—

INFO 1 | 17

2 I N FO 01 | 2 017

06

05

30

08

Oteller için konfor ve verimlilik

Värnamo, ABB’nin hızlı şarjcihazını seçti

Evlerde enerji verimliliğie-Configure

El e k tr i f ik a s yon ür ün l e r i b ö lümünün 3 ayda bi r y ay ı n lad ı ğ ı b ü l te n dir. 3

004 Editoryal

005 E-configure

006 – 007 Oteller için konfor ve verimlilik

008 – 009 Värnamo,ABB’ninhızlışarjcihazınıseçti

010– 011 ABB,98metrelike-Houseprojesiniteslimediyor.

012– 013 Yenikablokorumasistemi

014– 015 Sıksorulansorular

016 MotorluveotomatiktransferşalterleriiçinODPS230dualbeslemeünitesi

017 Halojensizpanoı̇çikablokanalıkullanımınınönemi

018 – 021 IEC61439

022 – 024 M2Mbasic

026 – 029 Daliprotokolü

030– 037 Evlerdeenerjiverimliliği

038 – 039 Aydınlatmalaryaşantımızınasıletkiler?

040 – 041 Yeninesilferibot

042 – 047 Bıçaklısigortalarileotomatiksigortalarınfarkı

048 – 049 Kompanzasyonürünseçimrehberi

050 – 051 EBOfuarı

052 – 053 E-Designeğitimleri

054 – 055 ABB,SOLAREXFuarı’nda1GWsolarinverter tedariğireferansınaulaşmasınıkutladı.

056 Demiryoluuygulamalarıiçinkontaktörler,motorkorumaşalterlerivetermikröleler

056 Elektronikkompaktyolvericiler

057 Paslanmazçelikkablobağları

057 UVdayanımlıPA12kablobağları

058 Solarprojeleriçinkablokorumasistemleri

059 ELR96PDdijitalkaçakakımseviyesigöstergelikaçakakımrölesi

10

38Aydınlatmalar

yaşantımızı nasıl etkiler?

ABB, 98 metrelik e-House projesini

teslim ediyor.

4 I N FO 01 | 2 017

— EDİtORYAL

ElektrifikasyonÜrünleri

Değerli okurlarımız,

Bu sayımızda Elektrifikasyon Ürünleri Divizyonu olarak yeni yüzümüz ile karşınızdayız. Dünya bir dönüşüm içerisinde. 4.Endüstri Devrimi ile birlikte; yaşadığımız ortamlar hızla birbiri ile etkileşim kurabilen alanlara dönüşüyor. İşte tam da şu anda ABB de kendi dönüşümü ile buna ayak uyduruyor. Bunun bir parçası olan organizasyonel değişiklikler ile birlikte İnsanlar, Servisler ve Nesneler noktasında hepimizin bir parçası olduğu değerler zincirini çok daha etkin hale getiriyor.

ABB, Elektrifikasyon Ürünleri Divizyonu içerisinde, trafo merkezlerinden bireysel tüketim noktasına kadar orta gerilim ve alçak gerilim elektrik tesisatları için geniş bir yelpazede teknolojiler sunar; böylece daha verimli, daha güvenilir bir güç akışı sağlanır.

Elektrifikasyon ürünleri portföyü, elektrikli araç altyapı sistemleri, solar invertörler, AG ve OG şalt ekipmanları ve pano sistemleri, dağıtım otomasyonu, modüler elektrifikasyon merkezleri, kesintisiz güç kaynakları, güç koruma ekipmanları, motor yol verme ve makine güvenlik ürünleri, devre kesiciler, KNX bina otomasyonu sistemleri, kablolama sistemleri ve elektrik anahtarları ve prizlerden oluşmaktadır.

Verimli ve güvenilir enerjiyi sunan, dijital ve birbirine bağlı, yenilikçi ürün yelpazesi şu anda ABB AbilityTM konsepti altında; enerji dağıtımı, endüstri ve altyapılarda daha fazla kullanılmasını istediği IoT’nin (Nesnelerin interneti) kapasitesini daha da genişletecek teknolojileri geliştiriyor. ABB için bu genişleme, IoT kavramının IoTSP’deki servisler ve insanları içerecek şekilde genişletilmesi anlamına geliyor. Bu unsurlar ABB için önem taşıyor. Servisler, IoT ile toplanan verilerden elde edilen eyleme geçirilebilir bilgileri kullanırken, söz konusu verilerin analiz edilmesiyle İnsanların daha üretken olmalarını ve daha iyi kararlar almasını sağlıyor.

ABB AbilityTM, müşterilerimizin daha fazla şey bilmesini, daha fazlasını yapmasını, hep birlikte daha iyi olmasını sağlayacak cihazlar, sistemler, çözümler, hizmetler ve bir platform ile cihazdan, uca ve buluta uzanan, sektörler arası birleştirilmiş dijital kapasitemizdir.

Keyifli okumalar dileriz.

Müşterilerimiziçinanafaydaları:• Kullanımı kolaydır.• Zaman ve maliyet tasarrufu sağlar.• Hataları önler.

Özellikleri• Tanım ya da kod ile hızlı ürün arama• İlgili ürüne dair bilgi bulma (karakteristikler,

fiyat ve temin)• Kullanıcı dostu alçak gerilim ürün ve aksesuar

seçimi ve konfigürasyonu• Uygulamaya dayalı iç içe geçmiş

yapılandırmanın oluşturulması• Malzeme listesinin kolayca oluşturulması,

değiştirilmesi ve sipariş edilmesi*• Sipariş aşamasında hataların giderilmesi• Özel olarak yapılandırılan kombinasyonun

yeniden sipariş edilmesi• Stok bilgilerinin* görünürlüğü

e-Configure erişim linki;goo.gl/MXeh9G

ABB, alçak gerilim koruma ve motor yol verme çözümleri için müşterilerine daha hızlı ve daha doğru ürün kombinasyonları yaratmasına yardım edecek yeni çevrimiçi seçim aracını sundu.

Bu araç, ABB’nin mühendislerinin bilgi, ürün ve uygulama tecrübesini kullanan yazılımı ile oluşturduğu teknik öneriler sayesinde süreç boyunca kullanıcıları yönlendirerek zamandan tasarruf sağlar. e-Configure çevrimiçi olduğu için ürün ve çözüm yenilikleri sürekli güncellenmektedir.

Pazardaki türünün ilk örneğini oluşturan bu aracı kullanarak tüm aksesuarları da içeren bir devre kesici kurulumunu tam olarak yapılandırmak, daha klasik basılı katalogları kullanmayla karşılaştırıldığında yarı yarıya zaman tasarrufu sağlamaktadır. Ayrıca e-Configure motor yol verme çözümünü yapılandırırken, sadece birkaç kullanıcı seçimine dayanarak, normalde 10 ila 20 dakikalık süreç yerine sadece 30 saniye içinde eksiksiz bir malzeme listesi oluşturabilir.

e-Configure aracı SAP sistemi ile entegre çalışmaya başladığı zaman istenen ürün veya çözümün bir ya da daha fazla özelliği seçildikten sonra, müşterinin ürünü veya çözümü birkaç saniye içinde sipariş edebilmesi için net fiyat hesaplanır. Kapsamlı testler, e-Configure aracının mümkün olan en iyi teknik çözümleri en rekabetçi fiyatlarla sunmayı kolaylaştıracağını göstermiştir. Bu akıllı konfigürasyon aracının kullanılmasıyla, seçim ve sipariş verme işlemi sırasında hata riski daha düşük olacak; dolayısıyla, talep edilen çözümlerin fiyatlandırması daha hızlı ve daha doğru hale gelecektir. Ayrıca aracın ABB’nin lojistik sistemleriyle entegrasyonu sağlandığında, stok seviyeleri gerçek zamanlı olarak senkronize edilecek ve bu da müşterilerimiz için stok sıkıntısı gecikmelerini azaltarak ek kalite avantajları ve değerli zaman tasarrufu sağlayacaktır.

* Sipariş işlemlerinin yapılabilmesi ve stok bilgilerinin görüntülenmesi e-Configure aracının SAP ile entegrasyonu tamamlanınca gerçekleştirilebilecektir.

—e-ConfigureABB’den daha kolay ürün siparişi ve daha hızlı proje temini için yeni konfigürasyon aracı

6 I N FO 01 | 2 017

Oteller sadece odalarından oluşan yapılardan çok daha fazlasıdır. Bu binalarda yaşam ve duygular da vardır. Bir otel çok farklı kullanım alanlarına sahiptir. ABB’nin akıllı bina kontrolü resepsiyonda, ortak alanlarda, toplantı odalarında, spa ve fitness alanlarında, restoranda, mutfakta ve dış ortam aktivitelerinin yapıldığı alanlarda verimli ve çevre dostu çalışma için üstün seçenekler sunuyor.

KNX çözümleri misafirler için maksimum konfor sunarken otel yönetimi için ise tüm fonksiyonların verimli bir şekilde yönetilmesine yardımcı olur. Bu fonksiyonlar: oda iklimlendirme kontrolü, aydınlatma kontrolü, panjur ve jaluzi kontrolü, gerçek zamanlı enerji tüketimi izleme ve çok daha fazlası. Tüm bu üstün kontrol yeteneklerinin yanı sıra resepsiyona veya teknik odaya yerleştirilen (dokunmatik panel veya kontrol yazılımı) merkezi bir noktadan bakımı kolaylaştırmak adına tüm sistemleri izleyebilmenize de imkan tanır.

Bir otel için sistemin avantajları açıktır. KNX sisteminin binada uygulanması sadece kurulum maliyetlerini azaltma ve sistemin esnekliği sayesinde yapabilirlik kabiliyetlerinin artmasına değil; tek bir noktadan kontrol imkanı ile bina için önemli parametrelerden biri olan bakım maliyetlerinin ve yönetiminin de masraflarının azaltılmasına imkan tanıyacaktır. Buna ek olarak aydınlatma ve oda iklim kontrolünün en uygun koşullarda yapılması hem misafirinizin konforunu arttıracak hem de yönetimin konuk odalarında ve ortak alanlarda maksimum enerji tasarrufu sağlayacak olduğu güçlü noktalardandır. Enerji tasarrufu ve verimliliği otellere sadece maliyet tasarrufu değil aynı zamanda iletişim için de büyük bir fırsat sunmaktadır. Yeşil bina konseptlerini teşvik ederek misafirlerini konfor ve verimlilik bakımından da bilgilendirmektedir. Sadece bu kapsamdaki çalşmalar değil yönetim politikası olarak da atık suyun çevre etkisini de en aza indirmek yapıya ekstra değer katacaktır.

Teknik ekibin modülerlik ve esneklik ihtiyaçlarını karşılamak için KNX sistemlerinin en büyük özelliklerinden birisi de kurulumdan aylar hatta yıllar sonra bile değişen misafir taleplerine hızlı ve kolayca yanıt verebileceğiniz bir sistem olmasıdır.

Sistemin konvansiyonel sisteme kıyasla en agresif özelliklerinden birisi hat ve alanlara ayrılan topoloji kendi arasında alçak gerilim veri hattı üzerinden haberleşir ve sistemin hatlara ve alanlara ayrılmasıyla herhangi bir bölgeye eklenecek özellik çok daha az maliyetle ve çok

daha kolay olarak yapılabilecektir. Sistemin modüler ve oda tabanlı kurulum özelliği, yaşam döngüsünün herhangi bir aşamasında yeni şartlara ve yeni istenen fonksiyonlara adaptasyonun sınırlama olmaksızın genişlemesini ve sistemin modifikasyonunu kolaylaştırır.

—KNX çözümleri tek bir noktadan kontrol imkanı ile bina için önemli parametrelerden biri olan bakım maliyetlerinin ve yönetiminin de masraflarının azaltılmasına imkan tanıyacaktır.

ABB’nin oda otomasyonu ürün gamı aydınlatma, ısıtma ve gölgeleme gibi tüm fonksiyonları tek bir DIN rayı cihazında bulabileceğiniz kombine ürünler sunmaktadır. Merkezi olmayan kurulumlar için ABB panoya konulması zorunlu olmayan oda kontrol cihazlarını sunmaktadır. Bu cihazlar fan-coil iç ünitenizin yanına veya yerden ısıtma kollektör dolabına konumlandırılabilir.

Benzersiz iceLight® tavan tipi aydınlatma

CP_12_GLS_zuhause_1_en.eps CP_12_GLW_zuhause_1_en.eps CP_9_GLS_Wohnz_en.eps

CP_9_GLS_zuhause_1_en.eps CP_9_GLW_Wohnz_en.eps CP_9_GLW_zuhause_2_en.eps

priON_5er_GLW2_EN.eps priON_GLW2_2er_GB.eps priON_GLW2_3er_EN.eps

—Oteller için konfor ve verimlilik

OTEL L ER İÇ İ N KO N FO R V E V ER İ M L İ L İ K 7

KonvansiyonelsistemlerilekarşılaştırıldığındaavantajlarıKonvansiyonel sistem ile karşılaştırıldığında KNX sistemi binanın kontrolü için tüm cihazların birbiri ile haberleşmesi amacı ile tek bir veri hattı üzerinde gidip gelen haberleşme telgrafları/mesajları içermektedir. Veri hattının güç kablosu ile aynı kanal ve tava içerisinden taşınması sistemin kurulum maliyetlerini önemli derecede azaltan önemli özelliklerindendir.

Ayrıca değişen yeni taleplere uyum sağlamak için hiçbir kablosal yapı değişikliğine gitmeden sistemdeki cihazların yeniden programlanması yeterli olacaktır. Aynı zamanda KNX bina otomasyon çözümleri Uluslararası Standart (ISO/IEC 14543-3), Avrupa Standardı (CENELEC EN 50090, CEN EN 13321-1 ve 13321-2), Çin Standardı (GB/Z 20965) ve US Standardı (ANSI/ASHRAE 135) na uygundur. Farklı üreticiler tarafından üretilen KNX ürünleri beraber çalışmayı sağlamak ve daha fazla zaman içerisinde yatırımın performansını ve güvenilirliğini korumak için aynı sistem içerisinde kombine edilebilir.

Ayrıca tek bir programlama yazılımı (ETS-Engineering Tool Software) kullanılarak standardize edilen devreye alma işlemi KNX derneğinin sorumluluğu altındadır.

KNX bina otomasyon çözümleri geniş arayüz ürün gamı sayesinde diğer sistemler ile kolayca haberleşebilmektedir. Örneğin ABB i-bus KNX DALI arayüzü sayesinde DALI balastları KNX üzerinden kontrol edebilirsiniz. Ayrıca, KNX IP arayüzü KNX sisteminin görüntüleme yazılımları sayesinde ağ üzerinde herhangi bir yerden kontrol edilebilmesi için IP ağına entegre edilmesini sağlar.

OtelleriçinABBi-busKNXürünyelpazesiOteller için ABB ürün gamı binanızda gömülü olan tasarruf potansiyelini açığa çıkarmasına yardımcı olur. Özellikle ABB’nin akıllı bina kontrol çözümü kolayca misafir odası yönetim sistemlerine entegre olabilir. Bu oda klima sisteminizin ve elektrikli prizle-rinizin sadece odada misafirleriniz varken misafir konforundan ödün vermeden aktif olmasını sağlar.

ABB ürünleri odada kullanılan fonksiyonların aydınlatma, dimmerler, varlık sensörleri, motorlu perde kontrolü, sıcaklık kontrol cihazları (fancoil fanları, termoelektrik vanalar, selenoid vanalar, motorlu vanalar), mekanik kontakların durumlarını (kapı durumu, ipli acil durum anahtarları, konvansiyonel anahtarları, pencere kontakları) veri hattına iletir. Enerji ve ölçme için kullanılan ürünler (ZS/S süzme sayaç arayüzü, SE/S enerji aktüatörü, EM/S enerji modülü) sayesinde otel genelinde anlık enerji tüketimlerinizi ölçüp görüntüleyebilirsiniz. RC/A oda kontrolörü ve RM/S oda modülü ile odadaki tüm fonksiyonları (aydınlatma, perdeler ve iklimlendirme) tek bir modül üzerinden kontrol edebileceğinizi hatırlatmak isteriz.

ABB i-bus KNX ürün gamındaki modüller maksimum kullanım kolaylığı ve dokunuştaki hassasiyete sahip sensörler tarafından kontrol edilir. Tek bir KNX dokunmatik anahtar ile aydınlatmalarınızı loşlaştırırken perdelerinizi de kontrol edebilirsiniz. Veya tek bir Bush-priOn® sezgisel ve şık anahtarı müzik, aydınlatma, panjur ve klimalarınızı kontrol etmek için yeterlidir. Veya daha özel büyüleyici Busch-ComfortTouch® ses sisteminden aydınlatmaya, sıcaklık ve gölgelemeden internette gezintiye kadar birçok fonksiyonu keyifle kontrol etmenize yardımcı olur.

8 I N FO 01 | 2 017

ABB, İsveç Värnamo Belediyesi’nden, belediyenin bağlı kuruluşu Värnamo Elnät aracılığıyla otobüsler için kullanılmak üzere hızlı şarj cihazı siparişi aldı. Värnamo, İsveç’te, kentsel alanda tüm toplu taşımanın elektrikli otobüslerle sağlanmasına yatırım yapan ilk belediye olmuştur. Uygulamanın 2017 sonbaharında devreye alınması planlanmaktadır. İsveç’teki şarj istasyonlarından sorumlu satış müdürü Henrik Holmér; “Sürdürülebilir ve maliyet açısından verimli bir toplu taşıma çözümüne katkıda bulunmaktan ve şehirlerdeki sessiz ve temiz trafiğe olan ihtiyacı karşılamaktan dolayı oldukça memnunuz. Elektrikli araçlara geçiş süresince masrafları ve riski azaltmak, pazara ve topluma sunmak istediğimiz bir şeydir” dedi. Sipariş, terminal istasyonlarındaki pantograf teknolojisi ve elektrikli otobüslerin otomatik şarjı için açık bir arayüzü olan OppCharge (opportunity charging) ile birlikte eksiksiz bir şarj sisteminden oluşmaktadır.

Värnamo Belediyesi ve Jönköpings Länstrafik, üç yılda toplu taşıma yolculuklarının sayısını dört kat artırmayı amaçlamaktadır ve Volvo’dan dört adet eklentili hibrid otobüs sipariş edilmiştir. OppCharge açık arayüze dayanan teknoloji ile şarj istasyonunda aküler üç-dört dakika arasında şarj edilebilmektedir. OppCharge, farklı üreticilerin şarj istasyonlarının ve elektrikli otobüslerinin birlikte kullanılabilmesini sağlar.

“Bu yatırımla birlikte Värnamo Belediyesi, toplu taşımayı cazip hale getirmek ve daha az gürültü ve daha iyi hava kalitesi ile kentsel çevreyi iyileştirmek üzere şehir trafiğinin elektrikli olmasına katkıda bulunuyor. Aynı zamanda, otobüs hizmetlerinin sıklığı ve kullanılabilirlik de artacak; örneğin otobüslere ayrılacak tamamen yeni bir şerit olacak.”

ABB, 2010 yılından bu yana dünya genelinde binek otomobilleri için yaklaşık 5.000 adet hızlı şarj cihazı satışı yapmıştır. Bulut tabanlı uzaktan izleme ve denetimin yanı sıra İnternet üzerinden program güncellemelerini içeren teknolojinin kullanılması, hızlı tepki süreleri ve yüksek düzeyde kullanılabilirlik garantisi verir.

—Värnamo,ABB’ninhızlışarjcihazınıseçti

—“Sürdürülebilir ve maliyet açısından verimli bir toplu taşıma çözümüne katkıda bulunmaktan ve şehirlerdeki sessiz ve temiz trafiğe olan ihtiyacı karşılamaktan dolayı oldukça memnunuz.”

