İnŞaat İŞlerİnde önleyİcİ bİr saĞlik ve · pdf filegüvenli çalışma...

32
İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GÜVENLİK KÜLTÜRÜNÜN OLUŞTURULMASI 1988 tarihli (167 No.lu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Güvenlik Sözleşmesine ve (175 No.lu) Tavsiye Karara ilişkin Rehber Uluslararası Çalışma Örgütü

Upload: duonglien

Post on 20-Mar-2018

238 views

Category:

Documents


2 download

TRANSCRIPT

Page 1: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesine ve (175 Nolu) Tavsiye Karara ilişkin Rehber

UluslararasıCcedilalışmaOumlrguumltuuml

İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesine ve (175 Nolu) Tavsiye Karara ilişkin Rehber

ILO Tuumlrkiye Ofisi Ankara

4 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

Copyright copy Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml 2017İlk basım yılı 2017

Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml yayınları Telif Hakları Evrensel Soumlzleşmesi 2 Protokoluuml kapsamındaki telif haklarından yararlanır Yine de kaynak belirtilmek şartıyla izin almadan yayınlardan kısa alıntılar ccediloğaltılabilir Ccediloğaltma ve ccedileviri hakları iccedilin ILO Publications (Rights and Licensing) International Labour Office CH-1211 Cenevre 22 İsviccedilre adresine veya e-posta yoluyla rightsiloorg adresine başvuruda bulunulmalıdır Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml bu tuumlr başvuruları memnuniyetle karşılamaktadır

Kuumltuumlphaneler kurumlar ve bir ccediloğaltım hakları kuruluşuna kayıtlı olan diğer kullanıcılar bu amaccedilla kendilerine verilen lisanslara uygun şekilde kopyalar oluşturabilirler Uumllkenizdeki yetkili ccediloğaltım hakları kuruluşunu bulmak iccedilin wwwifrroorg adresini ziyaret edebilirsiniz

İnşaat İşlerinde Oumlnleyici bir Sağlık ve Guumlvenlik Kuumlltuumlruumlnuumln Oluşturulması Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml ILO Tuumlrkiye Ofisi - Ankara ILO 2017

ISBN 9789228307672 9789228307689 (web pdf)

Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml ILO Tuumlrkiye Ofisi

(İngilizce) dilinde de mevcuttur (Building a Preventative Safety and Health Culture in Construction) (9789221296829 (basılı) 9789221296836 (web pdf) Ankara (2017)

ILO Yayın Kataloglama Bilgileri

ILO yayınlarında Birleşmiş Milletlerin uygulamaları doğrultusunda kullanılan tanımlamalar ve bu yayınlar iccedilindeki materyal sunumları herhangi bir uumllke boumllge veya toprağın veya bunların makamlarının yasal statuumlsuumlyle veya bunların sınırlarıyla ilgili olarak Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuumlnuumln herhangi bir goumlruumlşuumlnuumln ifadesini hiccedil bir şekilde teşkil etmez

İmzalı makalelerde ccedilalışmalarda ve diğer katkılarda ifade edilen goumlruumlşlerin sorumluluğu tamamen kendi yazarlarına aittir ve yayın iccedilinde ifade edilen goumlruumlşlerin Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml tarafından bir onamasını teşkil etmez

Firmaların ve ticari uumlruumlnlerin ve suumlreccedillerin adlarına yapılan goumlndermeler bunların Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml tarafından bir onayı anlamına gelmez belli bir firmanın ticari uumlruumlnuumln veya suumlrecin adının belirtilmemesi ise bunların onaylanmadığına dair bir işaret değildir

ILO yayınları ve dijital uumlruumlnler ile ilgili bilgiye wwwiloorgpublns adresinden ulaşılabilir

Tuumlrkiyede basılmıştır

5

İCcedilİNDEKİLER 5GİRİŞ 9UYGULAMA KAPSAMI 11

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER 11KAPSAMA GİREN KİŞİLER 11KAPSAMA GİREN ALANLAR 12

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER 13TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER 14

HUumlKUumlMET 14Gerekli kanun ve duumlzenlemeleri kabul etme sorumluluğu 14Gerekli teknik standartları ve davranış kurallarını ortaya koyma sorumluluğu 14Etkili uygulama sorumluluğu 14Teftiş hizmetleri sorumluluğu 14

İŞVERENLER 15Belirlenen İSG tedbirlerine uyma goumlrevi 15Yakın tehlike durumlarında işi durdurma ve işccedilileri tahliye etme goumlrevi 15İlk yardım ve tıbbi sevk sağlama goumlrevi 15

İŞCcedilİLER 16Guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı 16Ciddi ve yakın tehlike durumlarında uzaklaşma hakkı 16Gerekli oumlzeni goumlsterme goumlrevi 16Araccedilların doğru ve uygun kullanımını sağlama goumlrevi 16Risk teşkil edebilecek durumları raporlama goumlrevi 16Belirlenen tedbirlere uyma goumlrevi 16

İCcedilİNDEKİLER

6 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞBİRLİĞİ 17İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 17İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ 18İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 19

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER 20HAZIRLIK VE PLANLAMA 20İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ 21

Uygun tedbirler 21Bilgi ve eğitim temini 21Kişisel koruyucu donanım ve kıyafet temini 21

Refahın temini 21KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER 22

Uygun oumlnleyici tedbirler 22Atıkların taşınması 22Radyasyon tehlikeleri 22Sağlık tehlikeleri 23

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER 23Yetkili kişilerin tayini 24İnşaat araccedil ve teccedilhizatının guumlvenliği 24Aydınlatma 24Elektrik 24Patlayıcılar 24Yangın tedbirleri 24Kazılar şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlneller 24Tesis makineler teccedilhizat ve el araccedilları 25Taşımacılık toprak taşıma ve materyal taşıma teccedilhizatı 25Kaldırma aracı ve tertibatları 26İskele ve merdivenler 27Yapı ccedilerccedileve ve kalıpları 27Koferdam ve kesonlar 28Kazık ccedilakma 28

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER 28Ccedilatı işleri de dahil olmak uumlzere yuumlksekte ccedilalışma 28

7

Basınccedillı havada ccedilalışma 28Suyun uumlzerinde veya suya yakın ccedilalışma 29Yıkım 29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI 29AYRINTILI REHBER 30

8 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

9

GİRİŞ

İnşaat sektoumlruuml Tuumlrkiyersquonin oumlnde gelen sektoumlrlerinden biridir Kuumlreselleşmeye uluslararası bir inşaat sektoumlruumlnuumln mevcudiyetine ve inşaat faaliyetlerinin ccediloğunda buumlyuumlk ve teknik accedilıdan karmaşık yapıların soumlz konusu olmasına rağmen inşaat faaliyetlerinin buumlyuumlk bir kısmı hala kuumlccediluumlk yerel yerinde inşaat oluşumları tarafından gerccedilekleştirilmektedir Sektoumlr emek-yoğun olarak kalmaya devam etmekte ccedilalışma ortamında sıklıkla değişiklikler meydana gelmekte pek ccedilok farklı taraf ve yuumlksek personel değişim oranları goumlruumllmekte ayrıca goumlccedilmen işccedili sayısı gittikccedile artmaktadır

İnşaat sektoumlruumlnuumln tehlikeli doğası başlı başına bir zorluk teşkil etmekte ve iş kazalarının ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi ilgili tuumlm tarafların yoğun ccedilaba goumlstermesini gerek-tirmektedir Bu zorlukları ele almak iccedilin aynı zamanda ulusal İSG sistemini iyileştirmek youmlnuumlndeki suumlregelen ccedilabalarının bir parccedilası olarak Tuumlrkiye 25 Mart 2016rsquoda 1988 tarihli (167 nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik ILO Soumlzleşmesine taraf olmuştur Bu sektoumlr temelli Soumlzleşme Tuumlrkiyersquonin sırasıyla 2005 ve 2014rsquote imzaladığı 1981 tarihli (155 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve 2006 tarihli (187 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesini tamamlar niteliktedir

167 Nolu Soumlzleşme bina yapımı inşaat muumlhendisliği ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi de dahil olmak uumlzere tuumlm inşaat faaliyetlerinde İSGrsquonin aşamalı olarak iyileştirilmesini amaccedillamaktadır Bu kılavuz 167 Nolu Soumlzleşmedeki gereklilikleri ve buna ek olarak 1988 tarihli (164 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Tavsiye Kararında ortaya koyulan rehberliği detaylarıyla accedilıklamaktadır

167 Nolu Soumlzleşmersquonin giriş boumlluumlmuuml inşaat sektoumlruumlndeki risklerin aynı zamanda asbest ve radyasyon da dahil olmak uumlzere spesifik tehlikelerden korunmaya ilişkin ILO standart-ları yoluyla da ele alınabileceğini hatırlatmaktadır İnşaat sektoumlruumlndeki işccedililer oumlzellikle de bina yıkımı kontamine enkazın bertarafı ve yenileme işlerinde ccedilalışanlar asbeste mesleki maruziyet riski altında olabilirler 1986 tarihli (162 Nolu) Asbest Soumlzleşmesi inşaat da dahil olmak uumlzere iş sırasında işccedililerin asbeste maruz kaldığı tuumlm faaliyetlere ilişkin rehberlik sağlamaktadır Radyasyona maruziyet ile ilgili olarak 175 Nolu Tavsiye Karar binaların bakımı yenilenmesi yıkımı veya soumlkuumllmesi gibi iyonizan radyasyona

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 2: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesine ve (175 Nolu) Tavsiye Karara ilişkin Rehber

ILO Tuumlrkiye Ofisi Ankara

4 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

Copyright copy Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml 2017İlk basım yılı 2017

Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml yayınları Telif Hakları Evrensel Soumlzleşmesi 2 Protokoluuml kapsamındaki telif haklarından yararlanır Yine de kaynak belirtilmek şartıyla izin almadan yayınlardan kısa alıntılar ccediloğaltılabilir Ccediloğaltma ve ccedileviri hakları iccedilin ILO Publications (Rights and Licensing) International Labour Office CH-1211 Cenevre 22 İsviccedilre adresine veya e-posta yoluyla rightsiloorg adresine başvuruda bulunulmalıdır Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml bu tuumlr başvuruları memnuniyetle karşılamaktadır

Kuumltuumlphaneler kurumlar ve bir ccediloğaltım hakları kuruluşuna kayıtlı olan diğer kullanıcılar bu amaccedilla kendilerine verilen lisanslara uygun şekilde kopyalar oluşturabilirler Uumllkenizdeki yetkili ccediloğaltım hakları kuruluşunu bulmak iccedilin wwwifrroorg adresini ziyaret edebilirsiniz

İnşaat İşlerinde Oumlnleyici bir Sağlık ve Guumlvenlik Kuumlltuumlruumlnuumln Oluşturulması Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml ILO Tuumlrkiye Ofisi - Ankara ILO 2017

ISBN 9789228307672 9789228307689 (web pdf)

Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml ILO Tuumlrkiye Ofisi

(İngilizce) dilinde de mevcuttur (Building a Preventative Safety and Health Culture in Construction) (9789221296829 (basılı) 9789221296836 (web pdf) Ankara (2017)

ILO Yayın Kataloglama Bilgileri

ILO yayınlarında Birleşmiş Milletlerin uygulamaları doğrultusunda kullanılan tanımlamalar ve bu yayınlar iccedilindeki materyal sunumları herhangi bir uumllke boumllge veya toprağın veya bunların makamlarının yasal statuumlsuumlyle veya bunların sınırlarıyla ilgili olarak Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuumlnuumln herhangi bir goumlruumlşuumlnuumln ifadesini hiccedil bir şekilde teşkil etmez

İmzalı makalelerde ccedilalışmalarda ve diğer katkılarda ifade edilen goumlruumlşlerin sorumluluğu tamamen kendi yazarlarına aittir ve yayın iccedilinde ifade edilen goumlruumlşlerin Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml tarafından bir onamasını teşkil etmez

Firmaların ve ticari uumlruumlnlerin ve suumlreccedillerin adlarına yapılan goumlndermeler bunların Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml tarafından bir onayı anlamına gelmez belli bir firmanın ticari uumlruumlnuumln veya suumlrecin adının belirtilmemesi ise bunların onaylanmadığına dair bir işaret değildir

ILO yayınları ve dijital uumlruumlnler ile ilgili bilgiye wwwiloorgpublns adresinden ulaşılabilir

Tuumlrkiyede basılmıştır

5

İCcedilİNDEKİLER 5GİRİŞ 9UYGULAMA KAPSAMI 11

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER 11KAPSAMA GİREN KİŞİLER 11KAPSAMA GİREN ALANLAR 12

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER 13TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER 14

HUumlKUumlMET 14Gerekli kanun ve duumlzenlemeleri kabul etme sorumluluğu 14Gerekli teknik standartları ve davranış kurallarını ortaya koyma sorumluluğu 14Etkili uygulama sorumluluğu 14Teftiş hizmetleri sorumluluğu 14

İŞVERENLER 15Belirlenen İSG tedbirlerine uyma goumlrevi 15Yakın tehlike durumlarında işi durdurma ve işccedilileri tahliye etme goumlrevi 15İlk yardım ve tıbbi sevk sağlama goumlrevi 15

