INNOWACJA PEDAGOGICZNA

“PODRÓŻE MAŁE I DUŻE” Edukacja europejska

Opracowała: mgr Magdalena Burniewicz

Kwidzyn, wrzesień 2017r.

2

Spis treści

Wstęp ……………………………………………………………………… 3

1. Charakterystyka innowacji pedagogicznej …………………………….. 4

2. Cele operacyjne ……………………………………………………....... 5

3. Warunki realizacji innowacji pedagogicznej ………………………….. 6

4. Metody, formy i środki realizacji innowacji pedagogicznej ………....... 6

5. Treści kształcenia i wychowania ………………………………………. 8

6. Przewidywane osiągnięcia uczniów …………………………………... 15

7. Ewaluacja innowacji pedagogicznej …………………………………... 15

8. Literatura cytowana …………………………………………………… 16

9. Załączniki ………………………………………………………………17

3

WSTĘP

“Kreatywność wymaga odwagi do zrobienia czegoś nowego, do postawienia stopy na

ziemi niczyjej, do wejścia w las, w którym nie ma wydeptanych ścieżek,

skąd nie powrócił dotychczas nikt, by służyć nam za przewodnika” (R. May).

Przystąpienie Polski do Unii Europejskiej dnia 01 maja 2004r. sprawiło, że

w większym stopniu należy upowszechniać wiedzę dotyczącą integracji

europejskiej.

Obserwując u dzieci zainteresowanie wiedzą o Europie – jej narodach,

kulturze i życiu – zdecydowałam się napisać innowację pedagogiczną dla

uczniόw na poziomie edukacji wczesnoszkolnej.

Chciałabym przybliżyć dzieciom historię i kulturę państw tworzących Unię

Europejską, pokazać im ciekawe miejsca, znane zabytki, flagi i mapy

poszczegόlnych państw oraz stroje ludowe, opowiedzieć o słynnych ludziach, o

tradycjach i zwyczajach, a także postaciach z bajek i lokalnych baśni. Taką

niecodzienną podrόż uatrakcyjnią łamigłόwki, krzyżόwki, rebusy, szarady,

zagadki, wykreślanki, labirynty i wiele innych.

Uczniowie oprόcz ciekawostek będą mogli też powtόrzyć wiadomości z

ortografii, gramatyki, geografii i matematyki.

Innowacja pedagogiczna “Podrόże małe i duże” ma rόwnież na celu

wzmacnianie postawy obywatelskiej i proeuropejskiej, co jest jednym z

głównych celów edukacji społecznej, wynikającym z podstawy programowej.

Najważniejszym celem przy opracowaniu innowacji pedagogicznej jest jej

przydatność, aby była ona pomocą w codziennej pracy nauczyciela, a podane

przykłady działań stanowiły inspirację do tworzenia własnych rozwiązań i

modyfikacji.

4

1. CHARAKTERYSTYKA INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

“PODRÓŻE MAŁE I DUŻE”

Niniejsza innowacja pedagogiczna przeznaczona jest do realizacji podczas

zajęć świetlicowych dla uczniόw klas I – III szkoły podstawowej. Głόwnym

założeniem jest zapoznanie uczniόw z funkcjonowaniem Unii Europejskiej oraz

przygotowanie ich do świadomego uczestnictwa w życiu zjednoczonej Europy.

Innowacja jest rόwnież swoistą podrόżą po krajach Unii Europejskiej, ma na

celu rozwijanie u uczniόw zainteresowania światem oraz zdobywanie wiedzy o

omawianych państwach. Realizacja zamierzeń edukacji europejskiej ma

charakter wychowawczy i służy przede wszystkim kształtowaniu wśrόd uczniόw

pozytywnych postaw, takich jak poszanowanie godności innych, tolerancja czy

szacunek do odrębności narodowej. Dlatego też głόwnym zamiarem niniejszej

innowacji pedagogicznej jest wyposażenie uczniόw w wiedzę i umiejętności

niezbędne do kształtowania właściwej postawy społecznej Polaka i

Europejczyka (zakres tematyczny określa podstawa programowa zawarta w

Rozporządzeniu MEN z dnia 14 lutego 2017r. na podstawie art. 47 ust. 1 pkt 1

ustawy z dnia 14 grudnia 2016r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017r. poz. 59). “Podrόże małe i duże” obejmują zarówno działania twórcze jak i odtwórcze.

Efektem tych działań jest rozwijanie zainteresowań i potencjalnych możliwości

zarówno uczniów jak i nauczyciela.

W edukacji wczesnoszkolnej istnieje system pracy całościowej, co oznacza

zasadę integrowania treści kształcenia. Dziecko nie jest świadome, że odrębne

dziedziny mogą łączyć wspόlne założenia, treści, funkcje. Różnorodność działań

i rozmaite dziedziny sprzyjają integracji myślenia obrazowego z myśleniem

symbolicznym, logicznym i abstrakcyjnym. Ważne jest, aby w toku

zintegrowanych działań intensywnie kształcić i rozwijać wyobraźnię oraz

twórcze myślenie.

Materiały zawarte w innowacji pedagogicznej są tematycznie związane z

tradycjami, obyczajami, kulturą, historią, charakterystyką krajobrazu wybranych

państw należących do Unii Europejskiej. Realizacja założeń począwszy od treści bliskich uczniom do treści coraz

trudniejszych stopniowo wprowadza wychowanków w problematykę integracji

europejskiej.

Program ma charakter otwarty, można go modyfikować w zależności od

potrzeb i możliwości uczniów. Zakłada osiąganie przez uczniów umiejętności

twórczego wykorzystania zdobytej wiedzy o krajach Unii Europejskiej.

Na podstawie tego co zostało powiedziane wyżej innowacja pedagogiczna

“Podróże małe i duże” jest dziełem niedokończonym, pozostającym w ciągłej

transformacji. W procesie edukacji zmienia się również nauczyciel ucząc się od

swoich uczniów lub po prostu ucząc się nowych rzeczy.

5

2. CELE OPERACYJNE

Cele ogόlne:

Popularyzacja wiedzy o Unii Europejskiej.

Poszerzenie wiedzy o krajach członkowskich Unii Europejskiej.

Rozwijanie tożsamości europejskiej na gruncie poszanowania dla

Polski i Europy.

Wdrażanie do podejmowania samodzielnych działań w celu

zdobywania wiedzy i umiejętności.

Cele szczegόłowe:

Uczeń :

Poznaje zwyczaje oraz tradycje wybranych krajόw Unii

Europejskiej.