Vä r n a m o, a B B ’ n i n h ızl ı ş a r j c i h a zı n ı seç ti 9

Projedetayları;• ABB şarj istasyonu, OppCharge (opportunity

charging) standardı ile uyumludur. • Şarj istasyonu ve araç arasında açık arabirim. • 150, 300 veya 450 kW’lık şarj çıkışı ile ihtiyacı

karşılayabilecek modüler sistem• Ters çevrilmiş bir pantograf otobüsün tavanında

düşük maliyetli ve düşük ağırlıklı bir çözümün kullanılmasını sağlar.

• Pantograf ile şarj sisteminde, araç ile şarj istasyonu arasındaki iletişim Wi-Fi ile sağlanmaktadır.

• Volvo 7900 Electric Hybrid • Hattın yaklaşık %70’inde elektrikle çalışır. • Elektrikle çalışma sırasında sessizdir ve emisyon

olmaz. • Mazotla çalışan dengi bir otobüsle karşılaştırıl-

dığında %60 daha düşük enerji tüketimi. • Yakıt seçimine bağlı olarak %75-90 daha düşük

karbondioksit emisyonu(1). • Bir elektrik motoru, aküler ve küçük bir dizel

motor ile donatılmıştır. • Aküler, terminal istasyonlarında 3-4 dakika

içinde hızla şarj edilir.

—ABB, 2010 yılından bu yana dünya genelinde binek otomobilleri için yaklaşık 5.000 adet hızlı şarj cihazı satışı yapmıştır.

(1) 10 kilometreyi kapsayan bir şehir içi otobüs hattının tahmini değeri, dizel ile çalışan bir otobüs (Euro 6) ile karşılaştırılmıştır.

10 I N FO 01 | 2 017

—ABB’nin modüler e-House’larının taşınabilirliği, kurulum ve devreye alma işlemlerini kolaylaştırır ve maliyetleri azaltır. Yenilikçi çözümümüz, bu tesisin güç kaynaklarının güvenilirliğini arttıracaktır.

—ABB,98metrelike-Houseprojesiniteslimediyor.

E- H O USE 11

ABB, Birleşik Arap Emirlikleri’ndeki (BAE) Satah al-Razboot (SARB) açık deniz petrol sahasına uzaktan kesintisiz güç sağlamak için 4000 m2 - 98 metrelik bir Taşınabilir Enerji İstasyonu (e-House) tasarlamıştır. ABB’nin bugüne kadarki en büyük Taşınabilir Enerji İstasyonu (e-House) projesi olan 80 milyon dolarlık bu sipariş, Güney Koreli büyük bir mühendislik, tedarik, inşaat ve devreye alma (EPC) yüklenicisi olan Hyundai Engineering & Construction tarafından 2014’te verilmiştir.

Abu Dhabi’nin 200 kilometre kuzeybatısındaki tesise, taşınabilir istasyona bağlı beş gaz türbini tarafından enerji sağlanacaktır. Modüler bir E-House, alçak ve orta gerilim panolarının yanı sıra yardımcı ekipmanları da içeren prefabrik bir yapıdır. Bu çözüm, kurulum ve bakım çalışmalarını, özellikle uzak bölgelerde etkili bir şekilde azaltmaktadır.

Elektrifikasyon Ürünleri Bölümü Başkanı Tarak Mehta: “ABB’nin modüler e-House’larının taşınabilirliği, kurulum ve devreye alma işlemlerini kolaylaştırır ve maliyetleri azaltır. Yenilikçi çözümümüz, bu tesisin güç kaynaklarının güvenilirliğini arttıracaktır. Yeni Elektrifikasyon Ürünleri bölümünün oluşturulması, bir araya getirilen alçak ve orta gerilim çözümleriyle müşterilerimizin taleplerini daha iyi karşılamamızı sağlıyor. Bu durum, müşterilerimize nasıl değer kattığımızın harika bir örneğidir. Müşterilerimizin verimliliğini artırmak için çeşitli paket çözümler sunabilmekteyiz” dedi.

Dokuz adet modülerleştirilmiş 98 m uzunluğundaki e-House, toplamda 4000 m2 alan kaplamaktadır ve taşıma için yalnızca ikiye bölünmüştür. Modüler e-House üniteleri, alçak ve orta gerilim panolarının yanı sıra motor kontrol merkezleri, değişken frekanslı sürücüler ve bir Elektrik Kontrol İzleme Sistemi (ECMS) ile donatılmıştır.

SARB açık deniz petrol sahası, Birleşik Arap Emirlikleri’nin önemli açık deniz petrol ve gaz üreticilerinden Abu Dhabi Marine Operating Company (ADMA-OPCO) tarafından geliştirilmektedir.

Sahada yapılacak çalışmalar, ham petrolün çıkarılması ve sondaj çalışmalarını kolaylaştırmak amacıyla iki yapay adanın inşaasını da içermektedir.

12 I N FO 01 | 2 017

40 yılı aşkın süredir kablo koruma sistemlerinde performans ve dayanıklılık için uluslararası kıstas kabul edilen ABB’nin PMA kablo koruma çözümleri, elektrik sistemlerinin güvenilirliğini artırmak için kablo koruma sistemlerinin tasarımında ve geliştirilmesinde uzmanlaşmıştır.

Oluklu yapı, spirali dar bükülme yarıçaplarında bile hızlı ve sürekli harekete dayanacak fiziksel esneklik ve son derece yüksek mekanik mukavemet özellikleri ile donatır. Bu tür spiraller servis süreleri boyunca bütünlüğünü ve performansını korur. Toplama ve yerleştirme sistemleri, üretim ve paketleme ekipmanı ve genel olarak dinamik uygulamalar için idealdir.

Gıda ve içecek endüstrisinde hızlı ve etkili yıkama talebinin karşılanması için, ABB’nin yeni PMA JFBD spirali, endüstrinin ilk pürüzsüz ve gözeneksiz gıda sınıfı ceketi ile kaplanmıştır.

Yeni PMA JENQ paslanmaz çelik rakor ile kullanılan JFBD spiralleri, gıda kalıntılarının toplanabileceği oluk, boşluk veya benzer tehdite maruz kalabilecek bölgeler içermeyen bir sistem sağlar. Pürüzsüz yapışkan olmayan yüzey, standart temizleme yöntemlerini kullanarak tortuları kolayca çıkarmanızı sağlar.

Bu durum, düşük bakteri ve steril proses teknolojileri konusunda Avrupa Endüstri Birliği’nin öncü kuruluşlarından olan VDMA tarafından geliştirilen bir test olan Riboflavin testi ile gösterilebilir.

ABB’nin kendi içerisinde gerçekleştirmiş olduğu testlerde ABB’nin yeni PMA JFBD gıda sınıfı spirali ile, ABB’ye ait olmayan gıda sınıfı bir spiral ve ayrıca gıda sınıfı olmayan standart spiral karşılaştırıldı.

Her bir numuneye riboflavin uygulanmış ve daha sonra spiraller su ile yıkanmıştır. Standart spiral ve ABB’ye ait olmayan gıda sınıfı spiralin her ikisi de boşluklarda riboflavin kalıntılarının varlığını gösteren floresan alanlar göstermiştir.Gıda sınıfı ceket ile kaplı yeni PMA JFBD spiralinin yıkanmasından sonra riboflavin’in hiçbir

flüoresan izine rastlanmaması yeni tasarımın kolay temizlenme konusundaki avantajlarını ve yeterliliğini açıkça göstermiş oldu.

JFBD, endüstri için bir ilk olan tek parça, sıvı sızdırmaz paslanmaz çelik rakor ile kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Bu sayede kurulum süresini büyük ölçüde kısalır. Paslanmaz çelik P-Clip’ler spirali güvenilir şekilde sabitlemek için kullanılırken, gıda işleme sektörü için uçtan uca kablo koruma sistemi sunmaktadır.

—ABB, ECOLAB standartlarına uygun, geliştirilmiş temizlenebilirlik özelliğine sahip ve agresif kimyasallara olağanüstü direnç sağlayan yeni bir naylon spiral ve paslanmaz çelik rakor ile gıda ve içecek sektörüne yönelik PMA kablo koruma ürün gamını daha da geliştirdi

ABB Ürün Yönetimi Direktörü Dominique Signorel; “PMA kablo koruma çözümü, hayati kabloları mekanik ve diğer çevresel faktörlere karşı koruyor – özellikle yiyecek ve içecek sektörünün kritik bir ihtiyacı olan hijyen ve temizlik konusunda sıkı bir şekilde odaklanarak. Yeni ürün yelpazesi, rakipsiz ABB tecrübesi ile birlikte gerçekten esnek ve uygun maliyetli bir çözüm sağlıyor.”

ABB’nin gıda ve içecek endüstrisi için sunduğu kapsamlı ürün yelpazesi, tesisiniz boyunca elektrik sisteminin optimize edilmiş esnekliğini, korunmasını ve temizlenebilirliğini birleştiren sistemler ile geniş bir uygulama alanı için yüksek performanslı çözümler içerir.

—Yenikablokorumasistemi,gıdaveiçeceksektörüiçineniyikorumavetemizlenebilirliğisunar.

Y EN İ K A B LO KO R U M A SİS TEM İ 13

14 I N FO 01 | 2 017

6.OMDotomatizmünitesiniayrıparçaolaraksatınaldımvebağlantılarıdoğrubirşekildeyaptıktansonraürünolmasıgerektiğigibiçalışmadı.OMD otomatizm ünitesinin işletme modunu kontrol edin. Ayrı parçalar halindeki OMD ünitesi ve OTM motorlu transfer şalterini birleştirdiğiniz zaman “Motorized OTM_C”yi seçmelisiniz. Nasıl yapacağınıza kullanma kılavuzundan bakabilirsiniz.

7.OMD2003-fazlısistemdekullanılabilirmi?OMD200 otomatizm ünitesi nötr hattı olmadan çalışmaz. Dolayısıyla nötr referansını ayrı bir şekilde getirmeli veya trafo kullanmalısınız.

8.OMD3003-fazlısistemdekullanılabilirmi?OMD300 otomatizm ünitesi nötr hattı olmadan çalışmaz. Dolayısıyla nötr referansını ayrı bir şekilde getirmeli ve ünite üzerinden“Nötr kullanımda”seçeneğini seçmelisiniz. Eğer olmazsa, motora giden güç kaynağı çalışmıyordur.

9.OMDotomatizmünitesialarmveriyor.Neyapmalıyım?İlk olarak alarmın nedenine bakıp alarmı kapatın, nasıl yapacağınıza kullanma kılavuzundan bakabilirsiniz. Alarm kapatıldıktan sonra, otomatizm ünitesi “manual” modundadır. Bir kere “AUTO” düğmesine basarak modu değiştirin.

1.Motorlutransferşalteribirkaçanahtarlamaişlemindensonradurdu.Motorun besleme gerilim seviyesinin doğru olup olmadığını kontrol edin ve kontrol devresinin bağlantılarının enerjisiz olduğundan emin olun.

2.OtM40…125+OMDotomatizmünitesiniikiayrıparçaolaraksiparişederkenönerilenaksesuarlarnelerdir?Otomatizm ünitesine ek olarak önerilen aksesuarlar 1 adet OMZC_ paralel bağlantı aksesuarı ve OMD800 seçildiği takdirde motor için çift besleme ünitesidir.

3.Ayırıcıkutuplarınınkonumudeğişsebileyardımcıkontaklarınkonumudeğişmiyor.Yardımcı kontakların motorlu transfer şalterinin sağına monte edildiğinden emin olun. Sol taraftayken çalışmaz.

4.ABBmotorlutransferşalterlerini40°C’denyüksekortamsıcaklıklarındakullanabilirmiyim?Evet, fakat azalma katsayıları dikkate alınmalıdır. Motor işletme sıcaklık sınırının 55°C olduğunu ve bunun sınırlama getirdiğini unutmayın.

5.Motorlutransferşalterleriiçinneredenyedeksigortateminedebilirim?ABB yedek sigorta sağlamamaktadır. Katalogda belirtilen şartları yerine getiren herhangi bir marka kullanabilirsiniz.

—Sıksorulansorular Motorlu transfer şalterleri

III

Man.Man.

MM

A04

141

11

37

21

13

III

Man.Man.

MM

XXXX

XX

OA 1G10 OA 3G01I

I+IIII

1112

1314

2122

2324

1112

1314

2122

2324

I

OA 1G10 OA 3G01I

I+IIII

II

I0II

I0II

OA 1G10 OA 3G01

1112

1314

2122

2324

1112

1314

2122

2324

I

OA 1G10 OA 3G01

II

OTM_COTM_CF

max 2+2max 2+2

max 2+2max 2+2

OTM_CL max 2+2

max 2+2

OTM_COTM_CF

OTM_CL

1

2

3

SSS 15

10.Motor,kontrolkumandasınatepkivermiyor.Motor sigortasının (ayırıcının altında) sağlamlığını, mandalın ya da herhangi bir asma kilitin takılı olmadığını, Auto/Manuel düğmesinin AUTO modunda olduğunu kontrol edin.

11.OtM160…3200+OMDotomatizmünitesiniikiayrıparçaolaraksiparişederkenönerilenaksesuarlarnelerdir?Otomatizm ünitesine ek olarak önerilen aksesuarlar 1 adet OMZB gerilim algılama konnektörü, 2 adet OA1G10 yardımcı kontak, 1 adet OTZC_ köprüleme barası ve OMD800 seçildiği takdirde motor için çift besleme ünitesidir. Sipariş kodları için 1SCC303003C0201 numaralı teknik kataloğa bakınız.

12.2kutuplutransferşalterimevcutmu?Birçok ayırıcı ürünü için ABB özel iki kutup versiyonları sunmaktadır.

13.ABBtransferşalterleriniDCuygulamalardadakullanmakmümkünmü?Evet, ABB transfer şalterleri DC uygulamalarda kullanılabilir fakat elektrik performanslarının AC’dekinden çok farklı olduğu unutulmamalıdır. DC karakteristikleri görmek için 1SCC303003C0201 numaralı teknik kataloğa bakın.

14.OtM’dekiürünkilitlemebilgiçıkışıözelliğiçalışmıyor.Ürün kilitleme bilgi çıkışı özelliği motor enerjilendirilmediği takdirde çalışmaz.

15.OtomatiktransferŞalteriikikaynakdamevcutolmasınarağmenkonumdeğiştirmiyor.Motorun sigortasının (ayırıcının altında) sağlamlığını, OMD otomatizm ünitesinin alarm verip vermediğini ve ayırıcının enerjili olup olmadığını kontrol edin.

16.40’dan...125A’ekadarmotorlutransferşalterlerinde(OtM40….125)bulunan“ButerminalOMDbağlantısıiçindir”işaretiolanterminalnasılçalışır?Bu terminal sadece ABB OMD otomatizm ünitelerini motorlu transfer şalterlerine bağlarken kullanılır. Farklı bir kontrolör kullanılırsa (C-II-I-0) bağlantısı kullanılmalıdır.

III

MM

Man.Man.

MM

Man.Man.

A04

122

MM

Man.Man.

III

MM

Man.Man.

MM

Man.Man.

A06

103

17.Motorluveyaotomatiktransferşalterleriileuzatmalımandalveşaftkullanabilirmiyim?Hayır. Ayırıcıyı elle çalıştırmak için sadece doğrudan montajlı mandal (acil durum mandalı) kullanılabilir.

18.Otomatiktransferşalterlerinintransfersüresinedir?OFF süresi 0,4 - 1,5 saniye arasındadır. Toplam transfer süresi 2-6 saniye arasındadır. Ürünlerin özel çalışma süreleri için kullanma kılavuzuna bakın.

19.Gerilimalgılamakonnektörleriüstündeolan,hazırkablolanmışAtSçözümünüsiparişettim.Bugerilimalgılamakonnektörleriniayırıcınınaltınatakabilirmiyim?Hayır. Gerilim algılama konnektörlerinin kabloları ayırıcının gövdesinin içinden geçmektedir. Tek seçenek tamamen yeni kablaj yapmaktır.

20.Motorlutransferşalterinisacahangiyönlerdemonteedebilirim?Yatay, dikey veya taban sacına yukarı bakacak şekilde monte edilebilir. Motorlu transfer şalterleri için tavana montaj önerilmemektedir.

16 I N FO 01 | 2 017

Dual besleme ünitesi motora enerji sağlar ve standart olarak yenilikçi bir otomatik transfer şalter fonksiyonu taşır.

ODPS230 dual besleme ünitesi motora iki 230Vac hattını kullanarak enerji sağlar. Cihaz sigortayla korunan iki girişe, hat I (LNI) ve hat II (LNII), ve motor için bir çıkışa sahiptir. Böylece motorun enerjilenmesi için iki hattan herhangi birinde enerji olması yeterli olmaktadır.

LNI ve LNII hatları için birer led bulunmaktadır ve iki hattan hangisi motoru besliyorsa onun ledi yeşil yanar. Ayrıca ODPS230 basit bir ATS (otomatik transfer şalteri) fonksiyonu taşır: LNI de bir arıza olduğunda, ODPS230 OTM motorlu transfer şalterini sorunsuz olan LNII konumuna getirir. Gerilim ölçümü faz-nötr ölçümüne dayalıdır. Ayrıca eğer LNII gerilimi 198Vac değerinin üstündeyken, LNI gerilimi 154Vac değerinin altına düşerse de cihaz OTM motorlu transfer şalterini LNI’den LNII’ye manevra yaptırır. LNI gerilimi tekrar 198Vac’nin üzerine çıkınca, ODPS230 transfer şalterini LNI konumuna geri getirir.

Cihaz doğru çalışma modunu seçmek adına üç farklı konum için (AUTO-MAN-O) DIP anahtarlara sahiptir. AUTO konumu ATS fonksiyonunu aktif hale getirirken, MAN konumu iptal eder. O konumu ise güvenlik amacıyla kullanılır: Motorlu transfer şalterini O konumuna getirerek yükü güç kaynaklarından izole eder.

Özellikleri:• Cihaz mevcut kaynaktan kendiliğinden beslenir• Harici bir güç kaynağına ihtiyaç yoktur.• LNI ve LNII arasında izolasyon sağlanır. İki

asenkron kaynak her zaman birbirinden izoledir.

• Şebeke-Şebeke transfer uygulamaları için dahili ATS fonksiyonu standarttır.

• Üç konum için DIP anahtar: AUTO-MAN-O• Doğru çalışma modunu seçmek kolaydır.• Değiştirilebilir dahili sigortalar, 50kA’e kadar Ip

testlidir. Harici sigorta korumasına ihtiyaç yoktur.

Sadece dual besleme ünitesi özelliği olan ODPSE230C ise 230Vac motorlarla kullanılabilir: 40A’den 3200A’e kadar OTM motorlu transfer şalterleri, 160A’den 1600A’e kadar OTM otomatik transfer şalterleri ve motorlu devre kesiciler.

Cihaz DIN rayına ya da saca monte edilebilir.

—OtomatiktransferfonksiyonunasahipODPS230dualbeslemeünitesi

Ürünadı Ürünsiparişkodu

Paket adedi

Ağırlık/adet [kg]

ODPS230 1SCA122946R1001 1 0,3

teknikdeğerler

Nominal işletme gerilimi, U [V] 220…240 Vac, 50/60 Hz

Maksimum gerilim 288 Vac

Devreye girme gerilimi ≥198 Vac

Devreden çıkma gerilimi ≤154 Vac

Çalışma süresi 1 s ± 0.5 s

Nominal çıkış akımı, In [A] 3,15 A

Nominal şartlı kısa devre akımı, Ip (r.m.s.)

50 kA

Dahili sigorta T/3,15A/H*

Sigorta boyu 6,3 x 32 mm

Nominal darbe dayanım gerilimi, Uimp

4 kV

Aşırı gerilim kategorisi III

Kirlilik derecesi 3

Kablo kesiti Max. 6 mm2

Ön kapak için koruma derecesi IP20

Çalışma sıcaklığı -25…+60°C

Transfer ce saklama sıcaklığı -40…+70°C

Rakım Max. 2000m

50kA Ip (rms) değerine ulaşabilmek için kesme kapasitesi

50kA olmalıdır.

