi ğini unutmayın. ? Dolaylı konu şmalardan kaçının, açık ve net ifadeler kullanın. Q Mesajlarına ve taleplerine cevap vermekte geci kmeyin. Mavinin Ye şile Uyumu Yeşil karakterli ki şilere kendilerini a şacak sorumluluk verilmemesi gerekti ğini unutmayın. Bu ki şilerin geçici patlamalarının normal ? ? O Aşırı planlı ve programlı çalı şmalarını beklemeyin. Bir an evvel i şlerini bitirip dinlenmek istediklerini unutmayın ve lütfen onla- oldu ğunu bilin ve bu davranı şlarının altındaki iyi niyeti görmeye çalı şın. 120 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim ra kar şı anlayı şlı olun. Her şeye titizlenmeniz onları yıpratabilir. Q Onlara mesafe koymadan duygularınızı açmayı, dert lerinizi payla şmayı deneyin. Bu onları mutlu edecektir. ? A şırı düzeydeki bir mantık anlayı şıyla onları sıkmayın ve üst üste sebepler sıralayarak onları bunaltmayın. Kırmızı Karakterli Ki şilerin Di ğerleriyle Uyumu Kırmızının Sarıya Uyumu ? Kar şınızdaki sarı karakterli ki şileri fazla ele ştirmeyin. Çünkü genellikle onlar hızlı hareket eden ve bu nedenle de bazen yan lı şlıklar yapabilen tiplerdir. ? Yanlı ş yaptıklarını dü şündüğünüz zaman çok sinirlense-niz bile sakin olmaya çalı şın, onları pani ğe sokmayın. ? Onlarla ilgilendi ğinizi hissettirin, çünkü buna ihtiyaç duyarlar. O Öfkeliyken söylediklerini hemen dikkate alarak ka rar vermeyin, çünkü bu anlarındaki ifadeleri asıl dü şüncelerini yansıtmayabilir. ? Konu şmayı çok sevdikleri ve anlatacakları çok şeyleri oldu ğu için onlara zaman tanıyın. ? Konu şurken dü şündükleri için çeli şkili ifadeler kullanmalarını ho ş görün ve nazik bir dille bunu ifade edin. Kırmızının Maviye Uyumu ? Mavi karakterli ki şilerle olan ili şkilerinizde çok dikkatli olun. Her ne kadar sonuç odaklı olsanız da onların size sundu ğu detaylara dikkat edin. Çünkü onlar için detaylar çok önemlidir. Ki şiliklerle Uyumlar 12i

Kendi görü şlerinizi kabul ettirmeye çalı şmanız, zaten sessiz olan mavi karakterli ki şileri daha fazla içlerine kapanmaya itebilir. ? Hassas ve alıngan oldukla-nnı unutmayın. Bu y üzden onlara biraz daha nazik ve yumu şak davranın. Unutmayın, onlar sizin gibi de ğil; içlerine kapanık tiplerdir. ? Hızınızı ve ses tonunuzu azaltarak onları dah a iyi dinlemeye çalı şın ve sözlerini kesmeden ciddi, mesafeli davranın. ? Kendi görü şlerinizi kabul ettirmeye çalı şmanız, zaten sessiz olan mavi karakterli ki şileri daha fazla içlerine kapanmaya itebilir. Onlar ı daha iyi dinleyin ve daha az ısrarcı konu şun. Kırmızının Kırmızıya Uyumu O Di ğer bir kırmızı karakterle ileti şiminizde esnek olmanız çok önemlidir. Böylelikle diyalogunuzu olgun ki şiler olarak sürdürebilirsiniz. ? Giri şken tavrınızı azaltarak güç mücadelesine girmekten kaçının. ? Üslubunuzu yumu şatmayı deneyin. Unutmayın ki kar şınızdaki de sizin gibi lider ruhlu biridir. U Aranızda i şbölümü yapmanız, aynı konu üzerinde çatı şmaya girmenizi engelleyecektir. Kırmızın Ye şile Uyumu ? Ye şil karaktere sahip olan ki şileri strese sokmadan ve yapabilirseniz emir kipi kullanmadan onlarla diyalog kurmaya çalı şın. ? Onları i ş konusunda çok zorlamayın. Unutmayın ki böyle yapar ak onları bir cendereye sokmu ş olursunuz. a ? a 122 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Samimi ve sıcak temas kurarak hislerinizi payla şın. Konu şma hızınıza ayak uydurmaları biraz zor olabilece ğinden temponuzu azaltın. Dü şük hızlarına sabredin ve sözlerini siz tamamlamaya çalı şmayın. Göz temasınızı ve jestlerinizi azaltmaya çalı şın. Ki şiliklerle Uyumlar 123 Yeşil Karakterli Ki şilerin Di ğerleriyle Uyumu Yeşilin Sarıya Uyumu a ? Sarı karakterli ki şilere arzularınızı, nelerden ho şlanıp nelerden hoşlanmadı ğınızı aktarın. Onlarla olan ileti şiminizde net ifadeler kullanın. Belirli bir konuya odaklanmalarına yardımcı olun. Sarı karakterlerin hızı sizi yormasın, sizin hızını z da onları sıkacak kadar düşük olmasın. Farklı bakı ş açılarınızı onlara savunun, fikirlerinizi öne sürü n. Gerçekçi olmayan hayallerine kapılmayın ve hemen ev et demeyin. Yeşilin Maviye Uyumu Q Mavi karakterli ki şilerin planlı, programlı tarafına uymaya çalı şın. Plansız i şleri onlara sunmaktan kaçının. ? Đleti şiminizde mesafeli ve ciddi olun, duygularınızı çok fazla yansıtmayın. Mantık çerçevesinden çıkmayın. Đşleri zamanında bitirmeye ve ertelememeye özen gösterin. Kırmızı karakterli ki şilerin zaman konusundaki hassasiyetini unutmayın. ? Ayrıntılara inmeye çalı şın. Bu size enerji harcatsa da güzel sonuçlar alaca ğınızı unutmayın. ? Düzenli, tertipli ya şayı şlarına ayak uydurmanız mavi karakterli ki şileri size yakla ştıracaktır. Yeşilin Kırmızıya Uyumu ? Çift taraflı ileti şimde ısrar edin. Daha giri şken olmaya gayret edin.

