infrastruktura procesów logistycznych

Infrastruktura procesów logistycznych

dr Wojciech M. BANASIEWICZ

Infrastruktura procesów logistycznych

przegląd definicji

Środki techniczne stosowane (wykorzystywane) w procesach fizycznego przepływu produktów a także w procesach informacyjnych logistyki oraz sposoby ich użycia a także systemy ich wykorzystania tworzą swego rodzaju infrastrukturę procesów logistycznych.

Na podstawie: Cz. Skowronek, Zdz. Sarjusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, 1999, s.63

Infrastruktura procesów logistycznychprzegląd definicji

W procesach logistycznych jest zaangażowany znaczny majątek trwały, a także za-soby osobowe. Występują zjawiska substytucji tych czynników. Wyższy poziom me-chanizacji i automatyzacji procesów transportowych manipulacyjnych itp. (co wiąże się z dużymi nakładami kapitałowymi) umożliwia wzrost wydajności pracy i redukcję zatrudnienia. Z tego choćby wynika konieczność

rozpatrywania infrastruktury procesów logistycznych rozpatrywania infrastruktury procesów logistycznych jako systemu techniczno-organizacyjnego, jako systemu techniczno-organizacyjnego,

którego podstawowym kryterium którego podstawowym kryterium optymalizacji powinna optymalizacji powinna

być minimalizacja kosztów logistyki być minimalizacja kosztów logistyki przy zapewnieniu sprawnościprzy zapewnieniu sprawności

i niezawodności procesów logistycznych.i niezawodności procesów logistycznych.


Pojęcie procesu nie jest jednoznaczne. Inne znaczenia ma dla przedstawicieli

różnych dyscyplin naukowych

Cechą wspólną różnych interpretacji jest następstwo pewnych zdarzeń i do niego się odwołujemy przy formułowaniu definicji procesu

– procesu biznesowego

PROCES PROCES to sekwencja lub częściowoto sekwencja lub częściowouporządkowany zbiór powiązanych uporządkowany zbiór powiązanych ze sobą działań zintegrowanych przez:ze sobą działań zintegrowanych przez:• czas,czas,• koszty,koszty,• łączną ocenę wykonaniałączną ocenę wykonaniai realizowanych, aby osiągnąći realizowanych, aby osiągnąćokreślony cel organizacji.określony cel organizacji.


Prawidłowe określenie procesu wymaga: wskazanie kto zarządza procesem; określenie, co jest niezbędne do jego zapoczątkowania; określenie pożądanych lub oczekiwanych wyników końcowych; wskazanie jednostek, które mają być odbiorcami wyników (adresatami

efektów); identyfikacja czynników mogących stymulować względnie utrudniać

realizację; przyporządkowanie niezbędnych wykonawców i środków do realizacji; przyporządkowanie uprawnień do kontrolowania i sterowania przebiegiem

procesu; przemyślenia ewentualnych działań umożliwiających odpowiednią reakcję

na nieplanowane odchylenia.S. Krawczyk, Logistyka w zarządzaniu marketingiem, AE, Wrocław, 1998.


Podział procesu na segmenty odpowiedzialności

X B A C Y

A - menedżer ma możliwość planowania i sterowania tym elementem procesu,

B i C – odpowiadają fragmentom procesu, które są realizowane u bezpośrednich partnerów A.

X i Y – obejmują fragmenty całego procesu, które nie mają bezpośredniego kontaktu z A, ale powinny dysponować informacjami o procesach we wszystkich segmentach


ŚRODOWISKO PROCESU tworzy zbiorowość biernych i aktywnych, stymulujących lub utrudniających, podmio-tów, których istnienie i specyficzne własności musimy uwzględniać w planowaniu i realizacji procesu.

INFRASTRUKTURĘ PROCESU określają wyróżnione w środowisku podmioty zaangażowane w ten proces, wy-korzystywane obiekty oraz relacje między podmiotami a obiektami.


Ze względu na zakres odpowiedzialności za proces będziemy wyróżniać:

infrastrukturęwewnętrzną

infrastrukturęzewnętrzną

procesu zrealizowanego w segmencie

Tworzą wszystkie obiekty wraz z rela- cjami między nimi, podlegające mene-dżerowi zarządzającemu procesem.

