lNAAI MALZEMELEkl 5EKIkNDEDAlIlM Al VE DAlIlM KANALLAkl AkAIlkMA5llNAAI MALZEMELEkl 5EKIkNDEDAlIlM Al VE DAlIlM KANALLAkllNAAI MALZEMELEkl 5EKIkNDE lNAAI MALZEMELEkl 5EKIkNDEAkAIlkMA5lDAlIlM Al VEDAlIlM Al VE DAlIlM KANALLAkl DAlIlM KANALLAkl AkAIlkMA5l AkAIlkMA5lHoztrloyonlorEIlPLAN LID. Il.Mckne Y. M0hendsYcvuz 8cy0|kenMckne Y. M0hendsH. CchI K0I0keg|uN|5AN 2011Bu rapor naat MaIzemesi SanayiciIeri Dernegi (MSAD) tarafndan hazrIatImtr.Tm yayn hakIar naat MaIzemesi SanayiciIeri Dernegi'ne aittir.Kaynak gsteriIerek aInt yapIabiIir, izinsiz ogaItIamaz basIamaz.Yapmc / PubIisherFikri Sanatlar letiim DanmanlgTel: +90216 350 02 02www.fikrisanatlar.comEditrzden zkan ayrlMSAD KurumsaI Ietiim YneticisiSanat Ynetmeni /Art DirectorsAlper KaraagaGrafik Tasarm / Graphic DesignMuvaffak KayaIetiimMSADCumhuriyet Caddesi No: 193, 3B 34367 Harbiye / STANBULT. 0212 296 24 74 / F. 0212 291 07 24www.imsad.orginfo@imsad.orgNisan 20111.GR, ARATIRMANIN YNTEM VE KAPSAMI ......................................................................11.1.GRS ................................................................................................................11.2.ARASTRMA YNTEM .....................................................................................................................11.3.ARASTRMANN KAPSAM ..................................................................... ..22.TRKYE'DE NAAT SEKTRNN SON BE YILDAK DURUMU, EKONOMDEK YER VE YURTDIINA AILMA EGLMLER ................................................................................................................................32.1.NSAAT SEKTRNDEK BYME, EKONOMDEK YER VE YURTDSNA ALMA EGLMLER ..............32.2.NSAAT MALZEMELER RETMNN GELSM VE KRESELREKABETTEK YER .................................... 102.3.ULUSLAR ARAS KYASLAMA VE GSTERGELER .................................................................. 143.TRKYE'DE NAAT SEKTRNN NMZDEK BE YILDA GELME PERSPEKTF, BYME TAHMNLER VEYURTDIINDA REKABET OLANAKLARI......................................................................... 173.1.NSAAT SEKTRNDEK BYME TAHMNLER .................................................................. 173.2.NSAAT SEKTRNDE YNELM VE EGLMLER ..................................................................... 193.3.NSAAT MALZEMELER SANAYNDE OLAS GELSME VE NGRLER ............................................. 203.4.YURTDS MTEAHHTLK PROJE VE DANSMANLK HZMETLER NGRLER ............................... 224.MSAD YE KAPSAMINA GREN NAAT MALZEMES ALT SEKTRLER, FRMA VE DERNEKLER .......... 285.ARATIRMAYA ESAS NAAT MALZEMELER ALT SEKTRLERNNSEM KRTERLER VE SEM, ALT SEKTR RNLER VE RN GRUPLARINA GRE DAGITIM KANALLARISSTEMATGNN BELRLENMES....................................................................................................................... 355.1.ALT SEKTR SEMNE ESAS KRTERLER VE SEM ........................................................ 355.2.ALT SEKTRLERE GRE DAGTM KANALLAR SSTEMATGNN BELRLENMES .................................... 376.SATI VE PAZARLAMA YAPILANMASINDA DAGITIM AGININ VE KANALLARININ NEM, LEV VE ETKNLG ............................................................................................................ 397.ALT SEKTRLERDE SEKTR VE RN BAZINDA DAGITIM KANALLARI ZELLKLERNN TANIMLANMASI, DAGITIM AGI KONSEPTNN BELRLENMES ................................. 447.1.ALT SEKTR BAZNDA DAGTM KANALLAR ................................................................ 447.2.RN BAZNDA TPK DAGTM AG RNEKLEMES ..................................................... 507.3.DNYADA TPK DAGTM AG RNEKLER....................................................... 528.ALT SEKTRLERE GRE RETMDEN SON KULLANICIYA KADAR DAGITIM ZNCRNN YAPILANDIRMA BMLER VE FRMALARA GRE ZGN EMALAR .................... 549.YAPI MARKETLERNN TRKYE'DEK DURUMU PAZARLAMA VE DAGITIMDAK LEVNN NCELENMES LE GELECEKTEK ROLNN BELRLENMES .......................................... 899.1.YAP MARKETLERNN SON DURUMU, NSAAT MALZEMELER PAZARNDAK FRMA VE RNLER .................... 899.2.YAP MARKETLER ROL VE SLEV ........................................................................... 949.3.YAP MARKETLERNN KLASK DAGTM ZNCR NDEK YER, VZYONU VE GELECEG .............................. 969.4.DNYADA YAP MARKETLER ............................................... 9710.NAAT SEKTR, YURTDII MTEAHHTLK HZMETLER VE NAAT MALZEMES SANAYNN SWOT ANALZLER ........................................................................................................................................10111.NAAT MALZEMELER DAGITIM AGINDA GELECEKTEK YENDEN YAPILANMA OLASILIKLARI,ZM ORTAKLIKLARI VE KRESEL BRLKLER .................................10412.TARTIMA PLATFORMU, ZM NERLER VE SONU .................................................108 KAYNAKLAR..................................................................................................................110EKLER ............................................................................................................121 TABLO : 2/1naat Sektr Ekonomik Gstergeleri ...............................................3TABLO : 2/2Bina naat Maliyeti Endeksi (2005 = 100) .....................................7TABLO : 2/3Bina naat Maliyeti Endeksi Degiim Oranlar (%) ..................................8TABLO : 2/4naat Sektrndeki stihdamn durumu ....................................9TABLO : 2/5naat Malzemeleri hracatnn Alt Sektrlere Gre Ayrm (milyon USD) ....................11TABLO : 2/6naat Malzemeleri hracatnn lkelere Gre Ayrm (milyon USD) ....................12TABLO : 2/7naat Malzemeleri D Ticaret Durumu (milyar USD) ............. .............13TABLO : 2/8naat Malzemesi hracats Balca lkeler (2009 yl) .............. .............14TABLO : 2/9Trkiye'nin Dnya naat Malzemeleri hracatndaki Yeri ve Pay (2009) ..... .............14TABLO : 2/10naat Malzemelerinde thalat ve Trkiye'nin Yeri (2006 - 2010) ........ .............15TABLO : 2/11AB'nin naat Sektr ve naat Malzemeleri Sanayi Gsterge ve Kyaslamalar ..........15TABLO : 3/1GSYH, naat Sektr ve Sabit Yatrmlarn Byme Trendi(2011 - 2015) ......................18TABLO : 3/2Dnya Mteahhitlik Hizmetleri Sralamasnda Trkiye'nin Yeri .......................23TABLO : 4/1naat Malzemeleri Sanayi Alt Sektrlerinin malat Sanayi Sektrleri indeki Yeri ...........29TABLO : 4/2malat Sanayinde 10 Alt Sektrn Toplam malat Sanayi retiminden Aldg Paylar ...........30TABLO : 4/3naat Malzemeleri Sanayi Alt Sektrlerinin malat Sanayi Sektrleri indeki Yeri .........31TABLO : 4/4naat Sanayi Alt Sektrlerinde 2010 Yl retim Hacmi ve Byme Oranlar...............34TABLO : 5/1Aratrmaya Esas naat Malzemeleri Alt Sektrleri ve Seim Kriterleri .................35TABLO : 9/1Trkiye'de Markal Yap Marketinin Durumu ve Blgesel Daglm (2010) ...................90TABLO : 9/2Alt Sektrlere Gre Yap Marketlerinde Satlan naat Malzemeleri ..................91TABLO : 9/3Dnyada Yap Marketleri...................................... ............97TABLO : 9/4Dnyada Yap Marketleri Sralamas ....................................................100GRAFK : 2/1 Trkiye naat Sektr Byme Oranlar (2204 -2010) (%) ......................4GRAFK : 2/2 naat Sektrnde Bymenin Parasal Degeri (2004 2010) (Milyar TL) ..........4GRAFK : 2/3 naat Sektrnn GSYH iindeki Pay (% olarak Sabit Fiyatlarla (2004 2010) .5GRAFK : 2/4 Toplam Yatrmlar iinde naat Sektrnn Paylar (2004 2010)...........................6GRAFK : 2/5 Bina Maliyet Endeksleri (2005 2010) ...................................8GRAFK : 2/6 Trkiye'de stihdamn Sektrel Daglm (%) (2004 2010) ...........9GRAFK : 2/7 2010 Yl naat Malzemeleri hracatnn Alt Sektrlere Daglm (%) .........11GRAFK : 2/8 2010 Yl naat Malzemeleri hracatnn lkelere Daglm (%) ..............12GRAFK : 3/1Byme Trendleri(2011 - 2015) ..........................18GRAFK : 3/2 Yurtd Mteahhitlik Hizmetlerinin Yllara Gre Bedelleri(2002 - 2010) ......23GRAFK : 3/3 Yurtd Mteahhitlik Hizmetleri Byme Hzlar (2002 - 2010) ............24GRAFK : 3/4 Yurtd Mteahhitlik Hizmetlerinin Trlerine Gre Daglm (2009) .........24GRAFK : 3/5 Yurtd Mteahhitlik Hizmetlerinin lkelere Gre Daglm(1972 - 2010) .......25GRAFK : 3/6 Yurtd Mteahhitlik Hizmetleri 2011 2015 Dnemi Art Hzlar .........26GRAFK : 3/7 Teknik Danmanlk Hizmet Alanlarnn Daglm (2009) ................. 27GRAFK : 7/1 Wolseley Dagtm Sirketler Grubunun Mteri Profili ................... 