inadosak mandla - visakhapatnam steel plant 07-2008 .pdf · inadosak mandla...

inadoSak maNDlainadoSak maNDlainadoSak maNDlainadoSak maNDlainadoSak maNDla

pIpIpIpIpI. kokokokoko. ibaSnaao[-ibaSnaao[-ibaSnaao[-ibaSnaao[-ibaSnaao[-AQyaxa–sah–p`baMQa–inadoSak

pIº koº imaEaapIº koº imaEaapIº koº imaEaapIº koº imaEaapIº koº imaEaainadoSak ³p`caalana´ evaM p`BaarI piryaaojanaaeM

vaa[-vaa[-vaa[-vaa[-vaa[-. manaaohr manaaohr manaaohr manaaohr manaaohrinadoSak ³kaima-k´

saIsaIsaIsaIsaI. jaI jaI jaI jaI jaI. paiTla paiTla paiTla paiTla paiTlainadoSak ³vaaiNajya´

koº esaº SaMkrkoº esaº SaMkrkoº esaº SaMkrkoº esaº SaMkrkoº esaº SaMkrinadoSak ³iva<a´

baIbaIbaIbaIbaI. esa esa esa esa esa. maInaa maInaa maInaa maInaa maInaaAºsaº evaM ivaº saº [spat maM~alaya AaOr inadoSak

jaIjaIjaIjaIjaI. [ilayaasa [ilayaasa [ilayaasa [ilayaasa [ilayaasasaMºsaº [spat maM~alaya AaOr inadoSak

AarAarAarAarAar. esa esa esa esa esa. esa esa esa esa esa. ela ela ela ela ela. ena ena ena ena ena. BaaskÉDu BaaskÉDu BaaskÉDu BaaskÉDu BaaskÉDuinadoSak

Da^Da^Da^Da^Da^. vaI vaI vaI vaI vaI. ko ko ko ko ko. Ballaa Ballaa Ballaa Ballaa BallaainadoSak

Da^Da^Da^Da^Da^. jagatpala jagatpala jagatpala jagatpala jagatpalainadoSak

pIpIpIpIpI. maaohna rava maaohna rava maaohna rava maaohna rava maaohna ravakMpnaI saicava

³ 27 Agast 2008 kao Aayaaoijat 26vaIM vaaiYa-k saamaanya baOzk tk´

2

raYT/Iya [spat inagama ilaimaToD

inadoSak maNDlainadoSak maNDlainadoSak maNDlainadoSak maNDlainadoSak maNDlaAQyaxa–sah–pbaMQa–inadoSak pI. ko. ibaSnaao[- ³idº 1.5.2007 sao AaOr

idº 28/10/2007 tk inadoSak ³iva<a´ka Aitir@t kaya- – Baar saMBaalato hue

inadoSak ³pcaalana´ evaM pBaarI piryaaojanaaeM pI. ko. imaEaaevaM idº 19/6/2008 sao inadoSak ³piryaaojanaaeMka Aitir@t kaya- – Baar saMBaalato hue

inadoSak ³kaima-k´ vaa[-. manaaohrinadoSak ³vaaiNajya´ saI. jaI. paiTlainadoSak ³iva<a´ koº esaº SaMkr ³idº 29/10/2007 saoinadoSak e. ko. rqa ³idº 16/11/2007 tk´

baI. esa. maInaa³idº 20/12/2007 saojaI. [ilayaasaAar. esa. esa. ela. ena. BaaskÉDuDa. vaI. ko. Ballaajao. esa. maaqaur ³idº 8/2/2008 tk´Da. jagatpala

kMpnaI saicava pI. maaohna ravapMjaIkRt kayaa-laya pSaasainak Bavana,

ivaSaaKap<anama [spat saMyaM~,ivaSaaKap<anama–530 031. AanQa pdoSavaobasaa[T : www.vizagsteel.com

baO MkbaO MkbaO MkbaO MkbaO MkBaartIya sToT baOMkbaD,aOda baOMkkonara baOMksToT baOMk Aaf hOdrabaad[laahabaad baOMkyaUkao baOMkeca esa baI saI baOMkAa[- DI baI Aa[- baOMkAaMQaa baOMk[MiDyana AaovarsaIja baOMk[MiDyana baOMkAa[- saI Aa[- saI Aa[- baOMk

laoKa prIxaklaoKa prIxaklaoKa prIxaklaoKa prIxaklaoKa prIxakmaoja,sa- rava eND kumaarsanadI laoKakarivaSaaKap<anama

ivaYaya–vastuivaYaya–vastuivaYaya–vastuivaYaya–vastuivaYaya–vastuAQyaxa kI Aaor sao 3inadoSakaoM ka pitvaodna 5pbaMQana ka ivacaar – ivamaSa- vaYa- 2007–08 14 kI ivaSlaoYaNa irpaoT-iva<aIya pirNaamaaoM kI JaaMkI 28laoKa prIixat laoKa 29nakd pvaah ivavarNa 53laoKa prIixakaoM kI irpaoT- 55inayaM~k va maha laoKa prIxak kI iTPpNaI 62inagaimat AiBaSaasana pitvaodna 64inagaimat AiBaSaasana pr idSaa – inado-SaaoM ko Anaupalana ka pmaaNa–p~ 72saicavaIya Anaupalana irpaoT- 73ivajana, imaSana tqaa ]_oSya 80

3

26 vaIM vaaiYa-k pitvaodna 2007–08

AQyaxa kI Aaor saoAQyaxa kI Aaor saoAQyaxa kI Aaor saoAQyaxa kI Aaor saoAQyaxa kI Aaor sao

ip `ya AMSaQaarka o M Êip `ya AMSaQaarka o M Êip `ya AMSaQaarka o M Êip `ya AMSaQaarka o M Êip `ya AMSaQaarka o M Ê

AaOr baaoD- ko maoro sahyaaoigayaaoMÊ maOM kMpnaI kI 26vaIM vaaiYa-k Aama baOzk maoM Aap saBaI ka haid-k svaagat krta hUÐ. Aapkao yaad haogaaik AarºAa[-ºenaºelaº ko AQyaxa sah p`baMQa inadoSak ka pdBaar ga`hNa krnao ko baad phlaI Aama baOzk ko Apnao p`qama BaaYaNa maoM maMOnaokha qaa ik AarºAa[-ºenaºelaº ko kma-caairyaaoM kI majabaUt vacanabawtaÊ dxataÊ kuSaaga`ta ko saaqa punasa-map-Na AaOr nayao p`yaasaaoM sao kMpnaIko iva<aIya inaYpadna maMo baZao<arI haogaIÊ Aaiqa-k baZ,ao<arI haogaI tqaa kMpnaI ApnaI ivastar yaaojanaa ko $p maoM ]%padna xamata maoM vaRiw kIrah kao p`Sast krogaI. maOM ivanama`ta AaOr gava- ko saaqa batanaa caahta hUÐÊ ik AapkI kMpnaI nao vaYa- 2007–08 maoM iva<aIya $p sao AcCainaYpadna ikyaa hOÊ [sa vaYa- kMpnaI nao ipClao vaYa- kI tulanaa maoM 43 pìtSat kI vaRiw dja- krto hueÊ kr inapTaro ko pScaat 1943 kraoD,$pyao ka inavala laaBa Aija-t ikyaa hO.

inadoSakaoM kI irpaoT- AaOr vaYa- 2007–08 ko Kato ka laoKa ivavarNa tqaa Saoyar QaarkaoM ko ilae saUcanaa p~ phlao hI baaMTo jaa cauko hOMÊAapkI Anaumait sao maOM ]nhoM pZ,a huAa maanata hUÐ.

AapkI kMpnaI ko ilae iva<a vaYa- 2007–08 saMtaoYajanak rha hO. kMpnaI nao ApnaI isqait kao Aagao AaOr majabaUt krto hue$pyao 10Ê433 kraoD, kI ibaËI krkoÊ Aba tk ka sava-EaoYz ibaËI irkaD- banaayaa hO. ivastar ka kama AiQaktma 2010–2011 tkpUra hao jaayaogaa tqaa [sa iva<a vaYa- ko AMt tk $pyao 8939 kraoD, ko AadoSa ide jaa cauko hOM. ApnaI ivastar yaaojanaa kao calaanao ko ilaekMpnaI ko pasa pyaa-Pt Aaiqa-k saMsaaQana hMO. [sa iva<a vaYa- ko daOrana kccao maala kI AapUit- evaM ]pskr ]plabQata kI ABaUtpUva-caunaaOityaaoM ko baIca kMpnaI nao saMtaoYajanak ]%padna ikyaa hO. kMpnaI nao Aba tk ka savaa-iQak 18Ê94Ê098 Tna maUlya saMvaiQa-t [spat ka]%padna ikyaaÊ ³ipClao vaYa- kI tulanaa maoM yah 74 pìtSat ivakasa dr hO ijasakI vajah sao kMpnaI nao ]cca ibaËI dr haisala kI hO. baD,ohI kizna maohnat sao kMpnaI nao Apnao ipClao vaYa- ko maUlya saMvaiQa-t [spat kI ibaËI ko saaqa–saaqa saamaanya [spat kI ibaËI maMo BaI inavalasauQaar Aqavaa baZ,ao<arI krnao kI kaoiSaSa kI hO. kMpnaI nao Apnao gaàmaINa ivatrNa tM~ kao AaOr ivastRt krnao tqaa pUro doSa maoM nayao gaàhkaoMtk phÐucanao kI gait kao barkrar rKaa hO.

AaOVaoigak pirpòxyaAaOVaoigak pirpòxyaAaOVaoigak pirpòxyaAaOVaoigak pirpòxyaAaOVaoigak pirpòxya

1º va OiSvak pirdRSya1º va OiSvak pirdRSya1º va OiSvak pirdRSya1º va OiSvak pirdRSya1º va OiSvak pirdRSya

AMtra-YT/Iya laaOh evaM [spat saMsqaana³Aa[- Aa[- esa Aa[- kI ek irpaoT- ko mautaibak vaYa- 2007 maoM kccao [spat ka ]%padna 1Ê343º5imailayana maoiT/k Tna tk phuÐca gayaa hOÊ jaao ipClao vaYa- 2006 ko maukabalao maoM 7º5 pìtSat AiQak hO. [ithasa maoM yah AiQaktma kccao[spat ko ]%padna kI maa~a hO tqaa yah lagaatar paÐcavaaM vaYa- hO jaba AMtra-YT/Iya [spat ]%padna maoM 7 pìtSat sao AiQak vaRiw dja- kIga[- hO. vaYa- 2007 maoM caIna ko [spat ]%padna kI maa~a 489 imailayana Tna hao ga[- hO jaao vaYa- 2006 kI tulanaa maoM 15º7 pitSat AiQakhO. halaaMik eosaa payaa gayaa hO ik ]sako ivakasa dr maoM kmaI AayaI hOÊ 2006 maoM yah 18º8 pìtSatÊ 2005 maoM 26º8 pìtSat tqaa2004 maoM 26º1 pìtSat dja- kI ga[- qaI. ifr BaI duinayaa maoM [spat ]%padna ko maamalao maoM caIna Aba BaI Aga`NaI hO. yaid caIna kao CaoD,doM tao pUro ivaSva ka [spat ]%padna dr maa~ 3º3 pìtSat hI rha. [sa saMbaMQa maoM iba`k doSaaoM nao ³baàjaIlaÊ $saÊ Baart AaOr caIna´ BaI ]ccaivakasa dr haisala ikyaaÊ ijasamaoM Baart AaOr baàjaIla nao ËmaSaÁ 7º3 pìtSat tqaa 9º3 pìtSat ka ivakasa dr dja- ikyaa. vaYa- 2007maoM Baart nao 53 imailayana Tna ko [spat ka ]%padna krto hue ivaSva maoM paÐcavaa sqaana pàPt ikyaa.

yaunaa[ToD ikMgaDma kI ek saMsqaa ‘maOnaojamaoMT [MjaIinayairMga eND pàoD@Sana saiva-saoja ³ema [- pI esa´ [MTrnaoSanala ilaimaToD kI BaivaYyavaaNaIko mautaibak vaYa- 2008 maoM kccao [spat ka ]%padna 1420 imailayana Tna haogaaÊ Aagao ]sanao AaSaa vya@t kI hO ik vaYa- 2011 tk yah1600 imailayana Tna tk hao jaayaogaa.

2º BaartIya pirdRSya2º BaartIya pirdRSya2º BaartIya pirdRSya2º BaartIya pirdRSya2º BaartIya pirdRSya

saI esa Aao eND ema Aao esa pI Aa[- nao Apnao punarIxat vaaiYa-k Aaya Anaumaana evaM sakla GarolaU ]%pad ko ~Omaaisak Anaumaana pr idnaaMk30–05–2008 kao jaarI kI gayaI ApnaI irpaoT- maoM khI hO ik vaYa- 2007–08 maoM BaartIya Aqa-vyavasqaa 9 pìtSat rhI hO tqaa yah

4


lagaatar tIsara vaYa- hO jaba yah 9 pìtSat AaOr ]sasao AiQak ko dr sao baZ,a hO. vaYa- 2005–06 maoM Aqa-vyavasqaa kI baZ,t dr 9º3pìtSat rhI t%pScaat vaYa- 2006–07 maoM yah 9º6 pìtSat rhI. kRiYa xao~ nao vaYa- 2007–08 maoM 4º5 pìtSat ka ]cca ivakasa drhaisala ikyaa jaao ipClao vaYa- 3º8 pìtSat qaI ifr BaI inamaa-Na xao~ maoM kuC igaravaT dja- kI ga[-. vaYa- 2007–08 maoM inamaa-Na xao~ kIivakasa dr ipClao vaYa- ko 12 pìtSat sao GaTkr 8º8 pìtSat pr Aa ga[-. Kana evaM Kuda[- ko xao~ maoM BaI maamaUlaI igaravaT dja- kIga[-Ê jaao vaYa- 2006–07 maoM 5º7 pìtSat qaI vah Aba caalaU iva<avaYa- maoM 4º7 pìtSat hao ga[- hO. ivainamaa-Na ko xao~ maoM BaI igaravaT doKIga[- hO jaao vaYa- 2006–07 maoM 12 pìtSat sao igarkr Aba yah caalaU iva<aIya vaYa- 2007–08 maoM 9º8 pìtSat rh ga[- hO. saMyau@t saMyaM~saimait kI gaNanaa ko mautaibak Baart maoM [spat kI p`%yaxa Kpt 10‰ baZ,kr vaYa- 2006–07 maoM 47 imaºTna sao baZ,kr vaYa- 2007–08maoM 52 imaº Tna tk hao ga[- hO. ]%padna maoM baZ,ao<arI Kpt ko Anausaar nahIM hu[-Ê yah maa~ 6 pìtSat hI rhI ijasako pirNaamasva$p navaMbar2007 sao Baart inavala Aayaatk doSa bana gayaa hO. lagaBaga 2 imailayana Tna inavala Aayaat ko saaqa [sa vaYa- ka AMt huAa hO.

Aar Aa[- ena ela ko ivakasa kI kaya-naIitAar Aa[- ena ela ko ivakasa kI kaya-naIitAar Aa[- ena ela ko ivakasa kI kaya-naIitAar Aa[- ena ela ko ivakasa kI kaya-naIitAar Aa[- ena ela ko ivakasa kI kaya-naIit

3º6 imailayana Tna xamata sao 6º3 imailayana Tna tk kI xamata kI ivastar piryaaojanaa ka kaya- p`gait pr hO tqaa p`mauK kayaaMo- jaOsao ikmarmmatÊ maaOjaUda blaasT fnao-sa ko navaInaIkrNa evaM AaQauinakIkrNa sao saMbaMiQatÊ sTIla maolT Saa^pÊ isaMTr PlaaMTÊ AaOr imalsa ko ilae Abasao laokr 2011 tk kI yaaojanaaeÐ banaa laI ga[- hOM. xamata maoM vaRiw ko [na p`yaasaaoM sao kMpnaI kao baasa- evaM sT/@carlsa ko baajaar maoM [sakovaca-sva kao AaOr dRZ,ta p`dana krnao maoM sahayata imalaogaI tqaa doSa kao maaMga evaM AapUit- ko AMtr kao kma krnao maoM madd imalaogaI.

AarºAa[-ºenaºelaº saMyau@t ]Vma kI Baavanaa sao inarMtr kccao maala kI ]plabQata kI saurxaa ko ilae tqaa saaqa hI ivaSaoYa ja$rtaoM koilae ivadoSa maoM kaoyalaa Kdana sqaaipt krnao ko ilae BaI evaM jaOsaa ik sauJaava hO ik laaOh Ayask jaOsao kccaa maala rKnao vaalaI kMpinayaaoMko saaqa ivalaya ko ilae BaI p`yaasart hO.

hmaaro laaogaÊ ‘vaI esa pI klaoi@Tva’ hmaarI saflata kI kuMjaI hOM tqaa kMpnaI nao maanava saMsaaQana ivakasa ko ilae bahu kaOSala pìSaxaNa evaMsatt AQyayana jaOsao ]pyau@t p`yaasaaoM kao ivakisat ikyaa hO. k[- sammaana evaM yaaogyata p`maaNa p~ kMpnaI nao haisala ikyaa hO tqaa dUsarIbaar kMpnaI kao sava-EaoYz ekIkRt [spat saMyaM~ ka p`QaanamaM~I T/afI p`dana ikyaa jaanaa [sako ]%kRYT [spat ]%padna maoM pìtbawta kaek p`maaNa hO.

kMpnaI nao vaYa- 2002–03 sao laokr Aba tk lagaatar CzI baar laaBa Aija-t ikyaa hOÊ [sa daOrana kMpnaI nao saamaudaiyak klyaaNayaaojanaaAaoM kao koMid`t krto AaOr ja$rtmaMdaoM kao sahayata phuÐcaato hueÊ ek ijammaodar inagaimat naagairk kI BaUimaka BaI inaBaanaa jaarI rKahO. kMpnaI naoÊ ek ivastRt inagaimat saamaaijak daiya%va naIit banaa[-Ê k[- yaaojanaaAaoM kao laagaU ikyaa tqaa ipClao vaYa- kI tulanaa maoM dsagaunaa AiQak baZ,ao<arI krto hue 13º72 kraoD, $pyao Kca- ike.

maOMÊ Aar Aa[- ena ela ko p`%yaok sadsya kI Aaor saoÊ saBaI AMSaQaarkaoM ko sahyaaoga kao svaIkar krta hUÐ tqaa BaivaYya maoM BaI [sakI AaSaakrta hUÐ.

[sa maaOko pr maOM saBaI SaoyarQaairyaaoMMÊ [spat maM~alayaÊ Baart sarkarÊ AaMQa` p`doSa sarkar tqaa ivaiBanna Anya ivaBaagaaoM tqaa saMsqaaAaoM kaoQanyavaad dota hUÐ.

Apnao ivaiBanna kaya-klaapaoM maoM saMtaoYajanak pirNaama pàPt krnaovaalao kma-caairyaaoM kI ]%kRYT pìtbawta evaM saamaUihk p`yaasa kao BaIkMpnaI svaIkar krtI hO.

mauJao ivaSvaasa hO ik pìtbawtaÊ dxataÊ kuSaaga`ta evaM ipClao 26 vaYaao- sao banaa ivaSvaasa punasa-map-Na ko saaqa inarMtr jaarI rhogaI tqaakMpnaI kao ]cca str pr phuÐcaanao AaOr vaYa- 2020 tk 16 imailayana Tna xamata tk [sako ivakasa kI rah kao p`Sast krnao ko inat nayaop`yaasa ikyao jaato rhoMgao.

Qanyavaad²

³pI ko ibaSnaao[-idnaaMkÁ 27–08–2008 AQyaxa sah p`baMQa inadoSak

5


inadoSak maMDla ka pitvaodnainadoSak maMDla ka pitvaodnainadoSak maMDla ka pitvaodnainadoSak maMDla ka pitvaodnainadoSak maMDla ka pitvaodna

kMpnaI nao Apnao rajasva maoM 14 pìtSat ka ivakasa dr dja-krto hue phlaI baar Éº10Ê000 kraoD, kI mah%vapUNa-saImaa kao par ikyaa tqaa vaYa- 2006–07 kI tulanaa maoM 42pìtSat AiQakÊ Éº1942º74 kraoD, ka inavala laaBaAija-t ikyaa.

ip`ya sadsyagaNaÊ

31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- ko ilae kMpnaI ko26 vaIM vaaiYa-k pìtvaodna ko saaqa–saaqa Kato ka laoKaprIixat ivavarNaÊ laoKa prIxakaoM ka pìtvaodna evaM BaartIyamahalaoKa prIxak evaM inayaM~k ko punama-UlyaaMkna pìtvaodnakao saBaI inadoSakaoM kI Aaor sao poSa krto hue mauJao baD,Ip`sannata hao rhI hO.

vyaapar inaYpadnaÁ

iva<aIya vaYa- 2007–08 maoM AnaukUla Aaiqa-k pirisqaityaaoMevaM duinayaa Bar maoM [spat kI BaarI maaMga nao kMpnaI koinaYpadna maoM sarahnaIya BaUimaka inaBaa[- hO. hmaarI kMpnaIko ilae yah samaya kccao maala kI AinaiScatta evaM ]nakIbaZ,tI kImataoM ko karNa A%yaMt mah%vapUNa- rha. ifr BaI]icat evaM samaya sao ikyao gayao naIitgat hstxaopaoM ko karNakMpnaI nao [sa iva<aIya vaYa- ko daOrana irkaD- laaBa kmaayaahO.

p`mauK iva<aIya madp`mauK iva<aIya madp`mauK iva<aIya madp`mauK iva<aIya madp`mauK iva<aIya mad ³Épyao kraoD,´³Épyao kraoD,´³Épyao kraoD,´³Épyao kraoD,´³Épyao kraoD,´2007–082007–082007–082007–082007–08 2006–072006–072006–072006–072006–07

sakla Tnaao-var 10433 9151kula Aaya 9993 8594kula vyaya 6478 5961sakla maaija-na 3515 2633byaaja p`Baar 32 49nakd laaBa 3483 2584maUlyahàsa 488 362kr pUva- laaBa 2995 2222kraQaana ko ilae pàvaQaana 1052 859inavala laaBa 1943 1363saMicat laaBa 3653 1710

sakla maaija -nasakla maaija -nasakla maaija -nasakla maaija -nasakla maaija -na³³³³³ É hjaar kraoD,aoM maoM´hjaar kraoD,aoM maoM´hjaar kraoD,aoM maoM´hjaar kraoD,aoM maoM´hjaar kraoD,aoM maoM´

kMpnaI maoM byaajaÊ baOMk p`Baar AaOr baImaa kma krnao ko ilaeiva<aIya ]payaaoM pr inarMtr Qyaana idyaa gayaa ijasasao AiQaSaoYaAaya maoM sauQaar huAa.

AiQamaana Sa oyar pU MjaI ka SaIGa ` inapTaraAiQamaana Sa oyar pU MjaI ka SaIGa ` inapTaraAiQamaana Sa oyar pU MjaI ka SaIGa ` inapTaraAiQamaana Sa oyar pU MjaI ka SaIGa ` inapTaraAiQamaana Sa oyar pU MjaI ka SaIGa ` inapTara

kMpnaI nao AiQamaana Saoyar pUÐjaI CuD,anao ko ilae rKo hueAja-na kao saMrixat krnao hotu vaYa- 2007¹08 ko daOrana kao[-laaBaaMSa GaaoiYat nahIM ikyaa. yah p`staivat ikyaa gayaaik caalaU vaYa- ko laaBaaoM maoM sao Éº1892º47 kraoD, kI'AiQamaana Saoyar pUÐjaI' CaoD, dI jaae. vaYa- 2005¹06 va2006¹07 ko laaBaaoM maoM sao Éº1045 kraoD, kI 'AiQamaanaSaoyar pUÐjaI' ko maaocana ko saMbaMQa maoM kMpnaI ka AnauraoQa phlaohI Baart sarkar ko ivacaaraQaIna hO. Baart sarkar kaAnaumaaodna pàPt haonao pr kMpnaI Éº2937º47 kraoD, kIsamast 'AiQamaana Saoyar pUÐjaI' CaoD, sakogaI. jaarI kI ga[-Satao-M ko AnausaarÊ [na 'AiQamaana SaoyaraoM' ka maaocana vaYa-2011¹12 maoM SauÉ haokr 2015¹16 tk Ktma hao jaanaacaaihe. [sa p`kar baZ,o hue iva%tIya inaYpadna sao 'AiQamaanaSaoyar pUÐjaI' ka maaocana caar saala kI AvaiQa ko ilae AagaobaZ,anao ko baaro maoM kMpnaI nao p`stava rKa.

p`caalana kI kaya - naIitp`caalana kI kaya - naIitp`caalana kI kaya - naIitp`caalana kI kaya - naIitp`caalana kI kaya - naIit

AiQak maa~a maoM ]%padna krnao ko bajaaya maUlya vaiw-t[spat ko AiQaktma ]%padna ko ilae ek ivacaarpUNa-kaya-naIit banaa[- ga[- hO. [sa naIit sao na isaf- kccao maalakI laagat maoM kmaI laanao maoM madd imalaI bailk ]cca AMSadanaevaM laaBap`dta haisala krnao maoM BaI sahayata pàPt hu[-.

iva<a Iy a i n aYpadnaiv a<a Iy a i n aYpadnaiv a<a Iy a i n aYpadnaiv a<a Iy a i n aYpadnaiv a<a Iy a i n aYpadna³³³³³É hjaar kraoD,ao M mao M´hjaar kraoD,ao M mao M´hjaar kraoD,ao M mao M´hjaar kraoD,ao M mao M´hjaar kraoD,ao M mao M´

inavala laaBa Tnaao -var

6


maUlya vaiw-t [spat ko ]%padna ko ilae Aitir@t &anaevaM pìk`yaa AvaiQa kI AavaSyakta haotI hOÊ ijasakIvajah sao ipClao vaYa- kI tulanaa maoM ]%padna kI maa~a maoM kmaIAa[- hOÊ halaaMik kMpnaI ko AiQaktr ivaBaagaaoM nao lagaatarsaatvaIM vaYa- ApnaI xamata sao AiQak ]%padna ikyaa tqaatOyaar [spat ko ilae samaJaaOta &apna laxya kao Sat–pìtSat sao AiQak pUra ikyaa.

maUlyaao M mao M kmaI laanao ko ilae ]payamaUlyaao M mao M kmaI laanao ko ilae ]payamaUlyaao M mao M kmaI laanao ko ilae ]payamaUlyaao M mao M kmaI laanao ko ilae ]payamaUlyaao M mao M kmaI laanao ko ilae ]paya

maUlyaaoM maoM kmaI laanao ko ilae kMpnaI Wara Anaok ]paya ikyaogayao hOMÊ jaOsao

3 caUnaa p%qar ko p`yaaoga kao kma krnao ko ilae isaMTrPlaaMTÊ blaasT fnao-sa evaM sTIla maolT Saa^p maoM ela DIslaOga ka ]pyaaoga.

3 AnaurxaNa kaya-klaapaoM sao pàPt sËOp ka sTIla maolTSaa^p maoM punaÁ p`yaaoga.

3 isaMTr PlaaMT maoM iSaYT laaOh Ayask kI jagah Qaatu[-kcaro kao ]pyaaoga maoM laanaa.

3 laODla evaM TMiDSa laa[f maoM sauQaar.

3 jalaÊ ibajalaI Aaid ka saMrxaNa.

kccao maala kI AapUit- ma o M baaQaakccao maala kI AapUit- ma o M baaQaakccao maala kI AapUit- ma o M baaQaakccao maala kI AapUit- ma o M baaQaakccao maala kI AapUit- ma o M baaQaa

Anaok id@ktaoM jaOsao Aa^sT/oilayaa[- kaokna kaoyalaa AapUit-k<aa-AaoM ko manamaanaopna tqaa baOlaaDIlaa Kdana maoM Knana evaMpòYaNa kaya-klaap maoM AlagaavavaaidyaaoM Wara rolavao laa[na]D,akr baaQaa phuÐcaanaoÊ jaOsaI gaitivaiQayaaoM ko baavajaUdÊsamaya sao kccao maala kI ]plabQata kao inaiScat ikyaagayaa. [na baaQaaAaoM ko baavajaUd hmaaro saamagaÌ p`baMQana kosaamaqya- kao inamnailaiKt ]%padkta sauQaaraoM ko maaQyama saodoKa jaa sakta hO.

3 spoyasa- evaM kMjyaUmaobaulsa kI [nvaoMTrI maoM kmaIÊ jaaoipClao vaYa- 2006–07 maoM $pyao 340º10 kraoD, saoGaTkr vaYa- 2007–08 maoM $pyao 322º22 kraoD,rh gayaI – 5º26 pìtSat kI kmaI Aa[-.

3 'saonavaoT' davaaoMÊ caaT-D ejaoMsaI AaOr cauMgaI ejaoMsaI kaoinaiScat krnao ko karNa [sa mad sao AamadnaI vaYa-2006–07 maoM $pyao 117º93 kraoD, sao baZ,kr vaYa-2007–08 maoM $pyao 121º46 kraoD, hao gayaI.

kccao maala kI AapUit- ko va@t ]%pnna AinaiScatta koËma maoM kMpnaI nao ]D,IsaaÊ AaMQa` p`doSa AaOr C<aIsagaZ, rajyamaoM p+o pr Kdana pàPt krnao ko ilae Aavaodna ikyaa qaaÊijanamaoM sao dao Aavaodna ]D,Isaa sarkar ko pasa ivacaaraQaInahOMÊ jabaik C<aIsagaZ, vaalao Aavaodna inarst kr idyao gayaohO.

inajaI Kanaao M ka ]%padna inaYpadnainajaI Kanaao M ka ]%padna inaYpadnainajaI Kanaao M ka ]%padna inaYpadnainajaI Kanaao M ka ]%padna inaYpadnainajaI Kanaao M ka ]%padna inaYpadnaK a n aK a n aK a n aK a n aK a n a 2 0 0 7 ¹ 0 82 0 0 7 ¹ 0 82 0 0 7 ¹ 0 82 0 0 7 ¹ 0 82 0 0 7 ¹ 0 8 2 0 0 6 ¹ 0 72 0 0 6 ¹ 0 72 0 0 6 ¹ 0 72 0 0 6 ¹ 0 72 0 0 6 ¹ 0 7

m a a Q a ar m a Da o l a a o m a a[T Kan am a a Q a a r m a Da o l a a o m a a[T Kan am a a Q a a r m a Da o l a a o m a a[T Kan am a a Q a a r m a Da o l a a o m a a[T Kan am a a Q a a r m a Da o l a a o m a a[T Kan a 6 6 4 7 4 76 6 4 7 4 76 6 4 7 4 76 6 4 7 4 76 6 4 7 4 7 6 5 7 0 2 06 5 7 0 2 06 5 7 0 2 06 5 7 0 2 06 5 7 0 2 0

jag g a y y ap oT a c a U n a a p %q ar Kan aj a g g a y y ap oT a c a U n a a p %q ar Kan aj a g g a y y ap oT a c a U n a a p %q ar Kan aj a g g a y y ap oT a c a U n a a p %q ar Kan aj a g g a y y ap oT a c a U n a a p %q ar Kan a 4 4 2 9 7 44 4 2 9 7 44 4 2 9 7 44 4 2 9 7 44 4 2 9 7 4 4 5 7 6 2 04 5 7 6 2 04 5 7 6 2 04 5 7 6 2 04 5 7 6 2 0

g aB a - m a Ka n ag a B a - m a Ka n ag a B a - m a Ka n ag a B a - m a Ka n ag a B a - m a Ka n a 1 1 4 3 21 1 4 3 21 1 4 3 21 1 4 3 21 1 4 3 2 1 3 0 7 81 3 0 7 81 3 0 7 81 3 0 7 81 3 0 7 8

sa ar op ill a b a a l a U Ka n as a ar op ill a b a a l a U Ka n as a ar op ill a b a a l a U Ka n as a ar op ill a b a a l a U Ka n as a ar op ill a b a a l a U Ka n a 1 0 8 2 01 0 8 2 01 0 8 2 01 0 8 2 01 0 8 2 0 1 1 9 3 01 1 9 3 01 1 9 3 01 1 9 3 01 1 9 3 0

inajaI Kanaa o M ka ]%padna ma u#ya $p sa o sa Mya M~ koAavaSyaktanausaar haota hO. [sako Aitir@t BaarI vaYaa- kokarNa saaropilla baalaU Kana maoM baaZ, Aa ga[- tqaa gaBaa-maKana sao maOMganaIja kI AapUit- maoM $kavaToM AayaIM. jaggayapoTacaUnaa p%qar Kana maoM puranao bana gae ]pskraoM kao badla krevaM ]nako sqaana pr nayaI maSaInaaoM kao sqaaipt krko p`caalanakI isqarta kao sauinaiScat ikyaa jaa rha hO.

ma Ulya vaiw-t [spat kI ]lla oKnaIya ibaËIma Ulya vaiw-t [spat kI ]lla oKnaIya ibaËIma Ulya vaiw-t [spat kI ]lla oKnaIya ibaËIma Ulya vaiw-t [spat kI ]lla oKnaIya ibaËIma Ulya vaiw-t [spat kI ]lla oKnaIya ibaËI

kMpnaI ko AiQaktma maUlya vaiw-t [spat ]%padna kI naIitAiQak laaBadayaI isaw hu[-Ê jaOsaa ik [sa maUlya vaiw-t

maRdu [spat maUlya vaiw-t

tPt Qaatu d`va [spat ibakI yaaogya [spat

7


[spat kI ibaËI maMo 64 pìtSat kI ]Cala sao pirlaixathaota hO. [spat baajaar mao Aayao ]Cala naoÊ kMpnaI kaot%prta sao maQyaavaiQa maoMÊ Apnao kula ibaËI laxya kao sauQaarkr]sao baZanaoo ko ilae pào%saaiht ikyaa. hmaara ivapNana dla[sa caunaaOtI ko ilae tOyaar qaaÊ AaOr [sasao kMpnaI nao nayaolaxya ko 109 pìtSat str kao haisala ikyaa. piryaaojanaaibaËI maoM 30 pìtSat kI vaRiw BaI [sa ibaËI laxya kao parkrnao maoM mau#ya sahyaaogaI rha.

sa ogma o MT vaar piryaa ojanaa ibaËIsa ogma o MT vaar piryaa ojanaa ibaËIsa ogma o MT vaar piryaa ojanaa ibaËIsa ogma o MT vaar piryaa ojanaa ibaËIsa ogma o MT vaar piryaa ojanaa ibaËI³'000 TnaaoM maoM

BaaOgaaoilak saogmaoMT 2007¹08 2006¹07pUva- 64 50

]<ar 144 104

piScama 134 106

dixaNa 183 155

AaMQa` p`doSa 153 127

AaMtirk Kpt 43 13

kula yaaoga 721 555

duinayaa ko [spat baajaar maoM AayaI ]Cala nao kMpnaI koinayaa-t maoM 31 pìtSat kI baZ,ao<arI kao sauinaiScat ikyaa.doSaIya AavaSyaktaAaoM kao pUra krnao ko ilae yaVip Baartsarkar kI naIit ko Anau$p laaOh evaM [spat ka inayaa-tGarolaU AavaSyaktaAaoM kao pàqaimakta doto hue pìtbaMiQatqaaÊ ifr BaI naopalaÊ EaIlaMkaÊ qaa[-laOMDÊ [MDaonaoiSayaaÊ jaapanatqaa malaoiSayaa jaOsao doSaaoM kao inayaa-t ikyaa gayaa.

ibaËI ko ilae inamnailaiKt ]Barto maaQyamaaoM pr bala idyaagayaaÁ

[ -–ivapNana[ -–ivapNana[ -–ivapNana[ -–ivapNana[ -–ivapNana

vaYa- ko daOrana [--–naIlaaimayaaoMM kao pào%saaiht ikyaa gayaaÊijasako flasva$p p`Qaana kayaa-laya sao 87 [--–naIlaaimayaaoM komaaQyama sao 87 kraoD maUlya, ka 31Ê983 Tna [spat baocaagayaa. [sako Aitir@t [spat ]%padaoM ko ilae SaaKakayaa-layaaoM maoM ]p–]%padaoM ko ilae p`Qaana kayaa-laya Wara[-–naIlaaimayaaM kI ga[-M.

