เอกสารวชาการสวนบคล

(Individual Study)

หวขอ

หลกนตธรรม

THE RULE OF LAW

เรอง

หลกนตธรรมกบวฒนธรรมองคกร

THE RULE OF LAW WITH CORPORATE CULTURE

 

จดทาโดย

นายประสพโชค อยสาราญ

รหส 570221

เอกสารวชาการนเปนสวนหนงของการอบรม

หลกสตร “ หลกนตธรรมเพอประชาธปไตย ” รนท 2

วทยาลยรฐธรรมนญ

สถาบนรฐธรรมนญศกษา

สานกงานศาลรฐธรรมนญ

 

คานา

คาวา “ หลกนตธรรม” ถกนามาบญญตในรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 เปนครงแรก ซงมาตรา ๓ วรรคสอง ไดบญญตไววา การปฏบตหนาทของรฐสภา รฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญและหนวยงานของรฐตองเปนไปตามหลกนตธรรม ซงจากในสถานการณสงคมปจจบนมความตนตวในการปฏรปการปกครองแนวใหมหรอการบรหารตามแนวทางหลกธรรมาภบาล ภายใตพนฐานแหงกฎหมายหรอคาวา“หลกนตธรรม”อนเปนทมาของมาตรการทองคกรตางๆใชเปนแนวทางในการบรหารองคกรไมวาจะเปนหลกธรรมาภบาล วฒนธรรมองคกร กเพอประโยชน และความผาสกของการอยรวมกนของบคคลในองคกร สงผลใหเกดการพฒนาองคกรประสบผลสาเรจ

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล เปนองคกรของรฐทมประวตกอตงมายาวนาน ใหบรการดานสขภาพ มบคลากรททางานอยรวมกนเปนจานวนมากตางม บทบาทหนาท และความรบผดชอบ มลกษณะสวนบคคล ความคด ความเชอทแตกตางกน แต“ชาวศรราช”มวฒนธรรมองคกรทเปนกรอบความประพฤตกาหนดการกระทาททกคนยดถอปฏบต และยอมรบรวมกน ซงผเขยนขอเสนอแงคดและมมมองจากการสงเกต และวเคราะหวฒนธรรมองคกรเชอมโยงกบการบรหารตามแนวทางหลกธรรมาภบาล โดยใชหลกนตธรรมเปนเครองมอควบคมทางสงคมของคนในองคกรทาใหสามารถอยรวมกนไดอยางปกตสข.

นายประสพโชค อยสาราญ

หวหนาหนวยวนยและนตการ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

 

สารบญ

หนา

คานา บทนา 1 หลกนตธรรม 2 ความหมาย และแนวคด 2 หลกนตรฐ 4 หลกธรรมาภบาล 4 ความหมายและแนวคด 5 องคประกอบพนฐานหลกธรรมาภบาล 5วฒนธรรมองคกร 6 ความหมาย 6 ทมาของวฒนธรรมองคการ 6 คณลกษณะวฒนธรรมองคกร 7 รปแบบวฒนธรรมองคกร 7 ประเภทวฒนธรรมองคกร 8 วฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล 9 ประวต คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล 9 วสยทศน พนธกจคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล 10 วฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล 11 แนวคด และทมาวฒนธรรมศรราช 11 หลกนตธรรมกบวฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล 12 สรปทายบท 13 เอกสารอางอง 14

1

หลกนตธรรมกบวฒนธรรมองคกร

นายประสพโชค อยสาราญ

หวหนาหนวยวนยและนตการ คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

บทนา

ในทางสงคมวทยานนถอวา “มนษยเปนสตวสงคม”และเมอมสงคมเกดขนการตดตอสอสาร

การสมาคมเพอสนองความตองการซงกนและกนกเกดขนตามมา กลาวคอเมอมนษยมาอยรวมกน

เปนสงคมหรอเปนหมคณะในลกษณะทถาวรจะตองมกฎเกณฑทถอปฏบตกนในสงคมนนๆ

เพอใหมนษยสามารถอยดวยกนไดอยางปกตสข (จลนต ก.ค. - ส.ค. ๕๓) โดยกฎเกณฑดงกลาว

เรยกวา“ปทสถานทางสงคม”(Social Norms) หรอ“บรรทดฐานของสงคม” (วถพเดย

สารานกรมเสร,2553.)ซงไดกอกาเนดขนจากการทคนในสงคมปฏบตหรองดเวนการปฏบตตามคต

นยมของสงคมนน ๆ จนกลายเปนระเบยบแบบแผนหรอประเพณนยม ดงมภาษตละตนบทหนง

กลาวไววา “ทไหนมสงคม ทนนมกฎหมาย” (Ubi societas, ibi jus) (แสวง บญเฉลมวภาส,

2551,หนา 23)

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล เปนองคกรหนงในสงคมใหบรการ ดานสขภาพในระดบ

ตตยภม ดานการศกษา และการวจย มนโยบายระบบบรหาร บทบาท หนาท ในแตละฝายอยาง

ชดเจนมวฒนธรรมองคกรทบงบอกถงความเปนศรราชซง“คนศรราช”ตางยดถอ และเชอมนใน

คานยมน อนเปนกรอบทควบคมการประพฤตของคนในศรราชใหสามารถอยรวมกนเปนระเบยบ

แบบแผนและแนวทางเดยวกนจนกลายเปนวฒนธรรมองคกร

ดงนน เมอมนษยตางแสวงหาการอยรวมกนอยางสนตสขเปนสงคมในอดมคตการอยรวมกน

ในแตละสงคมจงมความจาเปนทจะตองมกฎเกณฑหรอกตกาตาง ๆ ทมนษยเปนผสรางขน เพอใช

เปนเครองมอในการควบคมสงคมใหสมาชกในสงคมปฏบตไปในทานอง ระเบยบแบบแผนอยาง

เดยวกน กฎเกณฑหรอกตกาตาง ๆ ทงทไมปรากฏใหเหนเปนลายลกษณอกษร เชน วถประชาหรอ

วถชาวบานขนบธรรมเนยม จารตประเพณ หรอศลธรรม และทมปรากฏใหเหนเปนลายลกษณ

อกษร เชน คมภรทางศาสนา กฎหมาย หรอขอบงคบ เปนตน เพอธารงรกษาไวซงความสงบ

เรยบรอยและศลธรรมอนดของสงคมสวนรวม.