53 SEMA : 6/1Lojistik Ynetimi lev izelgesi ..........................40SEMA : 6/2Lojistik Evrim izelgesi .......................................................41SEMA : 6/3Dagtm Maliyetleri Temel izelgesi ....................................42SEMA : 7/1Prefabrik Elemanlar Alt Sektrnde rn Baznda Dagtm Kanallar ................51SEMA : 7/2Cam Alt Sektrnde rn Baznda Dagtm Kanallar ........................51SEMA : 8/1Prefabrik Elemanlar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ........54SEMA : 8/2Prefabrik Elemanlar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-).......55SEMA : 8/3Prefabrik Elemanlar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ........55SEMA : 8/4Prefabrik Elemanlar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-V)......56SEMA : 8/5Prefabrik Elemanlar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-V) .....57SEMA : 8/6Tugla-Kiremit Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar .................58SEMA : 8/7Bims (Sngerta) Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ....................59SEMA : 8/8Gazbeton Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ....................60SEMA : 8/9Seramik Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ...............61SEMA : 8/10Seramik Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) .................62SEMA : 8/11Cam Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar .....................64SEMA : 8/12Demir-elik Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ..................65SEMA : 8/13Alminyum Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ...........66SEMA : 8/14Alminyum Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) .............67SEMA : 8/15Plastik Malzemeler Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-)................68SEMA : 8/16Plastik Malzemeler Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) .... ..........69SEMA : 8/17Boru Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ................................71SEMA : 8/18Boya Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ...................72SEMA : 8/19Boya Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ...............73SEMA : 8/20Yap Kimyasallar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) .............74SEMA : 8/21Yap Kimyasallar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ............75SEMA : 8/22Yap Kimyasallar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ...........77SEMA : 8/23Yaltm Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) .................78SEMA : 8/24Yaltm Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) ................79SEMA : 8/25Yaltm Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-) .................80SEMA : 8/26Yaltm Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-V) ................81SEMA : 8/27Yaltm Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar (rnek-V) ...............82SEMA : 8/28Cephe-at Kaplama Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ..............83SEMA : 8/29stma-Havalandrma-Klima Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ............84SEMA : 8/30Tesisat Elemanlar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar .................85SEMA : 8/31Aydnlatma Elektrik Tesisat Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ............86SEMA : 8/32Mutfak-Banyo Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ................87SEMA : 8/33Kilit ve Aksesuarlar Alt Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar ...............88nsznsHseyin BilmaMSAD naat Malzemesi Sanayicileri DernegiYnetim Kurulu BakanSon yllarda degien ticari konjonktr i yap modellerinde belli balklarn nemini daha da arttrd.Bu balklardan ne kan, firmalarn sat-pazarlama ve hatta tm ynetim ile gelecek stratejilerini dogrudan etkileyen "dagtm ag ve dagtm kanallarsektrmzde rnlerin izledigi rotay bize gstermektedir. MSAD, hazrlattg bu aratrma raporunda birok rn ve hizmetle direkt baglantl, en yksek istihdam yaratan sektrlerden biri olan inaat malzemeleri sanayisinde dagtm kanallarnn nemine dikkat ekmeyi hedeflemektedir. Trkiye'de inaat malzemesi retimi gerekletiren 19 temel alt sektrn mevcut durumunu irdeleyen rapor; sektre ynelik gelimeyi, sektrn ihracatta geldigi noktay inceleyerek, her bir alt sektrn dagtm yapsn, pazarlama agn ve dagtm kanallarn ortaya koymaktadr. "naat Malzemeleri Sektrnde Dagtm Ag ve Dagtm Kanallar Raporunun hazrlanmas fikrini oluturarak uygulamaya koyan MSAD eski Bakan Orhan Turan ve raporun hazrlanmasnda degerli grleriyle katk koyan MSAD Eski Bakan ve Ynetim Kurulu yesi Dr. Murat Akdogan'a teekkrlerimizi sunuyoruz. Rapora hem mali hem de alma grubunda degerli yneticileriyle yer alarak bandan sonuna destek veren MSAD yeleri BASF Yap Kimyasallar, Baymak, Betek Boya ve Kale Seramik'e, raporun hazrlanmasnda aratrmac bir ruhla zveriyle alan Etiplan irketine, ayrca hazrlk srecinde zaman ayrarak grleriyle raporu zenginletiren tm sektr temsilcilerine de paylamlarndan dolay teekkr ederiz. Raporun sektrmzde 'dagtm ag ve dagtm kanallar' konusunda faydal bir bavuru kaynag olmasn diliyor, MSAD olarak gelecekte bu konuyu; tamamlayc gncel almalarla zenginletirmeyi hedefliyoruz. Destekleyenler tek eyele|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|11. G|k|$, AkA$|kMAN|N YNEM| VE KAP5AM|1.1GR Bu aratrmann amac, MSAD (naat Malzemesi Sanayicileri Dernegi) iin Trkiye'de inaat malzemesi reten 19 temel alt sektre ynelik gelimeyi, gstergeleri ve d ticaretin boyutlarn ortaya koyarak, her bir alt sektrde dagtm yapsn, pazarlama agn ve dagtm kanallarn incelemektir. Bu inceleme ve analiz ile degerlendirme, yorum ve zm nerileri aratrmada btnletirilecektir. Aratrmada kapsam, geni bir retim yelpazesini ieren 19 alt sektr ile snrlandrlm, ancak pek ok yerde ilgisi lsnde ve yaklam dogru yapabilmek amacyla bu ierik dndaki alt sektrlere de deginilmitir. Bylece aratrma ile inaat malzemelerinin tamam hakknda analiz yaplabilmesi mmkn olabilmitir.1.2ARATIRMANIN YNTEM Aratrmada teorik (masa ba) ve alan aratrmalarn iine alan iki farkl inceleme metodu zerinde allm ve sonuta bu blmler birletirilerek analiz ve degerlendirmeler srdrlmtr. Her bir alt blmn nihai zet ve yorumlar blm sonlarnda verilmitir. Bylece blmler arasnda kopukluk olmamasna ve aratrmann sonu, zm nerileri ve yorumlarnn btnlk kazanmasna allmtr.Bu dagtm ag ve kanallar aratrmasnn gerekletirilmesinde aagdaki yntem kullanlm ve MSAD ile her aamada gr al-verii ve fikir platformu oluturulmasna gayret gsterilmitir.MSAD'dan alnan n bilgilerden yola klarak alt sektr ve rn gruplarnn snflandrlmas ile ilgili veriler toplanmtr.Alt sektrlere ilikin katalog, rn tantm brorleri, web siteleri ve yaynlar taranarak firmalar hakknda bilgiler derlenmitir.Ziyaret edilerek bilgi alnacak her bir firmann yetkili yneticileri tespit edilmi ve termin plan ile grme takvimi karlmtr. Firmalar iin dagtm kanallarna ilikin bir grme formu ve ayrca yap marketleri iin pazarlamaya ynelik bir "grme formu kullanlmtr. naat malzemesi alt sektrlerinin imalat dernekleri ile grmeler yaplarak, dagtm kanallarna ilikin bilgi alnmtr.Alt sektrlerin bazlarnda nemli bir dagtm kanal olan yap marketlerinin ilgili yneticileri ile grlm ve gelecege ynelik neriler toplanmtr.Dernek yesi olan retici firmalarn listesi, randevu takvimleri ve grme bilgileri, alt sektr baznda dagtm agnn bugnk durumunu ve gelecek perspektifine ilikindir.Yap marketleri yneticilerinden alnan bilgilerle, hangi alt sektrlerde ve rn gruplarnda yapsal dagtm kanal dnm olabilecegi saptanm ve bylece dagtm agna ilikin neriler belirlenmitir.almalarn yrtlmesi srecinde MSAD'n ilgili kadrosundan destek alnmtr. Ayrca alma grubu ile 3 toplant gerekletirilerek gr ve fikir al-verii yaplmtr.Tm teorik (masa ba) almalarnda, istatistik ve veriler apraz kontrolla dzeltilmi ve/veya dogrulanmtr. Verilen bilgi ve degerlerin 2010 tahminleri ya da 2010 (10 aylk) veriler olmasna gayret edilmitir.1.3ARATIRMANIN KAPSAMIDagtm kanallar aratrmas 12 ana blmden olumakta olup sektrn ve inaat malzemesi sanayinin temel bilgi ve gstergelerini de ortaya koymaktadr. Sektrn dagtm kanallarnn mevcut durumunun saptanmas iin tm alt sektr, dernek yesi sanayiler taranm ve grme formlar hazrlanmtr. Ayrca ilgili yneticilerin kresel rekabeti belirleyici klacak gelecek perspektiflerine ilikin neri ve yaklamlar da