İŞCcedilİLER 16Guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı 16Ciddi ve yakın tehlike durumlarında uzaklaşma hakkı 16Gerekli oumlzeni goumlsterme goumlrevi 16Araccedilların doğru ve uygun kullanımını sağlama goumlrevi 16Risk teşkil edebilecek durumları raporlama goumlrevi 16Belirlenen tedbirlere uyma goumlrevi 16

İCcedilİNDEKİLER

6 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞBİRLİĞİ 17İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 17İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ 18İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 19

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER 20HAZIRLIK VE PLANLAMA 20İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ 21

Uygun tedbirler 21Bilgi ve eğitim temini 21Kişisel koruyucu donanım ve kıyafet temini 21

Refahın temini 21KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER 22

Uygun oumlnleyici tedbirler 22Atıkların taşınması 22Radyasyon tehlikeleri 22Sağlık tehlikeleri 23

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER 23Yetkili kişilerin tayini 24İnşaat araccedil ve teccedilhizatının guumlvenliği 24Aydınlatma 24Elektrik 24Patlayıcılar 24Yangın tedbirleri 24Kazılar şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlneller 24Tesis makineler teccedilhizat ve el araccedilları 25Taşımacılık toprak taşıma ve materyal taşıma teccedilhizatı 25Kaldırma aracı ve tertibatları 26İskele ve merdivenler 27Yapı ccedilerccedileve ve kalıpları 27Koferdam ve kesonlar 28Kazık ccedilakma 28

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER 28Ccedilatı işleri de dahil olmak uumlzere yuumlksekte ccedilalışma 28

7

Basınccedillı havada ccedilalışma 28Suyun uumlzerinde veya suya yakın ccedilalışma 29Yıkım 29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI 29AYRINTILI REHBER 30

8 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

9

GİRİŞ

İnşaat sektoumlruuml Tuumlrkiyersquonin oumlnde gelen sektoumlrlerinden biridir Kuumlreselleşmeye uluslararası bir inşaat sektoumlruumlnuumln mevcudiyetine ve inşaat faaliyetlerinin ccediloğunda buumlyuumlk ve teknik accedilıdan karmaşık yapıların soumlz konusu olmasına rağmen inşaat faaliyetlerinin buumlyuumlk bir kısmı hala kuumlccediluumlk yerel yerinde inşaat oluşumları tarafından gerccedilekleştirilmektedir Sektoumlr emek-yoğun olarak kalmaya devam etmekte ccedilalışma ortamında sıklıkla değişiklikler meydana gelmekte pek ccedilok farklı taraf ve yuumlksek personel değişim oranları goumlruumllmekte ayrıca goumlccedilmen işccedili sayısı gittikccedile artmaktadır

İnşaat sektoumlruumlnuumln tehlikeli doğası başlı başına bir zorluk teşkil etmekte ve iş kazalarının ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi ilgili tuumlm tarafların yoğun ccedilaba goumlstermesini gerek-tirmektedir Bu zorlukları ele almak iccedilin aynı zamanda ulusal İSG sistemini iyileştirmek youmlnuumlndeki suumlregelen ccedilabalarının bir parccedilası olarak Tuumlrkiye 25 Mart 2016rsquoda 1988 tarihli (167 nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik ILO Soumlzleşmesine taraf olmuştur Bu sektoumlr temelli Soumlzleşme Tuumlrkiyersquonin sırasıyla 2005 ve 2014rsquote imzaladığı 1981 tarihli (155 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve 2006 tarihli (187 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesini tamamlar niteliktedir

167 Nolu Soumlzleşme bina yapımı inşaat muumlhendisliği ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi de dahil olmak uumlzere tuumlm inşaat faaliyetlerinde İSGrsquonin aşamalı olarak iyileştirilmesini amaccedillamaktadır Bu kılavuz 167 Nolu Soumlzleşmedeki gereklilikleri ve buna ek olarak 1988 tarihli (164 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Tavsiye Kararında ortaya koyulan rehberliği detaylarıyla accedilıklamaktadır

167 Nolu Soumlzleşmersquonin giriş boumlluumlmuuml inşaat sektoumlruumlndeki risklerin aynı zamanda asbest ve radyasyon da dahil olmak uumlzere spesifik tehlikelerden korunmaya ilişkin ILO standart-ları yoluyla da ele alınabileceğini hatırlatmaktadır İnşaat sektoumlruumlndeki işccedililer oumlzellikle de bina yıkımı kontamine enkazın bertarafı ve yenileme işlerinde ccedilalışanlar asbeste mesleki maruziyet riski altında olabilirler 1986 tarihli (162 Nolu) Asbest Soumlzleşmesi inşaat da dahil olmak uumlzere iş sırasında işccedililerin asbeste maruz kaldığı tuumlm faaliyetlere ilişkin rehberlik sağlamaktadır Radyasyona maruziyet ile ilgili olarak 175 Nolu Tavsiye Karar binaların bakımı yenilenmesi yıkımı veya soumlkuumllmesi gibi iyonizan radyasyona

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 3: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

4 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

Copyright copy Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml 2017İlk basım yılı 2017

Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml yayınları Telif Hakları Evrensel Soumlzleşmesi 2 Protokoluuml kapsamındaki telif haklarından yararlanır Yine de kaynak belirtilmek şartıyla izin almadan yayınlardan kısa alıntılar ccediloğaltılabilir Ccediloğaltma ve ccedileviri hakları iccedilin ILO Publications (Rights and Licensing) International Labour Office CH-1211 Cenevre 22 İsviccedilre adresine veya e-posta yoluyla rightsiloorg adresine başvuruda bulunulmalıdır Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml bu tuumlr başvuruları memnuniyetle karşılamaktadır

Kuumltuumlphaneler kurumlar ve bir ccediloğaltım hakları kuruluşuna kayıtlı olan diğer kullanıcılar bu amaccedilla kendilerine verilen lisanslara uygun şekilde kopyalar oluşturabilirler Uumllkenizdeki yetkili ccediloğaltım hakları kuruluşunu bulmak iccedilin wwwifrroorg adresini ziyaret edebilirsiniz

İnşaat İşlerinde Oumlnleyici bir Sağlık ve Guumlvenlik Kuumlltuumlruumlnuumln Oluşturulması Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml ILO Tuumlrkiye Ofisi - Ankara ILO 2017

ISBN 9789228307672 9789228307689 (web pdf)

Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml ILO Tuumlrkiye Ofisi

(İngilizce) dilinde de mevcuttur (Building a Preventative Safety and Health Culture in Construction) (9789221296829 (basılı) 9789221296836 (web pdf) Ankara (2017)

ILO Yayın Kataloglama Bilgileri

ILO yayınlarında Birleşmiş Milletlerin uygulamaları doğrultusunda kullanılan tanımlamalar ve bu yayınlar iccedilindeki materyal sunumları herhangi bir uumllke boumllge veya toprağın veya bunların makamlarının yasal statuumlsuumlyle veya bunların sınırlarıyla ilgili olarak Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuumlnuumln herhangi bir goumlruumlşuumlnuumln ifadesini hiccedil bir şekilde teşkil etmez

İmzalı makalelerde ccedilalışmalarda ve diğer katkılarda ifade edilen goumlruumlşlerin sorumluluğu tamamen kendi yazarlarına aittir ve yayın iccedilinde ifade edilen goumlruumlşlerin Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml tarafından bir onamasını teşkil etmez

Firmaların ve ticari uumlruumlnlerin ve suumlreccedillerin adlarına yapılan goumlndermeler bunların Uluslararası Ccedilalışma Oumlrguumltuuml tarafından bir onayı anlamına gelmez belli bir firmanın ticari uumlruumlnuumln veya suumlrecin adının belirtilmemesi ise bunların onaylanmadığına dair bir işaret değildir

ILO yayınları ve dijital uumlruumlnler ile ilgili bilgiye wwwiloorgpublns adresinden ulaşılabilir

Tuumlrkiyede basılmıştır

5

İCcedilİNDEKİLER 5GİRİŞ 9UYGULAMA KAPSAMI 11

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER 11KAPSAMA GİREN KİŞİLER 11KAPSAMA GİREN ALANLAR 12

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER 13TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER 14

HUumlKUumlMET 14Gerekli kanun ve duumlzenlemeleri kabul etme sorumluluğu 14Gerekli teknik standartları ve davranış kurallarını ortaya koyma sorumluluğu 14Etkili uygulama sorumluluğu 14Teftiş hizmetleri sorumluluğu 14

İŞVERENLER 15Belirlenen İSG tedbirlerine uyma goumlrevi 15Yakın tehlike durumlarında işi durdurma ve işccedilileri tahliye etme goumlrevi 15İlk yardım ve tıbbi sevk sağlama goumlrevi 15

İŞCcedilİLER 16Guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı 16Ciddi ve yakın tehlike durumlarında uzaklaşma hakkı 16Gerekli oumlzeni goumlsterme goumlrevi 16Araccedilların doğru ve uygun kullanımını sağlama goumlrevi 16Risk teşkil edebilecek durumları raporlama goumlrevi 16Belirlenen tedbirlere uyma goumlrevi 16

İCcedilİNDEKİLER

6 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞBİRLİĞİ 17İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 17İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ 18İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 19

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER 20HAZIRLIK VE PLANLAMA 20İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ 21

Uygun tedbirler 21Bilgi ve eğitim temini 21Kişisel koruyucu donanım ve kıyafet temini 21

Refahın temini 21KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER 22

Uygun oumlnleyici tedbirler 22Atıkların taşınması 22Radyasyon tehlikeleri 22Sağlık tehlikeleri 23

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER 23Yetkili kişilerin tayini 24İnşaat araccedil ve teccedilhizatının guumlvenliği 24Aydınlatma 24Elektrik 24Patlayıcılar 24Yangın tedbirleri 24Kazılar şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlneller 24Tesis makineler teccedilhizat ve el araccedilları 25Taşımacılık toprak taşıma ve materyal taşıma teccedilhizatı 25Kaldırma aracı ve tertibatları 26İskele ve merdivenler 27Yapı ccedilerccedileve ve kalıpları 27Koferdam ve kesonlar 28Kazık ccedilakma 28

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER 28Ccedilatı işleri de dahil olmak uumlzere yuumlksekte ccedilalışma 28

7

Basınccedillı havada ccedilalışma 28Suyun uumlzerinde veya suya yakın ccedilalışma 29Yıkım 29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI 29AYRINTILI REHBER 30

8 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

9

GİRİŞ

İnşaat sektoumlruuml Tuumlrkiyersquonin oumlnde gelen sektoumlrlerinden biridir Kuumlreselleşmeye uluslararası bir inşaat sektoumlruumlnuumln mevcudiyetine ve inşaat faaliyetlerinin ccediloğunda buumlyuumlk ve teknik accedilıdan karmaşık yapıların soumlz konusu olmasına rağmen inşaat faaliyetlerinin buumlyuumlk bir kısmı hala kuumlccediluumlk yerel yerinde inşaat oluşumları tarafından gerccedilekleştirilmektedir Sektoumlr emek-yoğun olarak kalmaya devam etmekte ccedilalışma ortamında sıklıkla değişiklikler meydana gelmekte pek ccedilok farklı taraf ve yuumlksek personel değişim oranları goumlruumllmekte ayrıca goumlccedilmen işccedili sayısı gittikccedile artmaktadır

İnşaat sektoumlruumlnuumln tehlikeli doğası başlı başına bir zorluk teşkil etmekte ve iş kazalarının ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi ilgili tuumlm tarafların yoğun ccedilaba goumlstermesini gerek-tirmektedir Bu zorlukları ele almak iccedilin aynı zamanda ulusal İSG sistemini iyileştirmek youmlnuumlndeki suumlregelen ccedilabalarının bir parccedilası olarak Tuumlrkiye 25 Mart 2016rsquoda 1988 tarihli (167 nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik ILO Soumlzleşmesine taraf olmuştur Bu sektoumlr temelli Soumlzleşme Tuumlrkiyersquonin sırasıyla 2005 ve 2014rsquote imzaladığı 1981 tarihli (155 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve 2006 tarihli (187 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesini tamamlar niteliktedir

167 Nolu Soumlzleşme bina yapımı inşaat muumlhendisliği ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi de dahil olmak uumlzere tuumlm inşaat faaliyetlerinde İSGrsquonin aşamalı olarak iyileştirilmesini amaccedillamaktadır Bu kılavuz 167 Nolu Soumlzleşmedeki gereklilikleri ve buna ek olarak 1988 tarihli (164 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Tavsiye Kararında ortaya koyulan rehberliği detaylarıyla accedilıklamaktadır

167 Nolu Soumlzleşmersquonin giriş boumlluumlmuuml inşaat sektoumlruumlndeki risklerin aynı zamanda asbest ve radyasyon da dahil olmak uumlzere spesifik tehlikelerden korunmaya ilişkin ILO standart-ları yoluyla da ele alınabileceğini hatırlatmaktadır İnşaat sektoumlruumlndeki işccedililer oumlzellikle de bina yıkımı kontamine enkazın bertarafı ve yenileme işlerinde ccedilalışanlar asbeste mesleki maruziyet riski altında olabilirler 1986 tarihli (162 Nolu) Asbest Soumlzleşmesi inşaat da dahil olmak uumlzere iş sırasında işccedililerin asbeste maruz kaldığı tuumlm faaliyetlere ilişkin rehberlik sağlamaktadır Radyasyona maruziyet ile ilgili olarak 175 Nolu Tavsiye Karar binaların bakımı yenilenmesi yıkımı veya soumlkuumllmesi gibi iyonizan radyasyona

