Tiranë-2010

Frederik ShalësiEtleva Smaçi

InformatIka 7- 8-9

Libër mëSuESi

Të mENDuAriT KriTiK DHE STruKTurA “E.r.r”

E PLANiFiKimiT Të mëSimiT

(mODELE mëSimi)

www.ideartlibri.com

botimet ideartbotime@ideartlibri.comPO BOX 1532, Tiranë (AL)Tel./Fax: ++ 355 4 2233205

Botues: Redin Jegeni

Redaktor letrar: etleva SmaçiArti grafik: Lindita Dervishi

© Copyright, iDeART© Të gjitha të drejtat e rezervuara.

Riprodhimi i librit, qoftë edhe në formë të pjesëshme, është i ndaluar.nuk mund të kopjohet asnjë tekst apo zgjidhje grafike e tij pa lejen dhe miratimin paraprak të iDeART, i cili është mbajtës i vetëm i së drejtës së botimit dhe shpërndarjes së tij, përveç rasteve kur kjo e drejtë lejohet qartazi nga ligji.Botuesi është i gatshëm t’i ofrojë të drejtat pa pagesë për citimet, përdorimet me qëllim studimi vetiak apo për elementë të veçantë grafikë që gjenden në këtë libër, duke nënshkruar fillimisht marrëveshje për to. Të drejtat morale të autorëve dhe artistëve që punuan për realizminin e këtij projekti mbrohen nga iDeART, bazuar në legjislacionin shqiptar mbi pronësinë intelektuale dhe të Drejtat e Autorit, nr. 9380, dt. 28.04.2005 si dhe në konventat, dispozitat dhe marrëveshjet ndërkombëtare.

iSBn 978-99956-29-70-0(shënimi CiP i katalogut gjendet në Bibliotekën Kombëtare Tiranë)

Botimi i parë: iDeART, 2010

Përmbajtja

Terminologji ............................................................................................................... 4

Taksonomia konjitive e Blumit ............................................................................... 5

libër mësuesi Informatika 7 ............................................................................. 6-45

libër mësuesi Informatika 8 ........................................................................... 46-75

libër mësuesi Informatika 9 ......................................................................... 76-119

� Libër mësuesi Informatika 7

Terminologji

• Arritje (performancë)• Objektiva të përmbajtjes• Objektiva të arritjeve• Objektiva të arritjeve të një kapitulli (linje)• Objekte dhe veprimtari• Objektiva specifikë• Veprimtari të vëzhgueshme, të demonstrueshme• Kusht, kriter• Nivelet e arritjeve• Niveli bazë, mesatar dhe i lartë• Niveli minimal• Nënobjektiva• Kompetencë

1. ArritjaKy term (që ka zëvendësuar termin performancë) përdoret për të treguar:

• dije• shprehi• qëndrime

që nxënësi i demonstron (i shfaq) në formën e veprimtarive dhe sjelljeve të ndryshme që kryen, të cilat janë të vëzhgueshme nga mësuesi dhe nxënësit e tjerë, madje, shpesh herë, edhe të matshme. Në hartimin e synimeve të niveleve të ndryshme, arritja e nxënësve (performanca) fillon të përshkruhet më konkretisht sapo kalohet nga qëllimet, te objektivat e kapitujve, që janë objektiva të përgjithshme të përmbajtjes, veçse deri këtu arritja akoma nuk është plotësisht konkrete. Kur hartohen objektivat specifikë (për objekte të caktuara mësimore), arritja e demonstrueshme bëhet e përcaktuar plotësisht, madje tani tregohen edhe kushtet në të cilat ajo pritet të shfaqet, si dhe kriteret e saktësisë së përmbushjes (plotësimit) të arritjes së synuar. Për të përmbushur objektivat specifikë, nxënësit i jepen detyra konkrete për të plotësuar, në një sasi dhe renditje që përzgjidhen nga mësuesi. Objektivat e arritjes- Përkufizimi

Objektivat e arritjeve të një kapitulli, përbëjnë bashkësinë e të gjitha objektivave specifike të hartuara për të gjitha objektet e kapitullit, ose linjës, të ndarë në tri nivele, duke u nisur nga objektivat e programit, ose nga standardet (nëse ka të tilla për lëndën).

2. Nivelet e arritjeve• Niveli bazë, mesatar dhe i lartëPërsa i përket hierarkisë së arritjeve të nxënësve, do të ruajmë terminologjinë e përdorur te standardet: • niveli bazë (më i ulëti) i arritjeve. Njohja dhe të kuptuarit• niveli mesatar. Klasifikimi dhe krahasimi • niveli i lartë. Krijimi individual dhe kombinimi ideve

Modele mësimi �

Taksonomia konjiTive e blumiT

Tri nivelet e arritjeve Nivelet e blumit Foljet përshkruese

Niveli bazë

1. Të njohuritËshtë riprodhimi i një diçkaje pa shpjegime dhe pa e lidhur me gjë tjetër. Përsëritje e emrave, rregullave, përkufizimeve dhe shpjegimeve ashtu siç janë dhënë. Është niveli më i ulët i rezultateve të nxënësve në fushën e njohjes.

Përkufizo, përsërit, përshkruaj me fjalët e tekstit, identifiko, vër në tabelë, harto një listë, emërto, riprodho etj.

2. Të kuptuaritËshtë aftësia për të kapur kuptimin e materialit. Është baza e fushës së njohjes, një hap më tej se TË NJOHURIT.

Shpjego, zgjero, jep shembuj të tjerë, nxirr përfundime, perifrazo, rishkruaj, përgjithëso, interpretoje ndryshe, nxirr një përfundim etj.

Niveli mesatar

3. Zbatimi:Është aftësia për të përdorur materialin e mësuar në situata të reja dhe konkrete. Zbatohen rregulla, metoda, koncepte, parime, ligje dhe teori.

Ta aplikosh (zbatosh), të shfrytëzosh, të ndryshosh, të njehsosh, të klasifikosh, të provosh, të vësh në dukje, të manipulosh. Përgatit, lidh, trego, shpjego, përdor etj.

4. Analiza: Është aftësia për ta copëtuar materialin në pjesë përbërëse, ç’ka sjell një kuptim më të mirë të organizimit të tij. Meqenëse krahas përmbajtjes kuptohet edhe forma organizative e materialit, niveli intelektual është më i lartë se në TË KUPTUARIT.

Copëto, ndaj në pjesë, shpjego përse, diferenco, shquaj, dallo, vër në dukje, lidh, seleksiono etj.

Niveli i lartë

5. Sinteza: Është aftësia që formon një të tërë duke bashkuar pjesët. Mund të jetë: komunikim i një plani veprimesh, klasifikim informacioni etj.

Kombino, harto, krijo, zgjidh (një problem që ka shumë rrugë), kompozo, jep mendime, përmirëso, organizo, planifiko, risistemo, të shkruash, të tregosh, të prodhosh, të hartosh, të transmetosh, të krijosh, të propozosh, të planifikosh, të prodhosh, të modifikosh, të specifikosh, të kombinosh, të organizosh, të sintetizosh, të klasifikosh, të përfundosh, të zhvillosh, të modifikosh, të ndërtosh etj.

6. Vlerësimi: Është aftësia për të gjykuar vlerën e një materiali, të mirën e një ideje, motivet e sjelljeve, vlerësimin e zgjidhjeve të problemit, ndërtimin e komunikimeve gjykuese etj.

Krahaso, konkludo, vër në kontrast, kritiko, përshkruaj, shpjego, justifiko, interpreto, lidh, përmblidh, bëj një evidencë etj.

Sipas kësaj tabele mund të gjendet se i çfarë niveli është një objektiv i programit. Për këtë, mjafton që të shikosh se cila është folja përshkruese e objektivit dhe ta gjesh këtë folje në shtyllën e tretë të tabelës; në të majtë të saj është niveli përkatës.

Pani mësimor Sintetik dhe Analitik

Tema: Historiku i zhvillimit të kompjuterit

Tema: Pjesët kryesor të kompjuterit

Tema: Lidhja dhe bashkëveprimi midis pjesëv kryesore

Tema: Llojet e kompjuterave

Tema: Programi i kompjuterit, llojet e programeve

Tema: Dallimi ndërmjet programeve operative dhe aplikative

Tema: Grupimi, klasifikimi, ruajtja dhe transportimi i programeve

Tema: Hartimi dhe instalimi i programeve.Memorja

Tema: Ngarkimi i kompjuterit

Tema: Programet operativë më të përdorshëm

Tema: Sistemi operativë Windows

Tema: Roli i tastierës dhe i mausit

Tema: Menuja Start

Tema: Dritaret e Windows

Tema: Windows Explorer

Tema: Kalimi dosjes dhe skedarit në My Documents

Tema: Programet aplikativë në Windows.Elementët e përbashkët dhe dallues

ndërmjet programeve

Tema: Përdorimi i tastierës në programet e shkrimit

Tema: Krijimi i skedarit në disa programe aplikativë.

Tema: Përgatitja dhe ruajtja e skedarit.

Tema: Veprimet me skedarët. Kopjimi, prerja dhe lëvizja e skedarëve

7

14

15

17

18

20

21

22

24

26

27

28

30

32

34

36

37

38

40

41

42

44

PërmbajtjaLIBËR MËSUESI INfORMATIKA 7

PLANI MËSIMOR SINTETIK DHE ANALITIK

INFORMATIKA 7

LIN

JAT

Sasi

a e

orëv

eÇ

’ësh

të

kom

pjut

eri,

ndër

timi

i ko

mpj

uter

it. (H

ardw

are)

4 or

ëÇ

’janë

pr

ogra

met

, llo

jet

e ty

re.