]lTI [ -¹naIlaam a I]lTI [ -¹naIlaam a I]lTI [ -¹naIlaam a I]lTI [ -¹naIlaam a I]lTI [ -¹naIlaam a I

yaatayaat ko zoko maoM ]lTI [-¹naIlaamaI ivakisat kI ga[- hOijasako flasva$p zoko ko samaya mao M kmaI hu[- AaOrpardiSa-ta maoM sauQaar Aayaa hO. [sa p`yaasa sao kMpnaI kaoApnao [-¹AiBaSaasana ko ilae frvarIÊ 2008 maoM saava-jainakp`Saasainak sauQaar AaOr saava-jainak iSakayat tqaa saUcanaapàOVaoigakI Wara saMyau> $p sao Aayaaoijat 11vaIM raYT/Iya[-¹AiBaSaasana sammaolana maoM 'saUcanaa va saMcaar pàOVaoigakI ka]%ÌYT ]pyaaoga' saMvaga- maoM Baart sarkar Wara rjat pdkidyaa gayaa.

ga ` a m a INa iv apNan aÁga ` a m a INa iv apNan aÁga ` a m a INa iv apNan aÁga ` a m a INa iv apNan aÁga ` a m a INa iv apNan aÁ

gaàmaINa pàMtaoM maoM [spat kao ]plabQa kranao kI dRiYT sao vaYa-2007¹08 ko daOrana kMpnaI Wara doSa ko 141 DIlaraoM kaolaokr ijalaa str ko 77 Aitir> DIlaraoM kao inayau> ikyaagayaa. gaàmaINa ivapNana maoM saogmaoMT vaar vaRiw naIcao p`stut hOÁ

gaàmaINa ivapNana maoM saogmaoMT vaar vaRiw ³Tna´

[ka[- Á Tna

mad 2007¹08 2006¹07 vaRiw ka ‰pUva- 3052 1114 174]<ar 212 148 43piScama 2048 319 543dixaNa 18071 3670 392AanQaà 11538 5182 123kula 34922 10434 235

ibaibaibaibaibakkkkkI ³$ hjaar kraoD,Í ³$ hjaar kraoD,Í ³$ hjaar kraoD,Í ³$ hjaar kraoD,Í ³$ hjaar kraoD,´

GarolaU inayaa-t

ibakI³000 TnaaoM maoM

[spat kccaa laaoha

29413266

412345

8


ga àhk sa Mt uiYTÁga àhk sa Mt uiYTÁga àhk sa Mt uiYTÁga àhk sa Mt uiYTÁga àhk sa Mt uiYTÁ

vaYa- 2007 maoM [spat maM~alaya ko ilae Aa[- ema Aar baI[MTrnaoSanala Wara krayao gayao savao-xaNa maoM lagaatar dUsarIbaar kMpnaI kao gaàhk saMtuiYT ko xao~ maoM ]sako p`yaasa koilae ]sao savaao-cca sqaana idyaa gayaa. savao-xaNa maoM yah BaIkha gayaa hO ik hmaarI kMpnaI kao satt 'gaàhk sao pàPtraiSa ko ilae ]%ÌYT saovaa' ko $p maoM maanaa jaayaogaa.

isqait kao AaOr saudRZ, krnao ko saMdBa- maoMÊ gaàhkaoM kI iSakayataoMka SaIGa` inapTaraÊ gaàhkaoM ko p`SnaaoM ko ilae SaIGa` javaabadonaa tqaa sTa^kyaaDaoM kI sauivaQaaAaoM maoM sauQaar [%yaaid koilae kMpnaI nao k[- kdma ]zayao hOM.

ga uNaQama - -AaQaairt ga ` ahk sa Mt uiYT ³Aa[- ema Aarga uNaQama - -AaQaairt ga ` ahk sa Mt uiYT ³Aa[- ema Aarga uNaQama - -AaQaairt ga ` ahk sa Mt uiYT ³Aa[- ema Aarga uNaQama - -AaQaairt ga ` ahk sa Mt uiYT ³Aa[- ema Aarga uNaQama - -AaQaairt ga ` ahk sa Mt uiYT ³Aa[- ema AarbaI sava o -xaNa ¹ gaàhkao M ka pìtSat´baI sava o -xaNa ¹ gaàhkao M ka pìtSat´baI sava o -xaNa ¹ gaàhkao M ka pìtSat´baI sava o -xaNa ¹ gaàhkao M ka pìtSat´baI sava o -xaNa ¹ gaàhkao M ka pìtSat´

kma - c a ar Ikm a - c a ar Ikm a - c a ar Ikm a - c a ar Ikm a - c a ar I

saaOhad`-pUNa- AaOVaoigak saMbaMQa jaao laaBadayak AaOVaoigakvaatavarNa ka AaQaar haota hOÊ vah vaYaao-M sao kMpnaI maoM calarha hO. kMpnaI maoM AaOVaoigak saMbaMQa vaYa- 2007–08 maoMbahut hI SaaintpUNa- rha. Eaimak saMGaaoM maoM k[- AapsaIpìtspwa-AaoM ko baavajaUdÊ 1 maaca- 2008 kao saflatapUva-kEaimak saMGa caunaava ike gae.

31 maaca- 2008 tk kMpnaI kI manauYya Sai@t xamata 16Ê416tk hao gayaI. kMpnaI kI kula manauYya Sai@t xamata ka16º82 pìtSat AnausaUicat jaait AaOr 6º40 pìtSatAnausaUicat janajaait ko laaoga hOM. vaYa- ko daOrana kMpnaIWara 259 inayaui@tyaaÐ kI ga[- ijanamaoM 64 kma-caarI ³24º71pìtSat´ AnausaUicat jaait AaOr 40 ³15º44 pìtSatÁnausaUicat janajaait ko hO. pdaonnait ko maaQyama sao jaao747 pd Baro gayao hOMÊ ]namaoM sao 107 kma-caarI ³14º32pìtSat´ AnausaUicat jaait AaOr 68 ³9º10 pìtSatÁnausaUicat janajaait ko qao. 31 maaca- 2008 tkvaI esa pI kI saUcaI maoM 5427 ivasqaaipt laaoga hOM.

Baaga IdarI p `b a M Q an aBaaga IdarI p `b a M Q an aBaaga IdarI p `b a M Q an aBaaga IdarI p `b a M Q an aBaaga IdarI p `b a M Q an a

vaYaao-M sao kMpnaI maoM saaJaa inaNa-ya laonao ko ilae k[- maMca banaaegayao hO. vaYa- 2007–08 ko daOranaÊ kula imalaakr 523BaagaIdarI saimaityaaoM kI baOzkoM Aayaaoijat kI ga[-M.

[nako p`Baava kao sauinaiScat krnao ko ilaeÊ kMpnaI nao [naBaagaIdar maMcaaoM kao gauNava<aa p`baMQana p`NaalaI maoM Saaimala

ikyaa hO tqaa [naka laoKa prIxaNa ikyaa jaata hO AaOrAaMtirk evaM baa)ya gauNava<aa prIxakaoM Wara [nakI saamaiyaksamaIxaa kI jaatI hO. [namaoM Saaimala sadsyaaoM ko BaagaIdairtakaOSala maoM sauQaar evaM ]nako sava-EaoYz AByaasa ko ilaeÊsadsyaaoM kao samaya samaya pr doSa ko Anya ]VaogaaoM maoM Ba`maNako ilae BaI Baojaa jaata hO.

kma -caairyaa o M kI BaagaIdarI eva M pìËyaa ma o M sa uQaarkma -caairyaa o M kI BaagaIdarI eva M pìËyaa ma o M sa uQaarkma -caairyaa o M kI BaagaIdarI eva M pìËyaa ma o M sa uQaarkma -caairyaa o M kI BaagaIdarI eva M pìËyaa ma o M sa uQaarkma -caairyaa o M kI BaagaIdarI eva M pìËyaa ma o M sa uQaar

kma-caairyaaoM kI klpnaaSaIlata AaOr saRjanaSaIlata sadOva hIkMpnaI kI saflata maoM mau#ya BaUimaka inaBaatI rhI hO.pìËyaa maoM sauQaar ko ilae sauJaava donao maoM Aar Aa[- ena elako kma-caarI hmaoSaa hI Aga`NaI rho hOM. vaYa- 2007–08 maoM3750 gauNava<aa caË piryaaojanaaAaoM kI yaaojanaa sao AiQakÊ4207 gauNava<aa caË piryaaojanaaAaoM maoM kma-caairyaaoM kIsvaOicCk BaagaIdarI ko p`Baava sao $pyao 1900 laaK kIbacat saoÊ kma-caairyaaoM kI [sako pìt AiBa$ica spYT haootIhO. vaYa- ko daOrana ivastRt xao~aoM sao 33Ê601 sauJaava BaIpaPt hueÊ ijanamaoM sao 8Ê808 laagaU ikyao gayaoÊ ijanako flasva$p$pyao 1Ê884 laaK kI bacat hu[-.

kma -caairyaa o M ka ivakasakma -caairyaa o M ka ivakasakma -caairyaa o M ka ivakasakma -caairyaa o M ka ivakasakma -caairyaa o M ka ivakasa

kMpnaI ko maanava saMsaaQana ]d\doSyaaoM mao M kma-caairyaaoM kovyavasaaiyak evaM vyai@tgat tqaa saamaaijak jaIvana kao]%kRYT banaanao ko mau#ya t%va Saaimala hOM. vaYa- 2007–08ko daOrana maanava saMsaaQana ivakasa pr jaaor qaaÊ tdnau$p pdsaMbaMQaI pìSaxaNa AavaSyaktaAaoM kao pUra ikyaa gayaaÊ jaaokMpnaI kI vyaapar ja$rtaoM ko ilayao AavaSyak hO. [nakaya-ËmaaoM maoM dao maanava idvasaÀpìt kma-caarI ko AaOsat saokula 7200 kma-caairyaaoM kao pìSaixat ikyaa gayaa. pìSaxaNaka p`Baava jaananao ko ]d\doSya sao [saka maUlyaaMkna ikyaagayaa AaOr caalaU vaYa- maoM pìSaxaNa p`Baava ka 5 AMkaoM vaalaasaUcakaMk baZ,kr 3º89 hao gayaa.

ijasa p`baMQana ivakasa kaya-Ëma ko ilae kma-caairyaaoM kaonaaimat ikyaa gayaa qaaÊ ]sako p`Baava kI samaIxaa ko ilaemaha p`baMQakaoM ka samaIxaa maMca BaI banaayaa gayaa hO.

kma -caairyaa o M ka klyaaNakma -caairyaa o M ka klyaaNakma -caairyaa o M ka klyaaNakma -caairyaa o M ka klyaaNakma -caairyaa o M ka klyaaNa

kMpnaI maoM kma-caairyaaoM sao sabaMiQat klyaaNakarI yaaojanaaAaoMkao dIGa-kailak mah%va idyaa jaata rha hOM tqaa sadOva [sapr ivaSaoYa Qyaana idyaa jaata hO. pìtiYzt iSaxaNa saMsqaaAaoMko saaqa samaJaaOta &apna jaOsao maSaInarI ka ]pyaaoga komaaQyama sao kMpnaI maoM kma-caairyaaoM ko baccaaoM maoM gauNava<aapUNa-iSaxaa evaM svaasqya spwa-AaoM kao baZavaa donao ko ilae saBaItrh ko kdma ]zayao jaa rho hOMÊ jaOsao ik gauNavaana baccaaoM koilae Ca~vaRi<a idyaa jaanaaÊ baccaaoM mao xamata evaM vyai@t%vaivakasa ko ilae kaya-Ëma Aayaaoijat krnaa [%yaaid.

klyaaNa kaya-klaap ¹ A jaaÀA ja jaaklyaaNa kaya-klaap ¹ A jaaÀA ja jaaklyaaNa kaya-klaap ¹ A jaaÀA ja jaaklyaaNa kaya-klaap ¹ A jaaÀA ja jaaklyaaNa kaya-klaap ¹ A jaaÀA ja jaa

kMpnaI maoM AnausaUicat jaaitÀjanajaaityaaoM ko klyaaNa koilae idyao gayao inado-SaaoM kao inayaimat $p sao laagaU ikyaa

9


3 'caoyarmaOna Aa^na laa[na' - ek [MTrnaoT AaQaairt p`NaalaIÊijasasao kma-caarI Apnao savaala saIQao AQyaxa kao Baojasakto hOM.

sa urxaa eva M svaasqyasa urxaa eva M svaasqyasa urxaa eva M svaasqyasa urxaa eva M svaasqyasa urxaa eva M svaasqya

saMyaM~ maoM saurxaa evaM svaasqya pr sadOva p`mauKta sao Qyaanaidyaa jaata hO tqaa kma-caairyaaoM kI naOitkta evaM saMtuiYTkao AiQaktma str tk baZ,anao ko ilae saBaI p`kar ko]paya ike jaa rho hOM. [na ]payaaoM ko sakara%mak p`Baavako pirNaamasva$pÊ ipClao vaYa- kI tulanaa maoM [sa vaYa- irpaoT-kI ga[- duGa-TnaaAaoM kI saM#yaa maoM 9º4 pìtSat kI igaravaTAa[- hOÊ 18 ivaBaagaaoM maoM 'jaIrao e@saIDoMT' rha tqaa 6 ivaBaagaaoMmaoM 'vana imailayana laa^sT Ta[ma [MjaurI ÍI maOna Aa^var' irkaD-ikyaa gayaa.

vaYa- 2007–08 mao M kMpnaI ko ivaSaaKa sTIla janarlaAsptala maoM svaasqya kI doKroK ko ilae ]nnat icaik%saIyatknaIk kao Apnaato hue doKa gayaa. inamnailaiKt tknaIkIivaSaoYataeÐ Saaimala kI ga[-M-

3 AaQauinak ]pskr jaOsao ihisTiryaaoskaopÊ fakao-[myaUilsafayarÊ caar caOnala vaalaa kaOgaulaaomaITrÊ Aa^nalaa[na ka kmPyaUTrIkrNa [%yaaid.

3 dUsaro carNa maoM AaMtirk raoigayaaoM ko ilae kmPyaUTrIkrNaivastar.

3 Aao eca esa eND Aar saI ko ilae [naha}sa ivakisatp`NaalaI.

kMpnaI nao Aao eca esa ema esa 18001Á 2007 ko maanakaoMka ApnaI vyaavasaaiyak svaasqya va saurxaa saovaaAaoM maoM laagaUikyaa ijasasao maosasa- baI vaI saI Aa[- Wara Agalao tIna vaYa-ko daOrana [sako punaÁ p`maaNana ko ilae isafairSa kI ga[-.

pyaa-varNapyaa-varNapyaa-varNapyaa-varNapyaa-varNapyaa-varNa ko pìt kMpnaI kI pyaa-Pt pìtbawtaÊ [sakImau#ya maanyata 'pyaa-varNa ko pìt jaaga$k' ko maaQyama saoAaOr majabaUt haotI hO tqaa kMpnaI ko ]d\doSya 'pyaa-varNasaMrxaNa ko ilae iËyaaSaIla banaoM' kao dSaa-ta hO. vaYa-2007–08 maoM kMpnaI kao Aa[- esa Aao 14001Á 2004 saopunaÁ p`maaiNat krto hue ]sakI vaOQata 2010 tk kI ga[-.

pyaa-varNa ko pìt Apnao kt-vya inava-hNa kI idSaa maoM banaaegayao idSaa¹inado-SaaoM sao }pr ]zkrÊ kMpnaI nao pyaa-varNa kIdoKroK maoM sauQaar ko ilae Éº354º36 kraoD, kI piryaaojanaaAaoMkao phcaanaa hO.

jaata hO evaM ]nakI inarMtr inagaranaI kI jaatI hO. [sasaMdBa- maoM kuC mau#ya baataoM kI saUcaI inamnailaiKt hO.

3 vaYa- 2007–08 maoM AjaaÀAjajaa ko yaaogya baccaaoM kaopursÌt ikyaa gayaa ijasaka ivavarNa naIcao p`stut hO.

v vyaavasaaiyak paz\yaËmaaoM ko ilaeÉº1500À¹ p`ºmaaº ko dr sao caar Ca~vaRi<ayaaÐ.

v iDgaÌ evMa iDPlaaomaa ko ilae Éº750À p`ºmaaºko dr sao dao Ca~vaRi<ayaaÐ.

v ]ccatr maaQyaimak ko ilae Éº400À p`ºmaaº kodr sao caar Ca~vaRi<ayaaÐ.

3 Ta]naiSap maoM 10 ivaValayaaoM ko AMtga-t p`%yaok maoMp`qama sqaana pàPt krnao vaalao kao Éº500À¹ tqaaiWtIya sqaana pàPt krnao vaalao kao Éº250À¹ kaBaart r%na Da^ baI Aar AmbaoDkr purskar idyaa gayaa.yah purskar saamaanya vaga- evaM A jaaÀA ja jaa koCa~aoM kao Alaga–Alaga idyao jaato hOM.

3 Baart r%na Da^ baI Aar AmbaoDkr kI jayaMtI prÊsao@Tr – 6 ko Da^ AMbaoDkr pak- maoM maalyaap-Na kaya-Ëma evaM smarNa saBaa ka Aayaaojana ikyaa gayaa.

3 Da^ baI Aar AmbaoDkr kI jayaMtI pr KolakUd evaMsaaMskRitk kaya-Ëma Aayaaoijat ike gae.

iSakayat inavaarNa tM~iSakayat inavaarNa tM~iSakayat inavaarNa tM~iSakayat inavaarNa tM~iSakayat inavaarNa tM~

kma-caairyaaoM ko saaqa–saaqa janata ko iSakayataoM ko inapTarokao BaIÊ kMpnaI ]cca pàqaimakta dotI hO. samaya samaya pr[spat maM~alaya ko Wara idyao gayao inado-SaaoM ko Anaupalana koilaeÊ maIiDyaa maoM janata kI iSakayatoM Aanao pr ]nakIjaaÐca kI jaatI hO tqaa inagaimat saMcaar ivaBaaga Wara ]naiSakayataoM ka inavaarNa ikyaa jaata hO.

kma-caairyaaoM kI iSakayataoM kao jaananao tqaa ]naka inavaarNakrnao ko ilae ivaiBanna straoM pr k[- maMca banaayao gayao hOM.kMpnaI maoM AaOpcaairk $p sao gaizt maSaInarI ko Aitir@tkma-caairyaaoM kI gaitivaiQayaaoM kao jaananao evaM ]nhoM raoknao koilae AnaaOpcaairk $p sao p`yaasa ikyao jaa rho hOM. ]dahrNasva$p–

3 AQyaxa sah p`baMQa inadoSak sao kma-caairyaaoM kI saIQaIbaatcaIt.

10


Ëma saMº pUrI kI ga[- piryaaojanaaeÐËma saMº pUrI kI ga[- piryaaojanaaeÐËma saMº pUrI kI ga[- piryaaojanaaeÐËma saMº pUrI kI ga[- piryaaojanaaeÐËma saMº pUrI kI ga[- piryaaojanaaeÐ p ` B a a v ap ` B a a v ap ` B a a v ap ` B a a v ap ` B a a v a

1 naalao ko panaI kao AlT/a iflT/oSana Wara punaÁ ]pyaaoga hotu banaanaa saMsaaQana saMrxaNa

2 ena Aa[- Aao Wara %vairt maora[na [- Aa[- e p`dUYaNa inayaM~Na

3 Aar jaI BavanaÀAar ema eca pI maoM 'saUKa Jaaga' QaUla inavaarNa p`NaalaI p`dUYaNa inayaM~Na

4 inarMtr eMibaeMT eyar maa^naITirMga sToSana ³tIna saM#yaaeM p`dUYaNa inayaM~Na

5 D/a[- Flaa[- eSa kI hOMDilaMgaÊ BaMDarNa tqaa ivatrNa p`NaalaI p`dUYaNa inayaM~Na

6 inarMtr Aa^na laa[na sTOk AnauEavaNa p`NaalaI p`dUYaNa inayaM~Na

7 sËOp yaaD- tqaa sËOp BaMDarNa evaM [-–ApiSaYT ApiSaYT p`baMQana

8 icallaraoM ka pìtsqaapna ³saI ef jaI evaM Aaojaaona sahayak gaOsa´ vaatavarNa pirvat-na inayaM~Na

9 saIAaremapI ef ko–5 maoM ]cca tap vaalaa iJallaIdar qaOlaa p`dUYaNa inayaM~Na

10 TI pI pI baa^yalar 3 evaM 4 ko [- esa pI maoM [lao@T/aina@sa kMT/aolasa- p`dUYaNa inayaM~Na

pyaa-varNa ko pìt lagaava Ta]naiSap maoM BaI doKa gayaaÊ jahaÐpr vaYa- 2007–08 maoM kcaro kao [kT\za krko ]nhoM CaMTagayaa ifr ]sasao Kad banaa[- ga[-. [sa Kad ka ]pyaaogabaagavaanaI ivaBaaga krta hO.

pU MjaIgat vyayap U MjaIgat vyayap U MjaIgat vyayap U MjaIgat vyayap U MjaIgat vyaya

[spat ]%padna ko p`mauK xao~aoM maoM ApnaI xamata kao baZanaoko ilae kMpnaI nao daohrI naIit Apnaa[- hO. phlaI yah hOik hmaarI ivastar piryaaojanaa samaya sao laagaU hao tqaa dUsarIyah ik hmaaro maaOjaUda saMyaM~ ka pàOVaOigakI ]nnayana haotarho jaao kMpnaI kI xamata kao inakT BaivaYya maoM baZayaoMgao.

ivastar yaa ojanaaivastar yaa ojanaaivastar yaa ojanaaivastar yaa ojanaaivastar yaa ojanaa

vaYa- 2005–06 ko daOrana Baart sarkar nao Éº8Ê692kraoD, ³jaUna 2005 ko AaQaar pr´ kI laagat evaM 6º3imailayana xamata vaalaI ivastar yaaojanaa kao maMjaUrI dI.piryaaojanaa vyaya ka punama-UlyaaMkna ikyaa gayaa evaM saMSaaoiQatvyaya Éº12732 kraoD, ³ApOla 2008 k AaQaar prÁaÐka gayaa tqaa ]sao Baart sarkar ko pasa maMjaUrI ko ilaeBaoja idyaa gayaa hO. saMSaaoiQat piryaaojanaa vyaya ko karNasaMyaM~ kI xamata 6º3 imaº Tna sao baZ,kr 7º3 imailayana Tnahao jaayaogaI tqaa Baart sarkar nao [sao mMajaUrI p`dana kI.esa ela TI ema jaao maUla $p sao piryaaojanaa maoM Saaimala qaI]sao To@naao¹vaaiNaijyak karNaaoM sao CaoD,nao ka p`stava ikyaagayaa. saMSaaoiQat piryaaojanaa sao ivastarNa ka kaya- isatMbar2011 tk pUra haogaa.

Éº8939 kraoD, maUlya ko AadoSa idnaaMk 31º03º2008tk idyao jaa cauko hOM tqaa Éº426 kraoD, idº31º03º2008

tk vyaya ikyao jaa cauko hOM. inamaa-Na sqaana pr kaya- pUrojaaoraoM sao cala rha hO.

kaok Aaovana ba OTrI–4kaok Aaovana ba OTrI–4kaok Aaovana ba OTrI–4kaok Aaovana ba OTrI–4kaok Aaovana ba OTrI–4

ivastar AavaSyaktaAaoM kao pUra krnao ko ilae kaoyalaahOMDilaMga evaM ]p ]%pad sauivaQaaAaoM ko saaqa–saaqa kaokAaovana baOTrI–4 ³saI Aao baI – 4´ Aitir> sauivaQaa ko$p maoM maanaa jaa rha hO. saI Aao baI – 4 ka phlaa carNaisatMbar 2008 tk pUra kr ilayaa jaayaogaa. dUsaro carNako AMtga-t saI Aao baI – 4 kao Éº198º22 kraoD, kIlaagat pr svatM~ [ka[- banaayaa jaanaa hO.

p`ma uK pà OVa OigakI ]nnayanaÁp`ma uK pà OVa OigakI ]nnayanaÁp`ma uK pà OVa OigakI ]nnayanaÁp`ma uK pà OVa OigakI ]nnayanaÁp`ma uK pà OVa OigakI ]nnayanaÁ

p`mauK pàOVaOigakI ]nnayana ko ivacaar sao jaao kaya- ikyao jaatohOMÊ ]namaoM Qamana Ba+I 1 va 2 kI BaarI marmmatÊ knvaT-raoMoM maoMsaMyau@t blaao[Mga sauivaQaaÊ saI saI ema–2 ka AaQauinakIkrNaevaM svacaalanaÊ Qamana Ba+I 1 va 2 maoM plvara[jD kaola[Mjao@Sana ko saaqa–saaqa e esa pI maoM Aâ@saIjana tOyaarkrnao kI sauivaQaa ka ]nnayanaÊ kOpiTva pa^var PlaaMT kotIna Tbaao- janaroTraoM evaM paÐca baa^yalaraoM ko yaM~IkrNaÊ inayaM~NaevaM ]nnayana ka kama Saaimala hO.

inagaim at saam a a ijak daiya %vain aga im at saam a a ijak daiya %vain aga im at saam a a ijak daiya %vain aga im at saam a a ijak daiya %vain aga im at saam a a ijak daiya %va

kMpnaI ko inaQaa-irt ]_oSyaaoM maoM saamaaijak daiya%va kainavaa-h ek AiBanna AMga hO. yaU ena kmpO@T faorma maoMkMpnaI kI sadsyataÊ kMpnaI ko inagaimat saamaaijak daiya%vako Baava kao dSaa-ta hO. vaYa- 2006–07 maoM inagaimatsaamaaijak daiya%va ko mad maoM Kca- ka str Éº1º13 kraoD,sao dsa gaunaa baZ,kr vaYa- 2007–08 maoM Éº13º75 kraoD,tk hao gayaa.

vaYa- 2007–08 ko daOrana inamnailaiKt piryaaojanaaeÐ pUrI kI ga[-.

11


inamnailaiKt phla uAa o M pr Qyaana idyaa gayaa.inamnailaiKt phla uAa o M pr Qyaana idyaa gayaa.inamnailaiKt phla uAa o M pr Qyaana idyaa gayaa.inamnailaiKt phla uAa o M pr Qyaana idyaa gayaa.inamnailaiKt phla uAa o M pr Qyaana idyaa gayaa.

svaasqya kI doKroKsvaasqya kI doKroKsvaasqya kI doKroKsvaasqya kI doKroKsvaasqya kI doKroK

caaîrTbaula saMsqaaAaoM jaOsao gaÌna vaOlaI fa]MDoSanaÊ SaMkrfa]MDoSanaÊ [MDao Amaoirkna kOMsar [MsTIT\yaUTÊ laayansa @labaÊBaart ivakasa pirYad Aaid kI sahayata sao kMpnaI naosvaasqya kI doKroK ko ilae k[- kdma ]zayao hO. kOMsarkI phcaana ko ilae svaasqya iSaivar ko maaQyama sao jaagaRitpOda krnaaÊ maaoityaaibaMd kI jaaÐca evaM ]sakI Salya icaik%saaÊhOpTa[iTsa–baI TIkakrNa evaM naSaa ]nmaUlana iSaivar jaOsaIstr kI gaitivaiQayaaÐ kI jaatI hOM.

iSaxaa pr jaa oriSaxaa pr jaa oriSaxaa pr jaa oriSaxaa pr jaa oriSaxaa pr jaa or

Ta]naiSap maoM ivaValaya calaanao kI Anaumait evaM sahayatako Aitir@t kMpnaI vaI esa pI maoM AaOr ]sako Aasa pasa koAnya saava-jainak ivaValayaaoM kao BaI sahara p`dana krtIhO. Ca~aAaoM kao Ca~vaRit p`dana krnaoÊ garIba Ca~aoM kaoivamala ivaValaya maoM mauFt p`vaoSa idlaanaoÊ ivaSaoYa $p saoyaaogya baccaaoM ko ilae banaae gae A$Naaodya ivaSaoYa ivaValayako ilae inaiQa p`dana krnao jaOsaI p`%yaxa evaM Ap`%yaxa sahayatamauhOyaa kratI hO. jaosaIsa ko maaQyama saoÊ Aasapasa koskUlaI Ca~aoM ko xamata ivakasa ko ilae kaya-Ëma BaI ikyaojaato hOM.

saSa@tIkrNa Aa Or ra ojagaara onma uK banaana o ko ilaesaSa@tIkrNa Aa Or ra ojagaara onma uK banaana o ko ilaesaSa@tIkrNa Aa Or ra ojagaara onma uK banaana o ko ilaesaSa@tIkrNa Aa Or ra ojagaara onma uK banaana o ko ilaesaSa@tIkrNa Aa Or ra ojagaara onma uK banaana o ko ilaekdm akdm akdm akdm akdm a

gaàmaINa maihlaaAaoM evaM yauvakaoM kao AiQakaiQak Avasarp`dana krnao ko Ëma maoMÊ kMpnaI Apnao inagaimat saamaaijakdaiya%va ko thtÊ vyaavasaaiyak pìSaxaNa evaM jaIivakaopaja-nako ilae ]Vma jaaga$kta kaya-ËmaÊ maihlaaAaoM ko ilaesafla vyai@t%va kaya -Saalaa AaOr ya uvakao M ko ilaeAa[- TI Aa[- ko maaQyama sao evaM jana iSaxaNa AiBayaana³jaoesa esa´Ê saUxma tqaa laGau evaM maQyama ]Vma ko ilae raYT/Iya saMsqaana ³ena Aa[- ema esa ema [-´ evaM ivasTIlamaihlaa saimait Aaid ko sahyaaoga sao kaOSala maoM sauQaar kaya-Ëma calaatI hO.

isqar va Riw ko ilae saama udaiyak ivakasaisqar va Riw ko ilae saama udaiyak ivakasaisqar va Riw ko ilae saama udaiyak ivakasaisqar va Riw ko ilae saama udaiyak ivakasaisqar va Riw ko ilae saama udaiyak ivakasa

ivakasa kI gaitivaiQayaaoM jaOsao poyajalaÊ skUlaÊ saD,koM Aaidko pàvaQaana kao satt jaarI rKnao ko Alaavaa kMpnaI naoAasa pasa ko saat gaaMvaaoM kao maa^Dla ivalaoja ko $p maoMivakisat krnao ko ilae Apnaayaa hO jahaÐ pr Aa[- ena esaDI e jaI ko Wara tOyaar ikyao gayao namaUnao ko Anau$p [spatsao banaa[- ga[- saMrcanaaAaoM pr mau#ya dRiYT haogaI ¹ jaOsao rhnaoko ilae GarÊ ivaValaya BavanaÊ saamaudaiyak ha^laÊ svaasqyakoMd` [%yaaid. ]prao@t saBaI gaitivaiQayaaÐ mai_vaainapalaomagaaÐva maMo phlao sao hI calaa[- jaa rhI hOM.

ApnaI vyaapk ivakasa yaa ojanaaAao M ko ilae kMpnaIraYT/Iya gaàmaINa ivakasa saMsqaana–³ena Aa[- Aar DI´ kIsaovaaeÐ BaI lao rhI hO taik namaUnaa [spat gaaMvaaoM maoM isqarta saoivakasa hao.

kMpnaI nao Aasa pasa ko xao~aoM ko ApMga laaogaaoM kao sahayatajaarI rKto hueÊ vaYa- 2007–08 maoM 1237 laaogaaoM kao sahayataevaM Ìi~ma Avayava ]plabQa krayao tqaa Acyautapurma maoMisqat maMDla ivaklaaMgaula saovaa saMGama\Ê kao SaarIirk $p saoAxama baccaaoM ko Sayana kxa banaanao ko ilae Aaiqa-k sahayatap`dana kI.

Ta]naiSap maoM isqat iBanna $p sao yaaogya baccaaoM ka skUlaA$Naaodya ivaSaoYa ivaValaya kao sahayata jaarI rKto huekMpnaI nao k[- p`kar sao sahayata kIÊ jaOsao ik ivaValayasaMrcanaaÊ yaatayaat sauivaQaa [%yaaid. [na bacvaaoM kI ivaSaoYaAavaSyaktaAaoM kao dRiYT maoM rKto hue AaOr BaI sauivaQaaeÐdonao ko ]_oSya sao kMpnaI naoÊ vaYa- 2007–08 maoM raYT/Iyamaanaisak raogaI saMsqaana ³ena Aa[- ema eca´ sao BaagaIdarIkI Sau$Aat kI hO.

[sako Aitir@tÊ Axaya }jaa- kao baZ,avaa donao ko ]_oSya saoÊAaz ho@Toyar³5000 paOVo ko xao~ maoMÊ egaào farosTrI kaya-Ëma ko maaQyama sao baayaao–DIjala ko paOQaaoM ko raopNa saokMpnaI kI Aasqaa pirlaixat haotI hO.

rajaBa aY a a kaya a - n v ay a n arajaBa aY a a kaya a - n v ay a n arajaBa aY a a kaya a - n v ay a n arajaBa aY a a kaya a - n v ay a n arajaBa aY a a kaya a - n v ay a n a

vaYa- ko daOrana kMpnaI ko sarkarI kamakaja maoM rajaBaaYaa kop`BaavaI p`yaaoga ko ilae inarMtr p`yaasa ike gae. [namaoMkma-caairyaaoM ko kayaa-layaIna kamakaja maoM ihndI ko ]nnatp`yaaoga kao baZ,avaa donao ko ilae kaya-Saalaa ka AayaaojanaÊihndI idvasa manaanaaÊ kma-caairyaaoM ko ilae ihndI maoM kmPyaUTrpìSaxaNaÊ ivaSaaKap+Nama maoM ihndI salaahkar saimait kIbaOzk ka AayaaojanaÊ ijasamaoM saava-jainak xao~ ko saBaI ]pËmaaoMMko mau#ya kaya-palakao M nao Baaga ilayaa tqaa rajaBaaYaakayaa-nvayana saimait kI caar baOzkoM Saaimala hOM.

kaya - sa o sa Mba MiQat ma Ulyaa o M kao baZanaakaya - sa o sa Mba MiQat ma Ulyaa o M kao baZanaakaya - sa o sa Mba MiQat ma Ulyaa o M kao baZanaakaya - sa o sa Mba MiQat ma Ulyaa o M kao baZanaakaya - sa o sa Mba MiQat ma Ulyaa o M kao baZanaa

kMpnaI ko satk-ta ivaBaaga nao ivaSaoYa $p sao satk-ta inaraoQapr bala doto hue svacC evaM pardSaI- kaya- maUlyaaoM kao baZ,avaadonao ko ]_oSya sao k[- kdma ]zae hO. koMdÌya satk-taAayaaoga ko idSaa inado-SaaoM ko Anausaar satk-ta saPtah manaayaagayaa. pìËyaaAaoM kI samaIxaaÊ gaMBaIr pdaoM kI phcaanaÊAakismakÀgauNava<aa kI jaaÐca krnaaÊ rolaÀsaD,k maagaao-Mpr taOla p`NaalaI kI inagaranaI rKnaa evaM taOla kI hu[-saamagaÌ kI punajaa-Mca krnao ka kama BaI ikyaa gayaa.

satk-ta ivaBaaga kI AaMtirk pi~ka ³~Omaaisak´ 'spMdna'ka phlaa AMk jaarI ikyaa gayaa tqaa ek vyaapk vaobaAaQaairt Aâna laa[na iSakayat p`hstna p`NaalaI kao ivakisatikyaa gayaa.

[spat maM~alaya ko inado-SaaoM ko Ëma maoMÊ satk-ta ivaBaaga naoAa[- esa Aao 9001–2000 p`maaNa p~ pàPt krnao kIsaBaI AaOpcaairktaAaoM kao pUra kr ilayaa gayaa hO tqaap`maaNa p~ p`dana krnao vaalaI ejaoMsaI maosasa- [nTala @vaailaTIsaTI-ifkoiTMga pà[vaoT ilaimaToDÊ baoMgalaUr ko Wara ]nakoAnaupalana ko ilae p`maaNa p~ p`dana ikyaa gayaa hO.

12


la oKa prIxakla oKa prIxakla oKa prIxakla oKa prIxakla oKa prIxak

BaartIya maha la oKa prIxak eva M inaya M~k na o vaYa -2005–06 ko ilae maoja,sa- rava eND kumaarÊ ivaSaaKp+Namakao kMpnaI ka saaMivaiQak laoKa prIxak inayau@t ikyaa hO.

vaYa- 2007–08 maoM paPt purskar evaM ]paiQayaaÐsa Mp UNa - inaYpadnasa Mp UNa - inaYpadnasa Mp UNa - inaYpadnasa Mp UNa - inaYpadnasa Mp UNa - inaYpadna

3 vaYa- 2007 ko daOrana ]%ÌYT vyaapar ko ilaeÊsaI Aa[- Aa[- ei@jama baOMk purskar–]llaoKnaIya]plaibQa ko ilae p`SaMsaa p~.

3 iva&ana kaMgaòsa ko daOranaÊ vaYa- 2007 maoM savaa-MgaINa]plaibQayaaoM ko ilaeÊ maananaIya p`QaanamaM~I ko haqaaoMsvaNa- pdk.

3 [MiDyana [MsTIT\yaUT Aa^f maoTlsa Wara – raYT/Iyap`maaiNakta purskar–2006

3 vaYa- 2005–06 maoM sava-EaoYz [spat saMyaM~ ka p`QaanamaM~IT/a^fIÊ dUsarI baar idyaa gayaa.

3 [MiDyana [MsTIT\yaUT Aa^f [MDsT/Iyala [MjaIinayairMga fa^rAa^proSanala eND fayanaainSayala sT/oMqa Wara ]%kRYTinaYpadna purskar – 2007

3 [-–AiBaSaasana pr gyaarhvaoM raYT/Iya sammaolana ko daOranaBaart sarkar Wara 'saava-jainak xao~ ko ]pËmaaoM WarasaUcanaa evaM saMcaar ka ]%ÌYT ]pyaaoga' ko saMvaga- maoM[-–AiBaSaasana purskar

3 ef e pI saI saI Aa[- Wara vaYa- 2006 ko ilae –'savaa-o%ÌYT AaOVaoigak ]%padkta purskar'

3 vaYa- 2007 maoM EaoYz kr AdayagaI ko ilaeÊ AaMQa`p`doSa ko mau#ya maM~I ko haqaaoMÊ sava-EaoYz ivatrk purskar

sa M s a aQan a xam atasa M s a aQan a xam atasa M s a aQan a xam atasa M s a aQan a xam atasa M s a aQan a xam ata

3 vaYa- 2006 ko ilae saI Aa[- Aa[- Wara p`dana ikyaajaanao vaalaa raYT/Iya }jaa- saMrxaNa purskar. }jaa-saamaqya- ko Ëma maoM yah 7vaaÐ purskar hO. ³3 baarlagaatar p`qama purskar tqaa [sao pàPt krnao hotu ekivaSaoYa purskar BaI´

3 AaMQa` p`doSa ]%padkta pirYad Wara vaYa- 2005–06AaOr 2006 ko ilae }jaa- saMrxaNa purskar

3 vaYa- 2007 maoM }jaa- saMrxaNa ko ilae saI Aa[- Aa[- –jaI baI saI purskar

3 vaYa- 2006 maoM saI Aa[- Aa[- Wara ]%ÌYT jala p`baMQanapurskar

pyaa - v arNa p `ba MQanapyaa - v arNa p `ba MQanapyaa - v arNa p `ba MQanapyaa - v arNa p `ba MQanapyaa - v arNa p `ba MQana

3 vaYa- 2006 maoM ivaSva pyaa-varNa maMca WaraÊ svaNa- mayaUrpurskar

3 knfoDroSana Aa^f eiSayaa pisaifk caOmbar Aa^f kamasa-eND [MDsT/I Wara vaYa- 2005 ko ilae dUsarI baarpyaa-varNa saMrxaNa evaM p`dUYaNa inayaM~Na purskar

]%ÌYT maanava sa MsaaQana]%ÌYT maanava sa MsaaQana]%ÌYT maanava sa MsaaQana]%ÌYT maanava sa MsaaQana]%ÌYT maanava sa MsaaQana

3 caIna ko Sahr baIijaMga maoM Aayaaoijat Aa[- saI @yaU saIsaI 2007 maoMÊ gauNava<aa caËaoM ko ilae dao svaNa- pdk.

3 Baart sarkar ko Eama maM~alaya Wara saMsqaaiptÊ vaYa-2006 maoM navaInatma sauJaavaao M ko ilae ivaSvakmaa-raYT/Iya purskar. kMpnaI kao yah sammaana lagaatartIsarI baar pàPt huAa hO.

