innéacs · 2020. 11. 23. · scríobh na focail seo in ord aibítreach. 4. cuir isteach na...

Innéacs

Aonad 1 Focail le ‘ái, éa agus ea’ istigh iontu .....................................................................................1

Aonad 2 Focail le ‘ae, uí agus ui’ istigh iontu ......................................................................................5

Aonad 3 Focail le ‘ea, iom, iú agus éad’ istigh iontu ..........................................................................9

Aonad 4 Focail le ‘ú, ún, iú agus aí’ istigh iontu .................................................................................13

Aonad 5 Dul Siar ar Aonaid 1 - 4..........................................................................................................17

Aonad 6 Focail le ‘ea, ail, án, aoi agus óg’ istigh iontu .....................................................................19

Aonad 7 Focail le ‘í, ó, as, úin, aoi agus ia’ istigh iontu ....................................................................23

Aonad 8 Focail le ‘oth, eo, áis agus aid’ istigh iontu ..........................................................................27

Aonad 9 Focail le ‘ai, ú, ua agus éa’ istigh iontu ................................................................................31

Aonad 10 Dul Siar ar Aonaid 6 - 9 .......................................................................................................35

Aonad 11 Focail le ‘ua, ói, am, mh, ll agus rr’ istigh iontu...............................................................37

Aonad 12 Focail le ‘áir, éa, úr, áil agus ei’ istigh iontu ......................................................................41

Aonad 13 Focail le ‘each, bh, eoil agus ái’ istigh iontu......................................................................45

Aonad 14 Focail le ‘áir, bh, d’fh agus eas’ istigh iontu.......................................................................49

Aonad 15 Dul Siar ar Aonaid 11 - 14 ..................................................................................................53

Aonad 16 Focail le ‘mh, d, eí agus ia’ istigh iontu ..............................................................................55

Aonad 17 Focail le ‘mh, chán, a agus bh’ istigh iontu .......................................................................59

Aonad 18 Focail le ‘nn, rr, ll agus iú’ istigh iontu................................................................................63


Aonad 20 Dul Siar ar Aonaid 1 - 9 .......................................................................................................69


Nóta don MhúinteoirMoltar aonad oibre a dhéanamh gach coicís. Is féidir cur leis an liosta focal nó baint

de agus tá leathanaigh sa leabhar chun triail a dhéanamh ag deireadh na seachtaine

más mian leat. Tá abairtí deachtaithe le scríobh ag na páistí freisin. Is féidir le na

páistí a ndul chun chinn a chlárú ar bhlocghraf ar chúl an leabhair.

Aonad 1 Focail le ‘ái, éa agus ea’ istigh iontu.

1. Faigh an focal ceart as an liosta chun na bearnaí a líonadh.1

2

3

4

(a) Chonaic mé _____ ____________________ amuigh ar an bhfarraige.

(b) Tá _______________________ ar mo mhéar.

(c) Níl ach múinteoir __________________sa seomra ranga.

(d) Fuair mé ______________________ ó Dhaidí na Nollag.

(e) Tá cóta _______________________ ag Daidí na Nollag.

(f) Tá _________________________ ar mo fhoireann sacair.

2. Faigh an focal ceart as an liosta a dhéanann comhchiall leo seo.

ag foghlaim ____________________________

duine idir 13 agus 19 ____________________________

lámh nó cos ____________________________

bóthar sa bhaile ____________________________

ag siúl i líne ____________________________

na báid

sráid

ócáid

paráid

obráid

tháinig

fáinne

fáinleog

taispeáin

amháin

géag

bréag

bréagán

aon déag

déagóir

dearg

fearg

ceacht

seacht

seachtar

1

na báid

fáinne

amháin

bréagán

dearg

seachtar

ceacht

déagóir

géag

sráid

paráid


géag tháinig obráid seacht déagóir

(a) abhaile ar Tháinig an sé mbus

_____________________________________________________________.

(b) “dom Taispeáin,” múinteoir arsa an

_____________________________________________________________.

(c) spéir Bhí ag sa fáinleog eitilt

_____________________________________________________________.

(a) th__ __ nig ___________________________

(b) d__ __ rg ___________________________

(c) sr__ __ d ___________________________

(d) g__ __ g ___________________________

(e) c__ __ cht ___________________________

3. Scríobh na focail seo in ord aibítreach.

4. Cuir isteach na litreacha cearta agus scríobh an focal.

5. Scríobh amach na h-abairtí seo.

2

déagóir géag obráid seacht Tháining

á i

e a

á i

é a

e a

Tháinig

dearg

sráid

géag

ceacht

Tháinig sé abhaile ar an mbus

“Taispeáin dom,” arsa an múinteoir

Bhí fáinleog ag eitilt sa spéir


6. Úsáid focail as an liosta chun a mhalairt de na focail seo thíos a aimsiú.

7. Faigh na focail seo sa nathair.

(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

(a) áthas _______________________________________

(b) sláintiúil _______________________________________

(c) an fhírinne _______________________________________

(d) babaí beag _______________________________________

(e) Ná féach _______________________________________

3

fearg

obráid

bréag

déagóir

Taispeáin

bréagán

dearg

déagóir

bréag

sráid

obráid


seacht ceacht na báid fearg dearg déagóir géag bréagán aon déag sráid

bréag paráid fáinleog taispeáin fáinne tháinig amháin seachtar obráid ócáid

8. Faigh na focail seo sa chuardach focal.

9. Cad a dhéanann comh-fhuaim leo seo?

(a) neacht ______________________ (b) Gráinne ______________________

(c) na spáid _____________________ (d) spideog ______________________

10. Bris an cód.

b é i l i g r a e f o c d

g a o n d é a g t t d e e

d é e n n i á f h a é a f

b e a á a r t ó á i a c á

a r e g m u o c i s g h i

d d d a h i b á n p ó t n

i i i é á g r i i e i o l

á á á r i e á d g á r g e

b r r b n m i r t i í r o

a s a c v n d á s n m a g

n u p s e a c h t a r e á

s e a c h t b r é a g d e

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25

e r á b s l p c t n d j a u f m v g é í h o ó i ú

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

8 1 13 8 21 9 11 1 13 2 18 22 4 2 3 24 11

4 2 19 13 18 5 1 13 8 21 9 23 8 3 24 11

4

seacht

na báid

ceacht

bréag

dearg

seacht

obráid

ócáid

fáinne

fáinleog

Aonad 2 Focail le ‘ae, uí agus ui’ istigh iontu.

