informacijski sistemi -osnove informacijskih sistema- · uloga / svrha / cilj is-a • cilj...

Akademska godina: 2017./2018.

1

INFORMACIJSKI SISTEMI

-Osnove informacijskih sistema-

Predavač

mr.sci. Muhdin Mujačić, dipl.ing.el.

VISOKA ŠKOLA RAČUNARSTVA I POSLOVNIH KOMUNIKACIJA

eMPIRICA

Studijski program: Inženjerska informatika / Poslovna informatika


Informacijski sistem = vrata digitalne

revolucije


2

Informacijski sistem

• Informacija

• Sistem

Opšta teorija sistema

• Svaki uređeni skup od najmanje dva objekta (entiteta), organizovanih na određen način, koji zajedničkom interakcijom ostvaruju funkciju cjeline naziva se sistemom

• Objekti u sistemu se opisuju preko svojih svojstava koja se nazivaju atributima


3

Elementi sistema

• Podsistemi: komponente koje pripadaju sistemu

• Granica: definiše obim i dometsistema

• Okolina: sve što je izvan granica sistema, ali se još uvijek tiče sistema

• Ulazi: elementi koji ulaze u sistem iz okoline

• Izlazi: elementi koji napuštaju sistem

• Okruženja: veze između sistema i njegove okoline (zaštita, f iltri)

• Ograničenja: unutrašnji i vanjski faktori koji određuju i ograničavaju funkcioniranje sistema.

Karakteristike sistema

• organizacija - struktura i poredak, hijerarhijske veze koje određuju formalnu komunikaciju i upravljački lanac (npr. vojska, preduzeće)

• interakcija– način na koji pojedine komponente sarađuju s drugim komponentama (pr. Nabava s Proizvodnjom, Proizvodnja s Prodajom)

• međuzavisnost– jedan podsistem zavisi o drugom (ulaz), da bi mogao funkcionisati

• integrisanost– mjera povezanosti komponenti


4

Poslovni sistem (organizacija)

• Poslovnim sistemom nazivamo organizacijski sistem kojeg opisuje skup informacija o prošlosti i sadašnjosti i skup poslovnih procesa koji ih obrađuju.

• Poslovne sisteme sačinjavaju materijalni ulazi i izlazi (sirovine, energija, proizvodi) i informacioni tokovi (poruke, dokumenti).

Podsistemi poslovnog sistema


5

Definicija IS

• Dio svakog poslovnog

sistema čija je funkcija

neprekidno snabdijevanje

svih nivoa upravljanja,

odlučivanja i

svakodnevnog poslovanja

potrebnim informacijama

nazivamo informacijskim

sistemom

Podatak = Informacija ?


6

Razlika između podatka i

informacije• Informacija je interpretacija podatka -

pročišćen, organiziran i obrađen podatak u smislenom kontekstu.

• Obrada podataka je proces pretvorbe

podataka u informacije

• Da bi podatak postao informacija mora

imati značenje novosti za primaoca, odnosno mora uticati na povećanje nivoa

znanja primaoca.

• Isti podaci mogu biti različito interpretirani od strane različitih ljudi u zavisnosti o

njihovom znanju.

Izvori podataka

• podaci nastali u poslovnom procesu

• podaci nastali u postupku odlučivanja

• podaci nastali izvan poslovnog sistema


7

...

• Informacijski sistem u strogoj definiciji je sistem koji prikuplja, pohranjuje, čuva, obrađuje i isporučuje potrebne informacije na način da su dostupne svim članovima neke organizacije koji se njima žele koristiti (uključujući poslovodstvo, klijente, osoblje i ostale) te imaju odgovarajuću autorizaciju.

• On se može, ali ne mora, koristiti informacijskom tehnologijom.

Pojmovno određenje IS

• Podatak

• Informacija

• Znanje

• Sistem

• Poslovni sistem


8

Osnovne funkcije informacijskog sistema

• prikupljanje i upis podataka u bazu podataka

• procesiranje podataka

• prikaz i ispostavljanje (diseminacija) podataka iz baze podataka

• čuvanje (dokumentiranje, trajno pohranjivanje) podataka

Uloga / svrha / cilj IS-a

• Cilj informacijskog sistema je dostaviti pravu informaciju na pravo mjesto u organizaciji, u pravo vrijeme i uz minimalne troškove.

• Informacijski sistem treba poslovnom sistemu neprekidno dostavljati potrebne informacijama za:

izvođenje poslovnog procesa

upravljanje poslovnim sistemom

saradnju i komunikaciju unutar poslovnog sistema i prema okolini


9

Osnove IT informacijskih sistema

• Informacione tehnologije (IT) ne spadaju više u resurse organizacije, već postaju poslovno okruženje.

