İnŞaat sektÖrÜnde deĞer mÜhendİslİĞİ

İNŞAAT SEKTÖRÜNDEİNŞAAT SEKTÖRÜNDEDEĞER MÜHENDİSLİĞİDEĞER MÜHENDİSLİĞİ

YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİYILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİYAPI İŞLETMESİ ANABİLİM DALIYAPI İŞLETMESİ ANABİLİM DALI

GİRİŞ

Dünyadaki kaynakların giderek azalması, insanları daha az kaynakla daha verimli işler yapma yollarını araştırmaya itmiştir.

İş dünyasında karşılaşılan sorunlar da gün geçtikçe artmaktadır. Artan sorunların üstesinden gelebilmek ve rakiplerine karşı üstünlük sağlamak için işletmeler çeşitli teknikler kullanmaktadır.

Bu tekniklerden bir kısmı zaman içinde kısa ömürlü olup proje bazında kalırken, bir kısmı da gün geçtikçe daha önemli hale gelmektedir.

İnşaat SektöründeDeğer Mühendisliği

GİRİŞ

Bugünkü ekonomik koşullar maliyet denetiminin tasarımın ilk aşamalarından başlayarak projenin tamamlanmasına kadar geçen süre içerisinde yapılmasını zorunlu hale getirmiştir.

Tasarım tamamlandıktan sonra yapım aşamasında yapılan herhangi bir değişiklik proje maliyetini ve süresini büyük ölçüde etkileyecektir.

Bu nedenle tasarım aşamasında projenin iyi irdelenmesi ve mümkün olan bütün alternatiflerin düşünülmesi optimum maliyeti elde etmek açısından önemlidir.


GİRİŞ

İnşaat sektöründeki firmalar bulundukları ülkenin kaynaklarını en akılcı yollarla kullanıp, kendi maliyetlerini en az seviyede tutup teklif fiyatını rakiplerine göre azalttığında iş alabilme şansları da yüksek olmaktadır.

Teklif fiyatının düşük olması işin o firmaya verilmesinde tek etken değildir. Projenin "değer"inin de yüksek olması gerekmektedir. Değer, yapımcı firma, mal sahibi, kullanıcı ya da tasarımcı için farklı anlamlar taşımaktadır.

Yapımcı firma inşaatı en az maliyetle bitirip kârını yüksektutmaya çalışır. Mal sahibi yapıdan en fazla geliri elde etmek ister. Kullanıcı işlevlerini kolaylıkla yapabilmeyi, tasarımcı ise eserinin estetiğine ya da işlevlerine daha fazla önem verir.


GİRİŞ

Değer denildiğinde, akla hemen bunun parasal karşılığı olan fiyat gelir. Ancak fiyat değer tanımını tam karşılamamaktadır. Değerin maliyetle direkt olarak bağlantısı yoktur.

Değer, bir nevi, kişinin herhangi bir şeyi almak veya vermek konusundaki arzusuyla ölçülebilen bir kavram olarak görülebilir.

Değer = Maliyet + Alıcının Ödemeye Razı Olduğu Artık Değer


GİRİŞ

Günümüzde inşaat sektöründe işletmelerin karşılaştığı üç temel sorun vardır;

SORUNLARSORUNLAR

KALİTE

MALİYET ZAMAN


GİRİŞ

Genellikle projenin en iyi kalitede, en düşük maliyetle ve en kısa sürede tamamlanmış olması istenir.

İnşaat yapım sürecinin birçok bileşenden oluşması ve uzun süreli olması risk faktörünü artırır.

Fonksiyonların kalite, sağlamlık, kullanışlılık, devamlılık, yapılabilirlik, uyum, imaj, işletim kolaylığı gibi özellikleri sağlanarak tahmin edilen maliyetlerde (ilk yatırım + kullanım maliyeti) ve sürede tamamlanması gerekir.

Uygulanmakta olan geleneksel maliyet kontrol ve planlama yöntemleri ile yapı maliyetini azaltmak mümkün olmakla birlikte, proje sahibi düşük maliyete karşılık kalitenin de düşük olmasından şikayet etmektedir.


GİRİŞ

Bu sorunların üstesinden gelebilmek için birçok yöntem kullanılmaktadır.

Değer Yönetimi’nin temelinde de verimli iş yapmak yatar.Değer Yönetimi, yapıyı oluşturan her bileşeni en iyi şekilde düzenleyerek yapıların değerini arttırmak için uğraşır.

Bir yapının değerini arttırmak, gereksiz tüm maliyetleri yok ederek ve mal sahibi, kullanıcı, yüklenicinin amaçlarının optimum olarak sağlanması ile mümkündür.


GİRİŞ

Bunun için hangi fonksiyonların gerekli olduğuna en başından doğru karar vermek gerekir.