2

หลกนตธรรม (THE RULE OF LAW) ความหมาย

พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ.2542 ใหคาแปลของ “นตธรรม” ไววา “หลกพนฐาน

แหงกฎหมาย ” (ศ.ธานนทร กรยวเชยร,หลกนตธรรม ,2552)

องคการสหประชาชาต (หลกนตธรรม,www.oja.go.th/)ใหความหมาย หลกนตธรรม หมายถง

หลกการในการปกครอง (principle of governance) ซงแตละบคคลสถาบน องคกร หนวยงาน

รวมทงรฐตาง ๆ ซงอยภายใตการปกครองนน มความตระหนกร และมจตสานกในความรบผดชอบ

ทจะตองปฏบตตามกฎหมาย หรอกฎเกณฑ(law) ทไดรวมกนสราง และตางยอมรบวาเปนกฎทได

บญญตขนโดยความยตธรรม มใชเปนไปตามอาเภอใจของใครคนใดคนหนง ตลอดจนมผลบงคบ

ใชตอทกคน และทกองคกรอยางเทาเทยม เสมอภาค และเปนธรรมรวมทงมความสอดคลองกบ

หลกการ และมาตรฐานสทธมนษยชนอนเปนสากล

ศาสตราจารย(พเศษ) ธานนทร กรยวเชยร องคมนตร(หลกนตธรรม,2552,หนา 9) ให

ความหมายวาหลกนตธรรม กคอ หลกการพนฐานแหงกฎหมายทสาคญในระบอบประชาธปไตยท

เทดทนศกดศรแหงความเปนมนษยและยอมรบนบถอสทธแหงมนษยชนทกแงทกมมรฐตองให

ความอารกขาคมครองมนษยชนใหพนจากลทธทรราชย หากมขอพพาทใด ๆเกดขน ไมวาระหวาง

รฐกบเอกชน หรอเอกชนกบเอกชนศาลยอมมอานาจอสระในการตดสนขอพพาทนนโดยเดดขาด

และโดยตธรรม ตามกฎหมายของบานเมองทถกตองและเปนธรรม

ดร.กตตพงษ กตยารกษ ปลดกระทรวงยตธรรม (หลกนตธรรม,www.oja.go.th/)ใหความหมาย

วาหลกนตธรรม เปนหลกการพนฐานทสาคญทสดในการบรหารบานเมองสงคมทยดถอหลก

นตธรรมคอสงคมทปกครองโดยหลกกฎหมาย หรอสงคมทกฎหมายเปนใหญอนแตกตางจาก

ระบอบอตตาธปไตยททกสงทกอยางเปนไปตามใจของผ มอานาจ หรออนาธปไตยททกสงทกอยาง

ขนอยกบอาเภอใจของแตละคน หลกนตธรรมจงมความหมายเปน 2 นย กลาวคอ กฎหมายตองม

ความเปนธรรม คอ ตองมความชดเจน แนนอนและตองสามารถจดสรรสทธประโยชนของบคคล

อยางเปนธรรม นอกจากนกฎหมายจะตองบงคบใชอยางเสมอภาค เทาเทยมกนโดยไมเลอกปฏบต

ประชาชนในสงคมไมวายากดมจนจะตองอยภายใตบงคบของกฎหมายเดยวกนอยางเสมอภาค.

แนวคดของหลกนตธรรม

“หลกนตธรรม” เปนแนวคดทมรากฐานมาจากระบบกฎหมายจารตประเพณแบบองกฤษ

(Common Law) นกนตศาสตรชาวองกฤษชอ A.V. Dicey เปนผ นาคานมาใชในระบบกฎหมาย

องกฤษโดยอธบายความหมายในแงมมใหมซงสอดคลองกบแนวคดประชาธปไตยและการปกปอง

คมครองสทธเสรภาพของประชาชนอยางยง ไดซกลาววา “ความเปนสงสดของกฎหมายหรอการ

3

ปกครองโดยกฎหมายคอลกษณะของรฐธรรมนญองกฤษ” นนคอหลกนตธรรม ดงนน ความหมาย

ของหลกนตธรรมในทศนะของไดซประกอบดวยหลก ๓ ประการ (อางใน จนทจรา เอยมมยรา,หลก

นตธรรมกบการพฒนากระบวนการยตธรรมในสงคมไทย,2553)ไดแก

หลกขอท ๑. ตองไมมการใชระบบทรราชย กลาวคอ บคคลตองไมถกลงโทษหรอกระทายายตอ

รางกายหรอทรพยสนของตน เวนแตไดกระทาการอนเปนการละเมดกฎหมาย ซงไดบญญตขนโดย

กระบวนการอนชอบธรรม และพพากษาเบองหนาศาลยตธรรมของแผนดน หมายความวาหลก

นตธรรมเปนระบบการปกครองซงตรงขามกบระบบใดๆ ทปกครองโดยบคคลทมอานาจกวางขวาง

ไมจากด และใชอานาจบงคบไดโดยอาเภอใจ แสดงวาภายใตการปกครองโดยหลกนตธรรม

ประชาชนไมอาจถกลงโทษเวนแตจะกระทาการทกฎหมายบญญตวาเปนความผดและกาหนดโทษ

ไวลวงหนา มใชขนอยกบอาเภอใจของผปกครองทอาจเปลยนแปลงในภายหลงไดทกเมอ.

หลกขอท ๒. คอไมมผ ใดอยเหนอกฎหมายของแผนดน ไมวาบคคลนนจะมชาตกาเนดหรอม

ฐานะทางเศรษฐกจและสงคมระดบใด ยอมถกบงคบโดยกฎหมายและโทษอยางเดยวกน กลาวอก

นยหนงคอหลกความเสมอภาคเบองหนากฎหมาย.

หลกขอท ๓. รฐธรรมนญหรอกฎหมายสงสดนนมาจากกฎหมายปกตธรรมดาทศาลยตธรรมใช

ตดสนคดในชวตประจาวนทงคดแพงและคดอาญา.

ลอรด วลฟ (Lord woolf) อดตอธบดผพพากษาศาลอทธรณ(The Master of the Rolls) และ

อดตประมขตลาการ(Lord Chief Justice)ขององกฤษและเวลส ไดใหขอเสนอแนะหลกนตธรรมไว

วาหลกนตธรรมจะมกฎเกณฑอยางไรนนขนอยกบสถานการณในสงคมเปนสาคญ

(ศ.ธานนทร กรยวเชยร,หลกนตธรรม,2552) หลกนตธรรมยง หมายถง บคคลทกคนตองเสมอภาค

กนภายใตกฎหมาย กฎหมายตองมเนอหาทชดเจน ใหเหตผลได ไมขดแยงกนเอง ปฏบตได ใชเปน

การทวไป เปนธรรม กฎหมายตองมงใชไปในอนาคต ไมมโทษยอนหลง มการบงคบใชกฎหมาย

โดยเสมอภาค กระบวนการตรากฎหมายตองถกตองชดเจน หลกความเปนกฎหมายซงใชเปนการ

ทวไปไมวากบเจาหนาทของรฐหรอเอกชน มหลกประกนในความเปนอสระของผ พพากษา

ฯลฯ (ศ.ดร. กาชย จงจกรพนธ,)

เมอพจารณาจากหลกนตธรรมของประเทศองกฤษซงเปนตนแบบ มความหมายโดยสรปไดวา

แมประเทศองกฤษจะใหอานาจสงสดของรฐสภาในการออกกฎหมาย แตไมใชรฐสภาจะออก

กฎหมายอยางไรกได กฎหมายทออกจะตองเปนกฎหมายทตงอยบนหลกนตธรรมดวย มหลกการ

พนฐานทมงจากดอานาจของผปกครอง คมครองประชาชน เนนทความมอานาจสงสดของรฐสภา

ทจะออกกฎหมายมาบงคบใชกบประชาชน แตกฎหมายทจะออกมาและมผลใชบงคบไดตองตงอย

4

บนหลกนตธรรม ตอตานลทธทรราชย คมครองสทธมนษยชน และใหความเสมอภาคไมมการ

แบงแยกชนชน มระบบศาลเดยว คอ ศาลยตธรรม นตธรรม ถอหลกการ The supremacy of

parliament กฎหมายทออกโดยรฐสภามฐานะเหนอกวา Case Law จากแนวคดหลกนตธรรมทม

การพฒนามาอยางยาวนาน ผ เขยนขอเสนอแนวคด “หลกนตธรรม คอ หลกการพนฐานของ

กฎหมายทบงคบใชในระบอบประชาธปไตยทปกครองตามแนวทางหลกธรรมาภบาลโดย

คานงถงศกดศรความเปนมนษย คมครองสทธ และเสรภาพขนพนฐานของบคคล ปองกน

จากดการใชอานาจของผปกครองในการใชกฎหมายไดอยางถกตอง และเปนธรรม”.

รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช ๒๕๕๐ (สานกบรหารงานสนบสนนงานอยการ

สงสด,2550) มาตรา ๓ วรรคสอง วางหลกนตธรรมไวแลว โดยไดบญญตไววา การปฏบตหนาท

ของรฐสภา รฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญและหนวยงานของรฐตองเปนไปตามหลก

นตธรรม ยงมแนวคดทใกลเคยงกบหลกนตธรรมเพอเพมความเขาใจควรศกษาหลกแนวคดอนท

เกยวของใกลเคยงก คอ หลกนตรฐซงจะทาใหเหนความเหมอน และความแตกตางไดชดเจนยงขน

หลกนตรฐ(LEGAL STATE, RECHTSSTAAT,L'ETAT DE DROIT )

“หลกนตรฐ” มตนกาเนดมาจากภาคพนยโรป โดยเฉพาะในประเทศเยอรมน มองคประกอบ

สาคญ 3 ประการ คอ

1. ตองมรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดในการปกครองประเทศ โดยมหลกวาดวยลาดบชน

หรอศกดของกฎหมาย และกระบวนการ ควบคมมใหกฎหมายทตากวาขดหรอแยงกบรฐธรรมนญ.

2. ตองมการบญญตรบรองสทธและเสรภาพของประชาชนไวในรฐธรรมนญ อนเปนกฎหมาย

สงสดของประเทศ เพอเปนหลกประกนวารฐจะลวงละเมดสทธและเสรภาพของประชาชนมไดเวน

แตกฎหมายใหอานาจไว การกระทาใดๆ ของรฐตองชอบดวยกฎหมายและอยภายในขอบเขตท

กฎหมายกาหนดไวเทานน.

3. ตองมการกาหนดขอบเขตอานาจรฐไวอยางชดเจน โดยมการแบงแยกอานาจรฐออกเปน 3

ฝาย คอ นตบญญต บรหาร และตลาการ เพอใหเปนการถวงดลอานาจซงกนและกน โดยองคกร

ตลาการตองมความเปนอสระสามารถควบคม ตรวจสอบการใชอานาจรฐได.

จากการศกษาลกษณะของนตรฐมลกษณะเปนกฎหมายแบบ cilvil Law มความแตกตางจาก

หลกนตธรรมตรงท ยดถอหลกกฎหมายลายลกษณอกษร มรฐธรรมนญเปนกฎหมายสงสดของ

ประเทศ ใชหลกการแบงแยกอานาจ ฯลฯ มการแบงแยกระบบศาลออกเปนศาลพเศษและศาล

ยตธรรมทวไป ความแตกตางทงหลกนตรฐ และนตธรรมอยตรงทจดกาเนด และบรบทของสงคม

นนแตมความเหมอนตรงทจากดอานาจผปกครอง และคมครองสทธของมนษยชน.

5

หลกธรรมาภบาล (Good Governance) ความหมาย และทมา

ธรรมาภบาล หมายถง การบรหารกจการบานเมองและสงคมทด เปนแนวทางสาคญในการจด

ระเบยบใหสงคมรฐ ภาคธรกจเอกชน และภาคประชาชน ซงครอบคลมถงฝายวชาการ ฝาย

ปฏบตการ ฝายราชการ และฝายธรกจ สามารถอยรวมกนอยางสงบสขมความรรกสามคคและ

รวมกนเปนพลงกอใหเกดการพฒนาอยางยงยน และเปนสวนเสรมความเขมแขงหรอสราง

ภมคมกนแกประเทศ เพอบรรเทาปองกนหรอแกไขเยยวยาภาวะวกฤต ภยนตรายทหากจะมมาใน

อนาคตเพราะสงคมจะรสกถงความยตธรรม ความโปรงใส และความมสวนรวม อนเปน

คณลกษณะสาคญของศกดศรความเปนมนษยและการปกครองแบบประชาธปไตยอนม

พระมหากษตรยทรงเปนพระประมขสอดคลองกบความเปนไทยรฐธรรมนญ และกระแสโลกยค

ปจจบน (ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด

พ .ศ .2542) ก า ร ใ ช ห ล ก ธ ร ร ม า ภ บ า ล ( ส า น ก ง า น เ ล ข า ธ ก า ร ค ณ ะ ร ฐ ม น ต ร .

http://www.socgg.soc.go.th) ในการผลตสนคาและบรการทปลอดภยและเปนมตรตอผบรโภค

และสงแวดลอมเปนการสราง “คณคา” ใหกบองคกรธรกจนอกจาก “มลคา” ทางธรกจทเกดขนจาก

การประกอบธรกจแลวแนวคดดงกลาว ยงสนบสนนการเตบโตทางธรกจควบคไปกบการพฒนา

ทางสงคมทเตมไปดวย “ความเกง” และ “ความด” ความรบผดชอบตอสงคมของบรรษทและ

กจการธรกจ (Corporate Social Responsibility : CSR) แนวความคดเกยวกบ CSR ครงแรกเกด

จากการประชมระดบโลกทกรงเดอจาเนโร ประเทศบราซล ในป 2535 ไดมการกลาวถงทศทางใหม

ของการพฒนาทเรยกวา “การพฒนาทยงยน” (Sustainable Development) มการเรยกรองใหเกด

การพฒนาทเอาใจใสในดานสงคมและสงแวดลอมนอกเหนอจากการมงเนนแตการเจรญเตบโต

ทางเศรษฐกจอยางเดยว ตอมาองคกรความรวมมอดานเศรษฐกจและการพฒนา (OECD) ได

บรรจเรอง CSR ไวในแนวทางปฏบตสาหรบวสาหกจขามชาตในป 2000 .

แนวคดการสรางธรรมาภบาล แนวคดหลกธรรมาภบาล เขามาแพรหลายในประเทศไทยไดมการบญญตศพทไทยขนมาหลาย

คา อาทเชน ธรรมาภบาล ประชารฐ ธรรมรฐ ระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด การ

ปกครองโดยธรรม กรอบการกากบดแลทด บรรษทภบาล เปนตน ซงมการตกลงโดยคณะรฐมนตร

เดอนพฤษภาคม 2542 ใหใชคาวาบรรษทภบาล (Copporate Governance) ซงความหมายของ

คาวา ธรรมาภบาล (Good Governance)หรอการบรหารและการจดการบานเมองทดให

ความหมายไปในทางบรหารราชการเพอใหแตกตางจากการจดการทด คอ ระบบโครงสราง

กระบวนการตางๆ ทไดวางแนวปฏบตหรอวางกฎเกณฑความสมพนธระหวาง

6

เศรษฐกจ การเมองและสงคม เพอใหสวนตางๆ ของสงคมมการพฒนาและอยรวมกนอยางสนตสข

และเปนธรรม (สานกงานเลขาธการคณะรฐมนตร. http://www.socgg.soc.go.th) โดยเนนในเรอง

ประสทธภาพในการบรหารจดการทไมจาเปนตองเกดขนในการปกครองตามระบอบประชาธปไตย

แตถอวาหลกธรรมาภบาลกบหลกประชาธปไตยเปนเรองทไปดวยกน เนองจากลกษณะหลาย

อยางของธรรมาภบาล เชน ความรบผดชอบ และความโปรงใส ซงรวมถงการเปดเผยขอมลแก

สาธารณะ และการถกตรวจสอบโดยสาธารณะเปนเงอนไขสาคญของประชาธปไตย และเปนสวน

สาคญของการทาใหเกดการเปลยนแปลงใหเปนประชาธปไตยในกลมประเทศทกาลงพฒนา

(ระเบยบสานกนายกรฐมนตรวาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด

พ.ศ.2542) สาหรบในประเทศไทยมการนาแนวความคด (Corporate Social Responsibility :

