I N F O R M A T I V N I B I L T E NC E N T R A Z A S T R U Č N O O B R A Z O V A N J E

B i l t e n o r a d u C S O - a * G o d i n a I I * B r o j 4 * M a r t - m a j 2 0 1 1 . g o d i n e

Uvodna riječCentar za stručno obrazovanje (CSO) je 14. maja 2011. godine proslavio osam godina svog postojanja. Od osnivanja do danas, CSO je postao prepoznatlji-va institucija u razvoju i promovisanju stručnog obrazovanja koja se do sada odgovorno i uspješno suočavala sa svim izazovima dugotrajnog reformskog pro-cesa u cilju boljeg i kvalitetnijeg obra-zovanja. Izrada strateških dokumenata, reformisani obrazovni programi u sred-njem stručnom obrazovanju, brojne obu-ke nastavnika i trenera, uvođenje novih atraktivnih zanimanja, izdavanje udžbe-nika i priručnika, uspješna saradnja sa socijalnim partnerima i međunarodnim institucijama, samo su dio aktivnosti koje CSO sprovodi i koje će nastaviti u narednom periodu.

Četvrto izdanje Informativnog biltena CSO-a obilježile su značajne aktivnosti kao što su sajmovi preduzeća za vježbu, takmičenja učenika srednjih stručnih škola, brojni seminari, novi udžbenici i priručnici, kao i jubilarni X Festival obrazovanja odraslih. Pored toga, urađe-na su i važna dokumenta koja doprinose unapređenju razvoja stručnog obrazova-nja i uspješnosti cjelokupnog obrazovnog sistema: Strategija stručnog obrazovanja za sjever Crne Gore, Studija o odlivu uče-nika iz stručnog obrazovanja, a sredinom maja, uz podršku Projekta MNE/011, pokrenuta je velika dvogodišnja marketinška kampanja za promociju zani-manja iz područja rada Trgovina, turizam i ugostitelj-stvo i Poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane, veteri-na, pod sloganom STRUČNO JE KLJUČNO!

U ovom broju, međunarodne organizacije ETF i LUX-DEVELOPMENT, predstaviće svoje aktivnosti u Crnoj Gori u oblasti stručnog obrazovanja. Planirano je da sljedeći broj Informativnog biltena objavimo početkom naredne 2011/2012 školske godine. U međuvremenu, aktivnosti CSO-a hronološki možete pratiti na veb sajtu: www.cso.gov.me .

Hvala na povjerenju i saradnji,

Redakcija

U ovom broju:Sajmovi•Takmičenja•XFestivalobrazovanjaodraslih•Seminari•Konferencijeiokruglistolovi•Aktuelnosti•Međunarodneorganizacije:•ETFiLux-Development

Sajmovi

Mart - maj 2011. Bilten br. 42

Drugi nacionalni sajam preduzeća za vježbu Crne Gore

Servis Centar preduzeća za vježbu je pod pokroviteljstvom au- �strijske organizacije KulturKontakt, organizovao Drugi Nacio-nalni sajam školskih preduzeća za vježbu iz Crne Gore, 12. 03. 2011. godine, u prostorijama JU Srednje mješovite škole „Ivan Goran Kovačić“ u Herceg Novom. Na sajmu je učestvovalo 49 preduzeća za vježbu i to: 36 iz 10 srednjih stručnih i mješovi-tih škola iz Crne Gore, odnosno 10 gradova: Bara, Berana, Bije-log Polja, Budve, Cetinja, Kotora, Nikšića, Pljevalja, Podgorice i domaćina Herceg Novog, zatim, jedno preduzeće iz Zavoda za školovanje i profesionalnu rehabilitaciju invalidne djece i omla-dine iz Podgorice, jedno preduzeće iz Centra za obuku i obra-zovanje odraslih lica kao i 11 preduzeća za vježbu sa Kosova koji su izrazili želju da budu gosti ovog sajma. Sajam su posje-tile mnoge važne i ugledne ličnosti, amasador Austrije u Crnoj

Gori, predsjednik Opštine Herceg Novi, direktor fonda za inve-sticioni razvoj CG, predstavnici/e CSO-a, Zavoda za zapošlja-vanje, direktori/ce škola i ostali uvaženi gosti. Čast da otvori drugi nacionalni sajam u Crnoj Gori imao je direktor CSO-a, gospodin D.Rajković.

Međunarodni sajam preduzeća za vježbu u Plovdivu

14. i 15. aprila 2011, u organizaciji Ministarstva obrazovanja i �nauke Bugarske, održan je međunarodni sajam preduzeća za vježbu u Plovdivu. Na sajmu je učestvovalo 131 preduzeće za vježbu iz nekoliko evropskih zemalja. Crnu Goru je, u organi-zaciji Servis Centra, predstavilo 10 učeničkih preduzeća iz: Bi-jelog Polja, Budve, Kotora, Pljevalja, Podgorice i Herceg Novog koja su brojala oko 70 učesnika. Preduzeće za vježbu „Elite“ iz Srednje ekonomske škole „Mir- �

ko Vešović“ iz Podgorice, osvojilo je tre-će mjesto u kategoriji kompletnog pred-stavljanja na sajmu, dok je preduzeće „Magic tours“ iz iste škole, osvojilo spe-cijalnu nagradu u kategoriji turističkih agencija. Kao rezultat potpisanog spo-razuma o saradnji između crnogorskog i bugarskog Servis centra, preduzeće „Montecco“ iz Srednje ekonomske škole i preduzeće iz Bugarske „Avis“, imali su zajednički štand u cilju razvijanja među-narodnog prijateljstva.

Pored učenika/ca i nastavnika/ca, saj- �mu su prisustvovali koordinatori Ser-vis Centra, S.Obradović i S.Brkanović koji su imali poslovne susrete sa pred-stavnicima Centra za stručno obrazo-vanje iz Bugarske.

Takmičenja

3Bilten br. 4 Mart - maj 2011.

Državno takmičenje turističko - ugostiteljskih škola

U organizaciji CSO-a, 24-26. marta 2011. godine, na Jadranskom �sajmu u Budvi, u okviru sajma turizma, održano je sedmo držav-no takmičenje srednjih stručnih i mješovitih škola iz područja rada Trgovina, turizam i ugostiteljstvo. Učestvovali su učenici 10 škola iz Crne Gore i jedne iz Sarajeva koji su se takmičili u četiri discipline: Priprema jela po meniju, Usluživanje po meniju, Flambiranje i Bar-sko poslovanje. Cilj takmičenja je bio promocija ugostiteljskih zani-manja, razvijanje timskog rada i pozitivnog takmičarskog duha kod učenika/ca, razmjena iskustava između nastavnika/ca, učenika/ca i predstavnika/ca ugostiteljske privrede kao i stvaranje ambijenta za unapređenje saradnje ugostiteljskih škola u Crnoj Gori i povezivanje sa ugostiteljskim preduzećima. Prvo mjesto je osvojila ekipa srednje stručne škole „Sergije Stanić“ iz Podgorice. Čast da otvori sedmo dr-žavno takmičenje turističko – ugostiteljskih škola u Crnoj Gori imao je vlasnik hotela „Splendid“ iz Budve, gospodin Ž.Radulović. U or-ganizaciji sajma je učestvovao predstavnik CSO-a, D.Bošković.