(Soft

war

e)4

orë

Sist

emet

e o

peri

mit

8 or

ë

Funk

sion

et k

ryes

ore

të p

rogr

amev

e.8

orë

Typi

ng4

orë

Në

disp

ozic

ion

të m

ësue

sit (

Orë

të li

ra)

3 or

ë

Kont

roll

njoh

uris

h (T

estim

e)4

orë

Gjit

hsej

35 o

rë

GJI

THSE

J 35

JAV

Ë x

1 0R

Ë=

35 O

RËN

JOH

URI

TË

REJA

28

ORË

KON

TRO

LL N

JOH

URI

SH (T

esti

me)

4 O

RËO

RË

TË L

IRA

3

ORË

Syni

met

kry

esor

e të

pro

gram

it:

- Të

njo

hë k

ompj

uter

in s

i mak

inë

elek

tron

ike

dhe

disa

nga

vle

rat

e pë

rdor

imit

të ti

j.-

Të n

johë

dis

a ng

a pj

esët

më

krye

sore

të k

ompj

uter

it (H

ardw

are)

- Të

bëj

ë da

llim

in m

idis

pro

gram

eve

të s

iste

mit

dhe

prog

ram

eve

aplik

ative

,-

Të n

johë

funk

sion

et e

kry

esor

e të

dis

a pr

ogra

mev

e ap

likati

ve;

- Të

kup

tojë

mën

yrën

e n

dërv

epri

mit

të p

ërdo

rues

it m

ë ko

mpj

uter

in

dhe

pjes

ët p

ërbë

rëse

të ti

j.-

Të k

upto

jë p

roce

sin

e fu

tjes

së

të d

hëna

ve n

ë ko

mpj

uter

- Të

aft

ësoh

et n

ë sh

fryt

ëzim

in e

ele

men

teve

më

të d

omos

dosh

me

të d

eskt

opit

në s

iste

min

Win

dow

s.-

Të id

entifi

kojë

funk

sion

et e

për

bash

këta

të p

rogr

amev

e ap

likati

ve

më

të n

johu

ra d

he t

’ish

fryt

ëzoj

ë at

o.

Prog

ram

i mës

imor

�

Nr.

Kapi

tulli

I Te

ma

Orë

Obj

ekti

vat k

ryes

ore

dhe

spec

ifike

N

ë fu

nd të

orë

s së

mës

imit

nxë

nësi

t du

het

të je

në të

aft

ë:

1.

Ç’ës

htë

kom

pjut

eri,

ndër

tim

i i

kom

pjut

erit

. (H

ardw

are)

N

johu

ri

4 or

ë

Orë

e li

rë

1

orë

Testi

m

1 or

ë

1. H

isto

riku

i zh

villi

mit

të

kom

pjut

erit.

1

1- T

ë nj

ohë

hist

orik

un e

zhv

illim

it të

kom

pjut

erit.

2- T

ë lis

tojë

em

rat e

shp

ikës

ve të

ndr

yshë

m q

ë ka

në k

ontr

ibua

r në

zhvi

llim

et e

kë

saj f

ushe

, duk

e u

ndal

ur n

ë të

veç

antë

n e

seci

lit p

rej t

yre.

3-

Të

disk

utoj

ë rr

eth

evol

uim

it të

PC

nga

gje

nera

ta e

par

ë e

deri

tek

gjen

erat

a e

ditë

ve të

sot

me.

2.2.

Pje

sët k

ryes

ore

të

kom

pjut

erit

11-

Të

listo

jë p

jesë

t kry

esor

e të

një

kom

pjut

eri.

2- T

ë pë

rshk

ruaj

ë sh

kurti

mis

ht fu

nksi

onet

e s

ecilë

s pj

esë.

3-

Të

dallo

jë p

jesë

t pë

rbër

ëse

të H

adw

erit

nga

Soft

war

e s

i dhe

t’i

klas

ifiko

jë

pajis

jet n

ë da

lëse

dhe

hyr

ëse.

3.3.

Orë

e li

rë (P

rakti

kë

labo

rato

rike

)1

1- T

ë pr

ovoj

ë nj

ohur

itë

përm

es

punë

s la

bora

tori

ke,

sipa

s ni

velit

të

ob

jekti

vave

.

4.4.

Lid

hja

dhe

bash

këve

prim

i mid

is

pjes

ëv k

ryes

ore

11-

Të

grup

ojë

pajis

jet e

kom

pjut

erit

në p

ajis

je d

alës

e dh

e hy

rëse

.2-

Të

shpj

egoj

ë da

llim

in m

es n

jë p

ajijs

jeje

dal

ëse

dhe

një

pajis

jeje

hyr

ëse.

3-

Të

treg

ojë

si b

ashk

ëvep

rojn

ë pj

esët

e n

jë k

ompj

uter

i pë

r të

rea

lizua

r pë

rdor

imin

e ti

j nga

nje

riu

për

qëlli

me

të n

drys

hme.

55.

Llo

jet e

kom

pjut

erav

e1

1- T

ë id

entifi

kojë

lloj

et e

kom

pjut

erav

e.2-

Të

dallo

jë s

ipas

fus

hës

së p

ërdo

rim

it ve

çori

të e

dis

a pr

ej l

loje

ve m

ë të

pë

rdor

shëm

të k

ompj

uter

ave.

3- T

ë kr

ahas

ojë

lloje

t e ko

mpj

uter

ave

duke

ana

lizua

r për

parë

sitë

dhe

man

gësi

të

e se

cilit

lloj

.

6Te

stim

1

orë

6- K

ontr

oll n

johu

rish

11-

Të d

emos

troj

ë aft

ësi n

ë ni

vele

të s

hkal

lëzu

ara

nga

nive

li ba

zë te

më

i lar

ti.

Prog

ram

i mës

imor

�

Nr.

Kapi

tulli

II

Tem

aO

rëO

bjek

tiva

t kry

esor

e dh

e sp

ecifi

ke

Në

fund

të o

rës

së m

ësim

it n

xënë

sit

duhe

t të

jenë

të a

ftë:

7

Ç’ja

në

prog

ram

et,

lloje

t e t

yre.

(S

oftw

are)

Njo

huri

4

orë

1. P

rogr

ami i

kom

pjut

erit,

llo

jet e

pro

gram

eve.

1

1- T

ë id

entifi

kojë

lloj

et e

pro

gram

eve

dhe

mën

yrat

e s

hfry

tëzi

mit

të ty

re.

2- T

ë pë

rshk

ruaj

ë fu

nksi

onet

që

krye

jnë

prog

ram

et o

pera

tive

dhe

disa

pre

j pr

ogra

mev

e ap

likati

ve.

3- T

ë tr

egoj

ë lid

hjet

që

ekzi

stoj

në m

es p

rogr

amev

e op

erati

ve d

he a

tyre

ap

likati

ve p

ër n

jë m

irëfu

nksi

onim

të k

ompj

uter

it.

82.

Dal

limi n

dërm

jet

prog

ram

eve

oper

ative

dh

e ap

likati

ve

1

1- T

ë sh

pjeg

ojë

rolin

e p

rogr

amit

të si

stem

it op

erati

vë n

ë ra

port

me

prog

ram

et

e tj

era

aplik

ativë

.2-

Të

vërë

në

dukj

e të

për

bash

këta

t dh

e da

llim

et e

pro

gram

eve

aplik

ative

që

ofro

n pa

ktet

a M

icro

soft

Offi

ce.

3- T

ë in

stal

ojë

lidhj

et p

rogr

ame

të n

drys

hme

aplik

ative

në

kom

pjut

erin

pe

rson

al n

ë pë

rsht

atje

me

funk

sion

et e

tyre

.

93.

Gru

pim

i, kl

asifi

kim

i, ru

ajtj

a dh

e tr

ansp

ortim

i i

prog

ram

eve

1

1- T

ë id

entifi

kojë

ele

men

tët q

ë nd

ihm

ojnë

në

ruaj

tjen

e p

rogr

amev

e.2-

Të

përs

hkru

ajë

mën

yrat

e n

drys

hme

të r

uajt

jes

dhe

tran

spor

timit

të

prog

ram

eve

3- T

ë pë

rdor

ë nj

ë la

rmis

hmër

i paj

isjs

jesh

- kuj

tese

për

të r

uajt

ur d

he in

stal

uar

prog

ram

e të

nev

ojsh

me

kom

pjut

erik

e.

104.

Har

timi d

he in

stal

imi i

pr

ogra

mev

e.M

emor

ja1

1- T

ë lis

tojë

dis

a ng

a gj

uhët

e p

rogr

amim

it që

për

dore

n pë

r ha

rtim

in e

pr

ogra

mev

e të

ndr

yshm

e si

dhe

një

sitë

e m

atje

s së

kuj

tesë

s së

kom

pjut

erit

2- T

ë pë

rshk

ruaj

ë fu

nksi

onim

in d

he rë

ndës

inë

e m

emor

ies

së k

ompj

uter

it.3-

Të

treg

ojë

dhe

të re

aliz

ojë

inst

alim

in e

pro

gram

eve

të th

jesh

ta m

e nd

ihm

ën

e si

stem

in o

pera

tivë

Win

dow

s.

Nr.

Kapi

tulli

III

Tem

aO

rëO

bjek

tiva

t kry

esor

e dh

e sp

ecifi

ke

Në

fund

të o

rës

së m

ësim

it n

xënë

sit

duhe

t të

jenë

të a

ftë

:

11

Sist

emet

e

oper

imit

Njo

huri

8

orë

1. N

gark

imi i

ko

mpj

uter

it.1

1- T

ë da

llojë

pro

gram

in o

pera

tivë

që n

gark

on k

ompj

uter

in m

e të

cili

n pu

non.

2- T

ë ve

çojë

ele

men

tët q

ë e

real

izoj

në k

ëtë

proc

es.

3- T

ë pë

rshk

ruaj

ë pr

oced

urën

e n

gark

imit

të s

iste

mit

oper

ativë

që

shfr

ytëz

on

kom

pjut

eri m

e të

cili

n pu

non.

Prog

ram

i mës

imor

1

0

12

Sist

emet

e

oper

imit

2.Pr

ogra

met

ope

rativ

ë m

ë të

për

dors

hëm

1

1- T

ë lis

tojë

dis

a ng

a pr

ogra

met

ope

rativ

ë m

ë të

për

dors

hëm

.2-

Të

dallo

jë p

rogr

amet

ope

rativ

ë ng

a nj

ëri –

tjet

ri b

azua

r në

veç

oritë

e ty

re.

3- Të

kra

haso

jë p

rogr

amet

ope

rativ

e dh

e të

nxj

errë

për

fund

ime

mbi

për

parë

sitë

dh

e m

angë

sitë

që

ata

kanë

.

133.

Sis

tem

i ope

rativ

ë W

indo

ws

11-

Të

dallo

jë v

aria

ntin

e W

indo

ws

Xp n

ga W

indo

ws

Vist

a.2-

Të

iden

tifiko

jë p

jesë

t e d

eskt

opit

dhë

t’i e

mër

tojë

ato

.3-

Të

përs

hkru

ajë

ele

men

tët e

des

ktop

it du

ke tr

egua

r fu

nksi

onet

e ty

re.

144.

Rol

i i ta

stier

ës d

he i

mau

sit

1

1- T

ë sh

pjeg

ojë

rolin

e ta

stier

ës d

he m

ausi

t si p

ajis

je q

ë nd

ihm

ojnë

në

hyrj

en

e in

form

acio

nit.

2- T

ë kl

asifi

kojë

dis

a ng

a ko

man

dat,

vep

rim

et q

ë m

und

të k

ryej

ë m

ë nd

ihm

ën

e ta

stier

ës d

he m

ausi

t.3-

Të

përd

orë

lirs

hëm

e n

ë m

ënyr

ë të

pav

arur

tasti

erën

dhe

mau

sin.