CSR) และการกาหนดมาตรฐาน ISO ในดานตางๆ มาประยกตใชในภาครฐและภาคเอกชน

ประกอบกบแนวคดทมอยดงเดม จงไดมกลมธรกจและองคกรตางๆ รวมกนผลกดนแนวคด CSR

ใหเกดขนในสงคมไทยอยางเปนรปธรรม มการจดตงเครอขายธรกจเพอสงคมและสงแวดลอม

(Social Venture Network Asia (Thailand)) สถาบนธรกจเพอสงคม (Corporate Social

Responsibility Institute : CSRI) ซงไดรบการจดตงโดยตลาดหลกทรพยแหงประเทศไทย เชน การ

ปโตรเลยมแหงประเทศไทย บรษทปนซเมนตไทย จากด (มหาชน) ฯลฯ ไดรวมสรางกระแสความ

รบผดชอบตอสงคมผานการจดทากจกรรมการพฒนาชมชนตางๆ ทวประเทศ รวมไปถงโฆษณาใน

เ ชงส รางสรร คและความรบผดชอบตอสงคม . ( สานกงานเลขา ธการคณะรฐมนตร .

http://www.socgg.soc.go.th)

หลกการพนฐานของการสรางหลกธรรมาภบาล

(สานกงานเลขาธการคณะรฐมนตร. http://www.socgg.soc.go.th)

ระเบยบสานกนายกรฐมนตร วาดวยการสรางระบบบรหารกจการบานเมองและสงคมทด

พ.ศ.2542 ระบวาธรรมาภบาลมองคประกอบ 6 ประกอบ คอ

1.หลกนตธรรม ไดแก การตรากฎหมาย กฎ ขอบงคบตาง ๆ ใหทนสมยและเปนธรรม เปนท

ยอมรบของสงคม ไมเลอกปฏบต และสงคมยนยอมพรอมใจปฏบตตามกฎหมายและกฎขอบงคบ

เหลานน โดยถอวาเปนการปกครองภายใตกฎหมาย มใชตามอาเภอใจ หรอตามอานาจของตว

บคคล

2.หลกความโปรงใส ไดแก การสรางความไววางใจซงกน โดยมการใหและการรบขอมลท

สะดวกเปนจรง ทนการณ ตรงไปตรงมา มทมาทไปทชดเจนและเทาเทยม มกระบวนการตรวจสอบ

ความถกตองชดเจนได

7

3.หลกการมสวนรวม ไดแก การเปดโอกาสใหประชาชนมสวนรวมรบร และรวมคด รวมเสนอ

ความเหนในการตดสนใจปญหาสาคญของประเทศในดานตางๆ เชน การแจงความเหนนอกจากน

ยงรวมไปถงการรวมตรวจสอบ และรวมรบผดชอบตอผลของการกระทานน

4.หลกความรบผดชอบตรวจสอบได ไดแก ความรบผดชอบทตรวจสอบไดเปนการสราง

กลไกใหมผ รบผดชอบ ตระหนกในหนาท ความสานกในความรบผดชอบตอสงคม การใสใจปญหา

สาธารณะของบานเมอง และกระตอรอรนในการแกปญหา ตลอดจนการเคารพในความคดเหนท

แตกตาง และความกลาทจะยอมรบผลจากการกระทาของตน

5.หลกความคมคา ไดแก การบรหารจดการและการใชทรพยากรทมจากด ใหเกดประโยชน

คมคา เพอใหเกดประโยชนสงสดแกสวนรวม

6.หลกคณธรรม ไดแก การยดมนในความถกตองดงาม สานกในหนาทของตนเอง มความ

ซอสตยสจรต จรงใจ ขยน อดทน มระเบยบวนย และเคารพในสทธของผ อน

อาจสรปไดวา “ ธรรมาภบาล ” คอ แนวทางในการบรหารจดการองคกร โดยยดหลกธรรมมา

ปรบใชภายใตกฎหมาย คอ หลกนตธรรมในการบรหารจดการองคกร เพอพฒนาองคกรใหม

ประสทธภาพ โปรงใส ยตธรรมและเกดความสงบสขภายในสงคมสวนรวม การสงเสรมใหเกดการ

สรางธรรมาภบาลนน มาจากความรวมมอของทงสถาบนทงภาครฐ ภาคเอกชน และประชาสงคม

ดงนนถงเวลาททกสถาบนตองรวมมอปฏรปการบรหารกนอยางจรงจง ทาตามบทบาท สทธ และ

หนาทโดยอาศยระบบการจดการทมประสทธภาพ ซงบทบาทของผปกครองหรอภาครฐตองอาศย

กระบวนการจดการโดยยดหลกธรรมาภบาล สวนบทบาทขององคการภาคเอกชนและบทบาทของ

ประชาสงคม คอ การตระหนกในบทบาท สทธ หนาท ปลกฝงและสรางจตสานกในการตอตานการ

ทจรตและการประพฤตมชอบ เปนตน.

วฒนธรรมองคกร (Corporate Culture)

ความหมาย (สานกพฒนาระบบบรหาร, 2555. http://km.opsmoac.go.th/)

วฒนธรรม (culture) หมายถง สงททาความเจรญงอกงามใหแกหมคณะ เชน วฒนธรรมไทย

วฒนธรรมในการแตงกาย,วถชวตของหมคณะ เชน วฒนธรรมพนบานวฒนธรรมชาวเขา

(พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒)

องคกร (organ) หมายถง บคคล คณะบคคล หรอสถาบนซงเปนสวนประกอบของหนวยงาน

ใหญททาหนาทสมพนธกนหรอขนตอกน เชน คณะรฐมนตรเปนองคกรบรหารของรฐสภา

8

ผ แทนราษฎรเปนองคกรของรฐสภา,ในบางกรณองคกร หมายความรวมถงองคการดวย

(พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒)

องคการ (organization)หมายถง ศนยรวมกลมบคคลหรอกจการทประกอบกนขนเปน

หนวยงานเดยวกน เพอดาเนนกจการตามวตถประสงคทกาหนดไวในกฎหมายหรอในตราสาร

จดตงซงอาจเปนหนวยงานของรฐ เชน องคการของรฐบาล หนวยงานเอกชน เชน บรษทจากด

สมาคมหรอหนวยงานระหวางประเทศ เชน องคการสหประชาชาต(พจนานกรมฉบบ

ราชบณฑตยสถาน พ.ศ. ๒๕๔๒)

สรปไดวา วฒนธรรมองคการ คอ แบบแผนการดาเนนชวตของสมาชกองคการทยอมรบและ

ยดถอปฏบตเปนแนวทางเดยวกนทงทางความคด ความเชอ คานยม อดมการณขององคการ และ

เปนกรอบในการกาหนดพฤตกรรมขององคการและปฏสมพนธของสมาชกในองคการ กลาวคอ

องคกรใดทมวฒนธรรมองคการทด บคลากรมการยอมรบ ยดถอปฏบต ยอมสงผลใหการทางานม

ประสทธภาพ ซงยอมสงผลตอการพฒนาองคกรใหบรรลเปาหมายดวย.