1. Scríobh an focal ceart ón liosta faoin bpictiúr.5

6

7

8

2. Faigh an focal sa liosta a mhalartaíonn leo seo.

(a) ag seasamh

_______________________________

(b) mí cheart

_______________________________

(c) caife

_______________________________

(d) lag

_______________________________

(e) maslaigh

_______________________________

(f) istigh

_______________________________

________________ ________________ ________________

5

aer

aeróg

tae

traein

dosaen

beart

ceart

neart

ceathair

leathar

buí

tuí

ag suí

ag luí

ag guí

luigh

suigh

guigh

amuigh

chuig

dosaen ceathair ag guí

ag suí

ceart

tae

neart

guigh

amuigh


beart neart traein dosaen guigh leathar aer

(a) fear le Tháinig phoist beart an mór

_____________________________________________________________.

(b) siar leaba an Luigh ar

_____________________________________________________________.

(c) cupán dom Déan tae

_____________________________________________________________.

(a) _________________

(b) _________________

(c) _________________

(d) _________________

(e) _________________

(f) _________________


4. Tá cúpla focal gearrtha as an liosta. Cuir le chéile arís iad!


su ar

dos air

leath igh

am aen

ceath óg

aer uigh

6

aer beart dosaen guigh leathar neart traein

suigh

dosaen

leathar

amuigh

aeróg

ceathair

Tháinig an beart mór le fear an phoist

Luigh siar ar an leaba

Déan cupán tae dom



(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

6. Meaitseáil na focail leis an míniú ceart. Ansin scríobh an focal.

traein

dosaen

ceathair

buí

amuigh

neart

chuig

(a) uimhir _____________________________

(b) dó dhéag _____________________________

(c) lasmuigh _____________________________

(d) modh taistil _____________________________

(e) láidir _____________________________

(f) go dtí _____________________________

(g) dath _____________________________

7

ceathair

dosaen

amuigh

traein

neart

chuig

buí

tae

buí

chuig

suigh

tuí

ceart


(a) braon ______________________ (b) faoi ______________________

(c) nathair _____________________ (d) béar ______________________

9. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

4 1 13 2 9 18 14 24 18 21 6 1 13 9 21 13 2

8 21 14 24 18 10 1 13 2 9 9 2 13 1 24 10


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25


10. Aimsigh na focail.

e c ar i a t h

r ae at l h

t ar eb

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

g iu hl

í u t

s ad on e

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________

8

traein

leathar

tuí

aer

beart

chuig

guigh

neart

leathar

traein

ceathair

luigh

leathar

tuí

beart

dosaen

Aonad 3 Focail le ‘ea, iom, iú agus éad’ istigh iontu.

sea

ní hea

leaba

ceap

ceapaire

liom

iomáint

tiomáin

iomarca

gliomach

fiú

gliú

litriú

piliúr

pictiúr

éad

éadrom

éadan

cairéad

paicéad


10

11

12

(a) Níor ith mé ________________________ riamh!

(b) Tá camán agus sliotar agam. Is breá liom________________!

(c) “Greamaigh é le _______________,” arsa an múinteoir

(d) Bhí _____________ i mo bhosca lóin arís!

(e) Bhí __________ orm nuair a bhuaigh Tomás an duais.

(f) Ba bhreá liom _________________ criospaí.


cúisín ______________________________

mothúchán ______________________________

áit chun luí ______________________________

níl sé trom ______________________________

iasc ______________________________

9

gliomach

iomáint

gliú

ceapaire

éad

paicéad

piliúr

éad

leaba

éadrom

gliomach


éadrom iomarca leaba ceap pictiúr gliú paicéad

(a) san liathróid mé Bhuail an éadan

_____________________________________________________________.

(b) halla iomarca Bhí daoine an sa

_____________________________________________________________.

(c) go Táim ag maith litriú

_____________________________________________________________.

(a) t__ __ __ áin _________________________

(b) __ __ __ áint _________________________

(c) cair__ __ __ _________________________

(d) f__ __ _________________________

(e) s__ __ _________________________




10

ceap éadrom gliú iomarca leaba paicéad pictiúr

i o m

i o m

é a d

i ú

e a

tiomáin

iomáint

cairéad

fiú

sea

Bhuail an liathróid mé san éadan

Bhí an iomarca daoine sa halla

Táim go maith ag litriú




(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

paicéad éadan cairéad éadrom éad fiú piliúr pictiúr gliú litriú

iomáint gliomach iomarca tiomáin liom ceapaire ceap leaba ní hea sea

g s e a ú i f g l i o m é

e g é a d r o m á o p l a

r t i o m á i n g h o e d

p t i u p o p h f s l a t

i d o í a t l u s i o b o

c a m o e p l n í h e a r

t é á t c c e a p a i r e

i r i g l i o m a c h ú n

ú i n u a c r a m o i i a

r a t g h u i e p l á l d

ó c l i t r i ú g t o i a

s p a i c é a d l u i p é

11

litriú

liom

leaba

iomarca

éad

cairéad


(a) marcach ___________________ (b) siosúr ______________________

(c) ticéad _____________________ (d) trom ______________________

9. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

6 1 13 4 13 19 13 11 2 22 16 6 24 9 2 24 25

19 13 11 13 10 8 13 24 2 19 13 11 10 20 21 1 13


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25



oi lm

á o ii n mt

aa b e l

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

i lg a co m h

ú i l g

r ti ú li

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________

12

gliomach

cairéad / paicéad

piliúr / pictiúr

éadrom

leaba

éadan

éadrom

cairéad

litriú

ní hea

liom

gliomach

tiomáin

gliú

leaba

litriú

Aonad 4 Focail le ‘ú, ún, iú agus aí’ istigh iontu.


14

15

16


(a) glór

_______________________________

(b) forc

_______________________________

(c) a lán

_______________________________

(d) sean duine

_______________________________

(e) oscail

_______________________________

(f) uaireanta

_______________________________

________________ ________________ ________________

13

ag brú

cangarú

cúpla

dúnta

ag súgradh

dún

spúnóg

naprún

bagún

priosún

ciúin

siúcra

ag siúl

ciúnas

ag bailiú

cónaí

i gcónaí

babaí

tacsaí

leoraí

cangarú ag siúl priosún

ciúin

spúnóg

cúpla

babaí

dún

i gcónaí


spúnóg ciúnas naprún dúnta priosún babaí leoraí

(a) Páidí súgradh ghairdín Bhí ag sa

_____________________________________________________________.

(b) orm teach Tá sin cónaí sa

_____________________________________________________________.

(c) an arsa múinteoir “Ciúnas,”

_____________________________________________________________.

(a) _________________

(b) _________________

(c) _________________

(d) _________________

(e) _________________




14

tac as

bag siú

aí ciún

cra

ún

saí leor

babaí ciúnas dúnta leoraí naprún priosún spúnóg

tacsaí

bagún

leoraí

siúcra

ciúnas

Bhí Páidí ag súgradh sa ghairdín

Tá cónaí orm sa teach sin

“Ciúnas,” arsa an múinteoir



(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________


cangarú

babaí

tacsaí

ciúin

priosún

bagún

ag súgradh

(a) carr nó bus _____________________________

(b) gan ghlór _____________________________

(c) ainmhí _____________________________

(d) ag imirt _____________________________

(e) leanbh _____________________________

(f) faoi ghlas _____________________________

(g) feoil _____________________________

15

tacsaí

ciúin

cangarú

ag súgradh

babaí

priosún

bagún

ag brú

naprún

ag bailiú

i gcónaí

dún

cúpla


(a) ag sú ___________________ (b) cartún ______________________

(c) púca _____________________ (d) siopaí ______________________________

9. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

4 13 18 25 10 5 24 25 8 2 13 8 25 7 6 13

9 13 8 5 13 20 8 24 25 24 10 6 1 22 2 13 20


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25


10. Líon na boscaí leis na litreacha cearta.

1

____________________________

2

____________________________

3

____________________________

4

____________________________

5

____________________________

6

____________________________

16

ag brú bagún

siúcra tacsaí / leoraí / babaí / cónaí

bagún

tacsaí

siúcra

ciúin

cúpla

leoraí

cangarú

ag siúl

babaí

dún

priosún

dúnta

Aonad 5 Dul Siar ar Aonaid 1-4

1. Scríobh an focal ceart faoin bpictiúr.

_______________ _______________ _______________ _______________

2. Faigh an focal ceart chun na bearnaí a líonadh.

(a) ____________________ San Nioclás anuas an simléar.

(b) Bhí nead ag an bh__________________ sa gharáiste.

(c) Chuir sí ____________________ siúcra isteach sa tae.

(d) Tá díon _________ ar an teach sin cois farraige.

(e) Cheannaigh m'uncail __________________ criospaí dom sa siopa.

(f) “Ná dúisigh an ________________,” arsa Mamó.