Tworzą obiekty uczestniczące w wyróżnionym procesie ogólnym, lecz nie podlegające menedżerowizarządzającemu procesem


KOORDYNACJA PROCESÓWto

aktywności prowadzącedo

w trakcie wykonywania działań objętych procesami.

określenia zasad korzystania ze

wspólnych zasobów

określenia zasad korzystania ze

wspólnych zasobów

ustalenia pożądanych

relacji czasowych

ustalenia pożądanych

relacji czasowych

uzyskania jaknajwyższej

zgodności celów

uzyskania jaknajwyższej

zgodności celów

Logistyka obejmuje planowanie koordynację i sterowanie, zarówno w aspekcie czasu jak i przestrzeni, przebiegiem procesów realnych, których organizacja jest uczestnikiem, w celu efektywnego osiągania celów tej organizacji.

Wymienione aktywności dotyczą w szczególności przestrzennego i czasowego rozmieszczenia, stanu, przepływudóbr będących składowymi tych procesów, a więc ludzi, dóbr materialnych, informacji i środków finansowych.



W przypadku gdy organizacją jest przedsiębiorstwo produkcyjne, logistyka obejmuje planowanie, koordynację i ste-rowanie przepływami materiałów (surowców, części) i produk-tów (półproduktów i produktów finalnych) oraz przepływami informacji od dostawców do przedsiębiorstwa, wewnątrz prze-dsiębiorstwa i od przedsiębiorstwa do klientów w celu zaspoko-jenia oczekiwań klientów i uzyskania pożądanych efektów dla przedsiębiorstwa.


Planowanie, koordynację i sterowanie należy rozpatrywać w powiązaniu ze wszystkimi innymi procesami w przedsiębiorstwie i jego otoczeniu, które mają wpływ na czas, miejsce i efektywność wyróżnionych przepływów.


Proces będziemy nazywać LOGISTYCZNYM wówczas gdy: rozmieszczenie, stan, przepływyjego składowych, a więc ludzi, dóbr materialnychinformacji i środków finansowych, wymagająkoordynacji z innymi procesami ze względu na kryteria lokalizacji, czasu, kosztów i efektywności spełnienia pożądanych celów organizacji

Przyjęta definicja logistyki pozwala zawęzić

nasze zainteresowania do procesów logistycznych

Infrastruktura procesów logistycznychzarządzanie logistyczne infrastrukturą procesów.

W literaturze przyjmuje się, że infrastrukturę procesów logistycznych tworzą „środki techniczne, sposoby ich użycia, a także systemy ich wykorzystania” [1]. W konsekwencji wyróżnia się strukturę [2]:

magazynową:- budynki i budowle,- place składowe,- urządzenia magazynowe;

manipulacyjną:- transport wewnętrzny,- urządzenia pomocnicze;

transportową:- środki transportu lotniczego,- środki transportu,- środki transportu,- środki transportu,- rurociągi;

opakowań:- znakowanych kodem,- nie znakowanych kodem,- transportowych;

informatyczną:- sprzęt (hardware),- oprogramowanie (software),- środki orgatechniczne,- środki komunikacji.

[1] Cz. Skowronek, Zdz. Sarjusz-Wolski, Logistyka w przedsiębiorstwie, PWE, 1999, s.63

[2] S. Abt, zarządzanie logistyczne w przedsiębiorstwie, PWE, Warszawa 1998

Infrastruktura procesów logistycznychusługi logistyczne

Zestawienie usług logistycznychMagazynowanie i obsługa zapasów Transportowanie i obsługa ładunku Badanie rynku i tworzenie

marketingowego systemu informacji

Finansowanie transakcji i obsługa bankowa ubezpieczenia

1) składowanie towarów2) obsługa rampy magazynu3) rozmieszczenie w gniazdach

reg.4) lokalizacja baz

magazynowych5) dekompletacja ładunków6) tworzenie jednostek

ładunków7) pakowanie8) planowanie wielkości

powierzchni magazynowych9) obsługa chłodni

magazynowych10) obsług magazynów otwartych

i półotwartych

1) przewóz ładunków2) transport intermodalny3) transport multimodalny4) transport bimodalny5) zabezpieczenie ładunku w

transporcie6) oznakowanie ładunków w

transporcie7) obsługa punktów

przeładunkowych8) planowanie tras przewozu9) planowanie przestrzenności

ładownej towaru10) obsługa transportu bliskiego,

wózki podnośnikowe dźwignice

1) badania rynku udział w zysku2) tworzenie MIS3) prognozy popytu4) raporty sprzedaży, kody

kreskowe5) planowanie wielkości

sprzedaży6) badanie otoczenia

konkurencji7) public relations8) promocja9) reklama10) statystyczna kontrola jakości

1) umowy leasingowe2) umowy kredytowe3) kredyt kupiecki4) audyt5) controlling6) księgowość7) realizacja inkasa8) factoring9) ubezpieczenia10) ładunku w transporcie11) ubezpieczenia przewoźnika i

operatora

Źródło: „Kompendium wiedzy o logistyce” pod red. E. Gołembskiej PWN Warszawa-Poznań 2002


W obrębie tych czterech głównych elementów możliwy jest swoisty mix, który tworzy w ten sposób pakiet usług logistycznych tzw. PUL (ciągnij). Jest on tworzony z co najmniej dwóch elementów. W ten sposób możemy uzyskać takie rozwiązania jak: połączenie sfer: AB; AC; AD; ABD; BCD; ACD.