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 4: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

5

İCcedilİNDEKİLER 5GİRİŞ 9UYGULAMA KAPSAMI 11

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER 11KAPSAMA GİREN KİŞİLER 11KAPSAMA GİREN ALANLAR 12

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER 13TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER 14

HUumlKUumlMET 14Gerekli kanun ve duumlzenlemeleri kabul etme sorumluluğu 14Gerekli teknik standartları ve davranış kurallarını ortaya koyma sorumluluğu 14Etkili uygulama sorumluluğu 14Teftiş hizmetleri sorumluluğu 14

İŞVERENLER 15Belirlenen İSG tedbirlerine uyma goumlrevi 15Yakın tehlike durumlarında işi durdurma ve işccedilileri tahliye etme goumlrevi 15İlk yardım ve tıbbi sevk sağlama goumlrevi 15

İŞCcedilİLER 16Guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı 16Ciddi ve yakın tehlike durumlarında uzaklaşma hakkı 16Gerekli oumlzeni goumlsterme goumlrevi 16Araccedilların doğru ve uygun kullanımını sağlama goumlrevi 16Risk teşkil edebilecek durumları raporlama goumlrevi 16Belirlenen tedbirlere uyma goumlrevi 16

İCcedilİNDEKİLER

6 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞBİRLİĞİ 17İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 17İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ 18İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 19

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER 20HAZIRLIK VE PLANLAMA 20İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ 21

Uygun tedbirler 21Bilgi ve eğitim temini 21Kişisel koruyucu donanım ve kıyafet temini 21

Refahın temini 21KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER 22

Uygun oumlnleyici tedbirler 22Atıkların taşınması 22Radyasyon tehlikeleri 22Sağlık tehlikeleri 23

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER 23Yetkili kişilerin tayini 24İnşaat araccedil ve teccedilhizatının guumlvenliği 24Aydınlatma 24Elektrik 24Patlayıcılar 24Yangın tedbirleri 24Kazılar şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlneller 24Tesis makineler teccedilhizat ve el araccedilları 25Taşımacılık toprak taşıma ve materyal taşıma teccedilhizatı 25Kaldırma aracı ve tertibatları 26İskele ve merdivenler 27Yapı ccedilerccedileve ve kalıpları 27Koferdam ve kesonlar 28Kazık ccedilakma 28

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER 28Ccedilatı işleri de dahil olmak uumlzere yuumlksekte ccedilalışma 28

7

Basınccedillı havada ccedilalışma 28Suyun uumlzerinde veya suya yakın ccedilalışma 29Yıkım 29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI 29AYRINTILI REHBER 30

8 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

9

GİRİŞ

İnşaat sektoumlruuml Tuumlrkiyersquonin oumlnde gelen sektoumlrlerinden biridir Kuumlreselleşmeye uluslararası bir inşaat sektoumlruumlnuumln mevcudiyetine ve inşaat faaliyetlerinin ccediloğunda buumlyuumlk ve teknik accedilıdan karmaşık yapıların soumlz konusu olmasına rağmen inşaat faaliyetlerinin buumlyuumlk bir kısmı hala kuumlccediluumlk yerel yerinde inşaat oluşumları tarafından gerccedilekleştirilmektedir Sektoumlr emek-yoğun olarak kalmaya devam etmekte ccedilalışma ortamında sıklıkla değişiklikler meydana gelmekte pek ccedilok farklı taraf ve yuumlksek personel değişim oranları goumlruumllmekte ayrıca goumlccedilmen işccedili sayısı gittikccedile artmaktadır

İnşaat sektoumlruumlnuumln tehlikeli doğası başlı başına bir zorluk teşkil etmekte ve iş kazalarının ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi ilgili tuumlm tarafların yoğun ccedilaba goumlstermesini gerek-tirmektedir Bu zorlukları ele almak iccedilin aynı zamanda ulusal İSG sistemini iyileştirmek youmlnuumlndeki suumlregelen ccedilabalarının bir parccedilası olarak Tuumlrkiye 25 Mart 2016rsquoda 1988 tarihli (167 nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik ILO Soumlzleşmesine taraf olmuştur Bu sektoumlr temelli Soumlzleşme Tuumlrkiyersquonin sırasıyla 2005 ve 2014rsquote imzaladığı 1981 tarihli (155 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve 2006 tarihli (187 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesini tamamlar niteliktedir

167 Nolu Soumlzleşme bina yapımı inşaat muumlhendisliği ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi de dahil olmak uumlzere tuumlm inşaat faaliyetlerinde İSGrsquonin aşamalı olarak iyileştirilmesini amaccedillamaktadır Bu kılavuz 167 Nolu Soumlzleşmedeki gereklilikleri ve buna ek olarak 1988 tarihli (164 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Tavsiye Kararında ortaya koyulan rehberliği detaylarıyla accedilıklamaktadır

167 Nolu Soumlzleşmersquonin giriş boumlluumlmuuml inşaat sektoumlruumlndeki risklerin aynı zamanda asbest ve radyasyon da dahil olmak uumlzere spesifik tehlikelerden korunmaya ilişkin ILO standart-ları yoluyla da ele alınabileceğini hatırlatmaktadır İnşaat sektoumlruumlndeki işccedililer oumlzellikle de bina yıkımı kontamine enkazın bertarafı ve yenileme işlerinde ccedilalışanlar asbeste mesleki maruziyet riski altında olabilirler 1986 tarihli (162 Nolu) Asbest Soumlzleşmesi inşaat da dahil olmak uumlzere iş sırasında işccedililerin asbeste maruz kaldığı tuumlm faaliyetlere ilişkin rehberlik sağlamaktadır Radyasyona maruziyet ile ilgili olarak 175 Nolu Tavsiye Karar binaların bakımı yenilenmesi yıkımı veya soumlkuumllmesi gibi iyonizan radyasyona

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 5: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

6 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞBİRLİĞİ 17İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 17İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ 18İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ 19

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER 20HAZIRLIK VE PLANLAMA 20İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ 21

Uygun tedbirler 21Bilgi ve eğitim temini 21Kişisel koruyucu donanım ve kıyafet temini 21

Refahın temini 21KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER 22

Uygun oumlnleyici tedbirler 22Atıkların taşınması 22Radyasyon tehlikeleri 22Sağlık tehlikeleri 23

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER 23Yetkili kişilerin tayini 24İnşaat araccedil ve teccedilhizatının guumlvenliği 24Aydınlatma 24Elektrik 24Patlayıcılar 24Yangın tedbirleri 24Kazılar şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlneller 24Tesis makineler teccedilhizat ve el araccedilları 25Taşımacılık toprak taşıma ve materyal taşıma teccedilhizatı 25Kaldırma aracı ve tertibatları 26İskele ve merdivenler 27Yapı ccedilerccedileve ve kalıpları 27Koferdam ve kesonlar 28Kazık ccedilakma 28

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER 28Ccedilatı işleri de dahil olmak uumlzere yuumlksekte ccedilalışma 28

7

Basınccedillı havada ccedilalışma 28Suyun uumlzerinde veya suya yakın ccedilalışma 29Yıkım 29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI 29AYRINTILI REHBER 30

8 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

9

GİRİŞ

İnşaat sektoumlruuml Tuumlrkiyersquonin oumlnde gelen sektoumlrlerinden biridir Kuumlreselleşmeye uluslararası bir inşaat sektoumlruumlnuumln mevcudiyetine ve inşaat faaliyetlerinin ccediloğunda buumlyuumlk ve teknik accedilıdan karmaşık yapıların soumlz konusu olmasına rağmen inşaat faaliyetlerinin buumlyuumlk bir kısmı hala kuumlccediluumlk yerel yerinde inşaat oluşumları tarafından gerccedilekleştirilmektedir Sektoumlr emek-yoğun olarak kalmaya devam etmekte ccedilalışma ortamında sıklıkla değişiklikler meydana gelmekte pek ccedilok farklı taraf ve yuumlksek personel değişim oranları goumlruumllmekte ayrıca goumlccedilmen işccedili sayısı gittikccedile artmaktadır

İnşaat sektoumlruumlnuumln tehlikeli doğası başlı başına bir zorluk teşkil etmekte ve iş kazalarının ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi ilgili tuumlm tarafların yoğun ccedilaba goumlstermesini gerek-tirmektedir Bu zorlukları ele almak iccedilin aynı zamanda ulusal İSG sistemini iyileştirmek youmlnuumlndeki suumlregelen ccedilabalarının bir parccedilası olarak Tuumlrkiye 25 Mart 2016rsquoda 1988 tarihli (167 nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik ILO Soumlzleşmesine taraf olmuştur Bu sektoumlr temelli Soumlzleşme Tuumlrkiyersquonin sırasıyla 2005 ve 2014rsquote imzaladığı 1981 tarihli (155 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve 2006 tarihli (187 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesini tamamlar niteliktedir

167 Nolu Soumlzleşme bina yapımı inşaat muumlhendisliği ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi de dahil olmak uumlzere tuumlm inşaat faaliyetlerinde İSGrsquonin aşamalı olarak iyileştirilmesini amaccedillamaktadır Bu kılavuz 167 Nolu Soumlzleşmedeki gereklilikleri ve buna ek olarak 1988 tarihli (164 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Tavsiye Kararında ortaya koyulan rehberliği detaylarıyla accedilıklamaktadır

167 Nolu Soumlzleşmersquonin giriş boumlluumlmuuml inşaat sektoumlruumlndeki risklerin aynı zamanda asbest ve radyasyon da dahil olmak uumlzere spesifik tehlikelerden korunmaya ilişkin ILO standart-ları yoluyla da ele alınabileceğini hatırlatmaktadır İnşaat sektoumlruumlndeki işccedililer oumlzellikle de bina yıkımı kontamine enkazın bertarafı ve yenileme işlerinde ccedilalışanlar asbeste mesleki maruziyet riski altında olabilirler 1986 tarihli (162 Nolu) Asbest Soumlzleşmesi inşaat da dahil olmak uumlzere iş sırasında işccedililerin asbeste maruz kaldığı tuumlm faaliyetlere ilişkin rehberlik sağlamaktadır Radyasyona maruziyet ile ilgili olarak 175 Nolu Tavsiye Karar binaların bakımı yenilenmesi yıkımı veya soumlkuumllmesi gibi iyonizan radyasyona

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 6: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

7

Basınccedillı havada ccedilalışma 28Suyun uumlzerinde veya suya yakın ccedilalışma 29Yıkım 29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI 29AYRINTILI REHBER 30

8 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

9

GİRİŞ

İnşaat sektoumlruuml Tuumlrkiyersquonin oumlnde gelen sektoumlrlerinden biridir Kuumlreselleşmeye uluslararası bir inşaat sektoumlruumlnuumln mevcudiyetine ve inşaat faaliyetlerinin ccediloğunda buumlyuumlk ve teknik accedilıdan karmaşık yapıların soumlz konusu olmasına rağmen inşaat faaliyetlerinin buumlyuumlk bir kısmı hala kuumlccediluumlk yerel yerinde inşaat oluşumları tarafından gerccedilekleştirilmektedir Sektoumlr emek-yoğun olarak kalmaya devam etmekte ccedilalışma ortamında sıklıkla değişiklikler meydana gelmekte pek ccedilok farklı taraf ve yuumlksek personel değişim oranları goumlruumllmekte ayrıca goumlccedilmen işccedili sayısı gittikccedile artmaktadır

İnşaat sektoumlruumlnuumln tehlikeli doğası başlı başına bir zorluk teşkil etmekte ve iş kazalarının ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi ilgili tuumlm tarafların yoğun ccedilaba goumlstermesini gerek-tirmektedir Bu zorlukları ele almak iccedilin aynı zamanda ulusal İSG sistemini iyileştirmek youmlnuumlndeki suumlregelen ccedilabalarının bir parccedilası olarak Tuumlrkiye 25 Mart 2016rsquoda 1988 tarihli (167 nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik ILO Soumlzleşmesine taraf olmuştur Bu sektoumlr temelli Soumlzleşme Tuumlrkiyersquonin sırasıyla 2005 ve 2014rsquote imzaladığı 1981 tarihli (155 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve 2006 tarihli (187 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesini tamamlar niteliktedir

167 Nolu Soumlzleşme bina yapımı inşaat muumlhendisliği ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi de dahil olmak uumlzere tuumlm inşaat faaliyetlerinde İSGrsquonin aşamalı olarak iyileştirilmesini amaccedillamaktadır Bu kılavuz 167 Nolu Soumlzleşmedeki gereklilikleri ve buna ek olarak 1988 tarihli (164 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Tavsiye Kararında ortaya koyulan rehberliği detaylarıyla accedilıklamaktadır