Takmičenje srednjih stručnih škola iz oblasti Mašinstvo i obrada metala

U organizaciji MPS-a, CSO-a i SSŠ Bijelo Polje, 07. 05. 2011. go- �dine, održano je takmičenje iz područja rada Mašinstvo i obrada metala, za nastavne predmete Tehničko crtanje i Mašinski elemen-ti. Na takmičenju su učestvovale 23 ekipe iz devet stručnih škola iz Crne Gore. Iz Tehničkog crtanja učestvovalo je 15 ekipa, a iz Mašin-skih elemenata osam ekipa. Na takmičenju je učestvovalo 69 takmi-čara/ki. Takmičari/ke su pokazali/e zavidan nivo znanja i vještina u rješavanju praktičnih problema, utvrđivanju znanja i vještina iz oblasti Tehničkog crtanja i Mašinskih elemenata, razvijanje vještina timskog rada, pravilno korišćenje stručne literature i terminologije, povezivanje teoretskih i praktičnih znanja. Prvo i drugo mjesto iz nastavnog predmeta Tehničko crtanje osvojile su ekipe Srednje gra-đevinsko-geodetske škole „Ing. Marko Radević“ iz Podgorice, a tre-će mjesto ekipa SSŠ iz Bijelog Polja. Prvo mjesto iz nastavnog pred-meta Mašinski elementi osvojila je ekipa SSŠ iz Bijelog Polja, drugo mjesto ekipa SSŠ iz Pljevalja, a treće mjesto ekipa Srednje poljopri-vredne škole iz Bara.

X Festival obrazovanja odraslih

U periodu 16-22. maja 2011. godine, organizovan je jubilarni X Fe- �stival obrazovanja odraslih u Crnoj Gori koji je obilježen sa sedam aktivnosti. Cilj Festivala je bio da ukaže na značaj promovisanja kon-cepta cjeloživotnnog učenja, posebno učenja u odraslom dobu, na značaj socijalnog partnerstva za razvoj oblasti obrazovanja odraslih, kao i na neophodnost andragoškog osposobljavanja kadra koji radi u obrazovanju odraslih. X Festival obrazovanja odraslih održan je pod sloganom: „Sjutra ne pripada onima koji imaju već onima koji zna-ju“. Organizatori X Festivala bili su MPS, Ministarstvo rada i socijal-nog staranja i CSO, suorganizatori: ZZZ, Biro rada Podgorica, PK Crne Gore; SOS telefon za žene i djecu žrtve nasilja iz Nikšića, a or-ganizaciju X Festivala posebno su podržali: dvv international, GIZ i KulturKontakt. Festival je otvoren 16. maja okruglim stolom „Zna-čaj socijalnog partnerstva za obrazovanje odraslih“, a prisustvovali/e su predstavnici/e nadležnih ministarstava, institucija socijalnog par-tnerstva, licenciranih organizatora obrazovanja odraslih i poslodava-ca. Od 16. do 18. maja u organizaciji Privredne komore realizovan je

seminar na temu „Obuka za interne ocjenjivače menadžmenta zaštite životne sredine“. Na seminaru su učestvovali/e zaposleni/e u privre-di. U saradnji sa „SOS telefon za djecu i žene žrtve nasilja“, 17. maja je realizovan okrugli sto na temu „Ekonomski problemi marginalizova-nih kategorija žena“, kome su prisustvovali/e predstavnici/e nadlež-nih ministarstava, obrazovnih institucija i NVO sektora. Od 19. do 20. maja u saradnji sa KulturKontaktom Austrija realizovan je semi-nar na temu „Elektronsko poslovanje“ koji je organizovan za grupu trenera iz oblasti preduzetništva.

Centralna aktivnost X Festivala, konferencija na temu: „Promovisa- �nje cjeloživotnog učenja i obrazovanja odraslih kroz festivale obra-zovanja odraslih“ održana je 19. maja u Podgorici. Konferenciju je otvorio ministar prosvjete i sporta, gospodin Slavoljub Stijepović, a prisustvovali/e su predstavnici/e glavnog finansijera festivala dvv in-ternationala iz Bosne i Hercegovine, stručnjaci za oblast obrazovanja odraslih iz Srbije, predstavnici/e nadležnih ministarstava, institucija socijalnih partnera, lokalnih samouprava, organizatora obrazovanja odraslih, NVO sektora i dr. Tokom konferencije održana je svečana dodjela sertifikata trenerima iz centralne i južne regije koji su završi-li program andragoškog osposobljavanja kadra koji radi u obrazova-nju odraslih. Za postojeću grupu trenera u obrazovanju odraslih, 20. maja je realizovan jednodnevni seminar na temu „Savremeni modeli obrazovanja i učenja odraslih“ koji je vodila prof. dr K. Popović sa Fi-lozofskog fakulteta iz Beograda. Istog dana realizovan je jednodnev-ni seminar za menadžment organizacije koje se bave obrazovanjem odraslih. Seminar na temu „Karijerni mendžment“ vodila je prof. dr Š. Alibabić, šefica katedre za andragogiju, na Filozofskom fakultetu u Beogradu.

Seminari

Mart - maj 2011. Bilten br. 44

Obuka nastavnika/ca osnovnih škola na temu „Profesionalna orijentacija“

U okviru projekta GIZ-a „Osmišljavanje prelaska mladih u svi- �jet rada na jugozapadnom Balkanu“ realizovana su dva modu-la obuke nastavnika/ca i to: u periodu 17-19. februara modul „Samospoznaja“ i 15-16. aprila modul „Informisanje“. Obuka je realizovana za nastavnike/ce, predstavnike/ce pedagoško-psi-hološke službe iz 15 osnovnih škola u Crnoj Gori kao i za pred-stavnike/ce ZZZ-a. Cilj obuke je bio sticanje vještina kojima će se učenicima/ama pomoći u procesu prepoznavanja ličnih spo-sobnosti, prikupljanju informacija iz različitih izvora informi-sanja o postojećim školama i zanimanjima, čime bi se stvorila osnova za izbor zanimanja u skladu sa ličnim interesovanjima i sposobnostima. U realizaciji obuke nastavnika/ca učestvovala je predstavnica CSO-a, J. Knežević.

Regionalna radionica na temu „Kompe-tencije za konkurentnost i razvoj privatnog sektora“

U Budvi je 03. i 04. marta 2011. godine u organizaciji ETF-a �održana regionalna radionica na temu „Kompetencije za kon-kurentnost i razvoj privatnog sektora“. Crnogorsku delegaci-ju su predstavljali direktor CSO-a, D.Rajković, istovremeno i predsjedavajući SEEVET-mreže i savjetnice, I.Mihailović i J.Radunović, kao i predstavnici/e Unije poslodavaca i Zavoda za zapošljavanje Crne Gore. Na osnovu razmijenjenih iskustava u regionu (Zapadni Balkan i Turska), učesnici/e su se složili/e o značaju komplementarnosti sa ostalim regionalnim inicijati-vama (RCC, ERISEE, SEECEL, itd). Istaknuto je da je potreb-na detaljna analiza podataka, donošenje zajedničke regionalne metodologije rada, kao i izrada regionalnih platformi za raz-mjenu iskustava i uzajamno učenje.