O Gerekti ğinde hayır diyebilmeli ve kendinizden ödün vermemel isiniz. ? Đşleri zamanında bitirmeye ve ertelememeye özen göste rin. Kırmızı karakterli ki şilerin zaman konusundaki hassasiyetini unutmayın. ? Karar almada çabuk davranın, kararsız bir tut um sergilemeyin. Yeşilin Ye şile Uyumu ? Her iki tarafın da karar almaya çalı şması gerekir. Aksi halde sonuca hiçbir zaman yaramayabilirler. ? Ye şil karakterli ki şilerden birinin daha giri şken, daha tempolu olması, ileti şime hareket kazandıracaktır. ? Kar şılıklı motivasyonlarla daha yakın bir diyalog kurab ilirsiniz. Sizin gibi ye şil karakterli olan arkada şınız da motive edilmek ister. ? Duygularınızı biraz daha belli ederek birbiri nizi anlamaya çalı şın. Duygularınızı ifade etmemeniz, yanlı ş anla şılmanıza neden olabilir. Bölüm 8 Farklı Ki şiliklere Tavsiyeler ve Etkili Đleti şim Metotları Yıllardır yaptı ğım danı şmanlıklarımda insanların en çok iki konuda hata yaptıklarını gördüm. Bunlardan biri insanların hata yapan ki şiyi acımasızca ele ştirmeleri, di ğeri ise kar şı tarafın neler hissetti ğini anlayamamak şeklinde bir tavır sergilemeleriydi. Bu bölümde sizlere Sand viç Metodu adlı mükemmel bir ele ştiri tekni ği ile Üç Sandalye Metodu adlı bir empati tekni ğinden bahsedece ğim. Ayrıca dört farklı karakterdeki ki şilere de bu me-todlar ı şı ğında önemli ileti şim tavsiyelerinde bulunaca ğım. Teknikleri ö ğrenip tavsiyelere uydu ğunuzda hayatınızda çok şeyin de ği şece ğini siz de farkedeceksiniz. Sandviç Metodu Hangi karakterde olurlarsa olsunlar insanlar hata y aptıklarında onları ele ştirme eğilimi hepimizde vardır. Ancak önemli olan, ele ştiriden ziyade bu ele ştiriyi nasıl yap-tı ğımızdır. Ele ştiriden maksat; ki şi- Ele ştiriden maksat; ki şiyi incitmeden yaptı ğı hatalı davranı şı ona anlatmak ve bir daha yapmamasını sağlamak olmalıdır. 126 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim yi incitmeden yaptı ğı hatalı davranı şı ona anlatmak ve bir daha yapmamasını sağlamak olmalıdır. Bu ele ştiriyi Sandviç Metodu dedi ği- ^ miz şekilde yaparsak kar şımızdaki ki şiyi kırmadan, onun hatasını düzeltmesini sa ğlarız. Sandviçin bir üst kısmı, bir katık bölümü, bir de a lt kısmı vardır. Bu me-tod, ele ştiriye uyarlanırken önce ele ştirece ğimiz ki şiyle uyum sa ğlanır, sonra ki şinin neleri iyi yaptı ğından ya da o ki şiye kar şı hissetti ğimiz güzel duygulardan ba şlarız. Bir i ş yapılmı şsa o i şin az ya da çok iyi yapılmı ş yönleri mutlaka vardır. Bunlar ele ştirinin ba şında iyi özellikler olarak dile getirilir. Ki şiyle uyum sa ğlayarak nelerin iyi yapıldı ğından ve o ki şiyle ilgili güzel duygulardan bahsetti ğimizde o ki şide mutlaka olumlu duygular olu şacaktır. Artık sıra sandviçin katı ğına, yani nelerin daha iyi yapılması gerekti ğine gelmi ştir. Burada yapılacak şey de çok dikkatli bir şekilde davranı şın hatalı yönlerini ki şiye anlatmaktır. Đyi yönünü vurguladı ğınız kısım, yani birinci bölüm bitip de ikinci kısm a geçilirken dikkat edilmesi gereken en önemli şey "ama, ya da, fakat" kelimeleriyle söze ba şlamamaktır. Zira bir Amerikan atasözü şöyle der: "Bir cümlenin ortasında 'ama' ya da 'fakat' varsa o cüml enin ba ş tarafına pek önem vermeyin." "Ama ve fakaf'sız ba şladı ğınız ikinci bölümde sadece ve sadece davranı şı ele ştirin, ki şinin kimli ğine asla dokunmayın. Örne ğin "beceriksizce davranmak" sadece ele ştirdi ğiniz o olayla ilgiliyken "beceriksiz" kelimesi kiml i ğe dokunan olumsuz bir sıfattır. Son derece dikkatli bir şekilde ele ştirimizi bitirdi ğimizde artık üçüncü bölüme yani sandviçin en altına geçebiliriz. Bu bölümde ya paca ğımız tek şey olumlu bir yorumla ele ştirimizi bitirmektir. Farklı Ki şiliklere Tavsiyeler 127

Şimdi bu metodu, danı şmanlı ğını yaptı ğım sarı karakterli bir bayanla mavi karakterli e şine nasıl uyguladı ğımı gösteren bir örne ği sizlerle payla şmak istiyorum: Levent Bey mavi karakterli, ö ğrenmeyi çok seven, her şeyin kusursuz olmasını isteyen bir ki şi. E şi Gülsen Hanım ise hayat dolu, cıvıl cıvıl, sarı ka rakterli bir bayan. Levent Bey e şini zorlayarak seminerime getirmi ş. Daha sonraları Gülsen Hanım kendi iste ği ile seminerlerimi takip etmeye ba şladı. Levent Bey'e uyguladı ğımız Sandviç Metodu şöyleydi: "Levent Bey siz her şeyin en güzelini arzulayan, hayatın ciddi yönlerini algılay abilen, ö ğrenmeyi ve öğretmeyi çok seven, ayrıca ö ğrendi ğiniz her şeyi çevrenizdeki insanlarla payla şan kültürlü ve bilgili bir insansınız. Siz bir şeyler ö ğrenirken sevdi ğiniz insanların da bir şeyler ö ğrenmesine gayret ediyorsunuz. Bu seminere gelirken de e şinizi seminere katılması için ikna ermeye çalı şmanız, beraber öğrenmek ve ö ğrendi ğiniz bilgileri payla şmak istemeniz çok güzel bir yakla şım. Karakter olarak mükemmeliyetçi ve her şeyin kusursuz olmasını isteyen bir yapıya sahipsiniz. Son derece iyi, hayat dolu ve her girdi ği ortama ne şe saçan bir eşiniz var. Đkiniz birbirinizi çok güzel tamamlıyorsunuz. E şiniz de bu seminerden en az sizin kadar lezzet aldı. Eğer e şinizin sizden çok farklı bir karaktere sahip oldu ğunu, olaylara bakı ş açısının sizden farklı oldu ğunu ve hiç kimsenin kusursuz olamayaca ğını dü şünerek onu oldu ğu gibi kabul ederseniz bundan sonraki ili şkiniz çok daha güzel olur. Ayrıca herhangi bir seminere giderken ya da bir ort amda onunla birlikte olmak isterken bunu onun rızasını alarak yaparsanız payla şaca ğınız şeylerin sayısı artar. Unutmayın ki hayatta iki şey payla şıldıkça ço ğalır: Bilgi ve sevgi. Bu seminerde e şinize olan sevginizi yakından gördüm ve çok takdir ettim. Bundan sonra böyle ortamlarda bilgiyi payla şırken sevgiyi de payla şaca ğınıza inanıyor ve size mutluluklar diliyorum." 