A - to magazynowanie i obsługa zapasów; B - transportowanie i obsługa ładunku; C - badanie rynku i tworzenie marketingowego systemu informacji; D - finansowanie transakcji, obsługa bankowa i ubezpieczeniowa kontraktów.


Istotnym zagadnieniem o którym chciałbym wspomnieć jest cykl życia usługi logistycznej, na którego długość mają wpływ takie czynniki jak:

cechy oferty usługowej i charakter potrzeb jakie zaspokaja,

cechy popytu na tego rodzaju usługę, zakres nowości oferty usługowej, stopień konkurencyjności poziom substytucyjności i komplementarności.

UWAGAUWAGA

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓWPROCESÓW

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓWZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW

odmienne spojrzenie na zagadnienie zarządzania, pozwala oprócz infrastruktury

materialno-technicznejmaterialno-technicznej,,wyróżnić także inne składowe infrastruktury procesów w

logistyce:

personalno-organizacyjne,personalno-organizacyjne, komunikacyjno-informacyjne,komunikacyjno-informacyjne, finansowo-bankowefinansowo-bankowe.

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW infrastruktura personalno-organizacyjna.infrastruktura personalno-organizacyjna.

>> infrastrukturę personalno-organizacyjną tworzą osoby zatrudnione, traktowane jako samodzielne podmioty, ich grupy oraz jednostki organizacyjne wraz ze wszystkimi powiązaniami formalnymi między nimi, z uwzględnieniem podmiotowości prawnej, przyporządkowanymi kompetencjami i odpowiedzialnością.

>> w wielu przypadkach na poziomie wykonawczym wygodniej jest rozpatrywać grupy pracowników, którym są przyporządkowane określone zadania.

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW infrastruktura personalno-organizacyjna.infrastruktura personalno-organizacyjna.

GRUPA

GRUPA FORMALNA GRUPA NIEFORMALNA

GRUPA FUNKCJONALNA

GRUPA ZADANIOWA

STYLE KIEROWANIA:STYLE KIEROWANIA:

• autorytatywny

• patriarchalny

• doradczy

• konsultacyjny

• partycypacyjny

• delegacyjny

- stawianie problemów

- koodyowanie

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW infrastruktura komunikacyjno-informacyjnainfrastruktura komunikacyjno-informacyjna

Środki pozwalające gromadzić, przetwarzać i przesyłać informacje.

Należy jednak pamiętać że fundamentalnym celem komunikacji jest umożliwienie kontaktu między zainteresowanymi stronami, co wymaga wprowadzenia określonych struktur organizacyjnych, odpowiedniego przygotowania osób i dostępu do środków technicznych, które ten kontakt umożliwią.

Urządzenia techniczne stanowią jedynie część tego rodzaju infrastruktury.


Komunikacja między ludźmi spełnia funkcje: informacyjną, motywacyjną, kontrolną, emocjonalną.

Oczywiście, ze względu na to, że najczęściej mówimy o informacjach z pozycji

użytkowników, za najbardziej interesujący uważamy aspekt pragmatyczny.

Skoro jednak w procesach logistycznych mają współdziałać urządzenia i ludzie, natychmiast

dostrzega się konieczność równorzędnego traktowania wszystkich trzech aspektów

informacji. Uwidacznia się to w poszukiwaniu specjalnych sposobów zapisywania informacji, tak aby była ona przejmowana zarówno przez

ludzi jak i urządzenia.Powszechni znanym przykładem są systemy

kodów kreskowych wykorzystywane do oznaczania produktów.


!!! Ponieważ komunikacja jest newralgiczną składową procesów logistycznych, należy znać jej podstawowe cechy:

Komunikacja powinna mieć swój określony cel. W systemach komunikacji wyróżnia się co najmniej

nadawcę i odbiorcę. Komunikacja wymaga kanału przenoszenia. Kanały komunikacji mają zawsze ograniczoną

pojemność i można nimi przesłać jedynie określoną porcję informacji w danej jednostce czasu.

Komunikacja wymaga czasu. Komunikacja podlega zakłóceniom.