Usavršavanja nastavnika/ca iz područja rada Mašinstvo i obrada metala - Modul 3

Krajem marta i početkom aprila CSO i GIZ su u SSŠ „Ivan �Uskoković“ u Podgorici organizovali seminar u dvije grupe na temu „Osnove CAD softvera Solid Works – upotreba u nasta-vi“. Seminaru je prisustvovalo 40 nastavnika/ca iz Prve SSŠ iz Nikšića, SSŠ iz Bijelog Polja, Srednje stručne škole „Vukadin Vukadinović“ iz Berana, SMŠ „Mladost“ iz Tivta i SPŠ iz Bara. Učesnici/e su imali/e prilike da se upoznaju sa osnovama sof-tvera za mašinsko modeliranje Solid Works kroz primjer kon-struisanja ručne polužne prese za probijanje. Učesnici/e su to-kom obuke sticali/e nova znanja kroz metodologiju nastave

orijentisane ka aktivnostima. Seminar su vodili crnogorski ek-sperti V.Koprivica iz CSO-a i D.Mojović iz SSŠ iz Pljevalja.

Obuka za Evaluacioni komitet projekta IPA 2008

Ministarstvo rada i socijalnog staranja je 24. marta u Podgori- �ci, organizovalo obuku za članove evaluacionog komiteta koji rade na procjeni projekata iz komponente II IPA 2008 „Lokalne inicijative za unapređenje zapošljivosti nezaposlenih lica u pilot opštinama na sjeveru Crne Gore“. Cilj obuke je bio da se člano-vi komiteta upoznaju sa pozivom za podnošenje predloga pro-jekata u skladu sa praktičnim vodičem za procedure ugovaranja za spoljne aktivnosti Evropske unije, fazama procesa evaluacije i načinom vrednovanja projekata. U ime CSO-a obuci je pri-sustvovala G.Bošković.

Radionica na temu inkluzivnog obrazovanja

U Torinu je 04. i 05. aprila 2011. godine, u organizaciji ETF-a, �održana radonica posvećena inkluzivnom obrazovanju. Učesnici/e su bili/e predstavnici/e institucija zaduženih za spro-vođenje politike inkluizivnog obrazovanja, iz oblasti zapadnog Balkana i Turske. Ideje za konkretne aktivnosti iz ove oblasti biće uobličene u regionalni projekat koji će biti jedan od pred-loga za IPA 2012. Predstavnici CSO-a bili su V.Koprivica i V. Mitrović-Radošević.

Seminari na temu upravljanja kvalitetom – EFQM

U organizaciji CSO-a i Njemačkog društva za međunarodnu �saradnju - GIZ, održan je prvi modul usavršavanja zaposlenih u CSO-u posvećen standardu Evropske Fondacije za upravljanje kvalitetom (EFQM) koji su uvele brojne škole i institucije u Nje-mačkoj. Na dvodnevnom sminaru koji je organizovan 05. i 06. aprila 2011. godine u prostorijama Centra za obuku nastavni-ka u Podgorici, predstavnici/e CSO-a su radili/e na definisanju motoa, koji obuhvata misiju, viziju i principe djelovanja, kao i na samoprocjenjivanju na osnovu posebnog upitnika izrađenog prema unaprijed utvrđenim kriterijumima EFQM-a. Od 06. do 08. aprila, održan je i drugi EFQM modul za pred- �stavnike/ce SMŠ „Danilo Kiš“ iz Budve, Srednje građevinsko-geodetske škole „Ing. Marko Radević“ i SSŠ „Sergije Stanić“ iz Podgorice. Predstavnici/e ovih škola radili/e su na identifikova-nju i razradi projekata koje mogu da sprovedu na nivou svojih institucija.

Seminari

5Bilten br. 4 Mart - maj 2011.

Nastavak realizacije projekta „Andragoško osposobljavanje kadra koji radi u obrazovanju odraslih“

Centar za stručno obrazovanje je uz podršku dvv internationa- �la (Društva za obrazovanje odraslih iz Njemačke) nastavio sa realizacijom projekta „Andragoško osposobljavanje nastavnog kadra koji radi u obrazovanju odraslih“. Tokom marta i aprila realizovana su po dva dvodnevna seminara za nastavni kadar iz centralne i južne regije. Realizovani su seminari na temu „Mo-deracija obrazovnog procesa i grupna dinamika“ i „Evaluacija i samoevaluacija u obrazovanju odraslih“. Trenerski par koji je započeo realizaciju Projekta, Lj.Garić i G.Bošković iz Odjelje-nja za obrazovanje odraslih u okviru CSO-a, nastavile su sa re-alizacijom III i IV seminara.

Obuka nastavnika/ca iz područja rada Ekonomija, pravo i administracija

CSO je u saradnji i pod pokroviteljstvom KulturKontakta iz �Austrije organizovao osnovnu informatičku obuku nastavnika/ca srednjih stručnih škola iz područja rada Ekonomija, pravo i administracija koji/e izvode nastavu iz predmeta Preduzeće za vježbu. Obuci je prisustvovalo 15 nastavnika/ca srednjih struč-nih škola iz Rožaja, Nikšića, Pljevalja, Kotora, Herceg Novog i Podgorice. Prvi modul obuke od ukupno tri, održan je u raču-narskoj učionici Prirodno-matematičkog fakulteta u Podgorici u periodu 07-09. aprila 2011. godine, a predavač je bio D. Sta-nić iz CSO-a.

Obuka nastavnika/ca srednjih škola na temu „Program za razvoj karijere“

U okviru III komponente IPA projekta „Reforma tržišta rada �radne snage“, 07. i 08. aprila, organizovan je drugi dio obu-ke nastavnika/ca, predstavnika/ca pedagoško-psiohološke služ-be iz 10 srednjih škola u Crnoj Gori, kao i predstavnike ZZZ-a, ZZŠ-a i CSO-a na temu „Program za razvoj karijere“. Učesnici/e su bili/e upoznati/e sa vještinama identifikacije i neposrednim radom sa učenicima/ama kojima je potrebna dodatna podrš-ka prilikom donošenje odluke, kao i vještinama obuke učenika za pravilno vođenje intervjua sa poslodavcem i pisanjem CV-a. Ekspert iz Engleske L.Stevenson imala je priliku da nakon rea-lizacije obuke nastavnika/ca obiđe četiri srednje stručne škole u Crnoj Gori i proprati njihov rad na polju karijerne orijentacije. Obuci je prisustvala predstavnica CSO-a, J.Knežević.