128 Đnsan Đli şkilerinde 4x4'lük Đleti şim Aynı olayın di ğer tarafındaki Gülsen Hanım'a uyguladı ğımız Sandviç Metodu ise şöyleydi: "Gülsen Hanım siz, ne şeli, heyecanlı, insanlarla çok kısa sürede iyi ili şkiler kuran, hayat dolu birisiniz. Çocuklarınıza olan yak la şımınız çok sevecen ve sevgi dolu, çok iyi bir annesiniz. Hayatın e ğlenceli yanlarını görmeniz ve bunu di ğer insanlarla payla şmanız gerçekten çok güzel. E şinizin ciddi, a ğırba şlı ve mükemmeliyetçi yanlarıyla sizin e ğlenceyi seven ve insanları ne şelendiren yönleriniz birle şti ğinde tam anlamıyla birbirinizi tamamlıyorsunuz. Ben sizi bir elmanın iki yarısı gibi görüyorum ve esnek bir evli li ğinizin oldu ğunu düşünüyorum. Eğer e şinizin ö ğrenmeye kar şı olan tutkusunu göz önüne alarak sizi e ğitim seminerlerine götürmesinin ya da sizinle birlikte b ir şeyler ö ğrenmek istemesinin asil bir davranı ş oldu ğunun farkına varır, bu konuda onunla birlikte hareket ederseniz ileti şiminizi güçlendirmi ş olursunuz. Levent Bey'in bu konudaki hassasiyetine biraz daha özen gösterirseniz, çevrenizdeki insanların örnek alaca ğı bir çift olursunuz. Farklı karakter yapılarıyla siz birbirinizi tamamlayan insanlarsını z. Bundan sonra bilgiyi payla şarak sevginizi arttıraca ğınıza inanıyor ve size bundan sonraki hayatınızda mutluluklar diliyorum." Üç Sandalye Metodu Eğer olaylara sadece kendi bakı ş açımızla bakarsak, insanların sadece % 25'ini anlayabiliriz. % 75'ini anlama şansını kaçırırız. Đnsanlar farklı karakterlerin özelliklerini ve d avranı ş biçimlerini bilmediklerinde veya kar şı tarafı anlayamadıklarında aralarında ileti şim çatı şmaları meydana nelir Bunun sonunda istenmeyen olayl ar ya şanabilir. Aslında butun çatı şmaların temelinde insanların Farklı Ki şiliklere Tavsiyeler 129 birbirlerini anlayamamaları vardır. E ğer olaylara sadece kendi bakı ş açımızla bakarsak, insanların sadece % 25'ini anlayabiliriz. % 75'ini anlama şansını kaçırırız. Yani aslında hepimiz azınlıktayız. Olayl ara üç ayrı bakı ş açısı ile baktı ğımızda bu ileti şim çatı şmalarını ortadan kaldırabiliriz. Tekni ğin Uygulanması

Bu metodu uygulamak için önce üç sandalyenin ikisin i kar şılıklı koyduktan sonra, ikisinin ortasına üçüncü sandalyeyi şekilde görüldü ğü gibi yerle ştiriyoruz: Hu,a Sandalyesi 1 2 Kendi Sandalyemiz Kar şımızdakinin Sandalyesi 1. Önce bir numaralı kendi sandalyemize oturara k kar şımızdaki ki şiye kendi bakı ş açımızla bakarız. Bu bizim sürekli kullandı ğımız bir bakı ş açısı oldu ğundan kısa sürede gereken ruh haline gireriz. 2. Bu sandalye kar şımızdaki ki şiye aittir. 2 numaralı sandalyeye oturdu ğumuzda olaylara ve kendimize; kendimizi kar şımızdaki ki şinin yerine koyarak bakarız. Bu, empatik bir bakı ş açısıdır ve kar şımızdaki ki şinin ruh halini anlamamıza yardımcı olur. 3. Ortadaki sandalye ise tanık sandalyesidir ve ili şkiye objektif olarak bakmamızı sa ğlar. Tanık sandalyesine oturduktan sonra önce kar şımızdaki ki şinin oturdu ğu 2 numaralı sandalyeye dönerek ona birtakım öne- 130 ĐNSAN ĐLĐŞKĐLERĐNDE 4x4'LÜK ĐLETĐŞĐM rilerde bulunur, sonra 1 numaralı sandalyede oturan kendimize dönerek yapmamız gerekenleri söyleriz. Çalı şma bitti ğinde tekrar 1 numaralı sandalyeye oturarak kar şımızdaki ki şiye baktı ğımızda bakı ş açımızdaki önemli de ği şikleri ve esnekli ği rahatça fark edebiliriz. Sarı karakterli asistanım Tu ğçe ile yaptı ğım danı şmanlık sırasında babası ile ileti şimini daha iyi bir hale getirmek için 3 Sandalye Me todunu da uyguladık. Bunu yaparken kendisinin bakı ş açısını adım adım de ği ştirmeyi amaçlıyordum. Tekni ğe göre ilk olarak kendi sandalyesine oturdu ğunda Tu ğ-çe'nin ya şadıklarına tamamen "kendi bakı ş açısı" ile bakmasını istedim. Bu, zaten onun yaptı ğı bir şeydi ve kendisini buna çok kolay adapte etmi şti. Buradayken, bana bazen babasının kendisini anlamadı ğını ifade etti. Kendini çok zor durumda hissediyordu. Daha sonra kendisinden ikinci sandalyeye geçmesini istedim. Burası onun için zor bir yerdi. Çünkü olaylara "babasının bakı ş açısı" ile bakması gerekiyordu. Biraz zorlandıktan sonra "empatik bakı ş açısını" yakaladı ve aslında babasının yaptıklarının kendisini koruma amaçlı oldu ğunu da anladı. Hatta burada babasının kendisini çok sevdi ğini hissetti ve duygulandı. Ayrıca babası ile ya şadı ğı ileti şim çatı şmaları film şeridi gibi gözünün önünden geçti ve her olayda babasını haklı gösterecek