3 vaYa- 2006 maoM saxama sauJaava yaaojanaa calaanao ko ilaeÊdUsarI baar Aa[- ena esa esa e ena ³[Msaana´ WarasaMsqaagat ]%ÌYTta purskar.

3 rajya strIya ga uNava<aa caË pìtyaa o igata ma o MsaI Aa[- Aa[- ka iWtIya purskar

3 saMsqaa maoM gauNava<aa caË kao baZavaa donao ko ilaeÊBaartIya gauNava,<aa caË saMGa Wara Aayaaoijat rjatjayaMtI samaaraoh ko daOranaÊ 'sava-EaoYz saMsqaa ka purskar'

3 BaartIya gauNava<aa caË saMGa – ena ema DI saI Warasaava-jainak ]pËmaaoMM kI EaoNaI maoM sava-EaoYz gauNava<aacaË

kayaa - nvayana p urskarkayaa - nvayana p urskarkayaa - nvayana p urskarkayaa - nvayana p urskarkayaa - nvayana p urskarivaSa oYa p`yaa ojana ko ilae ]payaivaSa oYa p`yaa ojana ko ilae ]payaivaSa oYa p`yaa ojana ko ilae ]payaivaSa oYa p`yaa ojana ko ilae ]payaivaSa oYa p`yaa ojana ko ilae ]payaivadoSa maoM kaokna evaM baa^yalar kaoyalao kI saMrxaa ko ilaeivaSaoYa ]paya ike gae hOM ijasao [MTrnaoSanala kaola vaoMcarilaimaToD khto hOM tqaa [saka inamaa-Na raYT/Iya [spat inagamailaimaToD ³AarAa[-enaela´Ê sTIla AqaaîrTI Aa^f [MiDyaa³saola´Ê BaartIya kaoyalaa inagama ³saI Aa[- ela´Ê raYT/IyaKana ivakasa inagama ³ena ema DI saI´ evaM naoSanala qama-lapa^var kapao-roSana ilaimaToD³ena TI pI saI´ nao imalakrikyaa hO.

sauQaar ko kdmasa uQaar ko kdmasa uQaar ko kdmasa uQaar ko kdmasa uQaar ko kdmakMpnaI kI iva<aIyaÊ vaaiNaijyakÊ maanava saMsaaQana AaOr ]%padnayaaojanaa pìËyaaAaoM kao vyavaisqat krnao ko ]_oSya sao banaayaogayao saaFTvaoyar pr AaQaairt vyaapar pìËyaa punaÁAiBayaaMi~kIÊ pUro saMgazna ko ilae ]Vma saMsaaQana yaaojanaa³[- Aar pI´ laagaU kI ga[- hO.p`ba MQana pircacaa - eva M ivaSla oYaNa pìtva odnap `ba MQana pircacaa - eva M ivaSla oYaNa pìtva odnap `ba MQana pircacaa - eva M ivaSla oYaNa pìtva odnap `ba MQana pircacaa - eva M ivaSla oYaNa pìtva odnap `ba MQana pircacaa - eva M ivaSla oYaNa pìtva odnap`baMQana pircacaa- evaM ivaSlaoYaNa pìtvaodna saMlagna hO evaMinadoSakaoM ko pìtvaodna maoM maaOjaUd hOM.

inagaimat AiBaSaasana p ` itva odnainagaimat AiBaSaasana p ` itva odnainagaimat AiBaSaasana p ` itva odnainagaimat AiBaSaasana p ` itva odnainagaimat AiBaSaasana p ` itva odnakMpnaI ]cca maanak vaalao inagaimat AiBaSaasana ko str kaohaisala krnao ko ilae p`yaasa kr rhI hO. halaaMik eosaaAadoSa nahIM qaa ifr BaI inagaimat AiBaSaasana ko ilae ekAlaga AnauBaaga ka gazna ikyaa gayaa hOÊ jaao inadoSakaoM kopìtvaodna maoM hO.

13


saicavaIya Ana upalana p ` itva odnasaicavaIya Ana upalana p ` itva odnasaicavaIya Ana upalana p ` itva odnasaicavaIya Ana upalana p ` itva odnasaicavaIya Ana upalana p ` itva odnakMpnaI AiQainayama 1956 evaM ]sako AQaIna banaae gae inayamaaoM maoMsao laagaU pàvaQaanaaoM ko Anaupalana sao saMbaMiQat saicavaIya AnaupalanapìtvaodnaÊ yaVip Ainavaaya- nahIM hOÊ ifr BaI ek poSaovar kMpnaIsaicava sao paPt krko [sako saaqa saMlagna hO jaao inadoSak pitvaodnaka ek AMSa banata hO.

la oKa prIxaa pìtva odnala oKa prIxaa pìtva odnala oKa prIxaa pìtva odnala oKa prIxaa pìtva odnala oKa prIxaa pìtva odna31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- ko ilae kMpnaI kasaaMivaiQak laoKa prIxaa pìtvaodna inadoSakaoM ko pìtvaodna kosaaqa Anaulagnak – 1 maoM saMlagna hO.maha la oKa prIxak evaM inaya M~k kI pìtiËyaamaha la oKa prIxak evaM inaya M~k kI pìtiËyaamaha la oKa prIxak evaM inaya M~k kI pìtiËyaamaha la oKa prIxak evaM inaya M~k kI pìtiËyaamaha la oKa prIxak evaM inaya M~k kI pìtiËyaakMpnaI ko laoKaAaoM pr Baart ko maha laoKa prIxak evaMinayaM~k kI pìtiËyaa evaM ]<ar BaI inadoSakaoM ko pìtvaodnako saaqa Anaulagnak– 2 maoM saMlagna hO.}ja a - s a M rx aN a ev a M p ` a OV a o i g akI Aam a o l a n a Aa id ka p ` itv a od n a}ja a - s a M rx aN a ev a M p ` a OV a o i g akI Aam a o l a n a Aa id ka p ` itv a od n a}ja a - s a M rx aN a ev a M p ` a OV a o i g akI Aam a o l a n a Aa id ka p ` itv a od n a}ja a - s a M rx aN a ev a M p ` a OV a o i g akI Aam a o l a n a Aa id ka p ` itv a od n a}ja a - s a M rx aN a ev a M p ` a OV a o i g akI Aam a o l a n a Aa id ka p ` itv a od n a³inadoSak maMDla ko pìtvaodna ko byaaOro ka p`kTIkrNaínayamaÊ 1988 ko pàvaQaanaaoM ko saaqa pizt kMpnaI AiQainayamaÊ1956 kI Qaara 217³1´³[-´ ko pàvaQaanaaoM ko Anausaar}jaa- saMrxaNaÊ pàOVaoigakI Aamaolana tqaa ivadoSaI maudàAja-na AaOr iva<aIya vaYa- 2007–08 maoM baa*ya p`vaah saosaMbaMiQat saUcanaa [sa pìtvaodna ko Anaulagnak–k tqaap`p~–k AaOr p`p~–K maoM BaI dI ga[- hO.ivadoSaI ma ud à Aja-na AaOr baa*ya p`vaahivadoSaI ma ud à Aja-na AaOr baa*ya p`vaahivadoSaI ma ud à Aja-na AaOr baa*ya p`vaahivadoSaI ma ud à Aja-na AaOr baa*ya p`vaahivadoSaI ma ud à Aja-na AaOr baa*ya p`vaahiva<aIya vaYa- 2007–08 ko daOrana Éº556º09 kraoD kIivadoSaI maudà ka Aja-na huAa jaao ipClao vaYa- maoM Éº433º00kraoD, qaa. ivadoSaI maudà ka baa*ya p`vaah vaYa- 2007–08maoM Éº2358º61 kraoD, qaa ³[samaoM ivastar kaya-klaap koÉº100º26 kraoD, BaI Saaimala hO´ jaao ipClao vaYa- kodaOrana Éº2123º44 kraoD, qaa.kma -caairyaa o M ka byaa Orakma -caairyaa o M ka byaa Orakma -caairyaa o M ka byaa Orakma -caairyaa o M ka byaa Orakma -caairyaa o M ka byaa OrakMpnaI maoM eosaa kao[- BaI kma-caarI nahIM qaa ijasanao kMpnaI³kma-caairyaaoM ka byaaOra´ inayamaÊ 1975 ko saaqa piztkMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 217³2k´ ko AMt-gatinaQaa-irt saImaa sao AiQak pairEaaimak pàPt ikyaa hO.

inadoSakao M ko daiya%va ka ivavarNainadoSakao M ko daiya%va ka ivavarNainadoSakao M ko daiya%va ka ivavarNainadoSakao M ko daiya%va ka ivavarNainadoSakao M ko daiya%va ka ivavarNakMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 217³2 k k´ kISatao-M ko AnausaarÊ 31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa-ko ilae vaaiY-ak laoKa saMbaMQaI byaaOra inamna p`kar sao idyaagayaa hO.k. iva<aIya vaYa- 2007–08 ka vaaiYa-k laoKa tOyaar krto

samaya AavaSyak laoKa maanak ka AnaukrNa ikyaa gayaa.K. inadoSakaoM nao eosaI laoKa saMbaMQaI naIityaaoM ka cayana ikyaa

AaOr ]nakao satt $p sao laagaU ikyaa AaOr inaNa-ya tqaaAnaumaana [sa p`kar lagaayao hOM jaao AaOica%yapUNa- AaOrivavaokpUNa- hOM taik iva<a vaYa- ko AMt maoM kMpnaI komaamalaaoM AaOr ]@t AvaiQa ko ilae kMpnaI ko laaBa

Aqavaa haina ko saMbaMQa maoM sa%ya evaM inaYpxa mat idyaa jaasako.

ga. kMpnaI kI pirsaMpi<ayaaoM kI saurxaa tqaa GaplaaoM evaMAnya AinayaimattaAaoM kao raoknao AaOr ]naka pta lagaanaoko ilae [sa AiQainayama ko pàvaQaanaao M ko Anausaarpyaa-Pt laoKa irka^D- rKnao ko ilae inadoSakaoM nao ]icatevaM pyaa-Pt Qyaana rKa.

Ga . cala rho maamalaaoM ko AaQaar pr inadoSakaoM nao vaaiYa-klaoKa tOyaar ikyaa.

inad oSak ³inaya u i@tÀpd%yaagaínad oSak ³inaya u i@tÀpd%yaagaínad oSak ³inaya u i@tÀpd%yaagaínad oSak ³inaya u i@tÀpd%yaagaínad oSak ³inaya u i@tÀpd%yaaga´vaYa- ko daOrana kMpnaI ko inadoSak maMDla maoM inamnailaiKtpirvat-na hueÁidº29º10º2007 kao EaI koºesaºSaMkrÊ inadoSak ³iva<a´ko $p maoM Aar Aa[- ena ela ko inadoSak maMDla maoM Saaimalahue.EaI baIºesaºmaInaaÊ [spat maM~alaya ko Aitir@t saicavaeva M iva<aIya salaahkar kao idº20º12º2007 sa oAar Aa[- ena ela ko inadoSak maMDla maoM Saaimala ikyaagayaa.Apnao sqaanaaMtrNa evaM maanava saMsaaQana ivakasa maM~alaya maoMsaicava ko $p maoM inayaui@t ko karNaÊ EaI eºkoºrqaÊ ivaSaoYasaicavaÊ [spat maM~alaya naoÊ idnaaMk 16 navaMbar 2007 kaoAar Aa[- ena ela ko inadoSak maMDla sao Apnaa %yaagap~ doidyaa.EaI jaoºesaºmaaqaurÊ svatM~ inadoSak ka idº 09 frvarI2008 kao dohant hao gayaa.

AaBaarAaBaarAaBaarAaBaarAaBaarkMpnaI ko inadoSakaoM nao bahumaUlya idSaa inado-SaÊ sahayataÊsahyaaoga AaOr sahara donao ko ilae Baart sarkar kao ivaSaoYa$p sao [spat maM~alaya AaOr AaMQa` p`doSa sarkar ko pìtApnaa gahra AaBaar vya@t ikyaa.kMpnaI ko inadoSakaoM nao sahyaaoga donao ko ilae Apnao maUlyavaanagaàhkaoMÊ AapUit-k<aaAaoMÊ rolavaoÊ baOMksa-Ê laoKakaraoMÊ pxap`caarkaoM evaM vyaapar sahyaaoigayaaoMÊ sqaanaIya ijalaa p`Saasanatqaa kanaUna evaM vyavasqaa ko pàiQakairyaaoM ko pìt BaIApnaa gahra AaBaar vya@t ikyaa.kMpnaI ko inadoSakaoM nao kMpnaI ko saBaI kma-caairyaaoMÊ EaimaksaMGaaoM evaM sTIla e@jaI@yaUiTva Asaaoisayaosana kI pìtbawtaÊ[-maanadarI sao ikyao gayao p`yaasa evaM kD,I maohnat ko ilae BaIApnaa gahra AaBaar vya@t ikyaa ijasako karNa kMpnaI naona[- }Mcaa[yaaoM kao CuAa.

inadoSak maMDla kI Aaor sao

ivaSaaKp+Nama ³pI ko ibaSnaao[-idnaaMk 27–08–2008 AQyaxa sah p`baMQa inadoSak

³idº27–08–2008 kao Aayaaoijat vaaiYa-k Aama baOzk maoM svaIkaya-´

14


vaYa- 2007–08 ko ilae pbaMQana pircacaa- evaM ivaSlaoYaNa ka pitvaodna

k´k´k´k´k´ AaOVa oigak Z,a Mcaa eva M ivakasaAaOVa oigak Z,a Mcaa eva M ivakasaAaOVa oigak Z,a Mcaa eva M ivakasaAaOVa oigak Z,a Mcaa eva M ivakasaAaOVa oigak Z,a Mcaa eva M ivakasa

Aaiqa -k isqait tqaa [spat baajaarAaiqa -k isqait tqaa [spat baajaarAaiqa -k isqait tqaa [spat baajaarAaiqa -k isqait tqaa [spat baajaarAaiqa -k isqait tqaa [spat baajaar

caIna ko ivastar maoM tojaI tqaa Baart saiht kuC AaOr Aqa-vyavasqaaAaoM ko ]Barnao ko saMyau@t sahyaaoga evaM ivakisat ivaSva kI Aqa-vyavasqaa maoM sauQaar ko karNa ivagat nayao vaYaao-M maoM ivaSva str pr Aaiqa-k vaRiw maoM tojaI rhI. ipClao vaYa- kI Apoxaa qaaoD,a saa kmarhto hueÊ vaYa- 2007 maoM ivaSva Aqa-vyavasqaa maoM 5º2 pìtSat kI vaRiw dja- kI ga[-. halaaMik eiSayaa mahaWIp maoM ivaSvaasa }Mcaabanaa rho jabaik yaU esa tqaa yaUraop maoM igaravaT doKI ga[-.

ivaSaoYa $p sao caIna maoM ivastar gaitivaiQayaaoM ko karNa AMt-raYT/Iya baajaar maoM [spat kI }McaI maaMga banaI rhI. Aa[- Aa[- esa Aa[-kI irpaoT- ko mautaaibakÊ ivaSva maoM kccao [spat ka kula ]%padna vaYa- 2007 maoM 1343º5 imailayana Tna rha jaao sana\ 2006 kItulanaa maoM 7º5 pìtSat AiQak hO. kula kccao [spat ko ]%padna kI maa~a tao eoithaisak $p sao savaa-iQak rhIÊ AaOr yahlagaatar saatvaaÐ vaYa- hO jaba ivaSva maoM kccao [spat ka ]%padna 7º0 pìtSat sao AiQak rha. caIna kao yaid inakala doM tao pUroivaSva maoM kccao [spat ko ]%padna maoM maa~ 3º3 pìtSat kI hI vaRiw hu[-. Baart AaOr baàjaIla maoM ËmaSaÁ 7º3 evaM 9º3 pìtSatkI vaRiw ko saaqa saaqa Anya iba`k doSaaoM maoM BaI Anaupaitk $p sao ]cca vaRiw dr dja- kI gayaI.

vaYa - 2007 mao M kccao maala ka baajaar kizna banaa rhavaYa - 2007 mao M kccao maala ka baajaar kizna banaa rhavaYa - 2007 mao M kccao maala ka baajaar kizna banaa rhavaYa - 2007 mao M kccao maala ka baajaar kizna banaa rhavaYa - 2007 mao M kccao maala ka baajaar kizna banaa rha

vaYa- 2007 maoM [spat kI baZ,tI maaMga ko saaqa saaqa ivaSva baajaar maoM laaOh Ayask kI maaMga maoM maMdI banaI rhI. laaOh Ayask ko caUNa-kI kImataoM maoM pìtvaYa- 10 pìtSat ³ef Aao baI´ kI baZ,t haotI rhI. caIna ko GarolaU laaOh Ayask ]%padna maoM igaravaT evaM[spat ]%padna maoM baZ,ao<arI ko flasva$pÊ vaYa- 2007 ko maQya maoM laaOh Ayask ka baajaar bahut kizna rha.

kaoyalaa ]%padk xao~aoM maoM ]%padna kI xaitÊ ivaSaoYa $p sao Aa^sT/oilayaa maoM evaM caIna tqaa pUvaI- yaUraop sao AapUit- maoM Ap`%yaaiSatÉkavaT kI daohro vajah sao AaOr vaYa- 2007 ko daOrana AaSaa sao AiQak maaMga ko karNa kaoyalaa baajaar maoM AaScaya-janak maUlyavaRiw doKI ga[-. hala hI maoM AasT/oilayaa maoM AayaI baaZ, ko baad vahaÐ pr kaokna kaoyalao kI kImat AMttÁ 400 AmaoirkI Dâlartk phuÐca gayaIÊ baajaar pr ]saka p`Baava Aba BaI hO. [saI p`kar Kraba maaOsamaÊ AaolaimpkÊ p`dUYaNa ko karNa kaoyalao ko KdanaaoMkI baMdI Aaid karNaaoM sao BaI caIna sao kayalao kI AapUit- maoM kmaI AayaI. kaokna kaoyalao kI kImatoM ABaUtpUva- str tk baZ, rhIhOM.

BaartIya pirp `BaartIya pirp `BaartIya pirp `BaartIya pirp `BaartIya pirp ` oo oo oxyaxyaxyaxyaxya

kccao maala kI baZ,tI kImataoM ko flasva$p kula imalaakr ivaSva baajaar maoM [spat kI maaMga baZ,nao lagaIÊ ijasako pirNaama sva$p[spat xao~ ko maUlya kI hr kD,I ko str prÊ kccao maala sao laokr tOyaar maala kI ibaËI tk maoMÊ ivaËotaAaoM kao AaOr fayada huAaijasasao [sakI kD,I ko hr str pr baar baar kImatoM baZ,tI rhI.

Baart maoMÊ vaYa- 2007–08 daOrana [spat kI maaMga 10 pìtSat tk baZ,I jabaik ]%padna 5 pìtSat hI baZ,aÊ ijasako flasva$pmaaMga AaOr AapUit- maoM pyaa-Pt AMtr baZ,a. [sailae ek baD,o AMtrala ko pScaat [spat ka Aayaat krnaa AavaSyak hao gayaa AaOrBaart navaMbar 2007 sao [spat Aayaatk doSa bana gayaa. vaYa- ko daOrana jaba doSa maoM ivakasa kI gait toja cala rhI qaI ]sa samaya2 imailayana Tna [spat ko kula Aayaat nao maaMga AaOr AapUit- maoM Aayao AMtr kao pUra ikyaa. halaaMik sarkar kI [spat ko ibaËImaUlya kao inayaMi~t krnao tqaa maudàsfIit raoknao ko ilaeÊ [spat ko inayaa-t kao inayaMi~t krnao kI BarpUr kaoiSaSaaoM ko pirNaamasva$pÊbaajaar ko Anau$p laaBa maoM ]cca ]gaahI nahIM kI jaa sakIÊ ijasako karNa [spat xao~ maoM AaOr AiQak narmaI Aa saktI hO.

kMpnaI ka inaYpadnakMpnaI ka inaYpadnakMpnaI ka inaYpadnakMpnaI ka inaYpadnakMpnaI ka inaYpadna

doSa maoM ijasako pasa kccao maala ka kao[- Apnaa Kana na haonao vaalao [spat ]%padkaoMÊ jaOsao ivaSaaKp+Nama [spat saMyaM~ ko samaxaÊkccao maala kI baZ,tI kImataoM ko karNaÊ haiSayao pr calao jaanao ko p`Baava sao bacanao ko ilae kao[- rasta nahIM bacaa qaaÊ jabaik ipClaokuC saalaaoM sao GarolaU baajaar maoM laaOh Ayask ka AaQaar maUlya inayaa-t maUlya 177 pìtSat kI tulanaa maoM 470 pìtSat baZ, gayaa hO.ifr BaI AiQak maUlya saMbaiQa-t [spat ]%padna evaM ivatrNa naIityaaoM maoM samaayaaojana krto hue kMpnaI nao kuC kiznaa[yaaoM ko baavajaUdlaaBa Aija-t ikyaa.

15


yah pRYzBaUima ko ivaprIt qaa ik vaI esa pI nao Aba tk ka sabasao AiQak Tnaao-ovar ikyaa AaOr Apnao inavala laaBa tqaa saklamaaija-na maoM BaI ipClao vaYa- kI tulanaa maoM ËmaSaÁ 42º55 AaOr 33º45 p`itSat ka sauQaar ikyaa.

yaU es

a DI

ef A

ao baI

À T

na

inayaa-t dama GarolaU dama

kraoD

Épyao

Tnaao-var Aar va ema vyaya sakla maaija-na inavala laaBa

16


maUlya vaiw-t [spat ka ]%padna

kMpnaI nao samaJaaOto &apna ko ]<ar maoM Éº2482º79 kraoD, sao AiQak Éº3514º43 kraoD, ka sakla maaija-na haisala ikyaa.kMpnaI nao 25 pìtSat sao AiQak ko sakla maaija-na ko Anaupat kao banaae rKnao' kI pUit- krto hueÊ Tnaao-ovar ka 33º68 pìtSatAnaupat ko saaqa Apnaa iva<aIya ]_oSya BaI pUra ikyaa.

vaI esa pI nao [napuT laagat kao yaaojanaabaw naIityaaoM sao inayaMi~t kr ]%padna kao AiQaktma ikyaa tqaa maUlya vaiw--t [spat kIkula ibaËI kao baZayaaÊ ijasako karNa ipClao vaYa- kI tulanaa maoM [sa vaYa- AMSadana evaM laaBa AiQak baZ,a.

ivastRt Aaiqa-k pirpòxya maoM kMpnaI kI ]cca inaYpadna xamata AaOr p`mauK Qyaana donao yaaogya ibaMduAaoM kao vyaapk $p saoesa DblyaU Aao TI ivaSlaoYaNa ko maaQyama sao dSaa-yaa gayaa hO.

K´K´K´K´K´ majaba UtI eva M kmajaa o iryaa Ðmajaba UtI eva M kmajaa o iryaa Ðmajaba UtI eva M kmajaa o iryaa Ðmajaba UtI eva M kmajaa o iryaa Ðmajaba UtI eva M kmajaa o iryaa Ð

g a ´g a ´g a ´g a ´g a ´ Avasar va AaSa MkaeÐAvasar va AaSa MkaeÐAvasar va AaSa MkaeÐAvasar va AaSa MkaeÐAvasar va AaSa MkaeÐ

17


Qyaana dona o yaa ogya ma u_oQyaana dona o yaa ogya ma u_oQyaana dona o yaa ogya ma u_oQyaana dona o yaa ogya ma u_oQyaana dona o yaa ogya ma u_o

]pyau-@t svaa^T ivaSlaoYaNa sao inaklao mau_o [sa p`kar hOM Á

kkkkk Alpkailak eva M maQyama kailakAlpkailak eva M maQyama kailakAlpkailak eva M maQyama kailakAlpkailak eva M maQyama kailakAlpkailak eva M maQyama kailak

baD,o ]pskraoM kI BaarI marmmataoM evaM punasqaa-pna ko ilae EaoNaI –1 Qamana Ba+I maoM AnaurxaNa evaM [spat galanaSaalaa maoM marmmatko ilae SaT Da]na krnaa pD,ta hO ijasasao ]%padkta maoM igaravaT AayaogaI. kMpnaI ]plabQa GaMTaoM maoM ]%padna kao AiQakbaZ,anao ko ilaeÊ ]%padna evaM AnaurxaNa maoM tknaIkI AnauSaasana pr AiQak jaaor do rhI hO.

piryaaojanaa kao dRiYT maoM rKkrÊ pàOVaOigakI ]nnayana kI nyaayasaMgat yaaojanaa sao AaOr p`mauK ]pskraoM kI BaarI marmmat saoÊvaI esa pI ApnaI pàOVaOigakI EaoYzta kao dRZ, banaanaa caahtI hO.

AapUit-k<aa-AaoM Wara AiQakaiQak Aa^D-r bauk ike jaanao kao ma_onajar rKto hue kMpnaI nao piryaaojanaa ko inaYpadna ko ilaesaamaiyak samaIxaaAaoMÊ BaUlasauQaaraoMÊ pào%saahna evaM dND pàvaQaanaaoM ko saaqaÊ vat-maana carNa kao samaya sao pUra krnao ko ilaeQyaana do rhI hO.

vaI esa pI maoM ']@ku saMklp' ka SauBaarMBa krko [- Aar pI ko p`yaasa ike jaa rho hOMÊ jaao AMttÁ kMpnaI kI AapUit- kI kD,Ikao ekIÌt krogaI AaOr saaqa saaqa pìËyaa maoM ibanaa p`vaah kao raoko gaàhkaoM tk phuÐcaayaogaI. jaba AMt-raYT/Iya kMpinayaaoMkI maaOjaUdgaI doSa maoM mahsaUsa kI jaa rhI haoÊ tao [sa kdma sao gaàhk saovaa maoM pìtspwa- baZo,gaI.

ivasqaaiptaoM kI AakaMxaaAaoM evaM ]nako Wara kMpnaI maoM raojagaar kI maaMga AaOr zoka majadUraoM kI baZ,tI ApoxaaAaoM ko mau_aoM kakMpnaI maoM A%yaMt gaMBaIrta AaOr maanavaIya trIko sao inapTara ikyaa jaa rha hO. sqaanaIya Aa[- TI Aa[- saMsqaanaaoM maoM evaM AnyayaaojanaaAaoM ko maaQyama sao pìSaixat krko ]nhoM raojagaaraonmauK banaayaa jaa rha hOÊ taik vao ivastar piryaaojanaa maoM zokodaraoM koyahaÐ kama kr sakoMÊ Aaid eosao hI kuC kdma hOM.

laaOh Ayask evaM kaokna kaoyalao kI baZ,tI kImataoM ko karNa kccao maala ko inajaI saMsaaQana ko ilae maaOjaUda AaOrAMtra-YT/Iya pìtspiw-yaaoM sao baZ,tI spwa- tqaa vaOiSvak pirvat-naaoM ko karNa naa^na kOpiTva ekIÌt [spat ]%padkaoM koKca- maoM baZ,ao<arI evaM kImat maoM kma vasaUlaI kI gaMBaIr maQyakailak AaSaMkaeÐ baZ, ga[- hOM. kMpnaI carNabaw trIko sao maUlyavaiw-t [spat ]%padna evaM Apnao ilae Alaga baajaar ³BaaOgaaoilak evaM ]pBaao@ta EaoNaI´ va gauNava<aa ko maaQyama sao [naAaSaMkaAaoM sao bacanao ko ilae tOyaarI kr rhI hO. kccao maala ko saMsaaQanaaoM sao saMpnna kMpinayaaoM maoM ivalaya ³pUNa- yaa AaMiSak$p sao kI yaaojanaa ko ilae BaI ivacaar ikyaa jaa rha hO.

KKKKK dIGa -kailakdIGa -kailakdIGa -kailakdIGa -kailakdIGa -kailak

dIGa-kailak $p maoM kMpnaI ko pasa laaOh Ayask AaOr kaokna kaoyalaa ko inajaI Kana na haonao kI isqait maoM kMpnaI Axama haojaayaogaI. hmaoSaa yaa hala ko kuC vaYaao-M maoM AapUit- maoM – maa~a evaM gauNava<aa ko saaqa saaqa baZ,tI kImataoM maoM AsaMgait saokMpnaI ko inaYpadna pr kup`Baava pD,a hO. kMpnaI nao ]D,Isaa evaM C<aIsagaZ, rajyaaoM maoM p+o pr Kana pàPt krnao ko ilaeAavaodna ikyaa qaaÊ ijasamaoM saflata nahIM imalaI. doSa ko baahr BaI maaOjaUda KanaaoM pr ApnaI ihssaodarI banaae rKnaoÀnayaolaaOh Ayask KanaaoM kao pàPt krnao kI saMBaavanaaAaoM kao kMpnaI tlaaSa rhI hO.

kaokna kaoyalao kI isqait ko dIGa-kailak samaaQaana ko ilae [MTrnaoSanala kaola vaoMcar ilaimaToD ka inamaa-Na ikyaa gayaa hOM.[saka inamaa-Na Aar Aa[- ena elaÊ saolaÊ saI Aa[- elaÊ ena ema DI saI evaM ena TI pI saI nao imalakr Éº3500 kraoD, ko[i@vaTI Saoyar sao ikyaa hO.

g ag ag ag ag a pird RSy apird RSy apird RSy apird RSy apird RSy a

e DI baI ko AnausaarÊ tola kI baZ,tI kImataoM ko karNa baZ,tI maudàsfIit kao raoknao ko ilae ikyao gayao ]payaao ko karNa vaYa-2008–09 maoM doSa ko Aaiqa-k ivakasa ko dr kuC QaImaI Aqaa-t\ lagaBaga 8 pìtSat tk rhoMgao. [spat baajaar maoM tojaIevaM ]%saah AaeMgao. Aa[- Aa[- esa Aa[- ko Alpkailak dRiYTkaoNa ko mautaibak Baart maoM [spat ka p`%yaxa ]pyaaoga vaYa-2008 maoM 8º9 pìtSat tqaa vaYa- 2009 maoM 12º1 pìtSat tk baZ, sakta hO. yah maanaa jaa rha hO ik phlao sao hI ]VaogamaoM inamaa-Na evaM BaarI ]pskraoM ko ilae pìtbaw pUMjaI inavaoSa kI vajah sao yah vaRiw hO. baZ,tI [napuT kI laagataoM ko karNa[spat ]Vaoga maoM laaBap`dta kI caunaaOtI kI p`mauK AaSaMka inarMtr banaI hu[- hO. AasT/oilayana byaUrao Aa^f egaÌklcar eNDirsaaosa- [knaaîma@sa ³Abaoyar´ nao saMBaavanaa vya@t kI hO ik [spat ]%padna maoM laagat Kca- evaM maaMga baZ,nao ko karNa2008 maoM BaI ivaSva maoM [spat kI kImatMo }McaI rhoMgaI. [spat banaanao ko dao mau#ya t%vaaoM laaOh Ayask evaM QaatukmaI- kaoyalaokI }McaI kImataoM evaM baZ,to maala BaaD,a ko karNaÊ [spat kI kImatoM AaOr baZ,nao kI saMBaavanaa hO.

18


G aG aG aG aG a vaYa - 2008–09 ko ilae dIGaa -vaiQa zoko ka inapTara AaOr laaBa vasa UlaIvaYa - 2008–09 ko ilae dIGaa -vaiQa zoko ka inapTara AaOr laaBa vasa UlaIvaYa - 2008–09 ko ilae dIGaa -vaiQa zoko ka inapTara AaOr laaBa vasa UlaIvaYa - 2008–09 ko ilae dIGaa -vaiQa zoko ka inapTara AaOr laaBa vasa UlaIvaYa - 2008–09 ko ilae dIGaa -vaiQa zoko ka inapTara AaOr laaBa vasa UlaI

vaYa- 2008–09 maoM kccao maala ko ilae dIGaa-vaiQa zoka [spat kI ]%padna laagat ko }pr ek Baar hO. p`mauK kccaomaala kI kImataoM maoM inamna p`kar sao baZao<arI hu[-.

v Aayaaitt kaokna kaoyalao kI ef Aao baI kImat vaYa- 2007–08 maoM jaao 94 sao 98 AmaoirkI Dalar pìt Tna qaIÊ vahitgaunaa baZ,kr vaYa- 2008–09 maoM lagaBaga 300 AmaoirkI Dalar pìt Tna tk hao ga[-.

v samaudÌ maala BaaD,a 25 Dalar sao 55 AmaoirkI Dalar pìt Tna tk baZ, gayaa hO tqaa ladana evaM ]trana baMdrgaahaoM prBaID,BaaD, ko karNa ivalaMba Saulk 25 AmaoirkI Dalar pìt Tna ko Aitir@t Baar kao imalaanao sao yah 80 AmaoirkIDalar pìt Tna tk pD, rha hO.

v maoTlajaI- kaok ka ef Aao baI maUlya vaYa- 2007–08 maoM 209 AmaoirkI Dalar sao baZ,kr vaYa- 2008–09 maoM 145pìtSat baZ,kr 511 AmaoirkI Dalar pìt Tna hao gayaa hO.

v idsaMbar 2007 maoM laaOh Ayask kI kImatoM 01–10–2007 sao pUva- kI Apoxaa 47 sao 60‰ tk baZ, ga[- hOM.

v ipClao vaYa- kI tulanaa maoM isailakao maOMganaIja kI kImat 84 pìtSat baZI hOM.

v ipClao saala kI tulanaa maoM vaYa- 2008–09 maoM irÍa@TrIjaÊ spoyasa- evaM ]pBaaogaI vastuAaoM Aaid kI kImat maoM 40pìtSat kI pyaa-Pt baZ,ao<arI hu[- hO.

kccao maala kI kImataoM maoM baZao<arI kI vajah saoÊ hao sakta hO ik kMpnaI ]Bar na sakoÊ [sailae vaYa- 2008–09 maoM inavalamaaija-na pr kuC pìtkUla p`Baava idKa[- pD,o.

G a ´G a ´G a ´G a ´G a ´ xa o~vaar yaa ]%padvaar inaYpadnaxa o~vaar yaa ]%padvaar inaYpadnaxa o~vaar yaa ]%padvaar inaYpadnaxa o~vaar yaa ]%padvaar inaYpadnaxa o~vaar yaa ]%padvaar inaYpadna

ibaËI inaYpadna

ipClao vaYa- Aqaa-t\ 2006¹07 maoM kI ga[- Éº9151 kraoD, kI ibaËI kI tulanaa maoM 14 pìtSat kI vaRiw ko saaqa vaYa-2007–08 ko daOrana ibaËI maUlya Éº10Ê433 kraoD, rha. vaYa- 2007–08 ko daOrana samaJaaOta &apna ko punaÁ maUlyaaMiktlaxya Éº9583 kraoD, kao pUra krto hueÊ ibaËI maUlya inaQaa-irt laxya sao 109 pìtSat rha. ³samaJaaOta &apna 2007–08kI phlaI CmaahI Aqaa-t\ ApOla sao isatMbar 07 tk ena esa Aar maoM baZ,ao<arI kao }pr punaÁ maUlyaaMikt ikyaa gayaa qaa´vaYa- 2007–08 AaOr 2006–07 ko ibaËI inaYpadna kI tulanaa%mak saarNaI naIcao p`stut hO.

samaJaa Ota &apna 2007–08 ko Ana usaar ibaËI inaYpadna AaOr 2006–07 ³vaastivak´samaJaa Ota &apna 2007–08 ko Ana usaar ibaËI inaYpadna AaOr 2006–07 ³vaastivak´samaJaa Ota &apna 2007–08 ko Ana usaar ibaËI inaYpadna AaOr 2006–07 ³vaastivak´samaJaa Ota &apna 2007–08 ko Ana usaar ibaËI inaYpadna AaOr 2006–07 ³vaastivak´samaJaa Ota &apna 2007–08 ko Ana usaar ibaËI inaYpadna AaOr 2006–07 ³vaastivak´

000 Tnaao M ma o M maa~a000 Tnaao M ma o M maa~a000 Tnaao M ma o M maa~a000 Tnaao M ma o M maa~a000 Tnaao M ma o M maa~amaUlya kraoD, Épyaao M ma o Mma Ulya kraoD, Épyaao M ma o Mma Ulya kraoD, Épyaao M ma o Mma Ulya kraoD, Épyaao M ma o Mma Ulya kraoD, Épyaao M ma o M

19


ipClao 3 vaYaa o - M ko daOrana ibaËI maUlyaipClao 3 vaYaa o - M ko daOrana ibaËI maUlyaipClao 3 vaYaa o - M ko daOrana ibaËI maUlyaipClao 3 vaYaa o - M ko daOrana ibaËI maUlyaipClao 3 vaYaa o - M ko daOrana ibaËI maUlya

vaYa- 2007–08 ko daOrana [spat ka kula ibaËI Aayatna 2º94 imailayana Tna rha. 2007–08 ko daOrana GarolaU [spat ibaËI2º88 imailayana Tna dja- kI ga[-. vaYa- ko daOrana GarolaU baajaar maoM vaastivak ]pBaao@ta AaQaar ko }pr Qyaana rKa gayaa.ipClao vaYa- 2006–07 ko 59 pìtSat kI tulanaa maoM [sa vaYa- 2007–08 maoM vaastivak ]pBaao@taAaoM ko mad maoM 61 pìtSat [spatkI AapUit- kI ga[-.

i n a y a a -ti n a y a a -ti n a y a a -ti n a y a a -ti n a y a a -t

Baart sarkar kI Apoxaa ko Anau$p GarolaU baajaar kao pàqaimakta doto hueÊ GarolaU AavaSyaktaAaoM kao pUra krnao ko ]_oSya sao laaOhtqaa [spat ko inayaa-t kao kma ikyaa gayaa.