Zna pojęcia: symbole narodowe, godło, hymn, flaga.

Rozpoznaje flagi wybranych krajόw Unii Europejskiej.

Rozumie pojęcia: Polak, Europejczyk, Unia Europejska.

Zna niektόrych europejskich autorόw tworzących dla dzieci.

Rozpoznaje niektόrych europejskich sportowcόw, muzykόw,

artystόw, kompozytorόw.

Rozpoznaje członkόw panujących rodzin krόlewskich.

Zna ciekawostki kulinarne poszczegόlnych państw członkowskich

Unii.

Rozpoznaje najciekawsze i najbardziej znane zamki i pałace innych

krajόw.

Potrafi wskazać na mapie położenie wybranych państw

członkowskich Unii Europejskiej.

Słucha wybranych utworόw kompozytorόw europejskich.

Potrafi wykonać układ taneczny charakterystyczny dla danego

państwa europejskiego.

Zna kilka zwrotόw obcojęzycznych.

Stara się być tolerancyjny dla obywateli innych narodόw.

Potrafi komunikować się, wspόłpracować i wyrażać własną opinię.

Założone cele realizowane będą w ramach zajęć świetlicowych poprzez

pogadanki, prelekcje, wystawy, dramę, gry dydaktyczne, piosenki, pląsy

taneczne, filmiki edukacyjne, prezentacje multimedialne, gry komputerowe i

planszowe, zdjęcia, albumy, czasopisma i książki popularno – naukowe.

Ponadto przewidywane jest zorganizowanie kącika europejskiego.

6

3. WARUNKI REALIZACJI INNOWACJI PEDAGOGICZNEJ

“PODRÓŻE MAŁE I DUŻE”

Proponowany program innowacyjny “Podróże małe i duże” będzie

realizowany w poszczególnych miesiącach od września do czerwca i obejmie po

dwa spotkania tygodniowo. Bazą do kształcenia kompetencji uczniów są treści

edukacji europejskiej realizowane podczas wielokierunkowej aktywności

uczniów w obrębie dnia pracy. W przedstawionej innowacji w osiągnięciu

założonych celów zasadniczą rolę odgrywa organizacja środowiska

edukacyjnego (organizacja pracy, przygotowanie merytoryczne, baza

dydaktyczna). Wskazane jest aby zespół uczniowski liczył nie więcej niż 25

osób z uwagi na podmiotowe traktowanie uczestników, możliwości realizacyjne

poszczególnych zadań i nieskrępowaną atmosferę edukacyjną.

Proponowana innowacja pedagogiczna przyczynia się do rozwoju i

wychowania uczniόw. Rozwija wrażliwość estetyczną, poszerza horyzont

myślenia twόrczego, daje możliwość poznania tradycji i zwyczajόw panujących

w innych krajach europejskich. Pozwala uczniom poznać sławnych ludzi, ich

dorobek życiowy i artystyczny, jak rόwnież zabawy dzieci z innych państw.

Zaproponowana przeze mnie oferta skierowana jest do uczniόw aktywnych,

chętnych do niekonwencjonalnych działań, gotowych wdrażać nowe pomysły i

realizować je w czasie i miejscu dogodnym dla własnej inwencji.

Ogόlna atmosfera wspierająca realizację innowacji pedagogicznej wymaga

zainteresowania nie tylko uczniόw, lecz także nauczyciela prowadzącego,

wspόłpracownikόw ale i rodzicόw wychowankόw. To właśnie oni mają duży

wpływ dostarczając materiałόw, sprzętu, udzielając pomocy przy organizacji

imprez i uroczystości.

4. METODY, FORMY I ŚRODKI REALIZACJI INNOWACJI

PEDAGOGICZNEJ “PODRÓŻE MAŁE I DUŻE”

Metody asymilacji wiedzy (podające):

pokaz

opis

opowiadanie

wykład

praca z tekstem, książką

pogadanka

dyskusja

oglądowa (film edukacyjny).

7

Metody samodzielnego dochodzenia do wiedzy (problemowe):

problemowa klasyczna

przypadków

burza mózgów

praca z mapą

puzzle

quiz

drama

metoda projektu

gry dydaktyczne

praktycznego działania

układanka tematyczna.

Metody nauczania powinny być wspierane przez odpowiednio dobrane

formy pracy i środki dydaktyczne. Zatem proponuję następującą drogę

opanowywania treści edukacji europejskiej.

Formy organizacyjne pracy uczniów:

indywidualna (jednolita i zróżnicowana)

grupowa (jednolita i zróżnicowana)

zbiorowa (jednolita i zróżnicowana)

praca tzw. równoległego frontu (wg R. Fisher).

Środki dydaktyczne:

konwencjonalne ( podręczniki, publikacje dla dzieci, teksty źródłowe,

czasopisma, broszury, karty pracy, pomoce graficzne, modele, okazy

naturalne, zdjęcia, albumy, flagi, mapy, plansze, atlasy, przewodniki,

wycinki z gazet)

techniczne (gry dydaktyczne, prezentacje multimedialne, płyty cd, vcd,

dvd, e – book, Internet).

8

5. TREŚCI KSZTAŁCENIA I WYCHOWANIA

Kraj UE Sytuacje i zagadnienia

edukacyjne

Uwagi

BELGIA

1. Poznanie stolicy – Brukseli, siedziba

Unii Europejskiej. Poznanie

najważniejszych urzędów parlamentu

europejskiego.

2. Belgia – kraj słynący z koronek,

rowerów, czekolady, pralinek,

produkcji statków.

3. Wymyślone przez Belgów potrawy:

gofry, frytki, sery, krokiety

krewetkowe, czekolada, przysmaki z

zająca.

4. Waterloo – historia bitwy, Napoleon

Bonaparte.

5. Poznanie historii “Mykeen Pis”.

6. Najważniejsze zabytki Belgii oraz

rodzina królewska.

Degustacja

gofrόw i

czekolady

GRECJA

1. Bogowie greccy – Zeus, Atena, Platon,

Sokrates, Afrodyta, Archimedes i inni.

Góra Olimp 2917m.

2. Słuchanie mitu greckiego “Nić

Ariadny”.

3. Grecki taniec “Zorba” – nauka

kroków.

4. Igrzyska olimpijskie – zawody

sportowe. Posąg Dyskobola.

5. Nauka wybranych słów w języku

greckim (parakalo – proszę, efharisto –

dziękuję).

6. Zabytki Grecji.

Wykona –

nie sałatki

greckiej

FRANCJA

1. Paryż – stolica mody i znanych

projektantów. Świat perfum.