degerlendirilmitir. Aratrma kapsamnda;naat sektrnn son be yldaki durumu, ekonomideki yeri ve yurtdna alm bilgileri,Sektrn nmzdeki be yllk dnemde gelime perspektifi, byme tahminleri, kresel rekabet olanaklar,Kapsama giren alt sektrler, firma dernekleri ile yap marketleri,Aratrmaya esas inaat malzemeleri sanayi alt sektrlerini seim kriterleri, her bir alt sektr iin rn ve rn gruplar,naat malzemesi retim alt sektrlerinde dagtm ag ve kanallarnn belirlenmesi, ilev ve etkinligi,Dagtm kanallarna gre tketim (sat) oranlar, yap marketlerinin rol, ilevi ve vizyonuDagtm agnda gelecege ynelik yaplanma olanaklar, zm ortaklklar,zm nerileri ve sonular ayrntl biimde yer almaktadr.Gnmzde internet zerinden yaplan "e-pazarlama giderek artan oranda nemli bir dagtm kanal haline gelmekte ve bu kanaldan yaplan satlarn pay artmaktadr. Ancak,aratrma konusu alt sektr rnlerinin retici firmalar tarafndan dogrudan perakende sata sunulan rnler olmamas nedeniyle, "e-pazarlama bugn iin sektrde retici firmalar asndan nemli bir dagtm kanal konumunda degildir. Gerek "e-pazarlamann bal bana ele alnmas gereken yeni bir dagtm kanal olmas, gerekse sektrde yaygn olmamas nedeniyle bu aratrmada "e-pazarlama bir dagtm kanal olarak incelenmemitir.2|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Bu blmde inaat malzemesi rnlerinin kullanildigi inaat sektrnn gemi be yildaki durumu, ekonomideki yeri, yani GSYH'dan aldigi pay, toplam yatirimlar iindeki orani, istihdam hacmi, maliyet endeksi gibi gstergeler incelenecek ve degerlendirilecektir. Mteahhitlik hizmetlerinin lke diindaki durumu ile teknik mavirlik hizmetlerinin kresel rekabet gc de burada gndeme gelecek konulardir.2.1 NAAT SEKTRNDEK BYME, EKONOMDEK YER, YATIRIMLARDAK PAYI VE STHDAM HACM Bundan sonraki blmlerde ele alnacak olan yaklak otuz alt sektrde retilen yzlerce rn, hizmet ve mal grubunu kapsayan inaat malzemeleri sanayi dogrudan inaat sektrne girdi vermektedir. Bu girdiler ile yogun igc kullanmna ihtiya gsteren inaat sektr, ekonomik kalknmada, toplumsal refah artrmada ve katma deger yaratmada ok nemli bir role ve ileve sahiptir. Milli gelirden kk bir pay almasna (%3,8 - %6,5) karn besledigi sektrler ve yan sanayi ile bu oran %30 35'e kadar kmaktadr.Byk apta ulusal sermayeye dayal inaat sektr nitelikli ve niteliksiz nemli bir igcn istihdam ederek yatrmlar iinden nemli bir pay almakla yaamsal neme sahiptir. Kendisine dayal 200'n stnde alt sektr harekete geirerek "lokomotif sektr niteligi kazanmakta, istihdam nemli dzeyde besleyerek (dogrudan ve dolayl istihdam toplamn %25'i orannda) "snger sektr olarak da tanmlanmaktadr.Trkiye'de 1980'lerden bu yana sektr nemli bir gelime gstermitir. 1988'deki yavalama, 1993 2003 dneminde %22,4 gibi bir daralma ile bunalma dnm ve ana sektrler arasnda klen bir sektr olmutur. Kamu yatrmlarnn bu dnemde daralma gstermesi, sektrn iniindeki en byk faktrlerden biridir. Yksek faiz ve dviz kurlar nedeniyle bireysel fonlar, konut yatrm yerine kamu hisselerine dnm ve bu durum konut yatrmlarna sekte vurmutur. Bu nemli neden de inaat sektrnn gelimesini baltalamtr. 2004 ylndan itibaren bymenin baladg ve 2005 2007 yllar arasnda konut, ticari yaplar ve sanayi inaatlarda art oldugu gzlenmektedir. naat sektrne ait baz karakteristik ekonomik gstergeler TABLO : 2/1'de verilmitir.2. UkK|YE'DE |N$AA 5EKkUNUN 5ON 8E$ Y||DAK| DUkUMU, EKONOM|DEK| YEk| VE YUkD|$|NA A||MA EG|||M|Ek|K|YENODEM|D D|N$EK|AAYEA 5k| VEKVE Ymyai durUN |NA5OAN 8||M$ YA EY||DAG||AK| DM|EkU|Ulanildigi intoplam yaerlendirilecesel rekabkUNUkD|2. UEMU, Kaynak : TUK,TABLO : 2/1 naat Sektr Ekonomik GstergeIeri |M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|3Kaynak : TUK, 2004 ylnda konut ve kamu yatrmlarnda art dikkati ekmekte, 2005'te byme dmekte, 2006 ylnda ise sektr hzl bir gelimeye ynelmektedir. 2007'de kriz belirtileri, uluslar aras konjonktr nedeniyle klme balamakta, 2008'deki daralma 2009 ylnda %16,1'e ulamaktadr. Son verileregre 2010 ylnda sektrn bymesinin 2006 ylnn biraz altnda kaldg grlmektedir. Grafik, 2007 ylndan beri oluan aag trendin 2010 ylnda yukarya dogru ynlendigini ortaya koymaktadr. Kaynak : TUK,GRAFK : 2/2 naat Sektrnde Bymenin ParasaI Degeri (2004 - 2010) (MiIyar TL)GRAFK : 2/1 Trkiye naat Sektr Byme OranIar (%)(2004 - 2010)17,1-16,1-8,15,718,59,314,1-20-15-10-505101520252004 2005 2006 2007 2008 2009 20108,656,611,0510,3611,169,1511,020246810122004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

GRAFK : 2/1'de 2004 2010 yllar arasndaki sektr byme oranlar grafik olarak grlmektedir.4|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Kaynak : TUK,Sektrn parasal byklkleri gz nne alndgnda Grafik :2/2elde edilmektedir.Bu degerler cari fiyatlarla hesaplanm olup 2010 ylnda 2006 yl degerlerine yakn bir dzeye ulaldg grlmektedir. Ancak inaat malzemeleri retimi asndan bakldgnda, son ylda sektrn i retimde bir canlanma yaratmadgn belirlemektedir. Yine diger bir olgu, sektrdeki gelimelerin 2004 ylndan bu yana dalgalanmalar meydana getirdigi ve malzeme retimini tevik edecek yatrmlar krklemedigini ortaya koymaktadr. naat sektrnn GSYH'dan aldg paylar ise 2004 2010 yllar itibaryla GRAFK : 2/3'de sunulmaktadr. Tablo 2004 yl sabit fiyatlarna gre hazrlanmtr. Grafikten grldg gibi inaat sektrnn GSYH iindeki pay 2004 ylnda %3,8 iken 2007 ylndan %6,5'a ulamakta, ancak 2009 ylnda %5,2'ye inmektedir. 2010 ylnda ise bu orann %5,6 oldugu belirlenmitir.1990'l yllar gz nne alndgnda 1990 ylnda sektrn GSYH'dan aldg pay %6,4 ve 1995'de ise %6,9 olmaktadr. Orann bu yldan itibaren dtg gzlenmektedir. Ancak btn bunlara karn sektr 1972 ylndan itibaren yurtdna alm ve hzla yatrmlardan aldg pay artmaya balamtr. Sektrn hacmini lerken hem yurtii hem de yurtd ihale ve yatrmlar hesaba katmak gerekmektedir. Aslnda yurtii Pazar daraldka yurtdna alm hzlanmtr denilebilir. Bugn artk mteahhitlik hizmetlerimiz yurtdnda nemli bir agrlga sahiptir. Bu konu daha sonraki blmde ayrntl olarak degerlendirilecektir.naat sektr yatrmlarnn, toplam yatrmlar iindeki pay 2004 ylndan bu yana yaklak olarak ayn kalmaktadr. GRAFK : 2/4'de 2004 2010 yllar arasnda toplam yatrmlara gre inaat sektr yatrmlarnn oran grlmektedir. GRAFK : 2/3 naat Sektrnn GSYH iindeki Pay (% oIarak Sabit FiyatIarIa) (2004 - 2010) 5,65,95,26,5 6,443,8012345672004 2005 2006 2007 2008 2009 2010rnu degerlernnanm oluklkleri ghessal bcari fiyatlaalndgnda Grafp 2010 ylnd 2/2elde edilmekt2006 yl degerlerine yakn bir dzeye|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|5Kaynak : TUK,Bu grafikten grldg gibi 2004 ylnda inaat sektr yatrmlarnn toplam yatrm harcamalar iindeki pay %42,5 iken 2007 ylnda %47,9'a ulamtr. Kriz yl olan 2009'da bu pay %45,7'ye dm olup, 2010 ylnda %47,3 olarak gereklemitir. 2008 ylndaki toplam yatrmlar, cari fiyatlarla 189 milyar TL olup bunun 90,4 milyar TL'sini inaat yatrmlar oluturmaktadr. 2009ylnda ise dnyadaki krizin de etkisiyle yatrmlarda nemli bir duraklama yaanm ve sabit sermaye yatrmlar ancak 162,3 milyar TL'yi bulmutur. Gerekleen inaat yatrmlar ise 74,1 milyar TL'de kalmtr. 2010 yl ele alndgnda toplam sabit sermaye yatrmlarnn 192,5 milyar TL ve inaat yatrmlarnn ise 91,0 milyar TL oldugu grlmektedir.2008 ylnn ortalarndan balayarak 2009 ylnn son eyregine kadar kamu yatrmlar srekli bir d gstermitir. Ayn trend zel sektr inaat yatrmlar iin de geerlidir. 2010 yl ilk eyreginde inaat yatrmlarnda bir toparlanma balam ve ikinci eyrekten sonra bu gelime kararllk kazanmtr.Kamu ve zel sektr yatrmlar birbirlerinin tetikleyicisi olan bir srecin iindedir. 2008 ve 2009'daki daralma bunun somut bir gstergesidir. Kamu yatrmlar azalrken, bu dnemde zel sektr inaat yatrmlar da dmtr. Kamu yatrmlarnn inaat yatrmlar iindeki pay 2005'ten bu yana %30'lar civarnda olmaktadr. Ancak 2008 ylnda altyap yatrmlar art gstermi ve bu pay da ykselmitir. 2010 ylnda zel sektr inaat yatrmlarnda kamuya gre nemli artlar sz konusudur. Sonu olarak denilebilir ki toplam sabit sermaye yatrmlarnda inaat sektr nemli bir rol oynamakta ve %45'e yakn bir payla tayin edici bir durumda olmaktadr. GRAFK : 2/4 TopIam YatrmIar iinde naat Sektrnn PayIar (2004 - 2010) (%) 44,947,342,843,642,547,945,739404142434445464748492004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