[sako flasva$p ipClao vaYa- 2006–07 maoM 121 hjaar Tna ko [spat evaM 159 hjaar Tna ko kccao laaoho ko inayaa-t kI tulanaa maoMvaYa- 2007–08 ko daOrana 62 hjaar Tna ko [spat evaM 255 hjaar Tna kccao laaoho ka inayaa-t ikyaa gayaa. halaaMik maUlya kIdRiYT sao inayaa-t maoM ipClao vaYa- kI tulanaa maoM 31 pìtSat kI vaRiw dja- kI ga[-Ê jaao p`mauK $p sao ivaSva ko [spat baajaar maoM ]%saahko karNa huAa. naopalaÊ EaIlaMkaÊ qaa[-laOMNDÊ [NDaonaoiSayaaÊ jaapanaÊ malaoiSayaa Aaid doSaaoM kao laaOh evaM [spat ko ]%padaoM kainayaa-t ikyaa gayaa.

ma Ulya vaiw-t [spatma Ulya vaiw-t [spatma Ulya vaiw-t [spatma Ulya vaiw-t [spatma Ulya vaiw-t [spat

vaYa- ko daOrana maUlya vaiw-t [spat kI ibaËI pr ivaSaoYa Qyaana idyaa gayaaÊ ijasasao AiQak laaBaaMSa pàPt huAa. 64 pìtSatvaRiw dr haisala krto hue vaYa- 2007–08 ko daOrana 18º27 laaK Tna maUlya vaiw-t [spat kI ibaËI kI ga[- jaao ipClao vaYa-2006–07 kI tulanaa maoM 11º11 laaK Tna rhI. vaYa- 2007–08 maoM tqaa ]saI samaya tk ipClao vaYa- maoM ivaSaoYa [spat ]%padaoM kIoibaËI kI maa~a ka ivavarNa naIcao idyaa gayaa hO.

[ka[- Á 000 TnaaoM maoM

piryaa ojanaa ibaËI ma o M inaYpadnapiryaa ojanaa ibaËI ma o M inaYpadnapiryaa ojanaa ibaËI ma o M inaYpadnapiryaa ojanaa ibaËI ma o M inaYpadnapiryaa ojanaa ibaËI ma o M inaYpadna

ipClao vaYa- kI tulanaa maoM 30 pìtSat vaRiw dja- krto hue [sa vaYa- 2007–08 maoM 7º21 laaK Tna ³vaI esa pI maoM AaMtirk Kptkao Saaimala krto hue´ piryaaojanaa gaàhkaoM kao ibaËI kI ga[- jaao ipClao vaYa- maoM 5º55 laaK ³vaI esa pI maoM AaMtirk Kpt kaoSaaimala krto hue´ Tna qaI. pUvaI- AaOr ]<arI xao~ nao ËmaSaÁ 28 AaOr 38 pìtSat kI ivaiSaYT vaRiw dr dja- kI.piryaaojanaaAaoM ko ilae kI ga[- ibaËI ka xao~vaar ivavarNa inamna p`kar sao hO.

madmadmadmadmad 2007–082007–082007–082007–082007–08 2006–072006–072006–072006–072006–07 vaRiw ka ‰vaRiw ka ‰vaRiw ka ‰vaRiw ka ‰vaRiw ka ‰

20


]p ]%pad]p ]%pad]p ]%pad]p ]%pad]p ]%pad

ipClao vaYa- 2006–07 maoM ]p ]%padaoM kI ibaËI Éº220 kraoD, kI tulanaa maoM [sa vaYa- 2007–08 maoM Éº 217 kraoD, kI ibaËIhu[-. kma ibaËI kI vajah sao vaYa- ko daOrana maoM ]p ]%padaoM ka kma ]%padna AaOr kaola tar kI kma kImat hao saktI hO. vaYa-2007–08 tqaa vaYa- 2006–07 maoM kI ga[- ]p ]%padaoM kI ibaËI ka ivavarNa naIcao p`stut hO.

[ka[- Á kraoD, Épyao

[ -¹ iv apNan a[ -¹ iv apNan a[ -¹ iv apNan a[ -¹ iv apNan a[ -¹ iv apNan a

mau#ya satk-ta Aayaaoga kI [cCa ko Ëma maoM [-¹vaaiNajya ko laona¹dona maoM pardiSa-ta laanao hotu [sa vaYa- [-¹naIlaamaI kao Kasa mah%vaidyaa gayaa. vaYa- 2007¹08 ko daOrana mau#yaalayaÊ vaOjaaga Wara 87 [-¹naIlaaimayaaoM ko jaire Éº87 kraoD, kI kImat pr 31Ê983Tna ko [spat kI ibaËI kI ga[-.

saD,k pirvahna sa Mivada ko inaQaa -rNa ko ilae ]lTI [-¹naIlaamaIsaD,k pirvahna sa Mivada ko inaQaa -rNa ko ilae ]lTI [-¹naIlaamaIsaD,k pirvahna sa Mivada ko inaQaa -rNa ko ilae ]lTI [-¹naIlaamaIsaD,k pirvahna sa Mivada ko inaQaa -rNa ko ilae ]lTI [-¹naIlaamaIsaD,k pirvahna sa Mivada ko inaQaa -rNa ko ilae ]lTI [-¹naIlaamaI

vaYa- 2007¹08 ko daOrana saD,k pirvahna saMivada kao tya krnao maoM inaivada pìËyaa ko sqaana pr ]lTI [-¹naIlaamaI laagaU kI ga[-.inaivada pìËyaa maoM saD,k pirvahna saMivada donao ko ilae dao vaYa- ka Sabd ]pyaaoga ikyaa jaata hO. ?tuAaoM ko badlanaoÊ DIja,la kodr baZ,nao Aaid ko karNa saMivada AiBakrNaaoM Wara saMivadaAaoM ka AnausarNa nahIM ikyaa jaa rha hO ijasasao ]%pad Baojanaa mauiSkla haorha hO. saMivada kI AvaiQa kao kma krnao kI AavaSyakta hO. [sa AavaSyakta kao pUra krnao ko ilae kma AvaiQa maoM saD,kpirvahna saMivada kao tya krnao hotu Satao-M maoM ]pyau> pirvat-naaoM ko saaqa ha}sa maoM ]lTI [-¹naIlaamaI pìËyaa ivakisat kI ga[-.[sasao kagajaI kar-vaa[-Ê saa[ikla Ta[ma kma krnao maoM AaOr pardiSa-ta baZ,anao maoM madd imalaI. yah p`NaalaI safla hu[- AaOr kMpnaIkao Apnao [-¹AiBaSaasana ko ilae frvarIÊ 2008 maoM saava-jainak p`Saasainak sauQaar AaOr saava-jainak iSakayat tqaa saUcanaapàOVaoigakI Wara saMyau> $p sao Aayaaoijat 11vaoM raYT/Iya [-¹AiBaSaasana sammaolana maoM 'saUcanaa va saMcaar pàOVaoigakI ka ]%ÌYT]pyaaoga' saMvaga- maoM Baart sarkar Wara rjat pdk idyaa gayaa.

ga ` a m a INa iv apNan ag a ` a m a INa iv apNan ag a ` a m a INa iv apNan ag a ` a m a INa iv apNan ag a ` a m a INa iv apNan a

gaàmaINa pàMtaoM maoM [spat kao ]plabQa kranao kI dRiYT sao vaYa- 2007¹08 ko daOrana ijalaa str ko 77 Aitir> DIlaraoM kao inayau>ikyaa gayaa. idº31º3º2008 tk ijalaa str ko 141 DIlar inayau> ike gae. vaYa- 2007¹08 ko ilae ijalaa str ko DIlaraoMkao kI ga[- xao~vaar ibaËI ka ivavarNa naIcao p`stut hOÁ

[ka[- Á Tna

21


ijalaa str ko DIlaraoM kao [spat ]%padaoM kI ibaËI maoM isqarta sao vaRiw hu[-. ipClao vaYa- kI tulanaa maoM vaYa- 2007¹08 maoM kMpnaInao 235‰ vaRiw kao pMjaIÌt ikyaa.

saI Aar ema ]paya ÁsaI Aar ema ]paya ÁsaI Aar ema ]paya ÁsaI Aar ema ]paya ÁsaI Aar ema ]paya Á

p`QaanamaM~I T/a^fI 2005¹06 maUlyaaMkna ko AMSa ko $p maoM Aa[- ema Aar baI Wara Aayaaoijat gaàhk saMtuiYT savao-xaNa ko AnausaarAar Aa[- ena ela gaàhk saMtuiYT saUcaI maoM 81‰ AMk pàPt krko doSa Bar ko [spat saMyaM~aoM maoM p`qama rha. gaàhk saMtuiYT saUcaIpàPt krnao ko ilae inaQaa-irt kula 11 maanadMDaoM ko AMtga-t Aar Aa[- ena ela nao 7 maanadMDaoM maoM phlaa sqaana AaOr 4 maanadMDaoM maoMiWtIya sqaana pàPt ikyaa.

[sa vaYa- gaàhk saMtuiYT saUcaI maoM AaOr sauQaar ko ilae ]paya ike gae. [namaoM gauNava<aa iSakayataoM ka SaIGa` inapTaraÊ gaàhkaoM kosaMdohaoM ka paoT-la Wara javaaba donaaÊ gaàhk ivatrNa Satao-M ka AnauEavaNa krnaaÊ sTa^kyaaD- kI sauivaQaaAaoM maoM sauQaar laanaaÊ gaàhkaoMkI AavaSyakta ko Anausaar nae ]%padaoM ka ivakasaÊ ivatrNa samaya maoM sauQaar laanaa Aaid kuC ]paya hOM.

= ´= ´= ´=´=´ AaMtirk inaya M~Na p`Naailayaa M AaOr ]nakI ]pya u>ta ÁAaMtirk inaya M~Na p`Naailayaa M AaOr ]nakI ]pya u>ta ÁAaMtirk inaya M~Na p`Naailayaa M AaOr ]nakI ]pya u>ta ÁAaMtirk inaya M~Na p`Naailayaa M AaOr ]nakI ]pya u>ta ÁAaMtirk inaya M~Na p`Naailayaa M AaOr ]nakI ]pya u>ta Á

p`caalanaÊ saMsaaQanaaoM ko saMrxaNa maoM dxataÊ iva<aIya irpaoiT-Mga maoM spYTta AaOr saMbaMiQat kanaUnaaoM va ivainayamaaoM ko saaqa banaa[- ga[-naIityaaoM tqaa pìËyaaAaoM ko palana kao sauinaiScat krto hue kMpnaI maoM ]_oSyaaoM kI pàiPt ko ilae AaMtirk inayaM~Na kI saxamap`NaalaI maaOjaUd hO.

Aar Aa[- ena ela maoM ek Alaga AaMtirk laoKa prIxaa ivaBaaga hO. yah ivaivaQa $paoM maoM kaya- krta hO AaOr AnauBavaI sanadIlaoKakarÊ laagat laoKakarÊ AiBayaMta AaOr Anya kma-caairyaaoM kI ek TIma hO. AaMtirk laoKa prIxaa ivaBaaga kMpnaI kInaIityaaoMÊ pìËyaaAaoM AaOr ivaivaQa p`NaailayaaoM kI samaIxaa va maUlyaaMkna krta hO AaOr AavaSyakta pD,nao pr ]pyau> ]payaaoM ko saaqaAqa-pUNa- va ]pyaaogaI sauQaaraoM ko baaro maoM sauJaava dota hO. yah AcCo inagaimat Saasana ko laxya sao saMkT p`banQana ]paya ko kayaa-nvayana ko ilae ek p`NaalaIbaw AaOr AnauSaasanabaw trIka BaI saUicat krta hO.

p`NaailayaaoM maoM pardiSa-ta AaOr AaMtirk inayaM~Na tM~aoM pr p`kaSa Dalanao ko ilae maMDla Wara gaizt laoKa prIxaa saimait ko AQaInapUNa- inayaM~Na pyaa-varNa ko AaQaar pr AaMtirk laoKa prIxaa haogaI. kMpnaI ko ivaivaQa ivaBaagaaoM maoM saMpUNa- sauQaar laanao kI idSaamaoM kizna xao~aoM kao Saaimala krto hue vaaiYa-k laoKa prIxaa kaya-Ëma Aayaaoijat ike jaato hOM.

AaMtirk inayaM~Na p`NaalaI kMpnaI ko pirmaaNa ko Anau$p haogaI tqaa mah%vapUNa- laoKa prIxaa inaYkYaao-M kao Saaimala krko pìtvaodnakMpnaI kI laoKa prIxaa saimait kao evaM laoKa prIxaa saimait Wara maMDla kao p`stut ike jaato hOM.

c a ć a ć a ć a ć a ´ p`caalana inaYpadna ko sa Mba MQa ma o M iva<aIya inaYpadna pr cacaa - Áp`caalana inaYpadna ko sa Mba MQa ma o M iva<aIya inaYpadna pr cacaa - Áp`caalana inaYpadna ko sa Mba MQa ma o M iva<aIya inaYpadna pr cacaa - Áp`caalana inaYpadna ko sa Mba MQa ma o M iva<aIya inaYpadna pr cacaa - Áp`caalana inaYpadna ko sa Mba MQa ma o M iva<aIya inaYpadna pr cacaa - Á

iv a<a Iy a i n aYpadnaiv a<a Iy a i n aYpadnaiv a<a Iy a i n aYpadnaiv a<a Iy a i n aYpadnaiv a<a Iy a i n aYpadna

kraoD, Épyao

22


iva<aIya vaYa- 2007¹08 maoM ipClao vaYa- ko Éº9150º57 kraoD, kI tulanaa maoM Éº10433º07 kraoD, ka irkaD- Tnaao-var ikyaa gayaa.kMpnaI nao ipClao vaYa- ko Éº1363º43 kraoD, kI tulanaa maoM Éº1942º74 kraoD, ka inavala laaBa pàPt ikyaa. kMpnaI nao AiQaSaoYainaiQayaaoM pr byaaja kI kmaa[- kao baZ,ato hue byaajaÊ baOMk p`Baar AaOr baImaa laagat pr vyaya kma krnao ka p`yaasa jaarI rKa.

p `ca alan a in aYpadnap `c a alan a in aYpadnap `c a alan a in aYpadnap `c a alan a in aYpadnap `c a alan a in aYpadna

inaYpadna kI Kasa¹Kasa baatoM

Apnao Aist%va ko 25 vaYaao-M kao maak- krto hue vaYa- 2007 bahut hI mah%vapUNa- rha. 'samaga` [spat saMyaM~aoM maoM ]%ÌYTta' ko ilaedUsarI baar p`Qaana maM~I T/a^fI pàPt krto hue rjat jayaMtI vaYa- kMpnaI ko ilae k[- trh sao smarNaIya rha.

]%padna samaIxaa

AapkI kMpnaI nao lagaatar saatvaoM vaYa- ApnaI inaQaa-irt xamata pàPt kI AaOr lagaBaga saBaI Saa^paoM maoM jaOsao Aaovaona puiSaMga³102‰´Ê baa^r ]%pad ³104‰´Ê vaa^yar ra^D\sa ³106‰´Ê ema ema esa ema ]%pad ³108‰´ AaOr pUNa- [spat ³106‰´krko [spat maM~alaya ko saaqa Apnao samaJaaOta &apna maoM kI ga[- pìtbawta sao 100‰ sao jyaada pMjaIÌt ikyaa.

baZ,ae gae baàMD maUlya ko Aitir> baajaar maoM baohtr fuTipMT kao pàPt krnao ko ilae AapkI kMpnaI nao kaya-naIitprk ZMga saoinaNa-ya ilayaa ik maUlya vaiw-t [spat ko ]%padna kao baZ,anao ko ilae AavaSyak [napuT\sa ]plabQa ike jaaeM. [sasao baajaarIpirvat-naaoM ka saamanaa krko KD,o rhnao AaOr dIGa-kalaIna isqarta pàPt krnao maoM hI nahIM bailk ]ccatma yaaogadana tqaa laaBap`dtapàPt krnao maoM sahayata imalaI. ifr BaI maUlya vaiw-t [spat ko ]%padna maoM [spat banaanao kI pìËyaa AaOr Aitir> laaijaisT@sakI vajah sao samaya AiQak haonao ko karNa ]%padna kI maa~a maoM kmaI Aa[-. d`va [spat ko ]%padna maoM kmaI ka yah p`Baava baaTmalaa[na ko sauQaar kI samatulyata sao BaI AiQak rha. 2007¹08 maoM inaYpadna Qyaana donao yaaogya hO Á

3 18Ê94Ê098 TnaaoM ko maUlya vaiw-t [spat ka ]ccatma ]%padnaÊ Aqaa-t\ 2006¹07 kI tulanaa maoM 74‰ vaRiw.

3 maUlya vaiw-t hIT\sa ³13287 saMº´ maoM baZ,ao<arIÊ Aqaa-t\ 2006¹07 kI tulanaa maoM 60‰ vaRiw

3 samaJaaOta &apna ko 30‰ laxya ko ]<ar maoM ibaËI yaaogya [spat ko saMbaMQa maoM maUlya vaiw-t ]%padna 62‰ rha jaao pàrMBasao ]%ÌYT hO.

3 tPt Qaatu AaOr d`va [spat ka ]%padna idº12º1º08 AaOr 9º3º08 kao ËmaSaÁ 54 ema Tna va 44 ema Tna ko laaMDmaak-kao par kr gayaa.

3 knvaT-r saI va e nao ËmaSaÁ 4018 hIT\sa AaOr 3733 hIT\sa krko ]%ÌYT jaIvanakala kao pàPt ikyaa.

3 AaOsatna poYaNa rOk ka pìtQaarNa samaya 25º04 GaMTo hOM jaao pàrMBa sao laokr iksaI BaI vaYa- ko daOrana ]%ÌYT hO.

kMpnaI na o inamnailaiKt Anausaar laagat kma krnao ko ]paya jaarI rKo.kMpnaI na o inamnailaiKt Anausaar laagat kma krnao ko ]paya jaarI rKo.kMpnaI na o inamnailaiKt Anausaar laagat kma krnao ko ]paya jaarI rKo.kMpnaI na o inamnailaiKt Anausaar laagat kma krnao ko ]paya jaarI rKo.kMpnaI na o inamnailaiKt Anausaar laagat kma krnao ko ]paya jaarI rKo.

1º caUnaa p%qar kI Kpt kao kma krnao ko ilae isaMTr PlaaMTÊ Qamana Ba+I AaOr [spat galanaSaalaa maoM ela DI slaoga ka ]pyaaoga

2º AnaurxaNa gaitivaiQayaaoM sao r_I ka punaÁ ivainayaaoga AaOr [spat galanaSaalaa maoM ]saka ]pyaaoga krnaa.

3º isaMTr PlaaMT maoM laaOh Ayask fa[nsa ko sqaana pr QaatukmaI- ApiSaYT ka ]pyaaoga ikyaa jaanaa

4º laOiDla va TMiDSa ko jaIvana kala maoM sauQaar

5º panaIÊ ivaVut Aaid ka saMrxaNa

C Ć Ć Ć Ć ´ maanava sa MsaaQanaÊ AaOVaoigak saMba MQaa o M kI dRiYT sao kaya-rt kma-caairyaa o M kI saM#yaa kao imalaakr saamaga Ì kamaanava sa MsaaQanaÊ AaOVaoigak saMba MQaa o M kI dRiYT sao kaya-rt kma-caairyaa o M kI saM#yaa kao imalaakr saamaga Ì kamaanava sa MsaaQanaÊ AaOVaoigak saMba MQaa o M kI dRiYT sao kaya-rt kma-caairyaa o M kI saM#yaa kao imalaakr saamaga Ì kamaanava sa MsaaQanaÊ AaOVaoigak saMba MQaa o M kI dRiYT sao kaya-rt kma-caairyaa o M kI saM#yaa kao imalaakr saamaga Ì kamaanava sa MsaaQanaÊ AaOVaoigak saMba MQaa o M kI dRiYT sao kaya-rt kma-caairyaa o M kI saM#yaa kao imalaakr saamaga Ì kai v ak a s ai v ak a s ai v ak a s ai v ak a s ai v ak a s a

j a ´j a´j a´j a´j a´ pyaa -varNa kI rxaa va sa MrxaNaÊ tknaIkI sa MrxaNaÊ navaIÌt }jaa - ivakasaÊ ivadoSaI ma ud à sa MrxaNapyaa -varNa kI rxaa va sa MrxaNaÊ tknaIkI sa MrxaNaÊ navaIÌt }jaa - ivakasaÊ ivadoSaI ma ud à sa MrxaNapyaa -varNa kI rxaa va sa MrxaNaÊ tknaIkI sa MrxaNaÊ navaIÌt }jaa - ivakasaÊ ivadoSaI ma ud à sa MrxaNapyaa -varNa kI rxaa va sa MrxaNaÊ tknaIkI sa MrxaNaÊ navaIÌt }jaa - ivakasaÊ ivadoSaI ma ud à sa MrxaNapyaa -varNa kI rxaa va sa MrxaNaÊ tknaIkI sa MrxaNaÊ navaIÌt }jaa - ivakasaÊ ivadoSaI ma ud à sa MrxaNa

J a ´J a ´J a ´J a ´J a ´ inagaim at saam a a ijak daiya %vain aga im at saam a a ijak daiya %vain aga im at saam a a ijak daiya %vain aga im at saam a a ijak daiya %vain aga im at saam a a ijak daiya %va

]pyau-> CÊ ja AaOr Ja madaoM ko saMbaMQa maoM ivavarNa inadoSak irpaoT- maoM idyaa gayaa ijanaka saMdBa- ilayaa jaae.

23


Aaya maoM vaRiw

kraoD, Épe

24


inaval

a maUly

a maoM v

aRiwkraoD, Épe

25


sakla

blaak

evaM

inaval

a blaa

kkraoD, Épe

sakla

blaak

in

avala

blaak

26


AamadnaI

ka iva

trNa

2007

–08

AamadnaI

ka vya

aOra 2

007–

08

Kpt

ike

gae k

ccao m

aala É

428

0 kraoD

³37º

7‰´

kma-c

aairy

aaoM ko il

ae vy

aya va

sauiva

QaaeM

É 103

1 kraoD

³9º1

‰´

BaMDa

r va

pujaaoM-

kI K

pt É

364

kraoD³

3º2‰

´

ibajalaI v

a [-MQana

É 2

59 k

raoD

³2º3

‰´

Aar e

maÊ BaaD

aÊ A

nya vy

ayaÊ b

yaajaÊ s

Tak k

I AiBava

Riw A

aid É

575

kraoD

³5º1

‰´

]%pa

dna k

r É 134

5 kraoD

³11º

9‰´

maUlya

h`asa

va DI

ºAarº[

-º É 4

88 k

raoD

³4º3

‰´

kr ka p

`avaQaa

na É 105

3 kraoD

³9º3

‰´

kr ko ba

ad laaB

a É 194

3 kraoD

³17º

1‰´

laaoh

a va [

spat

kI i

bakI É

102

11 k

raoD

³90‰

´

]p ]

%pad

va ib

ajalaI

kI i

bakI É

222

kraoD

³2‰

´

Aija-t

vyaaj

a É 7

25 k

raoD

³6‰

´

Anya

rajasv

a É 180

kraoD

³2‰

´

27


iva%tIya isqait kI mau#ya¹mau#ya baatoMiva%tIya isqait kI mau#ya¹mau#ya baatoMiva%tIya isqait kI mau#ya¹mau#ya baatoMiva%tIya isqait kI mau#ya¹mau#ya baatoMiva%tIya isqait kI mau#ya¹mau#ya baatoM

2007-08 2006-07

kkkkk p`caalana pirNaama ³kra oD , Épe´p`caalana pirNaama ³kra oD , Épe´p`caalana pirNaama ³kra oD , Épe´p`caalana pirNaama ³kra oD , Épe´p`caalana pirNaama ³kra oD , Épe´Tnaao-var 10433 9151

sakla Aaya 11337 9812

sakla vyaya 8310 7540

sakla laaBa 3027 2271

sakla laaBa ³AavaiQak jamaa pr byaaja ko Alaavaa´ 2336 1750

kr¹pUva- laaBa 2995 2222

kr¹pScaat inavala laaBa 1943 1363

KKKKK vaYa- ko AMt mao M iva%tIya isqait ³kraoD, Épe´vaYa- ko AMt mao M iva%tIya isqait ³kraoD, Épe´vaYa- ko AMt mao M iva%tIya isqait ³kraoD, Épe´vaYa- ko AMt mao M iva%tIya isqait ³kraoD, Épe´vaYa- ko AMt mao M iva%tIya isqait ³kraoD, Épe´Saoyar pUÐjaI 7827 7827

Aarixat AaOr AiQaSaoYa 3654 1711

lagaa[- ga[- pUÐjaI 9935 9427

lagaa[- ga[- pUÐjaI ³AavaiQak jamaa ko Alaavaa´ 2249 2321

inavala maUlya 11481 9523

sakla blaa^k 8901 8876

maUlyah/asa 7516 7085

inavala blaa^k 1385 1790

maalasaUcaI 1761 1203

g ag ag ag ag a laaBap`dta AaOr Anya Ana upatlaaBap`dta AaOr Anya Ana upatlaaBap`dta AaOr Anya Ana upatlaaBap`dta AaOr Anya Ana upatlaaBap`dta AaOr Anya Ana upat³ 1´³ 1´³ 1´³ 1´³ 1´ p ` itSattap ` itSattap ` itSattap ` itSattap ` itSatta

ibaËI sao sakla laaBa 29.0 24.8

ibaËI sao inavala laaBa 18.6 14.9

inavala maUlya sao sakla laaBa 26.4 23.8

inavala maUlya sao inavala laaBa 16.9 14.3

lagaa[- ga[- pUÐjaI ³AavaiQak jamaa ko Alaavaa´ sao sakla laaBa³AavaiQak jamaaAaoM pr byaaja ko ibanaa´ 103.9 75.4

lagaa[- ga[- pUÐjaI sao inavala laaBa 19.6 14.5

Saoyar pUÐjaI sao sakla laaBa 38.7 29.0

ibaËI sao maalasaUcaI 16.9 13.1

lagaa[- ga[- pUÐjaI sao ibaËI 105.0 97.1

³2´³2´³2´³2´³2´ Ana upatAna upatAna upatAna upatAna upatcaalaU doyataAaoM sao caalaU pirsaMpi%tyaaÐ 3.6 3.7

caalaU doyataAaoM sao trla pirsaMpi%tyaaÐ 3.1 3.3

28


kraoD,

Épyaa

oM maoM

saM#y

aa

sqaap

naa k

o baad iv

a%tIya

pirN

aamaaoM kI J

alak

29

laoKa prIixat Kato2007¹08

261982 2008

YEARS OF TRUST

vaa[-jaaga [spat

raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDivaSaaKp+Nama [spat saMyaM~

³Baart sarkar ka ]pËma´

31

hhhhhxxxxx

³pI ko ibaSnaao[-´³pI ko ibaSnaao[-´³pI ko ibaSnaao[-´³pI ko ibaSnaao[-´³pI ko ibaSnaao[-ÁQyaxa sah p`banQa inadoSakAQyaxa sah p`banQa inadoSakAQyaxa sah p`banQa inadoSakAQyaxa sah p`banQa inadoSakAQyaxa sah p`banQa inadoSak

sqaana Á ivaSaaKp+Namasqaana Á ivaSaaKp+Namasqaana Á ivaSaaKp+Namasqaana Á ivaSaaKp+Namasqaana Á ivaSaaKp+NamaidnaaMk Á 22 ma[- 2008idnaaMk Á 22 ma[- 2008idnaaMk Á 22 ma[- 2008idnaaMk Á 22 ma[- 2008idnaaMk Á 22 ma[- 2008

2007–08 ko ilae vaaiYa-k laoKa

hhhhhxxxxx

³ko esa SaMkr´³ko esa SaMkr´³ko esa SaMkr´³ko esa SaMkr´³ko esa SaMkrínadoSak³iva<aínad oSak³iva<aínad oSak³iva<aínad oSak³iva<aínad oSak³iva<a´

hhhhhxxxxx

³pI maaohna rava´³pI maaohna rava´³pI maaohna rava´³pI maaohna rava´³pI maaohna rava´kmpnaI saicavakmpnaI saicavakmpnaI saicavakmpnaI saicavakmpnaI saicava

hhhhhxxxxx

³saI e esa esa Bard\vaaja´³saI e esa esa Bard\vaaja´³saI e esa esa Bard\vaaja´³saI e esa esa Bard\vaaja´³saI e esa esa Bard\vaaja´³BaagaIdar´³BaagaIdar´³BaagaIdar´³BaagaIdar´³BaagaIdar´

ema na Mº26113ema na Mº26113ema na Mº26113ema na Mº26113ema na Mº26113

hmaarI sama tarIK kI Alaga irpaoT- ko anausaarÌto rava va kumaarsanadI laoKakar

idº 31 maaca- 2008 kao tulana p~ idº 31 maaca- 2008 kao tulana p~ idº 31 maaca- 2008 kao tulana p~ idº 31 maaca- 2008 kao tulana p~ idº 31 maaca- 2008 kao tulana p~

inaiQayaa o MinaiQayaa o MinaiQayaa o MinaiQayaa o MinaiQayaa o M kkkkko Eaa oto Eaa oto Eaa oto Eaa oto Eaa ot

Sa oyarQaarkao M kI inaiQaayaa MSa oyarQaarkao M kI inaiQaayaa MSa oyarQaarkao M kI inaiQaayaa MSa oyarQaarkao M kI inaiQaayaa MSa oyarQaarkao M kI inaiQaayaa M Saoyar pUMjaI Aarixat evaM AiQaSaoYa

?Na inaiQayaa M?Na inaiQayaa M?Na inaiQayaa M?Na inaiQayaa M?Na inaiQayaa M saurixat ?Na Asaurixat ?Na

Aasqaigat kr doyatae ³inavalaÁasqaigat kr doyatae ³inavalaÁasqaigat kr doyatae ³inavalaÁasqaigat kr doyatae ³inavalaÁasqaigat kr doyatae ³inavala´kula

inaiQayaa o M ka ]pyaa ogainaiQayaa o M ka ]pyaa ogainaiQayaa o M ka ]pyaa ogainaiQayaa o M ka ]pyaa ogainaiQayaa o M ka ]pyaa ogaAcala pirsa Mpi<ayaa MAcala pirsa Mpi<ayaa MAcala pirsa Mpi<ayaa MAcala pirsa Mpi<ayaa MAcala pirsa Mpi<ayaa M sakla blaa^k GaTaeM Á maUlyahàsa inavala blaa^k inapTana ko ilae cala rho pUMjaIgat kaya-

i n ava oSain ava oSain ava oSain ava oSain ava oSacaala U pirsa Mpi<ayaa MÊ ?Na va Aiga `macaala U pirsa Mpi<ayaa MÊ ?Na va Aiga `macaala U pirsa Mpi<ayaa MÊ ?Na va Aiga `macaala U pirsa Mpi<ayaa MÊ ?Na va Aiga `macaala U pirsa Mpi<ayaa MÊ ?Na va Aiga `ma maalasaUcaI ivaivaQa donadar nakd va baOMk SaoYa Anya caalaU pirsaMpi<ayaaM ?Na va Aiga`ma

GaTaeMÁ caala U doyataeM va pàvaQaanaGaTaeMÁ caala U doyataeM va pàvaQaanaGaTaeMÁ caala U doyataeM va pàvaQaanaGaTaeMÁ caala U doyataeM va pàvaQaanaGaTaeMÁ caala U doyataeM va pàvaQaana doyataeM pàvaQaana

inavala caala U pirsa Mpi<ayaa Minavala caala U pirsa Mpi<ayaa Minavala caala U pirsa Mpi<ayaa Minavala caala U pirsa Mpi<ayaa Minavala caala U pirsa Mpi<ayaa Miv a ivaQa vyayaivaivaQa vyayaivaivaQa vyayaivaivaQa vyayaivaivaQa vyaya ³ba+o Kato maoM na Dalao gae yaa samaayaoijat´

kula laoKa naIityaaoM va laoKaoM ko ilae iTPpNaI 1 sao 29 tk ko Anaulagnak laoKaAaoM ko Kato ko AMtga-t AnausaUicayaaM

saMº

32

hmaarI sama tarIK kI Alaga irpaoT- ko AnausaarÌto rava va kumaarsanadI laoKakar

hhhhhxxxxx

³pI ko ibaSnaao[-´³pI ko ibaSnaao[-´³pI ko ibaSnaao[-´³pI ko ibaSnaao[-´³pI ko ibaSnaao[-ÁQyaxa sah p`banQa inadoSakAQyaxa sah p`banQa inadoSakAQyaxa sah p`banQa inadoSakAQyaxa sah p`banQa inadoSakAQyaxa sah p`banQa inadoSak

sqaanaÁ ivaSaaKp+NamasqaanaÁ ivaSaaKp+NamasqaanaÁ ivaSaaKp+NamasqaanaÁ ivaSaaKp+NamasqaanaÁ ivaSaaKp+Nama22 ma[-Ê 200822 ma[-Ê 200822 ma[-Ê 200822 ma[-Ê 200822 ma[-Ê 2008

hhhhhxxxxx

³ko esa SaMkr´³ko esa SaMkr´³ko esa SaMkr´³ko esa SaMkr´³ko esa SaMkrínadoSak³iva<aínad oSak³iva<aínad oSak³iva<aínad oSak³iva<aínad oSak³iva<a´

hhhhhxxxxx

³pI maaohna rava´³pI maaohna rava´³pI maaohna rava´³pI maaohna rava´³pI maaohna rava´kmpnaI saicavakmpnaI saicavakmpnaI saicavakmpnaI saicavakmpnaI saicava

hhhhhxxxxx

³saI e esa esa Bard\vaaja´³saI e esa esa Bard\vaaja´³saI e esa esa Bard\vaaja´³saI e esa esa Bard\vaaja´³saI e esa esa Bard\vaaja´³BaagaIdar´³BaagaIdar´³BaagaIdar´³BaagaIdar´³BaagaIdar´

ema na Mº26113ema na Mº26113ema na Mº26113ema na Mº26113ema na Mº26113

Aay aAay aAay aAay aAay a

v y a y av y a y av y a y av y a y av y a y a

33

Anausa UcaI 01–Saoyar pU MjaIAnausa UcaI 01–Saoyar pU MjaIAnausa UcaI 01–Saoyar pU MjaIAnausa UcaI 01–Saoyar pU MjaIAnausa UcaI 01–Saoyar pU MjaI

31 maaca- 2008 kao 31 maaca- 2007 kao

p ` a iQakRtp ` a iQakRtp ` a iQakRtp ` a iQakRtp ` a iQakRt

ja arI Ê AiBad<a v a p `d<aja ar I Ê AiBad<a v a p `d<aja ar I Ê AiBad<a v a p `d<aja ar I Ê AiBad<a v a p `d<aja ar I Ê AiBad<a v a p `d<a

Ana usa UcaI 02 Aarixat eva M AiQaSa oYaAna usa UcaI 02 Aarixat eva M AiQaSa oYaAna usa UcaI 02 Aarixat eva M AiQaSa oYaAna usa UcaI 02 Aarixat eva M AiQaSa oYaAna usa UcaI 02 Aarixat eva M AiQaSa oYa

Ana usa UcaI 03Á sa urixat ?NaAna usa UcaI 03Á sa urixat ?NaAna usa UcaI 03Á sa urixat ?NaAna usa UcaI 03Á sa urixat ?NaAna usa UcaI 03Á sa urixat ?Na

?Na eva M Aiga ` ma?Na eva M Aiga ` ma?Na eva M Aiga ` ma?Na eva M Aiga ` ma?Na eva M Aiga ` ma

Ana usa UcaI 04Á Asaurixat ?NaAnausa UcaI 04Á Asaurixat ?NaAnausa UcaI 04Á Asaurixat ?NaAnausa UcaI 04Á Asaurixat ?NaAnausa UcaI 04Á Asaurixat ?Na

laGa u kala ivadoSaI ma udà sa uivaQaaeMlaGa u kala ivadoSaI ma udà sa uivaQaaeMlaGa u kala ivadoSaI ma udà sa uivaQaaeMlaGa u kala ivadoSaI ma udà sa uivaQaaeMlaGa u kala ivadoSaI ma udà sa uivaQaaeM

34

AnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaMAnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaMAnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaMAnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaMAnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaM kraoD Épesakla blaak

eºsaMyaM~Ê Kana va AnyaeºsaMyaM~Ê Kana va AnyaeºsaMyaM~Ê Kana va AnyaeºsaMyaM~Ê Kana va AnyaeºsaMyaM~Ê Kana va AnyaBaUima¹ÍIhaolD ³sauQaar kI dr Saaimala krto hue´BaUima ¹laIja, haolDrola laa[nsa va slaOiDMgsaraoD\saÊ ibaD\jaosa va klvaoT-\saBavanasaMyaMM~ va maSaInarIfnaI-car va ifi+MgsalaokaomaaioTvsavaahnaivaVut sqaapnaajalaapUit- va nalaI pNaalaIivaivaQa ]pkrNaKana p+o AiQakarkula ³eípClao vaYaao-M ko AaMkDo

baIºsaamaaijak sauivaQaaeMbaIºsaamaaijak sauivaQaaeMbaIºsaamaaijak sauivaQaaeMbaIºsaamaaijak sauivaQaaeMbaIºsaamaaijak sauivaQaaeMBaUima¹ÍIhaolD ³sauQaar kI dr Saaimala krto hue´raoD\saÊ ibaD\jaosa va klvaoT\-saBavanasaMyaM~ va maSaInarIfnaI-car va ifi+MgsaivaVut sqaapnaajalaapUit- va nalaI pNaalaIivaivaQa ]pkrNakula³baIípClao vaYaao-M ko AaMkDo

kula³e†baIípClao vaYaao-M ko ilae AaMkDoM.

31 ApOlaÊ 2007 kao vaYa- ko daOranasaMvaQa-na evaMsamaayaaojana

vaYa- ko daOranaibaËI evaMsamaayaaojana

31 maaca-Ê2008

kao

35

AnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaM ³jaarIÁnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaM ³jaarIÁnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaM ³jaarIÁnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaM ³jaarIÁnausaUcaI Á 05 sqaa[- pirsaMpi<ayaaM ³jaarI´

1 ApOlaÊ 2007ko Anausaar

vaYa- ko daOrana³pI pI e saiht´

31 maaca- 08ko Anausaar



maUlyahasa inavala blaa^k

kraoD Épe

vaYa- ko daOranaibaËI vasamaayaojana

-- --

--

36

ma Ulyahàsa ka Aaba MTnama Ulyahàsa ka Aaba MTnama Ulyahàsa ka Aaba MTnama Ulyahàsa ka Aaba MTnama Ulyahàsa ka Aaba MTna

naa oTnaa oTnaa oTnaa oTnaa oTma Ulyahàsa AaOr ]saka p`Baar Saaimala nahI M hO.ma Ulyahàsa AaOr ]saka p`Baar Saaimala nahI M hO.ma Ulyahàsa AaOr ]saka p`Baar Saaimala nahI M hO.ma Ulyahàsa AaOr ]saka p`Baar Saaimala nahI M hO.ma Ulyahàsa AaOr ]saka p`Baar Saaimala nahI M hO.