167 Nolu Soumlzleşmersquonin giriş boumlluumlmuuml inşaat sektoumlruumlndeki risklerin aynı zamanda asbest ve radyasyon da dahil olmak uumlzere spesifik tehlikelerden korunmaya ilişkin ILO standart-ları yoluyla da ele alınabileceğini hatırlatmaktadır İnşaat sektoumlruumlndeki işccedililer oumlzellikle de bina yıkımı kontamine enkazın bertarafı ve yenileme işlerinde ccedilalışanlar asbeste mesleki maruziyet riski altında olabilirler 1986 tarihli (162 Nolu) Asbest Soumlzleşmesi inşaat da dahil olmak uumlzere iş sırasında işccedililerin asbeste maruz kaldığı tuumlm faaliyetlere ilişkin rehberlik sağlamaktadır Radyasyona maruziyet ile ilgili olarak 175 Nolu Tavsiye Karar binaların bakımı yenilenmesi yıkımı veya soumlkuumllmesi gibi iyonizan radyasyona

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 7: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

8 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

9

GİRİŞ

İnşaat sektoumlruuml Tuumlrkiyersquonin oumlnde gelen sektoumlrlerinden biridir Kuumlreselleşmeye uluslararası bir inşaat sektoumlruumlnuumln mevcudiyetine ve inşaat faaliyetlerinin ccediloğunda buumlyuumlk ve teknik accedilıdan karmaşık yapıların soumlz konusu olmasına rağmen inşaat faaliyetlerinin buumlyuumlk bir kısmı hala kuumlccediluumlk yerel yerinde inşaat oluşumları tarafından gerccedilekleştirilmektedir Sektoumlr emek-yoğun olarak kalmaya devam etmekte ccedilalışma ortamında sıklıkla değişiklikler meydana gelmekte pek ccedilok farklı taraf ve yuumlksek personel değişim oranları goumlruumllmekte ayrıca goumlccedilmen işccedili sayısı gittikccedile artmaktadır

İnşaat sektoumlruumlnuumln tehlikeli doğası başlı başına bir zorluk teşkil etmekte ve iş kazalarının ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi ilgili tuumlm tarafların yoğun ccedilaba goumlstermesini gerek-tirmektedir Bu zorlukları ele almak iccedilin aynı zamanda ulusal İSG sistemini iyileştirmek youmlnuumlndeki suumlregelen ccedilabalarının bir parccedilası olarak Tuumlrkiye 25 Mart 2016rsquoda 1988 tarihli (167 nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik ILO Soumlzleşmesine taraf olmuştur Bu sektoumlr temelli Soumlzleşme Tuumlrkiyersquonin sırasıyla 2005 ve 2014rsquote imzaladığı 1981 tarihli (155 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve 2006 tarihli (187 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesini tamamlar niteliktedir

167 Nolu Soumlzleşme bina yapımı inşaat muumlhendisliği ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi de dahil olmak uumlzere tuumlm inşaat faaliyetlerinde İSGrsquonin aşamalı olarak iyileştirilmesini amaccedillamaktadır Bu kılavuz 167 Nolu Soumlzleşmedeki gereklilikleri ve buna ek olarak 1988 tarihli (164 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Tavsiye Kararında ortaya koyulan rehberliği detaylarıyla accedilıklamaktadır

167 Nolu Soumlzleşmersquonin giriş boumlluumlmuuml inşaat sektoumlruumlndeki risklerin aynı zamanda asbest ve radyasyon da dahil olmak uumlzere spesifik tehlikelerden korunmaya ilişkin ILO standart-ları yoluyla da ele alınabileceğini hatırlatmaktadır İnşaat sektoumlruumlndeki işccedililer oumlzellikle de bina yıkımı kontamine enkazın bertarafı ve yenileme işlerinde ccedilalışanlar asbeste mesleki maruziyet riski altında olabilirler 1986 tarihli (162 Nolu) Asbest Soumlzleşmesi inşaat da dahil olmak uumlzere iş sırasında işccedililerin asbeste maruz kaldığı tuumlm faaliyetlere ilişkin rehberlik sağlamaktadır Radyasyona maruziyet ile ilgili olarak 175 Nolu Tavsiye Karar binaların bakımı yenilenmesi yıkımı veya soumlkuumllmesi gibi iyonizan radyasyona

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 8: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

9

GİRİŞ

İnşaat sektoumlruuml Tuumlrkiyersquonin oumlnde gelen sektoumlrlerinden biridir Kuumlreselleşmeye uluslararası bir inşaat sektoumlruumlnuumln mevcudiyetine ve inşaat faaliyetlerinin ccediloğunda buumlyuumlk ve teknik accedilıdan karmaşık yapıların soumlz konusu olmasına rağmen inşaat faaliyetlerinin buumlyuumlk bir kısmı hala kuumlccediluumlk yerel yerinde inşaat oluşumları tarafından gerccedilekleştirilmektedir Sektoumlr emek-yoğun olarak kalmaya devam etmekte ccedilalışma ortamında sıklıkla değişiklikler meydana gelmekte pek ccedilok farklı taraf ve yuumlksek personel değişim oranları goumlruumllmekte ayrıca goumlccedilmen işccedili sayısı gittikccedile artmaktadır

İnşaat sektoumlruumlnuumln tehlikeli doğası başlı başına bir zorluk teşkil etmekte ve iş kazalarının ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi ilgili tuumlm tarafların yoğun ccedilaba goumlstermesini gerek-tirmektedir Bu zorlukları ele almak iccedilin aynı zamanda ulusal İSG sistemini iyileştirmek youmlnuumlndeki suumlregelen ccedilabalarının bir parccedilası olarak Tuumlrkiye 25 Mart 2016rsquoda 1988 tarihli (167 nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik ILO Soumlzleşmesine taraf olmuştur Bu sektoumlr temelli Soumlzleşme Tuumlrkiyersquonin sırasıyla 2005 ve 2014rsquote imzaladığı 1981 tarihli (155 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve 2006 tarihli (187 nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesini tamamlar niteliktedir

167 Nolu Soumlzleşme bina yapımı inşaat muumlhendisliği ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi de dahil olmak uumlzere tuumlm inşaat faaliyetlerinde İSGrsquonin aşamalı olarak iyileştirilmesini amaccedillamaktadır Bu kılavuz 167 Nolu Soumlzleşmedeki gereklilikleri ve buna ek olarak 1988 tarihli (164 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Tavsiye Kararında ortaya koyulan rehberliği detaylarıyla accedilıklamaktadır

167 Nolu Soumlzleşmersquonin giriş boumlluumlmuuml inşaat sektoumlruumlndeki risklerin aynı zamanda asbest ve radyasyon da dahil olmak uumlzere spesifik tehlikelerden korunmaya ilişkin ILO standart-ları yoluyla da ele alınabileceğini hatırlatmaktadır İnşaat sektoumlruumlndeki işccedililer oumlzellikle de bina yıkımı kontamine enkazın bertarafı ve yenileme işlerinde ccedilalışanlar asbeste mesleki maruziyet riski altında olabilirler 1986 tarihli (162 Nolu) Asbest Soumlzleşmesi inşaat da dahil olmak uumlzere iş sırasında işccedililerin asbeste maruz kaldığı tuumlm faaliyetlere ilişkin rehberlik sağlamaktadır Radyasyona maruziyet ile ilgili olarak 175 Nolu Tavsiye Karar binaların bakımı yenilenmesi yıkımı veya soumlkuumllmesi gibi iyonizan radyasyona

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 9: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

10 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

maruziyet riski taşıyan işlemlerde oumlzellikle de nuumlkleer enerji sektoumlruumlnde yer alan işccedililerin korunmasına ilişkin rehberlik sunmaktadır ve giriş boumlluumlmuumlnde 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine ve bu soumlzleşmeye eşlik eden Tavsiye Karara atıfta bulunmaktadır Bu sektoumlrde oumlzellikle sağlık ve guumlvenlik konularına ilişkin diğer uluslararası ccedilalışma standartları 1974 tarihli (139 Nolu) Mesleki Kanser Soumlzleşmesi ve 1977 tarihli (148 Nolu) Ccedilalışma Ortamı (Hava Kirliliği Guumlruumlltuuml ve Titreşim) Soumlzleşmesi gibi spesifik risklere karşı korunmaya youmlnelik standartları kapsamaktadır

ILO belgelerine ilişkin rehberlik accedilısından ILO Genel Araştırmaları ILO belgelerinin etkisini huumlkuumlmetlerce belgelerin uygulanmasını engellediği belirtilen zorlukları ve bu engelleri aşma youmlntemlerini analiz etmeleri sebebiyle oumlnemli bir bilgi kaynağıdır 2017 Genel Araştırması inşaat madenler ve tarımla ilgili ILO belgelerine odaklanmaktadır ve 167 Nolu Soumlzleşmeyi onaylayan uumlye Devletler iccedilin mevzuatta ve uygulamada oluşan etkiyi incelemektedir 155 Nolu Soumlzleşme ile bunun 164 Nolu Tavsiye Kararı ve Soumlz-leşmenin 2002 Protokoluumlne ilişkin 2006 Genel Araştırmasında ise İSGrsquoye ilişkin ILO belgeleri iccedilin mevzuat ve uygulamaya youmlnelik rehberlik sağlanmaktadır İşbu kılavuz ayrıca buna ve diğer rehberlik materyallerine ilişkin bilgilere yer vermektedir

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 10: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

11

UYGULAMA KAPSAMI

KAPSAMA GİREN FAALİYETLER

KAPSAMA GİREN KİŞİLER

Soumlzleşme şantiyenin hazırlanmasından projenin tamamlanmasına kadar şantiyede ger-ccedilekleşen suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri dahil tuumlm inşaat faaliyetleri iccedilin geccedilerlidir Uygulama alanı sadece belli oumllccedilekteki inşaat faaliyetleri ile sınırlı değildir Bina yapım faaliyetleri ndash her tuumlrdeki bina ve yapıların kazı ve inşaat yapısal değişik-likler yenileme onarım (temizlik ve boya dahil) bakım ve yıkımı dahil ndash muumlhendislik faaliyetleri ndash oumlrneğin hava alanları rıhtımlar limanlar iccedil suyolları barajlar nehir ccedilığ ve deniz savunma ccedilalışmaları yol ve otoyollar demiryolları koumlpruumller tuumlneller viyaduumlkler ve iletişim drenaj kanalizasyon su ve enerji tedariki gibi hizmetlerin sağlanmasına youmlnelik ccedilalışmalara ait kazı ve inşaat yapısal değişiklikler onarım bakım ve yıkım dahil ndash ve prefabrike bina ve yapıların montajı ve soumlkuumllmesi ile bir şantiyede gerccedilekleşen tuumlm suumlreccedil operasyon veya taşımacılık faaliyetleri kapsama girmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca Soumlzleşme maddeleri petrol kulelerinin ve karada inşaat halinde bulunan accedilık deniz kurulumlarının uumlretimi ve montajı iccedilin de geccedilerlidir

İşccedili lsquoinşaat işlerine dahil olan herhangi bir kişirsquo olarak tanımlanmaktadır İşveren ise lsquobir şantiyede bir veya daha fazla işccedili istihdam eden herhangi bir gerccedilek veya tuumlzel kişi ve ndash bağlamın gerektirdiği şekilde ndash ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenicirsquo olarak tanımlanmaktadır Soumlzleşme ayrıca ulusal kanunlar veya duumlzenlemeler ile belirlendiği şekliyle kendi hesabına ccedilalışan kişiler iccedilin de geccedilerlidir Ayrıca Soumlzleşme bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek tuumlm riskler-den korumak uumlzere uygun tedbirlerin alınmasını gerektirir Buna ek olarak herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililer veya halk iccedilin tehlike oluşturabileceği durumlarda ulusal kanun ve duumlzenlemeler uyarınca atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler benimsenir

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 11: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

12 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KAPSAMA GİREN ALANLAR

Soumlzleşme lsquoilgili suumlreccedillerin veya operasyonların yuumlruumltuumllduumlğuuml tuumlm sahalarrsquo olarak ta-nımlanan şantiyeler iccedilin geccedilerlidir Belgelerin amacı doğrultusunda bir işyeri lsquoişccedililerin işleri sebebiyle bulunması veya gitmesi gereken ve bir işverenin kontroluumlnde bulunan tuumlm yerlerrsquo olarak tanımlanır

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 12: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

13

167 Nolu Soumlzleşmenin maddelerini uygulamaya koymak adına temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile istişarelerde bulunulur

167 Nolu soumlzleşme alınacak tedbirlerle ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle soumlzleşmenin uygulanmasına youmlnelik istişareler yapılmasını gerektirir İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenliğe youmlnelik ulusal bir politika geliştirilmesi accedilık bir gereklilik niteliğinde olmasa da Tuumlrkiyersquonin 155 ve 187 Nolu Soumlzleşmeler gereğince ulusal bir İSG politikası oluşturması uygulaması ve duumlzenli aralıklarla geliştirmesi ve bu ulusal politikanın inşaat işlerinde İSG konusunu iccedilermesi gerekmektedir Ayrıca 2017 Genel Araştırmasında (paragraf 121) CEACR sosyal diyaloğun oumlnemini vurgulamış ve buuml-tuumln huumlkuumlmetleri inşaat sektoumlruumlnde İSGrsquonin iyileştirilmesi iccedilin alınabilecek sektoumlrler arası ve spesifik tedbirler ile ilgili temsil guumlcuuml en yuumlksek işveren ve işccedili oumlrguumltleriyle istişareler yuumlruumltmeye teşvik etmiştir Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 118-120 paragraflarına bakınız

UYGULAMAYA YOumlNELİK İSTİŞARELER

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 13: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