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓW infrastruktura finansowo-bankowainfrastruktura finansowo-bankowa

W analizie procesów logistycznych, bardzo rzadko albo wcale nie wspomina się o infrastrukturze finansowo-bankowej.Jak twierdzą praktycy - jest ona tym elementem, bez którego nie można realizować żadnego procesu logistycznego.Firmy liczące się na rynku dążą do powstania oddziałów banków na własnym terytorium, a nawet tworzą własne banki, aby tylko zapewnić sprawną i niezawodną obsługę finansową.


♣ W ramach logistyki należy rozszerzyć ujęcie informacji, aby uwzględnić postać znaków

i innych sygnałów które są ich nośnikami.

Wyróżnia się trzy poziomy (aspekty) informacji: synktatyczny, w którym na plan pierwszy wysuwa się relacje

znaków (ich ciągów) do innych znaków (ich ciągów) i ich strukturalne własności, ze szczególnym uwzględnieniem możliwie niezawodnego kodowania;

semantyczny, który dodatkowo obejmuje również znaczenie znaków, przez co kombinacje znaków określonego rodzaju stają się wiadomościami oraz

pragmatyczny, biorący pod uwagę rodzaj i sposób wykorzystania znaków przez nabywcę względnie odbiocę oraz osiągane dzięki temu cele, a więc uwzględniający ich wartość dla zainteresowanych osób.


W ramach logistyki uwzględnia się dwie podstawowe kategorie zadań związanych z infrastrukturą:

1. tworzenie nowej infrastruktury,

2. efektywne wykorzystanie istniejącej infrastruktury.


♣ Prawidłowa identyfikacja infrastruktury, jej możliwości i ograniczeń ma podstawowe

znaczenie w planowaniu aktywności logistycznych.

Gdy np. znana jest dotychczasowa infrastruktura o jej tworzeniu będziemy mówić rozpatrując:

fizyczne tworzenie nowych jednostek i włączanie ich do infrastruktury;

włączanie do infrastruktury nowych jednostek z istniejącego środowiska i ustalanie relacji z nimi;

usunięcie pewnych jednostek z infrastruktury, a więc i relacji z nimi;

określenie i akceptację nowych relacji między określonymi jednostkami;

ZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓWZARZĄDZANIE LOGISTYCZNE INFRASTRUKTURĄ PROCESÓWbaza transportowa i magazyny w infrastrukturze procesów.baza transportowa i magazyny w infrastrukturze procesów.

Wykorzystując powszechnie używane pojęcie transportu, należy Wykorzystując powszechnie używane pojęcie transportu, należy pamiętać, że w istocie powinniśmy się posługiwać dwoma dopełniającymi pamiętać, że w istocie powinniśmy się posługiwać dwoma dopełniającymi się terminami:się terminami: - spedycji- spedycji - przewozu- przewozu

Transport to zespół czynności związanych zprzemieszczaniem osób i dóbr materialnych przy

użyciu odpowiednich środków, przy czym transport obejmuje zarówno samo przemieszczanie z miejsca

na miejsce, jak i wszelkie czynności, jakie do tego celu mogą być konieczne, tj. czynności ładunkowe

(za- i wyładunek oraz przeładunek)oraz czynności manipulacyjne.

SPEDYCJAobejmuje

zorganizowanieprzemieszczeniaładunków przyzastosowaniuodpowiednio

dobranych środkówtransportu i sposobuprzewozu, w wyniku

czego następujeprzesłanie

ładunków od dostawcydo odbiorcy


Do szerokiego zakresu zadań spedycyjnych zalicza się m.in.: Poradnictwo spedycyjne; Zawieranie umów o przewóz z firmami transportowymi oraz innymi przedsiębiorstwami

świadczącymi usługi techniczno-wykonawcze związane z ładunkiem; Sporządzanie oraz kompletowanie dokumentów dotyczących transportu i jego obsługi; Przygotowanie ładunku do przewozu; Konsolidowanie lub rozdzielanie ładunku; Dostarczanie ładunku do miejsca załadunku na główny środek transportu; Załadunek i wyładunek towarów w różnych relacjach przeładunkowych; Opiekę nad ładunkiem w czasie przewozu; Informowanie zleceniodawcy i innych upoważnionych jednostek uczestniczących w transporcie o

bieżącym stanie i miejscu pobytu ładunku na trasie; Przyjmowanie oraz przekazywanie ładunków i związane z tym czynności zdawczo-odbiorcze; Składowanie towarów w czasie przewozu; Ubezpieczenie ładunków; Zgłaszanie ładunków do kontroli celnej i załatwianie spraw związanch z obsługą dokumentacji

przewozu; Zabezpieczenie prawidłowego ilościowego i jakościowego stanu przesyłanego ładunku oraz

zabezpieczenie interesu zleceniodawcy w przypadku uszkodzeń lub ubytku ładunku; Pośrednictwo w regulowaniu należności z tytułu kosztów przewozu oraz innych czynności i usług

związanych z ładunkiem.