Ana usa UcaI Á 06 vat-maana ma o M ]pyaa oga ma o M nahI M Aa rhI tqaa inapTana h ot u rKI ga[ - pirsa Mpi<ayaa MAna usa UcaI Á 06 vat-maana ma o M ]pyaa oga ma o M nahI M Aa rhI tqaa inapTana h ot u rKI ga[ - pirsa Mpi<ayaa MAna usa UcaI Á 06 vat-maana ma o M ]pyaa oga ma o M nahI M Aa rhI tqaa inapTana h ot u rKI ga[ - pirsa Mpi<ayaa MAna usa UcaI Á 06 vat-maana ma o M ]pyaa oga ma o M nahI M Aa rhI tqaa inapTana h ot u rKI ga[ - pirsa Mpi<ayaa MAna usa UcaI Á 06 vat-maana ma o M ]pyaa oga ma o M nahI M Aa rhI tqaa inapTana h ot u rKI ga[ - pirsa Mpi<ayaa M

Ana usa UcaI 07Á cala rh o p U MjaIgat kaya -Ana usa UcaI 07Á cala rh o p U MjaIgat kaya -Ana usa UcaI 07Á cala rh o p U MjaIgat kaya -Ana usa UcaI 07Á cala rh o p U MjaIgat kaya -Ana usa UcaI 07Á cala rh o p U MjaIgat kaya -

Ana u s a U c a I 08Á inam a a -Na ko da Orana vyayaAna u s a U c a I 08Á inam a a -Na ko da Orana vyayaAna u s a U c a I 08Á inam a a -Na ko da Orana vyayaAna u s a U c a I 08Á inam a a -Na ko da Orana vyayaAna u s a U c a I 08Á inam a a -Na ko da Orana vyaya

37

Ana usa UcaI 09Á inava oSa ³laagat prÁna usa UcaI 09Á inava oSa ³laagat prÁna usa UcaI 09Á inava oSa ³laagat prÁna usa UcaI 09Á inava oSa ³laagat prÁna usa UcaI 09Á inava oSa ³laagat pr´ kroaD Épe31 maaca-Ê 31 maaca-Ê

2008 kao 2007 kaovyaapar Á vyaapar Á vyaapar Á vyaapar Á vyaapar Á ]wirt

* ibasara sTaona laa[ma kMpnaI ilaimaToD maoM p`%yaok Éº10À¹ kI dr pr 1Ê82Ê927 saamyaa Saoyar 0.00 0.00

ga Or¹vyaapargaOr¹vyaapargaOr¹vyaapargaOr¹vyaapargaOr¹vyaapar¹Anauwirt# ÍI pÒsa ha]sa ilaimaToD maoM p`%yaok Éº1À¹ kI dr pr 2Ê280 saamyaa Saoyar 0.00 0.00 sTIla skop kMsalTonsaI pà ila maoM p`%yaok 0.05 0.05

kulakulakulakulakula 0.05 0.05

* Éº1000À¹ kI raiSa ko inavaoSa. AtÁ SaUnya kraoD Épe ko $p maoM dSaa-yaa gayaa AaOr ivapNana maUlya ]plabqa nahIM hO.# Éº 2380À¹ kI raiSa ko inavaoSa. AtÁ SaUnya Épe ko $p mao dSaa-yaa gayaa AaOr AnakapllaI $rla [laOi@T/k ka^ AaoproiTva saaosaayaTI ilaº maoM Éº100À¹ pìt pUNa-tÁ p`d<a Saoyar saiht

Ana usa UcaI 10Á maala sa UcaI ³p`banQana Wara laI ga[- eva M p`maaiNatÁna usa UcaI 10Á maala sa UcaI ³p`banQana Wara laI ga[- eva M p`maaiNatÁna usa UcaI 10Á maala sa UcaI ³p`banQana Wara laI ga[- eva M p`maaiNatÁna usa UcaI 10Á maala sa UcaI ³p`banQana Wara laI ga[- eva M p`maaiNatÁna usa UcaI 10Á maala sa UcaI ³p`banQana Wara laI ga[- eva M p`maaiNat´

Aw- pirsaijjatÀpirsaijjat saamaanaAw- pirsaijjatÀpirsaijjat saamaanaAw- pirsaijjatÀpirsaijjat saamaanaAw- pirsaijjatÀpirsaijjat saamaanaAw- pirsaijjatÀpirsaijjat saamaana

kcca a m a al akcca a m a al akcca a m a al akcca a m a al akcca a m a al a

Ba MDar va puja o -Ba MDar va puja o -Ba MDar va puja o -Ba MDar va puja o -Ba MDar va puja o -

Ana u s a U c a I 11Á iva iv aQa d o n adarAna u s a U c a I 11Á iva iv aQa d o n adarAna u s a U c a I 11Á iva iv aQa d o n adarAna u s a U c a I 11Á iva iv aQa d o n adarAna u s a U c a I 11Á iva iv aQa d o n adar

i v a i v a Q a d o n ad ari v a i v a Q a d o n ad ari v a i v a Q a d o n ad ari v a i v a Q a d o n ad ari v a i v a Q a d o n ad ar

Ana usa UcaI 12Á nakd eva M ba O Mk Sa oYaAna usa UcaI 12Á nakd eva M ba O Mk Sa oYaAna usa UcaI 12Á nakd eva M ba O Mk Sa oYaAna usa UcaI 12Á nakd eva M ba O Mk Sa oYaAna usa UcaI 12Á nakd eva M ba O Mk Sa oYa

38

inadoSakaoM sao vaYa- ko daOrana iksaI BaI samaya pr doya AiQaktma raiSa — —

`

Ana usa UcaI 13 Á Anya caala U pirsa Mpi<ayaa MAna usa UcaI 13 Á Anya caala U pirsa Mpi<ayaa MAna usa UcaI 13 Á Anya caala U pirsa Mpi<ayaa MAna usa UcaI 13 Á Anya caala U pirsa Mpi<ayaa MAna usa UcaI 13 Á Anya caala U pirsa Mpi<ayaa M

Ana usa UcaI 14Á ?Na va Aiga `maAna usa UcaI 14Á ?Na va Aiga `maAna usa UcaI 14Á ?Na va Aiga `maAna usa UcaI 14Á ?Na va Aiga `maAna usa UcaI 14Á ?Na va Aiga `ma

Aiga `ma va Anya vasa UlaI yaa ogyaAiga `ma va Anya vasa UlaI yaa ogyaAiga `ma va Anya vasa UlaI yaa ogyaAiga `ma va Anya vasa UlaI yaa ogyaAiga `ma va Anya vasa UlaI yaa ogya

kulakulakulakulakula

?Na va Aiga‘maa o M ka ivavarNa?Na va Aiga‘maa o M ka ivavarNa?Na va Aiga‘maa o M ka ivavarNa?Na va Aiga‘maa o M ka ivavarNa?Na va Aiga‘maa o M ka ivavarNa

?N a?N a?N a?N a?N a

Aiga ` m aAiga ` m aAiga ` m aAiga ` m aAiga ` m a

A n y aAn y aAn y aAn y aAn y a

Aiga ` m aAiga ` m aAiga ` m aAiga ` m aAiga ` m a

dava odava odava odava odava o

k ulakulakulakulakula

?N a?N a?N a?N a?N a

39

Anausa UcaI 17Á ivaivaQa vyaya ³ba+o Kato mao M na Dalao gae ya samaayaa oijat ike gaeÁnausa UcaI 17Á ivaivaQa vyaya ³ba+o Kato mao M na Dalao gae ya samaayaa oijat ike gaeÁnausa UcaI 17Á ivaivaQa vyaya ³ba+o Kato mao M na Dalao gae ya samaayaa oijat ike gaeÁnausa UcaI 17Á ivaivaQa vyaya ³ba+o Kato mao M na Dalao gae ya samaayaa oijat ike gaeÁnausa UcaI 17Á ivaivaQa vyaya ³ba+o Kato mao M na Dalao gae ya samaayaa oijat ike gae´ kraoD Épe

01 ApÒla vaYa- ko daOrana AvaiQa ko 31 maaca -31 maaca -31 maaca -31 maaca -31 maaca -2007 vaRiw daOrana 2008 kao2008 kao2008 kao2008 kao2008 kaokao saoYa p`Baairt

Aasqaigat rajasva vyaya 14.95 — 14.95 —kula 14.95 — 14.95 —ipClao vaYa- 24.87 — 9.92 14.95

Ana usa UcaI 15Á doyataeMAna usa UcaI 15Á doyataeMAna usa UcaI 15Á doyataeMAna usa UcaI 15Á doyataeMAna usa UcaI 15Á doyataeM

Ana usa UcaI 16Á pàvaQaana ko ilaeAna usa UcaI 16Á pàvaQaana ko ilaeAna usa UcaI 16Á pàvaQaana ko ilaeAna usa UcaI 16Á pàvaQaana ko ilaeAna usa UcaI 16Á pàvaQaana ko ilae

40

AnausaUcaI 18Á sakla ibaËIAnausaUcaI 18Á sakla ibaËIAnausaUcaI 18Á sakla ibaËIAnausaUcaI 18Á sakla ibaËIAnausaUcaI 18Á sakla ibaËI

AnausaUcaI 19Á Aija-t byaajaAnausaUcaI 19Á Aija-t byaajaAnausaUcaI 19Á Aija-t byaajaAnausaUcaI 19Á Aija-t byaajaAnausaUcaI 19Á Aija-t byaaja


AnausaUcaI 20Á Anya rajasvaAnausaUcaI 20Á Anya rajasvaAnausaUcaI 20Á Anya rajasvaAnausaUcaI 20Á Anya rajasvaAnausaUcaI 20Á Anya rajasva

AnausaUcaI 21Á ]pyaaoga ikyaa gayaa kccaa maalaAnausaUcaI 21Á ]pyaaoga ikyaa gayaa kccaa maalaAnausaUcaI 21Á ]pyaaoga ikyaa gayaa kccaa maalaAnausaUcaI 21Á ]pyaaoga ikyaa gayaa kccaa maalaAnausaUcaI 21Á ]pyaaoga ikyaa gayaa kccaa maala



41

Ana u s a U c a I 22Á AW- pirsa ijjatÀpirsaijjat ma ala m a o M v a R iwÀkmaIAna u s a U c a I 22Á AW- pirsa ijjatÀpirsaijjat ma ala m a o M v a R iwÀkmaIAna u s a U c a I 22Á AW- pirsa ijjatÀpirsaijjat ma ala m a o M v a R iwÀkmaIAna u s a U c a I 22Á AW- pirsa ijjatÀpirsaijjat ma ala m a o M v a R iwÀkmaIAna u s a U c a I 22Á AW- pirsa ijjatÀpirsaijjat ma ala m a o M v a R iwÀkmaI kraoD Épe

c a a l a Uc a a l a Uc a a l a Uc a a l a Uc a a l a U ipClaov a Y a -v a Y a -v a Y a -v a Y a -v a Y a - vaYa-

AarMiBak maala 448.54 472.30GaTaeM Á AMitma maala 791.71 448.54i n a v al a kma I ³v a R iwín a v al a kma I ³v a R iwín a v al a kma I ³v a R iwín a v al a kma I ³v a R iwín a v al a kma I ³v a R iw´ (343.17) 23.76

Ana usa Uca I 23Á kma -caa iryaa o M ka o pairEaimak va sa u ivaQaae MAna u s a Uc a I 23Á kma -caa iryaa o M ka o pairEaimak va sa u ivaQaae MAna u s a Uc a I 23Á kma -caa iryaa o M ka o pairEaimak va sa u ivaQaae MAna u s a Uc a I 23Á kma -caa iryaa o M ka o pairEaimak va sa u ivaQaae MAna u s a Uc a I 23Á kma -caa iryaa o M ka o pairEaimak va sa u ivaQaae M kraoD Épe


vaotnaÊmajadUrI va Ba<ao 715.30 520.13kmpnaI ka AMSadanaÊ BaivaYya inaiQa va Anya inaiQayaaM 75.27 40.58kma-caairyaaoM ko klyaaNa pr ikyaa gayaa vyaya 129.39 105.95]pdana 110.34 73.54svaOicCk saovaa inavaRi<a laaBa 0.42 0.74k ul ak u l ak u l ak u l ak u l a 1030.72 740.94

naa oTnaa oTnaa oTnaa oTnaa oT :

kma -caairyaa o M ko pairEaimak va laaBaa o M pr vyaya jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mkma -caairyaa o M ko pairEaimak va laaBaa o M pr vyaya jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mkma -caairyaa o M ko pairEaimak va laaBaa o M pr vyaya jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mkma -caairyaa o M ko pairEaimak va laaBaa o M pr vyaya jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mkma -caairyaa o M ko pairEaimak va laaBaa o M pr vyaya jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o M

i n a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayavaotnaÊmajadUrI va Ba<ao 15.89 11.01kmpnaI ka AMSadana BaivaYya inaiQa va Anya inaiQayaaM 1.75 0.54kma-caairyaaoM ko klyaaNa pr ikyaa gayaa vyaya 1.28 1.74]pdana 1.74 1.07k ul ak u l ak u l ak u l ak u l a 20.66 14.36jaarI p U Mj a Igat kaya -ja arI p U Mj a Igat kaya -ja arI p U Mj a Igat kaya -ja arI p U Mj a Igat kaya -ja arI p U Mj a Igat kaya -vaotnaÊ majadUrI va Ba<ao 1.69 1.20kmpnaI ka AMSadanaÊ BaivaYya inaiQa va Anya inaiQayaaM 0.19 0.11kma-caairyaaoM ko klyaaNa pr ikyaa gayaa vyaya 0.11 0.14]pdana 0.20 0.12k ul ak u l ak u l ak u l ak u l a 2.19 1.57

Ana usa UcaI 24Á ivaV ut va [ - M qanaAna usa UcaI 24Á ivaV ut va [ - M qanaAna usa UcaI 24Á ivaV ut va [ - M qanaAna usa UcaI 24Á ivaV ut va [ - M qanaAna usa UcaI 24Á ivaV ut va [ - M qana kraoD Épe


KrIdI ga[- ivaVut 67.83 72.70baa^yalar kaoyalaa 178.52 169.24maIiDyama kaoikMga kaoyalaa 11.56 0.00fnao-sa Aa^yalaÀela eca esa esaÀelaDIAao 0.90 1.01kula 258.81 242.95ivaVut va [-MQana ivastar 3.25

Ana u s a U c a I 25Á marmm at va Ana urxaNaAna u s a U c a I 25Á marmm at va Ana urxaNaAna u s a U c a I 25Á marmm at va Ana urxaNaAna u s a U c a I 25Á marmm at va Ana urxaNaAna u s a U c a I 25Á marmm at va Ana urxaNa kraoD Épe


saMyaM~ va maSaInarI 71.11 61.59Bavana 10.85 8.91Anya 43.83 39.20k ul ak u l ak u l ak u l ak u l a 125.79 109.70n a a o Tn a a o Tn a a o Tn a a o Tn a a o T

marmmat va Ana urxaNaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mm armmat va Ana urxaNaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mm armmat va Ana urxaNaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mm armmat va Ana urxaNaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mm armmat va Ana urxaNaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o Mi n a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayamarmmat evaM AnaurxaNa¹saMyaM~ va maSaInarI evaM Anya 0.01 0.03

42

Anya Kcaao-M va p`avaQaanaaoM pr vyayaÊ jaao }pr Saaimala na ike gae haoM AaOr na p`Baaivat ike gae haoM

inamaa -Na ko daOrana vyayainamaa -Na ko daOrana vyayainamaa -Na ko daOrana vyayainamaa -Na ko daOrana vyayainamaa -Na ko daOrana vyayayaa~a vyayamaud`Na va sToSanarIDakÊ tar va dUrBaaYajala p`Baariva&apnaivaiQa p`BaarbaOMk p`BaarAa[- esa Aao laoKa prIxaa pairEaimak va vyayaivaivaQak ul ak ul ak ul ak ul ak ul a

jaarI pU MjaIgat kaya -jaarI pU MjaIgat kaya -jaarI pU MjaIgat kaya -jaarI pU MjaIgat kaya -jaarI pU MjaIgat kaya -yaa~a vyayaivaivaQak ul ak ul ak ul ak ul ak ul a

Ana u s a U c a I 26Á Anya vyaya va p ` avaQaanaAna u s a U c a I 26Á Anya vyaya va p ` avaQaanaAna u s a U c a I 26Á Anya vyaya va p ` avaQaanaAna u s a U c a I 26Á Anya vyaya va p ` avaQaanaAna u s a U c a I 26Á Anya vyaya va p ` avaQaana kraoD Épe


naa oTnaa oTnaa oTnaa oTnaa oT

43

naaoT

jamaanaamaojamaajamaa

naamaonaamaojamaajamaa

naamaojamaa

jamaanaamaonaamaojamaajamaa

byaaja eva M iva<a p`Baara o M pr vyayaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o MÁbyaaja eva M iva<a p`Baara o M pr vyayaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o MÁbyaaja eva M iva<a p`Baara o M pr vyayaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o MÁbyaaja eva M iva<a p`Baara o M pr vyayaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o MÁbyaaja eva M iva<a p`Baara o M pr vyayaÊ jaa o }pr Saaimala na ike gae ha o M Aa Or na p `Baairt ike gae ha o MÁi n a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyayain a m a a -N a k o da Oran a vyaya

cala rh o p U MjaIgat kaya -cala rh o p U MjaIgat kaya -cala rh o p U MjaIgat kaya -cala rh o p U MjaIgat kaya -cala rh o p U MjaIgat kaya -

Ana u s a U c a I 28Á p Uv a a - v a iQa sam a ay a a oj a n aAna u s a U c a I 28Á p Uv a a - v a iQa sam a ay a a oj a n aAna u s a U c a I 28Á p Uv a a - v a iQa sam a ay a a oj a n aAna u s a U c a I 28Á p Uv a a - v a iQa sam a ay a a oj a n aAna u s a U c a I 28Á p Uv a a - v a iQa sam a ay a a oj a n a

k u l ak u l ak u l ak u l ak u l a

44

Anausa UcaI 29Á la oKa naIityaa Ð va la oKaAao M pr iTPpNaIAna usa UcaI 29Á la oKa naIityaa Ð va la oKaAao M pr iTPpNaIAna usa UcaI 29Á la oKa naIityaa Ð va la oKaAao M pr iTPpNaIAna usa UcaI 29Á la oKa naIityaa Ð va la oKaAao M pr iTPpNaIAna usa UcaI 29Á la oKa naIityaa Ð va la oKaAao M pr iTPpNaI

eº mah%vapUNa- laoKakrNa naIityaaÐeº mah%vapUNa- laoKakrNa naIityaaÐeº mah%vapUNa- laoKakrNa naIityaaÐeº mah%vapUNa- laoKakrNa naIityaaÐeº mah%vapUNa- laoKakrNa naIityaaÐ1º01º01º01º01º0 saamaanyasaamaanyasaamaanyasaamaanyasaamaanya

1º1 Baart maoM maUla laoKa maanyataAaoM AaOr saamaanya $p sao svaIkaya- laoKa isawaMtaoM ³jaI e e pI´ ko Anau$p eoithaisaklaagat saMyaaojana ko AQaIna iva%tIya ivavarNa tOyaar ike jaato hOM.

2º02º02º02º02º0 Acala pirsaMpi%tyaaÐAcala pirsaMpi%tyaaÐAcala pirsaMpi%tyaaÐAcala pirsaMpi%tyaaÐAcala pirsaMpi%tyaaÐ

2º1 eoithaisak laagat maoM maUlyah/asa kao CaoD,kr Acala pirsaMpi%tyaaÐ saUicat kI jaatI hOM.

2º2 rajyaÀkond` sarkar Wara laI ga[- Acala pirsaMpi%tyaaoM kI laagat ko $p maoM kMpnaI Wara ide gae AMSadana AaOrkMpnaI Wara rKI ga[- [saI p`kar kI pirsaMpi%tyaaoM ko AMtga-t ]icat $p maoM idKayaa jaata hO.

2º3 iksaI ivaiSaYT saMyaM~ [ka[- ko ilae p`%yaxa $p sao AiBa&at nahIM krnao yaaogya kI saImaa tk inamaa-Na kaya-klaapaoM kokarNaÀsaMbaMiQat Aanaupaitk saiht vyaya Acala pirsaMpi%tyaaoM ko AabaMTna ko ilae ‘inamaa-Na ko daOrana vyaya’ koAQaIna rKa jaata hO AaOr ‘cala rho pUÐjaIgat kamaaoM’ kI EaoNaI maoM rKa jaata hO..

3º03º03º03º03º0 inavaoSainava oSainava oSainava oSainava oSa

3º1 caalaU inavaoSa nyaUnatma laagat va AMikt maUlya ko Anausaar idKae jaato hOM.

3º2 dIGaa-vaiQa inavaoSa laagat ko Anausaar idKae jaato hOM. Asqaa[- sao iBannaÊ maUlya maoM GaTava ka pàvaQaana hO.

44444º0º0º0º0º0 maalasaUcaImaalasaUcaImaalasaUcaImaalasaUcaImaalasaUcaI

4º1 maalasaUcaI ka maUlyaaMkna nyaUnatma laagat va kula pàPya maUlya ko AaQaar pr ikyaa jaata hO.

4º2 maUlya inaQaa-rNa ka AaQaar Á

4º2º1 pirsaijjatÀAw- pirsaijjat ]%pad ¹ lagaae gae Baar kI AaOsatna laagat

4º2º2 kccaa maalaÊ BaMDarNa va Aitir@t pujao-Ê ivaivaQa AaOjaar ¹ hr mahInao lagaae gae Baar kI AaOsatna laagat AaOr jaaopirvahna maoM haoMÊ ]nakI laagat ko AaQaar pr [na saba ka maUlyaaMkna ikyaa jaata hO.

4º3 Ap`cailatÀAiQaSaoYaÀAcala maalasaUcaI ka ]pyau@t $p sao pàvaQaana hO.

5º05º05º05º05º0 rajasva kI phcaanarajasva kI phcaanarajasva kI phcaanarajasva kI phcaanarajasva kI phcaana

5º1 svaaima%va ko saBaI mau#ya jaaoiKma va purskar jaba Ëota ko ilae hstaMtirt ike jaato hOMÊ tba ibaiËyaaoM kI phcaanahaotI hO.

5º2 ivaivaQa yaaojanaaAaoM ko AQaIna inayaa-t pào%saahna vasaUlaI kI inaiScatta pr tya ike jaato hOM.

6º06º06º06º06º0 davaodavaodavaodavaodavao

6º1 baahrI AiBakrNaaoM ko ]%tr maoM davao vasaUlaI kI inaiScatta pr tya ike jaato hOM.

7º07º07º07º07º0 ivadoSaI maudà ka laona¹donaivadoSaI maudà ka laona¹donaivadoSaI maudà ka laona¹donaivadoSaI maudà ka laona¹donaivadoSaI maudà ka laona¹dona

7º1 ivadoSaI maudà Aaiqa-k mad AMitma dr pr irkaD- ike jaato hOM.

45

7º2 ivadoSaI maudà laona¹dona ko inapTanaÀpirvat-na ko karNa ]%pnna AMtrÊ ijasa AvaiQa ko daOrana vao ]%pnna hueÊ ]saAvaiQa ko vyaya yaa Aaya ko $p maoM tya ike jaato hOM.

8º08º08º08º08º0 kma-caarI laaBakma-caarI laaBakma-caarI laaBakma-caarI laaBakma-caarI laaBa

8º1 inaiScat laaBa yaaojanaaAaoM pr laaBa va haina vaYa- ko daOrana tya ike jaato hOM.

9º09º09º09º09º0 maUlyah/asa AaOr pirSaaoQanamaUlyah/asa AaOr pirSaaoQanamaUlyah/asa AaOr pirSaaoQanamaUlyah/asa AaOr pirSaaoQanamaUlyah/asa AaOr pirSaaoQana

9º1 inamnailaiKt kao CaoD,kr maUlyah/asa Ëmabaw pwit ³esa ela ema´ prÊ kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI AnausaUcaI14 ko pàvaQaanaaoM ko Anausaar ivainaid-YT AvaiQa maoM pirsaMpi%t kI laagat ko pUro maUlya tk idyaa jaata hO.

9º1º1 Éº5000À¹ kI laagat kI pirsaMpi%tyaaoM ka maUlyah/asa pUÐjaIkrNa maoM ikyaa jaata hO.

9º1º2 pirsaMpi%tyaaoM kI inamnailaiKt EaoiNayaaoM pr maUlyah/asa pirsaMpi%tyaaoM kI laagat ko pUro maUlya tk eosaI pirsaMpi%tyaaoMko ]pyaaogaI jaIvanakala ka p`banQana Wara kaoYzkaoM maoM ide gae Anausaar Aaklana krnao ko AaQaar pr esa elaema pr idyaa jaata hO.

faoTaokapIyar va fO@sa maSaInaÊ TolaIka^ma ]pskr ³5 saala´Â ËonaÊ slaOga pa^T kOiryarÊ Eavya va dRSya ]pskr³10 saala´Â Anya kayaa-layaIna ]pskrÊ eqa- maUivaMga ]pskrÊ faok- ilaFT T/kÊ eyar kMDISanarÊ rOÍIjaroTr ³7saala´Â kar ³6 saala´Â saurxaa ]pskrÊ Anya hlko vaahna ³8 saala´Â kMPyaUTr ³isasTma saa^FTvaoyar saiht´³4 saala´Â kaok Aaovana va kaoyalaa rsaayana saMyaM~ ³15 saala´.

9º1º3 rajyaÀkond` sarkar ko svaaima%va kI Acala pirsaMpi%tyaaoM kI laagat ko ilae kMpnaI Wara tya ike gae AMSadanaka ]na pirsaMpi%tyaaoM kI ]pyaaoigata kI Aakilat AvaiQa Aqavaa paMca vaYa-Ê jaao BaI kma haoÊ ko baad maUlyah/asaikyaa jaata hO.

9º2 Knana p+a AiQakar ka p+o kI AvaiQa ko baad pirSaaoQana ikyaa jaata hO.

10º10º10º10º10º00000 ?Na¹laagat?Na¹laagat?Na¹laagat?Na¹laagat?Na¹laagat

10º1 ]na pirsaMpi%tyaaoM kao pàPt krnao ko ilae hu[- ?Na laagatÊ ijanaka ABaIYT ]pyaaoga krnao ko ilae tOyaar krnaomaoM 12 maah sao AiQak samaya lagata hOÊ jahaÐ BaI [sa p`kar kI pirsaMpi%tyaaoM ko ilae laagat p`%yaxa hu[- haoÊ tqaaAnya maamalaaoM maoM [sa p`kar pirsaMpi%tyaaoM pr vyaya ko ilae ?Na kao Baairt AaOsatna laagat maanaa jaata hOÊ ]napirsaMpi%tyaaoM ko ilae pUÐjaIkrNa ikyaa jaata hO.

10º2 Anya ?Na laagat kao vaYa- ko ilae vyaya maanaa jaata hO.

11º11º11º11º11º00000 pUva- AvaiQa samaayaaojanapUva- AvaiQa samaayaaojanapUva- AvaiQa samaayaaojanapUva- AvaiQa samaayaaojanapUva- AvaiQa samaayaaojana

11º1 AayaÀvyaya ko vao madÊ jaao p`%yaok maamalao maoM Éº5Ê00Ê000 sao AiQak maUlya ko ek Aqavaa AiQak pUva- AvaiQako iva%tIya ivavarNa tOyaar krto samaya ga,latI Aqavaa caUk ko karNa caalaU vaYa- ko daOrana saamanao AatI hOMÊ kao pUva-AvaiQa samaayaaojana ko $p maoM maanaa jaata hO.

46

AnausaUcaI 29 jaarI …AnausaUcaI 29 jaarI …AnausaUcaI 29 jaarI …AnausaUcaI 29 jaarI …AnausaUcaI 29 jaarI …

K´ idnaaMk 31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae laoKa ko ek Baaga ko $p maoM naaoT\saK´ idnaaMk 31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae laoKa ko ek Baaga ko $p maoM naaoT\saK´ idnaaMk 31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae laoKa ko ek Baaga ko $p maoM naaoT\saK´ idnaaMk 31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae laoKa ko ek Baaga ko $p maoM naaoT\saK´ idnaaMk 31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae laoKa ko ek Baaga ko $p maoM naaoT\sa

1º0 tulana p~1º0 tulana p~1º0 tulana p~1º0 tulana p~1º0 tulana p~

1º11º11º11º11º1 Acala pirsa Mpi %tyaa ÐAcala pirsa Mpi %tyaa ÐAcala pirsa Mpi %tyaa ÐAcala pirsa Mpi %tyaa ÐAcala pirsa Mpi %tyaa Ð

1º1º1 Éº39º99 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº39º99 kraoD,´ kI laagat sao KrIdI ga[- BaUima Baart ko raYT/pit ko naama kI jaarhI hO. piryaaojanaa AaOr ]sasao saMbaw pàyaaojanaaoM ko ilae ]pyaaoga krnao hotu Baart sarkar Wara jaarI kI ga[- pavarAa^f ATanaI- kMpnaI ko pasa hO.

1º1º2 p+o ko AaQaar pr ivaiBanna AiBakrNaaoM kao 358º0571 ekD, ³ipClao vaYa- 352º4271 kraoD,´ saiht BaUimaAabaMiTt kI ga[-.

1º1º3 inamnailaiKt pirsaMpi%tyaaoM ko saMbaMQa maoM ibaËI dstavaoja ABaI tOyaar ike jaanao hOM Á

k´ caonna[- maoM sTa^kyaaD- Éº 2º37 kraoD ³ipClao vaYa- Éº2º37 kraoD,´K´ na[- idllaI maoM kayaa-laya Bavana Éº 1º19 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº1º19 kraoD,´ga´ Ahmadabaad maoM kayaa-laya Bavana Éº 0º18 kraoD ³ipClao vaYa- Éº0º18 kraoD,´Ga´ kaolakata maoM AavaasaIya Bavana Éº 0º95 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº1º00 kraoD,´

1º1º4 k´ Acala pirsaMpi%tyaaoM ³sakla blaa^k´ maoM Éº10º05 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº10º05 kraoD,´ kI vao pirsaMpi%tyaaÐÊjaao kMpnaI ko svaaima%va maoM nahIM hOMÊ kI pirsaMpi%tyaaÐ Saaimala hOMÊ ijanaka kMpnaI kI laoKa naIit 9º1º3 ko AnausaarmaUlyah/asa ikyaa gayaa hO.

K´ idº1 ApÒlaÊ 2004 sao pUva- Acala pirsaMpi%tyaaÐ KrIdnao ko ilae hu[- ivadoSaI maudà doyataAaoM ko saMbaMQa maoM vaYa- maoMivainamaya draoM maoM pirvat-na ko karNa Acala pirsaMpi%tyaaoM maoM Éº0º39 kraoD, ³jamaa´ ³ipClao vaYa- Éº0º30kraoD, ³naamao´´ Saaimala hOM.

1º1º5 imalaaoM saiht mau#ya saMyaM~ [ka[yaaoM kao satt\ pà^saosa saMyaM~ maanaa jaata hO.

1º1º6 zokaoM kI Anaumaainat raiSa pUÐjaI laoKo maoM lagaa[- jaanaI hO AaOr yah raiSa ³Aiga`ma ka inavala´ Éº7640º13 kraoD,³ipClao vaYa- Éº3234º21 kraoD,´ ko ilae ]plabQa nahIM kra[- ga[-.

1º1º7 ivacaaraQaIna vaYa- ko daOrana p`gaitSaIla pUÐjaIgat kama ³AnausaUcaI¹07´ maoM Saaimala ]Qaar dr ÉºSaUnya ³ipClao vaYa-Éº0º31 kraoD, qao´.

1º1º8 saImalaosa T\yaUba imala piryaaojanaa kao ³esa ela TI ema´ CaoD,nao ko pirNaamasva$p 6º3 ema Tna p`gaitSaIla ivastarkaya-Ëma ko ilae Éº24º79 kraoD, ³AnausaUcaI¹26´ ka pàvaQaana hOÊ ijasako kama ka maUla laoKa maoM ikyaa gayaa.

1º2 inavaoSa1º2 inavaoSa1º2 inavaoSa1º2 inavaoSa1º2 inavaoSa

1º2º1 vao inavaoSa jaao ivaSaoYa $p sao sqaa[- inavaoSa AaOr caalaU pirsaMpi%tyaaoM maoM Saaimala AavaiQak jamaaAaoM maoM inavaoSa kaodSaa-to hOMÊ vao caalaU inavaoSa ko $p maoM samaJao jaato hOM.

1º2º2 caalaU inavaoSaaoM pr byaaja kI raiSa Éº691º26 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº521º58 kraoD,´ kao laaBa va haina Kato maoMAija-t byaaja ko $p maoM dSaa-yaa gayaa hO.

1º3 caalaU pirsaMpi%tyaaÐÊ ?Na va Aiga`ma1º3 caalaU pirsaMpi%tyaaÐÊ ?Na va Aiga`ma1º3 caalaU pirsaMpi%tyaaÐÊ ?Na va Aiga`ma1º3 caalaU pirsaMpi%tyaaÐÊ ?Na va Aiga`ma1º3 caalaU pirsaMpi%tyaaÐÊ ?Na va Aiga`ma

1º3º11º3º11º3º11º3º11º3º1 maalasa Uc a Im a alasa Uc a Im a alasa Uc a Im a alasa Uc a Im a alasa Uc a I

1º3º1º1 Éº44º02 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº17º51 kraoD,´ ko kOlsaIND laa[maÊ d`va Aa^@saIjanaÊ d`va naa[T/aojanaÊ Aa^ga-na gaOsaÊAa^@saIjana gaOsaÊ naa[T/aojana gaOsaÊ Daolaaomaa[T maOgnaosaa[T iba`@saÊ kOilSayama kabaa-[D slaOja tqaa nae [spat yaaD- kaoCaoD,kr SaoYa pirsaijjatÀAw- pirsaijjat madaoM ka AMitma sTa^k vaastivak jaaMcaÀAiBarxak p`maaNa p~ ko AaQaarpr rKa gayaa hO.

47

1º3º1º2 sTa^k va ibaËI

Note: (i) kaoYzkaoM maoM ide gae AaMkD,o ipClaI AvaiQa ko hOM.(ii) AMitma sTa^k maoM proYaNa AiBakta-AaoM ko pasa rKa gayaa 33604 Tna sTa^k ³ipClao vaYa- 15380 Tna´

Saaimala hOM.(iii) AMitma sTa^k ko AaMkD,o AaMtirk KptÊ pUÐjaIgat kayaao-MÊ kmaIÀvaRiw kao AMtirt krnao ko ilae ike gae

samaayaaojana ko baad ko hOM.(iv) Anya maoM ]p¹]%padÊ laaoha AaOr [spat sËOp Saaimala hOM.

1º3º1º3 ‘maalasaUcaI’ pr laoKakrNa naIit saMº4º1 evaM 4º2º1 ko saMSaaoQana ko flasva$pÊ idº31 maaca-Ê 2008 ko Aw-¹pirsaijjatÀpirsaijjat ]%padaoM ko sTa^k ka maUlya AaOr ]sa vaYa- ko daOrana inavala laaBa Éº13º56 kraoD, tkkma hao gae.

1º3º1º4 19714 Tna ³ipClao vaYa- 19714 Tna´ kaokna kaoyalao kI kccaI saamagaÌ knvaja,-na ejaoMT ¹ [skaoÊ bana-pur kao jaarIkI ga[-Ê ijasakI kImat Éº7º67 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº7º67 kraoD,´ hO.

1º3º1º5 AaOVaoigak prMpra ko AnausaarÊ imalsa maoM pD,I hu[- saamagaÌ kao CaoD,kr ]%padna pìËyaa maoM lagaa[- ga[- saamagaÌ ko maUlyako ilae kao[- ËoiDT nahIM ikyaa jaata.

1º3º1º6 rna Aa^f maa[na Ayask AaOr Kana maoM AsvaIÌt ike gae BaMDar ko ilae laoKaoM maoM kao[- ËoiDT nahIM ikyaa jaata.

1º3º1º7 kaok baÌja kI ibaËI ko ABaava maoMÊ [saka maUlya baI ef kaok ko ]%padna kI laagat ka 60‰ lagaayaa gayaa hO.

1º3º1º8 DMp yaaD- maoM maUlya na lagaae jaanaovaalao baI ef gaÒnaulaoToD slaOga kao CaoD,kr kaok va Anya ]p¹]%padaoM ka maUlya inavalapàPya maUlya AaOr laagat prÊ jahaÐ ËmaSaÁ laagat ka inaQaa-rNa nahIM ikyaa jaata AaOr jahaÐ inavala pàPya maUlya]plabQa nahIM haotaÊ lagaayaa jaata hO.

1º3º1º9 laaoha sËOp AaOr [spat sËOp ka maUlya kccao laaoho kI laagat ka yaa inavala pàPt GarolaU maUlya ka ËmaSaÁ 75‰AaOr 90‰Ê [namaoM sao jaao BaI kma haoÊ lagaayaa jaata hO.

1º3º1º10 laaoho AaOr [spat sËOp saMbaMQaI maala kao laoKaAaoM maoM BaaOitk savao-xaNaÀAnaumaana ko AaQaar pr gaNanaa maoM ilayaa gayaa.

1º3º2 ?Na va Aiga`ma1º3º2 ?Na va Aiga`ma1º3º2 ?Na va Aiga`ma1º3º2 ?Na va Aiga`ma1º3º2 ?Na va Aiga`ma

1º3º2º1 kma-caairyaaoM ko makanaÀvaahna ?NaaoM kao Asaurixat ?NaaoM ko $p maoM vagaI-Ìt ikyaa gayaa tqaa AcCa maanaa gayaa.

1º3º2º2 ?Na AaOr Aiga`maÊ ivaivaQa donadarÀlaonadarÊ kuC pòYaNaÀAiBakta-AaoM ko yahaÐ laMibat maala imalaanaÀpuiYT kI Sat- prhO.