bir taraf buldu. Sonunda, kendisinden üçüncü sandalyeye geçmesini is tedim. Burası tarafsız bir sandalye idi. Objektif bir bakı ş açısını gerektiriyordu. Olayın içinden sıyrılıp üçüncü bir ki şi gözüyle olaylara bakmasını istedim. Tu ğçe buraya oturunca babası ile arasındaki sorunların sadece bir ileti şim çatı şması oldu ğunu anladı. Yani babası onu sevdi ği gibi, o da babasını seviyordu. Çözüm ise ileti şimlerinde "esnek" bir tavır sergilemelerinden geçiyordu. Son olarak Tu ğçe tekrar birinci sandalyeye oturarak ikinci sandalyede oturdu ğunu hayal etti ği babasına baktı ğında baba- Farklı Ki şiliklere Tavsiyeler 131 sına kar şı hissettikleri eskisinden daha farklıydı. Tu ğçe orada otururken babasıyla ili şkileri konusunda hayati kararlar aldı. Ben bir yandan Tu ğçe'ye e ğitim verirken, bir yandan da babası ile sıkı bir ileti şim kurmu ştum. Bu ileti şim tam anlamıyla bir uyum ve ahenk içindeydi. Tuğçe'ye bu teknikleri uyguladıktan sonra, kendisinden bunu evde babası ile uygulamasını istedim. Babası kendi diliyle "3 Koltuk Tekni ği" adı altında bunu kızı ile uyguladı ve sonuç çok güzel oldu. Baba kızını daha iyi anlamı ş, kızı da babasının davranı şlarının sebeplerini çözmeye ba şlamı ştı. Daha sonra da bu karakterlerle ilgili bilgileri alınca Tu ğçe artık babasının kırmızı ve mavi karakterli yönlerini fark etmi ş ve NLP'nin "Her davranı şın altında olumlu bir niyet vardır." ilkesine göre babasının davranı şlarının ardındaki güzellikleri görmeye başlamı ştı. Bütün bunlardan sonra Timur Bey ile kızının ile ti şimi düzeldi ve benim de Timur Bey ile karde ş gibi bir diyalogum oldu.

Farklı Ki şiliklere Öneriler Şimdiye kadar anlattıklarımızla artık hangi karakter özelliklerine sahip oldu ğunuzu, di ğer karakterdeki insanların özelliklerini, onlarla n asıl uyum sağlayaca ğınızı anlamı ş olmalısınız. Son olarak her karakter için hayati ö nem ta şıyan tavsiyeler bulacaksınız. Bu tavsiyeleri hayatı nızda uyguladı ğınızda sizde çok şeyin de ği şti ğini göreceksiniz. 132 Sarı Karakterli Ki şilere Tavsiyeler 1. Aldı ğınız emanetlere dikkat edin. Aldı ğınız emaneti zamanında ve kırıp dökmeden geri verin. 2. Az konu şup çok dinleyin. Bir a ğzınız ve iki kula ğınız oldu ğunu unutmayın. 3. Asla ertelemeyin, ü şenmeyin, vazgeçmeyin. Bu sözleri büyük bir kartona yazın ve duvarınıza asın. 4. Kar şınızdaki ki şinin beden diline dikkat edin. Kar şınızdaki ki şinin sizi dinlemekten yoruldu ğunu anlama becerinizi geli ştirin. 5. Çocukluktan ve saflıktan kurtulun, içinizdek i çocu ğu canlı tutun ama her yerde ortaya çıkarmayın. 6. Daha düzenli olun. Çok düzenli olamazsanız b ile eskisinden daha düzenli olun. 7. Đnsanların sözlerini kesmeyin. Đnsanlar bir şey anla tırken kendi anlatacaklarınızı dü şünmek yerine onların anlattıklarına kulak verin. 8. Arkada şlarınızı aramayı ö ğrenin. Arayaca ğınız arkada şlarınızın bir listesini yapın ve listeyi kaybetmeden onları arayı n. 9. Bir ajanda kullanın. Her türlü i şi ve randevularınızı yazabilece ğiniz bir ajanda kullanın ama sakın kay betmeyin. 10. Đnsanların isimlerini ya da gitti ğiniz yeri tekrar hatır lamak için hafıza tekniklerini ö ğrenin. 11. Pireyi deve yapmayın. 12. Az kelime ile çok şey anlatın. Konu şurken mektup yazmayın, telgraf çekin. 133 Mavi Karakterli Ki şilere Tavsiyeler 1. Đyi bir şey yaptıklarında insanları takdir edin. Đnsanlar bir şeyi sizin kadar mükemmel yapmasalar da onları takdir edin. 2. Ayrıntıları hesaplarken bütünü kaçırmayın. Y aptı ğınız i şi nasıl yapaca ğınızı dü şünürken, niçin yaptı ğınızı da unutmayın. 3. Her zaman en iyi olmaya çalı şmayın. Đyi olmanız zaten yeterlidir. 4. Korkulannızdan olu şan kurtlan, zorlu ve karlı yollarda seyahat edebilece ğiniz kızak köpekleri haline getirin. 5. Kendinize güvenin ve potansiyelinizin farkın da olun. Mavi karakterliyseniz do ğal bir planlama ve programlama beceriniz zaten vard ır. 6. Kendinizi fazla ele ştirmeyin. Kendinizle konu şmalarınıza dikkat edin; kendinizi de ğil, sadece davranı şınızı ele ştirin. 7. Hayatın olumlu yönlerini görmeye çalı şın. Üzerinde siyah bir nokta bulunan sayfanın, kocaman beyaz kısmını da görmeye çalı şın. 8. Etrafınızdaki ki şilerin i şleri iyi ya da kötü yapmalarına izin verin, her i ş size kalmasın. 9. Keder ku şlarını kovamazsanız da onların ba şınıza yuva yapmalarına izin vermeyin. 10. Küçük şeyleri dert etmeyin, aslında üzüldü ğünüz şeylerin hepsi küçük şeylerdir. 134 Kırmızı Karakterli Ki şilere Tavsiyeler 1. Hatasız kul olmayaca ğını kabul edin ve esnek olun. Hatasız insanların ve Süpermenler'in ancak film kahramanı oldu ğunu unutmayın. 2. Herkesin zayıf bir yanı oldu ğunu kabul edin. Đnsanların zayıf yanlarının üzerine gitmek yerine, bu yanlarını güçlendirmeleri için onlara yardım edin. 3. Ba şkalarının da "haklı" olabilece ğini kabul edin. Bir çatı şma sırasında kendinizi biraz da kar şınızdakinin yerine koyun. 4. Hiçbir münaka şanın kazanılamayaca ğını bilin. 5. Emir kipi kullanmayın. Đnsanların kalplerini onları zorlayarak de ğil onlarla ileti şim kurarak kazanabilece ğinizi unutmayın.