LNI LNII Çıkış LEDler

OK OK değil LNI LNI

Ok değil OK LNII LNII

OK değil OK değil Hiçbiri Hiçbiri

OK OK LNI LNI

—Durumgöstergesi

TEK N İ K M A K A L E 17

—HalojensizPanoİçiKabloKanalıKullanımınınÖnemi

Günümüzde birçok elektrik malzemesinde plastik yoğun olarak kullanılmaktadır. Genel olarak plastik malzemeler hidrokarbon monomerlerin karbon bir omurga ile birbirine zincirleme bağlanmasıyla oluşur.

Bunların en yaygın örnekleri polietilen, polipropilen ve polistirendir. Plastiklerin ortak moleküler yapımı karbon ve hidrojendir, ancak karışıma oksijen, klor, flor ve / veya azot ilave edildiğinde farklı özellikler geliştirilebilir. Polivinilklorür klorür içerir, naylon azot içerir, teflon florür içerir, poliester ve polikarbonatlar oksijen içerir.

Plastik malzemelerin özelliklerini geliştirmek için karışıma halojenler de [ (F) flor, (Cl) klor, (Br) brom, (I) iyot ] dâhil edilebilmektedir. Halojenler, periyodik tablonun 7A grubunda bulunan, tepkimeye eğilimli ametallerdir. Zehirli ve tehlikeli elementler olarak bilinirler. Bu sebeple birçok elektrik malzemesinde halojen içermeyen plastik malzemeler tercih edilmektedir. Günümüzde elektrik panoları içerisinde kullanılan birçok malzeme halojen içermeyen malzemeden üretilmişken, pano içi kablo kanalları yüksek yoğunluklu olarak PVC (Polivinilklorür) plastik malzemesinden üretilmektedir. PVC, vinil klorür monomerlerin ısıya dayalı plastik üretim süreci sonunda polimerize olarak toksik kısa gaz halinden [ C2H3Cl ], toksik olmayan katı uzun polimer zincirlerine [ (C2H3Cl)n ] dönüşmesiyle oluşur. %57’si klordan (Cl) oluşan PVC’nin yanması esnasında yoğun bir duman ve zehirli olan HCl, CO2 ve CO gazları oluşur.

Ayrıca, HCl gazı su buharı ile etkileşime girerek hidroklorik asit oluşturmaktadır. Bu durum insanların yoğun bulunduğu, paniğin yaşanabileceği tüm yapılar ve yüksek katlı binalar, hastaneler, tiyatrolar, okullar, sinemalar gibi toplu eğitici ve eğlendirici mekanlar, alışveriş merkezleri, bilgi işlem merkezleri, tüneller, maden ocakları, fabrikalar ve bunun gibi yapı ve yerlerde oluşabilecek yangın anlarında zehirlenme, deri ve göz tahrişi gibi tehlikelere yol açmaktadır.

Yangınlarda oluşan ölümlerin birçoğunun sebebi, sanılanın aksine, yoğun duman yüzünden çıkış yönü tayininin sağlanamamasından ve geçen zaman içerisinde maruz kalınan zehirli gazlardan kaynaklanmaktadır.

PVC’nin yanmasıyla oluşan hidroklorik asit otomasyon panolarında kullanılan elektronik cihazların korozyona uğramasına sebebiyet verir. Dolayısıyla, yangın belirli bir panoda yerel olarak sınırlı kalsa bile ortamdaki diğer panolarda bulunan elektronik cihazlara dolaylı yoldan zarar verecektir. Gıda ve içecek sektöründe kullanılacak olan otomasyon ve kontrol panolarında da halojen içermeyen pano içi kablo kanalların kullanılması, yanma esnasında oluşan zehirli gaz ve hidroklorik asidin dolaylı olarak gıda ve içecekleri etkileyebilecek olmasından dolayı büyük önem arz etmektedir.

Birçok projede kablosundan, kablo bağı ve kablo ucuna kadar halojen içermeyen malzeme kullanımına özen gösterilirken, pano içi kablo kanallarında bu özenin gösterilmemesi manidardır. Bu durumun iki temel sebebi vardır. Bunlardan ilki; alev almama özelliğinin piyasada yaygın ve yanlış bir şekilde halojen içermemekle ilişkilendirilmesidir. Alev almama özelliği, alev önleyici katkı malzemeleri eklenerek PVC malzemelere de kazandırılabilmektedir. Bu yüzden halojen içermeme özelliğinin zehirli gaz salınımı ile ilgili olduğunun piyasadaki herkesçe bilinmesi önemlidir. İkinci sebep; yanmaz özellikte ve halojensiz kablo kanallarının maliyetinin PVC kablo kanallarına nazaran yaklaşık 3 katı kadar pahalı olmasıdır.

Halojensiz pano içi kablo kanalların kullanımının artması konusunda pano şartnamesi hazırlayan kişilere ve pano kontrolörlerine büyük sorumluluk düşmektedir. Pano şartnamelerinde pano içerisinde kullanılacak kablo kanallarının özellikleri belirtilirken, alev almama özelliğinin yanı sıra halojen içermeyen yapıda olması gerektiğinin altı önemle çizilmelidir. Kontrolörler için HF (halojen içermeyen) ve PVC kablo kanallarını gözle ayırt etmek çok zordur. Aralarındaki görsel ayırım genellikle farklı renk kodlarıyla sağlanmaktadır. Bu sebeple tehlike riskinin yüksek olduğu yerlerde kullanılacak panoların içerisindeki kablo kanallarının halojensiz olduğuna dair sertifika ve test raporlarının kati suretle kontrolörler tarafından talep edilmesi gereklidir.

Kaynaklar-Karlen, Kaley, “Health Concerns and Environmental Issues with PVC-Containing Building Materials in Green Buildings”, Integrated Waste Management Board. California Environmental Protection Agency, USA, (2006). -Şirin, Z. (n.d.). Kabloların Yangın Performansının Önemi ve Ürün Güvenliği Yazı Dizisi-5 Asit–Gaz Emisyonu. Erişim Şubat 09, 2017, http://www.elektriktesisatportali.com/kablolarin-yangin-performansinin-onemi-ve-urun-guvenligi-yazi-dizisi-5-asit-gaz-emisyonu/-Polyvinyl chloride. (n.d.). Erişim Şubat 09, 2017, https://en.wikipedia.org/wiki/Polyvinyl_chloride-Mete, S. (n.d.). Halogen Free, Alev Yaymayan ve Düşük Duman Yoğunluklu Elektrik Tesisat Boruları. Erişim Şubat 09, 2017, http://www.3eelectrotech.com.tr/arsiv/yazi/halogen-free-alev-yaymayan-ve-duuk-duman-yodunluklu-elektrik-tesisat-borulary

18 I N FO 01 | 2 017

—IEC 61439Alçakgerilimpanolarıvekontroltablolarıiçinyenistandartelektromontajişlemleri

Sorumluluklar:Sorumluluklarla ilgili olarak genel ve belirli bir kural vardır: panocu montajdan sorumludur!

Bu kavramın daha iyi açıklanabilmesi için şunu söyleyebiliriz: asıl üretici genellikle tasarım doğrulamaları yapar ve prototip montajların düzgün çalışması yönünde bir sorumluluk üstlenir. Tasarımı doğrulanmış montajlara ait bir portföy sağlamakta olup elektrik piyasasında bulunan bir panocu haline gelmiş herhangi bir “oyuncu” ise asıl üreticinin kullanım kitapçığında veya katalogunda bulunan talimatları takip etmek suretiyle tasarımı onaylanmış bir “pano” üretebilir; panocu bu pano için sorumluluk üstlenir, panoyu etiketler ve söz konusu panonun ilgili standartlara uygun olduğunun beyan edilme sorumluluğu da yine kendisine aittir.

Uygulamada iki opsiyonu bulunmaktadır: Panoyu asıl üreticinin kurallarına göre üretmeye karar verir. Bu durumda panocu sadece “rutin testler” adı verilen ikinci aşama doğrulamayı yapmak durumundadır.

Diğer yandan panoyu asıl üreticinin kurallarına göre ÜRETMEMEYE karar verebilir. Bu durumda panocu kendi düzenlemelerini hayata geçirir ve bu sayede de “asıl üretici” haline gelir. Söz konusu düzenlemeler bağlamında hem ilk hem de ikinci aşama doğrulamayı yapmak durumundadır: tasarım doğrulaması ve rutin doğrulama.

Bazıvarsayımsalörnekler:Bir asıl üretici (mesela ABB gibi) bir panonun komple montajını yaparak bunu bir panocuya satar. Panocu bu anlamda panoyu olduğu gibi kurması halinde tek pano partneri konumunda olur. Pano partneri, pano üzerinde bazı değişiklikler yapması halinde asıl üretici haline gelir.

Bir pano partneri bir panonun sadece komple montajını yapar (Asıl üreticinin talimatlarına göre). Panocu, pano üreticisi statüsünde olup ilgili

SıkçaSorulanSorular:

Panoların IEC 60439’a uygun biçimde üretilmesi ve montajı hangi noktaya kadar mümkündür?İki standardın geçerliliği 2014 yılına kadar örtüşmekte olup panolar bu tarihten önce IEC 61439 veya IEC 60439’a uygun biçimde üretilebilir.

Pano üzerindeki testlerin IEC 60439 bazında gerçekleştirilmiş olması halinde bunları yeni IEC 61439 uyarınca tekrarlamak gerekli midir?Hayır, gerçekleştirilen teste ait sonuçlarının yeni

panodan sorumludur, herhangi bir değişiklik yapmaksızın panonun ve ilgili elektrik aksamın kurulumunu yapar.

Bir pano partneri harici bir tedarikçi tarafından kısmen montajı yapılmış bir panonun komple montajını yapar (Asıl Üreticinin talimatlarına göre). Pano partneri panonun üreticisidir ve ilgili pano hakkında sorumluluk taşır.

TEK N İ K M A K A L E 19

IEC 61439 gereksinimlerini karşılaması halinde bunların tekrarlanması gereksizdir. Sadece yeni standart tarafından getirilmiş ek doğrulamayı yapmak gerekmektedir.

Örnek olarak, herhangi bir panonun sac aksamı ABB’den, baraları başka bir üreticiden, devre kesicileri ise diğer başka bir üreticiden temin edilerek yeni IEC 61439’a göre üretimi mümkün müdür?Evet, bu mümkündür fakat kolay değildir ve pahalıdır. Panocunun farklı üreticilerden tedarik edilen değişik “bileşenleri” birleştirmeyi tercih etmesi halinde kendisi sadece pano üreticisi değil aynı zamanda asıl üretici haline gelir ve dolayısıyla da hem ilk hem de ikinci aşama doğrulamayı yapmak durumundadır: tasarım doğrulaması ve rutin doğrulama. Rutin doğrulama mevcut rutin testine oldukça benzer olup göreceli olarak basittir. Diğer yandan tasarım doğrulaması ise doğrulanması oldukça kolay olan bazıkarakteristiklerle beraber sadece laboratuartestleri yoluyla doğrulanabilecek diğer özellikleride içerir.

Nominal Eşzaman Faktörü (NEF) nedir?NEF, bir panonun çıkan devrelerinin sürekli veeşzamanlı bir biçimde yüklenebildiği anmaakımına ait birim değeridir (karşılıklı ısıl etkilerhesaba katılmalıdır) Bir grup devre veyapanonun bütünü için beyan edilebilir.

NEF’NİN panocu tarafından tahsis edilmesi gerekmektedir (belirtilmediği durumlarda 1’e eşitkabul edilir). Pratikte ise pano dahilindeki tüm devrelerin sürekli olarak anma akımında çalışmadıkları kabul edilir ve bu sayede gerek malzeme gerekse kaynakların etkin bir kullanımı sağlanmış olur.

Sıcaklık artışının nasıl doğrulanacağını gösteren akış şeması bir pano dahilindeki herhangi bir cihazın başkasıyla değiştirilmesi mümkün müdür? Sıcaklık artışları ve kısa devre dayanımı hakkında ne söyleyebiliriz?Yeni IEC 61439 sıcaklık artışı ve kısa devre dayanımı bağlamında cihazların başkalarıyla değiştirilmesine net bir tanımlama getirmiştir. Sıcaklık artışıyla ilgili olarak herhangi bir cihazın tasarım doğrulaması yapılmaksızın bir başkasıyla değiştirilmesi mümkün olup bu, aşağıdaki şartlara bağlıdır: • Aynı veya farklı seriye ait bir cihaz, ilgili ürün

standardı uyarınca test edildiği üzere, asıl cihazın güç kaybı ve uçbirimlerde sıcaklık yükselmesiyle ilgili olarak sahip olduğu aynı değerlere veya bunlardan daha iyisine sahip olmalıdır.

• Kısa Devre: Herhangi bir cihazın tasarım doğrulaması yapılmaksızın bir başkasıyla değiştirilmesi mümkün olup bu, yeni cihazın birebir aynı özellikte olması şartına bağlıdır. Farklı cihazların aynı üreticinin menşeisini taşıması gerekiyor olup ilgili üretici, bu cihazların ilgili tüm kısa devre karakteristikleri bağlamında eşdeğer veya daha iyi değerlere sahip olduklarını teyit etmek durumundadır.

Kısa devre dayanımının doğrulanması pano içinde yer alan tüm devreler için gerekli midir?Hayır, aşağıdakiler için gerekli değildir:• 10 kA r.m.s’yi aşmayan kısa zamanlı anma

mukavemet akımına veya koşullu kısa devre anma akımına sahip olan bir pano için.

• İlgili panonun giriş devre terminallerinde izin verilebilir düzeyde beklenebilecek azami kısa devre akımı olarak 17 kA’yı aşmayan kesme akımına sahip akım kısıtlayıcı cihazlar tarafından korunan herhangi bir pano.

Herhangi bir panoya ait yardımcı devrelerin, kısa devre empedansı %4’den daha az olmayan ve 110 V’den daha az olmayan ikincil anma gerilimi için anma gücü 10 kVA’yı aşmayan veya 110 V’den daha az ikincil anma gerilimi için anma gücü 1.6 kVA’yı aşmayan trafolara bağlanmak istenmesi halinde. Tüm diğer devrelerin doğrulanması gerekmektedir.

20 I N FO 01 | 2 017

Sıcaklıkartışınailişkindoğrulamadeğişmeksizinkalmaktamıdır?Sıcaklık artışına ait gereksinimler ek detay içerecek şekilde açıklanmıştır. Şu an için doğrulamada kullanılmak üzere üç farklı metot bulunmaktadır (Uygun doğrulama metotlarının seçilmesi asıl üreticinin sorumluluğundadır).

Akımiletest:Üç farklı test metoduna izin verilmekte olup asıl üreticinin en iyi metodu tespit etmesi gerekmektedir. Bir panoda ait değişken sayısının doğrulanmasının gerekmesi durumunda en zorlu konfigürasyonun test edilmesi gerekiyor olup daha az zorlu (veya benzeri) değişkenler herhangi bir test gerektirmeksizin türetilebilir.

türetim(testedilmişbirtasarımdan):Standart, test edilmemiş türevlerin yine test yoluyla doğrulanmış benzer düzenlemelere dayanarak türetim yoluyla nasıl doğrulanacaklarını tanımlamaya yardımcı olacak birden fazla alt fıkra getirmiştir.

Hesaplama:İki hesaplama metoduna izin verilmektedir:Anma akımı 630 A’yı aşmayan tek kompartımanlı pano (belirli koşulların gerçekleşmesi halinde, pano nezdindeki toplam güç kaybını hesaplamak suretiyle yapılmaktadır).Anma akımı 1600 A’yı aşmayan çok kompartımanlı pano (belirli koşulların gerçekleşmesi halinde, IEC 60890 tarafından getirilen metoda uygun hesaplama suretiyle yapılmaktadır).

Özetvesonuç:Mevcut IEC 60439 standardıyla karşılaştırıldığı zaman, yeni IEC 61439 standardı alçak gerilim pano ve kontrol tablolarıyla ilgili önemli değişiklikler getirmektedir. Yeni standardın yapısı, genel parçalar ve ürüne özel parçalar bağlamında daha nettir. Yeni tanımlar içermektedir (mesela: “Asıl Üretici” ve “panocu” gibi). Yeni zorunlu karakteristiklerin belirtilmesi gerekmektedir (mesela: panonun anma akımı gibi). “Tasarım Onaylı pano” başlıklı yeni bir konsept getirilmiştir. Yeni konsept TTA ve PTTA kategorilerini göz ardı etmektedir ve şu an için panonun uygunluğunun doğrulanması yönünde sadece testler mevcut olmayıp bunun yanında hesaplama/ölçüm ve tasarım kuralları gibi alternatif metotlar da getirilmiştir.

Yeni standart daha kesin olup bir önceki standartta yer alan “gri” (yani belirsiz) alanları ortadan kaldırmıştır. Herhangi bir panoya ilişkin sorumluluklar şu anda daha kesin olarak tanımlanmış olup elektrik piyasasındaki her “oyuncunun” işini daha kolaylaştırmıştır.

TEK N İ K M A K A L E 21

Sorumluluklarla ilgili olarak genel ve belirli bir kural vardır: panocu montajdan sorumludur!

22 I N FO 01 | 2 017

—M2MBasicgüçölçer,temelölçümlemeözellikleriileverimiarttırır.

M2M Basic, 3 fazlı ve tek fazlı şebekelerde temel THD işlevlerinin yanı sıra enerji ve güç izleme olanağı sağlayan bir güç ölçerdir. Pano kapağı montajı için uygundur, endüstriyel ve ticari binalarda ana dağıtım için mükemmel bir çözümdür. Günümüzde enerji verimliliği ihtiyacı artmaktadır, ancak elektrik sisteminin nasıl çalıştığına dair eksik bilgi buna engel olmaktadır. Elektrik parametrelerini değerlendirmek, güç kayıplarını tahmin etmek ve ekipman performanslarına ilişkin göstergeler elde etmek mümkün değilse, enerji verimliliğini takip etmek mümkün değildir. Ana ağ parametrelerini izlemek ve takip etmek için ölçüm cihazları büyük öneme sahiptir. Elektrik sistemindeki enerji tüketimi ve enerji kalitesi verisi sayesinde, daha verimli çalışma ve elektrik kullanımını optimize etmek için fırsatları belirlemek mümkündür. Böylece, yalnızca kurulumlar için değil, aynı zamanda bağlı bileşenler ve sistemler için de emniyet seviyesinin artması sağlanır.

GüvenlikullanımÇıkarılabilir terminaller, cihazın kablolamasını kolaylaştırır. Tespit vidaları, cihazın panel üzerinde sağlam bir şekilde tutunmasını sağlayarak güvenli bir şekilde kurulum sağlar.

M2M Basic, 3 fazlı ve tek fazlı şebekelerde 40’tan fazla elektrik parametresinin etkili bir şekilde ölçülmesini sağlayan dijital bir güç ölçerdir: gerilim, akım, frekans, güç faktörü, hem aktif hem de reaktif güç ve enerji. 4 çeyrekte THD ölçümü ve çift yönlü enerji ölçümü ile elektrik sisteminin hem enerji üretimi hem de tüketimi tek cihazda izlenir.

Elektriksistemininı̇zlenmesiÜretilen ve tüketilen enerjinin iki yönlü ölçümü.Güç kalitesinin izlenmesi için THD ölçümü.

KolaykullanımÖn tuştakımı ile ayarlar ve menüde gezinme.

UzaktanölçümRS485 seri arabirimi, Modbus RTU iletişim protokolü desteğiyle, cihazın uzak konumlarla iletişimini ve bağlantısını kolaylaştırır. M2M SW üzerinden uzaktan veri okunması mümkündür.