2. Słynne zabytki – Luwr, Wersal, Wieża

Eiffla, Łuk Triumfalny, Pałac

Elizejski, Notre Dame, Pałac

Luksemburski, zamki nad Loarą.

3. Słynni malarze – Auguste Renoir,

Cloude Monet.

4. Kuchnia francuska – zupa cebulowa,

Pokaz

mody

9

żaby, ślimaki, sery, wina, rogaliki,

ciasto francuskie, gęsie wątrόbki,

trufle, ostrygi.

FINLANDIA

1. Warunki klimatyczne, pogoda

Finlandii – kraju jezior “Suomi”.

2. Charakterystyczne gatunki zwierząt –

renifery, wilki, lisy polarne,

niedźwiedzie.

3. Zjawisko zorzy polarnej.

4. Wynalazek Finόw – sauna “łaźnia

fińska”.

5. Znane fińskie bajki Tove Jansson

“Muminki”.

6. Laponia i Rovaniemi – mała ojczyzna

świętego Mikołaja.

Pisanie

listu do

Świętego

Mikołaja

DANIA

1. Wikingowie wielcy żeglarze i

wojownicy. Charakterystyczny strój

wikingów i łodzie zwane drakkarami.

2. Historia powstania klocków Lego i

park Legoland.

3. H. Ch. Andersen – autor znanych

bajek i baśni.

4. Muzeum Figur Woskowych i

członkowie rodziny królewskiej.

5. Mała Syrenka – monumentalny

pomnik w porcie Kopenhagi.

Budowle z

klockόw

Lego

NIEMCY

1. Bawaria – strój bawarski, tańce,

Oktoberfest – święto piwa. Muzyka

bawarska i instrumenty – tuba, trąba.

2. Jakub i Wilhelm Grimm – autorzy

baśni dla dzieci.

3. Muzycy niemieccy – J. S. Bach, L.

von Beethoven, Wagner.

4. Kuchnia Niemców – kiełbaski, piwo,

wędzony ser, ciastka z kremem.

5. Kraj dobrych samochodów: Audi,

BMW, Mercedes Benz.

Nauka

tańca z

Bawarii

SZWECJA

1. Klimat Szwecji – ogromne jeziora

Wetter, Wener.

2. Szwedzi autorami wynalazków –

zamek błyskawiczny, lodówka,

myszka do komputera, rozrusznik

akcji serca.

Układamy

menu na

szwedzki

stół

10

3. Sławni Szwedzi – A. Lindgren, A.

Nobel, Celsjusz.

4. Święto 13.12. – pochόd

rozpoczynający Boże Narodzenie.

5. Flora i fauna Szwecji – renifery.

6. Kuchnia narodowa – sosy koperkowe,

łosoś na zimno, śledzie, mięso

renifera, “Szwedzki stόł”.

7. Rodzina królewska.

POLSKA

1. Rzeczpospolita Polska – stolica

Warszawa, krajobraz, klimat, legendy

polskie “Wars i Sawa”, “O Lechu i

białym orle”.

2. Polskie tańce narodowe – Polonez,

Krakowiak. Nauka tańców.

3. Regiony Polski i stroje regionalne.

Mapa Polski.

4. Dawne stolice Polski – Gniezno,

Kraków. Największe miasta.

5. Nauka hymnu Polski.

6. Sławni Polacy i ich dzieła.

7. Najważniejsze święta państwowe.

Nauka

tańca

Poloneza i

Krakowia-

ka

PORTUGALIA

1. Portugalia – kraj żeglarzy (Vasco da

Gama, Ferdynand Magellan).

2. Taniec narodowy fado. Historia

koguta.

3. Najpopularniejszy zawód – rybak.

4. Specjały kuchni portugalskiej – ryby,

oliwki, winogrona, figi, migdały.

5. Zabytki Portugalii.

Degustacja

oliwek i

fig

HISZPANIA

1. Zabytki Hiszpanii – Barcelona i

Sagrada Familia, strój narodowy,

taniec flamenco.

2. Corrida – hiszpańskie widowisko z

udziałem byków i torreadorów.

3. Hiszpania – kraj pomarańczy.

4. Słynni Hiszpanie – Pablo Picassso,

Salvador Dali.

5. Rodzina królewska.

Wykona –

nie soku z

pomarań –

czy

HOLANDIA

1. Cechy krajobrazu Holandii – kolorowe

pola i wiatraki. Zastosowanie

wiatraków.

2. Bogactwo odmian tulipanów.

Tworzymy

tulipany z

origami

11

3. Drewniane chodaki.

4. Holandia – kraj słynący z produkcji

serów (gouda, edamski) i czekolady.

5. Malarze holenderscy – Vincent van

Gogh, Rembrandt.

6. Zabytki Amsterdamu – wysokie,

wąskie kamienice. Miasto wyrobu

diamentόw.

IRLANDIA

1. Dzień św. Patryka (17.03.) patrona

państwa – święto narodowe. Liść

koniczyny. Historia św. Patryka.

2. Księga rekordów Guinessa –

najsłynniejsza księga świata.

3. Kuchnia irlandzka – gulasz (jagnięcy

lub barani),piwo, pstrąg, łosoś.

4. Powitanie Irlandczyków – uścisk dłoni

z charakterystycznym zetknięciem

kciukami.

5. Dublin – stolica i zabytki. Miasto

wiecznych wiatrów.

Układanie

wierszy –

limerykόw

WIELKA

BRYTANIA

1. Windsorowie – rodzina królewska,

zabytki Londynu: Pałac Buckingham,

Tower (słynny diament Gwiazda

Afryki), Big Ben.

2. “Tea time” – herbata o 17.00.

3. Poznanie legendy o potworze z

“Lochness” jeziora w Szkocji.

4. Strój męski Szkotów – kilt.

5. A. A. Milne autor “Kubusia

Puchatka”.

6. Brexit – postępowanie dotyczące

opuszczenia przez Wielką Brytanię

struktur UE zapoczątkowane przez

referendum w czerwcu 2016r.

Planowany termin wyjścia z Unii

Europejskiej – 2019r.

Degustacja

herbat

REPUBLIKA

CZESKA

1. Liberec – ośrodek sportów zimowych.

Znani sportowcy.

2. Taniec ludowy – polka.

3. “Wielka Pardubicka” – wyścigi konne.

4. Tradycyjne czeskie potrawy – knedle z

owocami.