49|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|naat sektrnn nemli gstergelerinden biri de bina inaat maliyet endeksidir. Bina inaatlarnn girdi maliyetlerini belirlemek ve bu agrlkl ana girdi miktarlarnn yllara gre maliyet degiimini gstermek nemli bir kyaslama faktrdr. Bylece bina inaat maliyet endeksleri oluturulur ve gelimeler izlenir. 2005 yl baz alnarak son be yllk bina inaat maliyet endeksleri TABLO : 2/2'de topluca gsterilmitir. Bu tabloda, son be yldaki teknolojik gelimelerden ve baz maddelerin birletirilmesinden dolay 121 madde esas alnmtr. Burada konut ve konut d binalar olmak zere iki ana inaat esas alnarak hesap yaplmtr. Endekslerde genel harcamalar, iilik ve malzeme fiyatlar incelenmitir. Konut d binalarda ticari, idari, saglk yaplar ve okullar kapsanmtr. TABLO : 2/2 Bina naat MaIiyeti Endeksi (2005 = 100)aat sgirdi maliygstermegelere bu agrla faktrdemli gsemekyaslnnetlerini benemli bien biri de bina il ana girdi mikr Byleceaat maliyet endeksidarlarnn yllara gre mala inaat maliyet endekslena inaatlarnn yet degiimini eri oluturulur vTablodan grldg gibi, 2006 ylndan balayarak konut genel harcama endekslerinde 2009'a kadar d olmu, 2010'da 2008 yl dzeyine gelmitir. ilik maliyetlerinde ise yine 2009 ylna kadar dler grlmektedir. naat malzemelerinde ise ayn trend, yukardaki genel ve iilik maliyetlerindekine benzer bir gelime gstermektedir. Piyasann diger meta fiyatlar hareketlerine benzer biimde seyreden bina inaat maliyetleri, byme dnemlerinde TFE'nin zerine kmakta, daralma dnemlerinde ise altna inmektedir. Son be ylda bina inaat maliyetlerinin dalgalanmalar gsterdigi ortaya kmaktadr. Enflasyon oranlarnn dmesi ile birlikte 2004 ylnda bina inaat maliyetleri TFE'nin zerine kmtr. Bu oranlar 2005 ylnda %18,6; 2006'da %8,4 ve 2007 ylnda 13,7 artarak FE'den yksek oranlarda gereklemitir.2008 ylnda FE ve TFE'deki art oranlar ile inaat maliyetleri artlar birbirlerine yakn dzeyde kaydedilmitir. 2009 kriz ylnda ise FE'de %1,2; TFE'de %6,3 art, inaat maliyetlerinde ise bu oran %2,1 olmutur. 2010 ylnda FE art %8,87; TFE art %6,40 olmakta ve inaat maliyetlerinde%10,3 gibi bir art ortaya kmaktadr. Bina maliyet indekslerinin son be yldaki seyri TABLO : 2/2'den hareketle GRAFK : 2/5'te ayrntl olarak verilmitir.|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|7Kaynak : TUK naat statistikleri, (T) Gereklemi on aylik verilerden yil sonu tahminleri tarafimizdan yapilmitir.Bina inaat maliyetlerinde, 2010 yl analizlerine gre, genel inaat malzemelerinin girdi pay %63,9, tesisat (shhi, mekanik, aydnlatma, elektrik) malzemelerinin pay %15,3 ve iiliklerin pay ise %20,8 olmaktadr. Grlmektedir ki inaattaki malzeme girdileri maliyette yaklak %80 gibi bir agrlkla yer almaktadr. Bu adan malzemelerin retimi ve dagtm byk bir nem tamaktadr. Burada 2009 2010 dnemi iin bina inaat maliyeti endeksinin degiim oranlar TABLO : 2/3'te belirtilmitir.TABLO : 2/3 Bina naat MaIiyeti Endeksi Degiim OranIar (%) (2009 - 2010)Kaynak : TUK naat statistikleri, Kaynak : TUK,GRAFK : 2/5 Bina MaIiyet EndeksIeri(2005 - 2010) 1001101201301401501601701802005 2006 2007 2008 2009 2010 (T)Konut GenelKonut ilikKonut MalzemeKonut D GenelKonut D ilikKonut D Malzeme

1802009 ylnn dnya krizinin en yogun biimde yaandg dnem iinde olmas degiim orannn dk kmasna yol amaktadr. 2010 yl ilk eyreginden itibaren retim artlarnn grlmesi ve yl boyunca girdi fiyatlarnda nemli bir sapma olmamas, maliyetlerde art olmamas ile sonulanmtr.naat sektrnn gstergelerinden biri de bu sektrn istihdam kapasitesinin ortaya konulmas ile belirlenmektedir. Sektrde yogun bir igc istihdam sz konusudur ve genellikle niteliksiz ii altrlmaktadr. zellikle son birka yl iinde inaat teknolojileri ile inaat malzemeleri montajndaki gelime, nitelikli igcnn toplamdaki orann ykseltmi ve dz iilerin orann azaltmtr.Son be ylda inaat sektrndeki istihdam ve bunun toplam istihdama oran TABLO : 2/4'te gsterilmitir. 8|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Tablodan grldg gibi inaat sektr istihdamnn toplam istihdam iindeki pay yllara gre %5,8 ila %6,4 arasnda degimektedir. Sektrn istihdam yaratan diger sektrler ile kyaslanmas ise GRAFK : 2/6'da verilmitir. Grafikten grldg zere, ticaret, finansman, saglk, egitim, turizm, ulam ve kamu hizmetlerini kapsayan hizmet sektr istihdamn yaklak %48,6'ini saglamaktadr. Kaynak : TUK, TABLO : 2/4 naat Sektrndeki stihdamn durumuGRAFK : 2/6 Trkiye'de stihdamn SektreI DagIm (%) (2006 - 2010) Kaynak : TUK,01020304050602006 2007 2008 2009 2010naatSanayiTarmHizmetler

TABLO : 2 ndeki sti ektr /4 naat damn durumuBurada inaat sektr hizmet sektrnden bagmsz olarak ele alnm ve ortalama %6,4 orannda istihdam pay oldugu saptanmtr. Tarm sektrnde yllara gre istihdam artmakta, ancak GSYH'dan aldg pay dmektedir. Krizle beraber sanayi sektr istihdamnda da d grlmektedir.|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|2.2NAAT MALZEMELER RETMNN GELM VE KRESEL REKABETTEK YERnaat sektrne girdi olan inaat malzemeleri retimini yapan sektr, imalat sanayi iinde degiik alt sektrler iinde yer almaktadr. Demir-elikten imentoya, seramikten kiremit ve tuglaya, yaltmdan yap kimyasallarna, gaz betondan aydnlatma ve elektrige kadar farkl alt sektrler, inaat sektrnn yan sra baka alanlara da girdi saglamaktadrlar.Ekonomik kalknmada ve srdrlebilir istihdamn saglanmasnda inaat malzemeleri sanayinin nemli bir yeri vardr. naat sektr eitli yatrmlar ile etkin bir gelime perspektifine sahiptir. Yenilenme yetenegi, dinamik bir igc potansiyeli ve itici bir gle ekonomik bymenin motorlarndan biridir. Bu yaps ile de inaat malzemeleri sanayini dogrudan etkilemektedir.Trkiye'de inaat malzemeleri reten byk boyutta ve KOB niteliginde (kk ve orta boy iletme) 6.400' akn iletme bulunmaktadr. Sektrdeki firmalarn 140'a yakn byk irket, gerisi kk veorta boyutta (KOB) iletme niteligindedir. naat malzemesi reten firmalarda yaklak 86.700 kii istihdam edilmektedir. Bu degerler Sanayi ve Ticaret Bakanlg Sanayi Envanteri analizlenerek bulunmutur.Trkiye imalat sanayi iinde inaat malzemeleri retim sektrnn pay 16,6'y bulmaktadr. 2010 yl itibaryla sanayi katma degerinin %17'sini saglamaktadr. Ara mal retimi iindeki pay %72'ye ulamaktadr. Bu degerleri ile de sanayi iinde birinci derecede nemli bir sektr olma vasfn korumaktadr. naat malzemesi sanayi sektrnn retim hacminin 2010 ylnda 47 milyar USD'yi bulacag tahmin edilmektir. pazar hacminin ise 29 milyar USD' yurtii retimden kaynaklanan ve 7 milyar USD' ithalat kaynakl olmak zere 36 milyar USD'ye ulaacag ngrlmektedir. Her bir alt sektrn, inaat sektrne verdigi girdiler dndaki retim ve i pazar degerleri bu hesaba katlmamtr. naat malzemeleri sektr ihracat, alt sektr veya rn gruplarna gre TABLO : 2/5'te verilmitir. Tablo son be yl iin hazrlanm, 2010 ylna ait ihracat tahmini; on aylk fiili ve iki aylk muhtemel ihracatlar gz nne alnarak belirlenmitir. Burada ihracat en fazla olan alt sektr demir-elik rnleri (uzun rnler, yass rnlerin bir blm, elik borular) olmaktadr. Bu alt sektrde ihracat degerleri 6,2 milyar USD'den 14,4 milyar USD'ye kadar bir trend gstermektedir. 2008 ylndaki 14,4 milyar demir-elik ihracat, miktar artndan ok rn fiyatlarnn ykselmesinden kaynaklanan deger art ile ilgilidir. Sz konusu ylda rnlerin ortalama fiyat 850 900 USD/ton'a frlamtr. Kriz yl olan 2009'da ihracatlarda nem dler olmu, ancak 2010 ylnda yeniden art gereklemitir. 2006'dan itibaren be ylda yllk ortalama ihracat artn %14,5 orannda oldugu grlmektedir.y y g n %14,5 orannda oldugu grlmektedir..2 AA RETMN ELER T MALZE GEL M V N G EKABETT E KRES TEK YER .2NAA RETMN ELER T MALZE N GELM VE KRESEL REKABETT TEK YER10|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Tablodan grlmektedir ki imento, elektrik malzemeleri (aydnlatma dahil), plastik inaat malzemeleri, mermer ve bims, alminyum inaat malzemeleri en fazla ihracat yapan diger alt sektrler arasndadr. Bu alt alt sektr toplam ihracatn %81,4'n gerekletirmektedir. Seramik, stma-Klima-Sogutma ekipmanlar grubu da bunlarn ardndan gelmektedir.Kaynak : DTMNot : 2010 yili; on aylik gerek ve iki aylik tahmini ihracat esas alinarak bulunmutur.TABLO : 2/5 naat MaIzemeIeri hracatnn AIt SektrIere Gre Ayrm (miIyon USD)Grafik : 2/7 2010 YI naat MaIzemeIeri hracatnn AIt SektrIere DagIm (%) Kaynak : DTMTugla, karo, kiremit %0,04Pref abrik elemanlar%1,17Asf alt, al, imento ey a %0,63Ahap%0,6Asansr%0,11Mermer, Bims v e dogal talar %4,41Kilit v e donanm%2,09imento%7,08Elektrik malz, ay dnlatma, kablo %7,93Tesisat elem. %1,17 stma, Hav , Klima %3,39Yaltm malz.