GüncellenebilircihazyazılımıM2M SW ile en son özelliklere ve en güvenli aygıta sahip olmanızı sağlamak için kolay ve hızlı bir yazılım güncellemesi. Güvenlik şifresi, cihaz ayarlarının korunmasını sağlar.

SezgiselgörselleştirmeGeniş LED ekranda, ölçüm verilerini net ve basit okumak.

24 I N FO 01 | 2 017

Panoculariçin;M2M Basic’in basit kurulum ve kablolaması, çıkartılabilir terminaller ve tek bir tornavida ile bağlanabilen kablolarla sağlanır.Ürün, kenarlarına hızlı bir şekilde oturan, kolay sıkıştırılabilen sabitleme vidaları sayesinde pano üzerine güçlü bir şekilde tutunur. Ana parametreler için (trafo oranları, dil, bağlantı türü, iletişim) M2M Basic’in önceden yapılandırılmış kurulumu, en yaygın konfigürasyonları temel alır ve sistem için ilk kurulumun hızlandırılmasına yardımcı olur.

M2M Basic Modbus, güç metre ile farklı Modbus RTU cihazları ve sistemleri arasındaki entegrasyonu sağlayan RS-485 portu üzeriden Modbus RTU haberleşme protokolü ile haberleşmeyi destekler. Hem M2M Basic hem de M2M Basic Modbus, cihazların yazılımını en son sürüme doğrudan güncellemek için M2M SW yazılımına bağlanabilir.

Ayrıca M2M SW, iletişim yetenekleri sayesinde M2M Basic Modbus için aşağıdaki işlevleri sunar:• Veri okuma: anlık ölçülen parametrelere uzaktan

erişim • Veri dışa aktarma: .csv dosya formatında temel

geçmiş ölçümleri dışa aktarma• Konfigürasyon: trafo oranları, bağlantı tipi,

enerji çözünürlüğü ve iletişim gibi ana cihaz parametrelerinin uzaktan kurulumu.

SistemEntegratörleriiçin;Kolay iletişim özellikleri sunan Modbus RTU protokolünün bulunması, M2M Basic’in bina ve endüstrideki uygulamaların çoğunu kapsamasını sağlar. Bütünleşik çözüm, iletişim protokol haritası sayesinde mümkün olan en kısa sürede ve en az çabayla entegre edilebilir. Böylece cihaz, ölçümleri uzaktan okumak için enerji izleme yazılımına kolayca bağlanabilir. Kırmızı LED ekran, veri okumanın ve cihaz konfigürasyonun net bir şekilde yapılmasını sağlar.

Sonkullanıcılariçin;M2M Basic, menüler arasında kolayca dolaşmaya ve gerekli bilgileri bulmaya olanak tanıdığı için kullanımı kolay bir ölçüm cihazıdır. Enerji ve güç izleme amaçları için tam olarak gerekli olan bilgiyi sağlar. En doğru ölçüm, IEC 61557-12’ye uygunluğu ile garantilenir. Cihazın kurulumu kolay ve güvenlidir; şifre korumalı olduğundan, herkesin M2M Basic’in konfigürasyonunu değiştirmesini önler. Ayrıca M2M SW, cihaz parametrelerinin uzaktan ayarlanmasını sağlar.

— e-Design.Projelerinizinçözümaracı. Artık tamamen Türkçe!

e-Design, ABB tarafından elektrik sektöründe çalışan proje ofisleri, tasarımcılar, pano üreticileri ve elektromontaj ekipleri gibi tüm profesyoneller için tasarlanmış ve üretilmiş yeni yazılım setidir. e-Design, basit ve sezgisel işlevsellikleri ve tüm ürün portföyünün yönetimi sayesinde, bir elektrik sisteminin çözümlenmesi sürelerini optimize etmek üzere tasarlanmıştır.e-Design yazılımını indirmek için; www.abb.com/edesign-software

26 I N FO 01 | 2 017

DALI protokolünün en önemli avantajları standardizasyon ve protokolün temeli olan sistem içerisindeki uyumluluktur. Bu özellik sayesinde bir sistem içerisinde farklı üreticilerin ürünlerini kullanmanıza imkan tanır. DALI protokolünün teknik özellikleri EN IEC standardı ile açıklanmıştır. İlk DALI standardı IEC 60929’un parçası olan mekanik balastların içerisinde tanımlandı. Daha sonra DALI kısmı IEC 62386 standardına aktarıldı. Bu standart DALI tekniğini DALI voltajından başlayarak özel DALI cihazlarına kadar açıkladı. Aşağıda bazı önemli hususlar bulunmaktadır.

• DALI önde gelen aydınlatma üreticileri tarafından 1999 yılında “aydınlatma sistemlerinin kontrolü için standart bir arayüz” olarak tanımlandı.

• DALI aydınlatma sistemlerinin bileşenleri arasındaki dijital iletişim protokolüdür.

• Her bir aydınlatma armatürü bağımsız olarak kontrol edilebilir.

• 64 cihaz/balast, 16 grup ve 16 aydınlatma senaryosu kontrolü için “veri paketi” gönderebilirsiniz.

• Aydınlatma kontrol veri paketleri parlaklık değeri, dimleme hızı ve hata geribildirim bilgileri içerebilir.

• Alt sistem olarak bina yönetim sistemleri için DALI yönetilebilir. DALI akıllı kurulumlar için bir protokol değildir aydınlatma için kontrol sistemidir.

• DALI iki kutuplu haberleşme kablosu üzerinden haberleşir.

• Kablolama yapısı mimari özelliklere uygun olacak şekilde yapılabilir. (Örneğin ağaç yapısı)

• DALI sinyal kablosu polariteden bağımsızdır.• Kablo güç kablosu ile birlikte 5 damarlı kablo

içerisine dahil edilebilir.

• Sinyal girişleri güç hattından izolelidir.• Balast durumu ile ilgili bilgi hat üzerinden

anında gelir: Lamba açık/kapalı durumu, parlaklık değeri, lamba hatası...

• Herhangi bir hata durumunda davranış, dimleme sınırları, aydınlatma seviyesi değişim hızı gibi değerleri parametresel olarak ayarlayabilirsiniz.

• Bağımsız senaryolar aktif edildiğinde tüm balastlar eş zamanlı olarak ayarlanan değerlerine çekilir.

• Balastın dimleme aralığı %0,1 ile %100 değerleri arasında değişebilir.

• Logaritmik dimleme eğrisi insan gözünün hassasiyetine göre ayarlanabilir.

• Dimleme ve açma/kapatma harici bir röleye ihtiyaç olmadan kontrol hattı üzerinden yapılabilir. Bu süreçten balastın kendisi sorumludur.

• Işıkların açılması ve kapatılması sessiz bir süreçtir.

• Acil aydınlatma kiti içeren DALI cihazları gibi özel ürünler mevcuttur.

• LED’leri ve renkli aydınlatmaları kontrol eden evrensel bir sistemdir.

teknikvekurulumsalözellikler DALI kablolamasını ister yıldız, ister hat, isterseniz ağaç topolojisinde oluşturabilirsiniz. Kapalı döngü oluşturmadığınız herhangi bir şekilde kablolama imkanı sunar. Mevcut ağ kurulum esnekliği sağlaması amacı ile kolayca genişletilebilir.

Cihazlar arası haberleşme 16 bitlik seri haberleşme üzerinden 1,2 kbit/s bir hızla sağlanmaktadır. Veriler “alçak” sinyal seviyesi O V(-4,5 V ve 4,5 V arası), “yüksek” sinyal seviyesi 16 V (9,5 V ve 22,5 V arası) ile iletilir.

—DALIProtokolü

Modern aydınlatma sadece aydınlıktan çok daha fazlasını sunmak zorundadır. Özel ortamların oluşturulmasında ışığın ve renklerinin rolü çok fazladır. Tabii ki enerji tasarrufu ve konfor için de bu durum geçerlidir. DALI protokolü tüm ihtiyaçların karşılanması için özel uygulamalar sunmaktadır.

TEK N İ K M A K A L E 27

1..10V Dimmer

1-10V

1..10V Dimmer

1-10V

1..10V Dimmer

1-10V

1..10V Dimmer

1-10V

DALI GatewayDALI

Alıcı ve verici arasında maksimum 2 V’luk bir gerilim düşüşüne izin verilir. Maksimum güç kaynağı akımı 250 mA’dir. Ve her bir DALI cihazı kaynakta maksimum 2 mA akım çeker. Kontrol sinyali giriş geriliminden (230 V) izole edilmiştir. Gerektiğinde tüm DALI cihazları farklı katmanlarda çalıştırılabilir. Düşük veri hızı göz önüne alındığında veri iletimi için ekranlı veya bükülmüş kablo gibi özel kablolara ihtiyaç olmamaktadır. Kablonun erişeceği toplam uzunluğu göz önünde bulundurarak kesitine karar vereceğiniz ve piyasadan kolaylıkla bulabileceğiniz standart kablo işinizi görecektir. (Örneğin güç ve kontrol kablosu için 5 x 1,5 mm2) 1-10V kontrolün aksine kontrol sinyali üzerine hiçbir olumsuz etkisi yoktur. Bu dijital teknolojinin bir avantajıdır. DALI hattının maksimum 300 metre olabileceğini unutmayalım. Hattı tamamlamak için hat sonu direnci kullanmanıza gerek yoktur.

1-10Vsistemilekarşılaştırılması1-10 V sistem ile karşılaştırıldığında birçok yönden DALI sistemi verimli, esnek ve uygun yönlere sahiptir. DALI lambaların kullanımı ile bağlantılı

diğer bir önemli avnataj da 1-10 V sisteme göre kurulum anındaki esneklik ve kolaylığıdır. Aşağıdaki şekilde 64 adet balastın 16 gruba bölünmüş haliyle tek bir DALI arayüzü tarafından kontrol edildiğine dikkat edilmelidir.

1-10 V ve DALI karşılaştırması

28 I N FO 01 | 2 017

SistemtopolojisiDALI protokolü aşağıda listelenen farklı varyasyonları yönetmenize imkan tanır:Bağımsız sistem: DALI sistemi herhangi bir bina yönetim sistemine bağlı olmadan aydınlatma sistemini kontrol edebilir. Tüm fonksiyonlar DALI aracılığı ile yönetilir. Bağımsız alt sistem: Bu varyasyonda DALI kurulumu bir bina yönetim sistemine bağlıdır ve geribildirim olarak ana sistem ile bilgi alışverişine imkan tanır. Bu modda DALI sistemi yönetim sisteminin olmaması durumunda bile işlevseldir.Bina yönetim sistemi alt sistemi: Bu modda DALI sistemi sadece aydınlatmaları kontrol eder. Fakat komutları (varlık durumları, anahtarlardan gelen komutları) başka bir protokol üzerinden arayüzler aracılığı ile alır. (Örneğin KNX)

ABBKNX-DALIarayüzüürünyelpazesi DALI sistemi KNX bina yönetim sistemleri altında alt sistem olarak çalıştığında ABB i-bus KNX ürünleri tüm ihtiyaçlarınızı karşılayabilir. Kullanılan bu arayüzler entegre DALI güç kaynakları sayesinde sistemin gereksinim duyduğu veri haberleşme gerilimini de üretir. DALI sistemi tek bir ana cihaz tarafından yönetildiği için DALI-KNX sistemlerine başka ana cihazlar eklenemez.

Ayrıca DALI anahtar gibi diğer DALI cihazlarını da bu sisteme bağlamanıza gerek yoktur. Sistem için gereken tek DALI cihazı elektronik balast, dimmer ve RGB balastlardır.

Tüm bu birimler DALI-KNX arayüz üzerinden KNX saha cihazlarından (anahtarlar, sensörler, zaman modülleri, dokunmatik ekranlar ve görüntüleme yazılımı) gelen komutlar ile kontrol edilir. Bu komutlar DALI cihazları kontrol etmek için KNX hattından DALI hattına iletilir.

Buna karşılık DALI cihazlarından gelen hata, durum gibi mesajlarda aynı şekilde DALI-KNX arayüzü üzerinden KNX hattına iletilir. Konut ve ticari binalarda aydınlatma kontrolünü otomatik hale getirmek için KNX akıllı bina kurulumu ve DALI sistemi arasında kullanılan bu kurulum tipi her iki sistemin de esnekliğinden ve fonksiyonelliğinden yararlanabilmek için en etkili yöntemdir.

Aşağıdaki tablo ABB KNX-DALI arayüzlerinin üstün özelliklerini ve avantajlarını gösteren özet tablodur.

DALIarayüzseçimi

Kontroltipi Açıklama AvantajveUygulama CihazAdı

Ortak yayın DALI grup oluşumu fiziksel olarak kablolama ile sağlanır.

-DALI adresleme ve programlaması yok-Zamanla grup yapısı değişmeyen

kurulumlarda hızlı devreye alma-Hastane, otel gibi uygulamalara uygun

DG/S 8.1

Bağımsız kontrol Her bir bağımsız DALI balastın kontrolü -DALI balastların bağımsız kontrolü-KNX üzerinden istenilen sayıda grup

oluşturabilme-Ofis, villa gibi uygulamalara uygun

DG/S 1.1

Grup kontrol Bağımsız armatür kontrolünün olmadığı grup halinde kontrol imkanı

-DALI grupları DALI sisteminde oluşturulur (toplam balast sayısı 64’ü

geçmemek üzere grup için limit yoktur.)-Zaman içerisinde DALI kısmında

gruplar yeniden tanımlanabilir.-Okullar, alışveriş merkezleri gibi

uygulamalara uygun

DG/S 1.16.1DGN/S 1.16.1

DLR/A 4.8.1.1DLR/S 8.16.1

(sabit aydınlık kontrolü)

TEK N İ K M A K A L E 29

DALI CG

DALI CG

DALI CS

DALI Dimmer

DALI PS

DALI Balast

DALI Balast

DALI MR

DALI Balast

DALI Elektronik Balast

DALI Elektronik Balast

DALI Elektronik Balast

PS: GüçkaynağıCG: Grup KontrolorüCS: Senaryo KontrolorüMR: Röle Modülü

Çıkış A

Kontrol

KNX hattı

DG/S 1.16.1

Görüntüleme Gölgeleme HVAC Güvenlik

Cihazlar haberleşme objesi üzerinden kontrol edilir.

• Açma-kapama• Durum bilgisi• Dimleme• Parlaklık değeri• Lamba veya balans hatası

30 I N FO 01 | 2 017

Avrupa’da bugünkü toplam enerji tüketiminin % 40’ının binalarda gerçekleştiğini biliyor muydunuz? Bu oran, endüstri veya taşımacılık sektörlerindeki enerji tüketiminin oranından fazladır. Dahası, AB’de üretilen bütün elektriğin ¾’ü konutlarda ve ticari binalarda tüketilmektedir. Binaların enerji talebi gün geçtikçe artıyor. Bu, binaların enerji performanslarının AB hükümetleri ve politikaları tarafından dikkate alınması için yeterli neden. AB’deki binalarda kullanılan enerjinin dörtte birinden fazlasını (%28), basit sayılabilecek önlemlerle tasarruf etmek mümkün. Tahmin edileceği üzere, 2020 itibariyle yeşil ev gaz emisyonlarında % 20 oranında azalma ve AB’nin yıllık birincil enerji tüketiminde %20 oranında tasarruf olarak belirlenen AB İklim ve Enerji hedeflerine ulaşırken, binalardaki enerji verimliliği anahtar rol oynayacaktır. Binalarda tüketilen enerjinin çoğu konutlarda kullanıldığından, evlerimizin enerji verimliliği konusunda baskı altında oldukları açıktır.

Binaların enerji performansının artırılması ile ilgili AB yönergeleri, artık, modern yapıları hemen hemen bütün yönleriyle içermektedir. Kullanılan yapı malzemelerinin termik niteliklerinden veya yenilenebilir enerjinin zorunlu kullanımından elektrikli tüketicilerin enerji verimliliğine kadar konuyla ilgili tüm taraflar dikkate alınır.İkili veya üçlü camlar kullanılan ve iyice yalıtılmış bir binada dikkate değer ölçüde tasarruf sağlanır. Modern ısıtma, soğutma ve havalandırma sistemleri, daha eski sistemlere göre enerjiyi çok daha verimli kullanırlar. ‘A+’ sınıfı beyaz eşya, örneğin buzdolabı kullanmak, elektrik faturasında büyük bir fark yaratabilir. Alınan bu önlemlere ek olarak, binalarda tasarruf potansiyelini artırmaya yönelik bir diğer yaklaşım da, entegre olması ve bina çapında bir enerji tasarrufu çözümü sunması nedeniyle her geçen gün daha fazla ilgi çekiyor: Akıllı Ev ve Akıllı Bina Kontrolü adı verilen akıllı elektrik tesisatı.

Bugün, ev ve bina kontrollerinde dünyanın önde gelen ve en geniş çapta kabul gören akıllı elektrik tesisatı sistemi KNX’tir. Bir tesisatta yer alan bütün elektrik bileşenlerinin (örneğin, duvar anahtarları, anahtarlama aktüatörleri, termostatlar) beraber bağlandığı ve birinin diğeriyle tek bir bükümlü kablo çifti yoluyla iletişim kurduğu, kısaca KNX denilen bir sistemdir. Bu, klasik tesisatlara göre dikkate değer avantajlar sunar ve birbirinden farklı alt

sistemlerin etkileşimlerinin optimal ve enerjide verimli olmasını sağlar. KNX teknolojisi aydınlatma, ısıtma ve havalandırma, gölgeleme, güvenlik, arıza izleme, enerji yönetimi, merkezi otomasyon ve uzaktan kontrol dahil modern bir ticari bina veya konutta bulunan bütün uygulamalar için kontrol çözümleri sunar .

Akıllı ev ve akıllı bina kontrolleri, dünyanın her yerindeki modern ticari binalar ve altyapı projelerinde yaygın olarak kullanılıyor. İnsanların içinde daha esnek, güvenli, rahat ve ekonomik yaşadığı ve çalıştığı binaların yapımında son derece önemli bir rol oynuyor. Yeni düzenleme ile tasarımcılar, klasik tesisat teknikleri kullanılarak karşılanamayacak olan, AB standardı EN 15232-Binalarda Enerji Performansı gibi enerji tasarrufu yönetmeliklerine uymaya zorlandıkça, kullanım daha yaygın hale geliyor. Sayısız gerçek tesisat referansının yanı sıra bilimsel çalışmalarda da net bir şekilde görüldüğü gibi, KNX akıllı bina kontrolü ile, ticari binalardaki enerji tasarruflarında çift haneli sayılara ulaşılabilir.

Ancak, konutlarda ne dereceye kadar enerji tasarrufu yapılabilir? İki farklı bina türünün çok farklı gereksinimleri ve kullanım profillerini dikkate aldığımızda, akıllı bina kontrolü gerçek bir geri dönüş sağlayabilir mi? Konfor ve enerji verimliliğinin tipik olarak birbirine zıt gerekleri aynı anda karşılanabilir mi? Bu konuyu daha ileri düzeyde incelememize yardımcı olması için, KNX akıllı bina kontrolü ile bir akıllı eve entegre edilebilecek enerji tasarrufu işlevlerinden bazılarını sergilemek ve değerlendirmek için, bir gerçek uygulamaya başvuracağız

İncelemekonusuSöz konusu bina 2007 yılının Aralık ayında tamamlanmıştır. Klasik şehir içi müstakil ev, iki kat ve bir bodrum katından oluşan 300 m²’ lik yaşam alanına sahiptir. İlgili yapı standartlarına göre, teoride 99 kWh/m² olarak hesaplanan maksimum birincil enerji gereksinimi olan binanın yapı malzemesi, halihazırda iyi ısı yalıtımına ve enerji kaybı değerlerine sahiptir.

Birincil ısıtma, en modern yoğuşmalı kombi teknolojisinin kullanıldığı yerden ısıtma ile gerçekleştirilirken, ısı koruma yöntemlerine ek olarak, yarı yalıtımlı makaralı panjurlar kullanılmıştır.