5. Czeskie bajki i postacie – Krecik,

Lepimy z

plasteliny

czeskie

postaci

bajkowe

12

Rumcajs i Cypisek, Żwirek i

Muchomorek, Sąsiedzi.

6. Artyści czescy – Helena Vondrackova,

Karel Gott, Jozin z Bazin.

7. Zabytki Czech – Hradczany i most

Karola.

SŁOWACJA

1. Kraj gór i lasów – 12 jaskiń (sławna

jaskinia Lodova).

2. Poznanie legendy o Janosiku.

3. Festiwal folklorystyczny w

Wychodnej. Nauka tańca “W

murowanej piwnicy”.

4. Znany Słowak Stefan Branic –

wynalazca spadochronu.

5. Zabytki Słowacji – Spiskij Hrad.

Tworzymy

plakat o

Janosiku

WŁOCHY

1. Charakterystyczny kształt Włoch na

mapie.

2. Wulkan Etna – pojęcia krater, lawa,

erupcja.

3. Najsłynniejsze rzeźby i fontanny.

4. Słynni Włosi – Leonardo da Vinci,

Luciano Pavarotti, Michał Anioł.

5. Watykan i papierz Franciszek.

6. Zabytki Włoch: Krzywa Wieża w

Pizie, Colosseum, mosty w Wenecji i

gondolierzy.

7. Kuchnia włoska: pizza, rissotto,

spaghetti, cappuccino, lody.

Lepienie

pizzy z

plasteliny

lub

wykonanie

rissotto

LUKSEMBURG

1. Luksemburg (ozn. forteca) –

najmniejszy kraj UE.

2. Państwo banków i zamków epoki

średniowiecza.

3. Siedziba Europejskiego Trybunału

Sprawiedliwości, sekretariat

Parlamentu Europejskiego.

4. Kuchnia – szynki ardeńskie.

5. Zabytki Luksemburga i symbol –

Melusina.

Wykleja-

nie z

bibuły

Melusiny

AUSTRIA

1. Rejony Austrii – Tyrol, Alpy, Dunaj.

2. Suchanie walca “Nad pięknym,

modrym Dunajem”.

3. Słynni muzycy – W. A. Mozart, J.

Strauss (ojciec i syn – twórcy

Nauka

kroków

walca

wiedeńskie

go

13

walców).

4. Skoczkowie narciarscy – Koch,

Koffler, Morgenstern, Schlirenzauer.

5. Słynne potrawy: appfel strudel, sernik

wiedeński, tort Sachera. Legenda o

torcie Sachera.

6. Zabytki Wiednia – Katedra Św.

Stefana, zamek Forchtenstein.

RUMUNIA

1. Rumunia – kraj tuneli.

2. Transylwania – baśniowa kraina

hrabiego Draculi. Historia Draculi.

3. Flora i fauna Rumunii – sposób życia i

odżywianie niedźwiedzia brunatnego.

4. Zabytki Rumunii.

Konkurs

na

przebranie

Drakuli

SŁOWENIA

1. Kraj źródeł i wód termalnych.

2. Letalnica – największa skocznia

narciarska. Znani skoczkowie: Robert

Kranjec, Peter Prevc, Jurij Tepes,

Jernej Damja.

3. Zabytki Słowenii.

WĘGRY

1. Krajobraz Węgier, największe jezioro

Balaton.

2. Węgierski taniec narodowy – czardasz.

3. Pikantna kuchnia Węgrów – gulasz i

placek po węgiersku.

4. Sławni kompozytorzy: Bela Bartok,

Ferenc Liszt.

5. Zabytki Węgier.

Tworzymy

przepis na

węgierski

placek

ŁOTWA

1. Kraj rzemiosła artystycznego –

obróbka bursztynu. Wyroby

bursztyniarskie.

2. Ryga – stolica i jej zabytki.

Pokaz

bursztynu

LITWA

1. Kraj lasów, puszczy i parków

narodowych.

2. Wilno – zabytki miasta, znani Polacy:

A. Mickiewicz, J. Słowacki, I.

Kraszewski, E. Orzeszkowa.

3. Wzgórze czarownic – park z kolekcją

rzeźb.

4. Życie i zasługi św. Jadwigi.

5. Park Europy “Grutas Park” –

ekspozycja dzieł sztuki pod gołym

niebem.

Lepienie

rzeźb z

modeliny

14

ESTONIA

1. Estonia – kraj tysiąca wysp i kraterów

po uderzeniach meteorytów.

2. Tallin – europejska stolica kultury.

Zabytki Estonii.

3. Strusie – życie, wygląd, zwyczaje.

4. Estonia ojczyzną Skype’a oraz

bezprzewodowego Internetu.

Pokaz

strusiego

jaja

MALTA

1. Malta – kraj wysp i płetwonurków.

2. Wyspa usiana wieżami kościołów –

365 równej dniom w roku.

3. Ciekawostki oraz charakterystyczne

cechy krajobrazu Malty.

Wykona-

nie płetw z

kartonu

BUŁGARIA

1. Miasto Płowdiw – zbudowane przez

Rzymian z murami teatru rzymskiego.

2. Nessaber i stara świątynia bizantyjska.

3. Znane kurorty i plaże – Złote Piaski,

Słoneczny Brzeg.

4. Olejek różany i róże – produkcja

perfum.

5. Święto Martenika – pożegnanie zimy i

powitanie wiosny.

6. Kuchnia bułgarska i jogurty (sekret

długowieczności).

Degustacja

jogurtów

CHORWACJA

1. Klimat – czyste wody Adriatyku i

plaże. Największe miasta.

2. Chorwackie wyspy, wodospady, parki

narodowe. Życie i zwyczaje delfinów.

3. Wytwarzanie olejków zapachowych.

4. Irys – narodowy kwiat.

5. Chorwaci – wynalazcy krawatów.

Nauka wiązania krawata.

Uczymy

się wiązać

krawaty

CYPR

1. Cypr jako wyspa siedlisko tysięcy

kotów. Rasy kotów, ich zwyczaje.

2. Cypryjski karnawał.

3. Kuchnia Cypru – narodowy przysmak

ser Holloumi.

4. Anthestiria – wiosenny festiwal

kwiatów.