48

1º4 vat-maana doyataeÐ yaa pàvaQaana1º4 vat-maana doyataeÐ yaa pàvaQaana1º4 vat-maana doyataeÐ yaa pàvaQaana1º4 vat-maana doyataeÐ yaa pàvaQaana1º4 vat-maana doyataeÐ yaa pàvaQaana

1º4º1 saUxmaÊ laGau AaOr maQyama ]Vma ivakasa AiQainayamaÊ 2006 ko tht\ AapUit-kta- sao saMbaMiQat jaanakarI

1º4º2 Anya doyataAaoM maoM ³AnausaUcaI¹15´ idº1º1º2007 sao laagaU vaotna saMSaaoQana sao saMbaMiQat pàvaQaana ko ilae ³vaYa- kodaOrana Baugatana ike gae Éº68º57 kraoD, ko ilae samaayaaoijat´ AaOr idº1º4º2005 sao laagaU kma-caairyaaoM kovaotnamaanaaoM maoM saMSaaoiQat vaaiYa-k vaotnavaRiwyaaoM hotu Éº168º19 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº47º32 kraoD,´ Saaimala hOM.

1º4º3 laoKakrNa maanak ³e esa´ 29 pàvaQaanaÊ Aakismak doyataAaoM AaOr Aakismak pirsaMpi%tyaaoM Wara AavaSyakpàvaQaanaaoM ka p`kTIkrNa

1º5 Aakismak doyataeÐ1º5 Aakismak doyataeÐ1º5 Aakismak doyataeÐ1º5 Aakismak doyataeÐ1º5 Aakismak doyataeÐ

1º5º1 Aakismak doyataeÐÊ ijanako ilae pàvaQaana nahIM ike gae Á

μ AanQa` p`doSa rajya sao baahr sTa^kyaaDao-M kao kMpnaI Wara ike gae sTa^k sqaanaaMtrNa pr kondÌya ibaËI kr hotuÉº988º88 kraoD, ³2003¹04 inaQaa-rNa vaYa- ko ilae Éº240º40 kraoD,Ê 2004¹05 inaQaa-rNa vaYa- ko ilaeÉº365º24 kraoD,Ê 2005¹06 inaQaa-rNa vaYa- ko ilae Éº383º24 kraoD,´ kI maaMga Saaimala hO AaOr [sa ibaËI kaoinaQaa-rNa pàiQakarI Wara sTa^kyaaDao-M sao elaTIsaIÀemaAaoyaU gaàhkaoM pr AMtr rajyaIya ibaËI ko $p maoM maanaa jaae.kMpnaI nao Aaklana AadoSaaoM ko ivaÉw AanQa` p`doSa ko maananaIya ]cca nyaayaalaya ko samaxa ApIla dayar kI hO AaOrsTo maMjaUr ikyaa gayaa.

1º5º2 nyaayaalayaaoM maoM BaUima AiQaga`hNa saMbaMQaI davao – raiSa inaScaya nahIM

1º5º3 saMrcanaa%mak kayaao-M pr ]%pad Saulk kI pìtpUit- ko ilae dooyata – raiSa inaScaya nahIM

1º5º4 Aiga`ma vasaUlaIyaaogya ko Anausaar Saaimala ivavaadaspd maaMgaaoM ko ilae Baugatana kI ga[- raiSaÊ ijasako ilae kao[- doyatanahIM hO.

kraoD, Épe

a

laagaU nahIM laagaU nahIM

49

1º6 ivaivaQa vyaya1º6 ivaivaQa vyaya1º6 ivaivaQa vyaya1º6 ivaivaQa vyaya1º6 ivaivaQa vyaya1º6º1 rd\d ike gae ivaivaQaÀAasqaigat rajasva vyaya ³AnausaUcaI¹26´ maoM BaivaYya maoM rd\d krnao hotu AnausaUicat Éº5º07

kraoD, kI raiSa Saaimala hOÊ jaOsao ik tPt Qaatu ka Aaklana pàPt ikyaa gayaaÊ ijasako flasva$p vaYa- ko ilae inavalalaaBa AaOr ivaivaQa vyaya ³AnausaUcaI¹17´ maoM kmaI hu[-.

2º0 laaBa va haina Kata2º0 laaBa va haina Kata2º0 laaBa va haina Kata2º0 laaBa va haina Kata2º0 laaBa va haina Kata2º1º1 ivaVut va [-MQana kao ivaVut saRjana AaOr saMyaM~ maoM inaiScat [-MQana t%vaaoM ko ]%padna kI laagat maoM Saaimala nahIM ikyaa

jaata. [nakI AaMtirk $p sao Kpt kI jaatI hO. saMbaMiQat vyaya pàqaimak laoKa SaIYaao-M ko tht Saaimala ike gaehOM.

2º1º2 laoKakrNa naIit saMº9º0 ko saMSaaoQanaÀlaagaU krnao ko flasva$pÊ vaYa- ko daOrana maUlyah/asa Éº173º68 kraoD, tkbaZ,a AaOr vaYa- ko daOrana inavala laaBa maoM [saI raiSa tk kmaI hu[- tqaa inamaa-Na ko daOrana vyaya Éº0º05 kraoD, tkbaZ,a.

2º1º3 pìt Saoyar Aja-na ³[-pIesa´2007–08 2006–07

i) inavala laaBa ³kraoD, Épe´ 1942º74 1363º43ii) vaYa- ko daOrana bakayaa saamyaa SaoyaraoM kI Baairt AaOsat saM#yaa ³SaoyaraoM kI saM#yaa´ 48898462 48898462iii) pìt Saoyar AMikt maUlya ³Épe´ 1000 1000iv) maUla AaOr Da[-laUiTD [- pI esa ³Épe´ 397º30 278º33

2º1º4 Aaya kr AiQainayamaÊ 1961 kI Qaara 115 jao baI ko AQaIna Aaya kr Éº109º63 kraoD, kI doyata ko ivaYaya prAiga`ma inaNa-ya ko ilae maananaIya inaNa-ya pàiQakarIÊ maananaIya ]ccatma nyaayaalaya ko sammauK ek yaaicaka fa[la kIga[-Ê ijasako ilae vaYa- 2006¹07 ko daOrana pàvaQaana ikyaa gayaa qaa. [sa idSaa maoM i@layaronsa AaOr ivakasa ko ilaeivavaad saimait sao saMpk- krnao kI raya sao [sao vaapsa nahIM ilayaa gayaa.

2º1º5 ‘Aaya pr kr ko ilae laoKakrNa’ saMbaMQaI laoKakrNa maanak¹22 ko Anausaar caalaU vaYa- ko ilae Éº163º12 kraoD,³ipClao vaYa- Éº291º29 kraoD,´ kI inavala Aasqaigat kr doyata ko ilae pàvaQaana ikyaa gayaa hO. Aasqaigat krdoyataAaoM AaOr Aasqaigat kr pirsaMpi%tyaaoM maoM inamnailaiKt GaTk Saaimala hOM.

2º1º6 kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 441 e ko Anausaar Tnaao-var pr ]p kr ]d\gaàh\ya hO. Baart sarkar nao [sasaMbaMQa maoM ABaI tk kao[- inayamaÀidSaa¹inado-Sa nahIM banaaeÊ AtÁ iksaI QanaraiSa ka pàvaQaana nahIM ikyaa gayaaAaOrÀAqavaa Baugatana nahIM ikyaa gayaa.

2º1º7 kccaI saamaiga`yaaoM ka maUlya Aaid AaOr ]pyaaoga ike gae BaMDarNaÀklapujao- GaTk Á

kraoD, Épe

ivavarNa idº31 maaca-Ê idº31 maaca-Êo2008 kao 2007 kao

Aasqaigat kr doyataeÐAasqaigat kr doyataeÐAasqaigat kr doyataeÐAasqaigat kr doyataeÐAasqaigat kr doyataeÐ

bauk AaOr kr maUlyah/asa ko baIca ka Amtr 219º68 348º67Aasqaigat rajasva vyaya 0º00 5º08

]p¹yaaoga ³e´ 219º68 353º75

Aasqaigat kr pirsa Mpi%tyaa ÐAasqaigat kr pirsa Mpi%tyaa ÐAasqaigat kr pirsa Mpi%tyaa ÐAasqaigat kr pirsa Mpi%tyaa ÐAasqaigat kr pirsa Mpi%tyaa Ð]pdana ko ilae pàvaQaana 15º32 0º04saMidgQa ?NaaoMÊ Aiga`maaoMÊ davaaoM AaOr byaaja ko ilae pàvaQaana 23º20 14º18Anya Aasqaigat kr pirsaMpi%tyaaÐ 18º04 48º24

]p¹yaaoga ³baI´ 56º56 62º46

Aasqaigat inavala kr pirsaMpi%tyaaÐ ³e´ ¹ ³baI´ 163º12 291º29

50

2º1º8 Éº111º42 kraoD, ³naamao ko ]%pad Saulk ³ipClao vaYa- Éº22º79 kraoD, ³jamaa´´ kao Anya vyaya va pàvaQaanaaoM ³AnausaUcaI¹26´maoM dSaa-yaa gayaa AaOr [samaoM Ap`cailat BaMDar va klapujao- AaOr Anya ]%pad Saulk BaugatanaÀsamaayaaojana Aaid kI ibaËI sao vasaUla ikegae Aw- pirsaijjatÀpirsaijjat saamaanaÊ ]%pad Saulk kI maalasaUicayaaoM maoM vaRiwÀkmaI pr ]%pad Saulk Saaimala hO.

kraoD, Épe2007–08 2006–07

2º1º9 ivadoSaI maudà maoM vyaya ³nakd AaQaar pr´³e´ tknaIkI pramaSa- SaulkÀjaanakarI³baI´ byaaja 6.91 31.78³saI´ byaaja 3.65 6.14

2º1º10 ivadoSaI maudà maoM Aaya ³nakd AaQaar pr´³e´ saamaana ka inayaa-t ³efAaobaI AaQaar pr´ 555.47 425.23³baI´ Anya 0.62 0.96

2º1º11 vaYa- ko daOrana Aayaat ka maUlyaÊ saIAa[-ef AaQaar pr gaNanaa kI ga[-³e´ klapujao- 65.66 47.21³baI´ kccaI saamagaÌ 1812.78 2044.25

2º1º12 inadoSakaoM ko pairEaaimak ka ivavarNa³e´ vaotna evaM Ba%toμ 0.42 0.50³baI´ BaivaYya inaiQa maoM kMpnaI ka yaaogadanaμ 0.03 0.04³saI´ Cu+I yaa~a iryaayat 0.01 0.01³DI´ icaik%saa pìtpUit- 0.00 0.00³[- ]pdana 0.04 0.06

kula 0.50 0.60

μ Éº0º09 kraoD, ko bakayaa saiht ³ipClao vaYa- Éº0º05 kraoD,2º1º13 kma-caairyaaoM pr vyaya

³e´ kma-caairyaaoM ko pairEaaimak evaM laaBa 1.25 0.84³baI´ saMsqaagat p`caar pr vyaya 4.25 8.26

kula 5.50 9.10

2º1º142º1º142º1º142º1º142º1º14 kma-caarI laaBakma-caarI laaBakma-caarI laaBakma-caarI laaBakma-caarI laaBa2º1º14º1 idº31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae AiQavaiYa-ta laaBa yaaojanaa ³raoja,gaar¹pScaat laaBa ¹ inaiScat AMSadana yaaojanaa´ kI

idSaa maoM laaBa va haina Kato maoM Éº5º22 kraoD, AaOr cala rho pUÐjaIgat kamaaoM maoM Éº0º37 kraoD, phcaanao gae.

2º1º14º2 raoja,gaar¹pScaat\ laaBa ¹ inaiScat laaBa yaaojanaaAaoM ka saamaanya ivavarNa

BaivaYya inaiQa – kMpnaI pUva-¹inaQaa-irt draoM pr ek Alaga nyaasaÊ jaao svaIÌt pìtBaUityaaoM maoM inavaoSalagaata hOÊ kao BaivaYya inaiQa ko inaiScat AMSadana ka Baugatana krta hO.AMSadanaaoM pr nyaasa kao Baart sarkar Wara inaid-YT Anausaar sadsyaaoM kao nyaUnatmadr pr byaaja ka Baugatana krnaa haogaa. kMpnaI ka daiya%va inavaoSaaoM kI vaapsaIpr GaaoiYat dr kI tulanaa maoM byaaja¹dr maoM kmaI tk hI saIimat rhta hO.

]pdana – 5 saala yaa ]sasao AiQak AvaiQa tk lagaatar ApnaI saovaaeÐ phuÐcaanaovaalaokma-caairyaaoM ko kMpnaI sao Alaga haonao pr ]nako Wara p`d%t saovaa ko hr samaaPtvaYa-Ê ijasako daOrana 15 idnaaoM ka vaotna ilayaa gayaa hao.

AnaupisqaityaaÐÊ ijanakI pìtpUit- kI ga[- hao – kMpnaI sao Alaga haonao pr AiQaktma svaIkaya- saImaa tk saMicat Aija-t Cu+I AaOrAw- vaotna Cu+I doya hOM. saovaa AvaiQa ko daOranaÊ pìt kOlaoMDr vaYa- maoM 30 idnaaoMtk saMicat Aija-t Cu+I Baunaanaa svaIkaya- hO.

saovaainavaRi%t pScaat icaik%saa laaBa – kMpnaI ko Asptala AaOOrÀyaa svaasqya baImaa naIit ko AQaIna saovaainavaR%t kma-caairyaaoMkao ]plabQa hO.

saovaainavaRi%t inapTana laaBa – saovaainavaR%t kma-caarIÊ ]nako AaiEat AaOr saovaa¹kala ko daOrana ijana kma-caairyaaoMkI maaOt hu[-Ê ]nako AaiEat Apnao maUla inavaasa sqaana tk yaa~a va pirvahna vyayaaoMko hkdar haoMgao.

kma-caarI pirvaar laaBa yaaojanaa – ApMgata ko karNa kMpnaI sao Alaga hue kma-caairyaaoMÀmaRt kma-caairyaaoM kanaUnaIvaairsaÊ jaao jamaa raiSa koo inaQaa-irt maanadMD kI pUit- krto haoMÊ ]nhoM AiQavaiYa-takI naaoSanala tarIK tk maaisak Baugatana ike jaato hOM.

51

2º1º14º3 inaiScat laaBa daiya%vaaoM ko vat-maana maUlya ka samaaQaanakraoD, Épe

2º1º14º4 kma-caarI laaBa pr laoKakrNa maanak ³e esa´ 15 laagaU haonao ko karNa inaiScat laaBa daiya%va AaOr AnyadIGaa-vaiQa kma-caarI laaBa yaaojanaaAaoM kao laoKakrNa laaBa va haina Kato maoM Éº15º54 kraoD, phcaanao gae.

2º1º14º5 idº31 maaca-Ê 2008 tk Éº314º44 kraoD, ko ]pdana daiya%va ko vat-maana maUlya ko ]%tr maoMÊ kMpnaI nao Alaga]pdana inaiQa Wara Éº269º37 kraoD, ka inaiQa lagaayaaÊ ijasao barabar kI raiSa ko ilae nyaasa kI yaaojanaapirsaMpi%tyaaoM Wara Saaimala ikyaa jaaegaa. Anya inaiScat laaBa daiya%vaaoM ko ilae inaiQayaaÐ nahIM lagaa[- jaaeMgaI.

2º1º14º6 yaaojanaa pirsaMpi%tyaaoM ko AMikt maUlya ka samaaQaana

kraoD, Épe

2º1º14º7 idº31 maaca-Ê 2008 tk inaiScat laaBa daiya%va ko vat-maana maUlya AaOr yaaojanaa pirsaMpi%tyaaoM ko AMikt maUlya kasamaaQaana

kraoD, Épe

2º1º14º8 laaBa va haina Kato maoM phcaanao gae vyayakraoD, Épe

52

2º1º14º10 vaastivak Anaumaana

2º1º14º9 saovaainavaRi%t pScaat\ icaik%saa laaBa yaaojanaa ko AQaIna maUlyaaMkna ko maamalao maoM Anaumaainat maudàsfIit dr maoM ekpìtSat pa[MT pirvat-na ka p`Baava

kraoD, Épe

2º1º14º11 yah kayaa-nvayana ka p`qama vaYa- haonao ko karNaÊ ipClao vaYa- ko AaMkD,o ]polabQa nahIM hOM.

3 º0 s a a m a a n y a3 º0 s a a m a a n y a3 º0 s a a m a a n y a3 º0 s a a m a a n y a3 º0 s a a m a a n y a3º1º1 kMpnaI ka karaobaar ek karaobaarI saOgamaoMT ko $p maoM hO ijasamaoM mau#yatÁ [spat ]%padnaaoM ka ]%padna Saaimala hO.

[sako saMbaw jaaoiKma AaOr pìtfla samaana hO. [sako AlaavaaÊ kMpnaI ko kao[- BaaOgaaoilak saOgamaoMT nahIM hOM jaao iBannajaaoiKmaaoM AaOr pìtfla kI Sat- pr haoM. AtÁ saOgamaoMT sao saMbaMiQat laoKa maanak ³eesa´ 17 ko tht Alaga saojaanakarI p`kT krnaa ja$rI nahIM samaJaa gayaa hO.

3º1º2 kMpnaI ko mau#ya karaobaar laaoha AaOr [spat ]%padaoM ka ]%padna AaOr ibaËI ko Akolao AanauYaMigak haonao ko naatokMpnaI ko p+a samavyavaharaoM ko saMbaMQa maoM hmaarI raya hO ik laoKa maanak ³eesa´¹19 kao AavaSyak nahIM samaJaagayaa hO

3º1º3 saMpUNa- saMyaM~ kao nakdI saRjak [ka[- maanaa gayaa hO. nakd saRjak [ka[- kI pàPya raiSa ko $p maoM [sakI Aitir>raiSa ka ]pyaaoga krnao maoM [mpoyarmaoMT Aa^f AsaoT\sa laoKakrNa maanak ³e esa´ 28 kI dRiYT sao [mpoyarmaoMT hainanahIM hu[-.

3º1º4 Anau^&Pt xamataÊ sqaaipt xamata va vaastivak ]%padna³'000 Tna´

naaoT Á Baart sarkar kI AiQasaUcanaa saM#yaa esa Aao¹477 ³[-´Ê idº25º7º1991 kI Satao-M ko Anausaar Anau&Pt xamatapàyaaojya nahIM hO.

3º1º5 ipClao vaYa- ko AaMkD,aoM ka AavaSyaktanausaar punaga-zna va punavagaI-krNa ikyaa gayaa hO.

ivavarNa

saovaainavaRi%t pScaat icaik%saa laaBaaoM kI saMpUNa- saovaa va byaaja kI kImat

idº31 maaca-Ê 2008 tk inaiScat laaBa daiya%vaaoM ka vat-maana maUlya

icaik%saa laagat T/oMD drmaoM ek pìtSat pa[MT

vaRiw ka p`Baava

icaik%saa laagat T/oMD drmaoM ek pìtSat pa[MT

kmaI ka p`Baava

1.77

19.80

(1.41)

(15.61)

ivavarNaba+a dr ³pìt vaYa-maR%yau drinakasaI dr ³pìt vaYa-

idº31 maaca-Ê 20088‰jaIvana baImaa inagama (1994–96) ivaiQavat\ saMSaaoiQat30 saala kI ]ma` tk 3‰Â 44 saala kI ]ma` tk 2‰Ê 44 saala sao jyaada ]ma` tk 1‰

dIGaa-vaiQa AaQaar pr maudàsfIit drÊ varIyataÊ pdaonnait AaOr Anya saMbaw kark¹t%vaaoM ko karNa vaastivak maUlyaaMkna maoM BaivaYya kI vaotnavaRiwyaaoM ka Aaklana ivacaar maoM ilayaa gayaa.

53

4º0 nakdI p`vaah ivavarN4º0 nakdI p`vaah ivavarN4º0 nakdI p`vaah ivavarN4º0 nakdI p`vaah ivavarN4º0 nakdI p`vaah ivavarN kraoD, Épe2007–08 2006–07

k´ p`caalana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahk´ p`caalana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahk´ p`caalana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahk´ p`caalana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahk´ p`caalana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahbyaaja AaOr kr sao pUva- inavala laaBa 2302º29 1713º55inamnailaiKt ko ilae samaayaaojanajaaoD,oM Á maUlyahàsa ³pUvaa-vaiQa maUlyahàsa saiht´ 473º05 351º68jaaoD,oM Á ba+o Kato Dalao gae ivaivaQaÀAasqaigat vyaya 14º95 9º92GaTaeMÁ pRqa@krNa sao saMbaMiQat laoKaAaoM ka samaayaaojanaÀpirsaMpi<ayaaoM ka samaapna –0º46 20º39GaTaeMÁ Acala pirsaMpi<ayaaoM kI ibaËI pr laaBa 0º50 0º42p`caalanaa%mak laaBa 2790º25 2054º34inamnailaiKt ko ilae samaayaaojanaGaTaeM Á maalasaUicayaaM 557º91 –15º11

ivaivaQa donadar –123º39 50º53Anya caalaU pirsampai<ayaaM 0º06 0º05?Na evaM Aiga`ma 212º04 38º30doyataeM –612º14 –215º78pàvaQaana –98º24 –53º21

p`caalana kaya-klaapaoM sao pàPt nakdI 2854º01 2249º56GaTaeM Á saImaaMt laaBa kr saiht Baugatana ikyaa gayaa Aaya kr 1017º96 955º34p`caalana kaya-klaapaoM sao inavala nakdI 1836º05 1294º22

K´ inava oSa kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahK´ inava oSa kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahK´ inava oSa kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahK´ inava oSa kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahK´ inava oSa kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahAcala pirsaMpi<ayaaoM maoM vaRiw ³cala rho pUMjaI kayaao-M saiht´ 1557º69 485º05inavaoSa 0º00 0º05GaTaeM Á Acala pirsaMpi<ayaaoM kI ibaËI sao Aaya 0º54 0º44GaTaeM Á pàPt byaaja 746º75 427º14inavaoSa kaya-klaapaoM sao p`yauu> inavala nakdI 810º40 57º52

ga´ inaiQayana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahga´ inaiQayana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahga´ inaiQayana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahga´ inaiQayana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahga´ inaiQayana kaya -klaapa o M sa o nakdI p`vaahsaurixat ?NaaoM kI AdayagaI 271º67 –430º58Asaurixat ?NaaoM kI AdayagaI 204º56 56º93p`QaanamaM~I T/afI purskar inaiQa –0º10 –1º07byaaja AaOr iva<a p`Baar 45º09 38º44inavaoSa kaya-klaapaoM maoM p`yau> inavala nakdI 521º22 –336º28

nakdI AaOr nakdI samatulya ma o M inavala va RiwÀkmaI³¹´ ³k¹K¹gańakdI AaOr nakdI samatulya ma o M inavala va RiwÀkmaI³¹´ ³k¹K¹gańakdI AaOr nakdI samatulya ma o M inavala va RiwÀkmaI³¹´ ³k¹K¹gańakdI AaOr nakdI samatulya ma o M inavala va RiwÀkmaI³¹´ ³k¹K¹gańakdI AaOr nakdI samatulya ma o M inavala va RiwÀkmaI³¹´ ³k¹K¹ga´ 504º43504º43504º43504º43504º43 1572º981572º981572º981572º981572º98

nakdI AaOr nakdI samatulya ka pàr MiBak SaoYanakdI AaOr nakdI samatulya ka pàr MiBak SaoYanakdI AaOr nakdI samatulya ka pàr MiBak SaoYanakdI AaOr nakdI samatulya ka pàr MiBak SaoYanakdI AaOr nakdI samatulya ka pàr MiBak SaoYa 7194º687194º687194º687194º687194º68 5621º705621º705621º705621º705621º70nakdI AaOr nakdI samatulya ka AMitma Sa oYanakdI AaOr nakdI samatulya ka AMitma Sa oYanakdI AaOr nakdI samatulya ka AMitma Sa oYanakdI AaOr nakdI samatulya ka AMitma Sa oYanakdI AaOr nakdI samatulya ka AMitma Sa oYa 7699º117699º117699º117699º117699º11 7194º687194º687194º687194º687194º68³nakdI AaOr baOMk SaoYa Wara p`diSa-t AnausaUcaI¹12´

54

5º0 tulana¹p~ ka saara MSa AaOr kMpnaI ko saamaanya karaobaar kI $proKa5º0 tulana¹p~ ka saara MSa AaOr kMpnaI ko saamaanya karaobaar kI $proKa5º0 tulana¹p~ ka saara MSa AaOr kMpnaI ko saamaanya karaobaar kI $proKa5º0 tulana¹p~ ka saara MSa AaOr kMpnaI ko saamaanya karaobaar kI $proKa5º0 tulana¹p~ ka saara MSa AaOr kMpnaI ko saamaanya karaobaar kI $proKa 1 pMjaIkrNa ivavarNa

saI Aa[- ena U 2 7 1 0 9 A P 1 9 8 2 G O 1 0 0 3 4 0 4

pMjaIkrNa saMº 3 4 0 4 sToT kaoD, 0 1

tulana p~ kI tarIK 3 1 0 3 2 0 0 8

idna maah vaYa-2 vaYa- ko daOrana jauTa[- ga[- pUMjaI ³laaK Épe´

piblak [SyaU ra[-T\sa [SyaU SaUnya SaUnya

baaonasa [SyaU p`a[vaoT PlaosamaoMT SaUnya SaUnya

3 inaiQayaaoM ko jauTanao va ivainayaaojana kI isqait ³laaK Épe´ kula doyata kula pirsaMpi<a1 5 2 7 6 5 1 1 5 2 7 6 5 1

inaiQayaa o M ka s~a otinaiQayaa o M ka s~a otinaiQayaa o M ka s~a otinaiQayaa o M ka s~a otinaiQayaa o M ka s~a otp`d<a pUMjaI Aarixat va AiQaSaoYa7 8 2 7 3 2 3 6 5 3 7 2

saurixat ?Na Asaurixat ?Na3 3 2 7 8 1 0 7 9 5

inaiQayaa o M ka ]pyaa ogainaiQayaa o M ka ]pyaa ogainaiQayaa o M ka ]pyaa ogainaiQayaa o M ka ]pyaa ogainaiQayaa o M ka ]pyaa ogainavala Acala pirsaMpi<ayaaM inavaoSa

3 4 7 1 8 7 5inavala caalaU pirsaMpi<ayaaM ivaivaQa vyaya

8 6 1 2 9 7 -saMicat haina

SaUnya

4 kMpnaI ka inaYpadna ³laaK Épe´karaobaar kula vyaya

9 9 9 2 7 4 6 9 9 7 3 8 kr pUva- laaBaÀhaina kr pScaat laaBaÀhaina

2 9 9 5 3 6 1 9 4 2 7 4 p`it Saoyar Aaya ³Épe´ laaBaaMSa ³‰ ´

3 9 7 SaUnya5 kMpnaI ko tIna p`Qaana ]%padaoMÀsaovaaAaoM ko saamaanya naama

³maaOid`k Satao-M ko Anausaar´

mad kaoD, saMº ³Aa[-TIsaI kaoD´ 7 2 1 3 9 1 0 9

]%pad ivavarNa vaa^yar ra^D


]%pad ivavarNa kccaa laaoha


]%pad ivavarNa rIbaasa-

55

RAO & KUMARCHARTERED ACCOUNTANTS

D.No. 54-11-43/6, Krishna College Rd., H.B. Colony, Viskhapatnam - 530 017.E-Mail : [email protected] Ph. : 0891-2755327W.Site : raoandkumar.org Fax : 0891-2738554

laoKa prIxaa pìtvaodna

raYT/Iya [spat inagama ilaimaToD ko sadsyaaoM kao

1º hmanao idº31 maaca-Ê 2008 kI isqait ko Anausaar raYT/Iya [spat inagama ilaimaToD ko saMlagna tulana p~ kI AaOr ]satarIK kao samaaPt vaYa- ko ilae ]nako saaqa saMlagna laaBa AaOr haina Kato tqaa nakd p`vaah ivavarNaI kI laoKa prIxaakI. yao iva%tIya ivavarNa kMpnaI ko p`banQana ko daiya%va hOM. ApnaI laoKa prIxaa ko AaQaar pr [na iva%tIya ivavarNaaoM kosaMbaMQa maoM raya vya@t krnaa hmaara daiya%va hO.

2º hmanao Baart maoM saamaanyatÁ laoKa prIxaa maanakaoM ko Anausaar laoKa prIxaa kI hO. [na maanakaoM kI Apoxaa hO ik hma [sasaMbaMQa maoM ]icat AaSvaasana pàPt kroM ik iva%tIya ivavarNaaoM maoM kao[- mah%vapUNa- jaanakarI ga,lat nahIM dI ga[- hO. laoKaprIxaa maoM iva%tIya ivavarNaaoM maoM dI ga[- QanaraiSayaaÐ AaOr jaanakarI ko samaqa-na maoM p`stut saaxyaaoM kI prIxaa ko AaQaar prjaaMca krnaa Saaimala hO. p`yau@t laoKa isawaMtaoM AaOr p`banQana Wara lagaae gae mah%vapUNa- AnaumaanaaoM ka maUlyaaMkna krnaaAaOr saaqa hI samaga` iva%tIya ivavarNa p`stutIkrNa ka maUlyaaMkna krnaa BaI laoKa prIxaa maoM Saaimala hO. hmaoM ivaSvaasahO ik laoKa prIxaa maoM hmaarI raya ]pyau@t AaQaar pr dI ga[- hO.

3º kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 227 kI ]p Qaara ³4 e´ kI Satao-M ko Anausaar vaYa- maoM Baart kI kond` sarkar WarajaarI ike gae kMpnaI AadoSa ³laoKa prIxaa irpaoT-´Ê 2003 ko Apoxaanausaar AaOr ]pyau@t samaJaI jaanaovaalaI jaaMcaaoM koAaQaar pr AaOr hmaoM dI ga[- jaanakarI evaM spYTIkrNa ko Anausaar ]sa AadoSa ko AnaucCod 4 AaOr 5 maoM ]illaiKtmaamalaaoM pr ivavarNa saMlagnak maoM idyaa jaa rha hO Á

4º ]pyau-@t pOra 3 maoM ]illaiKt Anaulagnak kI iTPpiNayaaoM ko Ëma maoM hmaara khnaa hO ik Á

k´ hmanao ApnaI jaanakarI AaOr ivaSvaasa ko Anausaar laoKa prIxaa ko ilae AavaSyak saBaI jaanakairyaaM AaOrspYTIkrNa pàPt ike hOMÂ

K´ hmaarI raya maoM ivaiQa Wara Apoixat saBaI laoKa pustkoM kMpnaI Wara rKI ga[- hOM. ]na pustkaoM AaOr irTnaaoM-kI jaaMca krnao pr eosaa p`tIt haota hO ik yao pùstkoM AaOr irTna- laoKa prIxaa ko ilae ]na SaaKaAaoM saopàPt ike gae hOMÊ ijanaka hmanao daOra nahIM ikyaaÂ

ga´ kMpnaI kI [sa irTna- sao saMbaMiQat tulana p~ AaOr laaBa¹haina Kata tqaa nakd p`vaah ivavarNa laoKa pustkaoMAaOr SaaKaAaoM kI irTnaao-M ko Anausaar hOM.

ºººº2

56



Ga´ hmaarI raya maoM kMpnaI kI [sa irpaoT- sao saMbaMiQat tulana p~ AaOr laaBa¹haina Kata tqaa nakd p`vaah ivavarNakMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 211 kI ]p Qaara ³3 saI´ maoM ]illaiKt laoKa maanakaoM ko Anausaar hOMÂ

=´ kond` sarkar Wara AiQasaUcanaa saMºjaIesaAar 829 ³=´Ê idº21º10º2003 ko Wara kI ga[- GaaoYaNaa koAnausaar sarkarI kMpinayaaoM ko ilae Qaara 274 ³1´ ³C´ ko p`avaQaana laagaU nahIM haoto.

ca´ Qaara 441 ³k´ ko tht\ doya ]pkr ko saMbaMQa maoM kMpnaI nao laoKaoM kI AnausaUcaI 29 ko naaoT 2º1º6 ko Warana tao kao[- p`avaQaana AaOr na hI kao[- Baugatana ikyaa hOÊ @yaaoMik Baart sarkar nao [sa saMbaMQa maoM kao[-inayamaÀidSaa¹inado-Sa tOyaar nahIM ike hOM.

C´ hmaarI raya maoM AaOr jahaÐ tk hmaoM maalaUma hO tqaa hmaoM ide gae spYTIkrNa ko Anausaar ]pyau-@t laoKoÊmah%vapUNa- laoKakrNa naIityaaoM AaOr laoKaAaoM kI AnausaUcaI 29 Wara dI ga[- iTPpiNayaaoMÊ jaao laoKaAaoM kaBaaga hOÊ ko saaqa pizt Sat- ko AQyaQaIna kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 Wara Apoixat trIko sao ApoixatjaanakarI doto hOM AaOr Baart maoM svaIkaya- laoKakrNa isawaMtaoM ko Anausaar saaf AaOr sahI dRiYTkaoNa p`stutkrto hOMÂ

(i) idº31 maaca-Ê 2008 kI isqait ko Anausaar kMpnaI ko kayaao-M ko maamalao maoM tulana¹p~Â

(ii) laaBa AaOr haina Kato ko maamalao maoM ]sa tarIK kao samaaPt vaYa- ko daOrana laaBaÂAaOr

(iii) nakd p`vaah ivavarNa ko maamalao maoM ]sa tarIK kao samaaPt vaYa- ko ilae nakd p`vaah.

Ìto rava eMD kumaar h h h h hxxxxx

saI e esa esa BarWajaBaagaIdarÊ sanadI laoKakar

sadsyata saMº 26113sqaanaÁ` ivaSaaKp+Nama

idÁ 22 ma[-Ê 2008

57



laoKa prIxak kI irpaoT- ka AnaulagnaklaoKa prIxak kI irpaoT- ka AnaulagnaklaoKa prIxak kI irpaoT- ka AnaulagnaklaoKa prIxak kI irpaoT- ka AnaulagnaklaoKa prIxak kI irpaoT- ka Anaulagnak

hmaarI [saI tarIK kI irpaoT- ko pOra 3 ko saMdBa- maoM

1º Acala pirsaMpi%tyaaM

³k´ kMpnaI Wara kitpya maamalaaoM maoM puranao laagat saMbaMQaI AaMkD,aoM kao CaoD,kr Acala pirsaMpi%tyaaoM ko maa~aivavarNa saiht pUrI jaanakarI ko saaqa ]icat irkaD- rKo gae hOM.

³K´ vaYa- ko daOrana p`banQana Wara saBaI pirsaMpi%tyaaoM kI vaastivak $p sao jaaMca nahIM kI ga[- hOÊ ikntu jaaMca kaek inayaimat kaya-Ëma hOÊ jaao hmaarI raya maoM sahI AaOr ]pyau@t hO. yah kMpnaI AaOr ]sakI pirsaMpi%tyaaoMko Aakar AaOr p`Ìit ko AnaukUla hO. jaaMca krnao pr kao[- gaMBaIr ivasaMgait nahIM pa[- ga[-.

³ga´ vaYa- ko daOrana kMpnaI kI Acala pirsaMpi%tyaaoM ko iksaI BaI AMSa ka inapTana nahIM ikyaa gayaa.

2º maalasaUcaI ka vaastivak sa%yaapna AaOr samaaQaana

³k´ laoKa saMbaMQaI naaoT 1º3º1º4 maoM saMdiBa-t tqaa pirvat-na AiBakta-AaoMÀAiBarxakaoM AaOr baah\ya AiBakrNaaoMko yahaÐ ]plabQa Éº7º67 kraoD, ko maala ³ipClao vaYa- Éº7º67 kraoD,´ AaOr laoKa saMbaMQaI naaoTsaMº1º3º1º1 maoM saMdiBa-t maala kao CaoD,kr maalasaUcaI kI vaYa- ko daOrana p`banQana Wara vaastivak $p sao jaaMcakI ga[- AaOr yao Éº1761º15 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº1203º24 kraoD,´ ko kula saMicat sTa^k maoM saoÉº44º02 kraoD, ³ipClao vaYa- Éº17º51 kraoD,´ ko Kata maUlya pr rKo gae hOM. BaMDar AaOr Aitir@tklapujaao-M ko saMbaMQa maoM kMpnaI Wara jaaMca ka ek carNabaw AaOr inayaimat kaya-Ëma Apnaayaa gayaaÊ jaaohmaarI raya maoM sahI AaOr ]pyau@t hO. yah saamagaÌ ko sqaana AaOr p`Ìit ko AnaukUla hO.

³K´ p`banQana Wara kI jaanaovaalaI saamagaÌ kI vaastivak jaaMca kI pìËyaa sahI AaOr ]pyau@t hO tqaa yah kMpnaIko Aakar AaOr ]sako karaobaar kI p`Ìit ko Anau$p hO.

³ga´ kMpnaI maalasaUcaI ka ]pyau@t irkaD- rK rhI hO. hmaoM saUicat ikyaa gayaa ik jaaMca krnao pr kao[- gaMBaIrivasaMgait nahIM pa[- ga[-.

3º kMpnaI Wara AiQainayama kI Qaara 301 ko tht rKo gae rijasTr maoM Saaimala paiT-yaaoM kao ?Na va Aiga`ma kMpnaI WaraAiQainayama kI Qaara 301 ko tht rKo gae rijasTr maoM Saaimala iksaI kMpnaIÊ fma- Aqavaa Anya paTI- saoÀkao kao[- saurixatAqavaa Asaurixat ?Na nahIM ilayaa gayaa AaOr nahIM idyaa gayaa. [sao doKto hue pOragaàf 4 ³k´ ko AnaucCod ³K´Ê ³gaÁaOr ³Ga´ laagaU nahIM haoto.

58



4º AaMtirk inayaM~Na pwit

hmaarI raya maoM AaOr hmaarI jaanakarI tqaa hmaoM pàPt spYTIkrNa ko Anausaar KrIdo gae madaoM maoM sao kuC mad Kasa iksmako hOM AaOr tulanaa ko ilae yaaogya kaoToSana pàPt krnao hotu sahI vaOkilpk saàot nahIM imalato. maalasaUcaI AaOr AcalapirsaMpi%tyaaÐ KrIdnao Aqavaa maala kI ibaËI krnao ko ilae kMpnaI ko Aakar AaOr vyaapar kI p`Ìit ko Anau$p hIAaMtirk inayaM~Na pwityaaÐ hOM.