14 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

TANIMLANAN HAKLAR SORUMLULUKLAR VE GOumlREVLER

HUumlKUumlMET

167 Nolu Soumlzleşme inşaat işlerinde İSGrsquoye ilişkin konuların duumlzenlenmesi ve izlenmesi iccedilin huumlkuumlmetlerin yuumlkuumlmluumlluumlklerini belirlemektedir Bu tedbirler bazı kanun ve duumlzen-lemelerin kabul edilmesini ve uygun teftiş hizmetlerinin ve uygun cezaların verilmesini ve duumlzeltici tedbirler de dahil olmak uumlzere bunların etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere alınacak tuumlm gerekli tedbirleri iccedilermelidir Teftiş hizmetleri Tuumlrki-yersquonin de taraf olduğu 1947 tarihli (81 Nolu) İş Teftiş Soumlzleşmesinin maddelerine uygun olmalıdır 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca huumlkuumlmetler bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur Bu konuda tuumlm duumlnyadaki ulusal uygulamalar iccedilin 2017 Genel Araştırmasının 445-452 paragraflarına bakınız

GEREKLİ KANUN VE DUumlZENLEMELERİ KABUL ETME SORUMLULUĞU - Soumlz-leşmeye goumlre Huumlkuumlmetin ilgili sağlık ve guumlvenlik tehlikelerine ilişkin değerlendirmeye dayanarak Soumlzleşme huumlkuumlmlerinin uygulanmasını sağlayan kanun veya duumlzenlemeleri kabul etmesi ve bunların yuumlruumlrluumlkte kalmasını sağlaması gerekmektedir

GEREKLİ TEKNİK STANDARTLARI VE DAVRANIŞ KURALLARINI ORTAYA KOYMA SORUMLULUĞU - Kanun ve duumlzenlemeler teknik standartlar veya davra-nış kuralları yoluyla veya ulusal koşullar ve uygulamalar ile uyumlu olan diğer uygun youmlntemler aracılığıyla uygulanabilir Bu bağlamda standardizasyon alanında tanınan uluslararası oumlrguumltlerce kabul edilen ilgili standartlar goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır1

ETKİLİ UYGULAMA SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşmenin huumlkuumlmlerinin etkili bir şekilde uygulanmasını sağlamak uumlzere uygun cezaların ve duumlzeltici tedbirlerin temini de dahil olmak uumlzere gerekli tuumlm tedbirleri alır 1 Ayrıca ILOrsquonun 1992 tarihli İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Uygulama Rehberine bakınız

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 14: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

15

İŞVERENLER

167 Nolu Soumlzleşme uyarınca işverenler ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymaları gerekir İş Sağlığı ve Guumlvenliği Kanununun (6331 sayılı Kanun) 4 Maddesinin 1 paragrafına goumlre işverenlerin ldquoişle ilgili tuumlm accedilılardan işccedililerin sağlık ve guumlvenliğini sağlama goumlrevirdquo bulunmaktadır Daha oumlnce de belirtildiği gibi 167 Nolu Soumlzleşme kapsamında işveren tanımının kapsamı-na bağlamın gerektirdiği şekilde ana yuumlklenici yuumlklenici veya alt yuumlklenici girebilir

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ - Ulusal kanun ve duumlzenleme-ler işverenlerin ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin belirlenmiş olan işyerinde sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirtmelidir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya duumlzenlemelerin işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin sağlıklı ve guumlvenli bir işyeri sağlamak ve belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak youmlnuumlnde genel bir goumlrevlerinin oldu-ğunu belirtmesi gerekir

YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA İŞİ DURDURMA VE İŞCcedilİLERİ TAHLİYE ETME GOumlREVİ - İşccedililerin guumlvenliğine karşı yakın bir tehlikenin soumlz konusu olduğu durumlarda işveren operasyonu durdurmak ve işccedilileri uygun şekilde tahliye etmek iccedilin gerekli adımları derhal atar

İLK YARDIM VE TIBBİ SEVK SAĞLAMA GOumlREVİ - İşveren eğitimli personel de dahil ilk yardımın erişilebilir olmasını sağlamaktan sorumludur Bir kaza veya ani bir hastalıktan etkilenen işccedililerin tıbbi bakım iccedilin işyerinden taşınmasına youmlnelik gerekli duumlzenlemeler yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk yardım tesis ve personelinin nasıl temin edileceği-nin ulusal kanun veya duumlzenlemelerce belirlenmesi gerekmektedir Bu kanun ve duumlzenlemeler yetkili sağlık makamı ve temsil guumlcuuml en yuumlksek ilgili işccedili ve işveren oumlrguumltleri ile yapılacak istişarelerden sonra oluşturulmalıdır Boğulma oksijensiz kalma veya elektrik ccedilarpması riskini iccedileren işlerde ilk yardım personelinin can-landırma ve diğer hayat kurtarma teknikleri ile kurtarma proseduumlrleri konusunda yetkin olması gerektiği de Tavsiye Kararda eklenmektedir

TEFTİŞ HİZMETLERİ SORUMLULUĞU - Huumlkuumlmet Soumlzleşme gereğine alınması ge-reken tedbirlerin uygulanmasını denetlemek uumlzere uygun teftiş hizmetlerini sağlar ve bu teftiş hizmetlerini goumlrevlerinin başarıyla tamamlanması iccedilin gerekli kaynaklarla birlikte temin eder veya teftişin uygun şekilde gerccedilekleştirildiğinden emin olur

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 15: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

16 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

İŞCcedilİLER

167 Nolu Soumlzleşme işccedililerin guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ve goumlrevinin ve ciddi ve yakın tehlike iccedileren durumlarda uzaklaşma hakkının bulunduğunu belirlemektedir Ayrıca işccedililerin gerekli oumlzeni goumlsterme araccedilların uygun ve duumlzguumln kullanılmasını sağlama risk teşkil edebilecek durumları ra-por etme ve belirlenmiş olan İSG tedbirlerine uyma goumlrevlerinin bulunduğunu belirlemektedir

GUumlVENLİ CcedilALIŞMA KOŞULLARININ SAĞLANMASINA KATILMA HAKKI VE GOumlREVİ - İşccedililerin teccedilhizat ve ccedilalışma youmlntemleri uumlzerinde sahip oldukları kontrol oumllccediluumlsuumlnde tuumlm iş yerlerinde guumlvenli ccedilalışma koşullarının sağlanmasına katılma ve sağlık ve guumlvenliği etkileyebilecek kabul edilen ccedilalışma proseduumlrlerine ilişkin fikir belirtme hakkı ve goumlrevinin bulunduğu ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce ortaya konmalıdır

CİDDİ VE YAKIN TEHLİKE DURUMLARINDA UZAKLAŞMA HAKKI - Bir işccedili makul sebeplere dayanarak guumlvenliğine veya sağlığına youmlnelik ciddi ve yakın bir teh-likenin bulunduğuna inanıyorsa tehlikeden uzaklaşma hakkına ve derhal amirlerini bilgilendirme goumlrevine sahiptir

GEREKLİ OumlZENİ GOumlSTERME GOumlREVİ - İşccedililerin kendilerinin ve işteki eylem veya ihmallerinden etkilenebilecek diğer kişilerin sağlığı ve guumlvenliği iccedilin gerekli oumlzeni goumls-terme goumlrevi bulunmaktadır

ARACcedilLARIN DOĞRU VE UYGUN KULLANIMINI SAĞLAMA GOumlREVİ - İşccedililerin kullanımlarına verilen araccedilları kullanma ve kendilerinin veya başkalarının korunması iccedilin temin edilen hiccedilbir şeyi yanlış kullanmama goumlrevi bulunmaktadır

RİSK TEŞKİL EDEBİLECEK DURUMLARI RAPOR ETME GOumlREVİ - İşccedililerin risk teşkil edebileceğine inandıkları ve kendi başlarına başa ccedilıkamayacakları tuumlm durumları derhal en yakın amirlerine ve eğer varsa işccedili guumlvenlik temsilcisine rapor etme goumlrevi bulunmaktadır

BELİRLENEN İSG TEDBİRLERİNE UYMA GOumlREVİ

İşccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uyma goumlrevi bulunmaktadır

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 16: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

17

İSGrsquonin tuumlm alanlarında işbirliği buumlyuumlk oumlnem taşımaktadır İnşaat sektoumlruumlnde ise Soumlzleşme yalnızca işveren ve işccedililer arasında değil bir şantiyede birden ccedilok işverenin eş zamanlı olarak faaliyette bulunduğu durumlarda işverenler arasında ve işverenler ile kendi hesabına ccedilalışan kişiler arasında işbirliği kurulmasını ge-rektirmektedir Tavsiye Karara goumlre işveren ve işccedililer arasında organize işbirliği olmalı ve bu işbirliğine sağlık ve guumlvenlik komiteleri işccedili guumlvenliği delegelerinin seccedililmesi veya atanması ve eğitimi ve işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere yeterli yetkinliğe ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması da dahildir 6331 sayılı Kanun bu son konuyu yuumlruumlrluumlğe koymakta 6 ve 8 Maddeler İşverenin işyerindeki risklerden korunma ve bunları oumlnlemeye ilişkin faaliyetler de dahil olmak uumlzere İSG hizmetlerini sağlamak uumlzere iş guumlvenliği uzmanları işyeri hekimleri ve diğer sağlık uzmanlarını goumlrevlendirmesini gerektirmektedir

Şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin Soumlzleşme ulusal kanun veya youml-netmeliklerce tanımlanacak duumlzenlemeler uyarınca işverenler ve işccedililer arasında işbirliği kurulmasına youmlnelik tedbirlerin alınması gerektiğini belirtir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce veya yetkili ma-kamca belirlenmiş olan şantiyelerde sağlık ve guumlvenliğin desteklenmesi iccedilin işverenler ve işccedililer arasında organize işbirliğinin bulunmasını sağlayacak ted-birlerin alınması gerekmektedir

bull işveren ve işccedililerin belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle temsil edildiği sağlık ve guumlvenlik komitelerinin kurulması

bull işccedili guumlvenlik delegelerinin (temsilcilerinin) belirlenmiş yetki ve goumlrevlerle seccedililmesi veya atanması

İŞBİRLİĞİ

İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 17: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

18 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

bull işveren tarafından sağlık ve guumlvenliği desteklemek uumlzere uygun yetkinlik ve tecruumlbeye sahip kişilerin atanması ve

bull guumlvenlik delegelerinin ve guumlvenlik komitesi uumlyelerinin eğitimi

Soumlzleşmeye goumlre işccedililerin belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanma-sı konusunda işverenleriyle muumlmkuumln olduğu kadar yakın işbirliği iccedilinde olma goumlrevi bulunmaktadır

Soumlzleşmeye goumlre bir şantiyede iki veya daha fazla işverenin eşzamanlı olarak faaliyet goumlstermesini gerektiren her durumda ana yuumlklenici veya şantiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurum belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonundan ve ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca bu tedbirlere uyulmasını sağlamaktan sorumludur

Tavsiye Karara goumlre ayrıca iki veya daha fazla işverenin bir şantiyede faaliyet goumlsterdiği her durumda işverenlerin birbirleriyle ve şantiyenin sahibi veya sahi-binin temsilcisi de dahil olmak uumlzere gerccedilekleştirilen inşaat işlerine katılan diğer herkes ile belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerine uymak uumlzere işbirliği yapma goumlrevi bulunmalıdır

Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca ana yuumlklenici veya şan-tiyedeki genel faaliyetleri kontrol eden veya bunlara ilişkin birincil sorumluluğu taşıyan diğer kişi veya kurumun şantiyede bulunmadığı durumlarda bu kişi ve kurum gerekli yetki ve youmlntemlere sahip yetkin bir kişiyi veya kurumu kendi adına koordinasyonu ve yukarıda belirtilen tedbirlere uyulmasını sağlamak uumlzere atayacaktır

Ayrıca her bir işveren kendi yetki alanındaki işccedililer iccedilin belirtilmiş olan tedbirlerin uygulanmasından sorumlu olmaya devam edecektir

Tavsiye Karara goumlre bir şantiyedeki sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyo-nuna youmlnelik en uumlst duumlzey sorumluluk ana yuumlklenicide veya işin gerccedilekleştirilmesi iccedilin birincil sorumluluğa sahip kişide kalmaya devam etmelidir 1

2

2 Genel Araştırmanın 268 paragrafında ldquoİnşaat sektoumlruumlnuumln spesifik riskleri ve sektoumlrde alt yuumlkleniciliğin yaygınlaşması goumlz oumlnuumlnde bulundurularak Komite İSGrsquoye uygunluğun desteklenmesinde sorumlulukların bir inşaat projesine dahil olan taraflar arasında yeterli derecede dağıtılmasının buumlyuumlk oumlnem taşıdığını vur-gulamaktadır Bu nedenle Komite alt yuumlklenicilerin de dahil olduğu ccedilok yuumlklenicili durumu İSG yuumlkuumlm-luumlluumlkleri accedilısından duumlzenlemek ve iş kazaları ve meslek hastalıklarının oumlnlenmesi amacıyla sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin koordinasyonu ve bu tedbirlere uyulması iccedilin sorumluluğun bir tarafa verilmesine youmlnelik gerekli tedbirleri almak uumlzere huumlkuumlmetleri teşvik etmektedirrdquo ifadesi yer almaktadır

İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 18: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