Burada gözardı edilmemesi gereken çok önemli bir konu vardır; gereksiz maliyetleri elimine etmek, kalite, güvenilirlik, tüketici arzusu ve çekicilik gibi faktörlerden fedakarlık yapmak şeklinde anlaşılmamalıdır.

Elde edilecek ürünü daha değerli yapacak şekilde, farklı bir yöntemle nasıl elde edilebileceğinin araştırılması burada esas olarak düşünülmelidir.


GİRİŞ

Bir ürünün değerini artırmak için;

maliyet - işlev - zaman değişkenleri en önemli etkenlerdir.

değerzam

an

mal

iyet

işlev

Bu değişkenleri en iyi kullanarak değeri artıracak tüm teknikler "Değer Yönetimi" adı altında toplanır.


(İşlev: Malzeme, tasarım ve sistem kalitesi, kullanım ve bakım / onarım kolaylığı ve maliyeti, çevresel uyum, enerji verimliliği)

GİRİŞ

Değer Yönetimi, projelerde üç aşamada yapılan çalışmaların bütünüdür.

Değer Mühendisliği, Değer Yönetimi’nin 2. aşamasında, yani, Tasarlama – İhale – Yapım aşamasında devreye giren bir yöntemdir.

DEĞER YÖNETİMİ

DEĞER PLANLAMASIDEĞER PLANLAMASI DEĞER MÜHENDİSLİĞİDEĞER MÜHENDİSLİĞİ DEĞER ANALİZİDEĞER ANALİZİ

Planlama Tasarlama-İhale-Yapım Yapım Sonrası


DM’nin TANIMI İnşaat SektöründeDeğer Mühendisliği

Değer Mühendisliği; Üretilen bir ürünün veya

verilen bir hizmetin, müşterilerin gereksinimini

göz ardı etmeden tekrar gözden geçirerek

maliyetini düşürmek veya performansını

arttırmak amaçlı, etkili, yaratıcı,

değere dayalı karar verme, tasarım

ve üretim faaliyetidir.

Değer mühendisliği, sadece iyi bir mühendislik

veya bir rutin inceleme olmaktan çok daha başka

neler yapılabilir sorusunun cevabıdır.

Ancak unutulmaması gereken unsur; değer mühendisliği sadece maliyet düşürücü bir uygulama değildir.

Değer Mühendisliği,hem yüklenicinin ve hem de müşterinin menfaatlerini karşılaması gerekir.

DM’nin TANIMIDM’nin TANIMIİnşaat ProjelerindeDeğer Mühendisliği

Değer mühendisliğinin amacı aşağıdaki

avantajları elde etmede kullanılabilir:


• Maliyet azaltma

• Zaman/program tasarrufu

• Kaliteyi arttırma

• Tasarım eksikliklerinin izolasyonu


İşlevDeğer

Maliyet


İ

M

İ

M

İ

M

İ

M

Değer artışı için uygulanabilir yöntemler;

↓M

↓İ

↓

DM’nin ÇIKIŞI ve TARİHİ İnşaat SektöründeDeğer Mühendisliği

Değer mühendisliği, II. Dünya Savaşı sırasında General Electric tarafından maddi sıkıntı nedeniyle yeni icatlara duyulan ihtiyaç ile ortaya çıktı.

Değer Mühendisliği’nin özellikleri 7 gurupta toplanabilir:

1.Sistemli bir çalışmadır:

Uygulanacak teknikler ve sıralaması bellidir. İş Plânı denilen bir sistem içinde yürütülür.

DM’nin FELSEFESİ İnşaat SektöründeDeğer Mühendisliği

2. Birçok uzmanlık alanı arasında eşgüdüm sağlar:

Her uzman geleneksel yöntemlerde kendi alanlarıyla ilgili kararlar verirken diğer alanların nasıl etkileneceğini bilemez. İlgili uzmanların birbirlerinin çalışmalarından bilgi sahibi olarak çalışmaları ve belli bir amaca doğru yönlendirilmeleri değerin artması için önemlidir.


3. Fonksiyon kavramını " Fonksiyon Analizi" yöntemiyle irdeler:

Klâsik maliyet azaltma yöntemlerinde "Bu elemanın yerine başka hangi elemanı kullanabilirim ?" ya da "Bu elemanı başka hangi maddeden üretebilirim ?" sorularıyla tasarım geliştirilir.

Fonksiyon analizinde ise, "Bu eleman ne iş yapar?" ve " Bu elemanın yerine getirmek istediği asıl fonksiyon nedir ?" sorularının cevapları araştırılarak "Ana Fonksiyon” bulunur.