Odpowiadając na to pytanie, należy najpierw rozważyć:- za który segment przemieszczania dóbr ponosimy

odpowiedzialność lub który powinniśmy kontrolować;- jakimi środkami transportu dostarcza się dobra do

punktów kontaktowych ze sferą naszej odpowiedzialności;

- do jakich systemów transportowych chcemy przekazać nasze produkty i jakie są wobec nas wymagania;

Fundamentalne pytanie z zakresu zarządzania logistycznego dotyczy problemu, czy warto utrzymywać własną bazę transportową (magazynową)?


Czy ze względu na rodzaj produktu i wymagania transportowe można korzystać z usług obcego przewoźnika?

Czy istnieją inne możliwości transportu? Czy inny przewoźnik dysponuje transportem spełniającym

wymagania przewozowe naszych produktów? Czy usługi przewozowe będą wykonywane zgodnie z naszymi

wymaganiami zarówno technicznymi jak i czasowymi? Czy nie pojawi się konflikt celów, kiedy przewoźnik będzie świadczył

usługi różnym usługobiorcom?Jeśli z naszej analizy będzie wynikało że istnieje rozwiązanie

alternatywne to o rezygnacji z własnej bazy transportowej powinien przesądzić rachunek ekonomiczny

Po rozstrzygnięciu spraw ogólnych trzeba rozważyć pytania o charakterze operatywnym


brak bazy transportowej; brak bazy transportowej ale rozbudowana

obsługa magazynowa; samowystarczalna baza transportowa; rozbudowana baza transportowa;

Alternatywy: własna baza transportowa i obce usługi przewozowe należy traktować jako dwa bieguny w systemie zarządzania dystrybucją

W praktyce występują również formy mieszane, np.:


MAGAZYN jest jednostką organizacyjno – funkcjonalną przeznaczoną do składowania i przechowywania dóbr materialnych

SKŁADOWANIE to zatrzymanie dóbr materialnych w ruchu, czyli umiejscowienie ich w sposób usystematyzowany w przeznaczonej do tego celu przestrzeni, przy zachowaniu odpowiednich warunków i metod przechowywania w zależności od cech fizykochemicznych dóbr. Zwiększając dostępność towarów w czasie, podwyższa się ich użyteczność.


MAGAZYNOWANIE - jest działalnością polegającą na gromadzeniu, przechowywaniu i obsłudze zapasów. Dotyczy takich czynności jak: przyjmowanie, przemieszczanie, składowanie, konfekcjonowanie, wydawanie

dóbr materialnych. Magazynowanie wiąże się z przygotowaniem odpowiedniego miejsca, co wymaga zaangażowania kapitału, środków technicznych oraz odpowiedniej obsługi (wkład ludzki).


Zarówno składowanie jak i magazynowanie są elementami PRZECHOWYWANIA dóbr materialnych. Przechowywanie rozpoczyna się w momencie przyjęcia towaru od dostawcy, a kończy – gdy towar jest wydawany odbiorcy. Przechowywanie ma na celu zachowanie wartości użytkowych dóbr materialnych przyjmowanych i wydawanych z magazynu w określonych warunkach i w określonym przedziale czasowym

PRZECHOWYWANIE

składowanie magazynowanie


Z pojęciem magazynu są związane następujące elementy: wyodrębniona przestrzeń; wyposażenie: urządzenia do składowania w sposób usystematyzowany i racjonalny dóbr

materialnych w przestrzeni magazynowej oraz zabezpieczenia ich jakości, środki przewozowe i przeładunkowe w przestrzeni magazynowej, urządzenia pomocnicze do transportu, pomocnicze urządzenia magazynowe zapewniające sprawność działań; organizacja: technologia ruchu zapasów, organizacja obsługi zapasów (organizacyjno-techniczne); system komunikacji: systemy kodowania i identyfikacji, dokumentacja przepływu, sys. Kodowania dokumentów, sys. Obiegu dokumentów oraz instrukcje ich wypełniania, przetwarzanie informacji (grupowanie, gromadzenie, upowszechnianie), techniczne

środki emisji, przetwarzania, gromadzenia i upowszechniania dokumentacji.

infrastruktura procesów logistycznych

Documents