%1,69Seramik%3,66Cam%1,07Boy alar, Yap kimy asallar %1,43Plastik inaat malzemeleri%9,16Alminy um inaat malzemeleri%4,1Demir-elik rnleri; %50,27 Not : On aylik gerek ve iki aylik tahmini ihracatesas alinarak hazirlanmitir.TABLO : 2/5 naat MaIzemeIeri hracatnn AIt SektrIere Gre Ayrm (miIyon USD)11|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|2010 yl inaat malzemeleri tahmini ihracatnn alt sektrlere daglm, GRAFK : 2/7'de yzde olarak sunulmutur. Her bir alt sektrn toplam inaat malzemeleri ihracat iindeki paylar belirtilmi olup, demir-elik rnleri %50,27 pay ile bata gelmektedir. naat malzemeleri rn ve rn gruplarnn, 2006 2010 yllar arasndaki ihracat, lkelere gre TABLO : 2/6'da gsterilmitir. Bu tabloya gre rak ihracat yaplan lkelerin banda yer almaktadr. Tabloda belirtildigi gibi Msr, Libya, Birleik Arap Emirlikleri (B.A.E.), ngiltere ve Cezayir ihracat yaplan diger nemli lkelerdir. Burada Orta Dogu pazar, AB lkeleri, ABD ve Trki Cumhuriyetleri de ihracat pazarlarmz arasnda bulunmaktadr. 2008, 2009 ve 2010 yllarnda yaklak 190 lkeye inaat malzemesi ihra edilmitir. Bu durum, sz konusu alanda kresel rekabete girdigimizi anlamna gelmektedir. Ancak, hedef giderek katma degeri yksek rnlerin toplamdaki paynn artmasna ynelik olmaldr.TABLO : 2/6 naat MaIzemeIeri hracatnn IkeIere Gre Ayrm (miIyon USD)Grafik : 2/8 2010 YI naat MaIzemeIeri hracatnn IkeIere DagIm (%) Kaynak : DTMNot : On aylik gerek ve iki aylik tahmini ihracat esas alinarak hazirlanmitir.Diger%51,3Trkmenistan%2,9ABD%3,2rak%8,0Msr%7,4Liby a%5,4BAE%6,0ngiltere%4,4Cezay ir%4,3Almany a%3,8ran%3,3

10 yl inaat malzem eri t mini ihracatnn alt sektere daglm RAFK : 2 7'de yzde olar12|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Kaynak : DTMNot : On aylik gerek ve iki aylik tahmini ihracat esas alinarak hazirlanmitir.naat malzemeleri sanayi sektrnn 2010 ylnda (10 aylk verilere gre) lke bazndaki ihracat GRAFK : 2/8'de verilmitir. Grafikten grldg gibi rak, toplam inaat malzemeleri ihracat iinde %8,3 paya sahiptir. Bunu Msr, Libya, B.A.E. ve diger lkeler izlemektedir. Demir-elik ihracatnda B.A.E.; imentoda rak ve talya, plastik inaat malzemelerinde Rusya ve kabloda srail ba ekmektedir. zellikle inaat sektrnde, savan ykmlarn onaran rak pek ok rn grubunda ithalat yapmakta, Trk mteahhitlik sektr iin de nemli bir pazar olmaktadr.naat malzemelerinde ithalat, ihracat kadar nemli bir boyutta degildir. TABLO : 2/7'de sektrn son be yldaki d ticaret hacmi ortaya konulmutur. thalat degerleri 5,4 7,5 milyar USD arasnda degimektedir. TABLO : 2/7 naat MaIzemeIeri D Ticaret Durumu (miIyar USD)Kaynak : TUK, DTM, ITC verileriNot : 2010 yili, on aylik gerek ve iki aylik tahmini verilere gre bulunmutur.Tablodan grld zere 2009 ylna kadar, d ticaret hacminde ihracat arln koymakta, sonra ihracatn ithalat karlama orannda bir miktar d yaanmaktadr. 2008 ylnda ihracatn ithalat karlama oran 313e kadar kmaktadr. Bu durumda sektr net ihracat durumdadr. Genel olarak yurtdndan yap kimyasallar, paslanmaz elik ve baz ileri teknoloji rnleri ithal edilmektedir.naat malzemeleri sektrnn kresel rekabetteki yeri, sektrn gelecei asndan byk nem tamaktadr. naat sektrnn hem lke iinde hem de yurtd mteahhitlik projelerinde bymesi, proje ynetimi, danmanlk, bakm ve onarm gibi hizmetlerde gelimesi, inaat malzemesi sanayinin rekabet olanaklarn artracaktr. MSADn 2023 hedeferinde;-hracatta l00 mllyar USD'ye-urtdii muteahhltllk faallyetlerl hacmlnde l00 mllyar USD'ye-urtll muteahhltllk faallyetlerl hacmlnde l00 mllyar USD'ye ulailmasi ngrulmektedlr. 8u lddla, zlem vevizyon alma ngrlerinin geri plannda, bugnk retim, ihracat yaps ile yurtii inaat sektr ve yurtdmuteahhltllk pro[elerl performansinin deerlendlrllmesl llnde yer almaktadir.naat malz rnn 20 ayi se emeleri sa 10 ylnda (10 ibiylk verilere gre) lke baazndaki ihracat 13|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|TABLO : 2/8 naat MaIzemesi hracats BaIca IkeIer (2009 yI) TABLO : 2/9 Trkiye'nin Dnya naat MaIzemeIeri hracatndaki Yeri ve Pay (2009)Trkiye zellikle demir-elik rnleri, imento, plastik inaat malzemeleri, kablo ve aydnlatma rnleri ihracatnda dnya lkeleri arasnda yerini almaktadr. Dnya inaat malzemeleri ihracatnda alt sektrler itibaryla lkemizin yeri ve pay sz konusu olduunda TABLO : 2/9 dzenlenmektedir. 2008 ve 2009da dnya ekonomilerini youn biimde etkileyen kriz inaat malzemelerinin retim ve ihracatn da etkilemi, ancak Trkiyedeki imalat frma-lar sarsintiyi fazla yara almadan atlatabllmltlr. hracat pazar arayilarinin Orta Dou ve Kuzey Afrlka lkelerine yneltilmesi, sorunun derinlemesini byk apta nlemitir.Kaynak : Dnya Ticaret Merkezi (ITC)Kaynak : TUK, DTM, IGEME verileri2.3ULUSLARARASI KIYASLAMA VE GSTERGELERDnyada inaat malzemesi ihra eden lkeler sralamasnda Trkiye 8. srada yer almaktadr. hracat lkeler, ihracat tutarlar (milyon USD olarak) ve paylar TABLO : 2/8'de verilmitir. 14|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Tablodan grld zere Trkiyenin dnya inaat malzemeleri ithalatndaki pay ortalama %1,3 olmaktadr. hracattaki pay ise %2,9 olduundan Trkiyenin net ihracat bir lke durumunda olduu buradan da grlmektedir. Bu durum inaat sektrnn uluslararas projelerde ihaleleri alma ve i baarma ansn byk lde artrmaktadr. Nitekim Trkiyenin 2009 ylnda dnyada mteahhitlik frmalar arasnda 2. sraya ykselmesi ve 34 Trk frmasnn dnya boyutunda i yapmas nemli bir lt olarak ortaya kmaktadr. Dnyada son yln (2008, 2009, 2010) en byk lnaat malzemelerl lthalatilari, A8D, Almanya, Pransa, ln, nglltere, Kanada, 1aponya, talya, 8ellka ve Guney Kore olmaktadir. lne bu son u yilin en buyuk lnaat malzemelerl lhracatilari lse, ln, Almanya, talya, A8D, 1aponya, Fransa, spanya, Trkiye, Belika, Polonya ve Hindistandr.Trkiyenin 2023 yl iin yukarda belirtilen hedefere ulamas iin, bu tablodaki yerini ve paylarn korumas veya daha da yksek bir dzeye kmas yeterli deildir. Bundan byle hem miktar ve parasal deerlerin artmas hem de katma deeri yksek rn ve rn gruplarnn retilip ihra edilmesi esas alnmaldr. Daha sonraki blmde inaat sektrnn yurtd projelerde yklendii rol ve ilev ele alnarak, bu balamda stlenilen inaat hizmetlerinin nitelik ve katma deeri analiz edilecektir.Uluslararasi kiyaslamalarda, dunya lnaat malzemelerl lthalati llnde Turklye'nln yerlnl ortaya koymak uzere TA8LO : 2/l0 hazrlanmtr. Kaynak : TUK, DTM, ITC verileriNot : 2010 yili, on aylik gerek ve iki aylik tahmini verilere gre bulunmutur.TABLO : 2/10 naat MaIzemeIerinde thaIat ve Trkiye'nin Yeri (2006 - 2010)15|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Kaynak : OECD verileri, TUK, DTM ve ETPLAN alimalariTABLO : 2/11 AB ve Trkiye'nin naat Sektr ve naat MaIzemeIeri Sanayi Gsterge ve KyasIamaIar (2009)2009 yl itibaryla Avrupa Birliinin durumu irdelenirse; inaat sektr ile inaat malzemeleri sanayinin gstergeleri TABLO : 2/11deki gibi belirlenmektedir. Bu tabloda, kyaslama amacyla Trkiyeye ait gstergeler de verilmitir.Avrupa Birlii iindeki pek ok lkede inaat sektr ekonomide nemli bir katma deer yaratmaktadr. Ortalama olarak topluluktakl toplam GSH llnde %l0'luk blr paya sahlp bulunmaktadir. 8u Turklye lnaat sektrunun GSH llnde sahlp olduu payin lkl katidir. Keza A8'de lnaat sektrunun toplam lstlhdam llndekl payi da %7,l olmaktadir kl bu oran Turklye'dekl ayni oranin %23 daha fazlasidir. Sektrun fason l yaptirma ve taeron alitirma olanaklari da dlkkate alndnda 4,6 milyon kiiye i salad grlmektedir. Trkiye gibi isizliin kronik olduu bir lkede AB yaplanmas esas alnarak, istihdam hacmini geniletmek mmkndr.naat malzemeleri sanayinin AB imalat sanayi katma deerinden ald pay %18i bulmaktadr. Bylece sektrn gcnn ekonomideki arl bir kez daha belirlenmektedir. Trkiyede zellikle inaat malzemesi alt sektrlerinin daha yksek katma deerli rnlere ynelmesi zorunluluu, bu kyaslamadan aka ortaya kmaktadr. |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|117|N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|3. UkK|YEDE |N$AA 5EKkUNUN NUMUZDEK| 8E$ Y||DA GE||$|M PEk5PEK|F|,8UYUME AHM|N|Ek| VE YUkD|$|NDA kEKA8E O|ANAK|Ak| Bu blmde, mevcut durumun ortaya konulmasindan sonra, Trkiye inaat sektr ile inaat malzemeleri sanayinin nmzdeki be yillik dnemdeki gelime perspektifi ikarilacaktir. zellikle byme oranlari, inaat yatirimlari ve ekonomik gelime ngrleri dikkate alinarak tahmin edilecek, sektrn gl ve zayif taraflari belirlenecektir. Bu blmde ayrica inaat malzemeleri sanayinin geliimi ve ihracat olanaklarina ilikin tahminler yapilacaktir. Bir diger nemli konu olan yurtdii mteahhitlik faaliyetleri ile danimanlik-proje hizmetleri de bugn ve gelecegi ile ayrica degerlendirilecektir.3.1 NAAT SEKTRNDEK BYME TAHMNLERGelecek be yl iin inaat sektrnn byme oranlarn tahmin edebilmek iin nmzdeki dnemde lkemizin ekonomik koullarn, inaat sektr yatrmlarn ve alt yap inaatlarn irdelemek gerekmektedir.Orta Vadeli Program (2011 2013) tahminlerine gre; 2011 ile 2013 yllarnda GSYH byme hzlar srasyla %4,5 , %5,0 ve %5,5 olarak saptanmtr. 