Örneğin, bir fare kapanının fonksiyonu incelendiğinde; klâsik maliyet azaltma yöntemi fare kapanının nasıl tasarlanırsa daha çok fare yakalayabileceğini araştırır.

Fare kapanının fonksiyonunu sorulduğunda ise, "Fareleri yakalamak.” cevaptır. Ana fonksiyon bulunmak istendiğinde ise, "Niçin ?" sorusu sorulur. Cevap "Fareleri azaltmak." olacaktır.

Fareleri azaltmanın tek yolu farekapanı kullanmak olmayabilir; kedi beslenebilir, fare zehiri kullanılabilir ya da farelerin gelmesini önleyecek çevresel değişiklikler yapılabilir. Değer mühendisliği yönteminde "Niçin ?" sorusunun sorulması projenin fonksiyon problemine temel çözümler üretilebilmesini sağlar.


4. Değer kavramı açısından fonksiyonları inceler:

Fonksiyon Değeri ve Fonksiyon Maliyeti bulunup karşılaştırılarak o sistemin ya da ürünün

Değer Endeksi hesaplanır.


5. Toplam maliyet kavramını, ilk yatırım maliyeti ve kullanım maliyeti biçiminde ele alır:

Toplam maliyet içinde kullanım maliyetine dahil olan işletim, bakım - onarım, değiştirme, personel maliyetlerinin % 60' lık gibi yüksek bir orana sahip olması hem maliyetlerin azaltılması hem de değerin artırılmasında önemli paya sahiptir.

Kullanım maliyetini oluşturan sistem ve elemanlarınseçimi de ilk yatırım maliyetini etkilediğinden DM' liği çalışmaları özellikle toplam maliyetle ilgilenir.


6. Erken başlangıç en iyi sonucu verir:

Bu erken başlangıçta projenin geleceğine dair sorular sormak gerekir. Bu soruların en önemlisi şudur:

“Başlayacağımız projede düşük maliyetli bir yapı, ürün veya süreç için yapılması gerekenler nelerdir?”

Değer mühendisliğini efektif kılan, yaratıcı tekniklerin doğru zamanda uygulanmasıdır.

Değer mühendisliği sadece mühendislik, öneri programı

ya da rutin bir uygulama değildir; Projenin bağımsız analizlerinin yapıldığı bir sistemdir.

Değer mühendisliği, proje içerisindeki maliyetlerin analizi sonucunda gereksiz olan ya da potansiyel tasarruf yapılabilecek unsurların saptanmasını ve bunlar

üzerinde alternatif uygulamaların tasarlanmasını sağlar.


DM’nin Potansiyel Tasarruf Diyagramı

DM’nin FELSEFESİ

7. En uygun hedefe odaklanır:

Değer Mühendisliği’nde önemli olan doğru hedefe doğru şekilde odaklanmaktadır.

Projede çok fazla önemi olmayan bir aşamanın maliyetini düşürmek için uğraşmak yerine, maliyetinin düşürülmesi projeyi ciddi oranda etkileyecek, daha spesifik faaliyetlere yoğunlaşmak

daha önemlidir.

19. Yüzyılda İtalyan ekonomist ve sosyolog Vilfredo Pareto’nun yaklaşımı şöyle der: “Dünyadaki tüm servetlerin %80’i, nüfusun %20’sine aittir”. Bu cümle Değer Mühendisliği felsefesine katkıda bulunanları büyük ölçüde etkilemiş ve

yönlendirmiştir.

DM’nin FELSEFESİ

7. En Uygun Hedefe Odaklanır:

Yapılan çalışmalar, bir çok sistem veya uygulamalarda da aynı oranın geçerli olduğunu göstermektedir.

Pareto’nun servetin kötü dağılımı teoremi değer mühendisliğine uyarlandığında görülecektir ki proje

ya da uygulama bileşenlerinin %20’si projenin maliyetinin %80’ine etki etmektedir.

Bu bileşenler bir kere tanımlandıktan sonra fonksiyonel analiz için birincil önem taşıyan unsur

haline gelirler çünkü bu unsurlar maliyet tasarrufunda en büyük potansiyele sahiptirler.

DM’nin FELSEFESİ İnşaat ProjelerindeDeğer Mühendisliği

7. En Uygun Hedefe Odaklanır:

İşte tüm bunlar düşünüldüğünde “En Uygun Hedefe Odaklanma” kavramı ortaya çıkar.

Yani aslında, projenin bu kritik noktaları tespit edildiğinde, bu noktalarda yapılacak değişiklikler, kalan %80 aşamanın tamamından daha faydalı olacaktır. Çünkü bu %20’lik kısım, hem maliyet, hem de projenin ilerlemesi açısından kritik noktalardır.

Vilfredo Pareto’nun bu teoremi “Pareto’nun Mal Dağılım Yasası” olarak grafiğe dökülmüştür.