6. Olur olmaz her şeye karı şmayın. 7. Sabırlı olmayı ö ğrenin. En güzel yeme ğin kısık ate şte pi şti ğini bilin. 8. Đnsanları kullanmayın. Ba şkalarının aleyhine, sizin lehinize olan i şbirliklerinden kaçının. 9. Sizin gibi olmayanları sizden a şağı görmeyin. 10. Her zaman lider olamayaca ğınızı kabul edin. Birileri ne liderlik ederken, birilerinden de liderlik ö ğrenme ye çalı şın. 11. Đnsanlar bir i şi istedi ğiniz gibi yapmadı ğında, onları fazla zorlamayın. 135 Yeşil Karakterli Ki şilere Tavsiyeler 1. Ba şkalarının sessizli ğinizden istifade etmelerine mü saade etmeyin. 2. Her şeye "evet" derseniz "evef'lerinizin kıymeti kalmaz. "Hayır" demeyi de ö ğrenin. 3. En kötü kararın "kararsızlık" oldu ğunu bilin. 4. Duygularınızı açmayı da ö ğrenin. Ancak duygularınızı açarsanız çözüm bulabilirsiniz. 5. Kendi kendinizi motive etmeyi ö ğrenin, her şeyi ba şkalarından beklemeyin. Sizi motive etmesi için mutlaka birilerini beklemey in. 6. Tembelli ği bırakın ve i şlerinizi yarına ertelemeyin. Đşlerinizi erteledi ğiniz günün de bir gün gelece ğini unutmayın. 7. En azından sizi ilgilendiren konularda sorumlulu k almayı deneyin. 8. Yeni bir şeyler deneyin, hayatınızda güzel de ği şimler yapın. Hayatınızda her gün küçük ve güzel de ği şiklikler yapın. 9. Đşe giderken olmasa bile seyahate veya gezmeye giderk en biraz heyecanlanmaya çalı şın. 10. Daha enerjik olmaya çalı şın. Enerji içecekleri özellikle ye şiller için üretilmi ştir. --- Đnsan hayatı toprak, su, ate ş ve hava karı şımıdır. Anlattı ğımız 4 farklı karakter aslında bu 4 elementte gizlidir. Önemli ol an bu 4 elementin ortaya çıkardı ğı özelliklerimizi insanların yararına kullanmaktır. Unutmamamız gereken, bu dört farklı karakter yapısının her insanda oldu ğudur. Önemli olan da ki şinin kendi baskın karakterini tanıması, eksik ve güçlü y önlerini bilerek hareket etmesidir. Bu kitabın kendi karakterinizi tanımak k onusunda size rehber olaca ğı kanaatindeyim. Hepimizin karakter özelliklerimizin güzel yönlerini ortaya çıkarıp bunu insanlarla payla şmamızı dilerken kitabımı şu satırlarla bitiriyorum. Toprak olup insanlara faydalı olalım Su olup kurak topraklara hayat verelim Ate ş olup insanlara ı şık ve ısı saçalım. Hava olup oksijensiz kalanlara n efes verelim. Kaynaklar: Florence Littauer, Ki şili ğinizi Tanıyın, Çevirmen:Demet Dizman, Sistem Yayıncılık, Đstanbul 1995. Florence Littauer, Çift Bulmacası, Çevirmen: Elvan Kandemir, Sistem Yayıncılık, Đstanbul 2004. Florence Littauer, Ki şilik Bulmacası, Sistem Yayıncılık, Đstanbul 2003. Robert Bolton ve Dorathy Grover Bolton, Đş Hayatında Đnsan Üslupları. Nil Gün, Karakterlerimiz, Kuraldı şı Yayıncılık, Đstanbul 2003. Anthony Robbins, Sınırsız Güç, Đnkılap Yayıncılık, Đstanbul 1993. Sefa Saygılı, Gerçe ği Arayanlar, Elit Yayınları, Đstanbul 2003. Mümin Sekman, Türk Usulü Ba şarı, Alfa Yayınları, Đstanbul 2001. Ned Herrmann, /§ Ya şamında Bütünsel Beyin, çeviri: Mehmet Zaman, Hayat Yayınları, Đstanbul 2003. Zülfikar Özkan, NLP Đlkeleriyle Aile Đçi Đleti şim, Hayat Yayınları, Đstanbul 2004. Zülfikar Özkan, Aile Đçi Sorunlara NLP ile Etkili Çözüm, Hayat Yayınları, stanbul 2004. Modern Yönetim Kitaplı ğı------- Takımınızın Yeteneklerini Geli ştirin Đnsanları Motive Etme / Trevor Bentley Yaratıcılık / Trevor Bentley

Zaman Yönetimi / Jane Allan Etkili Satı ş / Trevor Bentley Strateji Geli ştirme / Susan Clayton Proje Yönetimi / Jean Harris Đnsan Yetenekleri / Di Kamp Lider Yöneticilik / Tony Voss Yönetim / Susan Clayton Çanta Kitaplar Ate ş Altında Sakin Kalabilmek / Barbara J. Braham Yeni Yöneticinin El Kitabı / Brad Thompson Yönetim Sorunlarına Etkili Çözümler / Fred E. Jandt Sunuş Yapma / Robert B. Nelson - Jennifer Wallick Çalı şanlara Yetki Verme / Robert B. Nelson Đş Hayatında Uzla şma Đlkeleri / Peter Economy Etkili Dinleme / Artiıur K. Robertson Atak Yöneticinin Rehberi Hedef Belirleme ve Sonuç Alma / William Wadsworth Etkili Karar Verme / David E. Folino Ekip Kurma ve Yönetme / Joseph T. Straub Yetki Verme /Joseph T. Straub Etkili Sunu ş / Jeff Olson Organize Olma / Jeff Olson Müşteri