Tworzymy

bukiety

irysów

15

6. PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA UCZNIÓW

Uczeń:

potrafi pokazać na mapie swój kraj i państwa europejskie;

wymienia i wskazuje na mapie kraje sąsiadujące z Polską;

rozumie pojęcie tożsamości narodowej;

potrafi wymienić najważniejsze wydarzenia z przeszłości Polski oraz

Europy;

zna najpopularniejsze zabawy dziecięce pochodzące z krajów

członkowskich Unii Europejskiej;

zna i opisuje symbole Unii Europejskiej (flaga, hymn, waluta, maskotka

Syriusz);

zna państwa członkowskie Unii Europejskiej oraz interesuje się

państwami ubiegającymi się o członkostwo w Unii Europejskiej;

wskazuje ludzi zasłużonych dla rozwoju kultury europejskiej w różnych

dziedzinach;

wylicza podstawowe cechy życia innych narodów europejskich;

zna kulturę i obyczaje państw członkowskich;

zna i stosuje niektóre zwroty grzecznościowe oraz słownictwo

zaczerpnięte z innych języków;

zna legendę o powstaniu Europy;

potrafi samodzielnie poszukiwać informacji, rozwiązywać problemy i

współdziałać w grupie.

7. EWALUACJA

Ewaluacją innowacji pedagogicznej “Podrόże małe i duże” będzie

przygotowanie narzędzi do sprawdzenia osiągnięcia założonych celów.

Narzędzia te mogą przyjmować formę testu wiadomości i umiejętności bądź

arkusza obserwacji (działania, postawy) lub zadań praktycznych, do ktόrych

należeć będą prace plastyczno – techniczne, indywidualne prezentacje

uczniόw, przygotowywane konkursy i uroczystości.

W załączniku umieszczone zostały przykłady ewaluacji.

16

8. LITERATURA CYTOWANA

“Unia Europejska krok po kroku” , Toruń 2001

“Europejska podrόż”. Odkrywanie Europy, Warszawa 1996

“Poznajemy kraje Unii Europejskiej”. Edukacja europejska w szkole

podstawowej, Iwona Fechner – Sędzicka, Alicja Nehring,

Wydawnictwo Aker, Toruń 2003

“Unia Europejska krok po kroku”, Alicja Nehring, Warszawa 2003

“Unia Europejska dla dzieci”, Małgorzata Krzyżanek, Wydawnictwo

Podsiedlik – Raniowski i Spόłka, Poznań 2007

“Poznaj Unię Europejską”, Dagmara Sobczyk, Agnieszka

Wichrowska, Warszawa 2012

“Odkryjmy Europę”, (red.) Komisja Europejska, Bruksela 2005

“Podróż za 1euro”. Wszystko o zjednoczonej Europie dla uczniów

szkół podstawowych, Małgorzata Mroczkowska, Wydawnictwo Arte,

Warszawa 2004

„Przyjaciele z Europy”, Jacek Komorowski, Mirosława Fesnak,

Polskie Wydawnictwo Edukacyjne, Warszawa 2007

“Edukacja europejska. Europa daleka czy bliska?”, Krzysztof

Ruchniewicz, Wydawnictwo Książnica, Warszawa – Wrocław 2002

“Program autorski – warto spróbować”, Mariola Szczepańska,

Przedsiębiorstwo Reklamowo – Marketingowe „Image”, Słupsk 2001

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 14 lutego 2017 w

sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz

podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej,

w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu

umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej

szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej

przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły

policealnej

strony internetowe:

http: // euro.pap.net.pl

http: // pl.wikipedia.org/wiki/Unia_Europejska

http: // unia.gery.pl

http: // unia.realnet.pl

17

9. ZAŁĄCZNIKI

Flaga Unii Europejskiej

Tekst „Ody do radości”

„ Oda do Radości”

O Radości, iskro bogów,

kwiecie Elizejskich Pól,

święta na twym świętym progu

staje nasz natchniony chór.

Jasność twoja wszystko zaćmi

złączy, co rozdzielił los.

Wszyscy ludzie będą braćmi

tam gdzie twój przemówi głos.

Kto przyjaciel, ten niech zaraz

stanie tutaj pośród nas,

i kto wielką miłość znalazł

ten niech z nami dzieli czas.

Z nami ten, kto choćby jedną

duszę rozpłomienić mógł.

Ale kto miłości nie zna,

niech nie wchodzi tu na próg.

Patrz, patrz: wielkie słońce światem

biegnie sypiąc złote skry,

jak zwycięzca, jak bohater -

18

biegnij, bracie, tak i ty.

Radość tryska z piersi Ziemi,

radość pije cały świat.

Dziś wchodzimy, wstępujemy

na radości złoty ślad.

Ona w sercu, w zbożu, w śpiewie,

Ona w splocie ludzkich rąk,

Z niej najlichszy robak czerpie,

z niej – najwyższy niebios krąg.

Bracie, miłość niezmierzona

Mieszka pod namiotem gwiazd,

całą ludzkość weź w ramiona

I ucałuj jeszcze raz.

Wstańcie ludzie, wstańcie wszędzie,

ja nowinę niosę wam:

na gwiaździstym firmamencie

miłość, miłość mieszka tam.

Kontury Niemiec

19

Kontury Włoch

Kontury Portugalii

20

Kontury Luksemburga

Kontury Irlandii

21

Kontury Holandii

Kontury Hiszpanii

22

Kontury Grecji

Kontury Francji

23

Kontury Danii

Kontury Belgii

24

Kontury Wielkiej Brytanii

Kontury Polski

25

Kontury Szwecji

Kontury Austrii

26

Flaga Unii Europejskiej

Symbol waluty - euro

Maskotka „Syriusz”

27

Narzędzie ewaluacji – test wiadomości i umiejętności

Szkolny konkurs wiedzy o Unii Europejskiej

Eliminacje szkolne dla klas I – III

I. Spośród wymienionych państw wybierz i podkreśl te, które nie należą do UE.

Hiszpania

Polska

Albania

Cypr

Norwegia

Włochy

Francja

Szwajcaria

II. Dopisz nazwę stolicy.

Malta –

Portugalia –

Dania –

Szwecja –

Austria –

Estonia –

Litwa –

Niemcy –

Belgia –

Czechy –

III. Dopisz nazwę państwa, z którym kojarzysz tę budowlę.

Brama Brandenburska –

Syrenka w porcie –

Wieża Eiffla –

28

Coloseum –

Wawel –

Sagrade Familia –

Atomium –

IV. Z jakim państwem kojarzysz daną potrawę?

Gulasz, placek po węgiersku

Oscypek

Knedliczki

Spaghetti

Mięso z renifera, łosoś

Białe trufle, ślimaki

Gofry, czekoladki – pralinki

Sałatka z serem feta

Chłodnik litewski

V. Zapisz, z jakich krajów pochodzą hymny?

1.