(g) Tháinig fear an phoist le ________________ do Dhaidí.

(h) An bhfuil _______________ ar do bhróga?

(i) Bhí an sagart ____ _____________ sa séipéal.

(j) “_________ siar ar an leaba,” arsa an dochtúir liom.

(k) “Bíonn tú ag caint ___ _________________,” arsa an múinteoir.

(l) Ní ______________________ mé fós!

(m) Bhí ________________ ubh sa phaicéad.

(n) Bhí _______________ sa leabharlann.

(o) “___________________ go cúramach,” arsa an garda.

babaí luigh tháinig spúnóg i gcónaí

paicéad dosaen fáinleog beart ciúnas

ag guí déagóir tuí leathar tiomáin

17

Tháinig

fáinleog

spúnóg

tuí

paicéad

babaí

beart

leathar

ag guíLuigh

i gcónaí

déagóir

dosaen

ciúnas

Tiomáin

fáinne ceathair cairéad leaba


3. Cuir na litreacha seo san ord ceart chun focal a dhéanamh!

(a) treca (A2) c_______________ (b) ngréabá (A1) b_______________

(c) gagé (A1) g_______________ (d) lcgmioha (A3) g_______________

(e) gsúpnó (A4) s_______________ (f) ístcaa (A4) t_______________

(g) inrtae (A2) t_______________ (h) baael (A3) l_______________


ceapaire ceathair neart naprún paráid seacht guigh éad traein ag brú

beart cúpla priosún dúnta ciúin piliúr gliú gliomach bréagán leoraí

h á b r é a g á n e i g

g r e t a n m i u m t l

i e l e o r a í b n h i

u c b r t e a l p ú c ú

g l i o m a c h r m a r

n n o l p t r e i r e i

ú i a t n ú d n o ú s a

r ú b i r t l e s i n h

p i o b e a r t ú l e t

a c g t r a e i n i a a

n a é a d i á r a p r e

c e a p a i r e e r t c

18

eart

éag

púnóg

raein

réagán

liomach

acsaí

eaba

Aonad 6 Focail le ‘ea, ail, án, aoi agus óg’ istigh iontu.


18

19

20

(a) “_____________ an doras le do thoil!” arsa Tomás.

(b) Chuir sí an t-airgead isteach sa ___________________.

(c) Is breá liom an __________________ i mo ghairdín!

(d) “______________________ uachtar reoite dom,” arsaEimear.

(e) Ar _____ __________________ beidh ealaíon ar siúlagainn.

(f) Chuir Máire _____________ bheag isteach sa phram.


ag ligint scíthe ______________________________

duine le caora ______________________________

duilleog ag Naomh Pádraig ________________________

ag taispeáint grá ______________________________

méar ar do lámh ______________________________

19

cupán

cosán

arán

sparán

luascán

oscail

ceangail

ceannaigh

beannaigh

greamaigh

an Aoine

caoineadh

scaoil

aoire

saoire

feadóg

seamróg

bábóg

barróg

ordóg

Oscail

sparán

luascán

Ceannaigh

an Aoine

bábóg

saoire

aoire

seamróg

barróg

ordóg


feadóg aoire cupán sparán scaoil barróg ordóg

(a) a thosaigh Nuair thit caoineadh mé ag mé

_____________________________________________________________.

(b) cosán timpeall Tá scoile na

_____________________________________________________________.

(c) gcnoc aoire an Chonaic mé ar

_____________________________________________________________.

(a) ar__ __ ___________________________

(b) báb__ __ ___________________________

(c) osc__ __ __ ___________________________

(d) seamr__ __ ___________________________

(e) gr__ __ maigh ___________________________




20

aoire barróg cupán feadóg ordóg scaoil sparán

á n

ó g

a i l

ó g

e a

arán

babóg

oscail

seamróg

greamaigh

Nuair a thit me thosaigh mé ag caoineadh

Tá cosán timpeall na scoile

Chonaic mé aoire ar an gcnoc




(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

(a) dún _______________________________________

(b) ceangail _______________________________________

(c) scaoil _______________________________________

(d) díol _______________________________________

(e) maslaigh _______________________________________

21

oscail

scaoil

ceangail

ceannaigh

beannaigh

luascán

ceangail

babóg

arán

feadóg

cupán


caoineadh ordóg barróg bábóg seamróg feadóg aoire saoire sparán cosán

scaoil an Aoine greamaigh beannaigh ceannaigh ceangail oscail luascán arán cupán



(a) bán ________________________ (b) bróg ________________________

(c) daoine ______________________ (d) múscail ______________________

n s p a r á n d é d o s i

l u a s c á n á s o c a e

ú g r e a m a i g h i o r

i h g i a n n a e b s i i

s g l i a g n a e c i r o

e ó h g i a n n a e c e a

a r á r e n i o a n a g g

n m o s c a i l m e ó ó ó

m a f r e l v h t b n r d

i e f e a d ó g á i á r r

l s c u p á n b t l r a o

á c a o i n e a d h a b n


áa nr

s ai o cl

roa i e

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

g bá ób

r og d ó

c a e a g

n l i

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________

22

arán / sparán

aoire / saoire

bábóg / seamróg

oscail

arán

bábóg

oscail

ordóg

aoire

ceangail

Aonad 7 Focail le ‘í, ó, as, úin, aoi agus ia’ istigh iontu.

bó

bóthar

nó

cnó

dó

múin

múinteoir

ag múineadh

an Chéadaoin

an Déardaoin

fia

fiacail

fiaclóir

iasc

ag iascaireacht


22

23

24


(a) ag fanacht socair

_______________________________

(b) ciliméadar

_______________________________

(c) ag foghlaim

_______________________________

(d) agus

_______________________________

(e) di

_______________________________

________________ ________________ ________________

23

mí

míle

cas

casúr

ag casadh

bó múinteoir iasc

ag casadh

míle

ag múineadh

nó

dó


bóthar múin fiaclóir casúr Déardaoin iasc

(a) dom Múin ceacht

_____________________________________________________________.

(b) breithlá mhí Bhí agam seo an caite

_____________________________________________________________.

(c) riamh mé ag Ní iascaireacht raibh

_____________________________________________________________.

(a) _________________

(b) _________________

(c) _________________

(d) _________________

(e) _________________




24

úr cail

bó

teoir

thar daoin

fia cas

múin Déar

bóthar casúr Déardaoin fiaclóir iasc múin

múinteoir

fiacail

Déardaoin

bóthar

casúr

Múin ceacht dom

Bhí breithlá agam a mhí seo caite

Ní raibh mé ag iascaireacht riamh



(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________


iasc

fia

bó

fiacail

cnó

míle

casúr

(a) Tugann sí bainne dúinn____________________________

(b) Tá sí i do bhéal _____________________________

(c) Bambi _____________________________

(d) Snámhann sé _____________________________

(e) 1000 _____________________________

(f) Buaileann tú leis _____________________________

(g) Titeann sí de chrann _____________________________

25

bó

fiacail

fia

iasc

míle

casúr

cnó

nó

bóthar

múin

iasc

cas

dó


(a) Síle ______________________ (b) oscail _______________________

(c) gan stró __________________ (d) feirmeoir ____________________

9. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

16 20 6 1 16 25 24 10 8 13 5 25 2

4 23 9 21 13 2 15 24 13 8 13 24 6 8 10 23


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25



1

___________________________________________________

2

________________________________

3

__________________________________

4

_________________________________________________

26

míle

bó / cnó / dó

fiacail

múinteoir

míle

bóthar

múin

fiacail

casúr

cnó

ag múineadh

fiaclóir ag casadh

an Déardaoin

Aonad 8 Focail le ‘oth, eo, áis agus aid’ istigh iontu.