Odaklı Satı ş / Jack Cullen Mükemmel Adayı Seçme / Hardy Caldwell Maliyet Dü şürme / Jeff Okon Başarılı Sonuç Đçin Yazmak / Dennis Chambers Liderlik/ WalterJ. Wadsworth Mali Tabloları Anlama / Joseph T. Straub ,Öğrenci Merkezli E ğitim Dizisi---------- Öğrenci Merkezli E ğitim ve Çoklu Zeka / Birol Vural Aile-Okul Birlikteli ği / Birol Vural Nitelikli Sınıf ve Stressiz E ğitim Ortamı / Birol Vural Teknoloji ve Materyal Kullanımı / Birol Vural Planlama Ölçme ve Stratejiler / Birol Vural Yöntem Teknik ve Etkinlikler / Birol Vural Muhteva Dersleri Đçin Özel Ö ğretim Uygulamaları / Birol Vural Đfade ve Beceri Dersleri Đçin Özel Ö ğretim Uygulamaları / Birol Vural Yetkin Đdeal Vizyoner Ö ğretmen / Birol Vural Her Ö ğretmen Rehberdir /Birol Vural Öğretmenin Mevzuat El Kitabı / Birol Vural Modern Yönetim Kitaplı ğı-------- Üzeyir Garih Kitaplı ğı Yönetim Đlkeleri / Dr. Üzeyir Garih Yönetim Teknikleri / Dr. Üzeyir Garih Globalle şme Sürecinde Türkiye / Dr. Üzeyir Garih Đş Hayatında Motivasyon / Dr. Üzeyir Garih Pazarlama, Tanıtım, Halkla Đli şkiler / Dr. Üzeyir Garih Ekonomik Sorunlara Çözüm Önerileri / Dr. Üzeyir Gar ih Türkiye Sorunlarına Çözüm Önerileri / Dr. Üzeyir Ga rih Gençlere Tavsiyeler / Dr. Üzeyir Garih Ki şisel Geli şim Yönetim__________________ Aile Şirketlerinde Kurumsalla şma / Dr.Ebru Karpuzo ğlu Beyaz Zambaklar Ülkesinde / Grigory Petrov Büro Yöneriminde Dosyalama Teknikleri ve Dokümantas yon / Şule Yılmaz Türkiye Gelece ğini Arıyor Adı : Đnsan / Yaprak Özer Cesaret ve Fazilet Mücadelesi I John F. Kennedy Cesur Giri şimciler / Sadi Özdemir Düş Toplumu / Rolfjensen En Büyük Benim / Yaprak Özer Gelece ğin Toplumunda Yönetim /Peter Drucker Genç Giri şimcilerin Ba şarı Sırları / Editör: Erk Acarer

Hayatta Đlerle ve Đlerlet / Prof. Herbert N. Casson Đçten Liderlik / Peter Urs Bender Đnsan Kaynakları Uzmanının El Kitabı / Mehmet Öner Đnsan Kaynaklarında Yeni Açılımlar / Yaprak Özer Đnsan Yönetme Sanatı / Prof. Herbert N. Casson Đş Ya şamında Bütünsel Beyin / Ned Herrmann Đş Ba şa Dü ştü / Mehmet Öner Đşte Ba şarı / Editör: Figen Tahiro ğlıı Đş Hayatında Mükemmellik / Prof. Dr. Muhittin Şimşek Başarılı Đnsanların Karar Anı / Fikri Türkel Telif Hakları ve Korsanlıkla Mücadele / Av. Dr. Cah it Suluk Kriz ve Stres Ortamında Yönetim / Dr. Hasan Tutar Krizleri Fırsata Dönü ştürmek / Abdullah Bozgeyik Küreselle şme Sürecinde Đşletme Yön. / Dr. Hasan Tutar Liderlik, Yönetim, Türkiye / Yaprak Özer NLP ile Koçluk /Joseph O'Connor & Andrea Lages Para Kazanma ve Kullanma Sanatı / Prof. Herbert N. Casson Satı ş Sanatı ve Pazarlama / Prof. Herbert N. Casson Seçmen Siyasetçi Đli şkileri. Ekseninde Ba şarılı Siyasetçinin El Kitabı / Doç. Dr. Osman Ozsoy TKY'de Performans Ölçümü / Prof. Dr. Muhittin Şimşek TKY ve Tarihteki Bir Uygulaması: Ahilik / Prof. Dr. Muhittin Şimşek Ticaretin Sırları / Prof Herbert N. Casson Türkiyeli Avrupa / Sedat Laçiner, Mehmet Özcan, Ilı şan Bal Uygulamaya Yönelik Enflasyon Muhasebesi / Editör: T uba Şavh-Metin Cano ğuUarı Yaratıcı Satı ş / ilhan Ürkmez Yaşadıkça E ğitim / Dr. Đlhamı Fmdıkçıo ğlu Yönetici Asistanlı ğı ve Sekreterli ği / Birol Vural Zirvedeki Şahin / Kemal Şahin ,Ki şisel Geli şim Ba şarı. Amerika'daki Türk Beyin Gücü / Haz. Vedat Akman Anlayarak Hızlı Okuma ve Ö ğrenme / Adil Mavi ş Başarıda Aile Faktörü / Tuncer Elmacıo ğlu Başarının Sırları / Dr. Alexis Carrel Başarı Rehberi / O ğuz Saygın - Adil Mavi ş Beyin Gücünü Geli ştirme / O ğuz Saygın Bilimsel Çalı şma ve Ba şarı Teknikleri / Ali Ozergin Bilgece Ya şamak / Tuncer Elmacıo ğlu Bilgeli ğe Yöneli ş / Dr. Zülfikar Özkan Bilincin Gücü / Dr. Zülfikar Özkan Cesur Sorular / Dost Can Deniz Deği şim Ku şağındakiler / Nejat Sezik Deği şim Rüzgarları / O ğuz Saygın Doğrucu Beden Dili / Ercan Ka şıkçı 4x4'lük Đleti şim / O ğuz Saygın Duygularla Güçlenmek / Stefan Konrad Düşünceye Yenibir Bakı ş / Münir Arıkan Fırsatı Yakalayın / Orison Swett Marden Doğru ve Güzel Konu şma Sanatı / Birol Vural Etkili ve Ba şarılı Konu şma Sanatı / Birol Vural Gelece ğin Meslekleri / Doç. Dr. Osman Özsoy Görevimiz Ba şarmak / Samuel Smiles Hayata Gülümse / Sıtkı Aslanhan Hayatın Bütününde Ba şarı / Tuncer Elmacıo ğlu Hayatı Güzel ve Anlamlı Ya şamak / Hasan Basri Yazıcı Her Đnsan Hükümdardır / Orison Swett Marden Kendine Yardım / Samuel Smiles Ki şisel Geli şim Stratejileri / O ğuz Saygın Ki şisel Geli şim El Kitabı / Nejat Sezik Ki şisel Geli şimin Sosyolojisi / Dr. Ergün Yıldırım Kocanızın Ba şarısı Sizin Elinizde / Mrs. D. Carneige