2014 yl iin ayn oran %5,2 olarak tarafmzdan ngrlm ve 2015 ylnda ise %4,7 olarak gerekleecegi tahmin edilmitir. Dolaysyla bu dnemde yllk ortalama GSYH byme orannn %5,0 olacag ortaya kmaktadr.Gemi be yln ortalama GSYH bymesi %3,1 ve gemi 10 yln ortalama yllk bymesi ise %3,9 olmutur. 2001, 2008 ve 2009 yllar krizlerden dolay nemli daralma (- %5,7; %0,7 ve - %4,7) yaanan yllardr. nmzdeki be ylda herhangi bir ekonomik kriz meydana gelmesi halinde 2011 2015 GSYH ortalama yllk bymesi %5,0'ten aaglara decektir. Ancak burada sz konusu yllarda herhangi bir ekonomik kriz yaanmayacag varsaylmaktadr.Yine gemi 5 yln ortalama yllk inaat sektr byme hz %2,8 ve gemi 10 yln ortalama inaat sektr bymesi ise %4,2 olarak bulunmutur. Ve bu oranlar yllk ortalamalar dzeyinde GSYH ve inaat sektr baznda birbirine ok yakn seyretmitir.2001 2010 dnemi ele alndgnda inaat sektr, kriz yllar hari, %11,6 ortalama yllk byme hz ile gelimitir. Ancak kriz yllarnda GSYH klmesinin ok stnde bir klme gstermitir (- %17,4; - %8,1 ve - %16,1 gibi). Tersine diger yllarda inaat sektrnde GSYH'nn stnde bymeler ortaya kmtr. Ancak ortalamalarda bu iki gsterge birbirine yakndr.nmzdeki 5 ylda (2011 2015) lkemizde inaat ve altyap yatrmlarnn artacag ngrlmektedir. Orta Vadeli Program'da; toplam sabit sermaye yatrmlar iin 2011'de %,5; 2012'de %8,7 ve 2013'te ise %9,6 byme oran ngrlmtr. 2014 yl iin %8,9 ve 2015'de %7,5 byme beklenmektedir.Yine gemi yllara ilikin inaat sektr byme hzlar ele alndgnda; byme hznn yksek oldugu bir yln ardndan daha dk bir byme, sonra tekrar yksek byme, ardndan dk bir byme gelmektedir. Bu ritmik gelime 2002 2007 yllar arasnda %13,9 %7,8 %14,1 %9,3 %18,5 %5,7 zinciri olarak tekrarlanmaktadr. Kriz yllarnda ise hzl daralmalar grlmektedir.Bu tespitler ve yaklamlar sonucunda nmzdeki be yl iin GSYH, inaat sektr ve sabit yatrmlar byme trendleri TABLO : 3/1'de ve GRAFK : 3/1'de topluca gsterilmitir Kaynak : TABLO : 3/1 ile ayniTablo ve grafikten grldg gibi inaat sektr nmzdeki be ylda GSYH ve sabit yatrmlarn zerinde bir byme hzna sahip olacak, ancak bu byme yllara gre kararl bir k gstermeyecektir. naat sektrnde gelecek be yln ortalama byme oran %13,6 olmas umut edilmektedir. Ortalama bymenin %10 dzeyinde kalmas ise gemiten gelen trendin devam anlamna gelecektir. Oysa sektrn Trkiye GSYH'na ortalama katksn %5,5'tan %7'ye yaklatrmas gerekmektedir.Bu oran gemi be yln ve yine gemi on yln yllk ortalamalarnn stndedir. Ancak bu dnem iinde sarsc bir ekonomik krizin olmayacag varsaylmtr. nk bu dnemde siyasi ve sosyal bunalmlarn asgari dzeyde olacag ve Orta Vadeli Program ngrlerine esas ekonomik gstergelerin gerekleecegi dnlmektedir.TABLO : 3/1 GSYH, naat Sektr ve Sabit YatrmIarn Byme Trendi(2011 - 2015)GRAFK : 3/1 Byme TrendIeri(2011 - 2015) (%)10,518,119,64,75,25,55 4,57,55,58,79,68,910,19,82011 2012 2013 2014 2015GSYH T. SABT YAT.NSAAT SEKTR

TABL at Sektr YH, n O : 3/1 G ve Sabit YarmIarn Byme Trend (2011 - 2015)Kaynak : Orta Vadeli Program verileri. (*)Gemi 10 yillik seri lineer gelime trendi ile GSYH ve Sabit Yatirim korelasyon ortalamasi alinarak bulunmutur. 18|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|3.2NAAT SEKTRNDE YNELM VE EGLMLERDnya ekonomik krizi, ncelikle ABD'de "mortgage satlarn kredibilitesinin dmesi ve trev ilemleri ile konut degerlerindeki degiimler, kredilerin geri denmesinin durmas gibi nedenlerle finansman sektrnn etkilenmesiyle balamtr. Sonra kriz Avrupa ve gelimekte olan lkelere atlam ve bildigimiz sonular ortaya karmtr. 2010 ylnda zellikle Trkiye'de nemli bir iyileme olmu, inaat sektrnde byme %15,1'i bulmutur.Ancak Trkiye de pek ok lke gibi krizden etkilenmitir. thalat-ihracat makas alm, ara mallar ithalat artm, d borlarn GSYH iindeki oran bymtr. Ayrca istihdamda byk apta daralma ortaya karak isizlik orann %14'n stne tamtr.2009 ylnda inaat sektr %16,1 orannda klmtr. Buna karn inaat malzemeleri sanayinde resmi kaytlara gre %10,5 gibi bir daralma olmutur. Ancak dogudaki snr illerinden komu lkelere yaplan kayt d ihracatn yarattg i hacmi nedeniyle gerekte bu daralma %7,3 civarnda kalmtr. KOB niteligindeki tesisler en fazla kntye ugrayan iletmelerdir. Byk firmalar ile orta boy iletmelerin bir blm klerek darbogazdan kmay baarmlardr. Sektr 2010 yl bandan itibaren yeniden bymeye girmitir. Konut yatrmlarnn dnda saglk, ticaret, turizm, egitim ve diger alanlarda yaplan inaatlar da hzlanmtr. 2010 ylnn nc eyreginden itibaren sabit yatrmlarda da art balamtr.2010 yln optimal bir byme ile kapatan inaat sektr, 2011 ylndan itibaren baz degiimlere girme egilimindedir.TOK'nin nclgnde konut yatrmlar srecek ve blgesel daglmn dengeli olmasnaynelik almalar hzlanarak Trkiye boyutunda inaatlar srdrlecektir. Kent merkezlerindenevreye kayan konut yatrmlar, alveri merkezi, hastane, spor ve kltr merkezi gibi yatrmlarn inaatlarn da krklemektedir.Kamunun ulam altyaps, yol, viyadk, geit, tnel, gibi yaplar ile tarmda sulama altyaplar, zel kesimin sanayi, ticari ve hizmete ynelik inaatlar da inaat sektrnn bymesindenemli itici glerdir. Bu da sektrn ve malzeme imalatnn bymesini hzlandrmaktadr.Yap malzemeleri sektrn ilgilendiren tm AB direktif ve dzenlemelerinin tek bir balkta toplanmas standardizasyonu geciktirmekte ve kalitenin ykselmesini srece brakmaktadr. Yap malzemelerinin "tek pazar iinde serbest dolamna" ynelik engellerin ortadan kaldrl mas, "yap ilerine ilikin dzenlemelerdeki farkllklar da nleyecek ve AB dzenine uyumlatrlmay hzlandracaktr. Bylece nmzdeki dnemde bina ve inaatlarda alanlarn gvenligi, saglk, enerji tasarrufu ve evrenin korunmas gibi hususlarn zmlen mesi, yap malzemelerinin retim ve dagtmnda da sektr dzeyinde dzenlemeler getirecek tir. naat sektrnn gelimesinde bu dzenlemelerin de byk rol olacaktr.Yap ilerine ilikin temel ykmllkler, yap denetimlerinin disipline edilmesinde ve hzlandrlmasnda byk nem tamaktadr. Bu, kayt d iletmelerin devreden karlarak kaytl igc istihdamna ve retimin rekabet koullarna uyulmasn da saglayacaktr. Butemel ykmllkler;a)Mekanik dayankllk ve stabilite,b)Yangn durumunda gvenlik,c)Hijyen, saglk ve evrenin korunmas,d)Yapda kullanm gvenligi,e)Grltye kar koruma planlamas ve nlemler,f)Enerji tasarrufu ve s muhafazas olarak ortaya kmaktadr.3.2N DE YNE RN AAT SEK M VE EGLMLER1|N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|naat sektrnde, yapm aamasnda ve malzeme temin, montaj ve kalifikasyonunda nemli teknolojik yenilikler gereklemitir. nmzdeki dnemde teknolojik gelime srecek ve byk yaplarn tasarm, planlama, imalat ve koruma aamalarnda sre, malzeme ve iilik maliyetlerinde nemli optimizasyonlar yaplacaktr. Nfus art, kentleme, kentlerin altyaplarnn yeniden dzenlenmesi, gen nfusun planlanmas, binalarn depreme kar glendirilmesi ve tarihi yaplarn restorasyonu ile varolarn dnm v.s. gibi iler inaat sektrnn bymesinde nemli faktrler olmaktadr. Bu durum, inaat malzemeleri sanayinin de gelimesinde etkileyici faktrler olarak ortaya kmaktadr.3.3NAAT MALZEMELER SANAYNDE OLASI GELME VE NGRLERBu blmde inaat malzemeleri sanayi alt sektrleri itibaryla muhtemel teknolojik gelimeler ve bunun inaat sektrne etkileri aratrlacaktr.1.Prefabrik EIemanIarDnya genelinde prefabrik inaatta hzl bir gelime sz konusudur. Kuzey Avrupa ve ABD'de tm inaatlarn %40-50'si, AB lkelerinde ise %20-25'i prefabrik elemanlarla yaplmaktadr. Trkiye'de ise bu oran konut inaatlarnda %8, diger inaatlarda %12 civarndadr. Baz sanayi yaplarnda prefabrik elemanlarn kullanm %80'lere ulalmaktadr.nmzdeki dnemde prefabrik malzemelerle inaatlar artacak ve konutlarda bu oran %20-25'lere kadar ykselecektir. Bu elemanlar katma degeri yksek malzemeler olup, kullanm alanlar giderek genilemektedir. Giydirme cephe, donatl ve donatsz yap elemanlar, cam ve kap sistemleri, ara blme ve duvarlar baz uygulama alanlardr.2.TugIa - KiremitTugla ve kiremit sanayi emek yogun bir alt sektrdr. Trkiye'de pek ok yerde retim yaplmaktadr. Yaklak 150 200 rn eidi bulunmaktadr. Her iki rnn de kendi kullanm alanlarnda pazar paylar %75-80'e yaklamaktadr. Yeniliki rnler; katk malzemeli yaltc tuglalar ile byk ebatl, su geirgenligi dk kiremitlerdir. 