155.

Men

uja

Star

t.1

1-Të

shf

aqë

nëp

ërm

jet

men

usë

Star

t të

gjit

ha p

rogr

amet

e i

nsta

luar

a në

ko

mpj

uter

.2-

Të

hapë

dhe

mby

ll pr

ogra

me

të n

drys

hme

pune

nëp

ërm

jet m

enus

ë St

art.

3- T

ë pë

rdor

ë m

ënyr

a të

larm

ishm

e pë

r ha

pjen

e p

rogr

amev

e të

pun

ës q

ë pë

rmba

n m

enuj

a St

art.

166.

Dri

tare

t e W

indo

ws

.1

1- T

ë id

entifi

kojë

el

emen

tët

e dr

itare

s së

pun

ës d

uke

bërë

kra

hasi

min

me

drita

ret e

pro

gram

eve

të n

drys

hme.

2- T

ë re

aliz

ojë

man

ipul

ime

të p

ërm

asav

e të

dri

tare

s së

pun

ës.

3- T

ë pu

nojë

me

disa

drit

are

pune

dhe

të k

lasifi

kojë

ele

men

tët k

ryes

orë

të ty

re.

177.

Win

dow

s Ex

plor

er1

1- T

ë lis

tojë

dis

a ng

a fu

nksi

onet

e W

indo

ws

Expl

orer

.2-

Të

përs

hkru

ajë

kriji

min

e n

jë d

osje

je, s

keda

ri dh

e të

bëj

ë d

allim

in m

es ty

re3-

Të

krijo

jë n

jë a

rkiv

ë ve

tjak

e m

e do

sje

e sk

edar

ë si

pas

mod

elit

të te

kstit

.

188.

Kal

imi d

osje

s dh

e sk

edar

it në

M

yDoc

umen

ts.

1

1- T

ë id

entifi

kojë

ele

men

tët e

dri

tare

s M

y D

ocum

ents

dhe

të li

stoj

ë ha

pat q

ë nd

iqen

për

kri

jimin

e d

osje

s dh

e sk

edar

ëve

në M

y D

ocum

ents

.2-

Të

krijo

jë n

ë m

ënyr

ë të

pav

arur

dhe

ta e

mër

tojë

një

dos

je n

ë M

y D

ocum

ents

3- T

ë kr

yejë

man

ipul

ime

sipa

s fa

ntaz

isë

me

dosj

et e

krij

uara

në

Arki

vën

e M

y D

ocum

ents

.

Prog

ram

i mës

imor

11

19N

ë di

spoz

icio

n 1

orë

9. O

rë e

lirë

(Pra

ktikë

la

bora

tori

ke)

12-

Të

prov

ojë

njoh

uritë

pë

rmes

pu

nës

labo

rato

rike

, si

pas

nive

lit

të

obje

ktiva

ve.

20Te

stim

1 o

rë10

- Kon

trol

l njo

huri

sh1

1- T

ë de

mos

troj

ë aft

ësi n

ë ni

vele

të s

hkal

lëzu

ara

nga

nive

li ba

zë te

më

i lar

ti.

Nr.

Kapi

tulli

IV

Tem

aO

rëO

bjek

tiva

t kry

esor

e dh

e sp

ecifi

ke

Në

fund

të o

rës

së m

ësim

it n

xënë

sit

duhe

t të

jenë

të a

ftë:

21-

22

Funk

sion

et

krye

sore

të

prog

ram

eve

Njo

huri

8 o

rë

1-2.

Prog

ram

et a

plik

ativë

në

Win

dow

s.El

emen

tët

e pë

rbas

hkët

dhe

dal

lues

nd

ërm

jet p

rogr

amev

e

21-

Të

iden

tifiko

jë d

isa

nga

prog

ram

et a

plik

ativë

në

Win

dow

s.2-

Të

përs

hkru

ajë

elem

entë

t kry

esor

ë të

faqe

s së

pun

ës n

ë di

sa p

rej p

rogr

ame

aplik

ativë

.3-

Të

bëjë

dal

limin

mes

pro

gram

eve

të n

drys

hëm

apl

ikati

vë.

23-

243-

4.

Përd

orim

i i ta

stier

ës

në p

rogr

amet

e s

hkri

mit.

21-

Të

dallo

jë b

lloqe

t kry

esor

e të

tast

ave.

2- T

ë p

rovo

jë fu

nksi

onet

e d

isa

tast

ave

dhe

grup

tast

ave

të ta

stier

ës.

3- T

ë kr

yejë

m

anip

ulim

e m

e te

kstin

si

kopj

im/z

hven

dosj

e m

e nd

ihm

ën e

ta

stier

ës.

255.

Kriji

mi i

ske

dari

t në

disa

pr

ogra

me

aplik

ativë

.1

1- T

ë da

llojë

ske

darë

t e k

riju

ar n

ë pr

ogra

me

të n

drys

hme.

2- T

ë p

ërsh

krua

jë k

rijim

in e

një

ske

dari

.3-

Të

treg

ojë

ndr

yshi

met

mes

ske

darë

ve q

ë u

përk

asin

pro

gram

eve

të n

drys

hëm

ap

likati

vë

266.

Pë

rgati

tja

dhe

ruaj

tja

e sk

edar

it.1

1- T

ë id

entifi

kojë

ele

men

tët p

ërbë

rës

të d

rita

res

Save

As.

2- T

ë k

rijoj

ë sk

edar

ë dh

e t’i

ruaj

ë në

dos

jen

Ark

iva.

3- T

ë ru

ajë

ske

darë

t e

prog

ram

eve

të n

drys

hme

duke

për

doru

r ko

man

dat

Save

dhe

Sav

e A

s.

27-

287-

8. V

epri

met

me

sked

arët

.Kop

jimi,

prer

ja

dhe

lëvi

zja

e sk

edar

ëve.

2

1- T

ë id

entifi

kojë

kom

anda

t kry

esor

e pë

r kr

yerj

en e

vep

rim

eve

me

sked

arët

.2-

Të

përs

hkru

ajë

man

ipul

imet

më

të p

ërdo

rshm

e që

rea

lizoh

en m

e nj

ë sk

edar

ë.3-

Të

krah

asoj

ë kr

yerj

en e

vep

rim

eve

me

ske

darë

t duk

e pë

rdor

ur k

oman

dat,

ta

stier

ën a

po m

ausi

n dh

e të

shp

jego

jë s

e ci

lën

prej

tyr

e pr

efer

on t

ë ap

likoj

ë.

Prog

ram

i mës

imor

1

2

29O

rë e

lirë

1 or

ë9.

Në

disp

ozic

ion

të

mës

uesi

t1

1-Të

pro

vojë

njo

huri

të p

ërm

es p

unës

labo

rato

rike

,sip

as n

ivel

it të

obj

ektiv

ave.

30Te

stim

1-or

ë10

. Kon

trol

l njo

huri

sh

(Tes

time)

11-

Të d

emos

troj

ë aft

ësi n

ë ni

vele

të s

hkal

lëzu

ara

nga

nive

li ba

zë te

k m

ë i l

arti.

Nr.

Kapi

tulli

V

Tem

aO

rëO

bjek

tiva

t kry

esor

e dh

e sp

ecifi

ke

Në

fund

të o

rës

së m

ësim

it n

xënë

sit

duhe

t të

jenë

të a

ftë:

31

Typi

ng

Njo

huri

4 or

ë

1. T

ë aft

ësoh

et të

sh

krua

jë s

hpej

t dhe

m

e dh

jetë

gis

hta

duke

pë

rdor

ur p

rogr

amet

Ty

ping

.

1

1- T

ë da

llojë

viz

ualis

ht e

lem

entë

t e n

evoj

shëm

për

pun

ë të

pro

gram

it.2-

Të

plot

ësoj

ë në

mën

yrë

të p

avar

ur p

roce

durë

n e

regj

istr

imit

në k

ëtë

prog

ram

.3-

Të

vend

osë

sakt

ë në

tas

tierë

të

dhje

të g

isht

at s

ipas

mod

elit

të d

hënë

nga

pr

ogra

mi.

32

2. T

ë aft

ësoh

et të

sh

krua

jë s

hpej

t dhe

m

e dh

jetë

gis

hta

duke

pë

rdor

ur p

rogr

amet

Ty

ping

.

1

1- T

ë da

llojë

viz

ualis

ht e

lem

entë

t e n

evoj

shëm

për

pun

ë të

pro

gram

it.2-

Të

plot

ësoj

ë në

mën

yrë

të p

avar

ur p

roce

durë

n e

regj

istr

imit

në k

ëtë

prog

ram

.3-

Të

vend

osë

sakt

ë në

tas

tierë

të

dhje

të g

isht

at s

ipas

mod

elit

të d

hënë

nga

pr

ogra

mi.

33

3. T

ë aft

ësoh

et të

sh

krua

jë s

hpej

t dhe

m

e dh

jetë

gis

hta

duke

pë

rdor

ur p

rogr

amet

Ty

ping

.

11-

Të

iden

tifiko

jë n

ë ta

stier

ë ve

ndos

jen

elem

entë

ve të

ndr

yshë

m.

2- T

ë pr

ovoj

ë të

shk

ruaj

ë te

kste

të s

hkur

tëra

me

ndih

mën

e p

rogr

amin

Typ

ing

3- T

ë pë

rdor

ë m

e sa

ktës

i dh

e sh

pejtë

si t

ë dh

jetë

gis

htat

në

shkr

imin

e

teks

teve

.

344.

Të a

ftës

ohet

të s

hkru

ajë

shpe

jt d

he m

e dh

jetë

gi

shta

duk

e pë

rdor

ur

prog

ram

et T

ypin

g.

1

1- T

ë id

entifi

kojë

në

tasti

erë

vend

osje

n el

emen

tëve

të n

drys

hëm

.2-

Të

prov

ojë

të s

hkru

ajë

tesk

te të

shk

urtë

ra m

e nd

ihm

ën e

pro

gram

in T

ypin

g3-

Të

përd

orë

me

sakt

ësi

dhe

shpe

jtësi

të

dhje

të g

isht

at n

ë sh

krim

in e

te

kste

ve.

35Te

stim

1orë

5. K

ontr

oll n

johu

rish

11-

Të d

emos

troj

ë aft

ësi n

ë ni

vele

të s

hkal

lëzu

ara

nga

nive

li ba

zë te

më

i lar

ti.