LGS'ye Hazırlık Rehberi / Niyazi Sanlı Mutluluk ve Ba şarı Yolları / Dr. Zülfikar Özkan Negatif Limanlardan Pozitif Sulara / O ğuz Saygın Öğretmen Ajandası ve El Kitabı / Ali Karaçam Öğrenci Ajandası ve El Kitabı / Ali Karaçam ÖSS Benim Neyim / Hamza Aydo ğdu ÖSS Çalı şma Kılavuzu / Adil Mavi ş Sevgi Bahçesinin Bahçıvanı - Ö ğretmenin Günlü ğü / Ali şan Kapaklıkaya Sevgili Ö ğretmenim Bunları Kimseye Anlatamamı ştım / Ali şan Kapaklıkaya Sınırsız Beyin Gücü / Nejat Sezik Söz Söyleme Sanatı / Adil Mavi ş Telkin ve Hipnozla Ö ğrenme Teknikleri / Adil Mavi ş Türkiye'den Ba şarı Öyküleri / Vedat Akman Türkiye'den Ba şarı Öyküleri -II Vedat Akman Yaratıcı Zeka / Hary Alder Yarınlara Do ğru / Dr. Alexis Carrel Yaşam Coşkusu / Đsmail Karasu Zamanın Ba şlangıcından Zamanımıza Ö ğretmenin Gücü / Isa Bayrak Zorluklarla Mücadele / Prof. Herbert N. Casson Aile ve Çocuk E ğitim Dizisi A'dan Z'ye Pozitif Disiplin / Jane Nelsen - Lynn Lo tt Anne-Babaların En Çok Yaptı ğı 10 Hata / Kevin Steede Annelik Günlü ğü / Nora Romi Babalık Co şkusu / Marcus Jacob Goldman Bir Anneye Mektuplar / Willhelm Stekel Çocuğunuzu Ke şfedin / Lawrence V/illiams Çocuğa Hayır Demek Çözüm De ğil / Mark L. Brenner Çocuğun Ba şarısı Nasıl Sa ğlanır? / Tuncer Altmköprü Çocuğum Okula Ba şlıyor / Bernard Ryan ]r. Çocuğunuzu Yanlı ş E ğitiyorsunuz / Christian G. Salzmann Çocuk ve Aile / Editör Beyza Bölükba şı Çocuk Kalbi / Edmondo De Amics Eğitimde Paradigma De ği şimi / Yard. Doç. Dr. Fatih Töremen - Mehmet Çete Ev Đşlerini Sava şa Dönü ştürmeyin / Lynn Lott - Riki Intner Etkin E ğitim / Doç. Dr. Osman Özsoy Genç Kız Psikolojisi / Tuncel Altmköprü Hamileli ğe Hazırlık Do ğum ve Sonrası / Heyet Rehber Anne-Babalar / Sandra Burt - Linda Perlis Sınıfta Pozitif Disiplin / Jane Nelsen - H. Stephen Glenn Çocuklara Sınır Koymak / Cornelia Nitsch Sinirlerinize Hakim Olun / Cornelia Nitsch Popüler Psikoloji Dizisi Beden Yüz Yapısı ve Karakter / Tuncel Altmköprü Bireysel Psikoloji / Alfred Adler Evlilikte Do ğru Seçim ve Ailede Mutluluk / Dr. Davut Ibrahimo ğlu Đnsan Denen Meçhul / Dr. Alexis Carrel Karakterbilim ve Đnsan Tanımada Testler / Tuncer Altmköprü Kitleler Psikolojisi / Gustave Le Bon Ki şisel Özgürlü ğün Psikolojisi / William Glasser NLP Teknikleriyle Aile Đçi Đleti şim / Dr. Zülfikar Özkan NLP Teknikleriyle Aile Sorunlarına Çözüm / Dr. Zülf ikar Özkan Olumlu Ya şama Sanatı / Harold Sherman Psikiyatri Penceresi / Haz. Dr. Mustafa Güveli Psikososyal Açıdan Bo şanma / Dr. Zülfikar Özkan Ruh " Đçimizdeki Biz" / Doç. Dr. Ramazan Özcankaya Şahsiyet Analizi / Tuncel Altmköprü Yazı ve Karakter / Tuncel Altmköprü Hayata Dair Öyküler Enfes Öyküler / Turgay Yalanız insan Sıca ğı Öyküleri / Yusuf Özkan Özburun Yaşama Sevinci Öyküleri / Yusuf Özkan Özburun

Hayata Dokunan Öyküler / Yusuf Özkan Ozburun Bilgi Teknolojileri Dizisi Access / Osman Gürlcan AutoCAD 2002 / Osman Gürkan Excel XP / Osman Gürkan Front Page 2002 / Osman Gürkan Word XP / Osman Gürkan Windows XP / Osman Gürkan Bilgisayar Rehberi / Adem Özbay - Fikret Yeti şener Đnternet Rehberi / Adem Özbay - Fikret Yeti şener Windows Rehberi / Adem Özbay - /an Devrim Đnternet Programları Rehberi / Fikret Yeti şener - Adem Özbay Mobil Đleti şim & WAP / Ömer Ertekin - Adem Özbay Yöneticinin Bilgisayar ve Đnternet Rehberi / Ömer Erteidn - Adem Özbay e-Ticaret Rehberi / Adem Özbay - /an Devrim WEB Tasarım Rehberi / Adem Özbay - Feridun Özdemir Bilgisayar & Đnternet Sözlü ğü / Adem Özbay - /an Devrim QuarkXpress 5.0 /Barı ş Yücel Turan Adobe Photoshop 7.0 / Banj Yücel Turan Hacking: Bili şim Korsanlı ğı ve Korunma Yöntemleri / Davut Yılmaz Bir grafik departmanı şefi, bir