26

27

28

(a) Tá ____________________ againn ar chúl an ghairdín.

(b) Bhí _________________ ann ar maidin. Bhí sé deacair tiomáint!

(c) Chuir Mamaí an ________________ sa ghlas chun an doras a oscailt.

(d) Is breá liom bagún agus ____________________.

(e) Bíonn _______________ ag mo sheanathair nuair a théann sé ag siúl.

(f) Bhí an bhanaltra ag cabhrú leis an __________________.


ag guí ______________________________

go luath sa lá ______________________________

garáiste ______________________________

duine tinn ______________________________

toradh ______________________________

27

roth

othar

rothar

ag rothaíocht

bothán

ceo

go deo

deoch

eochair

teocht

cáis

páiste

oráiste

cabáiste

pacáiste

maide

maidir

maidin

paidir

Daidí

bothán

ceo

eochair

cabáiste

maide

othar

paidir

maidin

bothán

othar

oráiste


eochair deoch maidir oráiste ceo rothar teocht

(a) na Thit bpacáiste as criospaí an amach

_____________________________________________________________.

(b) dtí siopa Chuaigh go mé rothaíocht an ag

_____________________________________________________________.

(c) maith luch Is cáis le

_____________________________________________________________.

(a) m__ __ __ e _________________________

(b) p__ __ __ te _________________________

(c) c__ __ _________________________

(d) __ __ __ar _________________________

(e) pac__ __ __ te _________________________




28

ceo deoch eochair maidir oráiste rothar teocht

a i d

á i s

e o

o t h

á i s

maide

páiste

ceo

othar

pacáiste

Thit criospaí amach as an bpacáiste

Chuaigh mé ag rothaíocht go dtí an siopa

Is maith le luch cáis




(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

(a) duine sláintiúil _______________________________________

(b) fuacht _______________________________________

(c) masla _______________________________________

(d) duine fásta _______________________________________

(e) oíche _______________________________________

29

othar

teocht

paidir

páiste

maidin

rothar

ceo

daidí

maide

deoch

go deo


Daidí paidir maidin maide maidir pacáiste cabáiste oráiste páiste cáis

teocht eochair deoch go deo ceo bothán ag rothaíocht rothar othar roth



(a) guthán _______________________ (b) bagáiste ________________________

(c) áis __________________________ (d) ag feo __________________________

s é m o e t s i á p l t

a b o t h á n o c a h r

m o g h i l e t o c c i

r o t h a r m e o á e d

r t e r o t d í e i o i

i h ú t r o a o t s b a

a a h h g h e r s t m m

h r e c t f d á i e a í

c h c o e d i i á c i d

o r r e b u a s b á d i

e g d t á c m t a i i a

a p a i d i r e c s n d


r mi id a

d co eh

co

e

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

s áo ir e t

t r o h

h ce o tt

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________

30

bothán

cáis

pacáiste / cabáiste

go deo

maidir

oráiste

deoch

roth

ceo

teocht

Aonad 9 Focail le ‘ai, ú, ua agus éa’ istigh iontu.

caill

cailc

caint

caith

ag caitheamh

cúl

cúlra

dúlra

ag súil

ag súgradh

gual

gualainn

guaillí

gruaig

gruagaire

géar

béar

féar

méar

béarla


30

31

32


(a) ag troid

_______________________________

(b) maol

_______________________________

(c) faigh

_______________________________

(d) balbh

_______________________________

________________ ________________ ________________

31

méar gual ag súgradh

ag súgradh

gruaig

caith

caint


caith béar dúlra gual méar ag súgradh féar

(a) fhaca sa Ní choill béar mé

_____________________________________________________________!

(b) mo Bhearr gruagaire gruaige an chuid

_____________________________________________________________!

(c) faoi Táim foghlaim dúlra ag scoil ar

_____________________________________________________________.

(a) _________________

(b) _________________

(c) _________________

(d) _________________

(e) _________________




32

gradh

caith

ainn aire

cúl sú

gual ra

gruag eamh

ag súgradh béar caith dúlra féar gual méar

cúlra

gualainn

caitheamh

súgradh

gruagaire

Ní fhaca mé béar sa choill

Bhearr an gruagaire mo chuid gruaige

Táim ag foghlaim faoi dúlra ar scoil



(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________


cailc

ag súil

gualainn

béar

méar

béarla

gruaig

(a) Ball coirp _____________________________

(b) ainmhí _____________________________

(c) Scríobhann tú léi _____________________________

(d) teanga _____________________________

(e) Níl tú ag rith. _____________________________

(f) Fásann sí ar do cheann. ___________________________

(g) Ní ordóg é! _____________________________

33

méar

béar

cailc

béarla

ag súil

gruaig

méar

caill

géar

béar

caith

féar

cúl


(a) saor ___________________ (b) ba ___________________________

(c) saint _____________________ (d) smaoineamh ____________________

9. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

18 14 13 6 11 25 6 2 13 8 25 6

4 19 13 2 6 13 8 13 24 6 6 18 2 14 13 24 18


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25



d aú rl

í g l u a

l i

rga é

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

ab lé r a

h c t i a

g g i r au

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________

34

béar

caint

caith

ag caitheamh

gual

béarla

dúlra

caill

cúl

gruaig

dúlra

béarla

guaillí

caith

géar

gruaig


1. Scríobh abairt leis na focail seo.

Mar Shampla: Níl aon airgead agam. Tá éan sa chrann.

(a) scaoil______________________________________________________

scoil _____________________________________________________

(b) dó ____________________________________________________

do _____________________________________________________

(c) an mhí ____________________________________________________

ainmhí ____________________________________________________

(d) cas _______________________________________________________

cos________________________________________________________

(e) féar________________________________________________________

fear _______________________________________________________

2. Cuir na focail seo san uimhir iolra.

(a) an fheadóg _______________ (b) an bharróg ________________

(c) an ordóg ________________ (d) an bhábóg ________________

(e) an cupán ________________ (f) an sparán ________________

(g) an bothán ________________ (h) an cosán ________________

(i) an t-oráiste ________________ (j) an pacáiste ________________

Uatha Iolra Uatha Iolra

35

na feadóga

na hordóga

na cupáin

na botháin

na h-oráistí

na barróga

na bábóga

na sparáin

na cosáin

na pacáistí


2. Cé mé féin?

(a) Is ainmhí ar an bhfeirm mé. Tugaim bainne duit!

_______________________________________________________________

(b) Tugaim aire dod’ fhiacla.

_______________________________________________________________

(c) Is tusa mo mhac nó m'iníon. Tugaim aire duit.

_______________________________________________________________

(d) Oibrím ar scoil. Tugaim obair duit!

_______________________________________________________________

(e) Tugaim aire do chaora. Tá maide agam.

______________________________________________________________

(f) Is ainmhí mé. Cónaím faoin tuath. Bhí scannán déanta mar gheall orm.

_______________________________________________________________

4. An féidir leat focal beag a fheiceáil ins na focail seo? Scríobh amach iad.

(a) pacáiste ________________ (b) saoire ________________

(c) teocht ________________ (d) Béarla ________________

(e) cosán ________________ (f) fiaclóir ________________

(g) barróg ________________ (h) bóthar ________________

(i) casúr ________________ (j) ceannaigh ________________

36

bó

fiaclóir

máthair

múinteoir

aoire

fia

cáis

teo / ocht / te

cos

barr / óg

cas / sú

aoire

béar

fia

bó / thar / ar

ceann

Aonad 11 Focail le ‘ua, ói, am, mh, ll agus rr’ istigh iontu.


32

35

36

(a) Tá cónaí orm faoin __________________________.