Prog

ram

i mës

imor

1

3

1� Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Historiku i zhvillimit të kompjuterit

Kohëzgjatja: 1 orëVendi i zhvillimit: Laborator i Informatikës/KlasëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të njohë historikun e zhvillimit të kompjuterit.2. Të listojë emrat e shpikësve të ndryshëm që kanë kontribuar në zhvillimet e kësaj fushe,

duke u ndalur në të veçantën e secilit prej tyre. 3. Të diskutojë rreth evoluimit të PC nga gjenerata e parë e deri tek gjenerata e ditëve të

sotme.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Internet, Libri Informatika 7, fletë puneFjalë kyç: Abacus, Pascalina, Eniac etj

Hapi i parë: DiskutimMësuesi u ka kërkuar nxënësve që të kërkojnë në Internet të dhëna mbi historikun e zhvillimit të kompjuterave.Sipas inisiativës mësuesi zgjedh 2-3 nxënës të paraqesin në formën e një referimit materialet e përgatituraGjatë kohës që referohen materialet mësuesi kërkon nga klasa të mbahen shënim ato elementë që ata gjejnë interesant në prezantimet e shokëve

Hapi i dytë: Demostrim i njohurive të rejaMësuesi shfaq me projektor të gjitha modelet e përdorura në historikun e zhvillimit të kompjuterave. Që në fillim të orës së mësimit duhet theksuar ideja se bashkë me zhvillimin e shoqërisë njerëzore ka evoluar edhe teknologjia.P.sh duke shfaqur disa nga numëratorët e lashtë mund të tërhiqet vemendja e nxënësve të diskutojnë mbi përdorimin e tyre dhe funksionet që kryejnë.Për secilin moment të rëndësishëm në historinë e kompjuterit mësuesi duhet të paraqesë në projektor jo vetëm pajisjen, por edhe të dhëna mbi shpikësin.Për ta realizuar sa më lehtë mund të shfrytëzohen faqe të ndryshme të Internetit nëse Laboratori është i pajisur me Internet, në të kundërt mësuesi duhet të ketë përgatitur më parë materialin e nevojshmë, në formën e një paraqitjeje në Power Point.Adresa e mëposhtme është një link që mund të përdoret për të ilustruar idetë e mësipërme: http://www.digitalcentury.com/encyclo/update/comp_hd.html

Hapi i tretë: Punë e pavarurDuke u bazuar në njohuritë e marra gjatë fazës së prezantimit të njohurive të reja, mësuesi fton nxënësit në një veprimtari të pavarur.Për secilin nxënës janë përgatitur fletë – pune, duke u bazuar në tri nivele.Për nxënësit e nivelit ulët mësuesi ka përgatitur në fomës ne një kuici të thjeshtë gjetjen e fjalëve të fshehura, që lidhen me konceptet e marra gjatë mësimit.Për nxënësit e nivelit të mesatar, duhet të gjejnë cila është fjala e ngatërruar dhe ta vendosin në vendin përkatës. mësuesiNxënësit e nivelit të lartë, ju përgjigjen pyetjeve teorike mbi zhvillimin e kompjuterit.Shënim: Çdo mësues mund t’i përshtatë fletët e punës model sipas nivelit të klasës.

Modele mësimi 1�

TEmA: Pjesët kryesor të kompjuterit

Kohëzgjatja: 1 orëVendi i zhvillimit: KlasëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të listojë pjesët kryesore të një kompjuteri.2. Të përshkruajë shkurtimisht funksionet e secilës pjesë. 3. Të dallojë pjesët përbërëse të Hadwerit nga Software si dhe t’i klasifikojë pajisjet në

dalëse dhe hyrëse.mjetet e nevojshme: Kompjuter i zbërthyer në pjesë, Libri Informatika 7, fletë puneFjalë kyç: Njësia Qëndrore, Procesor(CPU), Kujtesë Disqe, Programe etj

Hapi i parë: insertKjo teknikë mund të përdoret në ato klasa ku mësuesi ka një informacion mbi përdorimin e kompjuterit nga nxënësit në shtëpi të paktën në masën 50%.Shpërndahen në klasë fletët e gatshme të punës dhe u kërkohet nxënësve t’i plotësojnë bazuar në kërkesën:Në vendin bosh vendos shkronjën e duhur

____1. CPu

____2. Power Supply

____3. rAm

____4. Hard Drive

____5. motherboard

____6. Kartë zëri

____7. monitor

____8. NiC

____9. Flopy Drive

Për ato klasa ku përdorimi i kompjuterit në shtëpi, është më pak se 50% e numrit të nxënësve mësuesi mund ta përdori këtë ushtrim si veprimtari në fund të orës së mësimit, për të matur të kuptuarit e njohurive të reja.

Hapi i dytë: bashkëbisedimParaprakisht mësuesi duhet të ketë zbërthyer një kompjuter të vjetër, të dalë jashtë përdorimit në pjesë.Është domosdoshmëri, që në këtë mësim, nxënësi jo vetëm t’i shohë, por edhe t’i prekë pjesët përbërëse të një kompjuteriftohen nxënës të ndryshëm, të zgjedhin në pjesët e zbërthyera ato elementë që njohin.Për çdo pjesë që demostrohet mësuesi duhet të japë një shpjegim të qartë.P.sh nëse nxënësi demostron Monitorin, meqë është një pjesë jo e vështirë, shkruhet në tabelë se cili është funksioni i Monitorit, në cilat lloj pajisjesh bën pjesë etj.Kështu veprohet me të gjitha pajisjet.

16 Libër mësuesi Informatika 7

Hapi i tretë: Punë e udhëhequrKlasa ndahet në dy grupe pune. Secili prej grupeve do të bëjë përshkrimin e pjesëve përbërëse të kompjuterit, Grupi A do të përshkruajë elementët e Njësisë qëndrore dhe do të japë shkurtimisht funksionet që kryejnë, Grupi B do të përshkruajë Monitorin, Mausin dhe Tastierën si dhe do të japë shkurtimisht funksionet e tyre.

Në këtë fazë të orës së mësimit mësuesi duhet tu japë mundësinë nxënësve të shprehen në mënyrë të pavarur.Ai ndërhyn vetëm në rast se askush prej nxënësve nuk arrin të tregojë apo të përshkruajë pjesët e kompjuterit.

Përdorimi i kuicit do të ishtë tepër efikas për këtë orë mësimi, si dhe nxitja e fantazisë së nxënësve.Më poshtë po japim një model ku pjesët e kompjuteri janë krahasuar me disa nga organet vitale të njeriut. Tabela do të jepet e plotë, por mësuesi duhet të paraqesë vetëm një krahasim, për t’u kuptuar natyra e ushtrimit dhe pjesën tjetër duhet t’jua jap për plotësim nxënësve.

PJESËT E PC PJESËT E TRUPIT TË NJERIUTMONITORI SYTËSYSTEM UNIT TRURISPEAKERS VESHËTMOUSE DUARKEYBOARD GOJA

Ky ushtrim jo vetëm nxit fantazinë dhe një kuptim të qartë, por e bën më të lehtë mbajtjen mend nga ana e nxënësve e funksioneve që kryejnë pjesët e kompjuterit.

Vlerësimi- Mbështetur në objektivat e përcaktuara për zhvillimin e orës së mësimit, përcaktohen dhe

standartet për vlerësimin e arritjeve.- Shumë mirë do të vlerësohen nxënësit që kanë klasifikuar sakt pjesët e një kompjuteri dhe

kanë dhënë përkufizime të sakta mbi funksionet e tyre.- Mirë do të vlerësohen nxënësit që kanë klasifikuar sakt pjesët e një kompjuteri, por kanë

paqartësi për funksionet që ato kryejnë.- Dobët do të vlerësohe nxënësit që arrijnë t’i identifikojnë pjesët përbërëse të kompjuterit

me ndihmën e mësuesit, ose duke iu referuar materialeve të gatshme.

Modele mësimi 17

TEmA: Lidhja dhe bashkëveprimi midis pjesëv kryesore

Kohëzgjatja: 1 orëVendi i zhvillimit: Laboratori i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të grupojë pajisjet e kompjuterit në pajisje dalëse dhe hyrëse.2. Të shpjegojë dallimin mes një pajijsjeje dalëse dhe një pajisjeje hyrëse. 3. Të tregojë si bashkëveprojnë pjesët e një kompjuteri për të realizuar përdorimin e tij nga

njeriu për qëllime të ndryshme .mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, ProjektorFjalë kyç: Bit (Binary digit) Input/ Output etj

Hapi i parë: Prezantim i njohurive të rejaMësuesi projekton në tabelë me ndihmën e projektorit Sistemin binar.Nxënësi duhet të kuptojë se përdorimi i kufizuar i nr 1 dhe 0, përbën bazë ne sitemit binar mbi të cilin punon kompjuteri.Shembuj të dhënë në tabelë mësuesi mund t’i provojë bashkë me nxënësit për të lehtësuar kuptimin e tyre.Dallimi i koncepteve Input dhe Output.Pajisjet hyrëse shërben për dhënien e të dhënave, kurse përmes pajisjeve dalëse marrim përfundime të caktuara.

Hapi i dytë: Punë e drejtuarTë gjithë nxënësit ftohen të përqëndrohen te tastiera që kanë përpara si dhe te mausi. Meqë edhe në orën e mëparshme është folur për këto dy pajisje, mund të bëhet një riforcim i njohurive.Qëllimi është që duke u nisur nga funskionet që kryejnë nxënësit të përcaktojnë nëse janë pajisje hyrëse apo dalëse.Duke u nisur nga pajisjet e tjera të cilat ndodhen në kabinetin e informatikës vazhdon grupimi i tyre në hyrëse dhe dalëse, si dhe shpjegimi pse bëhet ky klasifikim.Mësuesi mund të zgjedhë printerin ose skanerin dhe të diskutojë me nxënësit si realizohet marrja dhe dhënia e informacionit nga këto pajsije.Për një kuptim të qartë në të dyja rastet veprimtaria treguese duhet të realizohet nga nxënësit në praninë e mësuesit

Hapi i tretë: Kontroll njourishShfrytëzohet minitesti që është përgatitur nga autorët e Informatika 7 në përfundim të këtij mësimi

1� Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Llojet e kompjuterave

Kohëzgjatja: 1 orëVendi i zhvillimit: KlasëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të identifikojë llojet e kompjuterave.2. Të dallojë sipas fushës së përdorimit veçoritë e disa prej llojeve më të përdorshëm të

kompjuterave.3. Të krahasojë llojet e kompjuterave duke analizuar përparësitë dhe mangësitë e secilit lloj mjetet e nevojshme: Modele të ndryshëm kompujerash ,Libri Informatika 7, ProjektorFjalë kyç: Superkompjuter, mikrokompjuter, kompjuter personal, laptop, server etj

Hapi i parë: EvokimNë temën Historiku i kompjuterit nxënësit janë njohur me disa lloje kompjuterash.Mësuesi mund t’i bëjë klasës pyetje të natyrës:a. Në cilin lloj kompjuterash bën pjesë kompjuteri që ju keni në shtëpi?b. Si quhet kompjuteri që i shërben një numri të caktuar kompjuterash në një qendër

interneti etj

Hapi i dytë: Punë e udhëhequrMësuesi nxjerr në tabelë një nxënës dhe i kërkon të ndërtojë një tabelë me llojet më të njohur të kompjuterave

LLOJi PërKuFiZimi KArAKTEriSTiKAT PërPArëSi/mANGëSi

SUPERKOMPJUTER

KANË PËRMASA TË MËDHA, JANË TEPËR

TË fUQISHËM, PËRDOREN PËR

SHËRBIME TË SPECIALIZUARA

VËLLIMI NË RUAJTJE ËSHTË SHUMË I MADH.