19

Soumlzleşmeye goumlre işveren ve kendi hesabına ccedilalışan kişilerin bir şantiyede eş zamanlı olarak faaliyet yuumlruumlttuumlkleri her durumda belirlenmiş olan sağlık ve guumlvenlik tedbirlerinin uygulanmasında ulusal kanunlar veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işbirliği yapma goumlrevleri bulunmaktadır

İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 19: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

20 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER

HAZIRLIK VE PLANLAMA

Oumlnleme Soumlzleşmenin temel bir hedefidir ve sağlık ve guumlvenlik konuları bir inşaat pro-jesinin tasarlama ve planlama aşamalarından itibaren hesaba katılmalıdır Soumlzleşme risk değerlendirmelerinin gerccedilekleştirilmesi hususunu spesifik olarak accedilıklamamak-tadır ancak bu 6331 sayılı Kanunun 4 Maddesinin 3 paragrafı gereğince genel bir gerekliliktir Bu ayrıca inşaat sektoumlruumlnde yaygın bir iyi uygulama oumlrneğidir Bazı araccedil ve gereccedillerin taşınmasına ilişkin oumlnleyici ve koruyucu tedbirler sıklıkla yetkin bir kişinin suumlrece dahil edilmesini gerektirir ve Soumlzleşme bu kişilerin uyması gereken gereklilikleri duumlzenler Birccedilok durumda bu oumlnleyici ve koruyucu tedbirler işccedililerin bu araccedil ve gereccedilleri taşımak konusunda spesifik bir eğitim almış olmalarını gerektirir

Soumlzleşmeye goumlre bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundur-maları gerekmektedir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca bir inşaat projesinin tasarlanması ve planlanmasıyla ilgilenen kişilerin ulusal kanunlar youmlnetmelikler ve uygulamalar uyarınca inşaat işccedililerinin sağlık ve guumlvenliğini goumlz oumlnuumlnde bulundurmaları gerekir inşaat işleri işyerinde ortaya ccedilıkabilecek risklerin en kısa suumlre iccedilinde oumlnlenmesini sağlayacak şekilde planlanmalı hazırlanmalı ve yuumlruumltuumllmelidir aşırı ve gereksiz şekilde zor olan iş pozisyonlarından ve hareketlerinden kaccedilınılmalıdır işin organizasyonunda işccedililerin sağlık ve guumlvenliği hususu goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır sağlık ve guuml-venlik accedilısından uygun olan malzeme ve uumlruumlnler kullanılmalıdır işccedilileri kimyasal fiziksel ve biyolojik ajanların zararlı etkilerinden koruyan ccedilalışma youmlntemleri kullanılmalıdır Tavsiye Karara goumlre ayrıca ulusal kanun veya youmlnetmelikler belirlenmiş olabilecek boyuta suumlreye ve oumlzelliklere sahip şantiyelerin yetkili makama bildirilmesini gerektirmelidir

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 20: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

21

İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ

Elektrik accedilısından inşaatın başlamasından oumlnce ve inşaat devam ederken şantiyenin altında uumlstuumlnde veya şantiyede bulunabilecek herhangi bir elektrik yuumlkluuml kablo veya cihazdan gelebilecek tehlikeyi tespit etmek ve işccedilileri bu tehlikeye karşı korumak uumlzere yeterli adımların atılması gerektiğini Soumlzleşme spesifik olarak belirtmektedir

UYGUN TEDBİRLER - Tuumlm iş yerlerinin guumlvenli olması ve işccedililerin sağlığı ve guumlven-liğine youmlnelik risklerden uzak olmasını sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır Tuumlm iş yerlerine guumlvenli erişim ve iş yerlerinden guumlvenli ccedilıkış yolları sağlanmalı ve muhafaza edilmeli ve uygun yerlere giriş ve ccedilıkış yollarını goumlsteren işaretler konulmalıdır Bir şantiyede veya şantiyenin yakınında bulunan kişileri bu şantiyeden kaynaklanabilecek risklerden korumak iccedilin uygun tuumlm tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca malzeme ve gereccedillerin uygun şekilde depolanması ve atık ve enkazın uygun zaman aralıklarıyla uzaklaştırılması gereken şantiyelerde bakım ve temizlik programlarının oluşturulması ve uygulanması gerekmektedir

BİLGİ VE EĞİTİM TEMİNİ - İşccedililer iş yerlerinde maruz kalabilecekleri potansiyel sağlık ve guumlvenlik tehlikeleriyle ilgili yeterli ve uygun şekilde bilgilendirilmeli bu tehlikelerin oumlnlenmesi ve kontrol altına alınması ve bunlara karşı korunma sağlanması iccedilin mevcut tedbirlerle ilgili olarak bilgilendirilmeli ve eğitilmelidir

KİŞİSEL KORUYUCU DONANIM VE KIYAFET TEMİNİ - Olumsuz koşullara ma-ruziyet de dahil olmak uumlzere kaza veya sağlığa olumsuz etki riskine karşı yeterli ko-rumanın diğer youmlntemlerle sağlanamadığı durumlarda iş ve risklerin tuumlruuml goumlz oumlnuumlnde bulundurularak uygun kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olabileceği şekilde işccedililere herhangi bir maliyet yan-sıtılmaksızın işveren tarafından temin edilir ve bakımı yapılır İşveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullanmaları iccedilin gerekli araccedilları temin eder ve donanımın uygun şekilde kullanılmasını sağlar Koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca belirlenen ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olur İşccedililer kullanımlarına sunulan kişisel koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetleri doğru şekilde kullanmalı ve bunlara iyi bakmalıdırlar

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işveren işccedililerin bireysel koruyucu donanımı kullan-malarını sağlamak uumlzere uygun araccedilları temin eder ve bu donanımın doğru kulla-nılmasını sağlar ve koruyucu donanım ve koruyucu kıyafetler yetkili makamca ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurularak belirlenen standartlara uygun olmalıdır

REFAHIN TEMİNİ - Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede yeterli ve sağlıklı iccedilme suyu kaynakları mevcut olmalıdır Her şantiye iccedilerisinde veya şantiyeye makul mesafede işccedili sayısı ve işin suumlresine bağlı olarak şu tesisler temin edilmeli ve bakımı yapılmalıdır sağlık ve yıkanma tesisleri kıyafet değiştirme saklama ve kurut-

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 21: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

22 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

ma tesisleri koumltuuml hava koşulları dolayısıyla işin durduğu zamanlarda yemek yeme ve sığınmaya youmlnelik tesisler Erkek ve kadınlar iccedilin ayrı sağlık ve yıkanma tesisleri temin edilmelidir

Tavsiye Karara goumlre uygun durumlarda işccedili sayısı işin suumlresi ve lokasyonuna bağlı olarak şantiyede veya şantiye yakınında eğer bu amaca youmlnelik başka tesisler mevcut değil ise yiyecek ve iccedilecek almaya veya hazırlamaya youmlnelik yeterli tesisler temin edilmelidir ve evlerinden uzak şantiyelerdeki işccedililer iccedilin eğer şantiye ile evleri arasında yeterli ulaşım koşulları veya başka konaklama imkanları mevcut değil ise uygun konaklama imkanları temin edilir Ayrıca kadın ve erkekler iccedilin ayrı sağlık yıkanma ve uyuma tesislerinin temin edilmesi oumlnerilir

KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER

UYGUN OumlNLEYİCİ TEDBİRLER - Bir işccedilinin sağlık iccedilin tehlikeli olacak oumllccediluumlde herhangi bir kimyasal fiziksel veya biyolojik tehlikeye maruz kalabileceği durumlarda bu maruziyete karşı uygun oumlnleyici tedbirler alınır Bu oumlnleyici tedbirler muumlmkuumln olan her durumda tehlikeli maddelerin yerine zararsız veya daha az tehlikeli maddelerin getirilmesini veya tesis makineler araccedil gereccediller veya suumlreccedil iccedilin uygulanacak teknik tedbirleri iccedilerir Bu gerekliliklere uymanın muumlmkuumln olmadığı durumlarda ise oumlnleyici tedbirler kişisel koruyucu donanımın ve koruyucu kıyafetlerin kullanılması gibi diğer etkili tedbirleri iccedilerir İşccedililerin toksik veya zararlı bir maddenin bulunabileceği veya yeterli miktarda oksijenin bulunmayabileceği veya alev alabilir bir ortamın soumlz konusu olduğu bir alana girmesi gerektiğinde tehlikeye karşı korunma sağlamak iccedilin uygun tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeli ortamlara ilişkin tedbirler yetkili bir kişiden veya tehlikeli bir ortamın soumlz konusu olabileceği herhangi bir alana girişin yalnızca belirli proseduumlrlerin yerine getirilmesinin ardından yapılmasını duumlzenleyen bir sistemden oumlnceden alınacak yazılı bir yetki veya izni de iccedilermelidir

ATIKLARIN TAŞINMASI - Şantiyelerdeki atıklar sağlığa zararlı olabilecek şekilde yok edilmez veya bertaraf edilmez13

Tavsiye Karara goumlre tehlikeli madde iccedileren malzemelerin kullanılması ve atık-ların goumltuumlruumllmesi ve bertarafı aşamasında işccedili ve halk sağlığı ile ccedilevre koruma hususları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde ele alınmalıdır

RADYASYON TEHLİKELERİ - Tavsiye Karara goumlre oumlzellikle nuumlkleer enerji enduumlst-risinde iyonizan radyasyonlara maruziyet riski taşıyan binaların bakımı yenilenmesi3 162 Nolu Soumlzleşmede asbest iccedileren atıkların bertarafına ilişkin rehberlik mevcuttur ve bu Soumlzleşmenin ilgili kısımlarında işverenlerin asbest iccedileren atıkları [hellip] işletmenin yakın ccedilevresindeki nuumlfusa youmlnelik herhangi bir sağlık riski teşkil etmeyecek bir şekilde bertaraf etmesi gerektiği ve iş yerlerinden salınan asbest tozunun neden olduğu genel ccedilevre kirliliğini oumlnlemek iccedilin yetkili makam ve işverenlerce uygun tedbirlerin alınması gerektiği belirtilir (Madde 19(1-2))

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 22: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

23

yıkılması veya soumlkuumllmesi aşamalarında yer alan inşaat işccedilileri ile ilgili sıkı guumlvenlik youmlnetmelikleri hazırlanmalı ve yetkili makamca uygulanmalıdır 24

SAĞLIK TEHLİKELERİTavsiye Karara goumlrebull Mimarlar yuumlkleniciler işverenler ve işccedili temsilcilerini inşaat sektoumlruumlnde kulla-

nılan tehlikeli maddelere ilişkin sağlık riskleri konusunda bilgilendirmek iccedilin yetkili makam tarafından uluslararası bilimsel araştırma sonuccedilları kullanılarak bir bilgi sistemi kurulmalıdır

bull İnşaat sektoumlruumlnde kullanılan uumlruumlnlerin imalatccedilıları ve dağıtım bayileri uumlruumln-lere ilişkin sağlık riskleri ve alınması gereken tedbirlerle ilgili uumlruumln bilgilerini temin etmelidir

bull Tehlikeli maddelerin uumlzerine accedilık işaretler konulmalı ve bu maddelere ilişkin ilgili oumlzellikler ve kullanım talimatları madde uumlzerine yerleştirilen bir etiketle accedilıklanmalıdır Bu maddeler ulusal kanun ve youmlnetmelikler veya yetkili ma-kamca belirlenen koşullara uygun olarak taşınmalıdır

bull Yetkili makam inşaat sektoumlruumlnde hangi tehlikeli maddelerin kullanımının yasaklanması gerektiğini belirlemelidir

bull Yetkili makam ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen bir suumlre boyunca ccedilalışma ortamının izlenmesine ve işccedili sağlığının değerlendirilmesine ilişkin kayıt tutmalıdır

bull İşccedililer iccedilin sağlık ve guumlvenlik riski teşkil eden aşırı ağır yuumlklerin elle kal-dırılmasından kaccedilınılmalı ağırlık azaltılmalı mekanik cihazlar veya diğer youmlntemler kullanılmalıdır

bull Yeni uumlruumln donanım ve ccedilalışma youmlntemleri kullanılmaya başlandığında bunların sağlık ve guumlvenlik etkileri hususunda işccedililerin bilgilendirilmesi ve eğitilmesine oumlzel ihtimam goumlsterilmelidir

ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER

4 Tuumlrkiye 1960 tarihli (115 Nolu) Radyasyondan Korunma Soumlzleşmesine taraftır

Soumlzleşme şantiyeye şantiyedeki araccedil ve teccedilhizata ilişkin gereklilikleri ayrıntılı bir şekilde ortaya koyar Soumlzleşmeye goumlre birccedilok durumda ldquoyetkili bir kişininrdquo araccedil ve teccedilhizatın kurulumlarını ve taşınmasını izlemesi gerekir Soumlzleşme bu yetkili kişiye youmlnelik gereklilikleri tanımlar Tavsiye Karara goumlre ise genel olarak inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerekir

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 23: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

24 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

YETKİLİ KİŞİLERİN TAYİNİ - Yetkili kişi ilgili işin guumlvenli bir şekilde yerine geti-rilmesine youmlnelik olarak uygun eğitim ve yeterli bilgi birikimi tecruumlbe ve beceri gibi gerekli vasıflara sahip olan bir kişidir Yetkili makamlar bu kişilerin tayini iccedilin uygun kriterleri tanımlayabilir ve bu kişilere verilecek goumlrevleri belirleyebilir