(b) Tá sé deacair éirí ón leaba ar _______ ________________!

(c) Phioc mé __________________ sa ghairdín.

(d) Cheannaigh Daidí _____________ do Mham ar Lá Vailintín.

(e) “Cén t-________ é?” arsa Mamaí.

(f) “Abair _______________ dom,” arsa Daideo.


boladh deas ____________________________

duine gan chiall ____________________________

ag codladh ____________________________

fear mór féasóige ____________________________

capall óg ____________________________

37

go luath

tuath

an Luan

ag luascadh

luas

nóinín

nóiméad

an Nollaig

mí na Nollag

Daidí na

Nollag

am

amadán

cumhrán

amhrán

lá amháin

Geimhreadh

ag geimhriú

an t-earrach

searrach

Lá 'le Bríde

tuath

an Luan

nóinín

cumhrán

am

amhrán

cumhrán

amadán

ag geimhriú

Daidí na Nollag

searrach


cumhrán luas nóiméad tuath am geimhreadh searrach

(a) chloig nóiméad a uair Cé in mhéad

_____________________________________________________________?

(b) ag Tá ghráinneog geimhriú an

_____________________________________________________________.

(c) luascadh ar Ná chathaoir bí ag do

_____________________________________________________________.

(a) l __ __ s ___________________________

(b) No__ __ aig ___________________________

(c) ea __ __ ach ___________________________

(d) cu__ __ rán ___________________________

(e) t __ __ th ___________________________




38

am cumhrán geimhreadh luas nóiméad searrach tuath

u a

l l

r r

m h

u a

luas

Nollaig

earrach

cumhrán

tuath

Cé mhéad nóiméad in uair a chloig

Tá an ghráinneog ag geimhriú

Ná bí ag luascadh ar do chathaoir




(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

(a) déanach _______________________________________

(b) cathair _______________________________________

(c) Samhradh _______________________________________

(d) Lá 'le Pádraig _______________________________________

(e) ag dúiseacht _______________________________________

39

luath

tuath

Geimhreadh

Lá ‘le Bríde

ag geimhriú

luas

amadán

luan

nóinín

tuath

amhrán


Lá le Bríde an t-earrach searrach ag geimhriú geimhreadh lá amháin an t-amhrán cumhrán am amadán Daidí na Nollag Mí na Nollag

nóiméad nóinín an Nollaig luas ag luascadh an Luan tuath go luath



(a) fuath ________________________ (b) coinín ________________________

(c) bodhrán ______________________ (d) bacach _______________________

l á l e b r í d e b u l t lh c a r t h m a t n a á m uc u n ó i m é a d s d a h aa m t a n l u a n f á m d sr h a g l u a s c a d h a hr r m u h t a u l o g á e ca á a n n o l l a i g i r ae n d i l d a é m i ó n h rt c á t h e n í n i ó n m rn e n n á r h m a t n a i aa g g e i m h r i ú r á e ed a i d í n a n o l l a g sd r h m g a l l o n a n í ma g t u a t h p u i l r e s


la us

N l il g oa

e rc s ra a h

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

ha ut t

é mi n ó a d

L a u n

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________

40

tuath

cumhrán / amadán

nóinín

an t-earrach

luas

tuath

Nollaig

nóiméad

searrach

Luan

Aonad 12 Focail le ‘áir, éa, úr, áil agus ei’ istigh iontu.


38

39

40


(a) ag siúl

_______________________________

(b) deartháir

_______________________________

(c) ag caoineadh

_______________________________

(d) deirfiúr

_______________________________

(e) i d’aonar

_______________________________

(f) nocht

_______________________________

________________ ________________ ________________

41

páirc

páirt

páirtí

ag gáire

deartháir

Lá ’le Pádraig

gléasta

féasta

deirfiúr

piliúr

cáil

ar fáil

fáilte

bácáil

fuáil

ag eitilt

eilifint

cleite

eitleog

seit

deirfiúr eilifint cleite

ag eitilt

deirfiúr

ag gáire

deartháir

páirtí

gléasta


páirc fáilte bácáil eitleog gáire deirfiúr cáil

(a) an gáire Thosaigh leanbh ag

_____________________________________________________________.

(b) faoi cheann Chuir piliúr sí mo

_____________________________________________________________.

(c) trom an Níl cleite!

_____________________________________________________________!

(a) _________________

(b) _________________

(c) _________________

(d) _________________

(e) _________________




42

féas leog

fáil te

eit iúr

ta pil

ta gléas

bácáil cáil deirfiúr eitleog fáilte gáire páirc

gléasta

piliúr

féasta

eitleog

fáilte

Thosaigh an leanbh ag gáire

Chuir sí piliúr faoi mo cheann

Níl an cleite trom



(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________


deartháir

páirc

piliúr

bácáil

cáil

eitleog

seit

(a) cócaireacht ____________________________

(b) rince _____________________________

(c) duine sa chlann _____________________________

(d) bréagán _____________________________

(e) cúisín _____________________________

(f) gort _____________________________

(g) clú _____________________________

43

bácáil

seit

deartháir

eitleog

piliúr

páirc

cáil

páirc

piliúr

cáil

seit

féasta

páirt


(a) náire ______________________ (b) leite _______________________

(c) spideog ___________________ (d) cniotáil ____________________

9. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

7 3 24 2 9 15 19 13 5 9 13 8 3 24 6

15 3 24 6 9 1 8 6 1 24 9 1 5 1 24 9


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25



1

____________________________

2

____________________________

3

____________________________

4

____________________________

5

____________________________

6

____________________________

44

gáire

eitleog

cleite

bácáil

páirt

fáilte

féasta

cleite

cáil

seit

piliúr ar fáil

eilifint fáilte

cleite deirfiúr

Aonad 13 Focail le ‘each, bh, eoil agus ái’ istigh iontu.

beach

sneachta

neacht

leacht

ag teacht

ag tabhairt

ag labhairt

cabhair

gabha

gabhar

feoil

bád seoil

bosca ceoil

uaineoil

mairteoil

áit

báite

sáite

ráite

cráite


42

43

44

(a) Chonaic mé _____ _______________ amuigh ar an bhfarraige.

(b) Thit a lán báistí agus bhí mé _______________ sa chré!

(c) Díolann an búistéir __________________ agus

___________________.

(d) Tháinig an _________________ agus chuir sé crú ar an gcapall.

(e) Tá Daidí na Nollag _____ ____________________.

(f) Tá an bosca seo trom. Tá ______________ ag teastáil uaim.


iníon mo dheirféar ______________________________

feoil as bó ______________________________

faoi bhrón ______________________________

uirlis ceoil ______________________________

ainmhí _____________________________

45

bád seoil

sáite

uaineoil

mairteoil

gabha

ag teacht

cabhair

neacht

mairteoil

cráite

bosca ceoil

gabhar


beach feoil ráite cabhair neacht gabha sneachta

(a) leacht sa mór Tá reilig

_____________________________________________________________.

(b) bosca Seinn dom an ceoil

_____________________________________________________________.

(c) agat sé ráite Tá

_____________________________________________________________!

(a) b__ __ __ e _________________________

(b) b__ __ __ __ _________________________

(c) ga__ __ ar _________________________

(d) f __ __ __ __ _________________________

(e) cr__ __ __ e _________________________




46

beach cabhair feoil gabha neacht ráite sneachta

á i t

e a c h

b h

e o i l

á i t

báite

beach

gabhar

feoil

cráilte

Tá leacht mór sa reilig

Seinn an bosca ceoil dom

Tá sé ráite agat




(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

(a) ag imeacht _______________________________________

(b) balbh _______________________________________

(c) nia _______________________________________

(d) ag tógáil _______________________________________

(e) glasraí _______________________________________

47

ag teacht

ag labhairt

neacht

ag tabhairt

feoil

ráite gabha beach

sneachta cabhair sáite


cráite ráite sáite báite mairteoil uaineoil bosca ceoil bád seoil feoil áit gabha gabhar beach cabhair ag labhairt