MATET ME BYTE

ÇLIROJNË SHUMË NXEHTËSI.

KANË KOSTO SHUMË TË LARTË

MAINfRAIMES

MINIKOMPJUTER

SERVER

WORKSTATION

KOMPJUTER PERSONAL

LAPTOP

Tabela plotësohet në bashkëpunim mes nxënësve dhe mësuesit. Për secilin lloj të kompjuterave mësuesi paraqit edhe modelet e marra nga Interneti.Në mungesë të tyre mund të përdorë pamjet e librit.

Hapi i tretë: DiskutimMësuesi mund t’ju jap nxënësve disa të dhëna për gjeneratat e kompjuterave nga i pari deri në ditët e sotme.

Modele mësimi 1�

Pasi i lë të reflektojnë për 7-10 minuta ai kërkon prej tyre të gjejnë ndryshimet nga njëra gjeneratë te tjetra dhe të shpjegojnë se çfarë ndryshimesh kanë ndodhur.Më poshtë po japin tabelën që ju ndihmon të realizoni këtë diskutim

GJENERATAT E KOMPJUTERAVEE PArë E DYTë E TrETë E KATërT E PESTë

Time Frame 1951-1958 1959-1964 1965-1974 1975-1989 1990-2010

Circuit Components

Vacuum Tubes Transistors

Silicon Chips

(Integrated circuits) IC

Silicon Chips (large-scale integrated

circuits) LSI

Silicon Chips (Very Large integrated

circuits)VLSI

Elements per Component 1 1 1-1000 100-500,000 Over 500,000

internal Storage Magnetic DrumMagnetic Cores Cores, IC’s IC’s, LSI’s LSI’s, VLSI’s

memory Capacity 4,000 Bits 32,000bits 128,000bits 100 Million bitsUnlimited

Data inputHard wired Program in computer

Punch cards Keyboard entry

Read programs off Disk

Cdrom, Optical Disk,

Popular computers and

companies

IBM 650 Univac IENIAC

CDCGEIBM

IBMNCR

Honeywell Apple, Xerox, NEC, Packard Bell, Compaq, Other Clones

Detyrë shtëpie: Përshkruani kompjuterin tuaj personal, duke analizuar të dhënat e tij.

20 Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Programi i kompjuterit, llojet e programeve

Vendi i zhvillimit: KlasëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të identifikojë llojet e programeve dhe mënyrat e shfrytëzimit të tyre.2. Të përshkruajë funksionet që kryejnë programet operative dhe disa prej programeve

aplikative.3. Të tregojë lidhjet që ekzistojnë mes programeve operative dhe atyre aplikative për një

mirëfunksionim të kompjuterit.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, ProjektorFjalë kyç: Programe operative, Programe aplikative etj

Hapi i parë: brainstormingMësuesi hedh në formën e pyetjes: Çfarë është një kompjuterPërgjigjet e mundshme të klasës duhet të përafrojnë idetë e mëposhtme:Pyetja e dytë që mësuesi drejton gjatë kësaj faze shërben për të prezantuar njohuritë e reja: Çfarë duhet të ketë një kompjuter për të kryer të gjitha veprimtaritë e lartëpërmendura?

Hapi i dytë: realizim i kuptimit

Hapi i tretë: Punë e pavarurKontroll njohurish në formën e minitestit.Lidh me shigjetë:mS-DOS Program operativëWord Program aplikativëAutocadPower PointWndows

1. Programi i Sistemit nevojitet për të kontrolluar pjesën më të madhe të funksioneve themelore të kompjuterit, ai qëndron në gjendje pune në kujtesë gjatë gjithë kohës që kompjuteri është në punë

2. Programet zbatues aplikative shërbejnë për të luajtur, për të shkruar tekst(Word), për të bërë tabela dhe llogaritje (Excel) etj

Dallimi: Në kompjuter instalohet një Sistem operativ, por shumë programe aplikative.Sistemi operativ është i domosdoshëm për të instaluar më tej programet aplikative

Modele mësimi 21

TEmA: Dallimi ndërmjet programeve operative dhe aplikative

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të shpjegojë rolin e programit të sistemit operativë në raport me programet e tjera

aplikativë.2. Të vërë në dukje të përbashkëtat dhe dallimet e programeve aplikative që ofron pakteta

Microsoft Office.3. Të instalojë lidhjet programe të ndryshme aplikative në kompjuterin personal në përshtatje

me funksionet e tyre.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektormetoda: E/r/r

Hapi i parë: EvokimMësuesi hedh disa pyetje frontale për të gjithë klasën në mënyrë që të rikujtohen dhe përforcohen njohuritë e marra në orët e mëparshme. Ja një grup pyetjesh model:• Përse kur flasim për kompjuterat përmendim dy lloj programesh?• Bëj një klasifikim të programeve të sistemit dhe jep disa detaje nga funskionet që kryejnë.Gjatë pyetjeve frontale mësuesi duhet tu japë mundësinë sa më shumë nxënësve për të shprehur mendimin e tyre.

Hapi i dytë: realizmi i kuptimitNë orën e mëparshme me ndihmën e diagramës mësuesi ka dhënë dallimin mes programeve të shfrytëzimit dhe programeve aplikative.Në këtë orë mësimi, mësuesi duhet të ndalet në dallimet mes vetë programeve aplikativë.Për këtë mund të tërheqë në diskutim nxënësit duke kërkuar të ilustrojnë mendimet e tyre me veprimtari praktike në kompjuter.ftohen dy nxënës të punojnë njëkohësisht me programin Word dhe Excel.Së pari nxënësi duhet të gjejë të përbashkëtat meqë është edhe më e lehtë, por duhet të ndalet edhe tek ata elementë dallues, që e bëjnë të domosdoshëm larminë e programeve.Një dyshe tjetër mund të bëj krahahimin mes Power Point dhe Acess e kështu me rradhë.

Hapi i tretë: ReflektimiKlasa ndahet në grupe (të paktën tri grupe)Duke u nisur nga njohuritë e marra si dhe nga përdorimi praktik i programeve aplikative, secili grup duhet të zgjedhë një program aplikativë dhe të bëjë një përshkrim të shkurtër të tij.Në përfundim të detyrës, një përfaqësues i grupit lexon përshkrimin. Mësuesi bën vlerësimin duke analizuar përgjigjet dhe duke ndrequr gabimet nëse ka.Vlerësimi me notë bëhet duke pasur parasysh kontributin individual të nxënësve në dhënien e përgjigjes në grup.

22 Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Grupimi, klasifikimi, ruajtja dhe transportimi i programeve

Vendi i zhvillimit:Klasë/ Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1.Të identifikojë elementët që ndihmojnë në ruajtjen e programeve .2.Të përshkruajë mënyrat e ndryshme të ruajtjes dhe transportimit të programeve3.Të përdorë një larmishmëri pajisjsjesh- kujtese për të ruajtur dhe instaluar programe të nevojshme kompjuterike.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Minitestmetoda: E/R/R

Hapi i parë: EvokimMësuesi i drejtohet klasë me pyetje frontale të shkurtëra që lehtësojnë lidhjen me temën e re të mësimita. Si i klasifikojmë programet?b. Cila është lidhja që ekziston mes dy llojeve të programeve?c. Nëse do të shkruanit një letër në Word, ku do ta klasifikonit këtë program?d. Po për të filluar punën në kompjuterin tuaj cilin program shrfytëzoni?

Hapi i dytë: Punë e udhëhequrKjo veprimtari mund të kryhet me ndihmën e një nxënësi i cili ka njohuri më të avancuara se pjesa tjetër e klasë. Në ato raste kur mësuesi nuk ka mundësi të zgjedhë një nxënës të tillë, punon vetë në tabelë duke aktivizuar klasën.Listohen në tabelë disa nga veprimet e paracaktura që kryen kompjuteri kur ndizeta. hetimin e karakteristikave dhe parametrave të punës të pajisjeveqë janë lidhur me të,b. hetimin e sasisë së kujtesës së pashfrytëzuar (të lirë),c. kontrollin nëse kjo kujtesë punon normalishtd.Hapi tjetër i tij është të hetojë praninë e një Program Sistemi (SystemSoftware) dhe ngarkimin e tij në Kujtesën e Punës (RAM).

Hapi i tretë: realizimi i kuptimitPasi ka listuar veprimet dhe ka diskutuar me nxënësit mbi funksionet që kryen Sistemi operativë mësuesi kalon në njohuritët e rejaRendit në tabelë, ose projekton një material të përgatitur më parë të gjithë elementët e mundshëm të ruajtjes së kujtesës me anë të të cilëve kryejmë ruajtjen e programeve ose transportimin e tyre nga një kompjuter tek tjetri.Hard disk-u është pajisje kujtese që mban:a. programet, b. të dhënat, c.dokumentet në kompjuter.-“floppy disk”, CD, CD-rW, DVD, uSb, Flash Drive, Hard Disqet e jashtme.Për secilin prej elementëve të sipërpërmendur mësuesi duhet të japë qartë karkteristikat në mënyrë që nxënësi të bëjë dallimin mes tyre, edhe pse përgjithësisht kryejnë funksione të ngjashme.

Modele mësimi 23

Hapi i katërt: ReflektimiMësuesi mund të realizojë një minitest në 5 minutat e fundit të orës së mësimit për të parë se cili është niveli i të kuptuarit të njohurive. Më poshtë po japim modelin që mund të modifikohet në varësi të nivelit të klasës.