2.

3.

4.

5.

ZESTAWIENIE

Punktacja do zadań

I. 6 pkt.

II. 10 pkt.

III. 7 pkt.

IV. 9 pkt.

V. 5 pkt.

29

Poziom opanowania materiału

Wysoki – 90 – 100% Jesteś mistrzem!

Bardzo dobry – 80 – 89% Brawo! Jesteś prawie mistrzem.

Dobry – 70 – 79% Dobrze! Wiesz dużo.

Zadowalający – 50 – 69% Popracuj jeszcze!

Słaby – poniżej 50% To nie jest Twoja mocna strona!

Scenariusz zajęć o Unii Europejskiej

Temat zajęć : „UNIA EUROPEJSKA” – jesteśmy Europejczykami”.

Grupa wiekowa: uczniowie klas I – III

Czas trwania: 45 min

Cele operacyjne:

zdobycie podstawowych informacji o kontynencie europejskim (położenie, kształt,

duża liczba państw, nazwy niektórych państw);

kształcenie świadomości „Jesteśmy Polakami, jesteśmy Europejczykami”;

poznanie niektórych krajów Unii Europejskiej oraz symboli UE;

kształcenie umiejętności korzystania z mapy i globusa;

doskonalenie umiejętności pisania i znajomości alfabetu;

kształcenie koordynacji wzrokowej, słuchowej i ruchowej.

Metody nauczania:

zabawy dydaktyczne;

metoda podająca – pogadanka, pokaz z wyjaśnieniem;

działania praktyczne.

Formy pracy:

praca zbiorowa – jednolita;

praca grupowa – zróżnicowana;

praca indywidualna – jednolita i zróżnicowana.

Zastosowane środki dydaktyczne:

odtwarzacz i płyta cd „Hymn Unii Europejskiej”, globus, mapa Europy, brystole,

markery, kredki, rebus, kartki papieru, koła hula – hop, kołatka, gotowe symbole

30

europejskie, mapki konturowe krajów UE, drukowane napisy nazw krajów i stolic,

flagi państw UE, wzór maskotki Syriusza, publikacje książkowe nt. Unii Europejskiej.

Przebieg zajęć:

1. Powitanie uczestnikόw. Rozpoczęcie zajęć rozwiązaniem rebusu i odczytaniem

hasła – zapowiedź tematu.

2. Praca z globusem – czym jest globus, kolory na globusie, wskazanie

kontynentów. Odszukanie Europy na globusie i położenie jej na świecie.

3. Praca z mapą Europy – kształt Europy, duża liczba państw. Odpowiedź

uczniów na pytanie – „Czy jesteśmy Europejczykami?”.

4. Przedstawienie symboli Unii Europejskiej – flaga, hymn (odsłuchanie hymnu),

waluta euro, maskotka Syriusz.

5. Porządkowanie nazw krajów Europy w kolejności alfabetycznej – praca w

grupach.

6. Zabawa ekspresyjno – ruchowa „Podróż po Europie”(uczniowie na sygnał

podróżują po Europie, gdy usłyszą dźwięk kołatki wybierają najbliższe koło i

odczytują z niego zadanie).

7. Praca w grupach – wykonanie plansz „Podróż po Europie”(uczniowie

otrzymują kontury państw, nazwy państw i stolic, flagi do kolorowania,

Syriusza w barwach ludowych danego kraju, charakterystyczne budowle).

8. Przedstawiciel każdej grupy prezentuje wykonany kraj UE.

9. Podsumowanie i podziękowanie za wspólne zajęcia. Wręczenie znaczków

motywacyjnych.

Ocena wiadomości i umiejętności:

podsumowanie zdobytych wiadomości na zakończenie zajęć;

nagrodzenie wysiłku umysłowego i zaangażowania we wspólną pracę – znaczki

motywacyjne;

prezentacja prac uczniόw na gazetkach.

31

Wybrane legendy

Legenda o Janosiku – SŁOWACJA

Janek nie chciał pracować dla Pana, tak jak reszta chłopów. Za nieposłuszeństwo syna,

kazano pobić ojca, co było przyczyną jego śmierci. Chłopiec nie miał już nikogo na tym

świecie. Pragnął pomścić los ojca i Podhalan, którzy pracowali ponad swoje siły, a mimo to

cierpieli głód. Janek postanowił przyłączyć się do zbójników, w tym celu udał się w góry do

ich jaskini. Aby zostać zbójeckim kompanem musiał przejść ciężką próbę i wiele

sprawdzianów. Kiedy udało się Jankowi dojść do zbójników, ci akurat zmierzali do wielkiej

jaskini. Niedaleko znajdowała się druga jaskinia zamieszkiwana przez boginki, była ona po

drugiej stronie niedźwiedziej góry. Trzecia jaskinia była już w Tatrach Liptowskich, to

właśnie w niej Janek chronił się długo ze swą ukochaną Maryną. Gdy Janek dogonił

zbójników, drogę zagrodzili mu wartownicy, którzy zabezpieczali zbójników przed panami.

Chłopiec na pytanie dokąd idzie odpowiedział, że chce się przyłączyć do zbójników. Ci

jednak mu nie uwierzyli. Zbójnicy postanowili, że chłopiec musi się wykazać. Musiał

przeskoczyć z jednej góry na drugą, co nie było proste, bo góry rozdzielała jeszcze rzeka. A p

drugie musiał ładnie zaśpiewać i zatańczyć, bo tak przystało prawdziwemu zbójnikowi. Janek

wiedział, że mimo trudności zadań, są one wykonalne. Zbójnicy poszli wojować, więc Janek

dostał czas na ćwiczenia. Chłopcu strasznie dłużył się czas, więc postanowił pospacerować w

kierunku gór, jednak zabłądził w głębi bukowiańskiego lasu. Na szczęście Janek dojrzał

światełko i podążył w jego kierunku. Ujrzał chatkę, więc wszedł do środka i pochwalił Boga.