ag tabhairt neacht leacht sneachta ag teacht



(a) ceacht _______________________ (b) labhair ________________________

(c) muiceoil ______________________ (d) teach __________________________

m g l i o e c a c s o b ó é

a a g l a b h a i r t á s r

i b t r i a h b a t g a n o

r h h a g t e a c h t i e b

t a c s é t h o m á l l a e

e r a d e a f f e o i l c a

o a e u t h c a e l o e h c

i h n b u i m n s o e t t h

l b é i t e t i á b s i a r

c a b h a i r d i t d á m ú

á g a i n r e e t i á r s s

u a i n e o i l e á b c g t

10. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

18 13 4 21 13 2 6 1 13 8 21 9 4 1 13 8 21

5 3 24 9 1 14 13 24 10 1 22 24 6 3 24 9

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25


48

neacht cabhair

mairteoil beach

gabhar leacht beach

sáite uaineoil áit

Aonad 14 Focail le ‘áir, bh, d'fh agus eas’ istigh iontu.

dáiríre

Eanáir

go h-áirithe

in áirithe

náire

eas

teas

deas

cleas

easpag

cneasta


46

47

48


(a) tháinig

_______________________________

(b) ag magadh

_______________________________

(c) fuacht

_______________________________

(d) gránna

_______________________________

(e) bród

_______________________________

(f) d’imigh

_______________________________

________________ ________________ ________________

49

Feabhra

leabhar

faobhar

abhainn

babhla

d'fhág

d'fhan

d'fhás

d'fhill

d'fhéach

leabhar babhla abhainn

d’fhág

dáiríre

teas

deas

náire

d’fhill


dáiríre abhainn faobhar teas cneasta babhla leabhar

(a) bord bhialann Chuir in Daidí sa áirithe

_____________________________________________________________.

(b) agam mí Tá i breithlá Feabhra

_____________________________________________________________.

(c) maith scian Níl ar faobhar an sin

_____________________________________________________________.

(a) _________________

(b) _________________

(c) _________________

(d) _________________

(e) _________________




50

pag ra

ainn dáir

e eas

íre náir

Feabh abh

náire

easpag

Feabhra

abhainn

dáiríre

Chuir Daidí bord in áirithe sa bhialann

Tá breithlá agam i mí Feabhra

Níl faobhar maith ar an scian sin

abhainn babhla cneasta dáiríre faobhar leabhar teas



(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________


Eanáir

Feabhra

d'fhill

easpag

eas

leabhar

babhla

(a) mias _____________________________

(b) tháinig ar ais _____________________________

(c) sagart _____________________________

(d) an chéad mhí _____________________________

(e) Léann tú é. _____________________________

(f) an dara mhí ___________________________

(g) uisce ag titim _____________________________

51

babhla

d’fhill

easpag

Eanáir

leabhar

Feabhra

eas

d’fheach

abhainn

náire

d’fhan

eas

cleas


(a) daor _______________________ (b) leas ___________________________

(c) gabhar _____________________ (d) laoch _________________________




1

____________________________

2

____________________________

3

____________________________

4

____________________________

5

____________________________

6

____________________________

á dí i re r

s t a ec n

a

g pe s a a

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

h bl e ar a

s l ca e

e n iá r

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________

52

faobhar deas / cleas / leas

faobhar / leabhar d’fhéach

dáiríre cneasta easpag

leabhar cleas náire

babhla dáiríre

leabhar abhainn

easpag cleas



_______________ _______________ _______________ _______________


(a) Chuaigh Mamó go Corcaigh ar an mbus ach _______________ sí ar an traein.

(b) Tá cónaí ar mo mhúinteoir faoin _________________.

(c) _________________ an nóinín sa ghairdín.

(d) Bíonn an frog _____ _________________________.

(e) Tá ______________________ ag rith sa pháirc.

(f) _______________________ romhat anseo!

(g) ______ ________________ bhí mé ag rince seite.

(h) Bhí an fear ________________ mar Dhaidí na Nollag!

(i) Chan sí ___________________ ar scoil.

(j) Bhí an múinteoir ar scoil ____ _________________ ar maidin.

(k) Bhí _____________________ sa sorcas aréir.

(l) Seinn an ________________ ________________ dom!

(m) Fadó scríobh daoine le ____________________.

(n) Bhí _____________________ ag eitilt sa pháirc.

(o) Ar ____ ____________________ bhí mé ag bácáil.

d'fhill searrach fáilte tuath lá amháin

d'fhás ag geimhriú amhrán eilifint cleite

gléasta go luath an Luan bosca ceoil beach

53

searrach cleite sneachta bosca ceoil

d’fhill

tuath

D’fhásag geimhriú

searrach

Fáilte

Lá amháin

gléasta

amhrán

go luath

eilifintbosca ceoil

cleitebeach

an Luan



(a) ínnnió (A11) n_______________ (b) lefio (A13) f_______________

(c) seat (A14) t_______________ (d) bblhaa (A14) b_______________

(e) áfilu (A12) f_______________ (f) tlecah (A13) l_______________

(g) slau (A11) l_______________ (h) rtácie (A13) c_______________


ag luascadh féasta sáite feoil abhainn dáiríre sneachta gabha beach áit leabhar d'fhill eas

ag geimhriú páirt piliúr nóiméad deirfiúr cleite seit

g a g g e i m h r i ú m

a i s t o r c l e i t e

b d e i r f i ú r u a t

h a i n r ú i l i p t i

a é t u d e r u i l h á

n m e r f p á i r t c s

n i r a h b a e l r a a

i ó u c i á i l b m e t

a n a n l r e h i l n s

h e a s l u i l p o s a

b t i á d á i r í r e é

a g l u a s c a d h o f

54

óinín

eas

uáil

uas

eoil

abhla

eacht

ráite

Aonad 16 Focail le ‘mh, d, éi agus ia’ istigh iontu.


50

51

52

(a) __________________ na bliana seo caite chuaigh mé goMeiriceá.

(b) ____________________ na caora agus titfidh tú a chodladh!

(c) ____________________ Daideo leis an ráidió.

(d) _____________________ Mamaí scéal dom sa leaba aréir.

(e) “An bhfuil gach duine ________________?” arsa an múinteoir.