Shkruaj emrin e saktë pranë figurës

1 ____________________________________________

2 ____________________________________________

3 ____________________________________________

4 ____________________________________________

5 ____________________________________________

6 ____________________________________________

2� Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Hartimi dhe instalimi i programeve.Memorja

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të listojë disa nga gjuhët e programimit që përdoren për hartimin e programeve të

ndryshme si dhe njësitë e matjes së kujtesës së kompjuterit .2. Të përshkruajë funksionimin dhe rëndësinë e memories së kompjuterit.3. Të tregojë dhe të realizojë instalimin e programeve të thjeshta me ndihmën e sistemin

operativë Windows.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, KompjuterFjalë kyç: Gjuhë programimi, Kujtesë pune etj

Hapi i parë: DisktutimPyetja që mësuesi mund t’i drejtojë klasës mund të jetë?• A keni dëgjuar për profesionin e informaticienit programist? Nëse në klasë ka nxënës

të cilët kanë dëshirë t’i përgjigjen pyetjes mësuesi duhet tu japë mundësinë edhe pse përgjigjia mund të jetë e paqartë ose e pasaktë.

• Një pyetje tjetër që mund të nxitë fantazinë e tyre lidhet me njohuritë që kanë në lidhje me faktin se si prodhohen programet e ndryshme që ata shfrytëzojnë.

• Në përfundim të këtij diskutimi mësuesi liston në tabelë disa nga gjuhët e programimit më të përdorshme:

• Algol, fortran, BASIC, COBOL, PASCAL etj

Hapi i dytë: realizimi i kuptimitPër të treguar instalimin e një programi mësuesi duhet të realizojë veprimtari praktike të një instalim të thjeshtë.Duke u mbështetur edhe në materialin teorik të dhënë në librin Informatika 7, mësuesi mund të zgjedhë një CD, psh Encartën, ose me lojëra që ka një skedar Install.ex.Për çdo udhëzim mësuesi tërheqë vëmendjen e nxënësve duke shpjeguar edhe çfarë realizon hapi që ndjekin, pra të synohet të kupturarit, jo thjeshtë përsëritja mekanike e veprimeve.Gjithashtu duhet të demostrojë edhe instalime të thjeshta me anë të kopjimit nga mjeti transportues p.sh nga një flesh.Veprimtaria duhet të përsëritet nga nxënësit. Mësuesi kontrollon sa përqind e nxënësve arritën ta çojnë instalimin deri në fund në mënyrë të sukseshme. Hapi i tretë: Punë e udhëhequrMësuesi drejton pyetjen: Sa MB e ka kujtesën kompjuteri juaj personal?Pëgjigjet mund të jenë të ndryshme.Në ato klasa ku asnjë prej nxënësve nuk ka kompjuter personal, mësuesi mund të shkruajë në tabelë kujtesën e kompjuterave të Laboratorit të Informatikës , p.sh 256 MB.Kuptimin për memorien e kompjuterit mësuesi mund ta japë përmes shëmbujsh praktikë.RAM-in nëse ka mund t’ua tregojë nxënësve ose të përdorë ilustrimet e tekstit.Për një kuptim më të mirë të konceptit të kujtesës mësuesi mund të përdorë krahasime të natyrave të ndryshme, duke u bazuar dhe në moshën e nxënësve. Më poshtë po japim një prej tyre:

Modele mësimi 2�

RAM është i ngjashëm me trurin e njeriut: Ai ëhstë plot kur ju jeni duke u përgatitur për një testim dhe “zbrazet “sapo testimi mbaron

Rikujtohen njohuritë mbi 1 dhe 0 që krijojnë njësinë më të vogël matëse me të cilën punon kompjuteri.Listohen njësitë e tjera të kujtesës1 Byte (B) = 8 bit = 23 bit1 Kilobyte ( KB ) = 1 024 byte = 210 byte1 Megabyte ( MB ) = 1 024 Kilobyte = 1 048 576 byte = 220 byte1 Gigabyte ( GB ) = 1 024 Megabyte = 1 073 741 824 byte = 230 byte1 Terabyte ( TB ) = 1 024 Gigabyte = 1 099 511 627 776 byte = 240 byte

Detyrë shtëpie: Zgjidhni një prej gjuhëve të programimit dhe nëpërmje internetit tregoni si ka lindur ajo dhe çfarë programesh janë shkruar me të.

26 Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Ngarkimi i kompjuterit

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë:1. Të dallojë programin operativë që ngarkon kompjuterin me të cilin punon.2. Të veçojë elementët që e realizojnë këtë proces.3. Të përshkruajë procedurën e ngarkimit të sistemit operativë që shfrytëzon kompjuteri me

të cilin punon.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektormetoda: E/R/R

Hapi i parë: realizimi i kuptimitMe ndihmën e projektorit mësuesi paraqet me 3-4 Slide në Power Point hapat që ndjekim për ngarkimin e kompjuterit. Duke pasur parasysh se kjo procedurë shpesh realizohet në mënyrë të shpejtë, mësuesi duhet t’i demostrojë sipas listimit të mëposhtëm.Secila prej pikave të listuara duhet të shoqërohet në slide me pamjen përkatëse. Nëse mësuesi nuk e realizon këtë paraqitje në Power Point, mund të shfaq pamjet në formate A4 në Word.1. Shtypim butonin e ndezjes së Monitorit2. Shtypim butonin e ndezjes së Njësisë Qëndrore3. Në Monitor shfaqen disa rreshta me shkrime, që zëvendësohen shpejt me njëri tjetrin. Ky është procesi i vetkontrollit nga programi i rezervuar në ROM.4. Pas kësaj në Monitor shfaqet pamja e Programit të sistemit Operativ që kemi instaluar në kompjuetrin tonë.

Hapi i dytë: Punë e pavarurSecili prej nxënësve në postin e tij të punës duhet të dallojë se çfarë sistemi operativë ka të instaluar kompjuteri.Mësuesi mund t’i testojë nxënësit një nga një, duke shfrytëzuar edhe kompjutera të tjerë p.sh një laptop ku mund të jetë instaluar një tjetër sistem operativë nga ai i kompjuterave të Laboratorit.

Hapi i tretë: Reflektim

a. Sistemi operativ i kompjuterit është _________________________________________________________________

b. Sistemi operativ është gati për punë kur në monitor shfaqen _________________________________________________________________

c. Shkruaj veprimet që bën për të ngarkuar një kompjuter: _________________________________________________________________

Modele mësimi 27

TEmA: Programet operativë më të përdorshëm

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të listojë disa nga programet operativë më të përdorshëm.2. Të dallojë programet operativë nga njëri –tjetri bazuar në veçoritë e tyre.3. Të krahasojë programet operative dhe të nxjerrë përfundime mbi përparësitë dhe

mangësitë që ata kanë.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektor, MinitesteFjalë kyç: WINDOWS, UNIX, LINUX, MACINTOSH SYSTEM

Hapi i parë: Pyetje frontaleCili është sistemi operativë që kemi të instaluar në kompjuterat tanë?Po në kompjuterat personalë keni po këtë sistem operativë apoa një tjetër?Pasi janë dhënë përgjigjet e këtyre pyejteve mësuesi i drejtohet klasës për një aktivitet te përbashkët.Të listojmë në tabelë dhe fletore përparësitë që na jep sistemi operativë për punën në kompjuter:• drejtojnë burimet hardware dhe software të kompjuterit;• integrojnë hyrjen në Internet;• janë menduar për të dhënë përshtypjen se ndodhesh përpara një“tavoline pune “ të quajtur:

“desktop”;• objektet e vendosura në desktop quhen “ikona” dhe përfaqësojnë programet që bëjnë

të mundur të shohim, të hapim e të përpunojmë dokumente në “dritaret” përkatëse.

Hapi i dytë: realizimi i kuptimitSistemet OperativëSistemi Windows, Macintosh, Linux, Unix. Bëhet një përshkrim i shkurtër mbi historikun e Windows-it, duke qënë se ngelet një nga sistemet operativë më popullorë.Për sistemet e tjera mësuesi duhet të vërë theksin në specifikat e tyre. P.sh Linux, përdorimi i ndërfaqësit grafik, siguria e lartë nga viruset është një nga përparësitë e tij.

Hapi i tretë: Reflektim - Minitest1. Gjeni në listën e mëposhtme versionet e gabuara të sistemit operativë Windows: Windows

1.0, Windows 3.4, Windows95, Windows 2000, Windows PX, Windows VISTA2. Sistemi i shfrytëzimit _______________________ përdoret shumë si në servera dhe

në Workstations3. Shumë versione të sistemit të shrytëzimit _______________________ funksionojnë

drejtpërdrejt nga disketa apo nga CD-rom dhe nuk kërkojnë që vetë sistemi operativ të instalohet në kompjuter

4. Sistemi operativ ________________________________ dallohet për paraqitjen mendërfaqës grafikë, në formën e dritareve

2� Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Sistemi operativë Windows

Vendi i zhvillimit:Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të dallojë variantin e Windows Xp nga Windows Vista.2. Të identifikojë pjesët e desktopit dhë t’i emërtojë ato.3. Të përshkruajë elementët e desktopit duke treguar funksionet e tyre.mjetet e nevojshme: Libri Informatika 7, Kompjuter, Projektor, MinitesteFjalë kyç: WINDOWS Xp, WINDOWS Vista,Desktopmetoda: E/R/R

Hapi i parë: EvokimCilat janë disa nga versionet e sistemit operativë Windows?Shumë prej kompjuterave në Laboratorët e Informatikës kanë të instaluar versionin Windows Vista.Mësuesi mund të pyesë nxënësit rreth njohurive që ata kanë për këtë sistem operativ.

Hapi i dytë: realizimi i kuptimitMësuesi me ndihmën e projektorit shfaq në Power Point dy paraqitje të Desktopit në variantet Windows Xp dhe Windows Vista.Në ato klasa ku mungon projektori ky dallim mund të bëhet me ndihmën e fotove të librit Informatika 7-të.Meqënse shpeshherë për Desktopin gjejmë përshkrimin si një “window” dritare, mësuesi duhet të bëjë dallimin me sistemin e shfrytëzimit.Nëpërmjet një liste mësuesi prezanton elementët kryesorë në desktop: Ikonat dhe Taskbar-in (Shiriti gjendjes).Duke i zgjedhur një nga një nxënësit renditin në fletoren e punës të gjitha ikonat që gjenden në desktopin e tyre. mësuesi gjithashtu duhet të demostorojë disa nga elementët më tipikë të një faqeje pune. Në këtë plan ditar është marrë si model dritarja e Ikonës My Computer. Ja si paraqitet ajo

Menu Bar

Toolbar

Task pane

Title bar Close button

Modele mësimi 2�

Hapi i tretë: ReflektimiDuke u bazuar në njohuritë e marra plotëso vendet e lëna bosh sipas modelit të treguar.

VlerësimiMësuesi vlerëson nxënësit në bazë të përgjigjeve të dhëna dhe pjesëmarrjes gjatë orës së mësimit.