W izbie zobaczył kobietę, która była czarownicą i poprosił ją o nocleg. Kobieta ostrzegła

chłopca, że mieszkają z nią jeszcze dwie siostry, które mogą go zabić. Janek jednak nie miał

siły iść dalej i postanowił spędzić tam noc. Ułożył się wygonie na ławie i zasnął. Gdy

przyszły pozostałe dwie czarownice, postanowiły nie zabijać Janka, gdyż bardzo chłopiec im

się spodobał, musiał jednak poddać się próbie. Polegała ona na położeniu rozpalonych węgli

na brzuchu. Janek przetrzymał próbę mimo, iż gorące węgle wyżłobiły mu dziurę w

brzuchu. Czarownice postanowiły pomóc chłopcu w zostaniu zbójnikiem. Jedna kobiet

pozbierała podkowy końskie, aby wykuć mu ciupagę zbójecką. Druga upolowała zwierzę, aby

wykonać mu opaskę zbójecką. Trzecia zbierała len i uplotła mu koszulę. Ciupaga pomogła

mu przeskakiwać z góry na górę i mogła rąbać ośmioro drzwi na raz, na dziewiątych traciła

swą moc. Opaska dawała mu nadprzyrodzoną siłę, tak że mógł wyrywać drzewa z

korzeniami, a koszula nie przepuszczała kul. Rankiem Janek wyszedł z chaty i spotkał się ze

zbójcami. Przypomnieli mu o warunkach, które musi spełnić, aby do nich dołączyć. Chłopiec

odbił się na ciupadze i przeskoczył z góry na górę. Harnaś jednak nie chciał przyjmować

Janka do swej zbójeckiej grupy, więc zdecydował aby Janek zmierzył się siłą ze zbójnikami.

Oczywiście dzięki koszuli pokonał wszystkich. Wobec tego postawił mu się sam Harnaś.

Było trudno pokonać Harnasia, gdyż siłą dorównywał turowi. Jednak za pomocą podarków

od czarownic, udało się Jankowi go pokonać. W dowód szacunku Harnaś zdjął swą wysoką,

zbójecką czapkę, założył mu ją na głowę i nazwał Janosikiem. Odtąd wszyscy szanowali

Janosika teraz obaj byli panami Podhala. Janosik zabierał bogatym panom a pomagał

biednym, aby nie pomarli z głodu. Zawsze wymykał się wojsku z rąk. Postanowiono więc

uciec się do podstępu. Powiedziano Marynie, że Janosik po słowackiej stronie znalazł sobie

inną dziewczynę, którą kocha. Było to podstępne kłamstwo. Janosik nigdy nie zdradzał

Maryny. Ale Maryna jak to kobieta ze złamanym sercem uwierzyła w te kłamstwa i

postanowiła pomóc wojsku. Gdy Janosik tylko wszedł do izby, Maryna odpięła mu opasek,

zdjęła koszulę i rzuciła je do przepaści razem z ciupagą. Po chwili wbiegła straż, aby pojąć

Janosika. Maryna dopiero wtedy zdała sobie sprawę, że to pułapka i co właśnie zrobiła. Było

jednak na to za późno. Sąd wydał wyrok powieszenia Janosika na haku za "pośrednie źebro"

32

(ostatnie żebro). Maryna cały czas płakała i przepraszała Janosika. Ten jednak jak przystało

na prawdziwego zbója palił fajkę i konał w bólach i męczarniach. Podobno wypalił funt

tabaki zanim zmarł. Maryna przytuliła się do niego, a Janosik chcąc ją pogłaskać, nie zdawał

sobie sprawy, jaka siła pozostała mu w ręce i zgniótł jej czaszkę. Tak oto zginęli oboje.

Legenda o Świętym Patryku – IRLANDIA

Święty Patryk urodził się w Brytanii lub Walii pod koniec IV wieku, jako Maevyn

Succat. Jego rodzina wywodziła się prawdopodobnie od jednego z rzymskich rodów.

Życie chłopca toczyło się spokojnym i utartym torem, dopóki nie ukończył 16 lat. Wtedy

właśnie został porwany i wywieziony do Irlandii. W niewoli żarliwie modlił się do Boga o

pomoc i w końcu udało mu się uciec. Gdy wrócił do ojczyzny, przyjął chrzest i imię Patryk, a

później rozpoczął studia kapłańskie. Już jako kapłan postanowił wrócić do Irlandii i nawracać

ludzi na chrześcijaństwo.

Gdy wrócił na Zieloną Wyspę, najpierw zapewnił sobie przychylność lokalnych władców i

zgodę na prowadzenie działalności misyjnej. Podczas jednego ze swoich kazań, głoszonych

pod gołym niebem, św. Patryk przybliżał Irlandczykom postać Świętej Trójcy. Zerwał

wówczas koniczynę, rosnącą u jego stóp i uniósł w górę. Wytłumaczył ludziom, że trzy może

istnieć jako jedno - tak jak koniczyna, która ma trzy listki, ale osadzone na jednej łodyżce,

dzięki czemu tworzą jedną całość.

Dzięki znajomości celtyckiego języka i miejscowych zwyczajów, św. Patrykowi udało się

nawrócić wielu Irlandczyków, a w końcu doprowadzić do chrztu całego kraju.

Święty Patryk został patronem Irlandii, a zielona, trójlistna koniczynka do dziś jest jednym z

głównych symboli tego państwa.

Legenda o torcie Sachera – AUSTRIA

Tort Sachera jest czekoladowym tortem z marmoladą z moreli i polewą czekoladową. Tort

powstał, kiedy w 1832 roku Klemens von Metternich zlecił swojej dworskiej kuchni

stworzenie wyjątkowego deseru dla swoich wysoko postawionych gości. Powiedział swojemu

szefowi kuchni, aby nie przyniósł mu wstydu. Szef kuchni był jednak chory i zastąpić musiał

go jego uczeń, zaledwie szesnastoletni Franz Sacher. Tort bardzo smakował gościom, jednak

nie od początku zyskał tak duże uznanie, jakim cieszy się dzisiaj.

Po latach spędzonych w Presseburgu i Budapeszcie Franz Sacher wrócił w 1848 roku do

Wiednia, gdzie otworzył sklep delikatesowy. Jego najstarszy syn Eduard odbył swoją naukę

zawodu u dworskiego cukiernika Demela i to dzięki niemu powstał tort Sachera w znanej

dzisiaj formie. Tort był najpierw podawany u Demela, a potem w założonym przez Eduarda

hotelu Sacher.

Mit o Europie

Europa będąca córką Agenora króla fenickiego miasta Sydonu była najpiękniejszą

kobietą swych czasów. Czas najbardziej lubiła spędzać nad brzegiem morza bawiąc się i

tańcząc ze swymi towarzyszkami. Zachwycony urodą dziewczyny Zeus użył podstępu i pod

postacią pięknego byka porwał Europę w trakcie zabawy. Pędził z nią przez wygładzone

przez Posejdona morza w towarzystwie Afrodyty, która obsypywała piękną dziewczynę

kwiatami. Gdy dotarli do Krety umieścił Zeus swą oblubienicę w grocie, którą osłaniał

cienisty klon. Tymczasem po stracie córki bardzo nieszczęśliwy czuł się Agenor. W końcu

nakazał swemu synowi Kadmosowi odszukanie i sprowadzenie Europy do domu. Kadmos

jednak nie mógł odnaleźć Europy, a bojąc się gniewu ojca postanowił nie wracać domu.