5º AiQainayama kI Qaara 301 ko tht rKo gae rijasTr maoM laona¹dona kI pìvaiYT

hmaoM pàPt jaanakarI tqaa hmaoM ide gae spYTIkrNa ko Anausaar kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 301 ko tht rKogae rijasTr maoM pìvaiYT ko ilae AavaSyak kao[- laona¹dona nahIM hO. eosaa kao[- laona¹dona nahIM huAa hOÊ [sailae pOragaàf4 ³1´ ka AnaucCod ³K´ laagaU nahIM haota.

6º saava-jainak jamaa svaIkar krnaa

kMpnaI Wara kao[- saava-jainak jamaa svaIkar nahIM ikyaa gayaa. [sailae BaartIya irjava- baOMk Wara jaarI inado-Sa tqaaQaara 58 k va 58 kk ko pàvaQaana AaOr [nako tht banaae gae inayama laagaU nahIM haoto.

7º AaMtirk laoKa prIxaa p`NaalaI

hmaarI raya maoM kMpnaI maoM ]sako Aakar AaOr vyaapar kI p`Ìit ko Anau$p AaMtirk laoKa prIxaa p`NaalaI hO.

8º laagat AiBalaoKaoM ka AnaurxaNa

kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 209 ³1´ ³Ga´ ko tht laagat AiBalaoKaoM ko AnaurxaNa ko ilae kond` sarkar koAadoSa ko Ëma maoM kMpnaI Wara Anaurixat laoKa pustkaoM kI hmanao vyaapk jaaMca kI. hmaarI raya maoM Kasakr inaQaa-irtlaoKa pustkoM AaOr AiBalaoK p`yaaojya ]%padaoM ko saMbaMQa maoM hI rKo gae hOM. ibajalaI ]%pi%t ko saMbaMQa maoM Baart sarkarnao laoKa prIxaa vaYa- ko ilae laagaU laoKa prIxaa AiQasaUicat kI. hmaoM batayaa gayaa hO ik laagat laoKakrNa irkaDao-M ko AMtga-t p`p~aoM maoM saMklana ka kaya- p`gait pr hO. [sailae hma saMgat irkaD- ka sa%yaapna nahIM kr sako. tqaaipÊhmanao yah sauinaiScat krnao ko ilae ik vao sahI AaOr pUNa- hOMÊ AiBalaoKaoM kI ivastRt jaaMca nahIM kI.

59



9º saaMivaiQak p`aiQakrNaaoM kao Baugatana

³k´ kMpnaI ko AiBalaoKaoM ko Anausaar BaivaYya inaiQaÊ AayakrÊ ibaËI krÊ saMpi%t krÊ saImaa SaulkÊ ]%padSaulkÊ ]pkr AaOr Anya saaMivaiQak doyaaoM kao Saaimala krto hue inaiva-vaad saaMivaiQak doyaaoM kI raiSayaaMkMpnaI Wara ]pyau@t p`aiQakairyaaoM ko yahaÐ jamaa kr dI ga[-M.

³K´ hmaoM dI ga[- saUcanaa AaOr spYTIkrNa ko Anausaar idº31 maaca-Ê 2008 kI isqait ko Anausaar AayakrÊsaMpi%t krÊ ibaËI krÊ saImaa SaulkÊ ]%pad Saulk AaOr ]pkr ³saosa´ sao saMbaMiQat doya kao[- AivavaaidtQanaraiSaÊ ]nako doya haonao kI tarIK sao 6 maah sao AiQak AvaiQa tkÊ bakayaa doya nahIM hO.

³ga´ hmaoM ide gae spYTIkrNa ko Anausaar kma-caarI rajya baImaa AiQainayama ko tht kMpnaI Wara kao[- AMSadanaidyaa jaanaa Apoixat nahIM hO.

³Ga´ hmaoM ide gae spYTIkrNa AaOr jaanakarI ko Anausaar iva%tIya vaYa- ko AMt maoM AayakrÊ ibaËI krÊ saImaaSaulkÊ ]%pad Saulk AaOr ]pkr kI jaao raiSayaaM ivavaad ko karNa jamaa nahIM kI ga[-Ê inamnaanausaar hOMÁ

60



10º saMicat haina

iva%tIya vaYa- ko AMt maoM kMpnaI kI kao[- saMicat haina nahIM hO. laoKa prIxaa ko AQaIna [sa iva%tIya vaYa- tqaa [sako zIkphlaovaalao iva%tIya vaYa- maoM kMpnaI kao kao[- nakd haina nahIM hu[- hO.

11º baOMkaoM Aqavaa iva%tIya saMsqaaAaoM kao doyataAaoM kI AdayagaI

hmaarI raya maoM AaOr hmaoM p`stut ike gae AiBalaoKaoM ko Anausaar kMpnaI Wara iksaI iva%tIya saMsqaa Aqavaa baOMk kao vaYa-ko daOrana ApnaI doyataAaoM kI AdayagaI maoM kao[- caUk nahIM kI ga[- hO.

12º SaoyaraoM Aaid kao igarvaI rKkr pìtBaUit ko AaQaar pr ?Na va Aiga`ma hmaarI raya maoM tqaa hmaoM dI ga[- jaanakarI AaOrspYTIkrNa ko Anausaar kMpnaI nao SaoyaraoMÊ ?Na p~aoM va Anya pìtBaUityaaoM kao igarvaI rKkr pìtBaUit ko AaQaar pr kao[-?Na yaa Aiga`ma nahIM ide gae hOM.

13º icaT fMD yaa inaiQaÀmyaucyauAla baOnaIifT fMDÀsaaosaa[TI

hmaarI raya maoM kMpnaI icaT fMD yaa inaiQaÀmyaucyauAla baOnaIifT fMDÀsaaosaa[TI nahIM hO. AtÁ kMpnaI³laoKa prIxakkI irpaoT-´ AadoSaÊ 2003 ko KMD 4³xiii´ ko pàvaQaana kMpnaI pr laagaU nahIM haoto.

14º SaoyaraoM Aaid ka T/oiDMga

hmaarI raya maoM kMpnaI SaoyaraoMÊ pìtBaUityaaoMÊ ?Na p~aoM AaOr Anya inavaoSaaoM sao saMbaMiQat DIilaMga AaOr T/oiDMga nahIM kr rhIhO. tdnausaar kMpnaI ³laoKa prIxak kI irpaoT-´ AadoSaÊ 2003 ko KMD 4 ³xiv´ ko pàvaQaana kMpnaI pr laagaU nahIMhOM.

15º Anya Wara ilae gae ?Na ko ilae gaarMTI

hmaoM saUicat ikyaa gayaa hO ik kMpnaI nao Anya Wara baOMkaoM Aqavaa iva%tIya saMsqaaAaoM sao ilae gae ?Na ko ilae kao[- gaarMTInahIM dI hO.

16º AavaiQak ?NaaoM ka Aavaodna

hmaoM dI ga[- jaanakarI AaOr spYTIkrNa ko Anausaar kMpnaI nao vaYa- ko daOrana pOragaàf 4 ³xvi´ ko Aqa- maoM Saaimala iksaIAavaiQak ?Na kI sauivaQaa ka laaBa nahIM ilayaa hO.

61



17º Alpkailak AaOr dIGa-kailak inaiQayaaoM ka ]pyaaoga

hmaoM dI ga[- jaanakarI AaOr spYTIkrNa ko Anausaar tqaa kMpnaI ko tulana p~ kI samaga` jaaMca krnao pr hma irpaoT- krtohOM ik Alpkailak AaQaar pr jauTa[- ga[- iksaI BaI inaiQa ka ]pyaaoga dIGa-kailak inavaoSa AaOr ivalaaomatÁ inavaoSa koilae nahIM ikyaa gayaa hO.

18º SaoyaraoM ka trjaIhI AabaMTna

hmaoM dI ga[- jaanakarI AaOr spYTIkrNa ko Anausaar kMpnaI nao vaYa- ko daOrana AiQainayama kI Qaara 301 ko tht rijasTrmaoM dSaa-[- ga[- paiT-yaaoM AaOr kMpinayaaoM kao SaoyaraoM ka kao[- trjaIhI AabaMTna nahIM ikyaa hO.

19º ?Na p~aoM ka inaga-ma

hmaoM dI ga[- jaanakarI AaOr spYTIkrNa ko Anausaar kMpnaI nao vaYa- ko daOrana ?Na p~aoM ka inaga-ma nahIM ikyaa qaa.

20º piblak [SyaU Wara jauTae gae Qana ka AMitma ]pyaaoga

hmaoM dI ga[- jaanakarI AaOr spYTIkrNa ko Anausaar vaYa- ko daOrana kMpnaI nao piblak [SyaU ko Wara Qana nahIM jauTayaa hO.

21º jaalasaajaI

hmaoM dI ga[- jaanakarI AaOr spYTIkrNa ko Anausaar hmaarI laoKa prIxaa ko daOrana kMpnaI Wara kao[- jaalasaajaI nahIM doKIga[- hO Aqavaa saUicat nahIM kI ga[- hO.

Ìto rava eMD kumaarhhhhhxxxxx

saI e esa esa BarWajaBaagaIdar

sanadI laoKakarsadsyata saMº26113

sqaanaÁ ivaSaaKp+Namaidº22 ma[-Ê 2008

62

gaaopnaIya va spID paosT Waraidº24º6º2008

saMºpIDIsaIeÀhOdrabaadÀAarAa[enaela¹laoKaÀ2008À3º12À296

saovaa maoMAQyaxa¹sah¹p`banQa inadoSakraYT/Iya [spat inagama ilaimaToDivaSaaKp+Nama

ivaYayaÁ idº31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊivaSaaKp+Nama ko laoKaAaoM pr kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619³4´ ko AQaInaBaart sarkar ko inayaM~k va maha laoKa prIxak kI iTPpiNayaaÐ.

mahaodyaÊ

maOM etWara saUicat krta hUÐ ik idº31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊivaSaaKp+Nama ko laoKaAaoM pr kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619³4´ ko AQaIna Baart sarkar ko inayaM~kva maha laoKa prIxak kI iTPpiNayaaÐ 'SaUnya' hOM.

vaaiYa-k laoKaAaoM ko saaqa iTPpNaI AaOr laoKa prIxak pìtvaodna kMpnaI ko SaoyarQaairyaaoM ko sammauK p`stut krnao kItarIK saUicat kI jaae AaOr baOzk kI kaya-vaahI kI ek pìt saMlagna kI jaae. laoKa prIxak pìtvaodna kosaaqa kMpnaI ka vaaiYa-k pìtvaodna AaOr vaaiYa-k laoKa evaM Baart sarkar ko inayaM~k va maha laoKa prIxak kIiTPpiNayaaÐ saMGa sarkar kao Baojanao kI tarIK kI saUcanaa dI jaaeÊ taik ]sao saMsad ko sammauK p`stut ikyaa jaasako.

idº31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae vaaiYa-k pìtvaodna kI tIsa pìtyaaÐ SaIGa` BaojaI jaaeM.

[sa p~ va saMlagnakaoM ko pàPt haonao kI pavatI dI jaae.

BavadIyaÊhhhhhxxxxx

p`Qaana mahalaoKakar

saMlagnaÁ yaqaa ]pyau-@t

63

31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊ ivaSaaKp+Nama ko laoKaAao M31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊ ivaSaaKp+Nama ko laoKaAao M31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊ ivaSaaKp+Nama ko laoKaAao M31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊ ivaSaaKp+Nama ko laoKaAao M31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊ ivaSaaKp+Nama ko laoKaAao Mpr kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619³4´ ko AQaIna inaya M~k eva M maha la oKa prIxak kIpr kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619³4´ ko AQaIna inaya M~k eva M maha la oKa prIxak kIpr kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619³4´ ko AQaIna inaya M~k eva M maha la oKa prIxak kIpr kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619³4´ ko AQaIna inaya M~k eva M maha la oKa prIxak kIpr kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619³4´ ko AQaIna inaya M~k eva M maha la oKa prIxak kIiTPpiNayaa ÐiTPpiNayaa ÐiTPpiNayaa ÐiTPpiNayaa ÐiTPpiNayaa Ð

kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 ko tht iva%tIya irpaoiT-Mga ko ilae inaQaa-irt p`a$p ko Anausaar idº31 maaca-Ê 2008 kao samaaPtvaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊ ivaSaaKp+Nama ko iva%tIya ivavarNa tOyaar krnaa kMpnaI ko p`banQana kIijammaodarI hO. Baart ko inayaM~k evaM maha laoKa prIxak Wara kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619 ³2´ ko thtinayau@t saaMivaiQak laoKa prIxak poSaovar inakaya 'd caaT-D- eka]NToNT\sa Aa^f [MiDyaa' Wara inaQaa-iort laoKa prIxaa tqaaAaSvaasana maanakaoM ko Anausaar svatM~ laoKa prIxaa ko AaQaar pr kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 227 ko tht [naiva%tIya ivavarNaaoM pr ApnaI raya vya@t krnao ko ilae ijammaodar hOM. idº26º5º2008 kI laoKa prIxaa irpaoT- ko Anausaar]nako Wara eosaa ikyaa gayaa hO.

Baart ko inayaM~k evaM maha laoKa prIxak kI Aaor sao maOM nao kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619 ³3´ ³K´ koAMtga-t idº31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt vaYa- ko ilae raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊ ivaSaaKp+Nama ko iva%tIya ivavarNaaoMkI ek AnaupUrk laoKa prIxaa kI hO. yah AnaupUrk laoKa prIxaa bauinayaadI taOr pr saaMivaiQak laoKa prIxakaoM tqaakMpnaI ko kaima-kaoM kI jaaMca AaOr kuC cauinaMda laoKaMkna AiBalaoKaoM kI jaaMca tk saIimat hO.

maorI laoKa prIxaa ko AaQaar pr jahaÐ tk mauJao maalaUma hOÊ kuC BaI ivaSaoYa nahIM hOÊ ijasasao kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kIQaara 619 ³4´ ko AQaIna saaMivaiQak laoKa prIxaa ko AnaupUrk p`itvaodna pr iTPpNaI kI jaa sako.

Ìto evaM Baart ko inayaM~k va mahalaoKa prIxakkI trf, sao

hhhhhxxxxx

³jaI ena sauMdr rajaa´p`Qaana mahalaoKa prIxak

sqaanaÁ hOdrabaad

idº24º6º2008

64

inagaimat AiBaSaasana ko saMbaMQa maoM pitvaodnainagaimat AiBaSaasana ko saMbaMQa maoM pitvaodnainagaimat AiBaSaasana ko saMbaMQa maoM pitvaodnainagaimat AiBaSaasana ko saMbaMQa maoM pitvaodnainagaimat AiBaSaasana ko saMbaMQa maoM pitvaodna

³k´³k´³k´³k´³k´ kMpnaI ka dSa-nakMpnaI ka dSa-nakMpnaI ka dSa-nakMpnaI ka dSa-nakMpnaI ka dSa-nainagaimat AiBaSaasana ko saMbaMQa maoM kMpnaI ka dSa-na saMgazna maoM pardiSa-taÊ p`kTIkrNa kao sauinaiScat krnaa hO tqaa yah BaIsauinaiScat krnaa hO ik yah pUNa- $p sao kanaUnaÊ ivainayamaaoMÊ idSaa¹inado-SaaoM Aaid ko Anau$p hao AaOr kma-caairyaaoM maoM naOitk vyavaharkao baZ,avaa donaa. Aar Aa[- ena ela doSa maoM inagaimat AiBaSaasana ko ]nnat maanakaoM ko Anau$p banao rhnao maoM ivaSvaasa rKta hO.[sasao baaoD- ko hr sadsya ka phlaa daiya%va kMpnaI ko iht ko saMrxaNa maoM sahayata krnaa haota hO.

³K´³K´³K´³K´³K´ inadoSak maMDlainadoSak maMDlainadoSak maMDlainadoSak maMDlainadoSak maMDlabaa oD- ka gaznabaa oD- ka gaznabaa oD- ka gaznabaa oD- ka gaznabaa oD- ka gazna

kMpnaI inadoSak maMDla Wara calaa[- jaatI hO AaOr inadoSak maMDla kaya-¹naIityaaÐÊ naIityaaÐ banaata hO tqaa AavaiQak $p sao ]sakoinaYpadna kI samaIxaa BaI krta hO. kMpnaI ko AMtina-yamaaoM ³e Aao e´ ko Anausaar inadoSakaoM kI saM#yaa 5 sao kma na hao AaOr 14sao jyaada na hao.

idº31 maaca-Ê 2008 tk kMpnaI ko inadoSak maMDla maoM inadoSak ³piryaaojanaa´ ka Aitir@t Baar ga`hNa krto hue ek pUNa-kailakAQyaxa¹sah¹p`banQa inadoSakÊ ³yaanao kaya-palak AQyaxa´Ê caar kaya-karI inadoSak yaanao inadoSak ³p`caalana´Ê inadoSak³kaima-k´Ê inadoSak ³vaaiNajya´ AaOr inadoSak ³iva%t´Ê dao sarkarI inadoSak AaOr tIna AMSakailak gaOr¹sarkarI inadoSak³yaanao svatM~ inadoSak´ Saaimala hOM.

baa oD-Àsaimait kI ba Ozkao M ko ilae kaya -sa UcaI kI Anausa UcaI va cayanabaa oD-Àsaimait kI ba Ozkao M ko ilae kaya -sa UcaI kI Anausa UcaI va cayanabaa oD-Àsaimait kI ba Ozkao M ko ilae kaya -sa UcaI kI Anausa UcaI va cayanabaa oD-Àsaimait kI ba Ozkao M ko ilae kaya -sa UcaI kI Anausa UcaI va cayanabaa oD-Àsaimait kI ba Ozkao M ko ilae kaya -sa UcaI kI Anausa UcaI va cayana

baaoD-Àsaimait ko AQyaxa ka Anaumaaodna pàPt krnao ko baad ]pyau@t $p sao phlao saUcanaa doto hue baOzkoM Aayaaoijat kI jaatI hOM.baOzkaoM ko daOrana sadsyaaoM kao saaqa-kÊ saUicat va p`kaSa Dalao gae inaNa-yaaoM kI sauivaQaa ko ilae kaya-saUcaI p`p~ maoM ivastRt kaya-saUcaIÊ p`banQana pìtvaodna AaOr Anya spYT ivavarNa phlao saUicat ike jaato hOM. A%yaavaSyak saMdBaao-M maoM BaI kma samaya maoM saUcanaadokr baOzkoM Aayaaoijat kI jaatI hOM. ta%kailak AavaSyak saMdBaao-M maoM kBaI¹kBaI saMklp pairt ike jaato hOM.

saMbaw kaya-karI inadoSakaoM sao Baojao jaanaovaalao saMbaw pàiQakairyaaoM Wara kaya-saUcaI kagajaat tOyaar ike jaato hOM AaOr AiQakmaamalaaoM maoM inadoSak ³iva%t´ sao sahmait pàPt kI jaatI hO tqaa samaya rhto hI p`banQa inadoSak ko Anaumaaodna ko ilae p`stut ikejaato hOM. kMpnaI saicava Wara maMDla ko sadsyaaoM kao ivaiQavat\ Anaumaaoidt kaya-saUcaI kagajaat ivatirt ike jaato hOM.

baaoD-Àsaimait ko sadsya kMpnaI ko saMbaMQa maoM saBaI p`kar kI saUcanaaAaoM kI pUNa- jaanakarI rKto hOM. baaoD- BaI cacaa- krnao hotu kaya-saUcaI maoM kao[- mad Saaimala krnao kI isafairSa krnao kI svaocCa rKta hO. yaid AavaSyak hao taoÊ baaoD-Àsaimait Wara ijana madaoMpr cacaa- kI jaatI hOÊ ]nako baaro maoM Aitir@t saamagaÌ ]plabQa krnao ko ilae vairYz pàiQakairyaaoM kao baulaayaa jaata hO.

baa oD-Àsaimait kI baOzkao M ko kaya-va R%t irkaD- krnaabaa oD-Àsaimait kI baOzkao M ko kaya-va R%t irkaD- krnaabaa oD-Àsaimait kI baOzkao M ko kaya-va R%t irkaD- krnaabaa oD-Àsaimait kI baOzkao M ko kaya-va R%t irkaD- krnaabaa oD-Àsaimait kI baOzkao M ko kaya-va R%t irkaD- krnaa

hr baaoD-Àsaimait kI baOzk ko kaya-vaR%t irkaD- ike jaato hOM. kaya-vaR%t baaoD-Àsaimait ko AQyaxa Wara Anaumaaoidt ike jaatohOM. baOzkaoM kI kaya-vaaihyaaoM ko puYT ike gae kaya-vaR%t kaya-vaR%t¹pustk ko sqaa[- irkaD- ko $p maoM ËmaSaÁ fa[la ike jaatohOM.

AnauvatI - kar-vaa[- tM~AnauvatI - kar-vaa[- tM~AnauvatI - kar-vaa[- tM~AnauvatI - kar-vaa[- tM~AnauvatI - kar-vaa[- tM~

baaoD-Àsaimait kI baOzkaoM ko ilae idSaa¹inadoSaa-oM sao baOzk ko ]praMt maMDla va saimait ko inaNa-yaaoM pr p`BaavaI AnauvatI- kar-vaa[-ÊsamaIxaa tqaa kI ga[- kar-vaa[- ko ilae irpaoiT-Mga pìËyaa maoM sauivaQaa haotI hO. baaoD-Àsaimait ko inaNa-yaaoMÀAnaudoSaaoMÀinadoSaaoM pr kIga[- AnauvatI- kar-vaa[- pìtvaodna ³e TI Aar´ baaoD-Àsaimait kao inayaimat $p sao p`stut ikyaa jaata hO.

baaoD- kI baOzkoMbaaoD- kI baOzkoMbaaoD- kI baOzkoMbaaoD- kI baOzkoMbaaoD- kI baOzkoM

baaoD- kI baOzkoM inayaimat $p sao haotI hOM AaOr baaoD- kMpnaI ko sahI idSaa¹inado-Sa tqaa p`banQana ko ilae baaQya rhta hO.idº31 maaca-Ê 2008 kao samaaPt iva%t vaYa- ko daOrana baaoD- kI idº23º4º2007Ê 28º5º2007Ê 21º6º2007Ê 29º7º2007Ê19º9º2007Ê 13º11º2007Ê 18º12º2007Ê 19º1º2008 AaOr 14º2º2008 kao kula naaO baOzkoM Aayaaoijat hu[-M.

65

gazna eva M ]pisqaitgazna eva M ]pisqaitgazna eva M ]pisqaitgazna eva M ]pisqaitgazna eva M ]pisqait

baaoD- ko gaznaÊ baOzkao M ma o M sadsyaao M kI ]pisqait saMba MQaI ivavarNa [sa p`kar hO M ÁbaaoD- ko gaznaÊ baOzkao M ma o M sadsyaao M kI ]pisqait saMba MQaI ivavarNa [sa p`kar hO M ÁbaaoD- ko gaznaÊ baOzkao M ma o M sadsyaao M kI ]pisqait saMba MQaI ivavarNa [sa p`kar hO M ÁbaaoD- ko gaznaÊ baOzkao M ma o M sadsyaao M kI ]pisqait saMba MQaI ivavarNa [sa p`kar hO M ÁbaaoD- ko gaznaÊ baOzkao M ma o M sadsyaao M kI ]pisqait saMba MQaI ivavarNa [sa p`kar hO M Á

[samaoM sadsyataÀkayaa-laya vaahk ³baorr´ Saaimala nahIM hOMÊ yaanao saMsqaanaÀivaSva¹ivaValayaÀsaMGa Aaid jaOsao gaOr¹inagaimat inakayaaoM koAQyaxa Aaid.

naaoTÁ μ1º EaI eca esa C%vaalaÊ inadoSak ³vaaiNajya´ idº31 AgastÊ 2007 kao saovaainavaR%t hue. ]nhaoMnao idº8º6º2007 sao31º8º2007 tk inadoSak ³piryaaojanaa´ ka kaya- BaI saMBaalaa.

2º maanava saMsaaQana ivakasa maM~alaya maoM saicava ko $p maoM tOnaat haonao ko flasva$p EaI e ko rqaÊ ivaSaoYa saicava va iva%tIyasalaahkar nao idº16 navaMbarÊ 2007 kao [stIf,a do dI.

3º EaI jao esa maaqaurÊ svatM~ inadoSak kI idº9 frvarIÊ 2008 kao maaOt hao ga[-.

μμ1º EaI saI jaI paiTla idº1º9º2007 kao inadoSak ³vaaiNajya´ ko $p maoM inayau@t hue.

2º EaI ko esa SaMkr idº29º10º2007 kao inadoSak ³iva%t´ ko $p maoM inayau@t hue.

3º EaI baI esa maInaa idº20º12º2007 kao [spat maM~alaya maoM Apr saicava va iva%tIya salaahkar ko $p maoM inayau@t hue.

baaoD- nao vaaiYa-k va AMtirma iva%tIya pirNaamaÊ inapTana evaM saMyau@t ]Vma tqaa saamaga`I krarÊ BaarI pUÐjaIgat vyayaÊBaarI ibaËI saMivadaeÐÊ kma-caairyaaoM ko pairEaaimak va po@sa-Ê p`ao%saahna yaaojanaaeÐÊ manauYyaSai@t yaaojanaaeÐ AaOr dIGaa-vaiQayaaojanaaeÐ Aaid kao ApnaI trf, sao samaIxaa evaM Anaumaaodna ko ilae Aarixat rKo.

66

pUNa-¹kailak inadoSakaoM ko pairEaaimak saMbaMQaI ivavarNa naIcao p`stt hOMÁ

³ÉpyaaoM maoM maUlya´

³μsaovaainavaRi%t AaOr Anya laaBaaoM maoM Baugatana ike gae kOMTIna saibsaDI evaM ]pdana Saaimala hOM

pUNa-¹kailak inadoSakaoM ko vaotna sarkar ko vaotnamaana va inayamaaoM ko Anausaar inayaMi~t ike jaato hOM.

inabaMQana va Sato-M

Baart ko raYT/pit Wara kMpnaI ko AQyaxa sao pramaSa- ko saaqa 5 saala kI AvaiQa yaa AiQavaiYa-ta kI Aayau tkyaa Aagao ko AadoSaaoM tkÊ jaao BaI phlao hao ]sa AvaiQa ko ilae kMpnaI ko AMtina-yamaaoM ko Anausaar pUNa-¹kailakinadoSak inayau@t ike jaato hOM.

inayaui@t tIna mahInao kI saUcanaa donao yaa [sako badlao maoM tIna mahInao ko vaotna ko Baugatana pr samaaPt kI jaatI hO.

AMSa¹kailak sarkarI inadoSak

AMSakailak sarkarI inadoSak Baart sarkar Wara inadoSakaoM ko $p maoM inayau@t ike jaato hOM. kMpnaI WaraAMSa¹kailak sarkarI inadoSakaoM kao kao[- pairEaaimak nahIM idyaa jaata.

AMSa¹kailak gaOr¹sarkarI inadoSak ³svatM~ inadoSak´

AMSa¹kailak gaOr¹sarkarI inadoSak ³Aqaa-t\ svatM~ inadoSak´ Baart sarkar Wara inadoSak ko $p maoM ]nakokaya-Baar ga`hNa krnao kI tarIK sao tIna saala kI AvaiQa yaa Aagao ko AadoSaaoMÊ jaao BaI phlao haoÊ ]sa AvaiQa tkinayau@t ike jaato hOM.

p`%yaok baaoD-ÀbaaoD- ]p¹saimait kI baOzkaoM maoM AMSa¹kailak gaOr¹sarkarI inadoSakaoM kI ]pisqait ko ilae ]nhoMisaiTMga Saulk ko $p maoM Éº10000À¹ kI raiSa dI jaatI hO.

isaiTMga Saulk AMSa¹kailak gaOr¹sarkarI inadoSakaoM kao kMpnaI kI trf, sao idyaa jaanaovaalaa ekmaa~ pairEaaimakhO.

67

[na saimaityaaoM maoM hr saimait kao saaOMpo gae ivainaid-YT daiya%vaaoM ko saaqa baaoD- Wara gaizt inamnailaiKt saimaityaaÐ

11111 laoKa prIxaa saimaitlaoKa prIxaa saimaitlaoKa prIxaa saimaitlaoKa prIxaa saimaitlaoKa prIxaa saimait

g az n ag az n ag az n ag az n ag az n a

saava-jainak ]Vma ivaBaagaÊ Baart sarkar Wara jaarI ike gae kayaa-laya &apna saMº18³8´À2005¹maºp`ºÊ idº16 jaUnaÊ2005 ko Anausaar vaYa- 2006¹07 ko daOrana maMDla kI laoKa¹prIxaa saimait gaizt kI ga[-. idº31º3º2008 tk laoKaprIxaa saimait ka gazna inamnailaiKt Anausaar rhaÁ

EaI Aar esa esa ela ena BaaskÉDu AQyaxa svatM~ inadoSak

Da^ vaI ko Ballaa sadsya svatM~ inadoSak

Da^ jagat pala sadsya svatM~ inadoSak

laoKa prIxaa ko mau#ya kaya- [sa p`kar hOM ÁlaoKa prIxaa ko mau#ya kaya- [sa p`kar hOM ÁlaoKa prIxaa ko mau#ya kaya- [sa p`kar hOM ÁlaoKa prIxaa ko mau#ya kaya- [sa p`kar hOM ÁlaoKa prIxaa ko mau#ya kaya- [sa p`kar hOM Á

1º iva%tIya ivavarNa sahIÊ pyaa-Pt AaOr ivaSvasanaIya hOÊ yah sauinaiScat krnao kI idSaa maoM kMpnaI kI iva%tIyairpaoiT-Mga pìËyaa AaOr ]sakI iva%tIya jaanakarI ko p`kTIkrNa ka pya-vaoxaNa.

2º laoKa prIxaa SaulkaoM ko inaQaa-rNa hotu maMDla kao isafairSa krnaa.

3º saaMivaiQak laoKaprIxakaoM kI iknhIM Anya saovaaAaoM hotu ]nako ilae Baugatana ka Anaumaaodna

4º maMDla ko Anaumaaodna hotu vaaiYa-k ivavarNa p`stut krnao sao phlao inamnailaiKt madaoM ko saMdBa- maoM p`banQana ko saaqasamaIxaa Á

e´ kMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 217 ko KMD ³2ee´ kI Satao-M ko Anausaar maMDla ko pìtvaodna maoM

Saaimala krnao ko ilae inadoSakaoM ko daiya%vaaoM maoM Saaimala ike jaanao hotu AavaSyak mad

baI´ [sako ilae laoKa naIityaaoM AaOr pwityaaoM maoM pirvat-naÊ yaid haoM tao AaOr ]sako karNa

saI´ p`banQana ko fOsalao ko AaQaar pr AaklanaaoM kao Saaimala krto hue mau#ya laoKa pìvaiYTyaaÐ

DI´ laoKa prIxaa ko inaYkYaao-M sao ]%pnna iva%tIya ivavarNaaoM maoM ike gae mah%vapUNa- samaayaaojana

[-´ iva%tIya ivavarNaaoM ko saMbaMQa maoM kanaUnaI AavaSyaktaAaoM ka Anaupalana

ef´ iksaI saMbaw paTI- ko laonadonaaoM ka p`kTna

jaI´ masaaOda laoKa prIxaa pìtvaodna maoM yaaogyataeÐ

5º maMDla ko Anaumaaodna hotu p`stut krnao sao phlao itmaahI iva%tIya ivavarNa kI p`banQana ko saaqa samaIxaa

6º saaMivaiQak va AaMtirk laoKaprIxakaoM ko inaYpadnaÊ AaMtirk inayaM~Na p`NaalaI kI p`banQana ko saaqa samaIxaa

7º AaMtirk laoKa prIxaa ivaBaaga kI saMrcanaaÊ kma-caarI inayaui@t va ivaBaagaaQyaxa kI varIyataÊ irpaoiT-Mga saMrcanaaAaOr AaMtirk laoKa prIxaa kI ÍI@vaoMsaI ko saaqa AaMtirk laoKa prIxaa kayaao-M kI pyaa-Pt samaIxaa krnaa.

8º AaMtirk laoKa prIxakaoM sao cacaa- krko mah%vapUNa- inaYkYa- inakala kr ]saka Anaupalana krnaa.

9º saamagaÌ ko p`kar ko saMbaMQa maoM AaMtirk inayaM~Na p`NaalaI kI Asaflata yaa Ainayaimatta Aqavaa Cla ka saMdohhaonaovaalao maamalaaoM pr AaMtirk laoKa prIxakaoM Wara kI ga[- AaMtirk jaaMcaaoM ko inaYkYa- kI samaIxaa krko maMDla kaoirpaoT- p`stut krnaa.

10º laoKa prIxaa Sau$ haonao sao phlao saMbaMiQat xao~aoM ko baaro maoM inaNa-ya laonao ko ilae laoKa prIxaa kI p`kRit AaOr piriQako baaro maoM saaMivaiQak laoKa prIxakaoM sao cacaa- krnaa.

68

11º jamaakta-AaoMÊ iDbaoMcarQaarkaoMÊ SaoyarQaairyaaoM AaOr ?NadtaAaoM kao Baugatana krnao maoM ³GaaoiYat laaBaaMSa kaBaugatana na haonao pr´ caUk ko karNaaoM pr cacaa- krnaa.

12º kMpnaI maoM ivaiSala blaaovar maokainajama haonao pr ]sakI samaIxaa krnaa.

iva<aIya irpaoT-Ê p`baMQana AaOr maMDla Wara sqaaipt iva<a laoKa va ivaiQak Anaupalana ko AaMtirk inayaM~NasaMbaMQaI kMpnaI p`NaailayaaoMÊ kMpnaI kI laoKa prIxaaÊ laoKakrNa AaOr saamaanyat: iva<aIya irpaoiT-ga pìËyaaAaoMkI samaIxaa Wara caUk hu[- ijammaodairyaaM inaBaanao maoM inadoSak maMDla kI sahayata krnaa laoKa prIxaa saimait kapàqaimak kaya- hO.

saimait kI Sai@tyaa o M ma o M inamnaa MSa Saaimala ike gae hO M.saimait kI Sai@tyaa o M ma o M inamnaa MSa Saaimala ike gae hO M.saimait kI Sai@tyaa o M ma o M inamnaa MSa Saaimala ike gae hO M.saimait kI Sai@tyaa o M ma o M inamnaa MSa Saaimala ike gae hO M.saimait kI Sai@tyaa o M ma o M inamnaa MSa Saaimala ike gae hO M.

1º Satao-MM ko saMdBa- maoM iksaI kaya-klaap kI jaaMca krnaa.

2º iksaI kma-caarI sao jaanakarI maaMganaa

3º baahrI saaMivaiQak yaa Anya vyavasaayaI salaah pàPt krnaa.

4º AavaSyakta pDnao pr saMbaMiQat kuSalata ko saaqa baahrI vyai@tyaaoM kao haijar krnaa.

la oKa prIxaa saimait kI ba OzklaoKa prIxaa saimait kI ba OzklaoKa prIxaa saimait kI ba OzklaoKa prIxaa saimait kI ba OzklaoKa prIxaa saimait kI ba Ozk

[sa saala 24 ma[-Ê 28 jaulaa[-Ê 11 AgastÊ 13 navaMbar 07Ê 23 frvarI 24 maaca- 08 kao 6 baOzkoM Aayaaoijat kI ga[-AaOr [na baOzkaoM maoM saBaI sadsya haijar hue. kMpnaI saicava laoKa prIxaa saimait ko BaI saicava hOM. laoKa prIxaasaimait kI baOzkaoM ko kaya-vaR,<a maMDla baOzkaoM maoM saUcanaaqa- p`stut ike gae. maMDla baOzk ko daOrana laoKa prIxaa saimaitka AQyaxa saimait ko inarIxaNaaoMM kao maMDla ko sammauK spYT krogaa.

22222 pàOVaoigakI ]nnait AaOr baoMca maaik-Mga saimaitpàOVaoigakI ]nnait AaOr baoMca maaik-Mga saimaitpàOVaoigakI ]nnait AaOr baoMca maaik-Mga saimaitpàOVaoigakI ]nnait AaOr baoMca maaik-Mga saimaitpàOVaoigakI ]nnait AaOr baoMca maaik-Mga saimaitmaMDla nao idº31º03º08 kao inamna sadsyaaoM ko saaqa pàOVaoigakI ]nnait va baoMcamaaik-Mga saimait gaizt kI hO.

1,º EaI Aar esa esa ela ena BaaskÉDu AQyaxa svatM~ inadoSak

2º inadoSak ³p`caalana´ sadsya pUNa-kailak inadoSak

3º ka ina³saMkma- sadsya kMpnaI ka vairYz kaya-palak

4º ma p` ³Aº va Aº´ sadsya kMpnaI ka vairYz kaya-palak

5º ma p` ³TIº va Aarº´ sadsya kMpnaI ka vairYz kaya-palak

6º ] ma p`³Aar va DI´Ê Aar EaIinavaasaulau saimait ka saMyaaojak kMpnaI ka kaya-palak

yah saimait kMpnaI kI inajaI pàOVaoigakI isqait kI jaaMca krtI hO. kMpnaI kao pìtspwa-%mak banaanao maoM AavaSyak na[-pàOVaoigakIo pàPt krko ]sao p`yaaoga maoM laatI hO. Apnao Aar va DI p`yaasaaoM va pàOVaoigakI xao~ maoM sqaa[- vaRiw kaAnauEavaNa krto hue ]na pr ivaSaoYa Qyaana dotI hO. vaYa- ko daOrana saimait kI dao baOzkoM Aayaaoijat kI ga[-M.

33333 ha[- pvar sTIirMga saimait ³eca pI esa saI´ha[- pvar sTIirMga saimait ³eca pI esa saI´ha[- pvar sTIirMga saimait ³eca pI esa saI´ha[- pvar sTIirMga saimait ³eca pI esa saI´ha[- pvar sTIirMga saimait ³eca pI esa saI´Baart sarkar ko inadoSaaoM ko Anausaar ivastar piryaaojanaa ka Anaumaaodna krto hue Aar Aa[- ena ela maMDla nao 6º3 d`va[spat tk vaI esa pI ko ivastar kaya- pr Qyaana donao hotu inamnailaiKt Anausaar ek ha[- pvar sTIirMga saimait gaiztkI.