Pareto’nun Mal Dağılım Yasası


Değer Mühendisliğinin Aşamaları (İş Planı)Değer Mühendisliği evreleri 8 aşamadan oluşan sistematik bir süreçtir. Bu aşamaların her biri değer mühendisliği teknikleri olarak adlandırılır.

DM’nin AŞAMALARI İnşaat SektöründeDeğer Mühendisliği

DM AŞAMALARI İnşaat SektöründeDeğer Mühendisliği

1. Seçim Aşaması1. Seçim Aşaması

• Değer mühendisliği uygulanacak çalışma alanının

belirlenmesi

• Göreceli maliyet sıralaması (Pareto Prensibi)

• Program etkileri

• Kabul olasılığı

• Değer mühendisliği takımının seçimi


2. Araştırma Aşaması2. Araştırma Aşaması

• Veri toplama

• Sistem ve bileşen işlevi tanımlama

• FAST diyagramı oluşturma

• Proje ömrü maliyetini hesaplama



FAST diyagramı oluşturmaFAST diyagramı oluşturma

Fonksiyon analizine yönelik olarak 1960’larda Charles Bytheway tarafından Fonksiyonel Sistem Analizi Tekniği (Function Analysis Systems Technique – FAST) ortaya konulmuştur.

Fast diagramming değer mühendislerinin bir sistemin işlevlerini birleştirmek için kullandıkları bir yaklaşımdır. Bu teknik değer mühendisliği çalışması sırasında bir işlevin geçerli olduğu süreyi ve bulunduğu bileşenin proje içerisindeki yerini belirtir ve herhangi bir problem oluştuğunda etkileyeceği veya etkileneceği unsurlar kolaylıkla diagram sayesinde görülebilir.



FAST sürecinde aşağıdaki üç sorunun cevabı aranır:

Problem veya fırsat ne, biz burada neyi tartışıyoruz?

Bu niçin fırsat veya problem?

Çözüm niçin gereklidir?

Fonksiyon Analizi Tablosuna, fonksiyonların yüklem - isim tanımlamaları ve ne çeşit fonksiyon oldukları (ana, teknik, ikincil), değer, maliyet bilgileri işlenmektedir.

Bu tablolar yardımıyla değer indeksleri hesaplanarak DM takımının öncelikli çalışacağı alanlar belirlenir.


DM’nin AŞAMALARI

FAST diyagramının genel çalışma prensibi


DM’nin AŞAMALARI İnşaat SektöründeDeğer Mühendisliği




FAST diyagramının değer mühendisliğindeki güçlü yönleri;

Tüm işlevlerin birbirleri ile olan bağlantılarını ve ilişkilerini kesin bir şekilde göstermektedir.

Çalışma süresince bir işlevin geçerliliğinin görülebilmesini sağlar.

Problemin anlaşılmasını ve çözümlenmesini hızlandırır.


3. Kuram Aşaması3. Kuram Aşaması

Değerlendirilecek seçeneklerin üretildiği aşamadır.

Seçenekleri üretmek için beyin fırtınası (brain storming) en iyi teknik olarak bilinir. Bu teknikte, değer mühendisliği ekibi, her bir fonksiyonu ayrı ayrı inceler ve o fonksiyonu yerine getirebilmek için akla gelen tüm önerileri kaydeder.

Hedef olabildiğince çok seçenek üretmektir. Seçenek üretilmesinde serbest düşünce önemlidir. Bu aşamada yapılan önerilerin eleştirilmesine izin verilmez.


4. Değerlendirme Aşaması4. Değerlendirme Aşaması

Teknik ve rasyonel çerçevede ürün, proje ömrü maliyeti,

alternatifler vb. bu aşamada analiz edilir. Kuram

aşamasındaki alternatiflerin ve bu alternatifler sonucu elde

edilen sentezlerin sonraki aşamalar için değerlendirildiği

basamaktır.


4. Değerlendirme Aşaması4. Değerlendirme Aşaması

Alternatiflerin ve ortak fikirlerin seçimi sırasında bazı kilit sorulardan yararlanılabilir:

Seçilmiş olan fikir nasıl çalışır? Seçilmiş olan fikir işte uygulanabilir mi? Fikrin maliyeti nedir? Temel amacı karşılayabilecek bir fikir midir? Hangi fikir en az maliyet getirir? Fikir üzerinde modifikasyon yapılabilir mi? Fikir başka bir fikir ile kombine edilebilir mi? Fikrin uygulanma ihtimali nedir? Müşterinin ihtiyaçlarını karşılayabilecek mi? Proje maliyetinde sağlayacağı tasarruf nedir?