30 Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Roli i tastierës dhe i mausit

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të shpjegojë rolin e tastierës dhe mausit si pajisje që ndihmojnë në hyrjen e

informacionit.2. Të klasifikojë disa nga komandat, veprimet që mund të kryejë më ndihmën e tastierës dhe

mausit.3. Të përdorë lirshëm e në mënyrë të pavarur tastierën dhe mausin.mjetet e nevojshme: Tastierë, Maus, Projektor, fletë puneTeknika e përdorur: Stuhi mendimi

Hapi i parë: brainstormingMësuesi paraqet me projektor pamjen në të majtë dhe kërkon nga nxënësit të japin disa ide mbi figurënDy janë elementët që nxënësi duhet të shkëputë nga figura: Tastiera dhe MausiTë dy këto pajisje japin komanda të caktuara gjatë punës me kompjuterin

Hapi i dytë: Punë e udhëhequrMësusesi paraqet me anë të tabelës së mëposhtme disa nga teknikat e përdorimit të mausit dhe komandat që realizojmë me ndihmën e tij dhe tastierës

mAuSi TASTiErATreguesKa formën e një shigjete mbi ekrane dhe lëviz me çdo lëvizje të mausit. forma e treguesit të muausit është e ndryshme në varësi të punës që është duke kryer: (p.sh orë rëre, dorë, shigjetë e dyfishtë).

Shigjeta rrezatuese Është një shirit i ndriçuar që tregon se ku jeni duke shkruar. E quajnë ndryshe edhe kursor.

KlikShërben për të zgjedhur një objekt.Shtypni butonin e majtë të mausit me gishtin tregues dhe më pas lëshojeni. Objekti u zgjodh.

Tasti ShiftShtypeni dhe mbajeni të shtypur tastin Shift kur donin që të shkruani një gërmë me kapitale.

TërhiqJu mund të lëvizni një objekt duke e tërhequr atë me ndihmën e mausi. Shtypni butonin e majtë të mausit dhe mbajeni të shtypur derisa ta keni zhvendosur objektin aty ku ju dëshironi.

Tasti EnterPërdoret për të filluar një paragraf të ri.

Klikim i dyfishtëPër të hapur një program në kompjuter kliko në mënyrë të dyfishtë butonin e majtë të mausit mbi ikonën e tij.

Tasti backspacePërdoret për të fshirë gërmat ose numrat përpara shigjetës së kursorit.

Tasta SpacePërdoret për të krijuar hapësirë nga njëra fjalë te tjetra.

Modele mësimi 31

Tastet shigjetaKëto shigjeta përdoren në vend të mausit për të lëvizur majën e kusorit në pozicione të ndryshme.

Mësuesi demostron dhe kërkon nga klasa zbatimin e komandave të paraqitura në tabelë. Për realizimin e tyre ai mund të aktivizojë nxënës të ndryshëm pas demostrimit vetjak.

Hapi i tretë: Kontroll njohurish

Plotëso fletën e punës 1. Nëse ju keni majën e shigjetës së mausit mbi një objekt dhe klikoni mbi të me butonin e

majtë ju keni_______________________________________.

2. Klikimi i dyfishtë përdoret për të __________________ një program ose funksion.

3. Nëse doni të shkruanin një shkronjë të madhe shtypnin dhe mbajeni të shtypur_________________________________

4. Nëse jeni duke shkruar diku ________________ju ndihmon për t’ju treguar ku ndodheni

5. ________________________përdoren në vend të mausit për të lëvizur majën e kusorit në pozicione të ndryshme.

32 Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Menuja Start

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të shfaqë nëpërmjet menusë Start të gjitha programet e instaluara në kompjuter.2. Të hapë dhe mbyll programe të ndryshme pune nëpërmjet menusë Start.3. Të përdorë mënyra të larmishme për hapjen e programeve të punës që përmban menuja

Start.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, fletë punemetoda e përdorur: E/R/R

Hapi i parë: EvokimSi e ngarkojmë sistemin operativë në kompjuterin tonë?Cila është pamja që kemi në kompjuter pasi kemi ngarkuar sistemin operativë?Gjatë orëve të kaluara nxënësit kanë folur mbi pjesët e desktopit dhe janë njohur edhe me Shiritin e gjendjes (Taskbar).Mësuesi u kërkon nxënësve që në Shiritin e gjendjes të gjejnë butonin Start. Duke kaluar në secilin post pune mësuesi kontrollon nëse shigjeta e mausit është pozicionuar mbi buton.

Hapi i dytë: realizimi kuptimitMe ndihmën e projektorit mësuesi demostron se cilat janë komandat që hap butoni Start.Jepen dy variantet e paraqitjes për WindoWs Xp.Në këtë fazë të orës së mësimit rikujtohen njohuritë e marra mbi mënyrën e paraqitjes së emërtimeve të komandave në menunë Start. Ja modeli i mëposhtëm:Pasi nxënësit janë njohur me komandat e menusë Start, mësuesi e vazhdon demostrimin me hapjen e një prej programeve tek All Programs p.sh Microsoft Office, Excel si dhe mbylljen e programit.Gjithashtu demostron edhe përdorimin e komandës Turn Off për të mbyllur kompjuterin.

Hapi i tretë: Veprimtari praktikeNdahet klasa në grupe.Grupi i parë do të hapë me ndihmën e menuse Start, programin Microsoft Word të pakestës Office.Grupi i dytë do të hapë dritaren Windows Explorer po me ndihmën e menusë Start.Të dy grupet duhet të renditin në fletore të gjithë veprimet e kryera për hapjen dhe mbylljen e këtyre programeve dhe dritareve.

Modele mësimi 33

Demostrimi bëhet në kompjuter dhe nxënësi mund të ndihmohet nga grupi i punës nëse e ka të nevojshme.

Vlerësimi- Shumë mirë do të vlerësohen nxënësit që në mënyrë të pavarur përdorin menunë Start

për hapjen dhe mbylljen e programve të punës, si dhe kompjuterit.- mirë do të vlerësohen nxënësit që përshkruajnë qartë përdorin e menusë Start, por e

përdorin atë me ndihmën e mësuesit.- Dobët do të vlerësohen nxënësit që vetëm e identifikojnë menunë Start, por paraqesin

vështirësi në përdorimin e saj.

3� Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Dritaret e Windows

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të identifikojë elementët e dritares së punës duke bërë krahasimin me dritaret e

programeve të ndryshme.2. Të realizojë manipulime të përmasave të dritares së punës.3. Të punojë me disa dritare pune dhe të klasifikojë elementët kryesorë të tyre.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, fletë pune, MinitestTeknika: Insert

Hapi i parë: insertMesuesi projekton në tabelë 4 pamje të katër dritareve të punës nga katër programe të ndryshme. Në mungesë të projektorit mësuesi mund të punojë me figurat e tekstit të InformatikësU jepet kohë nxënësve të plotësojnë tabelën e teknikës Insert për 5-7 minuta

E di E re E paqartë E di ndryshe

Hapi i dytë: Punë e udhëhequrMësuesi demostron disa nga manipulimet që mund të kryejë me një faqe pune: zvogëlim, zmadhim, hapje dhe mbyllje të saj.Shfaq disa dritare pune njëkohësisht, duke bërë aktive me rradhë secilën prej tyre.Thekson elementin ngjyrë gri – blu si elementë identifikues të gjendjes aktive.Për të bërë më të dukshëm elementët e një faqeje pune mësuesi mund të përgatitë fleta pune ku ka dhënë shpjegime për to dhe i shpërndan në postet e punës së nxënësve.Ja një model.

DritareËshtë një drejtkëndësh që shfaqet në ekran sapo hapin një program të kompjuterit. Në të shfaqen menutë dhe mjetet e programit. Ju mund të hapni disa dritare pune në të njëjtën kohë.

Shiriti titulllitNë pjesën e sipërme të secilës dritare dialoguese dallohet një shirit blu.Në këtë shirit është shkruar emri i programit që përfaqëson kjo dritare dialoguese

Shiriti menusëPërmban një rresht komandash (file, Edit, View, etj.).Duke klikuar në njërën prej tyre shfaqen komanda të tjera.

AshensorëtTë dy ashensorë ju lejojnë të lëvizni në ato pjesë të dritares që nuk i shihni në momentin e punës.

mbyll dritarenButoni me shenjën “X” shërben për të dalë nga dritarja e punës.

Modele mësimi 3�

Hapi i tretë: Reflektim - Minitest

1. Si hapet një dritare pune?

2. Pjesët përbërëse të një dritareje pune janë: _________________________________________________________________

3. Si mbyllet dritarja e punës? _________________________________________________________________

36 Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Windows Explorer

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të listojë disa nga funksionet e Windows Explorer.2. Të përshkruajë krijimin e një dosjeje, skedari dhe të bëjë dallimin mes tyre3. Të krijojë një arkivë vetjake me dosje e skedarë sipas modelit të tekstit.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, fletë puneFjalë kyç: Dosje, SkedarëTeknika: Punë praktike

Hapi i parë: bashkëbisedimMësuesi projekton këto dy situata për të nxitur bashkëbisedimin me nxënësit për mënyrën sesi ata duhet të organizojnë punën e tyre në kompjuter.Cila prej situatave ju duket më e përshtatshme për organizimin e dokumentave?Jepni argumentin tuaj pro ose kundër.

Imagjinoni të gjeni dokumentin që ju duhet mes qindra të tillëve

Hapi i dytë: realizimi i kuptimit1. Mësuesin bën dallimin mes konceptit skedarë (një ose disa) dhe dosje (që shërben për të

ruajtur skedarët)2. Jepet sipas modelit të teksit Informatika 7 krijimi i një Arkive me një diagramë hierarkikeD:/Arkiva/Punime në Word/Punime në Excel/Foto/muzikë3. Menaxhimi i dosjeve/skedarëve me ndihmën e Windows Explorera. Krijimi dosjeve/skedarëveb. Kërkimi skedarëvec. Kopjimi, Zhvendosja, Riemërtimi dhe fshirja e dosjeve/skedarëve

Hapi i tretë: Punë praktikeKlasa ndahet në grupe sipas niveleve.Nxënësit e dobët duhet të krijojnë një dosje ose skedarë në rrënjën C ose D nëse kompjuteri është i particionura dhe ta emërtojnë Prova.Nxënësit e nivelit mesatar duhet të krijojnë një dosje me emertesën Prova dhe brenda saj dy skedarë me emertesën Prova 1 dhe Prova 2. Skedarin Prova 2 duhet ta zhvendosin në një dosje të re.Nxënësit e nivelit të lartë duhet të krijojnë Arkivën sipas modelit të dhënë në orën e mësimit.Vlerësimi bëhet duke pasur parasysh nivelin e detyrës së dhënë dhe shkallën e pjesëmarrjes së nxënësit gjatë procesit mësimor.