—Evlerdeenerjiverimliliği

Günümüzde ‘akıllı evler’, tek düğmeye dokunarak aydınlatma, birden fazla odada ses ve görüntü kontrol olanaklarından daha fazlasını sunmalıdır. Küresel ısınma, karbon ayak izi ve sürekli artan elektrik faturalarına karşı akıllı bina kontrol sistemlerinin, modern bir evin enerji verimliliğine ölçülebilir bir katkıda bulunması gerekir.

32 I N FO 01 | 2 017

Bu projede akıllı bina kontrolü ile uygulamaya konulan enerji verimliliği ilkeleri, hem kolay anlaşılır hem de etkili olmuştur.1 ) Enerjiyi sadece gerekli olduğunda kullanın; örneğin, tüketicilerin varlığı veya talebi ile etkinleştirilen kontrol2 ) Sadece gerçekten gerektiği kadar enerji kullanın; örneğin, sıcaklığın ayarlanması, gün ışığından yararlanma3 ) Binanın enerji dengesini etkileyen etkenlerden ‘yararlı’ olanları destekleyin ve ‘zararlı’ olanları en alt düzeye indirin; örneğin, otomatik gölgeleme, güneş ışığından ısı kazanımının kontrolü

SıcaktutmaEnerjiden nasıl tasarruf edileceğini planlamanın ilk adımı, enerjinin ilk olarak nerede tüketildiğini bilmektir. Aşağıdaki grafikte verilen istatistik, enerjinin ev içinde tipik olarak nasıl kullanıldığını göstermektedir. Enerjinin büyük bir kısmının ısınma ve sıcak su üretiminde kullanıldığını görmek muhtemelen şaşırtıcı olmayacaktır. Şimdi, KNX akıllı bina kontrolünün bu değerin azaltılmasına nasıl yardım edeceğini görelim.

Isıtmada enerji tasarrufunun anahtarı, minimum konforlu sıcaklığı sadece gerektiği odada gerektiği zaman kullanmaktır. Bunun sonucu olarak, odalardaki bağımsız sıcaklık ayarının merkezi kontrol fonksiyonları ile bağlantılı olması bir gerekliliktir. Bu durumda bu iş, yerden ısıtma ile daha da kolaydır. Öncelikle, klasik sıcak sulu radyatör sistemlerine göre daha az sıcaklıkta çalışması, istenmeyen termodinamik sistem kayıplarını azaltır.

Buna ek olarak, sıcaklığın binanın kendisinden sağlanması ile ısınmanın ayaklardan başladığı konforlu bir oda ortamı, klasik sistemlere göre tipik olarak 2 derece daha düşük oda sıcaklığında yaratılabilir. Tahmini enerji tasarrufu yaklaşık %10’dur. Evdeki her odada, oda sıcaklığının odanın kullanımına göre ayarlanmasını sağlayan KNX termostat bulunur. Isınma gereksinimi, ısıtma devrelerindeki elektrotermik valfleri kontrol eden KNX aktüatörlere aktarılır.

Devrelerde üretilen ‘talebe’ bağlı olarak kazan, besleme sıcaklığını ve pompaların devirlerini otomatik olarak düzenler. Sonuç sabittir: en az birincil enerji ve elektrik enerjisi harcayarak oda sıcaklığının kontrol edilmesi. Enerji tasarrufu uygulamasını tamamlayan birkaç ek otomasyon örneği: 22:00 ile 6:00 arasında ana kazan bekleme moduna alınarak doğal bir gece serinliği sağlanır. Bu süre içinde veya kazanın çalışmadığı başka bir zaman, KNX aktüatörlerinden valf sürücülerine giden bütün kontrol sinyalleri de devre dışıdır. Kendi başına bu, valflere güç vermeye devam eden klasik elektrik termostatlı çözümlere oranla

yılda 60 kWh tasarruf sağlar. Tatiller gibi, evde bulunulmayacağı uzun sürelerde termostatlar, ana kontrol paneli ile merkezi olarak kontrol edilebilir. Bir düğme dokunuşu bütün termostatları bekleme moduna alarak oda sıcaklığını evde bulunulmayacak süre boyunca 3 – 4 derece düşürür.

...veserinlikOdada doğru iklim enerjisinin verimli bir şekilde sağlanması, sadece bir ısınma sistemi sorunu değildir. Modern konutlarda ısınma, ısı yalıtımı ile güneş ışığından ısı kazanımının yararlı bir şekilde kullanılması becerisinin bütünlüğüne fazlasıyla bağlıdır. Bu, teoride harikadır; ancak pratikte, bütün evlerde bulunan yapısal bir özellik bizi bir ikilemle karşı karşıya bırakır: pencereler.

Elbette, evin yeterli derecede temiz hava alıyor olması zorunluluğunun birçok önemli nedeni vardır. Bununla beraber, pencereler gereksiz uzunlukta bir süre boyunca açık bırakıldığında, ısıtmanın enerji faturasına yaptığı etkinin bir önemi kalmaz. Belki KNX, kişisel alışkanlıklara bir alternatif sunamaz ancak, pencerelerin nerede açık bırakıldığının farkında olmamızı kesinlikle sağlayabilir.

Bu evdeki her pencerede KNX tarafından izlenen bir dilli kontak bulunur. Bu durum bilgisi, sadece aile evde olmadığında kullanılan bir alarm sistemi değil, aynı zamanda, kontrol panelinde görünen görsel bir hatırlatıcıdır: pencere açık!

TEK N İ K M A K A L E 33

Pencerelerin enerji dengesini nasıl ciddi şekilde etkilediğini açıklayan ikinci örnek ise, güneş ışığından ısı kazanımı ile ilgilidir. Basitçe söylemek gerekirse, soğuk zamanlarda ısınma sistemini desteklemek için güneş ışığına izin vererek ve ev aşırı ısınma tehlikesi altında olduğunda güneş ışığını engelleyerek, konforlu bir oda sıcaklığı sağlayabilir ve enerji tüketimini azaltabiliriz. Bu, harici panjur ve kepenklerin devreye girdiği noktadır. Evin pencerelerine KNX kontrollü panjurlar takılmıştır. Her odada bulunan panjurların ayrı ayrı veya gruplar halindeki manuel kontrolüne ek olarak KNX, gelişmiş ve enerji tasarruflu panjur otomasyonuna olanak sağlar. Binanın her cephesindeki panjurlar, güneş ışığından ısı kazanımını optimum hale getirmek için beraberce, bir panjur kontrol birimi ile kontrol edilirler. Evin GPS koordinatları, binanın konumu ve yerel saatin bir kombinasyonu kullanılarak, güneşin kesin konumu ve cephelerin ne zaman aydınlanacağı hesaplanır. Parlaklık düzeyi ve iç ve dış sıcaklıklar ile ilgili sensör verisi ile birlikte panjurlar, güneşin sıcaklığından yararlanmak için ya da güneş ışınlarını engellerken içeriyi bol ışıkla aydınlatacak şekilde önceden ayarlanan konumlarına otomatik olarak hareket eder.

Güneşin gün içinde binanın etrafında hareket etmesine kontrol birimi tepki verir ve içerisinin yeteri kadar aydınlanmasını sağlayacak şekilde sadece gerekli panjurları etkinleştirir. Yazın, sonuç sadece memnun edici oda sıcaklığı değil, aynı zamanda odaların, yapay aydınlatma gerektirmeden doğal ışıkla konforlu bir şekilde aydınlatılmasıdır. Güneşli kış günlerinde panjurlar kaldırıldığında, güneş ışığından ısı kazanımının etkisi kolayca hissedilir.

Pencerelerle ilgili söz etmeye değecek üçüncü ve son nokta ise, ısı yalıtımı değerlerinin yalıtılmış duvarlara göre genellikle daha düşük olduğudur. Panjurların otomasyonu, özellikle soğuk gecelerde pencerelerden ısı kaybını önlemeye yardımcı olabilir. KNX alacakaranlık sensörü ve kullanıcı tanımlamalı zaman programı ile bütün panjurlar, günlük rutin yaşama paralel olarak, evin sıcaklığının optimum düzeyde kalmasını sağlayacak şekilde açılıp kapanır ve yalıtım garanti altına alınır.

Verilen örnekler akıllı bina kontrolünün gerçek avantajlarını gözler önüne sermektedir. Bağımsız sistemlerin verimliliğini optimum hale getiren sadece KNX değildir; entegre ve etkileşimli otomasyon da ek tasarruf ve hissedilir düzeyde konfor sağlar. Halen ev, ısınma ve sıcak su için yılda 17.000 kWh değerine eşit enerji tüketmektedir. Bu, 57 kWh/m²a değerinde birincil enerji tüketimini temsil eder, yani orijinal enerji dengesinde ayrıntılarıyla açıklananın hemen hemen yarısı.

Benimelektriğimnereyegidiyor?Birçok evde en büyük enerji tüketicileri, 24 saat çalışması gereken buzdolabı ve dondurucu gibi büyük beyaz eşyalar veya çamaşır makinesi, kurutucu ve bulaşık makinesi gibi yoğun enerji gerektiren işlemleri olan cihazlardır. Sadece A+ sınıfı cihazların donatılmasıyla ve bu cihazların mümkün olduğu sürece ‘ekonomik’ modda kullanılmasıyla tasarruf sağlanmıştır. Bu, yıllık enerji tüketiminde kesinlikle önemli bir fark yaratabilir. Lord Kelvin tüketimle ilgili olarak bir zamanlar, “eğer ölçemezseniz geliştiremezsiniz” demişti. Tüketimin ölçülmesi doğrudan enerji tasarrufu sağlamasa da şeffaflık kazandıracak, nasıl daha az kullanabileceğiniz hakkında düşünmeye başlamanızı sağlayacaktır. Evdeki akıllı bina kontrolü ve diğer elektrik tesisatlarının tam olarak ne kadar enerji tükettiği öğrenmek istendiğinde, tüketimi izlemek için bir KNX elektrik sayacı taktırılabilir.

Değerler bara üzerinden, verinin toplandığı, grafiklerle görüntülendiği ve herhangi bir web tarayıcısından görüntülenebildiği web tabanlı bir Internet kontrol cihazına gönderilmektedir. KNX’in yazılması sırasında, BT ve iletişim altyapıları toplam elektriğin yaklaşık olarak %20’sini kullanıyordu. Peki, sözü edilen ev elektrik tüketiminin dağılımında belirtilen diğer ev içi tüketiciler, yani aydınlatma, iletişim ve eğlence amaçlı elektronik cihazlar ne kadar enerji tüketiyor? KNX, toplam enerji tüketimine olan katkılarının azaltılmasına yardımcı olabilir mi?

—Düşük güç, ısı dağıtım panosunda enerji tasarruflu valfler

KNX tabanlı akıllı ev ve bina kontrolü teknolojisi, bir konutta konfor, güvenlik ve işlevselliği artırırken somut enerji tasarrufu da yapılabileceğini açık bir şekilde göstermiştir. Bu sayede hayallerinizdeki ev gerçek olabilir.

36 I N FO 01 | 2 017

Güneş severler - Panjur Kontrol Birimi ve Hava Durumu Sensörü

Otomatik gölgeleme - tam konumlandırılmış makaralı panjurlar dışarıda, serinlik ve ışık içeride

Tüketimin izini sürmek – uzaktan okunabilen KNX sayaçlar

Haberleşme merkezi - İnternet, telefon ve multimedya

Kontrol paneli- bütün merkezi fonksiyonların sezgisel ve estetik kullanımı

HerzamandoğruışıkÖncelikle akıllı bina kontrolünün evdeki aydınlatma için ne yaptığına bir bakalım. KNX, harika bir ev aydınlatması için çoklu kontrol özellikleri öneriyor ve aynı zamanda konfor ve verimliliği artırıyor. Bu evdeki bütün odalarda ışıkların kısılma özelliği vardır. Böylece farklı aydınlatma sahneleri de kolayca yaratılabilir: örneğin oturma odasında film seyrederken veya rahatlatıcı bir köpük banyosu yaparken. Yapmakta olduğunuz faaliyet için doğru miktarda ışığın kolayca yaratılmasına ve yine de az enerji harcanmasına olanak verir. Aydınlatma araçlarından ve çevre dostu enerji tasarruflu lambalardan en iyi sonucu almak için, aydınlatma tasarımındaki en iyi uygulamalar kullanılarak elektrik tüketimi daha da azaltıldı.

Koridorlarda, merdiven boşluğunda ve misafir tuvaletinde aydınlatma, KNX hareket detektörleri ile kontrol edilmektedir. Bu, sadece hayatı daha kolay ve güvenli bir hale getirmekle kalmaz, aynı zamanda ışıkların yanlışlıkla açık bırakılmasını da önler. Üst kattaki ışıklar da gece otomatik olarak kısılabilir ve böylece, hareket detektörü hareketi algıladığında banyonun ışığı “körleştirici” bir etki yaratmamış olur. Sadece görüş alanının dışında olduklarından açık bırakılma potansiyeli taşıyan aydınlatma anahtarları (örneğin, dış kapı veya çatı katı) da önceden belirlenen bir sürede otomatik olarak kapanmaya programlanarak hareket kontrollü olabilir veya merkezi bir komut ile gece saat 2:00’de söndürülebilirler. Herhangi bir nedenden ötürü ışığın kalıcı olarak açık kalması gerektiğinde, ilgili KNX ışık anahtarına uzun süre (>3 sn) basılarak bu enerji tasarruf özelliği geçici olarak devre dışı bırakılabilir.

Son olarak, aynı derecede önemli bir başka özellik de, evden ayrılmadan önce kontrol panelindeki merkezi bir kapatma düğmesine basılarak aydınlatma ve açık kalmaması gereken bütün diğer elektrik tüketicilerinin, örneğin mutfak cihazları vb.’nin kapatılabiliyor olmasıdır. Bazı elektrik devrelerinin bu şekilde yalıtılması, bir elektrik arızasındaki olası yangın riskini de azaltır. Ve elbette, unutarak ‘açık bırakmalar’ nedeniyle elektriğin gereksiz yere kullanılmasını önler.

BeklememodutüketimiilemücadeleEvde birçok odada ses-video ve bilgisayar bileşenleri bulunmaktadır. Birçok modern elektronik cihazda olduğu gibi bu cihazlar, sadece kullanıldıklarında değil, aynı zamanda görünürde kapalı, yani bekleme modunda olduklarında da enerji tüketirler. Ayrı ayrı her bileşenin tüketimi belki az olabilir ancak, bunları bir yıl döngüsünde üst üste eklediğinizde şaşırtıcı derecede büyük bir rakamla karşılaşabilirsiniz. Kullandıktan sonra ünitenin fişini basitçe prizden çıkarmak veya eğer

TEK N İ K M A K A L E 37

Söylenecekbaşkabirşeykaldımı?Sözü edilen birçok enerji tasarrufu fonksiyonuna ek olarak KNX kurulumu, bir çok günlük işin yürümesini sağlayarak hayatı daha kolay, daha güvenli ve biraz daha eğlenceli bir hale getirmiştir.

• Güvenlik: pencere kontakları ve hareket detektörleri ile izinsiz girişin izlenmesine ek olarak KNX alarm sisteminde ayrıca, su basma, gaz sızıntısı ve duman gibi önemli teknik tehlikelere karşı da dedektörler bulunur.

• Arıza izleme: elektrik tesisatı ve ısınma sistemi izlenir ve herhangi bir olay rapor edilir.

• Otomasyon: merkezi bir zaman programı evdeki bütün rutin fonksiyonları haftanın günlerine ve evin kullanımına göre kontrol eder.

• Uzaktan kumanda ve görselleştirme: WLAN ve KNX IP yönlendirici ve Internet bileşenleri yoluyla kurulumun kontrolü ve görselleştirmesi, evde bulunan herhangi bir web tarama özelliği olan bir cihazla yapılabilir.

ÖzetBu projede kullanılan KNX tabanlı akıllı ev ve akıllı bina kontrolü teknolojisi, bir konutta konfor, güvenlik ve işlevselliği artırırken somut enerji tasarrufu da yapılabileceğini açık bir şekilde göstermiştir. Bu sayede hayallerinizdeki ev gerçek olabilir. Sadece yaşam kalitenizi artırmakla kalmayıp aynı zamanda aylık enerji faturalarınızı artık bir yük olmaktan çıkarabilir.

varsa, hepsini birden ana şalterden kapatmak çözümlerden biri olabilir. Cihazların genelde bekleme modunda bırakıldığını bildiğimiz için, bunun yorucu ve pratik olmayan bir çözüm olduğundan söz etmeye bile gerek yok.

KNX’in bir diğer avantajı, anahtarlı priz çıkışlarını ev kontrol çözümüne kolayca uyarlama becerisidir. Bu, bir veya daha fazla taşınabilir veya fişli tüketici cihazı gerektiği zaman açıp kapatmayı kolaylaştırıyor. Referans uygulamamızdaki her büyük odada, herhangi bir priz çıkışının serbestçe atanabileceği en az iki soket anahtarı bulunur. Prizler, uzaktan kumanda ile KNX anahtar sensörü yoluyla, örneğin iTouch veya web tabanlı görselleştirme yoluyla kullanılabilir. Evdeki ekipman sayısını göz önünde bulundurduğunuzda bu, her yıl 500 kWh değerinde istenmeyen bekleme modu tüketim maliyetinden kurtulmanızı sağlar. Dahası, cihazlar denetim altında olmadıklarında ana şebekeden yalıtılınca, sadece yangın riski azaltılmış olmakla kalmaz, aynı zamanda aşırı gerilime karşı belirli bir ek önlem alınmış olur.

Internet ve ses ve video akışı gibi multimedya ihtiyacını karşılamak üzere ev, yapılandırılmış gigabit IP ağı ile donatılmıştır. Kurulumun tam kalbinde IP sistemi bileşenleri, yani çok noktalı anahtarlar, DSL modem ve dahili multimedya sunucusu ile ağa ekli depo (NAS) bulunur. Bu cihazlar ağın etkinliğine bağlı olarak 20 ila 40W değerinde tüketim yaparlar. Merkezi bir KNX lojik, IP servisi gerektiren atanmış priz çıkışları dahil evdeki bütün bileşenlerin ve tüketicilerin durumunu izler. Bunlardan biri veya daha fazlası etkinleştirildiğinde, örneğin bilgisayar açıldığında, veya e-posta formatında bir KNX hata sinyali gönderilmesi gerektiğinde, ağ otomatik olarak açılır. Herhangi bir servisin kullanılmıyor olduğu an, ağ basitçe yeniden kapanır. Bu önlem, fonksiyon kaybı olmadan önlenen enerji tüketimine yılda 120 kWh katkıda bulunur.

Elektrik tesisatına dahil edilen bütün enerji tasarrufu işlevselliğini göz önünde bulundurduğunuzda şu soru cevaplanmayı bekler; sonuç nedir? Evin yıllık ortalama tüketimi 3000 kWh’den azdır. Bu, müstakil bir evde yaşayan 2 kişilik bir ailenin istatistiksel ortalamasının biraz altındadır. Ancak belki de daha ilgi çekici olan gerçek, ailenin bir önceki, iki yatak odalı bir apartman dairesindeki tüketimi de yılda yaklaşık 3000 kWh değerindeydi. Sonuçta, KNX akıllı bina kontrolü açık bir şekilde evin konforunu, yaşanılabilirliğini ve güvenliğini artırmış ve aynı zamanda enerji tasarrufu önlemleri ile, üstün altyapı ve işlevselliğin bir sonucu olarak ortaya çıkan ek tüketim de dengelenmiştir. Basitçe söylemek gerekirse: daha az için daha çok!