ทมาของวฒนธรรมองคการ แบงได 2 ระดบ คอ

ระดบแรก เปนวฒนธรรมทสงเกตไดหรอทมองเหนได ดไดจากการแตงตว เครองประดบ

เรองราวทเลากน ภาษาหรอสญลกษณทใช พธการและการวางผงสานกงาน เปนตน

ระดบทสอง เปนวฒนธรรมทเปนแกน หรอวฒนธรรมทมองไมเหนจะอยลกลงไปซงเปนคานยม

และมาตรฐานทกาหนดพฤตกรรมของคนในองคการ คานยมและมาตรฐานเหลานเปนคณคา

สมาชกในองคการรวมกนยดถอและตางกเขาใจกนด

แหลงกาเนดวฒนธรรมองคการทสาคญม 5 แหลง (สานกพฒนาระบบบรหาร, 2555 อางใน

สนทร วงศไวศวรรณ. 2540: 122) คอ

1. วฒนธรรมของสงคมในระดบตาง ๆ ซงแบงออกได 5 ระดบ คอ

- วฒนธรรมของสงคมระดบนานาชาต

- วฒนธรรมของสงคมระดบชาต

- วฒนธรรมของสงคมระดบภมภาคและทองถน

- วฒนธรรมของธรกจอตสาหกรรม

- วฒนธรรมของสาขาอาชพ

2. ลกษณะงานและสภาพแวดลอมในการดาเนนงาน คอ บรบทในองคกรหรอสงคมนน

3. คานยม ความเชอ และวสยทศนของผ กอตงและผ นารนแรก ๆ

9

4. ประสบการณจากการทางานรวมกนของสมาชกองคการ คออาจตองปรบเปลยนตามการเรยนร

ทไดจากการปฏบตงานรวมกน

5. คานยม ความเชอ และวสยทศนของผ นารนใหม

คณลกษณะของวฒนธรรมองคการ

(สานกพฒนาระบบบรหาร,2555.http://km.opsmoac.go.th/)

วฒนธรรมองคการมคณลกษณะ ดงน

1. เปนคานยม ความเชอและพฤตกรรมรวมของกลมคน

2. เปนสงทตองใชเวลาในการสงสม

3. เปนสงทสมาชกองคการเรยนรจากการตดตอสมพนธกบคนอน

4. เปนสงทสมาชกองคการไมคอยตระหนกถง

5. การสอสารถงวฒนธรรมองคการพงพาการใชสญลกษณ

6. เปนสงทปรบตวเปลยนแปลงได

รปแบบวฒนธรรมองคการ ประกอบดวย 4 ลกษณะ ไดแก

(สานกพฒนาระบบบรหาร, 2555. http://km.opsmoac.go.th/)

1.วฒนธรรมองคการทเนนบทบาท (Role Culture) คอ มงเนนมโครงสรางขององคการ

ตาแหนง บทบาทหนาท ความรบผดชอบ (Job Description) และกฎระเบยบขอบงคบทกาหนด

ไวชดเจน มลกษณะทชอบดวยเหตผลทางวทยาศาสตร (Reason-Science)

2.วฒนธรรมองคการทเนนงาน (Task Culture) คอ เนนเรองการทางานเปนทม สนบสนน

และสงเสรมใหสมาชกแตละคนพฒนาและใชความร งานทปฏบตรวมกนเปนทมจะถกจดเปน

“งานโครงการ” หรอ Project เหมาะสมกบหนวยงานทตองเรงรบพฒนาปรบปรง

3.วฒนธรรมองคการทเนนบทบาทอสระเฉพาะตวบคคล (Existential Culture) จะม

ความเปนอสระสงในความรความสามารถของแตละบคคลและจะมผลตอประสทธภาพและ

ชอเสยงขององคการเปนอยางยง ตวอยางทเหนชด คอ มหาวทยาลยทมงเนน ความเปนเลศทาง

วชาการ เปนตน

4.วฒนธรรมองคการทเนนการเปนผนา (Leader Culture) เนนผบรหารหรอผ นาทม

ความสามารถนาพาองคการ ความสาเรจของทมบรหารเกดจากความสามารถของผ นา

10

ประเภทของวฒนธรรมองคการ

(สานกพฒนาระบบบรหาร, 2555. http://km.opsmoac.go.th/)

1.วฒนธรรมแบบปรบตว(Adaptability Culture)หรอแบบผประกอบการ (Entrepreneurial

Culture) เกดขนจากการทผ นาเชงกลยทธ (strategic leader) มงสรางคานยมใหมขององคการท

เออตอการเพมขดความสามารถ พนกงานขององคการ

- สงเสรมการสรางสรรค การใชจนตนาการ

- สงเสรมใหทดลอง ใหลองทา ผดพลาดไมเปนไรใหถอเปนบทเรยน

- ใหกลาเสยง ใหกลาคดอะไรทนอกกรอบได

- การใหอสระ ใหคด ใหทาได ใหมความเปนผประกอบการอยในตว

- การมงตอบสนองตอลกคา และฝ ายตางๆ โดยไมยดตดกบกรอบแบบเดม ๆ

2.วฒนธรรมแบบมงผลสาเรจ (Achievement Culture) ลกษณะสาคญคอ การมวสยทศน

ทชดเจนของเปาหมายองคการ ผนามงเหนผลสาเรจตามเปาหมาย

- การใหแขงขนกนทางาน เพอสรางผลงาน

- การรก การมงมน เอาจรงเอาจง

- การทาอะไรใหเสรจ ใหสมบรณ ใหดทสด

- การขยนขนแขงในการทางาน

- การรเรมในระดบบคคล เพอมงไปสชยชนะ และความสาเรจ

3.วฒนธรรมแบบเครอญาต (Clan Culture) มความยดหยนแตมงเนนความสาคญของการ

มสวนรวมของพนกงานภายในองคการ จะมคานยมสาคญในเรอง

- การทาตามประเพณปฏบต (Traditional)

- การคานงถงผลกระทบทจะมตอคนอน ๆ

- การเนนความเปนทม

- เนนการมสวนรวม

- การเหนพองกน ไมพยายามสรางความแตกแยก ชวยเหลอกน รวมมอกน เปนแบบพนอง

- การเนนความเปนธรรม ยตธรรมและเทาเทยมกน

4.วฒนธรรมแบบราชการ (Bureaucratic Culture) เนนความมเสถยรภาพความมนคงและ

เปนสาคญ จะมคานยมในเรอง

- การประหยดและมงประสทธภาพในการทางาน

- เนนความเปนทางการ และความเปนระเบยบแบบแผน

11

- การใชเหตผล ใชขอมลตวเลขตางๆ ในการปฏบตงาน

- การเนนในระเบยบ คาสง กฎระเบยบตางๆ

- การเชอฟง ทาตามกฎระเบยบ และคาสงของผบงคบบญชา

กลาวโดยสรป วฒนธรรมแตละแบบลวนเปนกรอบในการกาหนดพฤตกรรมของบคคลซงจะ

นาพาความสาเรจใหแกองคการไดทงสน การจะยดถอวฒนธรรมแบบใดหรออาจผสมผสานกน

ขนอยกบลกษณะพนฐานและบรบทขององคกรนน ในการทจะทาใหองคกรนนประสบความสาเรจ

บรรลเปาหมายตามวตถประสงค.

วฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

(http://www.si.mahidol.ac.th/culture/history.)

ประวตคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

ปลายรชสมยพระบาทสมเดจพระนงเกลาเจาอย หว(รชกาลท 3) เกดรปแบบการ

รกษาพยาบาลแบบใหม

รชสมย พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหว(รชกาลท 5 ) มพระราชประสงคให

จดตงโรงพยาบาลขน พระองคทรงจดตงคณะกรรมการขน เมอวนท 22 มนาคม พ.ศ. 2429

ประกอบดวยผทรงคณวฒจานวน 9 ทาน คอ

1. พระเจานองยาเธอ กรมหมนสรธชสงกาศ เปนนายก

2. พระเจานองยาเธอ กรมหมนดารงราชานภาพ

3. พระเจานองยาเธอ พระองคเจาศรเสาวภางค

4. พระเจานองยาเธอ พระองคเจาวฒนานวงศ

5. พระวรวงศเธอ พระองคเจาสายสนทวงศ

6. พระวรวงศเธอ พระองคเจาปฤษฏางค

7. พระยาโชฏกราชเศรษฐ

8. เจาหมนสรรเพชรภกด

9. ดร.ปเตอร เคาแวน แพทยประจาพระองค

12

ดาเนนการจดตงโรงพยาบาลแหงแรกของประเทศ คณะกรรมการไดกราบทลขอแบงพนท

พระราชวงบวรสถานพมขดานใต เพอเปนพนทกอสรางโรงพยาบาลและซอทรมขางเหนอ

โรงเรยนของคณะมชชนนารอเมรกนเพอทาทาขนโรงพยาบาล และตงชอวา “โรงพยาบาลวงหลง”

พ.ศ. 2430 สมเดจพระเจาลกยาเธอ เจาฟาศรราชกกธภณฑ ประชวรสนพระชนมดวยพระโรคบด

พระบาทสมเดจพระจลจอมเกลาเจาอยหวไดพระราชทานไมทใชสรางพระเมรมาศ สาหรบกอสราง

โรงพยาบาลวงหลง ทงยงไดพระราชทานพระราชทรพยในสวนของเจาฟาศรราชฯ เปนคากอสราง

อกดวย

26 เมษายน พ.ศ. 2431 ซงวนนถอวาเปนวนกาเนดโรงพยาบาล พระบาทสมเดจพระ

จลจอมเกลาเจาอยหวไดเสดจเปนองคประธานในพธเปดโรงพยาบาล และพระราชทานนามใหม

แกโรงพยาบาลวา “โรงศรราชพยาบาล” สงกดกรมพยาบาล

พ.ศ. 2432 มการจดตงวทยาลยแพทยขน และเปดสอนตงแตวนท 5 กนยายน พ.ศ. 2433 รบ

สมครเขาศกษาโดยไมตองเสยคาเลาเรยน มดอกเตอรยอรช แมกฟาแลนด (หมอเมฆฟาลน

ภายหลงไดเปน อามาตยเอก ศาสตราจารยพระอาจวทยาคม) เปนอาจารยแพทย

1 พฤษภาคม พ.ศ. 2436 จงไดเปด “โรงเรยนแพทยากร” ขนอยางเปนทางการ

3 มกราคม พ.ศ. 2443 ไดรบพระราชทานนามใหมวา “โรงเรยนราชแพทยาลย”

26 มนาคม พ.ศ. 2459 พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว ทรงสถาปนาโรงเรยนขาราชการ

พลเรอนขนเปน “จฬาลงกรณมหาวทยาลย” และพระราชทานนามวา “คณะแพทยศาสตรแหง

จฬาลงกรณมหาวทยาลย”

พ.ศ. 2461ไดเปลยนนามตามพระราชบญญตจฬาลงกรณมหาวทยาลย เปน “คณะ

แพทยศาสตรและศรราชพยาบาล”

พ.ศ. 2464 รฐบาลไดเรมเจรจากบมลนธรอกกเฟลเลอร (Rockefeller) โดยสมเดจพระเจานอง

ยาเธอ เจาฟามหดลอดลยเดช กรมขนสงขลานครนทร ทรงรบเปนผแทนฝายไทยในการเจรจาเพอ

ขอความชวยเหลอปรบขยายหลกสตรของคณะแพทยศาสตรและศรราชพยาบาลใหถงระดบ

ปรญญาโดยมโรงพยาบาลศรราชเปนโรงพยาบาลฝกหด สมเดจเจาฟามหดลอดลยเดชฯ มพระ

มหากรณาธคณตอศรราช และการแพทยแผนปจจบนเปนอยางมากทางคณะฯ จงไดจดสราง

พระราชานสาวรยไว ณ ใจกลางโรงพยาบาล และถวายพระราชสมญญาวา “องคบดาแหง

การแพทยแผนปจจบนของไทย”

13

7 กมภาพนธ พ .ศ . 2486 โอนคณะแพทยศาสตรและศ รราชพยาบาล แผนกทนต

แพทยศาสตร แผนกสตวแพทยศาสตร และแผนกเภสชศาสตร จากจฬาลงกรณมหาวทยาลยมา

เปนคณะในสงกดของมหาวทยาลยแพทยศาสตร

21 กมภาพนธ พ.ศ. 2512 พระบาทสมเดจพระเจาอยหวภมพลอดลยเดช ไดพระราชทาน

นามใหมแกมหาวทยาลยแพทยศาสตรวา “มหาวทยาลยมหดล ” และไดเปลยนชอใหมวา

“คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล” มหาวทยาลยมหดล

วสยทศน

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลเปนสถาบนทางการแพทยของแผนดน มงสความเปนเลศ

ระดบสากล

พนธกจ

คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลมพนธกจทจะจดการศกษา เพอผลตบณฑตและบคลากร

ทางการแพทยทกระดบ และแพทยผ เชยวชาญเฉพาะทาง ทาการวจย สรางบรรยากาศทางวชาการ

ใหบรการทางการแพทยทมคณภาพ คณธรรม ทนสมย ไดมาตรฐานสากล สอดคลองกบความ

ตองการของประเทศ และนามาซงศรทธาและความนยมสงสดจากประชาชน รวมทงชนาสงคมไทย

ในดานสขภาพอนามยและคณภาพชวต

วฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล ประกอบดวย

S= Seniority = รกกนดจพนอง

หมายความถง ความรก ความสามคค ความเอออาทรในหมคณะ.

I = Integrity = ซอสตย ถกตอง เชอถอได

หมายความถง คณธรรมจรยธรรมประจาตนอนจะนามาซงความไวใจ เชอใจจากคนไข

และสาธารณชน.

R= Responsibility = รบผดชอบ มประสทธภาพ ตรงตอเวลา

หมายความถง ความรบผดชอบแหงตนอนจะนามาซงผลลพธทดของงานททาในทกดาน.

I = Innovation = คดสรางสรรค

หมายความถง ความใฝรใฝศกษาเพอพฒนาตนเองและงานททาใหดขนอยางตอเนอง.