5. Geliştirme Aşaması5. Geliştirme Aşaması

Ortaya çıkan fikrin teknik ve ekonomik verilerle desteklenerek

arzulanan ve uygulanabilir boyutlarda geliştirildiği aşamadır.

Özellikle bulunacak muhtemel tasarım, maliyet hesabı

projenin kabul edilebilirliği ve nihai uygulamaya yönelik çok

önemli bir adımdır. Bu aşamada şu yol izlenmektedir;

Ek bilgi için kaynaklar belirlenir,

Seçilen alternatifin teknik fizibilitesi yapılır,

Deneyimli ve uzman kişilerden tavsiyeler ve öneriler alınır,

Seçilen alternatifin ekonomik fizibilitesi yapılır,

Detaylı değişiklik önerileri ve mevcut bulgular saptanarak

uygulama planı geliştirilir.


6. Sunum Aşaması6. Sunum Aşaması

Sunum aşamasının amacı önerilen alternatifleri karar

verecek olan kişilere anlaşılabilir, etkileyici ve tarafsız bir

şekilde sunarak karar vermeyi daha kolaylaştırıp verimli

hale getirmektir.

Sunum bütün çalışmayı özetleyecek şekilde yazılı bir

teklifle desteklenmelidir.


7. Uygulama Aşaması7. Uygulama Aşaması

Bir plan dahilinde değer mühendisliği takımının formüle ettiği

önerilerin başarılması için, başta yönetim olmak üzere herkesin

üzerine düşen sorumluluğu yerine getirdiği kısımdır.

Artık değer mühendisliği uygulaması bellidir ve üretime

geçilmiştir. Uygulanacak yöntem prosedür haline getirilir, teknik

şartlara uygun şekilde hazırlanır ve tüm proje boyunca değer

mühendisliği devam eder, çünkü değer mühendisliği

uygulamalarındaki değişiklikler veya yeni eklentiler meydana

gelebilir.

Bu nedenler değer mühendisliği proje

başlangıcından projenin bitimine kadar

devam eden bir süreçtir.


8. Denetim Aşaması8. Denetim Aşaması

Denetim aşamasının amacı projeden istenilen sonuçların

alınması için projeyi kontrol etmek ve bunları uygun şekilde

belgelemektir.

Bu aşama sürecinde, görevli kişiler projeyi gerektiği şekilde

denetlerler, elde edilen sonuçları geliştirirler ve en son olarak

değer mühendisliği final raporu hazırlayarak ilgili mercilere

ulaştırırlar.

Denetim, değer mühendisliği programının devamlı başarısı

için temel zorunluluktan biridir.


8. Denetim Aşaması8. Denetim Aşaması

Denetim Prosedürü

Değer mühendisliği programının başarısının artması için aşağıdaki adımlar ciddiyet içinde uygulanır;

Tamamlanmış uygulama faaliyetlerinin hepsinin bir kopyası oluşturulur.

Başarının değerlendirilmesi için mevcut sonuçlar ve tahminler karşılaştırılır.

Maliyet tasarrufu ve diğer önemli gelişmeler yönetime sunulur.

İlgili bölümler sürekli bilgilendirilir.

Gelecek projeler için mevcut sorunlar ve çözümleri tekrar incelenir ve raporlar korunur ( Kurum Hafızası )

DM’nin ALMASI GEREKEN EĞİTİM İnşaat SektöründeDeğer Mühendisliği

Değer Mühendisinin Alması Gereken Eğitim:Değer Mühendisinin Alması Gereken Eğitim:

• Değer Analizi

• Fonksiyon Analizi

• Hedef Maliyetleme

“Müşteri velinimetimizdir”


Değer Mühendisinin Alması Gereken EğitimDeğer Mühendisinin Alması Gereken Eğitim

Değer Analizi

Genel tanımıyla, hangi seçeneğin daha iyi sonuç

üreteceğini saptamak ve gerekli fonksiyonların en

düşük maliyetle elde edilmesine çalışmaktır.


Değer Analizi

Değer analizinde;

Seçeneğin ( Ürün, Yöntem, Servis ) fonksiyonu nedir?

Bu fonksiyon gerekli midir?

Seçeneğin maliyeti nedir?

Aynı fonksiyonu başka hangi seçenek yerine getirebilir?

Yeni seçeneklerin maliyetleri nelerdir ?

gibi sorulara cevap aranır.



Değer AnaliziDeğer Analizi

1. Öncelik Matrisi

2. Nominal Grup Tekniği

3. Nitelik Fonksiyon Matrisi

4. Fayda Eğrisi

5. Beklenti Matrisi



Fonksiyon AnaliziFonksiyon Analizi

Fonksiyon analizi sistemin fiziksel, karakteristik

özelliklerinden çok süreçlerin fonksiyonel analizleri

üzerinde yoğunlaşır. Bu noktada iki anahtar kelime çok

önemlidir. Bunlar; ürün ve süreçtir. Fonksiyonel analiz

çerçevesinde değer analizi yapılarak “nedir?” sorusu

yerine daha çok “müşteri için ne olmalıdır?”

sorusunun cevabı aranır.