3.Bims (Sngerta)Sanayide elliden fazla alanda kullanlmaktadr. Dogal hafif agrega ve pomza ta olarak da nitelendirilmektedir. Trkiye en byk ihracatlar arasnda olup, kurulu kapasite 76 milyon m civarndadr. Trkiye dnya toplam rezervinin yaklak %45'ine sahiptir. Gelecekte inaat sektrnde ncelikli bir alt sanayidir.4.GazbetonGazbeton geleneksel inaat malzemelerine gre daha hafif, yksek s yaltm zelligine sahip bir malzemedir. Trkiye gazbeton retiminde dnyada nc sradadr. Ylda 120 milyon USD'lik katma deger saglamaktadr. Gelecekte kullanm alan bir hayli genileme egilimindedir. Baz yaplarda zellikle tercih edilmektedir.5.SeramikTrkiye tasarmda yaptg atlmlarla markalamada nemli bir adm atmtr. Teknolojik gelimelerle katma degeri yksek bir rn haline gelmitir. Uygulanan ileri teknolojiler; robot srlama, yksek basnl frn, direkt ve hzl piirme frnlar, lazer ve mor tesi nlama ile sentetik tamir yntemleri ve hafif izolasyon refrakter malzemelerinin kullanlmasdr. Seramik, banyo rnlerinde giderek nem kazanmaktadr. En byk alt sektrlerden biridir. ncelikli sektrler arasnda yer almaktadr. ntekm aamaeklemide, yaler gaat sektrnolojik yennda ve malzer nmzdeme temin, montaj ve kalifidnemde teknolojik gelikasyonunda nemlime srecek ve b20|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|6.Cam rnIerinaat sektr kapsamna giren cam rnleri, katma degeri dk rnlerden balayarak inovatif, yksek teknolojili rnlere kadar uzanmaktadr. Cam elyaf, CTP gibi rnlerde de hammadde niteligi tamaktadr. Katma degeri yksek rnler; fiber optik, dz ekran camlar, gne piller ve gne kolektrleri olup nmzdeki yllarda Trkiye'de retime konu olmak zorundadr. Bu rnler inaat sektrnn yapsal degiiminde nemli rol oynayacaktr.Cam retiminin %70'i dnyada 10 byk irket tarafndan gerekletirilmekte olup Avrupa, Asya ve Amerika'da retim paylar eit daglmaktadr. Trkiye cam retim ve ihracatnda dnyada nemli bir yere sahiptir. nemli bir birikime sahip olarak gelecek perspektifinde ilk sralara oynayacaktr.7.Demir-eIikYuvarlak rnlerde Trkiye, dnya ihracatnda %28 paya sahiptir. Dnyada bu sektrde tekelleme ve yogunlama hzlanmtr. Bu baglamda belli bal 10 elik reticisi pazar belirlemede etkin durumdadr. Gelecek ngrlerinde paslanmaz elik rnler gndeme gelmektedir. Yass mamul kapasitesindeki ak kapanacak, ithalat azalacaktr. Hurda ithalatnn azalmas, inaat malzemelerinde inovatif gelimelerin ortaya kmas ile net ihracat bir alt sektr olmas ngrlmektedir.8.AIminyumAlminyumdan mamul elemanlarn inaat sektrndeki pay %25'i bulmaktadr. at ve cephe kaplamalarnda daha fazla kullanlmaktadr. Alminyum pazarndaki byme son on ylda yllk ortalama %10 civarnda olmutur. Hammaddesiyle da bagml bir yap sz konusudur.Alminyumun dekoratif malzeme olarak inaatlarda kullanm alan bymekte ve inovatif yap katma degeri artrmaktadr. Son iki yldaki klmenin 2011'de alarak, bymenin hzlanacag ngrlmektedir.9.PIastik rnIerPlastik rnlerin inaat sektrndeki kullanm alan olduka eitlenmitir. kame rn olarak pek ok temel malzemeye maliyet asndan fark atmtr. naat sektrndeki pay malzeme retiminin %15'i civarndadr. Ana hammadde ve katk maddeleri ynnden darya bagmldr. Gelecekte daha yksek katma degerli rnlere ynelmenin gerekli olacag ngrlmektedir. 10.BoruAna malzeme olarak geni bir yelpazeye sahiptir. elik, bakr, plastik, alminyum, beton v.s. gibi rnler ile yaygn bir kullanm alan vardr. Trkiye, Avrupa'da nc byk boru reticisidir. Kresel rekabetin gl olmasndan dolay toplam kurulu kapasitenin ancak %60' kullanlabilmektedir. 11/12. Boya ve Yap KimyasaIIarDnya boya sanayi nanoteknolojik rnlerle yeniden yaplanmaya girmitir. evre faktr, kresel snma, d cephe ikame malzemeleri ve kresel irketlerde finansal sorunlar, sektr gelecekteki degiime hazrlamaktadr. Sektrde katma degeri yksek rnler ihracat ynlendirmede nem tamaktadr. nmzdeki yllarda inovatif rnler art gsterecek ve kullanm yerleri eitlenecektir. Ayrca hazr sva ve yap kimyasallarndaki yeniliki malzemeler giderek inaat sektrn etkilemektedir. naat sreleri ksalmakta, maliyetler optimize edilmektedir. naat sektrnde yap kimyasallar gelecekteki alternatif kullanm alanlar ile kaliteyi ykseltecek, alma koullarn farkllatracak ve iilik giderlerini aagya ekecektir.13/14. YaItm-Cephe ve at KapIama maIzemeIerinaatlarn evre faktrleri ve enerji tasarrufu gz nne alnarak yeniden planlanmasnda bu malzemeler nemli bir ileve sahiptirler. Yaltm malzemeleri sanayi bu adan gnmzde kritik bir eik oluturmaktadr. s, su, ses ve yangn parametreleri devreye girince kullanmn yaygnlamasve artmas kanlmaz olmaktadr.naat sekk k t kn cam r na girkrnr kapsal jili leri, katma degkt d Ca Cameri dk rnlerden baf CTP ibi l d d layarak inovatif, h dd21|N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Yenilenebilir enerji kaynaklarnn gndeme girmesi ile bu alt sektr daha da ne kmtr.Her geen gn yeniliki rnler pazara kmakta ve katma degeri yksek rnler retimde daha byk paya sahip olmaktadr. Bu malzemelerin pazar hacmi, lkemizde mevcut yap ve konutlarn yenilenmesiyle hzla byyecektir. 2011 ylnda bymenin %20 oranna ulamas beklenmektedir.naat sektrnn bymesinde bu malzemelerin teknolojik gelimesi de nemli bir rol oynayacaktr. Sektrde giderek kompozit malzemelerin kullanm, enerji tasarrufunun artmas, gne ve rzgar enerjisinin malzemeyle entegrasyonu gndemin bana oturmakta ve gelecekteki pazar byklgn ortaya koymaktadr.15/16. Istma-HavaIandrma-KIima-Tesisat MaIzemeIeriBu gruptaki rnleri inaat sektrndeki kullanm geni bir alan kapsamaktadr. nsan yaamnn vazgeilmez konfor talebi, bu alt sektrn rnlerini geni bir yelpazeye ulatrmtr. Bu rnlerin evre ile uyumlu, evre dostu olabilmesi iin de sektrde yeniliki rn almalar hzlanmtr. Atmosfere atlan CO2 salmnn azaltlmas kresel iklim degiikligi asndan ok nemlidir. Bu nedenle de sektrdeki yeni rn veya rn gelitirme almalar, inaat sektrnn gelimesinde de nemli bir teknolojik dnm saglayacaktr. Akll binalarn yapmnda insan saglg, evre faktrleri gibi konular gelecekteki tartmalar arasnda n plandadr.17. AydnIatma ve EIektrik Tesisat naat sektrnde kullanlan elektrik tesisat ve aydnlatma elemanlarnn pay %10'u amtr. Gvenlik, koruma ve elektronik cihazlar bunun dnda yer almaktadr. Son yllarda elektrik kablo ve aydnlatma malzemeleri lkemiz ihracatnda nemli bir miktara ulamtr.Enerji tasarrufu saglayan rnler, LED teknolojisi v.s.inaat sektrnn kalite faktrnykseltmi ve bina ve parklarn aydnlatlmasnda evre odakl ve enerji verimliligi saglayan unsurlar nemli bir rol oynamaya balamtr.18.Mutfak ve Banyo EIemanIarBanyo ve mutfaklarda kullanlan mobilya, cihaz, aksesuar ve malzemeler son on yl iinde byk lde farkllam ve gelimitir. Oran olarak inaattaki pay dk ancak ilevsel adan grevi byktr. Gelecekte inovatif almalarn daha da artacag ngrlmektedir. naat sektrnde mutfak-banyo malzemelerinin montaj daha nitelikli igcn zorunlu klmaktadr.19.KiIit ve GvenIik EIemanIarTrkiye'de kilit sanayi 1950'li yllarn banda retime balam, 1980'li yllardan itibaren kurumsallaarak gelimitir. Gnmzde kalite ve fiyat ynnden kresel rekabet ans yksek bir alt sektr olup, baz retici firmalar retiminin yaklak %50'sini ihra etmektedir. 3.4YURTDII MTEAHHTLK, PROJE VE DANIMANLIK HZMETLER NGRLERlkemizin d ticaret dengesinde ve ihracatnda balca sektrlerden biri olan yurtd mteahhitlik hizmetleri; lke dnda srdrlen inaat, mhendislik, proje, tesisat, montaj, iletme, bakm-onarm, danmanlk ve kontrollk faaliyetlerinin tamamn kapsamaktadr.Trkiye insan gc, teknik deneyim, organizasyon ve cografi konumu bata olmak zere lkeler aras siyasi, ekonomik ve kltrel avantajlarn da kullanarak 1972'den bu yana 38 yllksrede 81 lkede 172 milyar dolar tutarnda 5.200 proje stlenerek, dnyada bu alanda nemli bir yere oturmutur. 2010 yl Ekim ay itibaryla yurtdnda kazanlan gelir esas alnarak, ENR kuruluu tarafndan yaplan performans sralamasnda 33 firmayla yer alm ve in'in ardndan 2. srada konumlanmtr. TABLO : 3/2'de 2005 2010 yllar arasnda bu sralamann geliimi gsterilmektedir. ok eitli blgelerde agrlkl olarak da Rusya, Trki Cumhuriyetler, Kuzey Afrika ve Orta Dogu'da proje stlenen ve bunlar baar ile tamamlayan Trk firmalar istihdam, dviz girdisi ve teknoloji birikimi ile uluslararas rekabette nemli bir yer edinmitir.