• Informacioni sistemi (IS) formiraju jedan integralni dio moderne organizacije i poslovanja.

Komponente IT IS-a


10

Zadaci IS-a

• Zadatak informacijskog sistema je osigurati podatke i informacije za potrebe izvršenja poslovnog procesa, te osigurati informacije i znanje za potrebe odlučivanja i upravljanja poslovanjem.

Podjela IS po područjima

• Financijsko – računovodstveni informacijski sistem

• primljeni i izdani računi,

• planiranje i praćenje budžeta,

• obrada plata

• financijske analize

• Računovodstvo

• ......


11


• Marketinški informacijski sistem i analize tržišta

(primjeri: obrada narudžbi, praćenje prodaje,

Informacijski sistem istraživanja i razvoja, CAD,

praćenje patenata, specijalizirane inžinjerske

primjene, Informacijski sistem ljudskih resursa,

praćenje ljudskih resursa, zapošljavanje radnika)


• Proizvodni informacijski sistem

(primjeri: upravljanje kvalitetom (Quality Management –

QM) upravljanje zalihama, materijalima (Material

Resources Planning - MRP II), pravovremena

proizvodnja bez zaliha (Just In Time - JIT), Proizvodnja

podržana računalom (Computer Aided Manufacturing

CAM) uključuje računalno nadgledanje, vođenje

proizvodnje numerički upravljanim strojevima ili

robotima, te optimizaciju cijelog procesa, oblikovanje

podržano računalom (Computer Aided Design - CAD))


12

Elementi modela IS-a

• modela podataka - definiranje podataka u IS kojima se simbolički opisuju stvarni elementi poslovnog sistema (npr. proizvod se opisuje nazivom, cijenom, jed. mjere, itd.)

• modela procesa (ili model funkcija) - opisuje procese i funkcije kojima se mijenjaju podaci (npr. ispis računa, izračun prodajne cijene, obračun kamata,..)

• modela izvršitelja (resursa) - opisuje sve izvršitelje potrebne za rad IS-a: tehničku opremu (hardware), programsku opremu (software), ljude izvršitelje (lifeware) i organizaciju svih elemenata u cjelinu (orgware), Netware, Dataware

Menadžerske vještine modernog poslovanja

• Moderno poslovno okruženje zahtjeva i novi tip menadžera koji kombinuju menadžerske vještine sa ekspertizom u oblasti IT-a. Takav menadžer treba da:

definiše strategiju IS bilo za radnu grupu, odjeljenje ili kompaniju

identifikuje potencijalnu potrebu za IS kako bi poboljšao performanse kompanije

izabere i nabavi novi IS od odgovarajućih vendora

nadgleda razvoj i impementaciju novih sistema

upravlja IS kako bi se obezbjedila efektivnost u pružanju kvalitetne informacije krajnjim korisnicima


13

Primjer :

IT sistem kancelarijskog poslovanja• Sistem kancelarijskog

poslovanja je element informacijskog sistema koji daje podršku u kancelarijskom poslovanju i to u smislu manipulacije dokumentima, manipulacije podacima, odlučivanju, komuniciranju te arhiviranju.

Oprez

• 64% grešaka pri razvoju IS se pravilo u toku analize korisničkih zahtjeva i projektovanja IS, dok se preostalih 36% grešaka pojavljivalo tokom realizacije IS

• od pomenutih 64% „ranih“ grešaka, svega 30% je otklonjeno prije isporuke IS-a

• otklanjanje strateške greške u fazi održavanja košta 100 puta više nego kad se greška otkrije na početku rada na projektu


14

Neki primjeri neuspješnih

projekata i sistema• London Ambulance System(1992): Nakon uvođenja u

eksploataciju IS se dva puta "raspao" zbog niza grešaka, naročito zbog grešaka u upravljanju razvojem IS. Neposredni trošak je bio relativno nizak (9 miliona £), ali se vjeruje da su neki ljudi umrli, jer se do njih nije stiglo na vrijeme.

• Taurus(1993): Projekat sistema automatizovanih transakcija Londonske berze prekinut je nakon 5 godina razvoja i troška od 75 miliona £, te posljedični gubitak klijenata od 450 miliona £. Ukupni gubici smatra se da su neizračunljivi.

• Denver Airport(1994): Nepouzdanost softvera za upravljanje prtljagom uzrokovala je odlaganje otvaranja vazdušne luke u trajanju od 16 mjeseci, uz troškove od 1,1 miliona $/dan.

• Ariane 5(1996): Raketa eksplodirala u lanseru radi niza softverskih grešaka.

informacijski sistemi -osnove informacijskih sistema- · uloga / svrha / cilj is-a • cilj...

Documents