Tavsiye Karar genel hatlarıyla inşaat makineleri ve teccedilhizatının guumlvenliğinin yetkili bir kişi tarafından uygun olduğu şekilde tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi gerektiğini ortaya koyar

İNŞAAT ARACcedil VE TECcedilHİZATININ GUumlVENLİĞİTavsiye Karara goumlre inşaat araccedil ve teccedilhizatının koruyucu donanımın ve diğer benzer donanımın tasarımında ergonomik ilkelerin goumlz oumlnuumlnde bulundurulması inşaat makine ve teccedilhizatının yetkili bir kişi tarafından tuumlruumlne goumlre veya ayrı ayrı incelenmesi ve test edilmesi ve tasarım aşamasında ergonomik ilkeleri hesaba katmayan makine teccedilhizat ve sistemlerin mesleki hastalıklarına yol accedilabileceğinin ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce goumlz oumlnuumlnde bulundurulması gerekir

AYDINLATMA - Soumlzleşmeye goumlre her işyerinde ve işccedilinin şantiye iccedilerisinde geccedilmek durumunda kalabileceği diğer her yerde uygun olan yerlere taşınabilir aydınlatma da dahil olmak uumlzere yeterli ve uygun aydınlatma temin edilir

ELEKTRİK - Bir şantiyenin hazırlık aşamalarında uyulması gereken elektriğe ilişkin gerekliliklere5 ek olarak Soumlzleşme tuumlm elektrikli teccedilhizatın ve kurulumların yetkili bir kişi tarafından inşa edilmesi kurulması ve bakımının yapılması gerektiğini ve tehlikeden korunma sağlayacak şekilde kullanılması gerektiğini ortaya koymaktadır Şantiyelerdeki elektrik kablolarının ve elektrikli cihazların yerleştirilmesi ve bakımı ulusal duumlzeyde uygulanan teknik kurallar ve standartlar tarafından duumlzenlenir

PATLAYICILAR - Patlayıcılar ulusal kanun veya youmlnetmelikler ile işccedililerin ve diğer kişilerin yaralanma riskine maruz kalmaması iccedilin gerekli adımları atacak yetkili bir kişinin belirlemiş olduğu koşullar dışında saklanmaz taşınmaz veya kullanılmaz

YANGIN TEDBİRLERİ - İşveren yangın riskinden kaccedilınmak ccedilıkan yangınlarla hızlı ve etkili bir şekilde muumlcadele etmek insanların hızlı ve guumlvenli bir şekilde tahliye edilmesini sağlamak iccedilin uygun tuumlm tedbirleri alır Alev alabilir sıvı katı ve gazlar iccedilin yeterli ve uygun saklama koşulları sağlanır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca tehlikeden korunmanın gerekli olduğu durumlarda işccedililere yangın durumunda alınacak aksiyonlar oumlrneğin kaccedilış yollarının kulla-nımı konusunda uygun eğitim verilir ve uygun olan yerlere yangın halinde kaccedilış youmlnlerini accedilık bir şekilde goumlsterecek uygun goumlrsel işaretler temin edilir

KAZILAR ŞAFTLAR TOPRAK İŞLERİ YERALTINDA YAPILAN İŞLER VE TUumlNELLER - İşccedililerin toprak kaya veya diğer malzemelerin duumlşmesinden veya yerin-

5 Yukarıdaki ldquoHazırlık ve Planlamardquo kısmına bakınız

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 24: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

25

den ccedilıkmasından kaynaklanan tehlikelere karşı korunması kişilerin malzemelerin veya objelerin duumlşmesinden veya kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnel-lerine ani su boşalmasından kaynaklanan tehlikelerden korunması solunum iccedilin uygun ortam koşullarının suumlrduumlruumllmesi iccedilin her işyerinde yeterli havalandırmanın sağlanması ve ortamdaki duman gaz buhar toz veya diğer kirlilik duumlzeylerinin tehlikeli veya sağlığa zararlı olmayacak seviyelerde ve ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen sınırlar iccedilerisinde tutulması yangın veya ani bir su veya malzeme baskını durumunda işccedililerin guumlvenliğe ulaşmasının sağlanması işccedililer iccedilin sıvıların sirkuumllasyonu ve gaz cepleri gibi olası yeraltı tehlikelerinden kaynaklanacak risklerden kaccedilınılması ve bu risklerin tespit edilmesi amacıyla uygun araştırmaların yuumlruumltuumllmesi iccedilin uygun tutma desteği ile veya başka şekillerle kazı suumltun şaftlar toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerde yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler veya tuumlnellerin herhangi bir kısmına youmlnelik tutma desteği veya diğer destekleme mekanizmaları yetkili bir kişinin goumlzetimi dışında monte edilmemeli değiştiril-memeli veya soumlkuumllmemelidir Tavsiye Karara goumlre ayrıca kazı şaft toprak işleri yeraltında yapılan işler ve tuumlnellerin uumlzerinde insanların ccedilalıştığı tuumlm parccedilalar yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş aralıklarda ve durumlarda teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır ve soumlz konusu yerlerde işler bu teftiş tamamlanana kadar başlamamalıdır

TESİS MAKİNELER TECcedilHİZAT VE EL ALETLERİ - Tesis makineler gereccediller ve hem manuumlel hem de elektrikli el aletleri muumlmkuumln olduğu kadar ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanmalı ve inşa edilmelidir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır yetkili bir kişi tarafından soumlz konusu aletin başlangıccediltaki tasarım amacı dışında kullanılması değerlendirilmemiş ve bu kullanımın guumlvenli oldu-ğuna kanaat getirilmemiş ise yalnızca tasarım amacı olan işi yapmak iccedilin kullanılmalıdır ve uygun eğitimi almış olan işccedililerce kullanılmalıdır İmalatccedilı veya işveren tarafından uygun olan yerlerde ve kullanıcılar tarafından anlaşılacak bir şekilde guumlvenli kullanıma youmlnelik yeterli talimatlar temin edilir Basınccedillı tesis ve donanım yetkili bir kişi tarafın-dan ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş durumlarda ve zaman aralıklarında incelenir ve test edilirTAŞIMACILIK TOPRAK TAŞIMA VE MALZEME TAŞIMA TECcedilHİZATI - Tuumlm ta-şıtlar ve toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedilleri muumlmkuumln olduğu oumllccediluumlde ergonomik ilkeler goumlz oumlnuumlnde bulundurularak iyi bir şekilde tasarlanır ve inşa edilir iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılır duumlzguumln bir şekilde kullanılır ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak uygun eğitimi almış olan işccedililer tarafından kullanılır Taşıtların toprak taşıma veya malzeme taşıma gereccedillerinin kullanıldığı tuumlm şantiyelerde bu gereccediller iccedilin guumlvenli ve uygun erişim yolları temin edilir ve trafik bunların guumlvenli bir şekilde kullanılmasını sağlayacak şekilde organize ve kontrol edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrlerinin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 25: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

26 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

belirlendiği şekilde eğitilen ve test edilen kişilerden oluşması gerekir taşıtların ve toprak taşıma veya malzeme taşıma teccedilhizatının hareketlerinden kaynaklanan tehlikelere karşı korunmak uumlzere yeterli sinyaller veya diğer kontrol duumlzenlemeleri veya cihazları temin edilmelidir Taşıtlar ve teccedilhizat geriye doğru manevra yapar-ken oumlzel guumlvenlik oumlnlemleri alınmalıdır araccedilların ve toprak taşıma ve malzeme taşıma teccedilhizatının kazı ccedilukurlarına veya suya duumlşmesinden kaccedilınmak iccedilin oumlnleyici tedbirler alınmalıdır ve uygun olduğu durumlarda toprak taşıma ve malzeme taşıma gereccedilleri operatoumlruuml makinenin devrilmesi halinde ezilmekten ve duumlşen malzemelerden korumak uumlzere tasarlanan yapılar ile donatılmalıdır

KALDIRMA ARACI VE TERTİBATLARI - Soumlzleşme kaldırma aracını lsquokişi veya yuumlk-leri kaldırmak veya indirmek iccedilin kullanılan herhangi bir yerleşik veya mobil makinersquo olarak ve kaldırma tertibatını lsquobir yuumlkuumln bir kaldırma aracına yuumlklenilmesini sağlayan ama araccedil veya yuumlkuumln ana parccedilasını teşkil etmeyen herhangi bir duumlzenek veya makararsquo olarak tanımlar Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma aracı ve kaldırma tertibatının parccedilaları ana unsurları ek parccedilaları bağları ve destekleri iyi bir şekilde tasarlanıp inşa edilmelidir kullanılma amaccedilları doğrultusunda yeterli guumlce sahip sağlam malzemelerden yapılma-lıdır doğru şekilde kurulmalı ve kullanılmalıdır ve iyi bir ccedilalışma duumlzeni iccedilerisinde kullanılmalıdır Bunlar ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilecek zaman aralıkları ve durumlarda yetkili bir kişi tarafından incelenir ve test edilir Bu inceleme ve testlerin sonuccedilları kayıt altına alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca ilk defa kullanılmadan oumlnce bir şantiyede kurulma-dan oumlnce ayrıca ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenen zaman aralıklarında oumlnemli bir değişiklik veya onarım gerccedilekleştikten sonra yetkili bir kişi tarafın-dan incelenmesi ve test edilmesi gereken kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirlenmelidir Kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilalarının bu inceleme ve testleri kayıt altına alınmalıdır ve istendiğinde yetkili makam ile işveren ve işccedililere veya temsilcilerine sunulmalıdır Tek bir guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml olan tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatla-rının tuumlm parccedilalarında maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml accedilıkccedila goumlsterilmelidir Değişken guumlvenli ccedilalışma yuumlkuumlne sahip olan tuumlm kaldırma araccedilları ise her bir maksimum guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml ve bu yuumlkuumln geccedilerli olduğu koşullarını suumlruumlcuumlye accedilıkccedila işaret edecek etkili youmlntemler ile donatılmalıdır Bir kaldırma aracı veya kaldırma tertibatı parccedilası yetkili bir kişi tarafından belirtildiği şekilde ve yetkili kişinin youmlnlendirmesine tabi olarak test etme amaccedilları dışında guumlvenli ccedilalışma yuumlkuuml veya yuumlklerinin oumltesinde yuumlklenmemelidir Buumltuumln kaldırma araccedilları ve kal-dırma tertibatı parccedilaları hareket eden parccedilalar ve sabit objeler arasında guumlvenli bir accedilıklık bırakacak ve makinenin stabilitesini sağlayacak şekilde kurulmalıdır Tehlikelere karşı koruma sağlanması gereken durumlarda hiccedilbir kaldırma aracı uygun işaret duumlzenlemeleri veya cihazlar temin edilmeden kullanılmamalıdır Bu kaldırma araccedillarının ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenmiş olan suumlruumlcuumlleri ve operatoumlrleri belirlenmiş bir asgari yaşta ve uygun şekilde eğitimli ve kalifiye olmalıdır

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 26: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

27

Soumlzleşmeye goumlre tuumlm kaldırma araccedilları ve kaldırma tertibatı parccedilaları ulusal kanun ve youmlnetmeliklere uygun olarak eğitim almış işccedililerce kullanılmalıdır Soumlzleşmeye goumlre ayrıca eğer ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce bir kaldırma aracını bir kişiyi kaldırmak indirmek ve taşımak amacıyla inşa edildiği kurulduğu veya kullanıldığı belirtilmemiş-se o makine herhangi bir kişiyi kaldıramaz indiremez veya taşıyamaz Ciddi fiziksel yaralanma veya oumlluumlmuumln meydana gelebileceği ve kaldırma aracının guumlvenli bir şekilde kullanılabileceği acil durumlar hariccedil tutulur

İSKELE VE MERDİVENLER - İşin yerde veya yerden veya bir binanın veya başka bir kalıcı yapının bir boumlluumlmuumlnden guumlvenli bir şekilde yapılamayacağı durumlarda guumlvenli ve uygun bir iskele temin edilir veya eşit derecede guumlvenli ve uygun olan başka bir mekanizma temin edilir İskele bir kaldırma aracı niteliğinde olmayan ve işccedililerin ve malzemelerin desteklenmesi veya herhangi bir yapıya erişim sağlaması iccedilin kullanılan herhangi bir monteli asma veya mobil geccedilici yapı ve bu yapının destekleyici bileşenlerini ifade eder Yuumlksek ccedilalışma yerlerine alternatif guumlvenli erişim yollarının olmadığı durumlarda uygun ve sağlam nitelikte merdivenler temin edilir Merdivenler istemsiz hareketlere karşı uygun şekilde emniyete alınmalıdır Tuumlm iskele ve merdivenler ulusal kanun ve youmlnetmelikler uyarınca inşa edilir ve kullanılır İskeleler yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun ve youmlnetmeliklerce belirtilecek durumlarda ve zaman aralıklarıyla teftiş edilir