seminer programından sonra, nasıl iki büyü k şirket kurucusu oldu? Günde 3 paket sigara içen, yıl lardır kendisiyle barı şık olmayan ve ki şisel geli şim seminerlerinin gere ğine inanmayan bir ajans yöneticisi, her yönüyle nasıl de ği şti? Hayatında "günlük" dahi yazmamı ş olan büyük bir gazetenin Đnsan Kaynakları Müdürü, gazetede denemeler yazan, h ayatı dolu dolu ya şayan bir insan haline nasıl geldi? Bu ve buna benze r ilginç hikayeleri ö ğrenmek, de ği şimi yakalamak ve ba şarıya ula şmak istemez misiniz? Đşte bu kitap sizin için. ozaik Kitaplı ğı Doğal Ürünlerle Güzellik ve Cilt Bakımı / Uz. Est Gült en Şenşahk Hamilelikten Okul Öncesi Döneme Çocuk Bakımı ve E ğitimi El Kitabı / Sevda Saliho ğlu Dursun Gelincik Sofrası / Saniye Öztürk Gelece ğinizi Okuyun / Mehmet Ali Kerkütlü Đlk Yardım /Nazan Seren Sevgi, A şk, Mutlu Evlilik / Çi ğdem - Özcan Ünlü Türkçe Dualar / Mehmet Ali Kerkütlü Örneklerle Rüya Tabirleri / Mehmet Ali Kerkütlü Sağlıklı Beslenme / Doç. Dr. Sefa Saygılı Yaşamı Kolayla ştıran Pratik Bilgiler / Haz. Yasemin Yentur Kadının Sa ğlıklı Ya şam Rehberi / Dr. Ömer Yavuz Şimşek Masaj / Uz. Est. Gülten Şenşafak Reiki / Petek Kitamura Tamamlayıcı Tıp Yöntemleriyle Mükemmel Sa ğlık/Dr. Recai Yahyao ğlu Yaşam ve Cinsellik/Dr. c~r- «-">¦'• --- Her insanın do ğuştan getirdi ği muazzam bir zihinsel potansiyel vardır. Fakat bilim adamlarının ara ştırmalarına göre bu kapasitenin ancak ¦%] gibi çok az bir kısmı kullanılmaktadır. Oysa günümüz dünyasında bu oranı çok daha yukarılara çıkarabilecek teknikler mevcuttur. Bu bakı ş açısıyla hazırlanan elinizdeki kitap; 7'den 70'e herkesin zihinsel potansiyelini v e hafıza gücünü geli ştirmesi amacıyla hazırlanmı ş olup, özellikle e ğitim - ö ğretim hayatında bu tekniklerin etkin bir şekilde kullanımını hedeflemektedir. OĞUZ SAYGIN Abdullah Mara şlı Muhammed Mara şlı --- Negatif limanlardan Pozitif Sulara Her şeyi Yapabilirsiniz!" Evet! "Yapabilece ğinize inandı ğınız her şeyi yapabilirsiniz." Bu mesajı ya şanmış olaylarla vermeye çalı ştım sizlere. Çünkü amacım kurallar anlatmak de ğil, ki şilerin pozitif ya şamalarını sa ğlayabilecek bir rota belirleyebilmelerine yardımcı olmaktı. Bu nedenle kitabımın, ismiyle

bile ki şilere olumluyu yansıtmasını ve olumluyu ça ğrı ştırmasını istedim. Unutmayın!... Geminin rotasını kaptan belirler. Hayatınızın rotas ını dü şünceleriniz... Ve düşüncelerinizin rotasını ise yalnız ve yalnızca siz.. . Çok defa ne yapmanız gerekti ğini bildi ğiniz halde bunu "Niçin" yapmanız ve "Nasıl" yapabilece ğiniz konusunda yetersizlikler ya şayabilirsiniz. BA ŞARI REHBERĐ sizleri, kolay ö ğrenebilmenin yöntem taktikleri ile donatacak ve eyl eme geçirecek MOT ĐVASYONU sağlayacaktır. Oğuz saygın- />*'-.-!-',. 4x4’lük ileti şim Farklı karakterler olarak hepimizin hayatında "mutl uluk" büyük ölçüde kendimizle ve di ğer insanlarla "iyi ili şkiler kurabilme yetene ğimize" ba ğlıdır. Arkada şlar, eşler, siyasiler, veya bir firmada çalı şanlar arasındaki sürtü şmeler; ki şilerin karakterlerinin farklı olmasından kaynaklanmaktadır . Türkiye'nin en çok okunan ki şisel geli şim yazarlarından O ğuz Saygın bu eserinde ki şileri; • Sarı karakterliler, Kırmızı karakterlile r, Mavi karakterliler, Yeşil karakterliler olarak gruplandırıyor. Her bir renkteki karakterin temel özelliklerini, re nklerin baskın özelliklerini, di ğer renklerle karı şımlarını, üstün yönlerini, zayıf taraflarını ve ile ti şimde dikkat etmesi gereken yönleri tek tek ele alıyor. B u renkteki karakterlerin birbirleriyle olan ileti şimlerinde dikkat edece ği temel noktalara de ğiniyor. Đleti şimin etkili olması için her bir renge hayatî öneril erde bulunuyor. Türk siyasî hayatına damgasını vuran siyasilerden, medya dünyasının renkli simalarından, seminerlerinden ve birebir danı şmanlık yaptı ğı ki şilerin hayatından ilginç ya şanmış örneklerle ele aldı ğı konular; 7'den 77'ye herkesin hayatında yeni de ği şimlere kapı aralayacak türden... Eserde de vurgulan dı ğı gibi; farklılıkları aleyhimize de ğil, lehimize çevirmek ise hepimizin elinde... ISBN 975-6218-15-0