Radionica „Finalizacija Operativnog programa - Razvoj ljudskih resursa za IPA Komponentu IV“

Ministarstvo vanjskih poslova i evropskih integracija u sarad- �nji sa Delegacijom Evropske unije u Crnoj Gori je u periodu 14-15. aprila 2011. godine, održalo dvodnevnu radionicu u Re-gionalnoj školi RESPA u Danilovgradu, kako bi se članovima radne grupe zaduženim za IPA Komponentu IV, pružila ade-kvatna podrška eksperata Evropske komisije, a u cilju finaliza-cije strateških dokumenata u skladu sa standardima Evropske komisije. Kroz dosadašnje rasprave se došlo do zaključka da se više mje- �sta u Operativnom programu trebalo posvetiti razvoju obrazo-vanja pa je odlučeno da se Osa prioriteta 2 Operativnog pro-grama u potpunosti orjentiše na obrazovanje, obuhvatajući i stručno i visoko obrazovanje i istraživanje, što u ranijem pred-logu teksta Operativnog programa nije bilo predviđeno. Na ra-dionici je učestvovala predstavnica CSO-a, N. Šekarić, kao član radne grupe za IPA Komponentu IV.

Seminar za nastavnike/ce iz Automehatronike

CSO i GIZ su 17-19. aprila u SSŠ „Ivan Uskoković“ u Podgori- �ci, organizovali sedmu radionicu u cilju osposobljavanja i usa-vršavanja nastavnika/ca stručno-teorijskih predmeta i praktič-ne nastave za zanimanje Automehatroničar. Radionicu na temu „Common Rail“, koja predstavlja nastavak prethodnog semi-nara, vodio je expert D.Hars iz Specijalizovane srednje stručne

Seminari

Mart - maj 2011. Bilten br. 46

škole za automehatroniku u Hamburgu. Trodnevnom seminaru prisustvovali/e su nastavnici/e srednjih stručnih škola iz Pod-gorice, Nikšića, Tivta i Pljevalja. U duhu nastave orijentisane ka aktivnostima, učesnici/e seminara su se bavili/e problemskim situacijama i rješenjima na temu Common Rail sistema i dija-gnostike kvarova na automobilima.

Seminar „Kako pripremiti uspješan projekat za finansiranje iz predpristupnih fondova EU“

Agencija BM iz Podgorice je, u saradnji sa renomiranom među- �narodnom agencijom R&R CO. Ltd. Knowledge Centre iz Lju-bljane, 05-06. maja 2011. godine organizovala seminar na temu „Kako pripremiti uspješan projekat za finansiranje iz predpri-stupnih fondova EU“. Svi/e polaznici/e seminara su imali/e pri-liku da, od eksperata iz vodeće slovenačke agencije R&R CO. Ltd. Knowledge Centre za dobijanje i korišćenje nepovratnih sredstava EU, čuju dosta praktičnog iskustva i steknu osnov-na znanja o tome kako pripremiti uspješan IPA projekat i koje su najčešće greške na putu ka uspješnoj prijavi projekata, fo-kusirajući se prevenstveno na projekte prekogranične saradnje koji su u toku. Nepovratna sredstva su namijenjena za izvođe-nje projekata i aktivnosti vezanih uz politiku EU. Sredstva će se dodjeljivati po određenim područjima kao što su: istraživanje, obrazovanje, zdravlje i dr. Crna Gora trenutno aktivno učestvu-je samo u prve dvije komponente IPA programa, a uskoro se očekuje otvaranje svih pet komponenti. Seminaru je prisustvo-vala i predstavnica CSO-a, N. Šekarić.

Seminar „Obrazovanje i Evropska unija“

Predstavnici CSO-a: D.Stanić i G.Bošković i predstavni- �ci licenciranih organizatora obrazovanja odraslih: N.Pavličić, N.Gargović, O.Pavićević i B. Petrović-Njegoš, učestvovali su na seminaru „Obrazovanje i Evropska unija“. Seminar je realizo-van u periodu 16-22. maja u Bad Urachu. Organizaciju semi-nara podržala je njemačka fondacija Konrad Adenauer. Cilj se-minara bilo je da polaznici/e steknu osnovna znanja o načinu funkcionisanja EU, radu Evropskog savjeta i Evropskog parla-menta, programima čiji fondovi podržavaju obrazovne aktiv-nosti u određenim zemljama, kao i upoznavanje sa obrazovnim sistemom njemačke pokrajine Baden-Württemberg.

Konferencije i okrugli stoloviKonferencija „Obezbjeđenje kvaliteta-interna evaluacija u srednjim stručnim školama“

U okviru projekta „Samoevaluacija obrazovno-vaspitnog rada �u školi“ pod pokroviteljstvom British Council, 25. marta u Pod-gorici, organizovana je konferencija „Objezbjeđivanje kvalite-ta-interna evaluacija u srednjim stručnim školama“. Cilj Kon-ferencije bio je predstavljanje crnogorskog modela interne evaluacije u kontekstu evropskog okvira objezbjeđivanja kva-liteta, trendova i preporuka EU. Predstavnica ETF-a gospođa M.Nikolovska je govorila o značaju internog objezbjeđivanja kvaliteta u školama koje realizuju programe stručnog obrazova-nja i savremene evropske trendove u ovoj oblasti. Predstavnici/e šest stručnih škola su prezentovali/e strategije i kataloge koji su

razvijeni kroz proces pilotiranja novog modela interne evaluaci-je u stručnom obrazovanju. O značaju obezbjeđivanja kvaliteta kroz internu evaluaciju govorio je direktor CSO-a, D.Rajković. Koordinator projekta Ž. Raičević iz CSO-a, kao vođa grupe, predstavio je model internog objezbjeđivanja kvaliteta u sred-njim stručnim školama. Predstavnica Britanskog savjeta gospo-đa V. Madžgalj je ukazala na značaj internog objezbjeđivanja kvaliteta i potrebu da se dinamika implementacije ubrza, a Pro-jekat proširi na sve stručne škole u Crnoj Gori. Konferenciji su prisustvovali/e predstavnici/e svih stručnih škola, ZZŠ, Ispit-nog centra, Privredne komore i ZZZ, GIZ-a, Lux developmen-ta-a i predstavnici/e CSO-a R. Radunović i J. Knežević.

Konferencija „Razvoj karijerne orijentacije u Crnoj Gori“

U okviru projekta IPA 2008, 05-06. maja 2011. godine u Pod- �gorici je organizovana konferencija o karijernoj orijentaciji. Cilj konferencije je bio predstavljanje postojećih politika EU iz oblasti karijerne orijentacije, predstavljanje nacrta Nacionalne strategije karijerne orijentacije, kao i dobijanje povratnih in-formacija od učesnika/ca konferencije. Na konferenciji su se, između ostalih, učesnicima/ama obratili: ministar prosvjete i sporta Slavoljub Stjepović, ministar rada i socijalnog staranja dr S. Numanović, direktor ZZZ-a Z.Jelić, šef operativnog sek-tora Delagacije Evropske unije u Crnoj Gori N.Bertolini, kao i koordinator projekta karijerne orijentacije mr S.Niklanović. Predstavnici/e osnovnih, srednjih stručnih škola, gimnazija i ZZZ-a prezentovali/e su rezultate praktičnog rada na polju kari-jerne orijentacije. Konferenciji su prisustvovali/e predstavnici/e CSO-a D. Bošković, G. Bošković i J. Knežević.