(f) Thit ______________________ amach as an mbabhla!


ullamh ______________________________

miotal láidir ______________________________

rudaí seanda ______________________________

11ú mí ______________________________

féile ______________________________

55

Samhain

cuimhin

domhan

comhair

Fómhar

léigh

réidh

téigh

rud éigin

éigse

iasc

iarann

iarsma

iarla

iarta

d'éist

d'éirigh

d'imigh

d'ith

d'inis

Fómhar

Comhair

D’éist

D’inis

réidh

iasc

réidh

iarann

iarsma

Samhain

éigse


éigse cuimhin domhan Samhain Fómhar léigh téigh

(a) liom chéad Ní cuimhin mo bhreithlá

_____________________________________________________________!

(b) pancóga maidin D'ith ar mé

_____________________________________________________________.

(c) “anois a Téigh chodladh,” Daidí arsa

_____________________________________________________________.

(a) Fó __ __ ar ___________________________

(b) r__ __ dh ___________________________

(c) do __ __ an ___________________________

(d) __ __ gse ___________________________

(e) __ __ rsma ___________________________




56

cuimhin domhan éigse Fómhar léigh Samhain téigh

m h

é i

m h

é i

í a

Fómhar

réidh

domhan

éigse

íarsma

Ní cuimhin liom mo chéad bhreithlá

D’ith mé pancóga ar maidin

“Téigh a chodladh anois,” arsa Daidí




(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

(a) dearmad _______________________________________

(b) rud nua _______________________________________

(c) chonaic _______________________________________

(d) tháinig _______________________________________

(e) d’ól _______________________________________

57

cuimhin

iarsma

d’éist

d’imigh

d’ith

éigse

domhan

iarta

d’inis

téigh

d’eist


iarta iarsma iarann iasc éigse rud éigin téighréidh léigh an t-iarla d'inis d'ith d'imigh d'éirighd'éist Fómhar comhair domhan cuimhin Samhain



(a) crann ________________________ (b) cith ________________________

(c) cór __________________________ (d) cré _________________________

s t é a m o l p r t e á c úe é a n t i a r t a s n u aa i n t o l t e r i g u i nm g i i b n u i s h i m m ts h g a o i l h g i é l h ir r i s e a d i t h r n i aa a é c f g m s i n i d n ri h d t s i é d r e a n m at m u ó d é i r i g h i l nn ó r é i d h n a h m o d na f a n t i a r l a o b p lú s a m h a i n p e c d i l


d ri é h

r cm oi h a

n dm o a h

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

g éht i

s éi

g e

a r l i a

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________58

domhan

Fómhar

réidh comhair domhan

téigh éigse iarla

d’ith

téigh

Aonad 17 Focail le ‘mh, chán, a agus bh’ istigh iontu.


54

55

56


(a) geimhreadh

_______________________________

(b) tanaí

_______________________________

(c) seanfhear

_______________________________

(d) cogadh

_______________________________

(e) capall ráis

_______________________________

(f) milis

_______________________________

________________ ________________ ________________

59

Samhradh

damhsa

ramhar

cleamhnas

OícheShamhna

síochán

suíochán

mothúchán

maisiúchán

foilsiúchán

ainm

ainmhí

airgead

aer

asal

balbh

leanbh

tarbh

banbh

searbh

damhsa maisiúchán asal

Samhradh

ramhar

leanbh

síochán

asal

searbh


ramhar damhsa tarbh maisiúchán suíochán banbh foilsiúchán

(a) mo an Thit as phóca t-airgead

_____________________________________________________________.

(b) nach liom Tá mothúchán maith cúpla

_____________________________________________________________!

(c) searbh Bíonn fhírinne an

_____________________________________________________________!

(a) _________________

(b) _________________

(c) _________________

(d) _________________

(e) _________________




cleamh gead

as bh

air al

ain mhí

lean nas

60

banbh damhsa foilsiúchán maisiúchán ramhar

suíochán tarbh

asal

airgead

cleamhnas

ainmhí

leanbh

Thit an t-airgead as mo phóca

Tá cúpla mothúchán nach maith liom

Bíonn an fhírinne searbh



(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________


suíochán

damhsa

banbh

tarbh

balbh

asal

Samhradh

(a) séasúr ____________________________

(b) ainmhí láidir _____________________________

(c) cathaoir _____________________________

(d) muc óg _____________________________

(e) rince _____________________________

(f) gan chaint _____________________________

(g) cosúil le searrach _____________________________

61

Samhradh

tarbh

suíochán

banbh

damhsa

banbh

asal

foilsiúchán

searbh

síochán

cleamhnas

banbh

balbh


(a) garbh ______________________ (b) saor ________________________

(c) amadán _____________________ (d) gabhar ______________________

9. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

4 13 10 4 21 2 13 16 21 13 2 13 5 13 6

9 13 2 4 21 13 24 10 16 5 1 13 2 4 21


1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25



n i mc i ú as á h

n a ce l a ms h

b nl ah e

(a) ___________________ (b) ____________________ (c) __________________

r ma ah r

h s mr d ha a

í h os c á

n

(d) ___________________ (e) ____________________ (f) __________________

62

tarbh

siúochán

aer

ramhar

banbh ramhar asal

tarbh ainm searbh

maisiúchán cleamhnas leanbh

ramhar Samhradh síochán

Aonad 18 Focail le ‘nn, rr, ll agus iú’ istigh iontu.

tinneas

cruinneas

binneas

cruinneog

fuinneog

carraig

tarraing

gearrcach

giorria

farraige

bollóg

camall

braillín

aill

buachaill

pleisiúr

seisiún

diúltach

reiligiún

stáisiún


58

59

60

(a) Bhí _________________________ cinn orm inné.

(b) Tá _________________ agus éan sa chrann.

(c) Tá __________________ i bhfad níos mó ná coinín.

(d) “Ceannaigh _______________ aráin dom,” arsa Mamó.

(e) Bhí _________________ ceoil ar siúl sa halla.

(f) Bhí Daidí ag an ______________________ traenach.


ainmhí sa fhásach _____________________________

taitneamh _____________________________

creideamh _____________________________

fear óg _____________________________

cloch mhór _____________________________

63

tinneas

gearrcach

giorria

bollóg

seisiún

stáisiún

camall

pleisiúr

reiligiún

buachaill

carraig


binneas cruinneas aill reiligiún stáisiún tinneas fuinneog

(a) dom Tarraing le na thoil do dallóga

_____________________________________________________________.

(b) “bí Ná diúltach,” Mamaí arsa

_____________________________________________________________.

(c) “ agus talamh Tá t-aer an an titim ag,” arsa Phrompa Cearc an

_____________________________________________________________.

(a) crui __ __ eog _________________________

(b) ta __ __ aing _________________________

(c) buachai __ __ _________________________

(d) pleis __ __ r _________________________

(e) bo__ __ óg _________________________




64

aill binneas cruinneas fuinneog reiligiún stáisiún tinneas

n n

r r

l l

i ú

l l

cruinneog

tarraing

buachaill

pleisiúr

bollóg

Tarraing na dallóga dom le do thoil

“Ná bí diúltach,” arsa Mamaí

“Tá an t-aer agus an talamh ag titim,” arsa Cearc an Phrompa




(a) _____________________ (b) ______________________ (c) ____________________

(d)______________________ (e) ______________________ (f) ____________________

(a) sláintiúil _______________________________________

(b) doras _______________________________________

(c) brúigh _______________________________________

(d) cailín _______________________________________

(e) dearfach _______________________________________

65

tinneas

fuinneog

tarraing

buachaill

diúltach

bollóg

aill

carraig

binneas

farraige

pleisiúr


stáisiún reiligiún diúltach seisiún pleisiúr buachaill braillínaill camall bollóg carraig farraige giorria gearrcachtarraing fuinneog cruinneog binneas cruinneas tinneas



(a) duilleog ______________________ (b) marcach ________________________

(c) fia __________________________ (d) tamall __________________________

10. Bris an cód.

(a) _____________________ (b) _____________________ (c) _____________________

(d) _____________________ (e) _____________________ (f) _____________________

4 22 6 6 23 18 8 13 16 13 6 6 5 1 24 5 24 25 10

8 13 2 2 13 24 18 7 6 1 24 5 24 25 2 4 2 3 24 6 6 20 10

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25


p l e i s i ú r l l i a se a c h c a c r r a e g ct c a r r a i g f r e a rh f u i n n e o g á l n uc g n i a r r a t s l ú ia ó b i n n e a s g i i nt l i a i r r o i g a g nl l f a r r a i g e h i eú o b n m l l a m a c l oi b n í l l i á r b a i gd s e i s i ú n t í u e ms t á i s i ú n o p b r ác r u i n n e a s i u p lv e r u i n s a e n n i t

66

fuinneog

giorria

diúltach

camall

bollóg

carraig

camall

pleisiúr

seisiún

braillín




(a) domhan ____________________________________________________

donn ______________________________________________________

(b) comhair ___________________________________________________

cór _____________________________________________________

(c) téigh _____________________________________________________

tae _______________________________________________________

2. Cé mé féin?

(a) Is ainmhí ar an bhfeirm mé. Tá cros ar mo dhroim.