Hedef MaliyetlemeHedef Maliyetleme

Hedef maliyetleme, yeni bir ürünün üretim yöntemleri

tasarlanıp oluşturulmadan önce, ilk aşamalarda kullanılan

bir yöntemdir. Bu yöntemde işlemler müşteriye göre

yönlenmekte, üretim tasarımı üzerinde yoğunlaşmakta ve

ürünün tüm hayat döngüsüne yayılmaktadır.

Hedef maliyetlemenin amacı, istenen kârı

sağlayacak üretim sürecini oluşturmaktır.



Hedef MaliyetlemeHedef Maliyetleme

Geleneksel fiyatlama yaklaşımında (Cost Plus Pricing) bir ürünün

fiyatı, maliyetine belirli bir kâr yüzdesi ilave edilerek

bulunmaktadır.

Hedef maliyetleme yaklaşımı ise;

eşitliğine dayanmaktadır.

Yani; “Hedef Maliyet = Hedef fiyat – Beklenen Kâr” şeklinde

düşünülebilir.

( F: Fiyat, M: Maliyet, k: Kâr miktarı )


kMF

kFM


Değer Mühendisliği Uygulamasında Değer Mühendisliği Uygulamasında Sorumlular / Karar Vericiler:Sorumlular / Karar Vericiler:

Değer mühendisliği müdürü

Proje yönetim ekibi

Proje müdürü

Teknik kaynak müdürü

Değer mühendisliği çalışmasının takım liderleri

İnşaat SektöründeDeğer MühendisliğiDM ÇALIŞMA/KAYIT DEFTERİ

Enformasyon Aşaması

Kriter Sıralaması

Yüksek Maliyetli

Bileşenlerin Saptanması

İşlev / Maliyet

Maliyet vs Değer

Kuram ve Değerlendirme Aşaması

Avantajlar – Dezavantajlar

Alternatiflerin Matris

Analizi

Geliştirme Aşaması Değer Mühendisliği

Maliyet Karşılaştırması

Sonuç ve Öneriler

Özet ve Tasarruf

Tanımlanmış Toplam

Potansiyel Tasarruflar

Değer Gelişimi için Diğer

Fırsatlar

Uygulama Planı

İnşaat SektöründeDeğer MühendisliğiDEĞER YÖNETİMİ SAFHALARI

1. Çalışma Öncesi Aşama

Süre: ½ ilâ 1½ gün (4 ile 12 saat)

Katılımcılar: Müşteri temsilcisi

2. Bilgilendirme Aşaması

Süre: 1 ilâ 3 gün (8 ilâ 24 saat)

Katılımcılar: Tasarım takımı, müşteri temsilcisi

3. Konsept Tasarımı / Taslak Tasarım Aşaması

Süre: 2 ilâ 4½ gün (16 ilâ 36 saat)

Katılımcılar: Tasarım takımı, proje yöneticileri grubu ve

işveren temsilcisi

4. Detay Tasarım Aşaması

Süre: 2 ilâ 4½ gün (16 ilâ 36 saat)

Katılımcılar: Tasarım takımı, proje yöneticileri grubu ve

işveren temsilcisi

DEĞER MÜHENDİSLİĞİ UYGULAMALARI/ÖRNEKLER

HIRVATİSTAN OTOYOLU PROJESİ (Ş.Atabay ve N.Galipoğulları, 2012)

Amerika Birleşik Devletleri Bechtel firması ile ENKA ortak yapımı (joint venture) Hırvatistan Otoyolu Projesi’nin uygulanması sırasında yapılan Değer Mühendisliği çalışmaları örnek olarak anlatılacaktır.

İlgili proje, iki farklı güzergahta gerçekleşmiştir.

1.Güzergah (Section I): Bregana - Zagreb (Jankomir) arasındadır. Bu güzergahta var olan eski yolun onarılması, yeniden inşaası yapılmıştır.

2.Güzergah (Section III): Basilijevo - Otocac - Sveti Rok arasındadır. Burada ise yeni bir yol inşa edilmiştir.