Konferencije i okrugli stolovi

7Bilten br. 4 Mart - maj 2011.

Okrugli sto na temu: „Uzroci lošijeg upisa učenika/ca poljoprivrednog smjera“

CSO je u saradnji sa Projektom MNE/011 20.04.2011. godine �u Podgorici, organizovao okrugli sto na temu: „Uzroci konti-nuiranog opadanja broja upisanih učenika/ca poljoprivrednog smjera u srednjim stručnim školama i mogućnosti prevazila-ženja problema“. Okruglom stolu su prisustvovali/e direktori/ce i nastavnici/e stručnih škola u kojima se realizuju obrazovni programi iz područja rada Poljoprivreda, proizvodnja i prerada hrane, veterina, predstavnici/e Projekta MNE/011, kao i pred-stavnici CSO-a, D.Rajković, D.Pejović i V.Koprivica. Učesnici/e su zaključili/e da je problem kompleksan i da je potrebno for-mirati radnu grupu koja će se ubuduće baviti problemom slabi-jeg upisa na poljoprivredna zanimanja kao i drugim problemi-ma vezanim za poljoprivredne škole.

Konferencija „Torino proces: Učenje na osnovu činjenica“

U periodu 09-11. maja 2011. godine, ETF je organizovao me- �đunarodnu konferenciju „Torino proces: Učenje na osno-vu činjenica“ u Torinu, kojoj je prisustvovao direktor CSO-a, D.Rajković, kao i predstavnici/e MPS-a i ZZŠ-a. Ova konferen-cija je omogućila razmjenu iskustva i revidiranje politike struč-nog obrazovanja koje ETF sprovodi u saradnji sa partnerskim zemljama. Stvorena je platforma za diskutovanje dostignuća iz oblasti saradnje sektora obrazovanja i biznisa u partnerskim ze-mljama u kojima ETF aktivno djeluje u ime Evropske komisije. Ova konferencija je okupila ministre, sačinioce politika, službe-nike i eksperte iz Evropske unije i partnerskih zemalja Zapad-nog Balkana, Mediteranskog regiona, istočne Evrope i central-ne Azije. Cilj konferencije bio je izvođenje zaključaka na osnovu dva različita pristupa sprovođenja politike stručnog obrazova-

nja u partnerskim zemljama, kao i diskusija o tome na koji na-čin se proces sačinjavanja politike može unaprijediti kroz prak-su, na osnovu instrumenata i metodologija.

XIII konferencija obrazovanja odraslih u Njemačkoj

Predstavnici/e MPS-a i CSO-a, bili/e su učesnici/e XIII konfe- �rencije obrazovanja odraslih u Njemačkoj 10-13. maja 2011. go-dine. Prvog dana je organizovana posjeta jednom od Centara za obrazovanje odraslih u Berlinu i panel diskusija nacrta Strate-gije obrazovanja. Konferencija je održana u Berlinskom kon-gres centru. Na konferenciji je govorio predsjednik SR Njemač-ke, K.Vulf i njemački eksperti za oblast obrazovanja odraslih. U okviru ove manifestacije organizovan je festival obrazovanja odraslih kome je prisustvovala Lj.Garić.

Konferencija na temu „Vještine za 21. vijek“

Britanski savjet je, 16. maja 2011. godine, u Podgorici, organi- �zovao konferenciju i radionicu na temu „Vještine za 21. vijek: Mladi u Crnoj Gori i globalno tržište rada“. Učesnici/e konfe-rencije bili/e su direktori/ce srednjih stručnih i mješovitih ško-la, učenici/e, predstavnici/e međunarodnih organizacija, soci-jalni partneri i predstavnici privrede. Specijalni gosti, koji su održali/e prezentacije bili/e su predstavnici/e ETF-a, E.Petkova i S.Nilsen, GIZ-a, J.Burmester, predstavnik Sektorskog vijeća Ujedinjenog kraljevstva za turizam, S.John i A.Mitrović, pred-sjednica sektorske komisije za turizam u Crnoj Gori.Cilj ove konferencije bio je razumijevanje različitih perspektiva �i njihovo usaglašavanje kroz zajedničke inicijative. Konferenciju je otvorio direktor CSO-a, D.Rajković zajedno sa predstavnici-ma/ama Britanskog savjeta u Crnoj Gori, V.Madžgalj i A.Glass.

Aktuelnosti

Mart - maj 2011. Bilten br. 48

Sajam didaktičkog materijala u Njemačkoj - DIDACTA

Njemačko društvo za međunarodnu saradnju GIZ, organizova- �lo je posjetu nastavnika/ca i direktora Srednje elektrotehničke škole „Vaso Aligrudić“ iz Podgorice, Srednje elektro-ekonomske škole iz Bijelog Polja i SSŠ iz Pljevalja, međunarodnom sajmu didaktičkog materijala 22-26. februara 2011. godine. u Stuttgar-tu. Posjetioci su imali prilike da se upoznaju sa novim trendo-vima u obrazovanju, da razmjenjuju informacije i diskutuju o raznim aspektima obrazovne politike. Na sajmu je bilo oko 800 izlagača i rekordan broj posjetilaca (preko 83000), nastavnika/ca iz svih oblasti obrazovanja, posebno iz oblasti elektrotehni-ke, automatskog inženjeringa i multimedije, koji su pokazali/e ogromno interesovanje za korišćenje eksponata i pratećeg pro-grama u nastavi.

Nastavnici/e iz područja rada Trgovina, turizam i ugostiteljstvo u studijskoj posjeti Njemačkoj

U periodu 28.02-05.03.2011. godine, međunarodna organiza- �cija GIZ je organizovala studijsko putovanje u SR Njemačku za nastavnike/ce stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave koji su u prvom ciklusu obuka prošli/e pet modula usavršavanja. Nastavnici/e iz SSŠ „Sergije Stanić“ iz Podgorice i SMŠ „Danilo Kiš“ iz Budve, kao i predstavnik CSO-a, D.Bošković, posjetili/e su niz renomiranih škola i obrazovnih institucija koje se bave obukom nastavnika/ca, kao i preduzeća i hotelskih lanaca kod kojih učenici/e obavljaju profesionalnu praksu. Studijsko puto-

vanje je imalo za cilj upoznavanje sa sistemom stručnog obrazo-vanja u Njemačkoj i razmjenu iskustava iz oblasti turizma i ugo-stiteljstva. Nastavnici/e iz Crne Gore su aktivno učestvovali/e u sadržaju programa putovanja tako što su za svoje njemačke kolege i njihove učenike/ce pripremili/e prezentacije na temu „Crna Gora kao turistička destinacija“ kao i prezentaciju koja se odnosila na tok obuke nastavnika/ca iz područja rada Trgo-vina, turizam i ugostiteljstvo u Crnoj Gori.