Tavsiye Karara goumlre ayrıca her iskele ve iskele parccedilası kullanım amacı doğrul-tusunda uygun ve sağlam malzemelerden yapılmalı yeterli boyutlarda ve daya-nıklılıkta olmalı ve iyi koşullarda muhafaza edilmelidir Tuumlm iskeleler doğru kullanıldığında ccediloumlkme veya kazayla yerinden kayma ihtimallerini engellemek uumlzere uygun şekilde tasarlanmalı monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir İske-lelerin ccedilalışma platformları geccediliş tertibatları ve merdivenleri kişileri duumlşmekten veya duumlşen objelerden doğan tehlikelerden koruyacak boyutlarda olmalı ve bu şekilde inşa edilip muhafaza edilmelidir Hiccedilbir iskeleye aşırı yuumlk bindirilmemeli veya iskele başka bir şekilde yanlış kullanılmamalıdır Yetkili bir kişinin goumlzeti-mi dışında iskeleler monte edilmemeli oumlnemli bir oumllccediluumlde değiştirilmemeli veya soumlkuumllmemelidir İskeleler kullanıma alınmadan oumlnce kullanıma alındıktan sonra duumlzenli aralıklarla herhangi bir değişikliğin kullanıma ara verilmesinin hava koşulları veya sismik koşullar veya guumlccedil ve dayanıklılıklarını etkileme ihtimali olan herhangi bir olaya maruziyetin ardından yetkili bir kişi tarafından ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlendiği şekilde teftiş edilmeli ve sonuccedillar kayıt altına alınmalıdır

YAPI CcedilERCcedilEVE VE KALIPLARI - Yapı ccedilerccedileve ve bileşenlerinin kalıplarının kalıp iskelelerinin ve tutma desteklerinin montajı yetkili bir kişinin goumlzetimi altında geccedilek-leştirilir Bir yapının herhangi bir geccedilici zayıflık veya dengesizlik durumundan kaynak-lanacak tehlikelere karşı işccedililerin korunması iccedilin yeterli tedbirler alınır Kalıplar kalıp iskeleleri ve tutma destekleri uumlzerlerine yuumlklenebilecek tuumlm yuumlkleri guumlvenli bir şekilde destekleyebilecek şekilde tasarlanır inşa edilir ve muhafaza edilir

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 27: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

28 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

KOFERDAMLAR VE KESONLAR - Tuumlm koferdam ve kesonlar uygun sağlam ve yeterli guumlce sahip malzemelerden iyi bir şekilde inşa edilir ve ani bir su veya malzeme baskını halinde işccedililerin guumlvenliğe ulaşması iccedilin yeterli olanaklarla donatılır Bir koferdam veya keson yalnızca yetkili bir kişinin yakın goumlzetimi altında inşa edilir konumlandırı-lır modifiye edilir veya soumlkuumlluumlr Tuumlm koferdamlar ve kesonlar belirlenmiş olan zaman aralıklarıyla yetkili bir kişi tarafından teftiş edilir

KAZIK CcedilAKMA Tavsiye Karara goumlre tuumlm kazık ccedilakma teccedilhizatı iyi bir tasarım ve inşa uumlruumlnuuml olmalı ve bu tasarım ve inşa sırasında ergonomik ilkeler muumlmkuumln olduğunca goumlz oumlnuumlnde bulundurulmalıdır Kazık ccedilakma donanımı uygun şekilde muhafaza edilmeli ve kazık ccedilakma yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında gerccedilekleştirilmelidir

CcedilATI İŞLERİ DE DAHİL OLMAK UumlZERE YUumlKSEKTEN CcedilALIŞMA - Tehlikelere karşı korunma sağlanması gereken durumlarda veya bir yapının yuumlksekliğinin veya eği-minin ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilmiş olan standartları aşması durumunda işccedililerin ve araccedilların veya diğer obje ve malzemelerin duumlşmesine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır İşccedililerin ccedilatı veya duumlşmelerine sebebiyet verebilecek kırılgan malzemelerle kaplı diğer yerler uumlzerinde veya yakınında ccedilalışmasını gerektiren durumlarda işccedililerin istemsizce kırılgan malzemeye basmaları veya bu malzeme sebebiyle duumlşmelerine karşı gerekli oumlnleyici tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca işccedililerin yuumlksekten duumlşmelere karşı başka hiccedilbir youmlntemle korunamadığı durumlarda yeterli emniyet ağları veya emniyet ccedilarşafları monte edilmeli ve muhafaza edilmelidir veya yeterli emniyet kemerleri temin edilerek kullanılmalıdır

BASINCcedilLI HAVADA CcedilALIŞMA - Basınccedillı havadaki işler yalnızca ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirlenen tedbirler uyarınca gerccedilekleştirilir Basınccedillı havadaki işler yalnızca bu işlere youmlnelik fiziksel yatkınlıkları tıbbi bir muayene ile tespit edilmiş olan işccedililer tarafından ve faaliyetlerin gidişatını denetlemek uumlzere yetkili bir kişinin mevcut olduğu durumlarda yapılır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca basınccedillı havadaki işlere ilişkin tedbirler işin gerccedilek-leştirileceği koşulları kullanılacak tesisi ve teccedilhizatı işccedililerin tıbbi goumlzetimini ve kontroluumlnuuml ve basınccedillı havadaki işlerin suumlresini duumlzenleyen bazı huumlkuumlmler iccedilermelidir ve bir kişi ancak ulusal kanun veya youmlnetmeliklerce belirtilen bir suumlre boyunca yetkili bir kişi tarafından teftiş edilmiş bir temel sandığında ccedilalışabilir teftiş sonuccedilları kayıt altına alınmalıdır

BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 28: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

29

KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI

SUYUN UumlZERİNDE VEYA SUYA YAKIN CcedilALIŞMA - İşin suyun uumlzerinde veya suya yakın yerlerde yapıldığı durumlarda işccedililerin suya duumlşmesinin oumlnlenmesine boğulma tehlikesi soumlz konusu olduğunda işccedililerin kurtarılmasına guumlvenli ve yeterli ulaşım im-kanlarının sağlanmasına youmlnelik yeterli tedbirler alınır

Tavsiye Karara goumlre ayrıca suyun uumlzerinde ccedilalışmaya ilişkin huumlkuumlmler arasında uygun olduğu durumlarda uygun ve yeterli parmaklıkların emniyet ağlarının ve emniyet kemerlerinin can yeleklerinin cankurtaran simitlerinin iccedilinde insan bulunan (gerekirse motorlu) botların ve can simitlerinin temini ve kullanılması ve timsah ve diğer hayvanlar gibi tehlikelere karşı korunma da bulunmalıdır

YIKIM - Herhangi bir bina veya yapının yıkılmasının işccedililere veya halka youmlnelik bir tehlike teşkil edebileceği durumlarda atık veya kalıntıların bertarafına youmlnelik olanlar da dahil olmak uumlzere uygun tedbirler youmlntemler ve proseduumlrler uygun kanun veya youmlnetmelikler uyarınca benimsenir iş ise yalnızca yetkili bir kişinin goumlzetimi altında planlanır ve gerccedilekleştirilir 6

Ulusal kanun veya youmlnetmelikler iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makama belirli aralıklarla rapor edilmesi hususunu duumlzenler

6 Ayrıca yukarıdaki 3 dipnota bakınız

İSG alanında ilerlemenin izlenmesi ve oumllccediluumllmesi alınan oumlnleyici ve koruyucu tedbir-lerin etkisini değerlendirmek accedilısından oumlnemli bir youmlntemdir Bu amaccedil doğrultusunda en sık kullanılan araccedillardan biri iş kazası ve meslek hastalıklarının oranının takip edilmesidir 167 Nolu Soumlzleşmeye goumlre ayrıca ulusal kanunlar iş kazası ve meslek hastalıklarının yetkili makamlara raporlanmasını gerektirmelidir Buna uygun ola-rak İSG Kanunu (6331 sayılı Kanun) işverenlerin iş kazası ve meslek hastalıklarını kayıt altına almasını ve Sosyal Guumlvenlik Kurumursquona bildirmesini gerektirmektedir 155 Nolu Soumlzleşmenin 11 c) Maddesinde ve Soumlzleşmenin 2002 Protokoluumlrsquonde daha ayrıntılı rehberlik sağlanmaktadır

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 29: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

30 İNŞAAT İŞLERİNDE OumlNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE GUumlVENLİK KUumlLTUumlRUumlNUumlN OLUŞTURULMASI

AYRINTILI REHBER

bull ILO Tuumlrkiye Ofisirsquonin internet sitesinde Tuumlrkiyersquonin onayladığı ILO standartları İngilizce ve Tuumlrkccedile olarak mevcuttur

bull 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi ve (164 Nolu) Tavsiye Karar

bull 2006 tarihli (187 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedileve Soumlzleşmesi ve (197 Nolu) Tavsiye Karar

bull İş sağlığı ve guumlvenliğini geliştirme ccedilerccedilevesine ilişkin ILO belgeleri İş Sağlığı ve Guumlvenliğini Geliştirme Ccedilerccedilevesinin 197 (Nolu) Tavsiye Kararının Eki httpwwwiloorgdynnormlexenfp=1000550NOP55_TYPEP55_LANGP55_DOCU-MENTP55_NODERECenR1972FDocument

bull ILO İnşaat işlerinde sağlık ve guumlvenlik ILO Uygulama Rehberi

bull ILOrsquonun işccedilileri muumlşterileri yuumlklenicileri aynı zamanda tasarım ve proje youmlnetim ekiplerini hedef alan inşaat sektoumlruumlne youmlnelik iş sağlığı ve guumlvenliği paketi httpwwwiloorgsectorResourcestraining-materialsWCMS_161706lang--enindexhtm

bull ILOrsquonun 1981 tarihli (155 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesi 1981 tarihli (164 Nolu) İş Sağlığı ve Guumlvenliği Tavsiye Kararı ve 1981 tarihli İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesinin 2002 Protokoluumlrsquone ilişkin Genel Araştırması Soumlzleşme ve Tavsiye Kararların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Madde-leri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2009 (Ccedilalışma ve Sosyal Guumlvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi (CcedilASGEM))

bull ILOrsquonun Guumlvenli ve sağlıklı bir ccedilalışma ortamını desteklemek uumlzere birlikte ccedilalışma Genel Araştırması ILOrsquonun İş Sağlığı ve Guumlvenliği Soumlzleşmesine ilişkin (187 Nolu) Soumlzleşmesi ve 2006 Tarihli (197 Nolu) Tavsiye Kararına ilişkin genel Araştırması 1988 tarihli (167 Nolu) İnşaat İşlerinde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1988 tarihli (175 Nolu) Tavsiye Kararı (176 Nolu) Madenlerde Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve 1995 tarihli (183 Nolu) Tavsiye Karar 2001 tarihli (184 Nolu) Tarımda Sağlık ve Guumlvenlik Soumlzleşmesi ve (192 Nolu) Tavsiye Kararı Soumlzleşme ve Tavsiye Karar-ların Uygulanmasına ilişkin Komite Raporu (Anayasanın 19 22 ve 35 Maddeleri) Rapor III (Kısım 1B) Cenevre 2017 httpwwwiloorgilcILCSessions106reportsreports-to-the-conferenceWCMS_543647lang--enindexhtm

bull Ayrıntılı bilgi iccedilin ILOrsquonun İnşaat sektoumlruumlnde İş Sağlığı ve Guumlvenliği internet sitesine bakınız Occupational safety and health in construction

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER
Page 30: İNŞAAT İŞLERİNDE ÖNLEYİCİ BİR SAĞLIK VE · PDF fileGüvenli çalışma koşullarının sağlanmasına katılma hakkı ... Çatı işleri de dahil olmak üzere yüksekte çalışma

ILO Tuumlrkiye OfisiFerit Recai Ertuğrul Cad No4 06450 OranAnkara - Tuumlrkiye Uluslararası Ccedilalışma Standartları DepartmanıTel +41 22 799 71 55Faks +41 22 799 67 71e-posta normesiloorgwwwiloorgnormes ILO Soumlzleşmeleri ve Tavsiye Kararlarının onaylanması ile ilgili bilgi almak iccedilin wwwiloorgnormlex sayfasını ziyaret ediniz Bu ccedilalışma ILO projesi ldquoUluslararası Standartların Uyumlaştırılması Yoluyla Tuumlrkiyersquode İş Sağlığı ve Guumlvenliğinin Geliştirilmesinin Suumlrduumlruumllmesirdquo tarafından fonlanmıştır 9 789228 307689

ISBN 978-92-2-830768-9

  • İŞVERENLER
  • HUumlKUumlMET
  • İŞCcedilİLER
  • İŞBİRLİĞİ
    • İŞVEREN VE İŞCcedilİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İKİ VEYA DAHA FAZLA İŞVEREN ARASINDA İŞBİRLİĞİ
    • İŞVERENLER VE KENDİ HESABINA CcedilALIŞAN KİŞİLER ARASINDA İŞBİRLİĞİ
      • OumlNLEYİCİ VE KORUYUCU TEDBİRLER
        • HAZIRLIK VE PLANLAMA
        • İŞ YERLERİNİN GUumlVENLİĞİ
        • KİMYASAL FİZİKSEL VEYA BİYOLOJİK SAĞLIK TEHLİKELERİNE MARUZİYET DURUMLARINDA OumlNLEYİCİ TEDBİRLER
        • ŞANTİYE ARACcedilLAR VE TECcedilHİZATLA İLGİLİ GEREKLİLİKLER
        • BAZI CcedilALIŞMA DURUMLARINA İLİŞKİN GEREKLİLİKLER
        • KAZA VE HASTALIKLARIN RAPORLANMASI
          • AYRINTILI REHBER