14

R= Respect = ใหเกยรต เอาใจเขามาใสใจเรา

หมายความถง การใหเกยรตและเหนคณคาของบคคลอนการเอาใจเขามาใสใจเรา อนจะ

นามาซงพฤตกรรมการแสดงออกทเหมาะสมในทกๆเรอง.

A= Altruism = คานงถงประโยชนของผ อนและสวนรวมเปนทตง

หมายความถง การปฏบตงานทคานงถงประโยชนของผ อนและสวนรวมเปนทตง.

J= Journey to excellence and sustainability = มงมนพฒนาสความเปนเลศอยางยงยน

หมายความถง การพฒนาสความเปนเลศอยางเปนระบบทวทงองคกรอยางยงยน.

แนวคดวฒนธรรม SIRIRAJ

เปนหลกคดทเปนพนฐานของ “คา” ทใชเปนตวแทนของ“วฒนธรรม SIRIRAJ” นนคอพระ

ปณธาน / คาสอน ในสมเดจพระบรมราชชนก ททรงมพระเมตตาพระราชทานใหกบชาวศรราช

และวงการแพทยของไทย ในโอกาสตางๆ พระปณธาน / คาสอน ในสมเดจพระบรมราชชนกน

เปนคณธรรมประจาใจของชาวศรราช และธรรมาภบาลขององคกรเปนหลกการทครแพทยของ

ศรราชตงแตอดตจนถงปจจบน ไดยดถอเปนแนวทางปฏบตแหงตน และไดใชสงสอนศษยของตน

สบเนองตลอดมา จนกลายเปนวฒนธรรมองคกรทเปนรากฐานของความเปนศรราชทไดรบการ

ปลกฝงตอเนองมาตลอดกวา 120 ป.

ทมาซง “วฒนธรรม SIRIRAJ”

เรมตนจากกลมทางาน ซงประกอบดวย รองหวหนาภาควชาและรองคณบด ผ เขาอบรม

โครงการพฒนาผบรหารคณะฯ รนท 2 (CEO 2) ซงม รศ.นพ.อนพนธ ตนตวงศ เปนประธานรน ได

เรยนเชญผทรงคณวฒ คอ คณเกยรตศกด สาเภาเงน ผจดการสานกงานประจา สานกงานการ

บคคลกลางบรษทปนซเมนตไทยมาเปนวทยากรใหความเหนและรวมกจกรรมกลมเมอวนท9

พฤศจกายน2548 โดยใหผ รวมกจกรรมทกคนเสนอคาทแสดงคณลกษณะศรราชสงทชาวศรราช

ยดถอ จากคาทงหมดประมาณเกอบ 50 คา ไดนามาจดกลมตามความหมายทใกลเคยงกน แลว

เลอกคาทคดวามความหมายชดเจนในการแสดงออกถงความเปนศรราชออกมา 7 คา จาก ทไดรบ

เสยงนยมสงสดวาตรงกบลกษณะความเปนศรราชมากทสดซงคาทไดรบการคดเลอกน มความ

สมดลระหวางลกษณะของบคคล ลกษณะความสมพนธระหวางเพอนรวมงาน และลกษณะของ

องคกร และสามารถจดออกมาไดเปนคารวมวา “SIRIRAJ” เพอใหสะดวกในการจา และเปนขวญ

และกาลงใจแกผปฏบต.

จากทมา ความหมายและลกษณะของวฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

ขางตน จะเหนไดวา คณะแพทยศาสตรศรราชมประวตความเปนมาทยาวนานรปแบบระบบการ

15

บรหาร และการดาเนนชวตการอยรวมกน ความประพฤตของชาวศรราชมการสงสมจนกลายเปน

วฒนธรรมทยอมรบรวมกนทาใหองคกรสามารถดาเนนกาวหนามชอเสยงและเปนทยอมรบของ

องคกรอนในดานวชาการแพทยทงในและนอกประเทศ ผ เขยนขอสรปเสนอและวเคราะหไดวา

องคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาลม ลกษณะ รปแบบ และประเภทของวฒนธรรมท

ผสมผสานกน ไมไดมลกษณะ รปแบบ และประเภทเพยงแบบเดยวตายตวโดยเนนการปลกฝง

คานยม วฒนธรรมขององคกรการอยรวมกนอยางมความสขเพอประโยชนตอสวนรวมเปนหลก

ตามแนวทางหลกธรรมาภบาล และพระปณธาน / คาสอนในสมเดจพระบรมราชชนก อนจะนาพา

องคกรใหเจรญกาวหนา และเปนแบบอยางใหแกสถาบนองคกรอนในสงคมตอไป.

หลกนตธรรมกบวฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล

จากรฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พ.ศ.2550 (สานกบรหารงานสนบสนนงานอยการ

สงสด.www.ogad.ago.go.th/.) มาตรา 3 วรรค 2 ไดบญญตไววา การปฏบตหนาทของรฐสภา

คณะรฐมนตร ศาล รวมทงองคกรตามรฐธรรมนญและหนวยงานของรฐ ตองเปนไปตาม “หลกนต

ธรรม”

หมวด 13 จรยธรรมของผ ดารงตาแหนงทางการเมองและเจาหนาทของรฐ มาตรา 279 ได

บญญตมาตรฐานทางจรยธรรมของผ ดารงตาแหนงทางการเมอง ขาราชการ หรอเจาหนาทของรฐ

แตละประเภท การกระทาคานยมหลกของมาตรฐานจรยธรรมสาหรบผ ดารงตาแหนงทางการเมอง

และเจาหนาทของรฐ 9 ประการ ดงน

1.การยดมนในคณธรรมและจรยธรรม

2.การมจตสานกทด ซอสตย สจรต และรบผดชอบ

3.การยดถอประโยชนของประเทศชาตเหนอกวาประโยชนสวนตนและไมมผลประโยชนทบซอน

4. การยนหยดทาในสงทถกตอง เปนธรรม และถกกฎหมาย

5. การใหบรการแกประชาชนดวยความรวดเรว มอธยาศย และไมเลอกปฏบต

6. การใหขอมลขาวสารแกประชาชนอยางครบถวน ถกตอง และไมบดเบอนขอเทจจรง

7. การมงผลสมฤทธของงาน รกษามาตรฐาน มคณภาพ โปรงใส และตรวจสอบได

8. การยดมนในระบอบประชาธปไตยอนมพระมหากษตรยทรงเปนประมข

9. การยดมนในหลกจรรยาวชาชพขององคกร

16

ซงมาตรา 279 สอดคลองกบการสรางวฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล อน

เปนกรอบกาหนดการกระทาและพฤตกรรม และความสมพนธของคนในองคกรใหเปนระเบยบ

แบบแผนไปในแนวทางเดยวกนตามหลกธรรมาภบาลในการบรหารจดการองคกรเพอประโยชนใน

การสรางความสมพนธ และขวญกาลงใจในการอยรวมกนอยางสงบของคนในองคกรอนจะนาพา

องคกรใหเจรญกาวหนาและประสบความสาเรจตามเปาหมายบรรลตามวตถประสงคขององคกร

ได ซงมลกษณะสาคญทดไดจาก “ วฒนธรรมองคกร คณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล” ดงน