Obilazak škola iz Berana i Bijelog PoljaPredstavnici/e Servis Centra i KulturKontakta su 02. marta �2011. godine obišli Srednju elektro-ekonomsku školu iz Bije-log Polja i Srednju stručnu školu „Vukadin Vukadinović“ iz Be-rana. Tom prilikom su prisustvovali/e časovima Praktične na-stave za učenike/ce III razreda, smjera Ekonomski tehničar, na kojima se realizuju preduzeća za vježbu, razgovarali/e sa uče-nicima/ama, nastavnicima/ama i direktorima/ama koji su se pripremali/e za Drugi Nacionalni sajam učeničkih preduzeća u Herceg Novom. Predstavnici/e KulturKontakta su finansijskim sredstvima podržali/e pripremu preduzeća za vježbu za učetvo-vanje na ovom sajmu.

Dodjela računara djeci sa posebnim obrazovnim potrebama

U okviru projekta „VET treneri u inkluzivnom obrazovanju“, �pod pokroviteljstvom KulturKontakta u periodu 07-14. marta, izvršena je donacija lap top računara sa instaliranom govornom podrškom za učenike/ce sa oštećenim vidom u Srednjoj mje-šovitoj školi „Ivan Goran Kovačić“ u Herceg Novom i Srednjoj ekonomskoj školi „Mirko Vešović“ u Podgorici, kao i lap topa i projektnog platna za učenika sa oštećenjem sluha u Srednjoj medicinskoj školi u Podgorici. U organizaciji posjete školama učestvovala je predstavnica CSO-a, J. Knežević.

Strategija razvoja stručnog obrazovanja za sjever Crne Gore (2011-2014)

Strategija razvoja stručnog obrazovanja za sjever Crne Gore �urađena je uz podršku Projekta MNE/011 i obuhvata deset op-ština: Andrijevica, Berane, Bijelo Polje, Žabljak, Mojkovac, Plav, Plužine, Pljevlja, Rožaje i Šavnik. Jedna od bitnijih novina koju Strategija i Akcioni plan predviđaju je aktivno učešće socijalnih partnera u sektoru stručnog obrazovanja, naročito u segmen-tu praktične nastave, definisanja obrazovnih programa i nji-hove revizije u skladu sa lokalnim potrebama, upisne politike i uprave škola. U Podgorici je 15. marta 2011. godine održana prezentacija, a u amfiteatru Gimnazije „Panto Mališić“ u Bera-nama 22. marta 2011. godine promocija Strategije. Prezentaciji i promociji su prisustvovali/e predstavnici/e MPS-a, Ministar-stva održivog razvoja i turizma, Ministarstva poljoprivrede i ru-ralnog razvoja, Zavoda za zapošljavanje Crne Gore, Privredne komore Crne Gore, Unije poslodavaca, CSO-a, međunarodnih projekata, škola, privrede, lokalne zajednice, kao i predstavni-ci medija.

Projekat „Sprečavanje ranog napuštanja školovanja“

U okviru projekta „Sprečavanje ranog napuštanja školovanja“ �koji podržava Projekat MNE/011, predstavnice radne grupe sa-stavljene od pedagoškinja škola i predstavnica CSO-a, boravile su u studijskoj posjeti Ljubljani 24-26. marta 2011. godine sa ci-ljem da se stekne uvid u mjere prevencije ranog napuštanja ško-

Aktuelnosti

9Bilten br. 4 Mart - maj 2011.

lovanja koje sprovodi slovenački sistem obrazovanja. Studijsku posjetu organizovao je Centar za poklično izobraževanje Slo-venije, a osim njihove institucije naše predstavnice su posjetile CIPS, program Projektno učenje mladih (PUM) i Srednjoškol-ski centar Grm u Novom Mestu. Predstavnica CSO-a bila je V. Mitrović-Radošević.

Nakon studijske posjete i istraživačkih aktivnosti u školama �uključenim u Projekat, radna grupa je pripremila dokument/studiju o ranom napuštanju srednjeg stručnog obrazovanja za koji će prezentacija biti organizovana u drugoj polovini juna 2011. godine.

Studijsko putovanje u Irsku

Projekat MNE/011 je u periodu između 27. marta i 01. aprila �2011. godine organizovao studijsku posjetu Irskoj za predstav-nike CSO-a, MPS-a, Ispitnog centra i direktore srednjih struč-nih i mješovitih škola obuhvaćenih Projektom. Cilj ove posjete bio je upoznavanje sa sistemom stručnog obrazovanja Repu-blike Irske, irskim kvalifikacionim okvirom, modularizacijom i kreditnim vrednovanjem obrazovnih programa s posebnim akcentom na područja rada turizam i poljoprivreda u svjetlu preduzetništva. Učesnici/e su posjetili/e nekoliko stručnih ško-la iz oblasti turizma i poljoprivrede, kao i institucije koje se bave stručnim obrazovanjem, priznavanjem i razvojem kvalifikaci-ja. Tokom posjete, učesnici/e su, takođe, imali/e priliku da pri-sustvuju časovima praktične nastave i lično se uvjere u kvali-tet izvođenja nastave i korišćenja nastavnih sredstava i opreme. Ova posjeta je ocijenjena kao veoma uspješna i korisna za una-pređenje sistema stručnog obrazovanja u Crnoj Gori, a uspo-stavljena je saradnja pojedinačno sa svakom institucijom koju je delegacija posjetila.

Studijska posjeta EngleskojU okviru projekta „Nacionalni okvir kvalifikacija i obezbjeđiva- �nje kvaliteta u obrazovanju“, organizovana je studijska posjeta Engleskoj od 27. marta do 03. aprila 2011. godine. U studijsku posjetu su bili uključeni/e predstavnici/e MPS-a, Ministarstva rada i socijalnog staranja, ZZZ-a, CSO-a, IC-a, Univerziteta i Sektorskih komisija za oblast turizma. Posjeta je imala za cilj upoznavanje učesnika/ca sa načinom uključivanja poslodava-ca u razvijanje kvalifikacija i odgovarajućih nivoa, postupkom sticanja akreditacije, eksternim provjerama kod poslodavaca za sticanje kvalifikacije i sa procedurama obezbjeđivanja kvaliteta. U toku studijske posjete učesnici/e su posjetili/e relevantne in-stitucije u Aksbridžu, Birmingemu, Konventriju, Volverhemp-tonu, Glosteru i Londonu. Predstavnica CSO-a bila je Lj.Garić.

Studijska posjeta DanskojOd 04. do 08. aprila 2011. godine, crnogorska delagacija, koju �su sačinjavali/e predstavnici/e Univerziteta Crne Gore, na čelu sa rektorom P.Miranovićem, MPS-a, CSO-a, ZZZ-a, WUS Au-strija, posjetila je obrazovne institucije u Kopenhagenu. Studij-ska posjeta je jedna u nizu aktivnosti predviđenih Tempus pro-jektom „Razvoj koncepta cjeloživotnog učenja na Univerzitetu Crne Gore – DeLLco“. Ispred CSO-a, članove delagacije činile su predstavnice Odjeljenja za obrazovanje odraslih, Lj. Garić i G.Bošković. Delegacija je posjetila Pedagoški Univerzitet u Ar-husu, Asocijaciju za obrazovanje odraslih i Vladin Centar za razvoj ljudskih resursa u Kopenhagenu. Cilj ove studijske posje-te bilo je upoznavanje sa praksom, idejama, politikom, struktu-rom i drugim odlikama obrazovnog sistema Danske, sa poseb-nim akcentom na univerzitetsko obrazovanje, različite aspekte i mogućnosti obrazovanja odraslih i sprovođenje koncepta cje-loživotnog učenja.