HIRVATİSTAN OTOYOLU PROJESİ1. Güzergah (Section I):



HIRVATİSTAN OTOYOLU PROJESİ

1. Güzergah (Section I):

1. Kısım yol güzergahı Kısım IA (0.0 km ile 5.2 km arası) ve Kısım IB (5.2 km ile 13.7 km arası) olmak üzere iki farklı güzergah olarak inşa edilmiştir. Her iki güzergahta yapılan işler şöyledir;

0.0 km - 5.2 km ile 5.5 km - 6.6 km arasında hafriyat, drenaj & yapım işleri, 0.0 km - 5.2 km arasında kaplama işleri, 5.5 km - 6.6 km arasında hafriyat, drenaj & kaplama işleri ile 5.5 km – 13.7 km arasında yapım işleri, 0.0 km ile 5.5 km arasında parmaklık işleri, 0.0 km ile 5.5 km arasında yol işaretleme işleri.




2. Güzergah (Section III):




Değer Mühendisliği Çalışmaları:

Köprü ayaklarında kullanılan tırmanır kalıp boyları, standart olarak 4 m üretilmektedir. Tırmanır kalıplar, bu projeje için üretici firmaya özel sipariş verilerek 4 metre yerine 5 m üretilmiştir.

Viyadük sayısı yol boyunca oldukça fazla olduğu için özel üretimin getirdiği maliyet kaybı ihmal edilebilecek derecededir. Tırmanır kalıp boylarının 5 m yapılması suretiyle kalıp işçiliği ve demir işçiliği azaltılmış ve işin hızı artırılmıştır. Ayrıca demir bindirme sayısının azalması yapım firmasına tasarruf sağlamıştır.

Elde edilen toplam maliyet kazancı 40.000 $’dır ve işin süresinde de 1 ay kısalma meydana gelmiştir.




Viyadük ayaklarının inşaatında tırmanır kalıp kullanılması




İş programı açısından kritik olan iki köprünün yapıldığı bölgede kot indirilerek kısaltma yapılmış ve böylece yapım süresi azaltılmıştır.

Bu durum toprak işlerinin daha hızlı ve daha kısa taşıma mesafesiyle yapılmasını sağlamıştır.

İş miktarında sağlanan azalmalar, yapımcı firmaya 1.200.000$ maliyet kazancı sağlamış, ve işin süresinde de 2 ay kısalma olmuştur.




Uzunluğu 2.500 m yi bulan Modruš Köprüsü’nün boyu profilde yapılan değişiklik sonucu 3 ayrı köprü olarak inşa edilmiş ve toplam uzunluğu 850 m kısaltılmıştır.

Yapılan bu değişiklikle işin yapım süresi 4 ay kısalmış ve yapım firmasına da 24.500.000$ kazanç sağlamıştır.




Uzunluğu 440m’yi bulan açık tünel, yatay ve düşey güzergahta yapılan değişiklik sonucu tamamen iptal edilerek 75.000 m3 beton tasarrufu sağlanmıştır.

Yapılan bu değişiklikle 15.400.000$ maliyet kazancı elde edilmiş ve işin süresinde de 4 ay kısalma meydana gelmiştir.




Açıklığı 60 metre olan ve özel kiriş imalatı gerektiren 2 adet köprüde çekiç başlık yapılmak suretiyle 200.000$ maliyet azaltılmış ve yapım suresi de 1 ay kısaltılmıştır.

Köprüde çekiç başlık uygulanması




Borulu drenaj islerinde betonarme boru sistemi yerine PEHD (polietilen high density) boru sistemi çalışması yapılmıştır.

Uygulanan yöntemle iş süresi uzun olan drenaj işlerinde önemli azalma ve buna bağlı olarak takip eden işlerde de hızlanma meydana gelmiştir.

Drenaj işlerinde PEHD boru sistemi uygulanması




Yolun her iki tarafında bulunan beton kanalların yapımı yapım tekniği gereği asfalt islerinden önce yapılması gerekmektedir. Bu projede, kanal yapılması gereken yerler soğuk derz uygulaması kullanılarak ayrılmış, böylece beton kanalların yapımı beklenmeden asfaltlama işleri daha önce yapılabilmiş ve iş hızlandırılmıştır.

Yarma ve dolgulardaki bitkisel toprak ve çimlendirme yerine püskürtme metodu ile çimlendirme yapılarak sürede önemli kısalma sağlanmıştır.




Yapım süresi fazla olan gabion yerine fiyat farkı istenmeden istinat duvarı yapılarak süreden tasarruf sağlanmıştır.

Gabion




Acil durma şeritleri çok kullanılmadığı için aşınma çok fazla olmamakta, dolayısıyla anayol ile acil durma şeritlerinde farklı asfalt tipleri kullanılmaktadır. Bu iki tip şeridin asfaltları, soğuk derz bırakılarak ayrı ayrı dökülmektedir. Acil durma şeritleri sürekli olmadığı için geriye dönüşler yaşanmakta, bu nedenle süre kayıpları meydana gelmektedir.