Bu projede kullanılan KNX sistemi ve ABB i-bus® KNX ürün serisi veya KNX organizasyonu ve topluluğu hakkında daha fazla bilgi için, lütfen aşağıdaki web sitelerini ziyaret edin:http://www.knx.orghttp://www.abb.com/knx

38 I N FO 01 | 2 017

Sadece doğru tasarlanmış aydınlatma düzeni evinizi istediğiniz ortama dönüştürebilir. Kahvaltınızı yaptığınız esnada, mutfak masasında ödevlerinizi yaparken veya stres dolu bir iş gününün ardından koltuğunuzda dinlenirken aydınlatmalarınız rahatlamanıza yardımcı olacaktır. Aydınlatma teknolojisi son on yılda yeni boyutlar kazandı. Özellikle LED aydınlatma sektörde önemli bir yer edinmiş, sektöre farklı standartlar kazandırmıştır. Önümüzdeki yıllarda LED aydınlatmalar enkandesan ve enerji tasarruflu floresanlar gibi konvansiyonel aydınlatmaların yerini alacaktır.

LED’ler elektronik kontrolörleri sayesinde kullanıcılara sonsuz kontrol imkanı sunan son teknoloji ürünleridir. Küçük boyutları sayesinde ihtiyaç duyulan her yerde kullanılabilirler. Sonuç olarak LED’ler dijital dünya için kusursuz ışık kaynağı olarak kabul edilirler. LED’ler aydınlatmayı

yeniden tanımlıyor ve bunu konvansiyonel sistemlerle kıyaslandığında yaklaşık 5’te 1 enerji ile yapıyor.

Kusursuz aydınlatmanın önemi Alman Hükümeti sponsorluğunda yapılmış “ev aydınlatmasının geleceği” adlı araştırma ile kanıtlanmıştır. Katılımcıların % 90’ı evde konforun aydınlatma ile direkt alakalı olduğu konusunda hemfikirdirler. % 60’ın üzerinde bir çoğunluk ise aydınlatmaların otomatik olarak kendisini ayarlaması gerektiğini, istenirse elle müdahale edilebilir olmasını istemektedir.

Ailenin akşam yemeği için yemek masası etrafında toplandığı anlarda çok yönlü, kontrol edilebilir aydınlatma senaryosu ortamda gerekli olan huzurun oluşmasına yardımcı olacaktır. Kontrollü LED dimmerler aydınlatmanın sadece açık/kapalı yapılmasından çok daha fazlasını (ışık

—Aydınlatmalaryaşantımızınasıletkiler?

TEK N İ K M A K A L E 39

sıcaklığı, parlaklığı) mükemmel ortamı yaratabilmeniz için size sunar. ABB grup üyesi Busch-Jaeger’ın yenilikçi ve seçkindimmerleri size uygun ortamı sunabilmek için aydınlatmalarınızın parlaklığını azaltır. Aydınlatmalarınızı bulunduğunuz ortama uygun yapabilmek için size bir çok olanak sunar. Busch-Jaeger kendi sektöründe dünya lideri Philips ile ortak çalışarak bu aydınlatmaların en mükemmel şekilde kontrol edilmesi için çalışmalar yapar. LED dimmerlerin kusursuz kontrolü için çalışarak önceki akkor flamanlı lambalar için kullandığınız anahtarlardaki konforu size sağlar.

Doğal beyaz ışığın veya sıcak gün ışığının tüm etkilerini evinizde de rahatlıkla oluşturabilirsiniz. Hatta ve hatta aydınlatmalarınız ile inanamayacağınız senaryolar oluşturabilirsiniz. Aydınlatmalarınızı müzik sisteminiz, televizyonunuz veya oyun konsolunuz ile eşleştirmeniz durumunda olan biten tüm olayların ortamınızdaki aydınlatmalara da yansımasını sağlayabilirsiniz. İmkanlar sınırsızdır.

Senaryolarınız KNX gibi dünya çapında standart olmuş bir protokol ile veya ABB’nin ev otomasyonun en kolay halini sunduğu Free@home sistemi ile oluşturabilirsiniz.

ABB mevcut aydınlatma sistemlerinizinde değişiklik imkanı tanır. Örneğin aydınlatma armatürlerinizi veya ışık şeritlerinizi Philips Hue veya Osram Lightify ile değiştirerek bu konfora sahip olabilirsiniz ve sisteminizi ABB’nin özel kablosuz anahtarları ile kontrol edebilirsiniz.

—Akıllı aydınlatma kontrolü sadece etkileyici yaşam alanları oluşturmaz.Aynı zamanda biyolojik ritminizi de etkiler.

40 I N FO 01 | 2 017

— YeninesilferibotEmax 2, pano üretiminde en yüksek verimlilik için

Müşteri I.M.E.S.A. (merkezi Jesi, Ancona’ya yakın - İtalya) 1972’den itibaren elektromekanik kurulum alanında çalışan bir firmadır. I.M.E.S.A., AG pano, OG pano, dahili ve harici OG SF6 gazlı yük ayırıcı üretimi yapan, aynı zamanda denetim ve kontrol sistemleri ile anahtar teslim elektrik sistemi kurabilen Avrupa’daki lider firmalardan biridir.

talepDizel elektrikli gelişmiş feribotlardaki gereksinimlerden dolayı, I.M.E.S.A. aşağıdaki özellikleri yerine getirebilen, ana dağıtım ve motorları besleyen pano gözleri üretmek gibi zorlu bir işle karşılaştı:

• Yük tarafındaki devre kesiciler ile tam seçici olma (Tmax T4 ile)

• 50 kA @ 600VAC servis kısa devre kesme kapasitesini sağlama

• Yatay monte edilebilme özelliğine sahip olma• Çekmeceli devre kesiciler ile uyumlu en kompakt

çözümü sunma

Bu şartlar son derece küçük bir pano ihtiyacından kaynaklanmakla birlikte, deniz ortamında çalışmasından ileri gelen genel şartlar da mevcuttur.

ABBçözümüBu şartlar hepsi bir arada istendiğinde pazarda gerçekten zorlayıcıdır. Birinci ve ikinci şart açık bir şekilde B kategorisi bir devre kesiciyi gerektirirken, üçüncü ve dördüncü şart ise kompakt tip devre kesiciyi anımsatmaktadır. (Yatay konumda monte edilebilme ve kompakt boyutlar) Alçak Gerilim Devre Kesicilerinin arasında ABB Emax E1.2’den başka yukarıdaki şartların hepsini aynı anda yerine getiren bir ürün bulunmamaktadır.

ABB Emax 1.2, açık tip devre kesici serisi Emax 2’nin en küçük kasasıdır. 66kA @ 440VAC (veya 50kA @ 690VAC) değerine kadar kısa devre kesme kapasitesi ve 1 sn boyunca 50 kA kısa devre dayanımı olan yenilikçi bir üründür.Bu benzersiz özellikler sayesinde, I.M.E.S.A. yüksek verimli pano ihtiyacını, bir göze 5 adet Emax E1.2 yerleştirerek karşılayabildi. Bu projede seçilen E1.2, Ekip Touch koruma ünitesi (LSI versiyonu) ile donatılmıştır.

5xEmax1.2-EkiptouchLSI&EkipMeasuringÖlçümmodülüileEkip Touch koruma ünitesi (bu projede LSI versiyonu kullanıldı) Emax 2 alçak gerilim devre kesiciye yerleştirilerek gelen, dokunmatik ekranlı koruma ünitesidir. Koruma eğrilerinin hassas ayarlanabilmesi ve kullanım kolaylığı bu koruma ünitesinin püf noktalarıdır ve alçak gerilim yüklerini korumada yeni bir standart getirmektedir. %1 hassasiyetteki akım ölçümü standart olarak izlenebilmektedir.

EkipMeasuringölçümmodülüEkip Measuring ölçüm modülü gerilim ve gerilimle ilgili (güç, enerji, güç faktörü, frekans) ölçümleri yapan, Ekip Touch koruma ünitelerine opsiyonel olarak eklenebilen bir modüldür.Gerilimde %0,5, güç ve enerjide %2 ölçüm hassasiyeti ile harici akım ve gerilim trafosu gerektirmeyen performans aksesuarıdır.

EkipMultimetreEkip Multimetre, elektronik koruma üniteli SACE Emax 2 devre kesicilerin, panonun ön kapağına monte edilen görüntüleme ünitesidir.Cihaz (boyutları 96x96mm) büyükdokunmatik bir ekrana sahiptir ve ölçümleri aynı hassasiyette görüntüleyebilmektedir. EkipMultimetre eğer ekranlı koruma ünitelerine bağlanırsa, parametre ve koruma eğrilerinin ayarlanmasına da olanak sağlar.

• Emax E1.2: yatay konumda monte edilebilen tek açık tip devre kesicidir.

• Emax E1.2: aynı göze 5 adet yerleştirilebileceğiniz kadar küçüktür.

• Emax E1.2: herhangi bir panonun optimizasyonu için sunulan en uygun çözümdür.

Geleneksel çözümlere göre tasarruf

Emax E1.2 nin benzersizözellikleri sayesinde panogözünün oturma alanında%45 azalma sağlandı.

Kazanılan oturma alanına, 6 katlı bir apartmanın (daire başına 3kW)elektrik dağıtım panosunurahatlıkla yerleştirmekmümkündür.

yerden - 45%

42 I N FO 01 | 2 017

Otomatik SigortalarOtomatik sigortalar (Minyatür devre kesici - MCB), 1920’lerden beri varlığını sürdürüyor. Çoğunlukla herhangi bir alet kullanmadan elle mandalı hareket ettirerek, korumaya geçtikten sonra tekrar devreyi kapayabilme özelliğiyle karakterize edilir. Ayrıca, tüm işletme süresi boyunca tutarlı seçicilik ve açma özellikleri ve dolayısıyla da sürekli güvenilirlik sunar.

Ofis kompleksleri, havaalanları, güneş enerjisi santralleri, yüksek hızlı trenler: enerji hatlarının korunması için sağlam bir çözüm, azami güvenlik ve en yüksek kullanılabilirlik özellikleri göz önüne alındığında giderek daha fazla kullanılması için yeterince iyi sebep bulunmaktadır.

BıçaklıSigortalarAşırı yük koruma cihazları arasında bir klasik olan bıçaklı sigortalar, yüksek düzeyde anahtarlama kapasitesi ve iyi bir akım sınırlaması sunar.

Ürün yeniyken iyi seçicilik özelliklerine sahip olmasının yanı sıra başlangıçta sigorta taşıyıcılar ile kullanıldığında çok uygun fiyatlı bir çözümdür. Buna sigortanın en belirgin özelliği eklenmelidir: bir kez koruma yaptığında, sigortanın yenisi ile değiştirilmesi gerekir.

Otomatiksigortalargüvenilirbirşekildetestedilebilir.Nesnenin doğası gereği, bıçaklı sigorta üretildiğinde sadece rastgele testler yapılabilir ve açma verimliliği kontrol edilebilir. Fonksiyon testi yapmak imkansızdır, çünkü bu sigortayı kullanılmaz hale getirir.Uygulamada, sigortayı istatistiksel koruma için kontrol ederken sadece bir nokta testine güvenebiliriz. Bununla birlikte, aşırı akım koruma cihazını sadece görsel kontrol, basit süreklilik testleri veya sarsıntı ile değil de kalite kontrol

testlerinden geçirmek isteyenler otomatik sigortalara rahatlıkla güvenebilirler:

Fabrikada her bir kutup test edilir ve kalibre edilir. ABB’nin S800 yüksek performanslı otomatik sigortasının fonksiyonelliği, tesisata bağlı dahi olsa test butonu aracılığıyla herhangi bir zamanda kontrol edilebilir. Bu her zaman maksimum güvenlik sunar.

—S800 yüksek performanslı otomatik sigortalar korumaya geçtikten sonra dahi, sürekli seçicilik ve kaskatlama özellikleri ile tekrar kapanabilir.

MükemmeloperatörgüvenliğigarantisiElektrikle ilgili birçok kazanın aslında teknik bir nedeni yoktur! Yanmış sigortalar etrafında sarılı alüminyum folyo, sigorta soketine temas edilmesi, sigortaların emniyet ekipmanı olmaksızın zorla çekilmesi, deşarj oluşturan metal bir kol saati veya dikkatsizlik. Elektrik Kazalarının İncelenmesi Enstitüsü, elektrik dağıtım şirketleri, enerji, tekstil, elektrik ve medya ürünleri için bildirilen tüm kazaların % 85’ine nitelikli elektrik personelinin dahil olduğunu belirtti.

Elektrik kazaları özellikle alçak gerilim dağıtımında meydana gelir. Fotovoltaik tesislerde yakın zamanda kullanımı popüler olan silindirik sigortalar nedeniyle ark hatalarının elektrik kazaları için üçüncü önemli neden olarak adlandırılması şaşırtıcı değildir. Özellikle, fotovoltaik tesisatlarda yüksek DC akım seviyesi, sigortalar ana yük ayırıcı devreyi kesmeden değiştirildiğinde tehlikeli ark oluşturabilir.

—Bıçaklısigortalarileotomatiksigortalarınfarkı

Yazımızda yüksek kısa devre ihtiyaçlarında, uygun maliyetleri ile pek çok uygulamada tercih edilen bıçaklı sigortalar ile sunduğu uzun ömür, verim ve otomasyona uygunluk özellikleri sayesinde öne çıkan yüksek performanslı otomatik sigortaları detaylı olarak karşılaştıracağız.

—Uzun yıllar boyunca, bıçaklı tipsigortalar, insanları ve makineleriaşırı akımdan korumak için en iyiseçimdi. Bununla birlikte, evlerdedağıtım kutularına otuz yıl öncetaşınan “otomatik sigortalar” şu anda sanayi, ticaret ve ulaşımda giderek daha fazla gelişmiş bir biçimde kendini göstermeye başlamıştır.

44 I N FO 01 | 2 017

Fotovoltaik tesisatlarda ark sebebiyle oluşabilecek bu güvenlik riski PV tipi otomatik sigortaların kullanımı ile tamamen ortadan kaldırılabilir.

Otomatik sigortanın diğer bir yararı özellikle bağlantı kutularındaki sigorta yuvalarında yanlış akım seviyesinde bir sigortanın takılma riskini ortadan kaldırmasıdır.

Sigortalar değiştirilirken emniyet talimatlarına her zaman uyulmadığı ve emniyet ekipmanlarının göz ardı edildiği bir gerçektir. Dahası, günlük pratik sigorta değişimi daima bir risk taşır, oysa bir hatayı gidermek için otomatik sigortanın mandalını hareket ettirirken herhangi bir risk mevcut değildir.

Güvenliklebirleşenkesiciözellikleri“Yanmış” bir sigorta devreyi kesemez. Yük ayırıcı özelliklerine sahip olmayan bir sigortanın önüne ayrıca bir “yük ayırıcı” ilave edilmelidir. DIN-rayında, hem kesme hem de koruma özelliklerine sahip bir otomatik sigortaya göre daha fazla yer kaplar.

BıçaklısigortalarözelliklerinideğiştirirBıçaklı sigortaların yaşlanma süreçlerinin olduğu genellikle ihmal edilir. Seçicilik veya kaskatlama ile ilgili verimlilik seviyeleri ancak bir noktada belirlenebilir ve her zaman yeni bir sigortaya atıfta bulunur - ömrü boyunca güç dalgalanmaları bıçaklı sigortanın tepki verme yeteneğini değiştirebilir.

Anahtarlama işlemi kesme süresini belirlediği için bıçaklı sigortanın güvenilirliği daha düşüktür. Aşırı yük olmadan veya kısa devre yapmadan ani ısı değişikliklerinin bile sigortanın “yanmasına” neden olabileceği bildirilmiştir.

Otomatiksigorta:ÖmrüboyuncasabitverimlilikOtomatik sigorta yıllarca tutarlı verimliliği garanti eder. Her bir kutup ayrı olarak güvence sağlar; arıza durumunda tüm kutuplar off konuma gelir (devre açılır) ve tüm tetikleme özellikleri tüm ürün ömrü boyunca güvenilir kalır.

Çevredostuürünilemaliyetverimliliği“Yanmış” sigortalar atılmalıdır. Korumaya geçen otomatik sigorta ile devre açıldığında tekrar rahatça ve güvenle kapatılabilir – hatta uzaktan kumanda ile bile- ve bu özellikle de güneş enerjisi santralleri ve rüzgar türbinleri için paha biçilemez. Çevre için başka bir artısı, devre kesici bileşenlerinin kolayca geri dönüştürülebileceği ve minyatür devre kesicinin alan kazandırdığıdır.

Dahahızlıçalışma,duraklamalarveuzunyolculuklardankaçınma“Yanmış” sigorta değiştirilmelidir. Uygun bir yedek tutulması gerekir. Şanslıysanız satın alabilirsiniz, şanslı değilseniz ünitenin bulunduğu ülkede kolayca bulunamayabilir ve bu nedenle kabul edilemez gecikmelere neden olur.

Ayrıca, değişim sırasında her şeyden önce mevcut olması gereken uygun güvenlik teçhizatı bulunmalıdır. Bu durumlarda üretimin daha da durmasına neden olur. Bir sigortanın yanmış olduğunu bulmak genellikle zordur. Ve yanmış bir sigortanın genellikle uzaktan kontrol edilebilen trip sinyal ünitesi yoktur. Bununla birlikte, yardımcı veya sinyal kontağı ekleyerek, otomatik sigorta kullandığınızda bu kolayca gerçekleşebilir; anahtarın konumu her zaman nettir.

Yüksek performanslı S800 otomatik sigortalar gibi modern minyatür devre kesiciler ‘TRIP’ konumuna sahiptir. Otomatik sigortayı sıfırlamak, herhangi bir alet kullanmaksızın elle de mümkündür. Modern ekipman serisi ayrıca uzaktan kumanda üniteleri de sunmaktadır.

Düşükbakımmaliyetleri,ilkyatırımmaliyetinibelirlerBu, genellikle elektrik planlamacılar tarafından yapılan bir açıklamadır:“Sigortasız kurulumlar yatırım sorunudur. Müşteri özellikle otomatik sigorta talep etmezse, rakibim her zaman daha ucuza gelecektir. Herkes güvenlik istiyor, ancak bunun bedelini daha fazla ödemek istemiyor.”

Bıçaklı sigortaların başlangıç fiyatı genellikle düşüktür, bu açıklamanın başta doğru olmasına neden olabilir. Bununla birlikte, ne sigorta taşıyıcının maliyeti ne de ekipmanın kullanım ömrü boyunca sürekli maliyetleri (toplam maliyet (TCO) olarak adlandırılır) dikkate alınmaz.

Bu sadece belli miktarda yedek sigorta, nakliye veya kişisel güvenlik ekipmanlarının maliyeti anlamına gelmez. Otomatik sigortalar ile bıçaklı sigortalar arasındaki en yüksek maliyet farkı, devreye bağlı elektrikli cihazların daha düşük kesintileridir (Tabloya bakınız).

Kaybedilen kâr, özellikle ticari ve endüstriyel alçak gerilim devre kullanıcısı şirketler için devasa tutarlar oluşturur. Internette, kesinti nedeniyle kaybedilen kârı hesaplamak için Online Hesap Makineleri bulabilirsiniz.

TEK N İ K M A K A L E 45

Kullanılamayan mobil telefon baz istasyonları, dakikada 600 Euro’dan fazla kâr kaybına neden olmakta, çalışmayan bir borsa sistemi dakikada 120.000 Euro’dan fazla hesap kaçırmaktadır.

Öncelikle, bir otomatik sigorta koruma yaptığında ortaya çıkacak herhangi bir maliyet olmadığından kısa sürede ilk yatırım maliyetini karşılar. Otomatik sigortalarla devrenin korunması, bir fotovoltaik kurulumda düşük üretim zamanlarında bile, bıçaklı sigortalara kıyasla ilk arızanın ilk saatinde daha büyük maliyetlerden kaçınılmasını sağlar.

Otomatiksigortalarilekazan-kazandurumutesisatişletmecileriiçinİşletmeci, arıza süresini en aza indirgeyerek, tekrar tekrar oluşacak masrafları azaltabileceği daha emniyetli bir tesisat sayesinde kârını artırır. Rekabet avantajı elde etmesini sağlar ve kaynaklarını değer katan yatırımlara kullanılabilir.