Modele mësimi 37

TEmA: Kalimi dosjes dhe skedarit në My Documents

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të identifikojë elementët e dritares My Documents dhe të listojë hapat që ndiqen për

krijimin e dosjes dhe skedarëve në My Documents.2. Të krijojë në mënyrë të pavarur dhe ta emërtojë një dosje në My Documents3. Të kryejë manipulime sipas fantazisë me dosjet e krijuara në Arkivën e My Documentsmjetet e nevojshme: Kompjuter, Projektor, fletë punemetoda: E/R/R

Hapi i parë: EvokimMe pjesëmarrjen e një grupi nxënësish rikujtohen njohuritë e marra mbi krijimin e dosjeve.Bëhet listimi i të gjitha komandave që zbatojmë në tabelë.Pyeten nxënësit për vështirësitë që mund të kenë në zbatimin dhe kuptimin e komandave të cakturara.

Hapi i dytë: Veprimtari praktike e drejtuarMe ndihmën e projektorit mësuesi paraqet në tabelë dritaren My DocumentsTë gjithë nxënësit duhet të pozicionohen në dosjen me të njëjtin emër.Qëllimi i kësaj veprimtarie është krijimi i dosjes Arkiva.Përveç demostrimit praktik mësuesi mund të shpërndajë fletëpune për grupe nxënësish ku jepen hapat që do të ndjekin.Një mënyrë tjetër është paraqitja e rradhës së punës në tabelë. Ja çfarë mund të përmbajë fleta ndihëse:1. Në menunë e komandave, me klik

hapim grupin File. Kur zhvendosemi te New, në menunë djathtas që hapet, pozicionohemi dhe japim klik te Folder.

2. Me të dhënë këtë komandë, në pjesën e djathtë, ku janë rreshtuar vendoset shenja e dosjes së re dhe një kuadrat, emrat e dosjeve dhe skedarëve të my Documents, në fund ku është shkruar New Folder, e përzgjedhur dhe me shënjues që pulson.

3. Nga tastiera, shkruajmë Arkiva. Automatikisht, me të filluar të shkruajmë nga tastiera, emërtimi New Folder prishet.

4. Japim klik kudo në fushë, ose Enter dhe dosja e re u krijua.

Hapi i tretë: ReflektimPasi ka kontrolluar nëse në të gjithë postet e punës është krijuar dosja Arkiva në My Documents, mësuesi mund të aktivizojë një nga nxënësit e nivelit të lartë, të demostrojë manipulimet që kë kryer me këtë dosje si: riemërtimi Klasa 7, shtimi i nëndosjeve, skedarëve etj.Mësuesi bën vlerësimin për punën duke e motivuar me veprimtaritë dhe cilësinë e kryerjes së tyre nga nxënësit.

3� Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Programet aplikativë në Windows. Elementët e përbashkët dhe dallues ndërmjet programeve

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësKoha e zhvillimit: 2 orëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1.Të identifikojë disa nga programet aplikativë në Windows.2.Të përshkruajë elementët kryesorë të faqes së punës në disa prej programe aplikativë.3. Të bëjë dallimin mes programeve të ndryshëm aplikativë.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, fletë pune, Projektormetoda: E/R/R

Hapi i parë: insertNëpërmjet punës se pavarur në kompjuter mësuesi jep detyrë që nxënësit të gjejnë se çfarë programesh aplikativë kanë të instaluar. Klasa ndahet në dy grupe.Grupit të parë i jepet si orientim që të punojnë me butonit Start→All Programs→Accessoires, kurse grupi tjetër të punojë me Start →All Programs→MicroSoft Office.Koha e realizimit të kësaj veprimtarie është 5-7 minuta. Në përfundim të saj nga një përfaqësues i grupit ngrihet në tabelë dhe liston programet aplikativë që kanë gjetur në listë.Mësuesi jep shpjegime për funksionet dhe çfarë realizojmë me secilin prej këtyre programeve.

Hapi i dytë: Punë e drejtuar- 45 minutaMësuesi projekton në tabelë disa faqe pune të programeve të ndryshme p.sh Paint, Word Pad, Microsoft Word, Excel etj.Edhe në orët e mëparshme nxënësit kanë marrë njohuri mbi faqen e punës.Dhënie e njohurive të reja duhet të konceptohet që nxënësi nëpërmjet krahasimit të nxjerrë vetë përfundime mbi faktin se çfarë elementësh kanë të përbashkët këto faqe pune dhe ku ndryshojnë ato.

Të përbashkëtat1. Të katër programet kanë shiritin e titullit.2. Të katër programet në të djathtë të shiritit të titullit kanë tre butonate menaxhimit të

dritares (zvogëlim, zmadhim, mbyllje).3. Të katër programet kanë shirirtin e menusë së grupeve të komandave, që fillon me File

(skedar) dhe kanë dhe grupe të njëjtë komandash si Edit, Help etj..4. Të katër programet kanë Toolbar me mjete pune.5. Të katër programet kanë Shiritin e Gjendjes në fund.6. Të katër programet kanë ashensorët e lëvizjes.Dallimet1. Fushat e punës: Në Paint për të vizatuar dhe shkruar, në WordPad dhe Word fletë e bardhë

për të shkruar, në Excel për të krijuar tabela.2. Në shiritin e menusë së grupeve të komandave ka grupe specifikë komndash si Color te

Paint, nuk është në programet e tjera, ose Data tek Excel nuk është në programet e tjera.3. Në Toolbaret e katër programeve shohim butona me simbolika të ndryshme

Modele mësimi 3�

Hapi i tretë: Punë e pavarurSecili prej nxënësve prej nxënësve duhet të zgjedhë një prej programeve aplikativë për të cilët u fol në pjesën e dytë të orës së mësimit dhe në mënyrë të pavarur në fletoren e punës duhet të renditë se cilat janë elementët kryesorë të faqes së punës

Vlerësimi: Mësuesi i vlerëson nxënësit sipas arritjeve të tyre duke u bazuar edhe në nivelin e objektivave të parashikuara për orën e mësimit.- Nëse detyra pasqyron realizimin në masën mbi 90% të arritjeve të parashikuara në

objektivin e nivelit të lartë atëherë nxënësi vlerësohet me 9-10-të.- Nëse nxënësi ka realizuar mbi 80% të arritjeve të objektivit të nivelit të mesëm realizohet

me 7-8.- Kur nxënësi realizon mbi 70% të arritjeve të objektivit të nivelit të ulët vlerësohet me

notat 5-6.- Nxënësi vlerësohet me notë negative kur nuk merr pjesë në orën e mësimit në asnjë fazë

dhe demostron një nivel arritjesh të objektivave në 25%.Cila

�0 Libër mësuesi Informatika 7

TEmA: Përdorimi i tastierës në programet e shkrimit

Vendi i zhvillimit: Laborator i InformatikësKoha e zhvillimit: 2 orëObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të dallojë blloqet kryesore të tastave.2. Të provojë funksionet e disa tastave dhe grup tastave të tastierës.3. Të kryejë manipulime me tekstin si kopjim/zhvendosje me ndihmën e tastierës.mjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7, fletë pune, Projektormetoda: E/R/R

Hapi i parë: Punë e udhëhequr-45 minU kërkohet nxënësve të hapin programin Word PadPasi nxënësit e kanë të hapur u jepet detyrë që duke përdorur disa taste të shkruajnë një tekst të shkurtër, pa i kushtuar rëndësi përdorimit të shkronjës së madhe apo hapësirës mes fjalëve dhe rreshtave. Në këtë mënyrë nxënësi do të bëjë krahasimin në përfundim të kryerjes së manipulimeve me ndihmën e mësuesit.Tastat e përdoura duhet të jenë: Enter: Tab: Caps Lock: Shift: backspace, DeletePër të ndihuar nxënësit mësuesi projekton në tabelë një tastierë, ku tastat që do të përdoren të jenë të ngjyrosur dukshëm në raport me tastet e tjera.Për çdo manipulim që do të kryejnë nxënësit duhet të shënojnë në fletën e punës ndryshimet që pësoi teksti.

Hapi i dytë: Veprimtari praktike Ju jepet detyrë nxënësve të punojnë me blloqet e tastave.1. Tregoni si zhvendoset kursori kur përdornin bllokun e

shigjetave.2. Identifikoni në tastierën tuaj bllokun e tastave numerikë.

Çfarë të veçante ka ky bllok?3. Pasi të provoni në tastierë përshkruani çfarë funksionesh

kyejnë tastat e këtij bolloku.

Hapi i tretë: realizimi i kuptimitNjë nga synimet e këtij dy orëshi pune me tastierën është kryejrja e disa manipulimev si kopjimi, apo zhvendosja e një teksti.Një prej punëve të nxënësve zgjidhet për demostrim.Mësuesi selekton tekstin që do të kopjojë dhe jep komandën Copy. Kjo procedurë shkruhet në tabelë, kurse të gjithë nxënësit e përsëritin në kompjuterat e tyre.Duke u nisur nga fakti që kjo orë mësimi ju kushtohet njohurive mbi përdorimin e tastierës mësuesi demostron edhe një mënyrë tjetër: duke shtypur tastat Ctrl (e mbajmë shtypur) + C (godasim mbi tastën C)Për të kryer veprimin e kundërt fshirjen e një teksti mësuesi i njeh nxënësit me komandën Cut, duke shpjeguar se rruga që ndiqet është e njëjta dhe ndjek realizimin e saj nga nxënësit. Nga tastiera komanda është duke shtypur tastat Ctrl + X.Rruga tjetër është me komandën Paste që e gjejmë tek Edit.

Modele mësimi �1

TEmA: Krijimi i skedarit në disa programe aplikativë

Vendi i zhvillimit:Laboratori i InformatikësObjektivat: në fund të orës së mësimit nxënësi të jetë i aftë: 1. Të dallojë skedarët e krijuar në programe të ndryshme.2. Të përshkruajë krijimin e një skedari.3. Të tregojë ndryshimet mes skedarëve që u përkasin programeve të ndryshëm aplikativëmjetet e nevojshme: Kompjuter, Libri Informatika 7metoda: E/R/R

Hapi i parë: EvokimGjatë orës së mëparshme nxënësit kanë punuar në programin Word Pad.Nëpërmjet disa pyejtjeve frontale si: Për çfarë shërben programi Word Pad? Ç’do të thotë të krijosh një skedar? Bëhet një rikujtim i shpejtë i njohurive.

Hapi i dytë: Punë e dre