1.ยดมนในหลกของพนธกจและวตถประสงค สงเสรมคานยม (Values) รสกมสวนรวมหรอ

เปนสวนหนงกบองคการ มงมนพฒนาสความเปนเลศอยางยงยนมงผลสมฤทธของงาน รกษา

มาตรฐาน มคณภาพ โปรงใส และตรวจสอบได

2.แสดงใหเหนถงคณคาของธรรมาภบาล การมจตสานกทด ซอสตย สจรต และรบผดชอบตอ

สวนรวม ยดมนในหลกจรรยาวชาชพ ความรบผดชอบทกลาวมา หมายถง การเปดเผยขอมล การ

มความยตธรรม ปฏบตตอทกคนดวยความเสมอภาคและเทาเทยมกน

3.หลกความโปรงใส การยนหยดทาในสงทถกตอง เปนธรรม และถกกฎหมายหมายถง การ

ตดสนใจและการดาเนนการตาง ๆ อยบนกฎระเบยบขององคกรอยางชดเจน

4.หลกการสอสารและสมพนธทดระหวางหนวยงาน การใหขอมลขาวสารแกประชาชนผมารบ

บรการอยางครบถวน ถกตอง และไมบดเบอนขอเทจจรง

5.หลกความคมคา หมายถง การรจกใชทรพยากรใหเกดประโยชนสงสดคานงถงประสทธภาพ

และประสทธผลโดยใชความคดสรางสรรคเพอประโยชนแกสวนรวม.

6.การสรางการมสวนรวม ยดมนในระบอบประชาธปไตย การมสวนรวมเปนการเปดโอกาสให

ผ ทมสวนเกยวของเขามามบทบาทในการตดสนใจดาเนนนโยบาย มสวนรวมในการแสดงความ

คดเหน ควบคมการปฏบตงาน เพอความเจรญกาวหนา และมนคงขององคกร.

7.หลกการนตธรรมมกฎระเบยบทเขมแขง การดาเนนการอยบนกรอบของกฎหมายหรอหลก

นตธรรม โดยไมเลอกปฏบต มการใหความเสมอภาคเทาเทยม และเปนธรรมกบทกฝาย มการระบ

การลงโทษทชดเจน และมผลบงคบใชไดจะเปนสงทชวยพฒนาระบบการบรหาร เพอปองกนการ

ละเมดหรอฝาฝน การมกฎระเบยบการบรหารทมประสทธภาพจะสงเสรมการปกครองตามหลกนต

ธรรมไดด

8.หลกคณธรรม ความรก ความสามคค ความเอออาทรในหมคณะในองคกรทประกอบดวย

บคคลทมความคดเหนแตกตางกนไป การใชหลกวฒนธรรมองคกรความเปนพนองชวยทาใหการ

17

ประสานความตองการทแตกตาง และประสานรอยราว ใหเกยรต เอาใจเขามาใสใจเรา มความ

สจรตใจ เมตตา คานงถงความถกตอง ดงามและประโยชนสวนรวมขององคการเปนหลก.

สรปทายบท

จากการศกษาขอมลและหลกฐานอางองตางๆทมความเกยวของเชอมโยง และสงเสรมกน

ระหวาง “หลกนตธรรม” กบ “วฒนธรรมองคกร” นนจะเหนไดวาการบรหารหรอปกครองตาม

แนวทางหลกธรรมาภบาลไดอยางมประสทธภาพนน โดยมกรอบกาหนดการกระทาหรอการแสดง

พฤตกรรมของคนในองคกร คอ “วฒนธรรมองคกร” ซงสงผลใหการใช “หลกนตธรรม”เปน

เครองมอควบคมทางสงคมไดอยางมประสทธผลด และยงเปนการสงเสรม สนบสนนตลอดทงการ

เผยแพรและปลกฝงในเรองคานยมความถกตอง เหมาะสมดงาม ความมคณคา มประโยชนยด

ตามแนวทางหลกธรรม จรยธรรมเพอประโยชนในการควบคมทางสงคมใหเกดสงคมทปกตสข อน

เปนสงคมในอดมคตของทกๆองคกร ทงภาครฐ เอกชน ประชารฐ ทกภาคสวนในสงคมลวนม

บทบาท หนาท ความรบผดชอบ ในการรวมมอกนอนจะทาใหเกดการสรางกรอบ หรอแบบแผน

ความประพฤตทดงามของสมาชกในองคกรใหเปนจรงหรอเปนรปธรรมตอไปไดในอนาคต.

18

เอกสารอางอง

วถพเดย สารานกรมเสร. สบคนเมอวนท 25 กมภาพนธ 2557. เขาถงไดจาก

http://th.wikipedia.orgแสวง บญเฉลมวภาส.ประวตศาสตรกฎหมายไทย .พมพครงท 7,

กรงเทพฯ:วญ�ชน.2551.หนา 23.

จนทจรา เอยมมยรา.หลกนตธรรมกบกระบวนการยตธรรมในสงคมไทย. 2553.สบคนเมอวนท 26

กมภาพนธ 2557. เขาถงไดจาก http://www.enlightened – jurists.com

ธานนทร กรยวเชยร.“หลกนตธรรม”.พมพครงท 2. กรงเทพฯ.2552.โรงพมพ บรษท ธนาเพรส

จากด.สบคนเมอวนท 25 กมภาพนธ 2557.เขาถงไดจาก

http://www.qsds.go.th./EthicsWeb/cd_ebook3/e-book/e-book9/index.htm/

ศ.ดร. กาชย จงจกรพนธ. หลกนตรฐ…หลกนตธรรม.สบคนเมอวนท 26 กมภาพนธ 2557. เขาถง

ไดจาก https://m.facebook.com/

สานกบรหารงานสนบสนนงานอยการสงสด.รฐธรรมนญแหงราชอาณาจกรไทย พทธศกราช 2550.

สบคนเมอวนท 26 กมภาพนธ 2557. เขาถงไดจาก www.ogad.ago.go.th/.

ระเบยบสานกนายกรฐมนตร.วธการบรหารกจการบานเมองทด 2542. หลกธรรมาภบาล.สบคน

เมอวนท 26 กมภาพนธ 2557. เขาถงไดจาก http : //www.

chumphon.doae.go.th/good vernance.

วฒนธรรมองคกรคณะแพทยศาสตรศรราชพยาบาล. สบคนเมอวนท 25 กมภาพนธ 2557. เขาถง

ไดจาก http://www.si.mahidol.ac.th/culture/history.

สานกพฒนาระบบบรหาร สานกงานปลดกระทรวงเกษตรและสหกรณ 2555.การวเคราะห

วฒนธรรมองคการ. สบคนเมอวนท 27 กมภาพนธ 2557. เขาถงไดจาก

http://km.opsmoac.go.th/

มหาวทยาลยสโขทยธรรมาธราช สาขาวชาวทยาการจดการ. พฤตกรรมมนษยในองคการ.

นนทบร : มหาวทยาลย. 2539

ราชบณฑตยสถาน. พจนานกรมฉบบราชบณฑตยสถาน พ.ศ. 2542. กรงเทพมหานคร : นาน

มบคส.2546.

องคสหประชาชาต และดร.กตตพงษ กตยารกษ .หลกนตธรรม.สบคนเมอวนท 25 กมภาพนธ

2557.เขาถงไดจาก www.oja.go.th/.

สานกเลขาธการคณะรฐมนตร.ธรรมาภบาล สลค. สบคนเมอวนท 27 กมภาพนธ 2557. เขาถงได

จาก http:// www.socgg.soc.go.th/History1.