PlanlayıcıveyatasarımcılariçinBir tesisat planlayıcısı veya tasarımcısı, otomatik sigortaların sahip olduğu iyi argümanlarla danışmanlık yapar ve otomatik sigortaları önerirken projenin bir partneri olduğu etkisini yaratır. Müşterilerine sağladığı, rekabette öne çıkmasını sağlayan avantajlar sayesinde müşteri memnuniyeti yaratarak, devamlılığını güvence altına alır. Ayrıca günlük işler, emniyet şalterinin boyutu, güç kaynağı ve gerilimden bağımsız olarak, her zaman aynı kaldığı için basitleştirilmiştir.

NedenDevreKoruması?Devreler, elektrik akımları için dirençlerdir Akım aktığında kayıplar oluşur. Bu, aşağıdaki iş için de geçerlidir

W = U • I • t

Ohm Yasasına göre U’nun I • R ile ikame edilmesi, ısınmanın gücün karesiyle gerçekleştiğini gösterir.

W = R • I2 • t

Bu ısınma, yalnızca iletkenin kendisini etkilemez, aynı zamanda ısıl etkiyle bozulabilen ve en kötü senaryolarda bir yangına neden olabilen izolasyonunu da etkiler.

Bir tesisatın ömrünü uzatmak için kurulduğunda ve sabitlendiğinde iletken üzerindeki termal etki dikkate alınmalıdır.

Bir uygulamanın kurulumunda uygun yalıtım malzemesinin, buatların ve düzenin seçilmesinin yanı sıra aşırı akım koruma cihazı, aşırı ısınmaya karşı emniyete alınmada önemli bir rol oynamaktadır.

Aşırı akım koruma cihazları hızlı şekilde devreyi keserek, cihazların hasar görmesini önleyerek planlanan kullanım ömrü sürecince verimliliğini garanti eder ve tesisatlar için mümkün olan en yüksek güvenilirliği sağlar. Otomatik sigortalar bu korumayı mükemmel bir şekilde gerçekleştirir.

—Otomatiksigortaların,bıçaklısigortalaragöremaliyetavantajınınhesabı

Otomatik Sigorta

Bıçaklısigorta

Satın alma maliyeti

Taşıyıcı satın alma maliyeti

Uygun güvenlik ekipmanı

İlave devre kesiciler

Yedek sigortalar

Kullanım ömrü boyunca imha etme masrafları

Uzayan kesinti maliyetleri

Kullanım ömrünün sonunda atma masrafları

Otomatik sigortalar bir “trip” sinyali ve uzaktan kapama seçeneği sunar. Rüzgar türbinleri veya güneş enerjisi santralleri için paha biçilmez bir katma değer.

TEK N İ K M A K A L E 47

Bıçaklısigortanınbileşenleri1. Bağlantı2. Kum dolu yalıtım gövdesi3. Sigorta İletkeni4. Sigorta İletkeninde Hasar

Güvenilir• Fabrikada her bir kutbu test edilmiş ve kalibre edilmiş.

Sadece rastgele kontroller değil

Daimatestedilebilir• Açma mekanizması her an test edilebilir

Dayanıklı• Açma mekanizmasında yaşlanma süreci yok

Hazır• Bağlı elektrik tüketicileri için kesinti azalması

Ucuz/Verimli• Maliyetler ilk hatanın ilk saatinde silinir

Süreklihassasiyet• Sürekli seçicilik - sadece yeniyken değil

Evrensel• Bir ünitede devre koruma ve ayırıcı özellikleri

Yertasarrufu• Yer tasarrufu için kompakt tasarım

ŞeffafMaliyetler• Ayırma, yedek parça, elden çıkarma, nakliye ve kişisel

güvenlik ekipmanları ve daha da önemlisi kesinti için gizli maliyet yoktur.

Basit• Değiştirmek zorunda değilsiniz

Aletgerektirmez• Aletsiz hızlı sıfırlama

Evrenselolarakgüvenli• Her kutup ayrı olarak garanti edilir

Eksiksiz• Arıza durumunda tüm kutupların tamamen kapatılması

Genişletmekbasit• Kolayca değiştirilen aksesuarlar

Ayırıcıgerekmez• İlave bir ayırıcı için ek maliyet gerekmez

Yenilikçi• Basit, uzaktan izlenebilen trip sinyali

Konfor Seçenekleri• Uzaktan sıfırlama

Basitçesıfırlama• Yedek depolanması gerekmez

Basitişletme• Hiçbir koruyucu ekipmana gerek yoktur

Katı• Patlama yok

Netgösterge• Anahtar göstergesi daima nettir: ON, OFF, TRIP

Basitplanlama• Tüm akımlar ve gerilimler için tek bir boyut

Çevredostu• Koruma yaptıktan sonra atık oluşmaz ve ömrü biten

ürünler büyük oranda geri dönüşümlüdür.

Yüksekkalite• Otomatik sigortaların mucidi olarak ABB, kalite ve

pratikliği ödünsüz olarak temsil eder

—Otomatiksigortalarıseçmekiçin24güçlüargüman

48 I N FO 01 | 2 017

Ürün Seçim Rehberi Bara Gerilimi

Qnet(NetGüç)

Reaktör (%p)

Kondansatör tanım Ad. Reaktör tanım Ad. Kontaktör tanım Ad. XLPE tanım Ad. Sigorta tanım Ad.

400 V 6.25 kVAr 0.00% 2GCA296684A0031 QCAP F5 V400 Q6.3 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

400 V 12.5 kVAr 0.00% 2GCA296699A0031 QCAP F5 V400 Q12.5 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0910 OFAF000H32 3

400 V 25 kVAr 0.00% 2GCA296714A0031 QCAP F5 V400 Q25 N3 1 Sorunuz - - 1SBL281024R8010 UA 30-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1390 OFAF000H63 3

400 V 50 kVAr 0.00% 2GCA296714A0031 QCAP F5 V400 Q25 N3 2 Sorunuz - - 1SBL411024R8000 UA 75-30-00 RA 1 1SEP101890R0002 XLP00 1 1SCA022627R1630 OFAF00H125 3

400 V 6.25 kVAr 5.67% 2GCA296685A0031 QCAP F5 V424 Q6.6 N3 1 1019703 %5,67 - 210 Hz 6,25 1 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

400 V 12.5 kVAr 5.67% 2GCA296700A0031 QCAP F5 V424 Q13.3 N3 1 350010 %5,67 - 210 Hz 12,5 1 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

400 V 25 kVAr 5.67% 2GCA296715A0031 QCAP F5 V424 Q26.5 N3 1 350020 %5,67 - 210 Hz 25 1 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

400 V 50 kVAr 5.67% 2GCA296715A0031 QCAP F5 V424 Q26.5 N3 2 350030 %5,67 - 210 Hz 50 1 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

400 V 6.25 kVAr 7.00% 2GCA296686A0031 QCAP F5 V430 Q6.7 N3 1 1019706 %7 - 189 Hz 6,25 1 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

400 V 12.5 kVAr 7.00% 2GCA296701A0031 QCAP F5 V430 Q13.4 N3 1 350040 %7 - 189 Hz 12,5 1 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

400 V 25 kVAr 7.00% 2GCA296716A0031 QCAP F5 V430 Q26.9 N3 1 350050 %7 - 189 Hz 25 1 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

400 V 50 kVAr 7.00% 2GCA296716A0031 QCAP F5 V430 Q26.9 N3 2 350060 %7 - 189 Hz 50 1 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

400 V 6.25 kVAr 12.50% 2GCA296687A0031 QCAP F5 V457 Q7.1 N3 1 Sorunuz - - 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

400 V 12.5 kVAr 12.50% 2GCA296702A0031 QCAP F5 V457 Q14.3 N3 1 Sorunuz - - 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

400 V 25 kVAr 12.50% 2GCA296717A0031 QCAP F5 V457 Q28.6 N3 1 Sorunuz - - 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

400 V 50 kVAr 12.50% 2GCA296717A0031 QCAP F5 V457 Q28.6 N3 2 Sorunuz - - 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

400 V 25 kVAr 14.00% 2GCA296718A0031 QCAP F5 V465 Q29.1 N3 1 1019718 %14 - 134 Hz 25 1 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

400 V 50 kVAr 14.00% 2GCA296718A0031 QCAP F5 V465 Q29.1 N3 2 1019719 %14 - 134 Hz 50 1 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

415 V 6.25 kVAr 0.00% 2GCA296727A0031 QCAP F5 V415 Q6.3 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

415 V 12.5 kVAr 0.00% 2GCA296742A0031 QCAP F5 V415 Q12.5 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

415 V 25 kVAr 0.00% 2GCA296756A0031 QCAP F5 V415 Q25 N3 1 Sorunuz - - 1SBL281024R8010 UA 30-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

415 V 50 kVAr 0.00% 2GCA296756A0031 QCAP F5 V415 Q25 N3 2 Sorunuz - - 1SBL411024R8000 UA 75-30-00 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

415 V 12.5 kVAr 7.00% 2GCA296744A0031 QCAP F5 V446 Q13.4 N3 1 Sorunuz - - 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

415 V 25 kVAr 7.00% 2GCA296758A0031 QCAP F5 V446 Q26.9 N3 1 Sorunuz - - 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

415 V 50 kVAr 7.00% 2GCA296758A0031 QCAP F5 V446 Q26.9 N3 2 Sorunuz - - 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

440 V 12.5 kVAr 0.00% 2GCA296783A0031 QCAP F5 V440 Q12.5 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

440 V 25 kVAr 0.00% 2GCA296796A0031 QCAP F5 V440 Q25 N3 1 Sorunuz - - 1SBL281024R8010 UA 30-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

440 V 50 kVAr 0.00% 2GCA296796A0031 QCAP F5 V440 Q25 N3 2 Sorunuz - - 1SBL411024R8000 UA 75-30-00 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

440 V 75 kVAr 0.00% 2GCA296796A0031 QCAP F5 V440 Q25 N3 3 Sorunuz - - 1SFL451024R8000 UA 110-30-00 RA 1 1SEP101890R0002 XLP00 1 1SCA022627R1710 OFAF00H160 3

440 V 12.5 kVAr 7.00% 2GCA296785A0031 QCAP F5 V473 Q13.4 N3 1 Sorunuz - - 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

440 V 50 kVAr 7.00% 2GCA296798A0031 QCAP F5 V473 Q26.9 N3 2 Sorunuz - - 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

Yılların tecrübesi, kapsamlı güç kalitesi çözümleri, kolay ürün seçim rehberi ile kompanzasyon sorunlarınız için en iyi çözümü sunma adına çalışmalarını sürdürmektedir.

Aşağıda yer alan ürün seçim rehberi ile kompanzasyon sisteminizde yer alan her kademe değeri için kondansatör, sigorta, yük ayırıcı, kontaktör seçimleri ile birlikte harmonikli sistemlerde kompanzasyonun rezonansa girmesini engelleyen ve kondansatörleri harmoniklerin olumsuz etkilerinden koruyan reaktör seçimini kolayca yapabilirsiniz.

Kondansatör–QcapKullanım kolaylığı Qcap üretim sürecimizde temel aldığımız özelliklerden biri olmuştur. ABB kalitesi ile üretilen Qcap; reaktörlü veya reaktörsüz uygulamalarda kullanım imkanı sunarken, pano içerisinde dikey ve yatay montaj imkanı ile tasarım kolaylığı sağlamaktadır.

BıçaklıSigortalar:ABB; 2 ila 1600 Amper arası, 500 V ve 690 V’luk DIN tipi sigortalar sunar.

YükayırıcıABB, 100 ila 630 A arası yüksek kaliteli V-0 malzeme sigortalı yük ayırıcıları sunar.

KontaktörABB, devreye alma sırasındaki tepe akım değerine ve kondansatör kademesinin gücüne göre kontaktörlerinİ iki farklı versiyon olarak sunar. UA..RA ve AF.

ReaktörKompanzasyon sistemlerinde reaktörün temel amacı kondansatörleri harmonik kaynaklı rezonanstan korumaktır. Kondansatöre ciddi zarar vermekle birlikte sistemin tamamını olumsuz etkileyen, çoğu zaman ürünleri kullanılamaz hale getiren harmoniklerden korunmak için alınması gereken ilk önlem reaktörlü “detuned’’ kompanzasyon yapmaktır.

—KompanzasyonÜrünSeçimRehberi

ABB tüm gerilim değerleri için kompanzasyon ürünlerini kendi öz tasarımı ve üretimi ile %100 ABB markası altında sunmaktadır.

Ürün Seçim Rehberi Bara Gerilimi

Qnet(NetGüç)

Reaktör (%p)

Kondansatör tanım Ad. Reaktör tanım Ad. Kontaktör tanım Ad. XLPE tanım Ad. Sigorta tanım Ad.

400 V 6.25 kVAr 0.00% 2GCA296684A0031 QCAP F5 V400 Q6.3 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

400 V 12.5 kVAr 0.00% 2GCA296699A0031 QCAP F5 V400 Q12.5 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0910 OFAF000H32 3

400 V 25 kVAr 0.00% 2GCA296714A0031 QCAP F5 V400 Q25 N3 1 Sorunuz - - 1SBL281024R8010 UA 30-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1390 OFAF000H63 3

400 V 50 kVAr 0.00% 2GCA296714A0031 QCAP F5 V400 Q25 N3 2 Sorunuz - - 1SBL411024R8000 UA 75-30-00 RA 1 1SEP101890R0002 XLP00 1 1SCA022627R1630 OFAF00H125 3

400 V 6.25 kVAr 5.67% 2GCA296685A0031 QCAP F5 V424 Q6.6 N3 1 1019703 %5,67 - 210 Hz 6,25 1 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

400 V 12.5 kVAr 5.67% 2GCA296700A0031 QCAP F5 V424 Q13.3 N3 1 350010 %5,67 - 210 Hz 12,5 1 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

400 V 25 kVAr 5.67% 2GCA296715A0031 QCAP F5 V424 Q26.5 N3 1 350020 %5,67 - 210 Hz 25 1 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

400 V 50 kVAr 5.67% 2GCA296715A0031 QCAP F5 V424 Q26.5 N3 2 350030 %5,67 - 210 Hz 50 1 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

400 V 6.25 kVAr 7.00% 2GCA296686A0031 QCAP F5 V430 Q6.7 N3 1 1019706 %7 - 189 Hz 6,25 1 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

400 V 12.5 kVAr 7.00% 2GCA296701A0031 QCAP F5 V430 Q13.4 N3 1 350040 %7 - 189 Hz 12,5 1 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

400 V 25 kVAr 7.00% 2GCA296716A0031 QCAP F5 V430 Q26.9 N3 1 350050 %7 - 189 Hz 25 1 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

400 V 50 kVAr 7.00% 2GCA296716A0031 QCAP F5 V430 Q26.9 N3 2 350060 %7 - 189 Hz 50 1 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

400 V 6.25 kVAr 12.50% 2GCA296687A0031 QCAP F5 V457 Q7.1 N3 1 Sorunuz - - 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

400 V 12.5 kVAr 12.50% 2GCA296702A0031 QCAP F5 V457 Q14.3 N3 1 Sorunuz - - 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

400 V 25 kVAr 12.50% 2GCA296717A0031 QCAP F5 V457 Q28.6 N3 1 Sorunuz - - 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

400 V 50 kVAr 12.50% 2GCA296717A0031 QCAP F5 V457 Q28.6 N3 2 Sorunuz - - 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

400 V 25 kVAr 14.00% 2GCA296718A0031 QCAP F5 V465 Q29.1 N3 1 1019718 %14 - 134 Hz 25 1 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

400 V 50 kVAr 14.00% 2GCA296718A0031 QCAP F5 V465 Q29.1 N3 2 1019719 %14 - 134 Hz 50 1 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

415 V 6.25 kVAr 0.00% 2GCA296727A0031 QCAP F5 V415 Q6.3 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0660 OFAF000H16 3

415 V 12.5 kVAr 0.00% 2GCA296742A0031 QCAP F5 V415 Q12.5 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

415 V 25 kVAr 0.00% 2GCA296756A0031 QCAP F5 V415 Q25 N3 1 Sorunuz - - 1SBL281024R8010 UA 30-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

415 V 50 kVAr 0.00% 2GCA296756A0031 QCAP F5 V415 Q25 N3 2 Sorunuz - - 1SBL411024R8000 UA 75-30-00 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

415 V 12.5 kVAr 7.00% 2GCA296744A0031 QCAP F5 V446 Q13.4 N3 1 Sorunuz - - 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

415 V 25 kVAr 7.00% 2GCA296758A0031 QCAP F5 V446 Q26.9 N3 1 Sorunuz - - 1SBL277001R1300 AF30-30-00 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

415 V 50 kVAr 7.00% 2GCA296758A0031 QCAP F5 V446 Q26.9 N3 2 Sorunuz - - 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

440 V 12.5 kVAr 0.00% 2GCA296783A0031 QCAP F5 V440 Q12.5 N3 1 Sorunuz - - 1SBL181024R8010 UA 16-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

440 V 25 kVAr 0.00% 2GCA296796A0031 QCAP F5 V440 Q25 N3 1 Sorunuz - - 1SBL281024R8010 UA 30-30-10 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1210 OFAF000H50 3

440 V 50 kVAr 0.00% 2GCA296796A0031 QCAP F5 V440 Q25 N3 2 Sorunuz - - 1SBL411024R8000 UA 75-30-00 RA 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

440 V 75 kVAr 0.00% 2GCA296796A0031 QCAP F5 V440 Q25 N3 3 Sorunuz - - 1SFL451024R8000 UA 110-30-00 RA 1 1SEP101890R0002 XLP00 1 1SCA022627R1710 OFAF00H160 3

440 V 12.5 kVAr 7.00% 2GCA296785A0031 QCAP F5 V473 Q13.4 N3 1 Sorunuz - - 1SBL177001R1310 AF16-30-10 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R0820 OFAF000H25 3

440 V 50 kVAr 7.00% 2GCA296798A0031 QCAP F5 V473 Q26.9 N3 2 Sorunuz - - 1SBL367001R1311 AF52-30-11 1 1SEP201428R0001 XLP000 1 1SCA022627R1550 OFAF000H100 3

Kullanılmaması durumunda kondansatör tüm harmonik akımlarını üzerine çeker ve rezonans dediğimiz olay meydana gelir.

Yüksek linearite akımı, düşük kayıpları, sessiz çalışması ve ABB tescilli harmonik spektrumu ile ABB reaktörü, sisteminiz için en iyi performansı sağlar.

50 I N FO 01 | 2 017

24-27 Kasım 2016 tarihlerinde Ankara’da gerçekleşen Elektrik Teknolojileri Bina Otomasyon Fuarı’nda ABB Elektrik Bina Çözümleri ile C07 Nolu standında ziyaretçileri ile buluştu.

24-27 Kasım tarihlerinde ABB Elektrik Elektrifikasyon Ürünleri Bölümü bina çözümlerini sergiledi. C07 nolu ABB standında sunulan ABB i-bus KNX sistemi ile ilgili demolar büyük ilgi gördü.

i-bus KNX; modern ev ve bina kontrolünde, uygulamalar için en yüksek gereksinimlerini karşılayan, basit ve kanıtlanmış; endüstriyel, konut ve ticari bina tiplerinde kullanılan dünyanın ilk açık standardı olan KNX teknolojisine dayanan akıllı kurulum sistemidir.

Projelerde yaygın olarak kullanılan; yeni yapılan her türlü bina tipinde marka bağımsız olarak çalışabilen KNX, enerji tasarrufu ilkesini en üst seviyede uygulamak amacı ile tasarlanmıştır. Genel olarak aydınlatma sistemlerinde kullanıldığı düşünülen KNX otomasyon sistemi aydınlatma dışında iklimlendirme, güvenlik sistemleri, perde/panjur sistemlerinde de yaygın olarak kullanılmaktadır.