A´ AQyaxa sah p`baMQa inadoSak AQyaxaAa´ saMyau@t saicavaÊ [spat maM~alaya sadsya[´ EaI Aar esa esa ela ena BaaskÉDu sadsya[-´ inadoSak³iva<a´ sadsya]´ kaya-karI inadoSak³piryaaojanaaAaoM ka p`BaarI´ sadsya}´ kMpnaI saicava saMyaaojak

69

inadoSak³iva<a´ kI Anaupisqait maoM kaºinaº³iva<a´Àmaºp`º³iva<a´ sadsya rhoMgao.

kaºinaºyaa maºp`ºkI hOisayat pr piryaaojanaa p`Baaga ka ivaBaagaaQyaxa sqaa[- AamaMi~tI ko $p maoM rhoMgao.

[sa vaYa- ko daOrana eca pI esa saI kI caar baOzkMo Aayaaoijat kI gayaI AaOr [na baOzkaoM ko kaya-vaR<a maMDla kao saUcanaaqa-p`stut ikyao gayao.

44444 piryaaojanaa ivastar saMivadaeM p`dana krnao kI saimaitpiryaaojanaa ivastar saMivadaeM p`dana krnao kI saimaitpiryaaojanaa ivastar saMivadaeM p`dana krnao kI saimaitpiryaaojanaa ivastar saMivadaeM p`dana krnao kI saimaitpiryaaojanaa ivastar saMivadaeM p`dana krnao kI saimaitivastar piryaaojanaa ko saMbaMQa maoM Éº500 kraoD tk ko maUlya kI saMivadaAaoMÀAadoSaaoM ko Anaumaaodna ko ilae maMDla naopiryaaojanaa sao saMbaMiQat saMivadaeM p`dana krnao kI saimait gaizt kI hO.

saMivadaAaoM ka ivastar. idº31º03º2008 ko Anausaar saimait [sa p`kar haogaI.

1º AQyaxa sah p`baMQa inadoSak AQyaxa

2º inadoSak ³iva<a´ sadsya

3º inadoSak ³piryaaojanaa p`Baaga ka p`BaarI´ÀinadoSak³p´ sadsya

4º Da^ vaI ko BallaaÊ AMSakailak gaOr sarkarI inadoSak

Aar Aa[- ena ela ³svatM~ inadoSak´ sadsya

5º Da^ jagatpalaÊ AMSakailak gaOr sarkarI inadoSak

Aar Aa[- ena ela ³svatM~ inadoSak´ sadsya

6º kMpnaI saicava saMyaaojak

55555 saMivadaeM p`dana krnao kI saimait ³saI e saI´saMivadaeM p`dana krnao kI saimait ³saI e saI´saMivadaeM p`dana krnao kI saimait ³saI e saI´saMivadaeM p`dana krnao kI saimait ³saI e saI´saMivadaeM p`dana krnao kI saimait ³saI e saI´]@t saimait [sa p`kar haogaIÁ

1º AQyaxa sah p`baMQa inadoSak AQyaxa

2º Da^ vaI ko BallaaÊ ³svatM~ inadoSk´ sadsya

3º Da^ jagatpalaÊ ³svatM~ inadoSk´ sadsya

4º inadoSak³iva<a´ sadsya

5º saMbaMiQat kaya-karI inadoSak sadsya

6º kMpnaI saicava saMyaaojak

vat-maana kMpnaI ko ilae AaOr Éº250 kraoD tk kMpnaI ko p`vat-na ko ilae p`caalana ko AQaIna Anya rajasva vapUMjaIgat p`Ìit kI saMivadaAaoM AaOr Anya AavaSyaktaAaoM ko ilae tqaa e ema Aar yaaojanaaAaoM sao saMbaMiQat p`stavaaoMkao Anaumaaoidt krnao ka AiQakar ]pyau-> saimait kao hO.

Éº250 kraoD tk maaOjaUda saMivadaAaoM ko yaaogaÀsaMSaaoQanaÀp`itsqaapna saiht saBaI pUMjaIgat vyaya AaOr p`%yaok maamalaomaoM vat-maana sauivaQaaAaoM ko ivastar ko ilae Anaumaaodna donao ka AiQakar ]@t saimait kao hO. ³saMpUNa- bajaT saImaa koAQaIna vaYa- ko ilae Anaumaaoidt BaarI bajaT maoM Saaimala nahIM ikyaa gayaa´

66666 p`baMQana saimaitp`baMQana saimaitp`baMQana saimaitp`baMQana saimaitp`baMQana saimaitp`caalana maoM AiQak lacaIlaapna laanao kI dRiYT sao saBaI kaya-karI inadoSakaoM ko saaqa p`baMQana saimait gaizt kI gayaI.idº31º03º2008 ko Anausaar saimait [sa p`kar hO Á

1º AQyaxa sah p`baMQa inadoSak Á AQyaxa

2º inadoSak ³p`caalana´ Á sadsya

3º inadoSak ³kaima-k´ Á sadsya

4º inadoSak ³vaaiNajya´ Á sadsya

5º inadoSak ³iva<a´ Á sadsya

70

baOzk ko Aayaaojana ko ilae AQyaxaÊ inadoSak ³iva<a´ va saMbaMiQat kaya-karI inadoSak AavaSyak hOM.

]@t saimait saava-jainak ]pËmaaoMÀsarkarI AiBakrNaaoM sao maIiDyama kaoikMga kaolaÊ baa^yalar kaolaÊ laaOh Ayask Aaid Ëyakrnao ka AiQakar rKtI hO.

³ga´³ga´³ga´³ga´³ga´ saaMivaiQak laoKa prIxak saaMivaiQak laoKa prIxak saaMivaiQak laoKa prIxak saaMivaiQak laoKa prIxak saaMivaiQak laoKa prIxakkMpnaI AiQainayamaÊ 1956 kI Qaara 619³2´ko Anausaar vaYa- 2007–08 ko ilae maoja,sa- rava va kumaar kao kMpnaI kosaaMivaiQak laoKa prIxak ko $p maoM inayau@t ikyaa gayaa.

³Ga´³Ga´³Ga´³Ga´³Ga´ saaMivaiQak laoKa prIxakaoM kao SaulksaaMivaiQak laoKa prIxakaoM kao SaulksaaMivaiQak laoKa prIxakaoM kao SaulksaaMivaiQak laoKa prIxakaoM kao SaulksaaMivaiQak laoKa prIxakaoM kao Saulk]@t vaYa- ko ilae saaMivaiQak laoKa prIxakao kao Baugatana krnao ko ilae Saulk kI raiSa Éº4Ê50Ê000À¹ hO. ³ipClaovaYa- Éº4Ê50Ê000À¹ hO

³Ha´³Ha´³Ha´³Ha´³Ha´ saamaanya baOzksaamaanya baOzksaamaanya baOzksaamaanya baOzksaamaanya baOzkipClao 3 saalaaoM ko daOrana Aayaaoijat saamaanya baOzkaoM ka ivavarNa [sa p`kar hO :

³ca´³ca´³ca´³ca´³ca´ p`kTIkrNap`kTIkrNap`kTIkrNap`kTIkrNap`kTIkrNakMpnaI ko inadoSakaMo ko p`kTIkrNaaoM ko Anausaar Aaja tk kMpnaI ko iht maoM ]llaoKnaIya ivavaad rKnaovaalaI kao[- vastuprkpaTI- nahIM hO.

³C´³C´³C´³C´³C´ saMcaar ko maaQyamasaMcaar ko maaQyamasaMcaar ko maaQyamasaMcaar ko maaQyamasaMcaar ko maaQyamapardSa-k va svacC saMgazna ko ilae saMcaar ek kMujaI hO.pardSa-k va svacC saMgazna ko ilae saMcaar ek kMujaI hO.pardSa-k va svacC saMgazna ko ilae saMcaar ek kMujaI hO.pardSa-k va svacC saMgazna ko ilae saMcaar ek kMujaI hO.pardSa-k va svacC saMgazna ko ilae saMcaar ek kMujaI hO.

vaI esa pI maoM saBaI saaQya saMcaar ko maaQyama p`NaalaIbaw ikyao gayao hOM. ivaiBanna gaRh pi~kaeM [sa ko p`maaNa hOM. [namaoM kuC[sa p`kar hOM.

g ]@kuvaaNaIg saRjanag ko ema nyaUsag ivakasa Qaarag saugaMQag gaÌna laIfg gauNava<aa caË samaacaar p~g mao[MTonaonsa porlag iva<a &anamag vaaiYa-k irpaoT-g spMdnaag saoht]pyau-@t ko Alaavaa kMpnaI Apnao vaobasaa[T www.vizagsteel.com. pr AavaSyak saamagaÌ AplaaoD krtI hO.

³ja´³ja´³ja´³ja´³ja´ maMDla sadsyaaoM ka pìSaxaNamaMDla sadsyaaoM ka pìSaxaNamaMDla sadsyaaoM ka pìSaxaNamaMDla sadsyaaoM ka pìSaxaNamaMDla sadsyaaoM ka pìSaxaNamaMDla sadsyaaoM ko ilae iksaI ivaSaoYa pìSaxaNa kaya-Ëma kI vyavasqaa nahIM hO. ifr BaI maMDlaÀsaimait kI baOzkaoM maoM vairYzkaya-palakaoMÀpoSaovaraoMÀpramaSa-dataAaoM Wara karaobaar saMbaMQaI maamalaaoMÊ ijammaodar maUlyaaMknaaoM Aaid pr ivavarNaa%mak p`stutIkrNaide jaato hOM.

71

³Ja´³Ja´³Ja´³Ja´³Ja´ ivaiSala blaaovar naIitivaiSala blaaovar naIitivaiSala blaaovar naIitivaiSala blaaovar naIitivaiSala blaaovar naIitkMpnaI nao Aaja tk kma-caairyaaoM ko ilae kao[- ivaiSala blaaovar naIit nahIM Apnaa[-. ifr BaI iksaI kma-caarI kao laoKaprIxaa saimait sao pramaSa- krnao sao nahIM raoka gayaa.

³D³D³D³D³Dººººº ´ maMDla ko sadsya va vairYz p`baMQana ko ilae AacarNa saMihtamaMDla ko sadsya va vairYz p`baMQana ko ilae AacarNa saMihtamaMDla ko sadsya va vairYz p`baMQana ko ilae AacarNa saMihtamaMDla ko sadsya va vairYz p`baMQana ko ilae AacarNa saMihtamaMDla ko sadsya va vairYz p`baMQana ko ilae AacarNa saMihtakaraobaar ko savaa-occa maanakaoM ko saaqa Apnaa karaobaar calaanao AaOr laagaU krnao yaaogya kanaUnaÊ inayama va ivainayama koAnaupalana ko ilae kMpnaI pìtbaw hO. maMDla va vairYz p`baMQana ko saBaI sadsyaaoM pr laagaU haonaovaalaI AacarNa saMihtaka samaIxaaQaIna vaYa- ko ilae inaiScat $p sao ]@t sadsyaaoM Wara Anaupalana ikyaa jaata hO. kMpnaI ko vaobasaa[Twww.vizagsteel.com. maoM saMihta kI pìt rKI ga[-.

³T´³T´³T´³T´³T´ AQyaxa Wara hstaxairt GaaoYaNaa [sa p`kar hO.AQyaxa Wara hstaxairt GaaoYaNaa [sa p`kar hO.AQyaxa Wara hstaxairt GaaoYaNaa [sa p`kar hO.AQyaxa Wara hstaxairt GaaoYaNaa [sa p`kar hO.AQyaxa Wara hstaxairt GaaoYaNaa [sa p`kar hO.'maO M etWara puYT krta hUM ik'maO M etWara puYT krta hUM ik'maO M etWara puYT krta hUM ik'maO M etWara puYT krta hUM ik'maO M etWara puYT krta hUM ik

kMpnaI ko pìt maMDla va vairYz p`baMQana ko sadsya vacanabaw hOM AaOr ]nako Wara iva<a vaYa- 2007–08 ko ilae ApnaIAacarNa saMihta ka Anaupalana ikyaa gayaa.'

pI ko ibaSnaao[-

AQyaxa

72

idº14–06–2008

saovaa maoM

maananaIya sadsyagaNaraYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊivaSaaKp+Nama [spat saMyaM~Êp`Saasainak BavanaivaSaaKp+Nama – 530031

inagaimat AiBaSaasana pr idSaa¹inado -Saa o M ko Ana upalana ka p`maaNainagaimat AiBaSaasana pr idSaa¹inado -Saa o M ko Ana upalana ka p`maaNainagaimat AiBaSaasana pr idSaa¹inado -Saa o M ko Ana upalana ka p`maaNainagaimat AiBaSaasana pr idSaa¹inado -Saa o M ko Ana upalana ka p`maaNainagaimat AiBaSaasana pr idSaa¹inado -Saa o M ko Ana upalana ka p`maaNa–––––p~p~p~p~p~

1º hmanao BaarI ]Vaoga evaM saava-jainak ]pkma maM~alayaÊ ko saava-jainak ]pkma ivaBaaga Wara jaarI ikyao gayao kaº&aºsaM18³8´À2005–jaIºemaºÊ idnaaMk 22 jaUna 2008 ko thtÊ 31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- maoMÊ raYT/Iya [spatinagama ilaimaToDÊ Baart sarkar ko ]pËma ³AsaUcaIbaW kmpnaI´ maoM inagaimat AiBaSaasana ko idSaainado-SaaoM ko Anaupalana koisqait kI jaaÐca kI.

2º inagaimat AiBaSaasana ko ilae idSaainado-SaaoM ko Anaupalana kI ijammaodarI p`baMQana kI hO. hmaarI jaaÐcaÊ inagaimat AiBaSaasanako ilae idSaainado-SaaoM ko Anaupalana maoM kmpnaI Wara Apnaayao gayao trIkaoM tqaa ]nako kayaa-nvayana tk hI saIimat qaI. yahkmpnaI ko iva<aIya ivavarNa ka na laoKa–prIxaNa hO AaOr na hI ivacaaraoM ka AiBavya@tIkrNa.

3º hmaaro ivacaar AaOr savaao-<ama saUcanaaAaoM tqaa hmaoM ide gae spYTIkrNa ko AnausaarÊ hma yah p`maaiNat krto hO ik kmpnaI nao]prao@t inagaimat Saasana ko ilae inado-iSat kaº&aº ka Anaupalana ikyaa hO.

4º Aagao hma yah khnaa caahto hOM ik p`baMQana nao kMpnaI calaanao ko ilae jaao ]paya ikyaa hO ]sasao na kMpnaI ko BaavaI jaIvana kIyaaogyata AaOr na hI ]sakI xamata Aqavaa p`Baaivakta ko ilae yah AaSvaasana hO.

pIºenaºrava eND kMpnaI ko ilae

kMpnaI saicava

hxxxx

³pIºnarisaMga rava´

ivaSaaKp+Nama Pa`aop`a[Tr

14 jaUna 2008 saI pI 2552

73

idº14–06–2008

saovaa maoMmaananaIya sadsyagaNaraYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊivaSaaKp+Nama [spat saMyaM~Êp`Saasainak BavanaivaSaaKp+Nama – 530031

31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- ko ilae saicavaIya Anaupalana irpaoT-31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- ko ilae saicavaIya Anaupalana irpaoT-31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- ko ilae saicavaIya Anaupalana irpaoT-31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- ko ilae saicavaIya Anaupalana irpaoT-31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- ko ilae saicavaIya Anaupalana irpaoT-hmanao raYT/Iya [spat inagama ilaimaToDÊ Baart sarkar ka ek ]pk`maÊ ³AsaUcaIbaW kmpnaI´ ko rijasTraoMÊ dstavaojaaoMÊ pustkaoM evaMkagajaataoMÊ jaOsaa ik ]nhoM kMpnaI AiQainayama 1956 ko AQaIna banaae gayao inayamaaoM ko Anausaar tOyaar rKnaa haota hO AaOr 31 maaca-2008 kao samaaPt iva<aIya vaYa- ko ilae &apnaaoM maoM saMbaMiQat pàivaQaanaaoM tqaa kMpnaI sao saMbaW AnaucCodaoM kI BaI jaaÐca kI. hmaaroivacaar AaOr savaao-<ama pàPt saUcanaaAaoM tqaa kMpnaI tqaa ]sako AiQakairyaaoM ko Wara hmaoM ide gae spYTIkrNa ko AnausaarÊ hma yahp`maaiNat krto hO ik ]prao@t iva<a vaYa- ko ilae Á

1º kmpnaI Qaara 617 kI AQaIna inaQaa-irt ek sarkarI kMpnaI hO. yah ek AsaUcaIbaW inajaI kMpnaI hO.

2º kMpnaI nao Qaara AaOr inayama kI vyavasqaa ko AQaIna banaayao gayao inayamaaoM ko Anau$p saBaI pìvaiYTyaaoM kao jaOsaa banaae rKnaacaaihe vaOsao hI ilaipbaw evaM vyavaisqat rKa hO.

3º kMpnaI nao yaqaaoicat $p sao maaMga evaM vaapsaI p`p~aoM kaoÊ Qaara AaOr inayama ko pàivaQaanaaoM ko AQaIna banaayao gayao inayamaaoM koAnau$pÊ kMpnaI rijasT/arÊ hOdrabaadÊ ko samaxa daiKla kI hO.

4º kMpnaI ko inadoSak maMDla nao ]icat samaya sao ËmaSaÁ 23 ApOla 2007Ê 28 ma[- 2007Ê 21 jaUna 2007Ê 29 jaulaa[- 2007Ê19 isatMbar 2007Ê 13 navaMbar 2007Ê 18 idsaMbar 2007Ê 19 janavarI 2008 tqaa 14 frvarI 2008 kao kula naaO baOzkoMkIÊ [na baOzkaoM ko ilae ]icat $p sao saUcanaaeÐ dI gayaIM tqaa [nako ilae banaa[- ga[- puistka maoM baOzk kI kaya-vaahI kaosamauicat Z,ga sao dja- ikyaa gayaa tqaa ]samaoM hstaxar ikyao gayao.

5º maMDla nao inagaimat AiBaSaasana ko idSaa¹inado-SaaoM kI AavaSyakta ko Anau$p ek laoKa saimait ka gazna ikyaa. laoKasaimait nao ËmaSaÁ 24 ma[- 2007Ê 28 jaulaa[- 2007Ê 11 Agast 2007Ê 13 navaMbar 2007Ê 23 frvarI 2007 tqaa 24maaca- 2008 kao kula CÁ baOzkoM kIÊ ijasako ilae ]icat $p sao saUcanaaeÐ dI gayaIM tqaa [sako ilae banaa[- ga[- puistka maoMbaOzk kI kaya-vaahI kao samauicat Z,ga sao dja- ikyaa gayaa tqaa ]samaoM hstaxar ikyao gayao.

6º inadoSakaoM nao Anya saMsqaaAaoMÀkMpinayaaoM ko inadoSak maMDla kao [sa Qaara AaOr inayama ko AQaIna laanao ko ilae inadoSak maMDlako samaxa ApnaI [cCa vya@t kI.

7º 31 maaca- 2008 kao samaaPt iva<a vaYa- ko ilae vaaiYa-k Aama baOzk 03 isatMbar 2007 kao Aayaaoijat kI ga[-. ]samaoM jaaop`stava pasa hueÊ ]nhoM [sako ilae banaae ga[- puistka maoM ]icat ZMga sao dja- ikyaa gayaa.

8º iva<a vaYa- ko daOrana kao[- ivaSaoYa Aama baOzk Aayaaoijat nahI kI gayaI.

74

9º kMpnaI ko inadoSak maMDla ka ivaiQavat gazna ikyaa gayaa hO tqaa p`baMQa inadoSak saiht inadoSakaoM AaOrpUNa-kailak inadoSakaoM kI inayaui@t kMpnaI ko saMbaw AnaucCodaoM ko pàvaQaanaaoM ko Anau$p kI gayaI hOÊ jaOsaa iksaMbaMiQat AiQainayama maoM pàvaQaana hO.

10º kMpnaI nao AiQainayama kI Qaara 217 ko pàivaQaanaaoM ka ]icat Anaupalana ikyaa hO.

11º AiQainayama kI Qaara 58 e ko AQaIna Aanao vaalaI iksaI BaI jamaa kao kMpnaI nao AamaMi~tÀsvaIkar nahIM ikyaahO.

12º Apnao pa^var PlaaMT ko p`caalana tqaa AiQainayama ko pàivaQaanaaoM ko Anaupalana ko ilae kMpnaI nao AiQainayamakI Qaara 233 baI ko AQaIna laagat laoKa prIxakaoM kI inayaui@t kI hO.

13º AiQainayama kI Qaara 418 ka Anaupalana krto hue kMpnaI nao kma-caairyaaoM evaM inayaao@ta daonaaoM ko AMSadanaaoM kaovaI esa pI kma-caarI AMSadayaI BaivaYya inaiQa nyaasa maoM inaQaa-irt samaya saImaa ko BaItr jamaa kr idyaa hO.

14º kMpnaI ek 'inajaI kMpnaI' haoto hue tqaa ek 'sarkarI kMpnaI' haoto hue BaIÊ AiQainayama kI Qaara 295 kopàivaQaana [sa pr laagaU nahIM haoto.

15º [sa iva<a vaYa- ko daOrana AiQainayama ko AMtga-t kMpnaI pr kao[- AiBayaaoga nahIM lagaayaa gayaa Aqavaa kMpnaIWara kao[- 'karNa bataAao naaoiTsa' nahIM pàPt ikyaa gayaa tqaa kMpnaI pr kao[- jaumaa-naa yaa Aqa-dND yaa Anyakao[- dND [sako inadoSakaoM yaa AiQakairyaaoM pr nahIM lagaayaa gayaa.

pIºenaºrava eND kMpnaI ko ilae

kMpnaI saicava

hxxxxx

³pIºnarisaMga rava´

ivaSaaKp+Nama Paàopà[Tr

14 jaUna 2008 saI pI 2552

75

Anaulagnak¹kAnaulagnak¹kAnaulagnak¹kAnaulagnak¹kAnaulagnak¹k

vaYa- 2007¹08 ko daOrana }jaa- saMrxaNa ko ilae ike gae ]payavaYa- 2007¹08 ko daOrana }jaa- saMrxaNa ko ilae ike gae ]payavaYa- 2007¹08 ko daOrana }jaa- saMrxaNa ko ilae ike gae ]payavaYa- 2007¹08 ko daOrana }jaa- saMrxaNa ko ilae ike gae ]payavaYa- 2007¹08 ko daOrana }jaa- saMrxaNa ko ilae ike gae ]paya

k´k´k´k´k´ vaYa- 2007¹08 mao M ivaiSaYT }jaa- Kpt 6º21 jaIkOlaÀTIelaesa qaI. }jaa- ko saMrxaNa ko ilaevaYa- 2007¹08 mao M ivaiSaYT }jaa- Kpt 6º21 jaIkOlaÀTIelaesa qaI. }jaa- ko saMrxaNa ko ilaevaYa- 2007¹08 mao M ivaiSaYT }jaa- Kpt 6º21 jaIkOlaÀTIelaesa qaI. }jaa- ko saMrxaNa ko ilaevaYa- 2007¹08 mao M ivaiSaYT }jaa- Kpt 6º21 jaIkOlaÀTIelaesa qaI. }jaa- ko saMrxaNa ko ilaevaYa- 2007¹08 mao M ivaiSaYT }jaa- Kpt 6º21 jaIkOlaÀTIelaesa qaI. }jaa- ko saMrxaNa ko ilaevaYa - 2007¹08 ko daOrana inamnailaiKt ]paya ike gae hO MÁvaYa - 2007¹08 ko daOrana inamnailaiKt ]paya ike gae hO MÁvaYa - 2007¹08 ko daOrana inamnailaiKt ]paya ike gae hO MÁvaYa - 2007¹08 ko daOrana inamnailaiKt ]paya ike gae hO MÁvaYa - 2007¹08 ko daOrana inamnailaiKt ]paya ike gae hO MÁ

1º [spat galana Saalaa maoM ela DI knvaT-raoM ko skT- poSar AaOr skT- saIiTMga ko [YTtmaIkrNa Wara ela DIgaOsa kOlaaoirifk vaOlyaU kao sauQaarnaa.

2º baoMjaaola sËbar maoM naa^jala saMSaaoQana evaM pàOVaoigakI @laIinaMga Wara ËUD baoMjaaola ko ]%padna maoM sauQaar laanaa.

3º ema ema esa ema DblyaU baI ef ³DblyaUeDIDIenajaI baIma fnao-sa´ maoM pàofa[la evaM gaoD k o m a uta ib akAVtna tapmaana inayaM~kaoM kI sqaapnaa Wara xao~Iya tapmaana ka [YTtmaIkrNa.

4º ela ema ema ema ko DblyaU baI ef ³vaaîkMga baIma fnao-sa´ maoM vaayau ir@yaUproTraoM ka pìtsqaapna AaOr [sasaokMbaSana e ecaμ ka pÌhIT tapmaana baZ,anaa.

5º ema ema esa ema DblyaU baI ef ³vaaîkMga baIma fnao-sa´ maoM Aa^na¹laa[na gaOsa Anaupat inayaM~Na ko AaQaar prpI ela saI Saaimala krnaaÊ taik ima@saD gaOsa kOlaaoirifk vaOlyaU maoM ]tar¹caZ,ava pr Qyaana idyaa jaasako.

6º bao laa[iTMga ko ilae }jaa- saMrxak ]plabQa krnaaÊ naocaurla laa[iTMga kao sauQaarnao ko ilae T/ansalausaoMT SaIT]plabQa krnaaÊ ijasasao ibajalaI kI bacat hao sako.

K´K´K´K´K´ Anya ]plaibQayaa ÐAnya ]plaibQayaa ÐAnya ]plaibQayaa ÐAnya ]plaibQayaa ÐAnya ]plaibQayaa Ð

1º ela DI gaOsa irkvarI saMyaM~

irkvar ike gae ela DI gaOsa kI kula maa~a 307º77 emaenasaIyaUema

2º inamnailaiKt xao~aoM maoM vyaqa- hIT irkvarI

k´ baOk poSar Tbaa-[na sToSana

irkvar kI ga[- ivaVut kI maa~a 101302 emaDblyaUeca

K´ gaOsa e@spanSana Tbaa-[na sToSana

irkvar kI ga[- ivaVut kI maa~a 87608 emaDblyaUeca

g a ´g a ´g a ´g a ´g a ´ ivadoSaI ma ud à Aja-na va baihga -manaivadoSaI ma ud à Aja-na va baihga -manaivadoSaI ma ud à Aja-na va baihga -manaivadoSaI ma ud à Aja-na va baihga -manaivadoSaI ma ud à Aja-na va baihga -mana

ivadoSaI maudà Aja-na Éº 556º09 kraoD,

ivadoSaI maudà baihga-mana Éº 2258º35 kraoD,

76

pp~ 'k'pp~ 'k'pp~ 'k'pp~ 'k'pp~ 'k'k´ ivaVut evaM [-MQana kI Kpt 2007¹08

1´ ivaVutk´ Aayaaitt 119676 ema DblyaU ecaK´ sakla inayaa-t 26612 ema DblyaU ecaga´ KrIdI ga[- ³e pI T/aMsakao sao inavala Aayaat´ 93064 ema DblyaU ecaGa´ inajaI saRjana

¹ sTIma Tbaa-[naÀjaonaroTna ko jaire 1697695 ema DblyaU eca¹ baIpITI ko jaire 101302 ema DblyaU eca¹ jaI[-TIesa ko jaire 87608 ema DblyaU eca

2´ kaoyalaa KpttapIya ivaVut saMyaM~ maoM p`yau@t baa^yalar kaoyalaa ³doSaIya´ 1308760 TnatapIya ivaVut saMyaM~ maoM p`yau@t baa^yalar kaoyalaa ³Aayaaitt´ 44169 Tnakaok Aaovana maoM p`yau@t baa^yalar kaoyalaa ³Aayaaitt´ 800 TnaAayaaitt kaokna kaoyalaa 2423370 TnaAayaaitt trla kaokna kaoyalaa 346264 Tnakaok Aaovana maoM p`yau@t doSaIya maQyama kaokna kaoyalaa 456588 TnatapIya ivaVut saMyaM~ maoM p`yau@t doSaIya maQyama kaokna kaoyalaa 26509 Tna

3´ fnao-sa Aa^yala Kpt 533º7 ko ela4´ eca esa pI Kpt 2397º0 ko ela5´ KrIda gayaa baI ef kaok 276601 Tna6´ KrIda gayaa kaok baÌja 272 Tna

K´K´K´K´K´ ]%padna kI pìt [ka[- Kpt]%padna kI pìt [ka[- Kpt]%padna kI pìt [ka[- Kpt]%padna kI pìt [ka[- Kpt]%padna kI pìt [ka[- Kpt mad [ka[- pìt Tna d`va [spat ]%padna

Aayaaitt ivaVut ko DblyaU eca 36º0fnao-sa Aa^yala laITr 0º2baI esa DI laITr 0º7kaokna kaoyalaaAayaaitt kaokna kaoyalaa ik gaà 7293Aayaaitt trla kaokna kaoyalaa ik gaà 104º2kaok Aaovana maoM p`yau@t doSaIya maQyama kaokna kaoyalaa ik gaà 137º5tapIya ivaVut saMyaM~ maoM p`yau@t doSaIya maQyama kaokna kaoyalaa ik gaà 8º0baa^yalar kaoyalaatapIya ivaVut saMyaM~ maoM p`yau@t baa^yalar kaoyalaa ³doSaIya´ ik gaà 394º0tapIya ivaVut saMyaM~ maoM p`yau@tbaa^yalar kaoyalaa ³Aayaaitt´ ik gaà 13º3kaok Aaovana maoM p`yau@tbaa^yalar kaoyalaa ³Aayaaitt´ ik gaà 0º2KrIda gayaa baI ef kaok KrIda gayaa kaok baÌja ik gaà 83º3KrIda gayaa kaok baÌja ik gaà 0º1d`va [spat ]%padna Tna 3321770

77

p`p~¹Kp`p~¹Kp`p~¹Kp`p~¹Kp`p~¹K

paOVaoigakI Aamaolana sao saMbaMiQat byaaOro ko pkTIkrNa hotu pp~

1º kMpnaI Wara ike gae AnausaMQaana evaM ivakasa kaya-klaap ko ivaiSaYT xao~.

2º ]pyau-@t AnausaMQaana va ivakasa ko pirNaamasva$p paPt laaBa.

3º kar-vaa[- kI BaivaYya yaaojanaa.

ela ema ema ema rIhIiTMga fnao-saaoM ko maaDoilaMga va isamaulaoSanaÊ ela DI slaOga sao maa[Ëaoibayala fasfrsa

hTanaaÊ [- @yaU gaoD vaayar raD kayalaaoM maoM AlyaUimainayama ka pBaavaÊ vaI esa pI maoM maaOjaUda saMyaM~ sauivaQaaAaoM

ka ]pyaaoga krto hue tknaIkI ivaSlaoYaNa AaOr inarMtr Zlaa[- ka [YTtmaIkrNaÊ paT isaMTirMga

prIxaNaÊ pa[laoT Aaovana prIxaNaÊ nae gaoD ka ivakasaÊ inamna eSa ka ]pyaaogaÊ kaok AaovanaaoM maoM kaok

banaanao ko ilae ]cca vaaolaTa[la baayalar kaoyalaaÊ tapIya ivaVut saMyaM~ maoM Aayaaitt baayalar kaoyalao ka

]pyaaoga.

ApOla '07¹maaca- '08 ko daOrana mau#ya baataoM ko saaqa AnausaMQaana va ivakasa kI gaitivaiQayaaÐ

Anaulagnak¹1 maoM dI ga[-M.

Agalao 3 saalaaoM ko ilae pirkilpt AnausaMQaana va ivakasa piryaaojanaaeÐ Anaulagnak¹2 maoM dI ga[-M.

4º AnausaMQaana va ivakasa pr vyaya

k´ vyaya Á Éº17º93 kraoD,

K´ Tnaao-var ko pitSat ko $p maoM AnausaMQaana va ivakasa pr kula vyaya 0º172‰

78

p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹1p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹1p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹1p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹1p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹1

79

p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹2p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹2p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹2p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹2p`p~ 'K' ka Anaulagnak¹2

Agalao 3 saalaaoM ko ilae pirkilpt AnausaMQaana va ivakasa piryaaojanaaeÐAgalao 3 saalaaoM ko ilae pirkilpt AnausaMQaana va ivakasa piryaaojanaaeÐAgalao 3 saalaaoM ko ilae pirkilpt AnausaMQaana va ivakasa piryaaojanaaeÐAgalao 3 saalaaoM ko ilae pirkilpt AnausaMQaana va ivakasa piryaaojanaaeÐAgalao 3 saalaaoM ko ilae pirkilpt AnausaMQaana va ivakasa piryaaojanaaeÐ

1º [spat laODlaÊ tMiDYa Aaid ko jaIvana kala maoM sauQaar laanao koilae naanaao kaoiTMgsa ka ivakasa.

2º laao salfr AaOr laao fasfrsa ka ivakasa ko ilae @laIna sTIla .

3º maalao@yaular saIvsa ³eca saI TIÊ hOdrabaad ko saaqa´ ko Wara ena 2 AaOr saIAao 2 kao hTakrbaI ef gaOsa kao enairicaMga krnaa.

4º ibakoiTMga tknaIkI ³AaOVaoigak pyaasaaoM Wara QaatukmaI- vyaqa- ka ]pyaaoga.

5º jala maaDilaMga ³Aa[- TI TIÊ kanapur´ Wara inarMtr Zlaa[- tMiDSa ka QaatukmaI- inaYpadnasauQaarnaa.

6º raoilaMga imalsa va tapIya ivaVut saMyaM~ maoM Sabd pdUYaNa ka AQyayana AaOr Sabd ³Aa[- Aa[- esasaIÊ baOMgalaUr´ ko inayaM~Na ko ilae tknaIikyaaoM ka ivakasa.

7º kOsTrÊ [spat laODlaÊ Aa[- DI knvaT-r ³DI TI kanapur ko saaqa´ jala maaDilaMga sauivaQaaAaoM kaivakasa.

8º Kasakr faoija-MgaÊ AaTaomaaobaa[laÊ [lao@T/aoD ]VaogaaoM Aaid ko ilae nae gaoDaoM ka ivakasa.

9º Aa[- Aa[- esa saI baOMgalaUr ko saaqa AiQak pBaavaI maDgana maasa ka ivakasa.

10º saoMT/la glaasa va saorimak AnausaMQaana saMsqaana ³saI jaI saI Aar Aa[- Ê kaolakata ko saaqa AiQakpBaavaI vaola ima@sa kaMpa]NDaoM ka ivakasa.

11º Aitir@t jaIvana maoM sauQaar Wara baok ko ilae ivaSaoYa elaaya ko saaqa raola ka ivakasa.

12º kaok SauYk SaItlana pa[laT [ka[- ka ivakasa.

13º baoMjaaola saMyaM~ maoM baoMjaaola ko saoproSana ko ilae pa[laT saMyaM~ AQyayana.

14º Kasakar ela DI slaOga Aaid ko ilae Gana vyaqa- ko ]pyaaoga pr AQyayana.

15º ela DI gaOsa AaOr baI ef gaOsa pa[p laa[naaoM maoM saMxaarNa AQyayana.

16º FlaU gaOsaaoM sao saI@vaosT/oSana ³AanQa ivaSvaivaValayaÊ ivaSaaKp+Nama´ Wara saI Aao 2 hTanaa.

17º laaOh va [spat pyaaogaSaalaaAaoM maoM Aitir@t prIxaNa sauivaQaaAaoM ka ivakasa.

80

dRiYTdRiYTdRiYTdRiYTdRiYTivaSvastrIya kMpnaI ko $p maoM inarMtr ivakisat haonao ko ilae

hmaoMhmaoMhmaoMhmaoMhmaoM

sssss vaRiw kI ApnaI dxata kao baZ,anaa AaOr laaBaa%mak vaRiw kao kayama rKnaa haogaa.

sssss ]cca gauNava%tapUNa- AaOr laagat kao kma krto hue ]%padaoM ka ]%padna kr gaahkaoM ko pqama psaMdIda saMyaM~bananaa haogaa.

sssss kma-caairyaaoM kI saRjanaa%makta kao baahr laanao ko ilae pao%saahk kaya- vaatavarNa banaae rKnaa haogaa.

sssss ]Vma pbanQana maoM ]%ÌYTta haisala krnaa haogaa.

sssss ek gaaOrvapUNa- inagaimat naagairk ko $p maoM ApnaI jagah banaakr Sauw va hro¹Baro vaatavarNa kao kayama krtohue Apnao Aasa¹pasa BaI ivaivaQa samaudayaaoM ko baIca samanvaya sqaaipt krnaa haogaa.

laxyalaxyalaxyalaxyalaxyapaOVaoigakI ]nnayana¸ pcaalana kI dxata AaOr ivastar Wara 16 imailayana Tna ³ema Tna´ ko dva [spat ka saamaqya-paPt krnaa¸ laagat va gauNava%ta ko AMtra-YT/Iya str pr [spat ka ]%padna krnaa¸ AaOr sTokhaolDraoM kI AaSaaAaoMkI pUit- krnaa.

]d\doSya]d\doSya]d\doSya]d\doSya]d\doSya1 inagaimat yaaojanaa ko Anausaar Aagao prvatI- carNaaoM maoM ivastar krnao ko AaSaya sao vaYa- 2010¹11 tk saMyaM~

kI xamata kao 6º3 ema Tna tk baZ,anaa.

2 vaYa- 2009¹10 tk ivaSva maoM nyaUnatma laagat pr dva [spat ko 5 ]%padkaoM maoM ek banao rhnaa.

3 pitWMiWyaaoM kI tulanaa maoM ]cca str kI gaahk¹saMtuiYT haisala krnaa.

4 saMgazna maoM ivaivaQa kaya- saMsÌit

5 ]%ÌYT vyaapar saMgazna ko $p maoM ApnaI phcaana banaae rKnaa.

6 pyaa-varNa kI saMrxaaÊ saurxaa ko ]nnat str banaae rKnao AaOr saamaaijak samasyaaeÐ saulaJaanao maoM saiËya rhnaa.

kaor maUlyakaor maUlyakaor maUlyakaor maUlyakaor maUlyaaaaaa pitbawta

aaaaa gaahk saMtuiYT

aaaaa lagaatar sauQaar

aaaaa pyaa-varNa pr Qyaana

aaaaa saRjanaa%makta va navaInata

inadosak mandla - visakhapatnam steel plant 07-2008 .pdf · inadosak mandla...

Documents