33

Zgodnie z przepowiednią wyroczni osiedlił się tam, gdzie zatrzymała się napotkana przez

niego jałówka. Chcąc założyć w tym miejscu nowe miasto posłał swych dworzan po świętą

wodę. Zaniepokojony ich długą nieobecnością wyruszył na ich spotkanie. Nad brzegiem

źródła w lesie napotkał smoka, który pił jeszcze gorącą krew zabitych towarzyszy Kadmosa.

Wtedy Kadmos ugodził oszczepem smoka tak celnie, że ten zginął na miejscu. Wyjęte

z paszczy potwora olbrzymie i ostre zęby zasiał Kadmos w ziemi, wyrósł z nich zastęp

wojowników, którzy rozpoczęli walkę miedzy sobą. Przetrwało zmaganie tylko pięciu, którzy

stali się najwierniejszymi kompanami i przyjaciółmi Kadmosa. Wkrótce założył wraz z nimi

Kadmom nowe miasto - Teby, a że był władcą skutecznym bogowie dali mu za żonę córkę

Aresa i Afrodyty Harmonię. Na jego rodzinę spadały jednak nieszczęścia, wnuka Akteona

zagryzły psy, córka Semele zginęła w płomieniach rażona piorunem, drugi wnuk Penteus

zginął z ręki córki Agaue a trzecia córka Ino popełniła samobójstwo rzucając się do morza.

Zrażony tymi wszystkimi nieszczęściami Kadmos przeniósł się na starość do Ilirii a bogowie

zamienili ich w węże.

Gra planszowa „Unijna podróż”

INSTRUKCJA GRY “UNIJNA PODRÓŻ”

Grę rozpoczyna gracz, który wyrzucił największą liczbę oczek.

Jeśli gracz zatrzyma się na polu oznaczonym flagą państwa należącego do Unii Europejskiej,

musi wykonać określone zadania. Pola kolorowe oznaczają zadania ruchowe.

Wygrywa gracz, który pierwszy dotrze do mety.

Należy poruszać się zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

NIEMCY – Wymień dwie marki samochodów produkowanych w Niemczech. Przesuń się o

dwa pola do przodu. Jeśli nie znasz niemieckich aut, to tracisz dwie kolejki.

HOLANDIA – Zatrzymałeś(aś) się na polu tulipanów. Czekasz jedną kolejkę.

BELGIA – Pomogłeś(aś) małej Wendzie w robieniu koronek. W nagrodę przesuwasz się o

dwa pola do przodu.

LUKSEMBURG – Spotkałeś(aś) kolegę Klausa, a on zaprosił Cię na lody. Tracisz jedną

kolejkę.

FRANCJA – Wejście na Wieżę Eiffla zajęło Ci dużo czasu. Czekasz jedną kolejkę.

WŁOCHY – Wymień składniki pizzy. Przesuń się o jedno pole do przodu. Jeśli nie znasz

składników pizzy, to stoisz jedną kolejkę.

AUSTRIA – Brałeś(aś) udział w zjazdach narciarskich i zdobyłeś(aś) pierwsze miejsce.

Zyskujesz dodatkowy rzut.

GRECJA – Trafiłeś(aś) na zbiór winogron i oliwek. Cofasz się o jedno pole.

HISZPANIA – Spotkałeś(aś) na ulicy byka. Cofasz się o pięć pól.

34

PORTUGALIA – Portugalscy rybacy zabrali Cię na połowy miecznika. W nagrodę masz

dodatkowy rzut kostką.

IRLANDIA – Pomogłeś(aś) irlandzkiemu hodowcy owiec w pilnowaniu stada. W nagrodę

idziesz dwa pola w przód.

DANIA – Byłeś(aś) w Legolandzie. Zabawa trwała kilka godzin. Stoisz jedną kolejkę.

SZWECJA – Spotkałeś(aś) renifera. Lepiej zejdź mu z drogi. Przesuwasz się dwa pola do

przodu.

FINLANDIA – Zabłądziłeś(aś) w lesie. Stoisz jedną kolejkę.

Przykłady zadań

BELGIA

Nasz kraj słynie z wyrobów cukierniczych, które wysyła się do innych krajów w Europie.

Przestaw litery, odczytaj i zapisz nazwy tych państw.

N R F A C A J

E I N C Y M

Z W A S E J C

E R C A G J

……………………………. ………………………………

……………………………. ………………………………

DANIA

Legoland to najczęściej odwiedzany park z kolcków Lego w Danii.

Policz ile w słowie Legoland jest samogłosek, spółgłosek, liter i sylab.

samogłoski - ……………………….. spółgłoski - …………………………...

litery - ……………………………... sylaby - ………………………………

BELGIA

Jeżeli rozwiążesz działania, a ich wyniki ustawisz od najmniejszego do największego, to

dowiesz się, w jakim mieście znajduje się siedziba Unii Europejskiej.

5 • 5 97 – 5 20 + 19 6 • 8 6 • 5 47 – 12 10 • 7 9 • 6

B A K S R U L E

25

B

35

PORTUGALIA

Portugalczycy łowią dużo ryb w rzekach i w Oceanie Atlantyckim.

Odczytaj ich nazwy. Z podanych niżej wyrazów wykorzystaj kilka liter tak, by po złożeniu

utworzyły nazwę ryby.

1. ŁOSKOT OŚ ………………………..

2. SZCZUR PAKA .……………………….

3. KARETA PIES ………………………..

4. RESZTA KINO ………………………..

5. TUZIN JAPOŃCZYK ………………………..

DANIA

Odszukaj w diagramie poziomo ukryte słowa związane z Danią.

Zapisz je poniżej.

X A K J A B

X X L E G O

A N E R Y S

F L A G A X

……………………………… …..................................................

……………………………… ………………………………….

FINLANDIA

Mikołaj poświęca dużo czasu na przygotowywanie prezentów. Ma on jednak kłopot, bo

poodklejały się niektóre litery. Uzupełnij podpisy.

…… ulajnoga samo……ód kr…..lik pap…..ga

……aba wie…….a sp…….dnica l…….sterko