2013 yılında ABB ailesine katılan ELBİ konvansiyonel anahtar prizleri ile ABB standında ürünlerini sundu. Farklı ihtiyaç ve zevklere göre sunduğu anahtar&priz çeşitliliği ile yaşam alanlarınıza değer katan ELBİ hem modüler hem de sağlam, kompakt ve modern ürünleri ile yaşam alanlarınızı güven ile kullanmanızı sağlar.

Ayrıca, %50’ye kadar yer tasarrufu sağlayan kombine kaçak akım cihazları, 4-72 modüllük seçenekleri ile konut ve ticari binalardaki elektrik dağıtım sistemi cihazlarının montajını mümkün kılan ve petrol yeşili şeffaf kapağıyla şık ve kullanışlı MISTRAL sigorta kutusu ve darbe akımlarından eksiksiz koruma sağlayan OVR parafudur ürün ailesi sunuldu.

—ABB,BinaçözümleriniEBO’dasergiledi.

e tk in l ik 51

52 I N FO 01 | 2 017

ABB Elektrik Elektrifikasyon Ürünleri Bölümü Teknik Tanıtım ve Dizayn Uzmanı Hakan Polatkan ve Naim Eren tarafından verilen seminerler yoğun bir katılımla gerçekleştirildi. 21 Ekim 2016 tarihinde EMO Isparta, 22 Ekim 2016 tarihinde EMO Antalya, 17 Kasım tarihinde EMO İzmir, 26 Kasım tarihinde EMO Denizli, 14 Aralık tarihinde EMO İstanbul ve 22 Aralık tarihinde EMO Bursa, 29 Aralık tarihinde EMO Adana, 9 Şubat 2017 tarihinde EMO Gaziantep ile birlikte düzenlenen teknik seminerlerde, ABB e-Design programı katılımcılara detayları ile anlatıldı.

Seminerin ilk bölümünde programın yapısı ve temel özellikleri, ikinci bölümünde de örnek bir elektrik projesi tek hat diyagramı program içerisinde çizilerek elektrik tesisat hesaplamaları, devre kesici seçimi, devre kesici açma eğrilerinin ayarlanması ve seçicilik analizi yapıldı. Seminerin son bölümünde de seçilen şalterler kullanılarak AG pano tasarımı ve sıcaklık artış hesabı ile birlikte raporlama (pdf veya dwg olarak) konusunda bilgiler aktarıldı.

ABB’nin geliştirdiği e-Design yazılımı ile orta gerilim girişlerinden, alçak gerilim ana ve tali dağıtım panolarına kadar tek hat şemalarının çizilerek, ilgili IEC standartları doğrultusunda elektrik tesisat hesaplamaları (yük akışı, kısa devre, gerilim düşümü vb.) ve devredeki tüm devre kesicilerin seçimi hızlı ve kolay bir şekilde yapılabilir.

E-Design programı yapısında DOC, CAT, Curves ve OTC bölümleri yer almakta olup bu bölümlerin her birinin farklı işlevleri bulunmaktadır.

• DOC – elektrik tesisat hesaplamaları ve AG pano tasarımı

• CAT – ürün/ekipman seçimi, malzeme listesi dökümü ve fiyatlandırma

• Curves – devre kesici açma eğrilerinin ayarlanması, test edilmesi ve seçicilik analizi

• OTC – AG pano içi sıcaklık artış hesabı

Elektrik tesisat hesaplamalarını ve devre kesici seçimini hızlı ve kolay bir şekilde yapılmasını sağlayan ve ücretsiz olarak ulaşılabilen e-Design yazılımı ile ilgili eğitimler, EMO işbirliği ile birlikte diğer şehirlerde de devam edecektir.

—e-DesignSeminerleri

e tk in l ik 53

—ABB e-Design Semineri Isparta, Antalya, Adana, Gaziantep, İstanbul, İzmir, Bursa ve Denizli Elektrik Mühendisleri Odası (EMO)’nda gerçekleştirildi.

54 I N FO 01 | 2 017

—ABB,SOLAREXFuarı’nda1GWsolarinvertertedariğireferansınaulaşmasınıkutladı.

ABB güçlü kadrosu, partnerleri, yaygın servis ağı, tamir atölyesi ve tam donanımlı eğitim sınıfları ile sektöre hizmet vermenin mutluluğunu Solarex 2017 Fuarı’nda katılımcılar ile kutladı.

ABB 2012 yılında Türkiye’de fotovoltaik güneş enerjisi sektörünün gelişimi için çalışmalara başlamış ve bugüne kadar yatırımcılar Türkiye’de 1 GW’lık fotovoltaik güneş enerjisi santralleri kurulumlarında ABB Solar inverterlerini tercih etmişlerdir. ABB Türkiye Solar Ürün Grup Müdürü Sayın Haluk Özgün, “ABB’nin temel aldığı kriterler; 126 yılın birikimi olan yüksek teknolojiye sahip ürünleri ile doğru mühendislik çözümleri oluşturmak, müşteri odaklı çalışma anlayışı ve disiplini, güçlü servis organizasyonu ve eğitime verdiği önemle müşterilerine doğru hizmeti ve güveni sunmaktır.” sözleriyle ABB’nin bu başarısının kaynağını ifade etmiştir.

ABB, 10.Hol’de bulunan B01-C02 nolu standında, UNO DM PLUS, REACT, TRIO 50/60, PVS980-2 MW 1500V merkezi inverteri, alçak gerilim şalt malzemelerini ve servis ve eğitim olanaklarını tanıttı. AG ürünleri arasında; DC toplama kutuları içerisinde yeralan, Gemini dağıtım kutuları, OTDC ana yük ayırıcılar, E90PV kartuşlu tip dize sigortalar, OVR PV parafudurlar, DBL dağıtım blokları ve CMS devre izleme sistemi gibi yenilikçi ürünlerinin yanı sıra özellikle 1500V DC sistem çözümleri ve AC koruma çözümleri de yer aldı.

Fotovoltaik panellerin verimlerini arttırmak için yapılan ArGe çalışmalarının yanında paneller tarafından üretilen doğru akımın alternatif akıma çevrimini gerçekleştiren inverterlerin ve sistemlerin performanslarını arttırmak için de çalışmalar sürdürülmektedir.

ABB, Solarex Fuarı sayesinde PVS980 2MW 1500V DC gerilim seviyelerinde çalışabilen yeni nesil inverter teknolojisi ve santral genelinde kullanılan elektriksel koruma ve kontrol ekipmanlarını Türkiye’de ilk defa yatırımcıların beğenisine sundu.

ABB’nin güneş enerji sistemleri için sunduğu en önemli ürünlerden biri olan solar inverterler yenilikçi ve fark yaratan özellikleriyle ön plana çıkıyor. Büyük ölçekli güneş enerji santralleri (GES) için geliştirilen yeni nesil 1500V’luk PVS980 inverterleri artırılmış güç seviyesi ve düşük bakım gereksinimi ile fark yaratıyor. Bu özelliği sayesinde PVS980, toplam sistem maliyeti düşük olan ve daha verimli güneş enerji santralleri (GES) oluşturulmasında önemli rol üstleniyor. Bunun yanında merkezi inverterler için ABB, müşterilerinin sahada ihtiyaç duyacağı DC toplama kutuları, inverter köşkü, solar trafo ve OG hücrelerini de içeren paket ürünler sunmaktadır. Alanında uzman proje yönetimi kadrosu ile güneş enerjisi projelere en uygun çözümler ABB güvencesinde temin edilmektedir.

Küçük ölçekli güneş enerji sistemlerinde kullanılmak üzere tasarlanan UNO DM solar inverterler, entegre kablosuz iletişim özelliği ve kolay kurulabilmesi (tak-çalıştır) sayesinde evsel/çatı tipi solar sistemler için müşterilerin beklentilerini karşılarken, REACT inverterler enerji depolama kabiliyeti ile arttırılmış öztüketim ve özyeterlilik oranlarını yakalamaya yardımcı oluyor. Her iki inverter de Yük Yöneticisi (Load Manager) ve sıfır-besleme (zero-injection) özellikleri sayesinde şebekeyle olan etkileşimi (örneğin şebekeye hiç enerji vermemek gibi) en aza indirecek şekilde ayarlanabilme özelliğine sahiptir. Bunun getirdiği en büyük avantaj şebekeye yük oluşturmadan kendi kendine yetebilen sistemler oluşturulabilmesi ve şebeke operatörlerine sağlanan işletme kolaylığı olarak özetlenebilir.

ABB standında sergilenmiş bir diğer ürün; CMS devre izleme sistemidir. Fotovoltaik sistemden beklenen verim, hem güneș ışımasının performansına hem de tüm sistem parçalarının doğru çalışmasına bağlıdır. Sistem büyüdükçe oluşabilecek hata veya arızaların tespit edilmesi veya önlenmesi zorlaşmaktadır. Fotovoltaik kurulumlarda CMS Devre İzleme sistemi kullanarak her bir dizedeki üretim sürekli olarak ölçülmekte ve elde edilen veriler diğer dizelerle karşılaştırabilecek bir sistem oluşturmaktadır.

e tk in l ik 55

—06-08 Nisan 2017 tarihlerinde İstanbul’da gerçekleşen 10. Uluslararası Güneş Enerjisi ve Teknolojileri Fuarı’nda 1500V DC çözümlerini müşterileri ile buluşturdu.

ABB standında, fotovoltaik uygulamalarda, izolasyon ve anahtarlama amacıyla dize ve inverter panolarında kullanılabilen OTDC ve Tmax PV yük ayırıcı ürünler de sergilendi. OTDC serisi 16A-1600A aralığında, 1500V DC işletme gerilimine kadar kullanılabilinen modelleriyle, güvenilir pozisyon gösterimi, bir veya birden fazla devrenin bağlanabilmesi, çalıșma hızından bağımsız kontak açılımı, polariteden bağımsız bağlantı ve geniș aksesuar seçeneği ile fotovoltaik uygulamalarda en ideal çözümü sunmaktadır. Tmax PV ise 1600A ve 1500V DC işletme gerilimine kadar kullanılabilen modelleriyle kompakt boyutlar ve uzaktan açma/kapama imkanı yanında yeni terminal tasarımı ile çok daha basit ve güvenli bir kullanıma sahiptir.

ABB’nin standında ziyaretçilere sunulan CM-UFD şebeke izleme rölesi, şebekedeki gerilimi kontrol ederek belirlenen eşik değerlerinin dışına çıkıldığında fotovoltaik sistemin bağlantısını kesmek için kullanılmaktadır. Yenilikçi şebeke izleme çözümleri fotovoltaik uygulamalarda güvenli ve verimli çalışmayı sağlayarak oluşabilecek kayıpları azaltmaktadır.

Fuar süresince standda sergilenen bağlantı çözümleri ise yüksek gerilim dayanımı sayesinde solar uygulamalarda kullanıma uygun SNK klemensler, ABB invertörlerinde mevcut kullanılan bağlantı elemanlarına %100 uyumlu PV konnektörler ve 1500V DC nominal gerilimle solar inverter uygulamalarına adapte edilmiş DBL dağıtım bloklarıdır.

56 I N FO 01 | 2 017

Demiryolu uygulamalarında kullanılabilecek kontaktör, yardımcı kontaktör, motor koruma şalterleri ve termik röleler ailesi müşterilerimizin kullanımına sunulmuştur. Bu kontaktörler standart AF serilerinden farklıdır. Demiryolu uygulamalarında talep edilen IEC 60077, EN50155, IEC 61373 (Avrupa duman ve yangın standardı), EN 45545-2 (Avrupa şok ve titreşim standardı) gibi standartlara göre üretilmiştir.

Kontaktörler AC-3’te 370A’e kadar, motor koruma şalterleri 400V’ta 65A’e kadar, termik röleler de 400V’ta 38A’e kadar sunulmaktadır.

Katalog: 1SBC100200C0202

Daha çok makine imalatçıları ve proses endüstri uygulamalarında kullanıma uygun elektronik kompakt yolvericilerimiz müşterilerimizin kullanımına sunulmuştur. Direkt yolveme, acil durdurma, ileri-geri çalışma ve termik röle fonksiyonlarını tek üründe toplayan bu seri mevcut motor yolverme ürün portföyümüzü tamamlamaktadır.

Faydaları• Temel demiryolu araçları standartlarına tam

uyumludur.• Kurulum süresini azaltır.• Stok maliyetinizi düşürür.• Enerji tasarrufu sağlar.• Yüksüklü ve pabuçlu bağlantıya uygun özellikte

tipler içerir.• Ürünler birbirine koordine ve tam uyum

içerisindedir.

Faydaları• Dahili termik koruma• Yerden tasarruf• Kolay bağlantı ve kablolama tasarrufu• Güvenli duruş• Daha az kayıp ve daha uzun elektriksel ömür• SIL3, PL e, ATEX’e uyum

—

Demiryoluuygulamalarıiçinkontaktörler,motorkorumaşalterlerivetermikröleler

—

Elektronikkompaktyolvericiler

y en i ü r ü n 57

Ty-Met paslanmaz çelik kablo bağları, 304 ve 316 kalite seçeneklerine sahiptir. Standart ve ağır şart uygulamalar için farklı genişliklere sahiptir. 316 kalite paslanmaz çelik kablo bağlarında polyester kaplı modeller mevcuttur. Polyester kaplı modeller, UV dayanımlı ve halojen free’dir. UL (polyester model hariç), GL, Lloyd’s Register ve DNV sertifikaları mevcuttur.

UV dayanımlı PA12 kablo bağları, solar projeler ve petrol kuleleri gibi UV ışınlara maruz kalan dış ortam uygulamaları için geliştirilmiştir. UV ışınlara ve kötü hava koşullarına karşı üstün bir dayanım sergiler. Soğuk ve kuru ortamlarda esnekliğini korur ve kopma yapmaz. PA6.6 ile kıyaslandığında çok daha uzun bir ömre ve daha iyi kimyasal özelliklere sahiptir.

Faydaları• Güçlü kilitleme mekanizması• Hızlı, kolay ve güvenilir montaj• İç ve dış ortam uygulamaların birçoğu için

uygundur.• Tehlikeli ve zorlu ortamlarda kullanıma

uygundur.• Polyester kılıf sayesinde, kablolar için üstün

koruma• Geniş çalışma sıcaklığı; -80°C - +300°C

(Polyester model için +150°C)• Etiketleme akseuarları

Faydaları• Mükemmel UV ışın dayanımı• Mükemmel kimyasal dayanım• Mükemmel yaşlanma dayanımı • Kötü hava koşullarına üstün dayanım• -40 oC ile +85oC çalışma sıcaklığı aralığı

—

Paslanmazçelikkablobağları

—

UVdayanımlıPA12kablobağları

58 I N FO 01 | 2 017

—

Solarprojeleriçinkablokorumasistemleri

ABB PMA’nın yenilikçi çok katmanlı kablo koruma spiralleri solar projelerde kullanılan kablolar için koruma ve güvenlik sağlar.

Yeni çok katmanlı üretim teknolojisi farklı malzemeleri bir araya getirilerek; solar projeler için en uygun ürün karakteristiklerinin sağlanmasına olanak tanır. Yeni teknoloji ile üretilen spiral, farklı malzemeler içeren iki ayrı katmandan oluşur. Bu çok katmanlı çözüm sayesinde, özel modifiye edilmiş polyamidlerin farklı karakteristikleri bir araya getirilerek ek bir koruma ve güvenlik sağlanmış olur.

Solar projelerinde kullanılan kablolar UV ışınlar, ozon, yüksek ısı ve zorlu hava koşulları gibi kablo ömrünü kısaltan bir çok yıpratıcı çevresel faktöre maruz kalmaktadır. PMA’nın geliştirmiş olduğu XSOL spiraller, yenilikçi üretim tekniği ve özel modifiye edilmiş hammaddeleri ile solar kablolarda çevresel faktörlerin yarattığı yıpranmanın önüne geçmenin yanı sıra kabloları dışarıdan gelecek darbelere ve kemirgenlere karşı da korumaktadır.

PMA XSOL spiralleri ve özel rakorları ile IP69K seviyesinde koruma sağlayabilen komple bir kablo koruma sistemi sunmaktadır. Bu uçtan uca sistem sayesinde solar panellerin temizlenmesi sırasında kabloların temizlik malzemelerinden, sudan etkilenmesinin önüne geçilmiş olur.

Faydaları• UV ışınlara ve kötü hava koşullarına mükemmel

dayanım• Yüksek esneklik özelliği• Korozyona karşı dayanıklı• Çok iyi mekanik dayanım• -50 oC ile 90 oC çalışma sıcaklığı aralığı (kısa

dönem 150 oC)• Düşük sıcaklıklarda ve nemde bile yüksek darbe

dayanımı• İyi alevsel dayanım• Halojen free, REACH ROHS uyumlu

y en i ü r ü n 59

—

ELR96PDDijitalkaçakakımseviyesigöstergelikaçakakımrölesi

ELR serisi pano kapağı monteli kaçak akım röleleri, harici bir toroid transformatörle birlikte kullanılan elektronik cihazlardır. Ürünler koruma standardı IEC / EN 60947-2 Ek-M’ye uygundur.

Hassasiyet, 0.03 A ila 30 A arasında ayarlanabilirken, açma zamanı 0 ila 5 saniye arasında ayarlanabilir.

Kaçak akım röleleri 48x48 mm, 72x72 mm ve 96x96 mm versiyonlarında mevcuttur. Fail Safe fonksiyonu, ELR48P, ELR72P ve ELR96P modelleri için mevcuttur: yardımcı güç olmadığında, kontaklar pozisyon değiştirir.ELR96PF sürümü, harmonik mevcudiyetinde hizmetin sürekliliğini sağlayan Fail Safe fonksiyonu, hata belleği LED’i ve bir frekans filtresi ile donatılmıştır.

“ELR96PD, bu işlevlere ek olarak kaçak akımdeğerini (IΔn) anlık olarak görüntülemek içindijital bir ekrana sahiptir.”

Katalog: 2CSC444050B0201

Faydaları• Evrensel boyutlar: 96 mm x 96 mm pano kapağı

montajı imkanı• Farklı gerilimlere uyum: 110-230-400 V a.c.

gerilimlerinde çalışabilme• Dijital gösterge: IΔn kaçak akım seviyesini LED

ekran üzerinden görebilme• Geniş hassasiyet aralığı: 0,03 ile 30A arası• Gecikme zamanı ayarı: 0 – 5 sn.• Uzak noktalara sinyal verebilme imkanı: 2 kontak

çıkışı• Farklı uygulamalara uygun: A tipi, hem AC hem

DC kaçak akımları algılayabilme• Harmoniklerden etkilenmeme: frekans filtresi ile

—ABB Elektrik Sanayi A.Ş.Organize Sanayi Bölgesi 2. Cadde No: 1634776 Yukarı Dudullu / İstanbulTel: 0216 528 22 00Faks: 0216 365 29 45

ABB Müşteri İletişim MerkeziTel: +90 850 333 1 222Faks: +90 850 333 1 225E-mail: contact.center@tr.abb.com

www.abb.com.tr

Not:ABB önceden haber vermeksizin teknik değişikler yapma veya bu dokümanın içeriğini değiştirme hakkını saklı tutmaktadır. Satınalma siparişlerinde, üzerinde karşılıklı anlaşılmış özellikler geçerli olacaktır. ABB, bu dokümandaki olası hatalar veya bilgi eksiklikleri için herhangi bir sorumluluk kabul etmeyecektir. Bu doküman ve ilgili konu ile burada kullanılan resimlerin telif hakkını saklı tutmaktayız. ABB’nin yazılı izni olmaksızın, her türlü kopyalama, üçüncü kişilerin kullanımı veya içeriğinden yararlanma – tümü ya da bir kısmı – yasaktır.

© Copyright 2017 ABB Tüm hakları saklıdır.