Eksterno utvrđivanje kvalitetaU periodu 1.02. - 21.04. 2011. godine izvršeno je eksterno utvr- �đivanje kvaliteta obrazovno-vaspitnog rada u četiri srednje stručne i mješovite škole: Srednjoj pomorskoj školi iz Kotora, SSŠ iz Rožaja, SSŠ „Sergej Stanić“ iz Podgorice i SSŠ „Vukadin Vukadinović“ iz Berana.U ovim školama tim savjetnika iz CSO-a je utvrđivao kvalitet �realizacije nastave iz stručno-teorijskih predmeta i praktične nastave.

Kampanja „STRUČNO JE KLJUČNO“

MPS i CSO kreću sa kampanjom promovisanja stručnog obra- �zovanja i to sa akcentom na sjeveroistok Crne Gore i fokusom na zanimanja iz oblasti poljoprivrede i turizma u okviru Pro-jekta MNE/011 koji traje četiri godine (2010 - 2014). Turistička

Aktuelnosti

Mart - maj 2011. Bilten br. 410

i poljoprivredna zanimanja će u narednim godinama biti veo-ma tražena i zato kampanja ima zadatak da na njih stavi pose-ban akcenat. Za potrebe kampanje pripremljena je pjesma, čiji tekst direktno afirmiše prednosti stručnih zanimanja u oblasti turizma i poljoprivrede, a urađen je i spot, čiji su junaci ener-gični i nasmijani đaci koji se obraćaju svojim vršnjacima, ali i svojim roditeljima, a njihov stil, pjesma i iskazi su osnova za komuniciranje glavnih poruka kampanje. Povodom predstav-ljanja kampanje „Stručno je ključno“ , u srijedu, 18. maja 2011. godine održana je konferencija za medije, a tema konferencije je bila „Novine i promjene koje se dešavaju u sektoru stručnog obrazovanja“. Na konferenciji su govorili Marko Vukašinović, predstavnik MPS-a i Duško Rajković, direktor CSO-a. Jedna od glavnih poruka ovogodišnje kampanje je „Vaše dijete - svoj čo-vjek“, tj. da osnovci izborom stručne škole i to turističkih ili po-ljoprivrednih zanimanja mogu brzo postati samostalni ljudi i imati zanat u rukama, a slogan kampanje koji će se koristiti je „STRUČNO JE KLJUČNO!“.

Priručnik za nastavnike/ce „Profesionalna orijentacija-Pet koraka do odluke o školi i zanimanju“U okviru projekta GIZ-a „Osmišljavanje prelaska mladih u svijet rada na jugozapadnom Balkanu“ iz štampe je izašao priručnik za nastavnike/ce „Profesionalna orijentacija-Pet koraka do odluke o školi i zanimanju“. Autori udžbenika su obučeni treneri, predstavnici/e MPS-a, osnovnih škola, CSO-a i ZZZ-a: B. Kanka-raš, R. Mujović, K. Vučinić. J. Knežević, i J. Đukić. Kratak metod-ski priručnik sadrži materijale sa četiri modula obuke: Samospo-

znaja, Informacije i istraživanje /mogućnosti ško-lovanja i karijere, Realni su-sreti i Odluka, koji su razra-đeni kroz niz scenarija za interaktivne radionice koje nastavnici mogu koristiti u neposrednom radu sa učeni-cima/ama. Savladavanjem praktičnih aktivnosti iz Pri-ručnika učenici/e će biti u mogućnosti da identifikuju lične sposobnosti, interesova-nja i vrijednosne orijentacije, uporede ih sa zahtjevima že-ljenog zanimanja, upoznaju se sa realnim zahtjevima zani-manja obilaskom preduzeća i neposrednim razgovorom sa

ljudima iz struke, što je jedan od bitnih preduslova za donošenje prave odluke prilikom izbora željenog zanimanja.

Podrška Zavodu za školovanje i rehabilitaciju lica sa poremećajima sluha i govora iz Kotora na internom objezbjeđivanju kvaliteta

Predstavnik odjeljenja za evaluaciju Ž.Raičević je 12.05.2011. �godine na inicijativu Zavoda za školovanje i rehabilitaciju lica sa poremećajima sluha i govora iz Kotora održao radionicu na temu „Uloga nastavnika u procesu planiranja i realizacija ak-tivnosti na internom objezbjeđivanju kvaliteta“. Zavod iz Ko-tora preduzima aktivnosti na unapređivanju kvaliteta obra-zovno-vaspitnog rada kroz realizaciju ciljeva akcionog plana i

preporuka iz izvještaja o eksternom obezbjeđivanju kvaliteta. Radionici je prisustvovalo 24 nastavnika i saradnika u nastavi koji su upoznati sa principima i ciljevima internog objezbjeđi-vanja kvaliteta, metodologijom za procjenu kvaliteta i pojedi-načnim zadacima na utvrđivanju nivoa indikatora kvaliteta.

Nastavak projekta “Razvoj ključnih kompetencija u obrazovanju“

Projekat „Razvoj ključnih kompetencija u obrazovanju“, u or- �ganizaciji ETF-a, CSO-a i ZZŠ-a, nastavljen je 17. maja aktiv-nostima na temu „Obuka nastavnika za ključne kompetencije u obrazovanju-na nivou škole“. Seminaru je prisustvovalo 20 na-stavnika/ca, polaznika/ca obuke realizovane u prethodnoj fazi projekta, kao i predstavnici/e brojnih međunarodnih projekata iz oblasti obrazovanja. U tekućoj godini planirano je razvijanje i testiranje novog modela na nivou škole „Model za razvoj ključ-nih kompetencija uspostavljanjem zajednice praktičara u sva-koj od devet pilot škola“ i umrežavanje zajednica praktičara na nacionalnom nivou. Seminar je otvorila pomoćnica ministra prosvjete i sporta, V.Vučurović.

Objavljeni novi udžbenici

CSO je tokom aprila objavio dva nova udžbenika za potrebe �srednjeg stručnog obrazovanja. Udžbenik „Osnove elektroteh-nike II“, autora prof. dr G.Joksimovića, namijenjen je učenici-ma/ama drugog razreda obrazovnih programa Elektrotehničar/ka računara, Elektrotehničar/ka elektronike i Elektrotehničar/ka telekomunikacija. Drugi objavljeni udžbenik „Osnovi prava“, autora doc.dr M.Vukčevića, doc.dr M.Dokića i mr Ž.Bošković, koristiće učenici/e prvog razreda obrazovnog programa Prav-no-administrativni tehničar/ka.Udžbenici su vizuelno i sadr-žajno prilagođeni učenicima/ama, na način da podstiču njiho-va interesovanja, talenat i istraživački rad.