Bu projede ise; farklı asfalt tipleri için iki ayrı asfalt tesisi kullanılarak aynı anda imalat yapılmıştır. Böylece, soğuk derz yapımı için gerekli kesim, temizlik ve elastik bant uygulamalarından tasarruf edilmiş, işçilik azalması ve kalite artırımı sağlanmıştır.




SMA : Special Mastic Asphalt / Özel Mastik Asfalt

AB : Asphalt Binder / BinderATB : Asphalt Treated Base / Bitümlü TemelCTB : Cement Treated Base / Çimentolu Mekanik Alt TemelSB : Subbase / Çimentosuz Mekanik Alt Temel

Otoyol üst yapı kesit örneği




Yarma kazısından çıkan malzemeler, uzak mesafeye taşınması gereken ve taşıma maliyetinin fazla olduğu bölgelerde dolgu malzemesi olarak kullanılmamıştır.

Çıkarılan malzeme tesislerde değerlendirilmiş, yerine ariyet malzemesi (yarma yapılan yerden değil dolgu alanına daha yakın bir bölgeden kazı yapılarak alınan malzeme) ile dengeleme yapılmıştır. Bu çözüm yapımcı firmaya maliyet tasarrufu sağlamıştır.




İki adet vahşi hayvan geçidi prefabrik yerine yerinde dökme kemer betonu yapılarak 1.540.000$ maliyet tasarrufu sağlanmıştır.

Yabani hayvanların geçmesi için yapılan geçit köprü inşaatı




Bütün bu değer mühendisliği çalışmalarından toplam yaklaşık 43.000. 000$ ve 12 aylık süre tasarrufu elde edilmiştir. Bu tasarruf; %6 yapımcı firmaya parasal tasarruf ve %17 işin süresinde azalma sağlamıştır.

Maliyet kazancı ve süre miktarları belirtilmeyen değer mühendisliği çalışmaları proje planlaması sırasında yapıldığı için hedef maliyet ve hedef süre içerisinde yer almaktadırlar. Bu nedenle burada yer alan toplam kazançlara eklenmemişlerdir.

Değişikliklerin tamamı, proje müdürü denetiminde saha müdürlüklerinin talebi ve mühendislik müdürünün teknik inceletmesi ve idareye onaylatılması ile yapılmaktadır. Konu, teknik yönetimin tümünü ilgilendirmektedir.


İnşaat SektöründeDeğer MühendisliğiSONUÇ

Dünya üzerinde inşaat sektöründe değer mühendisliği çalışmasını

sistematik olarak sadece A.B.D kökenli firmalar uygulamaktadır.

Avrupa’da birkaç örneğe bakıldığında bunların da A.B.D kökenli

firmalar tarafından gerçekleştirildiği görülmektedir. Türkiye’de ise

başarılı bir değer mühendisliği çalışması örneği yoktur. Bunun

nedeni son elli yıldır inşaat sektöründe benimsenmiş sistem

yaklaşımı ve profesyonel yönetim anlayışının tüm dünyaya eşit

tesir edememesindendir. Amerikan firmaları devlet desteği ve

koşullandırması ile zorunlu hale getirilmiş fonksiyonellik ve

sistematikliği kendi bünyelerine yerleştirmiş olmalarından dolayı

bir adım öndedirler.

İnşaat SektöründeDeğer MühendisliğiSONUÇ VE TAVSİYELER

Türkiye inşaat sektöründe değer mühendisliği uygulamaları

düzenli yapılmaya başlandığında görülecektir ki firmalar arası

rekabet artacak ve fiyatlar düşecektir. Daha da önemlisi bunların

yanında kalite ve sistematik çalışma artacaktır. Yüklenicilerin

kalitesinin ve müşteri memnuniyetinin artması ile Türkiye inşaat

sektörü daha da ileriye doğru yol alabilecektir.

İnşaat SektöründeDeğer MühendisliğiSONUÇ VE TAVSİYELER

En ucuz, en güzel veya en kârlı çözümler yanında “en uygun” çözümler sunulmalı,

İşin stratejisi (business strategy) bilinmeli,

“NE” sorusunun cevapları, “NASIL” sorusunun cevaplarına da öncülük etmeli,

Süre-kalite-maliyet dengesi kurulmalı ve önceden tahmin edilmeli,

Riskler tanımlanmalı ve yönetilmeli,

Belirsizlikler ortadan kaldırılmalı,

Anlaşmazlıklara yol açabilecek hususlarda önlemler alınmalı,

Proje sahibinin finans kaynaklarını en iyi şekilde kullanması sağlanmalı,

Yatırım maliyetinin en uygun seviyede tutulması sağlanmalı,

Kazanılan avantajların ürün/servis fiyatına yansıtılması gerçekleştirilmeli (rekabet).

İnŞaat sektÖrÜnde deĞer mÜhendİslİĞİ

Documents