______________________________________________________________

(b) Cónaím san uisce. Táim an-mhaith ag snámh!

______________________________________________________________

(c) Tá mé an-óg. Is maith liom péist.

______________________________________________________________

(d) Is ainmhí mé. Is maith liom an teas.

______________________________________________________________

(e) Is duine mé. Is mac mé!

______________________________________________________________

(f) Is ainmhí mé. Bíonn fearg orm. Ní maith liom an dath dearg.

______________________________________________________________

67

asal

iasc

gearrcach

camall

buachaill

tarbh



(a) suíochán _____________________ (b) ainmhí _____________________

(b) asal _____________________ (d) tarbh _____________________

(e) leanbh _____________________ (f) tinneas _____________________

(g) léigh _____________________ (h) airgead _____________________

(i) reiligiún _____________________ (j) carraig _____________________


_______________ _______________ _______________ _______________

68

suí an mhí / ainm

as tar

lean tinn

léi air

reilig carr

moncaí giorria asal camall



_______________ _______________ _______________ _______________


(a) Chuir sí an t-airgead isteach sa ____________________.

(b) Is breá liom cabáiste agus __________________.

(c) Thit ___________________ amach as mo bhéal.

(d) Is ________________________ é mo dheirfiúr.

(e) Is __________________ mé!

(f) Chuir Máire _________________ sa phram.

(g) Is breá linn na laethanta ____________________.

(h) ________________________ go cúramach ar an mbóthar.

(i) Tá an ___________________ ag múineadh.

(j) “__________________,” arsa an múinteoir.

(k) ________________________ é le gliú.

(l) Tá dath _____________ ar mo gheansaí.

(m) Thit sí agus thosaigh sí __________ _____________________________.

(n) Tá ___________________ ag fás sa ghairdín.

(o) Tá ___________________ ar mo mhéar.

bagún bábóg fiacail tiomáin ciúnas

saoire sparán múinteoir féar dearg

páiste greamaigh ag caoineadh déagóir fáinne

69

beár fia feadóg aoire

sparánbagún

fiacail

déagóir

páiste

bábóg

saoire

Tiomáin

múinteoir

Ciúnas

Greamaigh

dearg

féarfáinne

ag caoineadh



(a) npácu (A6) c_______________ (b) gguira (A9) g_______________

(c) rgéab (A1) b_______________ (d) lsocai (A6) s_______________

(e) rbhaót (A7) b_______________ (f) decoh (A8) d_______________

(g) úlpca (A4) c_______________ (h) pace (A3) c_______________


Déardaoin ciúin leathar dosaen géag tacsaí siúcracabáiste eochair fia iomáint míle dún spúnóg

tiomáin piliúr luigh fáinleog guigh cónaí

c m í l e í a s c a t d

i t r g o e l n i á f é

ú d i u h e r i o l i a

i ú r i c ó n a í b a r

n n u g e a d m n o l d

e a i h u i l r i h r a

a r e r h n s d á g i o

s c r ú i l i p m i a i

o ú s p ú n ó g o u h n

d i o m á i n t i l c á

e s c a b á i s t e o s

g é a g i r a h t a e l

70

cupán ruaig

bréag caoil

óthar eoch

úpla eap




(a) tuath ____________________________________________________

tua ______________________________________________________

(b) cumhrán ___________________________________________________

cuarán ____________________________________________________

(c) leabhar ___________________________________________________

labhair ___________________________________________________

2. Cuir na focail seo san uimhir iolra.

(a) an nóinín ________________ (b) an t-amhrán ________________

(c) an t-amadán ________________ (d) an eitleog ________________

(e) an eilifint ________________ (f) an gabhar ________________

(g) an leabhar ________________ (h) an leanbh ________________

Uatha Iolra Uatha Iolra

71

na nóiníní na h-amhráin

na h-amadáin na h-eitleoga

na h-eilifintí na gabhair

na leabhair na leanaí


(a) ag luascadh __________________ (b) amadán __________________

(b) searrach __________________ (d) ag teacht __________________

(e) ag eitilt __________________ (f) gabhar __________________

(g) easpag __________________ (h) nóiméad __________________

(i) tuath __________________ (j) cleite __________________


3. Cé mé féin?

(a) Bím ag obair le capaill.

______________________________________________________________

(b) Is capall óg mé.

______________________________________________________________

(c) Is ainmhí mór mé. Tá dath liath orm.

______________________________________________________________

(d) Tá deartháir agam. Is cailín mé.

______________________________________________________________

(e) Tá deirfiúr agam. Is buachaill mé.

______________________________________________________________

(f) Tá uncail agus aintín agam.

______________________________________________________________

72

gabha

searrach

eilifint

deirfiúr

buachaill

neacht

luas am / dan

ach / earra ach / ocht / te / each

eitil gabha / ar

eas / as / easpa nó / méad / im

tua eite / leite

73

Aonad 1 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 2 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 3 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Scríobh na h-abairtí deachtaithe anseo thíos.

74

Aonad 4 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 6 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 7 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________


75

Aonad 8 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 9 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 11 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________


76

Aonad 12 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 13 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 14 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________


77

Aonad 16 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 17 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________

Aonad 18 1. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________2. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________3. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________4. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________5. ____________________________________________________________________ ____________________________________________________________________


Aonad 1 Seachtain 1 Aonad 1 Seachtain 2 Aonad 2 Seachtain 1

1

2

3

4

5

6

7

8

X X X

Scór: Scór: Scór:


1

2

3

4

5

6

7

8

X X X


78

Síniú an oide:________________ Síniú tuismitheora/caomhnóra:_________________

Na Trialacha

9

10

9

10

79


1

2

3

4

5

6

7

8

X X X



1

2

3

4

5

6

7

8

X X X



Na Trialacha

9

10

9

10

80


1

2

3

4

5

6

7

8

X X X



1

2

3

4

5

6

7

8

X X X



Na Trialacha

9

10

9

10

81


1

2

3

4

5

6

7

8

X X X



1

2

3

4

5

6

7

8

X X X



Na Trialacha

9

10

9

10

82


1

2

3

4

5

6

7

8

X X X



1

2

3

4

5

6

7

8

X X X



Na Trialacha

9

10

9

10

Tuarascáil ar dhul chun cinn Ainm an dalta:_______________ Rang:________________

8. 9. 10.

7.6.5.4.3.2.1.

Seachtain 1

Seachtain 2

Seachtain 3

Seachtain 4

Seachtain 5

Seachtain 6

Seachtain 7

Seachtain 8Seachtain 9

Seachtain 10

Seachtain 11

Seachtain 12

Seachtain 13

Seachtain 14

Seachtain 15

Seachtain 16

Seachtain 17

Seachtain 18

Seachtain 19

Seachtain 20

Seachtain 21

Seachtain 22

Seachtain 23

Seachtain 24

Seachtain 25

Seachtain 26

Seachtain 27

Seachtain 28

Seachtain 29Seachtain 30

Dathaigh spás amháin do gach lítriú ceart i ngach triail sheachtaine

Deán iarracht do sprioc a bhaint amach gach seachtain!

83

innéacs · 2020. 11. 23. · scríobh na focail seo in ord aibítreach. 4. cuir isteach na...

Documents