Međunarodna saradnja

11Bilten br. 4 Mart - maj 2011. 11

ETFEvropska fondacija za obuku (European Training Foundation - �ETF) je specijalizovana Agencija Evropske unije koja pruža sa-vjetodavnu i stručnu pomoć u 30 partnerskih zemalja s ciljem korišćenja potencijala njihovih ljudskih resursa kroz reformu sistema obrazovanje i obuke, kao i tržišta rada u kontekstu poli-tike spoljnih odnosa u Evropskoj uniji. ETF je od 2000. godine aktivan u Crnoj Gori tako što omogućava dijalog politike ra-zvoja ljudskih resursa u zemlji i predstavlja crnogorskim akteri-ma relevantne koncepte i prakse Evropske unije.

Trenutno najvažnije aktivnosti ETF-a obuhvataju: �

Podršku akterima da razrade održivi školski model za „in- �service“ obuku nastavnika/ca i profesionalni razvoj u oblasti promovisanja ključne kompetencije kroz osnivanje Zajednice prakse u srednjim školama. Ove Zajednice su osnovane i po-stale operativne uz pomoć međunarodne ekspertize, dok je njihova održivost povjerena lokalnim akterima (MPS, CSO i ZZŠ, akteri građanskog društva);

Izgradnju kapaciteta za osnivanje partnerstva škola i privre- �de koje se zasniva na preduzimanju konkretne akcije s ci-ljem unapređenja ishoda učenja koje pruža crnogorski sistem stručnog obrazovanja, kao i s ciljem unapređenja zapošljivo-sti onih kojih završe srednje stručne škole;

Savjetovanje o politici zasnovanoj na činjenicama radi suz- �bijanja dugoročne nezaposlenosti u sjevernom regionu Crne Gore, s ciljem jačanja veza između nacionalnog i lokalnog ni-voa formulisanja i sprovođenja politike, kao i s ciljem una-pređenja njihovih kapaciteta za saradnju i kreiranja sinergija kako bi crnogorsko tržište rada postalo inkluzivno;

Podršku i konkretne odgovore na zahtjeve Evropske komisije �u oblasti obrazovanja, obuke i zapošljavanja omogućavanjem osnovnih informacija (analize države i tematske analize) koje se uklapaju u pomoć koju pruža Evropska unija (IPA progra-mi). U 2010. godini, ETF je sačinio i objavio iscrpnu analizu razvoja ljudskih resusrsa u zemlji koju trenutno koriste naci-onalni akteri u procesu osmišljavanja svog prvog operativnog programa za IPA komponentu IV u periodu 2011-2013.

Veliki dio aktivnosti ETF-a u Crnoj Gori sprovodi se u bliskoj �saradnji i sinergiji sa donatorima Evropske unije, kao što su Bri-tanski savjet, LUX- DEVELOPMENT, GIZ, ADA, itd.

LUX-DEVELOPMENT – PROJEKAT MNE/011Lux-Development je Agencija Luksemburga za razvojnu sarad- �nju. Primarni cilj razvojne saradnje Luksemburga jeste isko-rijenjivanje siromaštva. Aktivnosti i intervencije u okviru ove saradnje osmišljene su u duhu održivog razvoja. Lux-Develo-pment je institucija koja je u ime Vlade Luksemburga odgo-vorna za implementaciju programa koji je predmet bilateral-nog sporazuma sa Crnom Gorom. Lux-Development je dobila mandat od Ministarstva inostranih poslova Luksemburga i od-govorna je za efikasnu implementaciju Projekta. Glavne vrijed-nosti koje su ujedno i srž aktivnosti Lux-Development-a su: poštovanje drugih, integritet, solidarnost i efikasnost.

Projekat MNE/011 se fokusira na jačanje stručnog osposoblja- �vanja u Crnoj Gori, a posebno na sjevero-istoku Crne Gore. Nacionalna strategija i strategije lokalne vlade za razvoj poljo-privrede i turizma treba da doprinesu zaustavljanju odliva sta-novništva sa sjevero-istoka Crne Gore, i podsticanju mladih ljudi da se vrate u region. Prema tome, razlog za sprovođenje ovog Projekta jeste podrška MPS-u, prvenstveno preko CSO-a, u izradi Nacionalne i Regionalne strategije za razvoj stručnog obrazovanja, i obezbjeđivanje njihove usklađenosti sa postoje-ćim strategijama za razvoj poljoprivrede i turizma. U skladu sa tim, Projekat je osmišljen tako da pruža podršku izradi odgova-rajućih profila zanimanja, kvalifikacija i obrazovnih programa u oblasti poljoprivrede (uključujući organsku poljoprivredu) i tu-rizma (uključujući i ugostiteljstvo), zajedno sa odgovarajućim materijalima za obuku. On podrazumijeva i unapređenje sredi-ne u kojoj se vrši obuka i kvalitet nastave, sve veću uključenost socijalnih partnera u razvoju i pružanju obuke i jačanje predu-zetništva u sektorima poljoprivrede i turizma na sjevero-isto-ku Crne Gore. Projekat traje četiri godine, od jula 2009. godi-ne do jula 2013. godine, a njegov budžet iznosi 4.280.000 EUR, od čega 4.100.000 EUR predstavlja doprinos Velikog vojvodstva Luksemburg1, a 180.000 EUR predstavlja doprinos Crne Gore.

Među ključnim aktivnostima u 2011. godine su: renoviranje �i opremanje ciljnih škola na sjevero-istoku Crne Gore; izra-da kvalifikacija, obrazovnih programa i materijala za obuku za sektore poljoprivrede i turizma; implementacija komunikacio-ne/marketing kampanje za stručno obrazovanje; razvoj sistema ocjenjivanja koji obezbjeđuje kvalitet u stručnom obrazovanju; pružanje preduzetničke obuke u stručnom obrazovanju i konti-nuirano stručno obrazovanje.

Za dalje informacije, molimo posjetite: � www.vetnem.org i www.lux-development.lu ili kontaktirajte direktno kancelariju projekta: info@vetnem.org .

Međunarodna saradnja

Mart - maj 2011. Bilten br. 412

ETF(Evropska fondacija za stručnu obuku)

GIZ(Njemačko društvo za međunarodnu saradnju)

KulturKontakt

dvvinternational(Institut za međunarodnu saradnju Udruženja za obrazovanje odraslih Njemačke)

DelegacijaEvropskeunije

LuxDevelopment(Luksemburška agencija za razvojnu saradnju)

Britanskisavjet

Glavni i odgovorni urednik: DuškoRajković Urednik: SrđanObradović Redakcija: IvanaMihailović,SandraBrkanović,GordanaBošković,JadrankaRadunović Lektura: MagdalenaJovanović

Tehnički urednik: DejanStanić* * *

Izdavač: CentarzastručnoobrazovanjeAdresa: VakaĐurovićabb,81000PodgoricaTelefon: +38220664713Faks: +38220664714e-mail: cso@gov.meWebsite: www.cso.gov.me

* * *Podgorica,maj2011.