nilenegn yenilikl kt dgndkmakta vehynaklarazara l ienerji rnler B le girmesi ile bukatma degeri yi lkemizdet sektr daha da nksek rnler retimde dt k tlmtr.Her geen aha byk paya sail i l|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|22|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Kaynak : ENR (Engineering News Records)Trk mteahhitlik firmalarnn son dokuz yllk yurtd i hacmi GRAFK : 3/2'de verilmitir.Kaynak : TMB (Trk Mteahhitler Birligi),Not :2010 yili ETPLANtahminidir.TABLO : 3/2 Dnya MteahhitIik HizmetIeri SraIamasnda Trkiye'nin Yeri (TopIam i hacmine gre)GRAFK : 3/2 Yurtd MteahhitIik HizmetIerinin YIIara Gre BedeIIeri (2002 - 2010) (miIyar USD)Grafikten grldg gibi 2008 ylna kadar yurtd mteahhitlik proje bedellerinde hzl bir k olmu, 2009 kresel kriz nedeniyle 2008'e gre %25,5 orannda bir d yaanm, 2010'da yeniden ykseli balamtr. Son ylda on aylk gelimeye gre tahmin yaplmtr. Bu tahmine gre 2010 yl i hacmi 2008 ylnn biraz altnda kalacaktr.Yurtd mteahhitlik hizmetlerinin yine ayn dnemdeki proje bedellerinin yllara gre byme oranlar (art hzlar) topluca GRAFK : 3/3'te gsterilmitir. Grafikten grldg zere balang yl olarak alnan 2002'ye oranla 2003'te proje bedellerinde %106'ya varan bir art olmakta, 2003'ten sonra art hzlarnda azalmalar ve dalgalanmalar ortaya kmaktadr. Kriz yl olan 2009'da bir nceki yla gre %25 civarnda ciddi oranda bir daralma sz konusudur. 22,118,823,619,515,99,86,53,51,705101520252002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

ABLO : 3/ tIik Hizm Mteah 2 DnyaetIeri SraIamasnda Trkiye'nin Yeri (TopIam i hacmine |M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|23|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Kaynak : TMB (Trk Mteahhitler Birligi),2010 yili tahmini degerdir.Kaynak : TMB (Trk Mteahhitler Birligi), Yurtd mteahhitlik hizmetlerinin i trlerine gre daglm da ilerin katma degeri hakknda bir fikir vermektedir. Buna ilikin GRAFK : 3/4 oransal olarak 2009 ylnda i trlerinin daglmn gstermektedir.GRAFK : 3/3 Yurtd MteahhitIik HizmetIeri Byme HzIar(2002 - 2010) (%)GRAFK : 3/4 Yurtd MteahhitIik HizmetIerinin TrIerine Gre DagIm (2009)08610617-2521236251-40-200204060801001202002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010

Al t Yap %7,6Su l eri%6,6Sanayi%20,0Ul am %19,7Di ger %0,6Yap (Konut,Kamu Bi nal ar, Sosyal , Egi ti m, OtelBi nal ar) %45,5

120106|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|24|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Gelecek ngrleri sz konusu oldugunda baz kriterleri gz nne almak gerekecektir.Trkiye bugne kadarki dinamizmi, tecrbesi, birikimi, yetenegi ve becerisiyle yurtdnda toplam 172 milyar dolarlk 5.100 proje stlenmi ve baarmtr. Ancak nmzdeki be yllk dnemde krizden km bir dnya mevcut olacaktr ve krizin etkileri hala srmektedir. ZDolaysyla mcadele uzun soluklu, yorucu ve kresel rekabete yeni lkelerin de girmesiyle ok zorlu olacaktr.Son on ylda mteahhitlik hizmetlerinin ortalama byme hz (yllk art oran) %37,5 olmutur. 2003'teki ar byme dikkate alnmazsa bu oran %29,4'e dmektedir. Gelecek 5 ylda bymenin bunun da altnda olacag aktr. Daha dk kar marjlar ile allacag dikkate alnmaldr.nmzdeki dnemde daha byk ve teknoloji odakl projelere girilecek, muhtemelen ok firmal (konsorsiyum) ve ok lkeli i ortaklklar yrtlecektir. Bu taktirde devlet destegine (siyasi, ekonomik ve zel toplantl grmeler, lobi faaliyetleri) ve yksek finansmanlara ihtiya duyulacaktr.Kaynak : TMB (Trk Mteahhitler Birligi)GRAFK : 3/5 Yurtd MteahhitIik HizmetIerinin IkeIere Gre DagIm(1972 - 2010)Azerbay can %2Romany a %2Cezay ir %3Katar %4BAE%4rak %5Diger%21S. Arabistan %5Kazakistan %7Trkmenistan %11Liby a %15Rusy a Federasy onu %21

Grafikten grldg gibi agrlg %45,5 pay oran ile yap ileri oluturmaktadr. Bunda konutlar, oteller, kamu binalar, saglk, sosyal ve egitim binalar yer almaktadr. Katma degeri yksek i trleri ise; sanayi yaplar, su ileri ve ksmen altyap ve ulatrma yaplardr. Son yllarn projelerinde bunlar daha agr basmaktadr. Gelecek yllarda Trk mteahhitleri 30-35 yllk teknik ve tecrbe birikimi ile bu tip katma degeri yksek ilere talip olacaklardr. Katma degeri yksek iler arasnda; uluslararas hava alanlar, kentsel metro ve rayl ulam sistem-leri, sulama ve karmak drenaj ileri ile yksek teknolojili sanayi tesisleri bulunmaktadr. Muhtemelen bu iler ok blgeli, ok irketli, konsorsiyum ynetimli uluslar aras gaz, petrol, enerji ilerine dogru gidii de hzlandracaktr.Trk mteahhitlik hizmetlerinin 1972 2010 dnemindeki projelerde lkelere gre daglm ise GRAFK : 3/5'de verilmitir. Bu grafigin dzenlenmesinde i bedelleri esas alnmtr.Grafikten grldg gibi 1972 2010 dneminde en fazla proje bedeli Rusya'dan kazanlm ve toplam iindeki pay %21'e ulamtr. Rusya'y Libya izlemekte ve %15 pay almaktadr. Daha sonra Trki Cumhuriyetlerde (Trkmenistan %11, Kazakistan %7) inaat yaplm ve bunu Orta Dogu lkeleri izlemitir. Diger lkeler arasna Ukrayna, Afganistan, rdn, Pakistan, zbekistan, Sudan, Fas, Bulgaristan ve 62 farkl lke girmektedir. |M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5| |M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|25|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5| Yurtd projelerde inaat malzemelerinin nemli bir ksmnn Trkiye'den karlanmas esas alnacaktr. Daha dogrusu bu ilke geerli olmaldr. Dolaysyla inaat malzemeleri sanayi de hem dahayksek katma degerli malzemeyi optimal maliyetlerle retmeli hem de AB standartlarn byk lde uygulayacak zemini yaratmaldr. Diger bir ifade ile yapsal degiimlere hazr olmaldr.Yurtd projelerde finansman kaynag ve teminat sorununa Trk bankalar da zm aramal ve katk koymaldr. Ayrca teknik mavirlik ve denetim hizmetleri de uluslar aras standart ve direktiflere uygun yaplanmaya girmeli ve glenmelidir.Yukarda belirtilen kriterler dikkate alnarak yurtd mteahhitlik hizmetlerinin 2011 2015 dnemi byme oranlar ve hizmet bedeli tahminleri GRAFK : 3/6'da verilmitir.Yalnh p pro lerde ina at malzeacaktr. Daha dogrusu bu ilke dh k k k dg lielerinin nemli bgeerli olmaldlzmeyiksmnn Trkiyye'de Dolaysyla inaat malzl li t li hlanmas esas emeleri sanayi de d ABKaynak : ETPLAN tahmini040,435,130,527,224,322,115 1512 12100510152025303540452010 2011 2012 2013 2014 2015Milyar $ yzde

GRAFK : 3/6'dan grldg gibi 2010 2015 yllar arasndaki byme hzlar %10 15arasnda degimektedir. Gemiteki byme hzlarnn olduka altnda olan bu oranlar, yurtdndaki mteahhitlik projelerinin yukarda belirtilen gereke ve koullar altnda gelime trendini ortaya koymaktadr. Bu art hzlar esas alndgnda, 2011 ylnda 24,3 milyar dolar olan mteahhitlik hizmetleri 2015 ylnda 40,4 milyar dolara ulaacaktr. 2015 ylndan itibaren %7 15 arasnda bymelerle sektr 2023 ylnda 100 milyar USD hedefini tutturacak bir gelime potansiyeline sahiptir.Bugn iin teknik danmanlk hizmet alanlar kapsamnda; mimarlk ve mhendislik projeleri, kontrol danmanlg, proje ynetimi ve ynetim danmanlg gibi hizmetler sz konusudur. 2009 ylnda yaplan aratrma ile hizmetlerin alanlarna gre daglm GRAFK : 3/7'de verilmitir. Grafikten grldg gibi teknik danmanlk hizmet alanlarnn nemli bir blmn %57 payla mimarlk ve mhendislik hizmetleri oluturmaktadr. Esas nemli olan ve katma deger yaratan proje ve ynetim danmanlg ise henz %15 oranndadr.GRAFK : 3/6 Yurtd MteahhitIik HizmetIeri 2011 - 2015 Dnemi Byme HzIar ve HacimIeri|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|2GRAFK : 3/7 Teknik DanmanIk Hizmet AIanIarnn DagIm (2009)Kaynak : Trk Mavir ve Mimarlar BirligiDiger%3Proje ve Ynetim Danmanlg%15Kontrol Danmanlg%25Mimarlk, Mhendislik Proje Hazrlama %57

27|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|MSAD naat Malzemesi Sanayicileri Dernegi, inaat sanayicilerini bir araya getirip, sektrn geliimine katkda bulunmak amacyla 1984 ylnda stanbul'da kurulmutur. Hzl bir gelime saglayan Dernek ynetim kadrosu, etkinlikleri, kurumsallama yetenegi ve uluslararas ibirligine ynelik ilikileri ile nemli bir ileve ve role sahiptir.MSAD yesi olan Sanayici Firmalar EK A'da alfabetik sra ile belirtilmitir.ye Dernekler de EK B'de yine alfabetik sra ile listelenmektedir.MSAD kapsamna giren inaat maIzemeIeri sanayi aIt sektrIeri :Kapsama giren bu alt sektrlerden, Blm : 5'te belirtilen kriterlere gre seilen 19 alt sektr, rn ve rn gruplarn da ieren yapsyla EK-C'de sunulmutur. Dagtm Kanallar Aratrmas'na esas olan bu alt sektrler, ilgili firmalar ve dernekleri ile, MSAD kapsam alannn ciro bakmndan yaklak %70'ini temsil etmektedir. Dolaysyla aratrmann etkinligi asndan da hemen tamamna ynelik olmaktadr. naat malzemeleri sanayinin, ekonomik faaliyetlerin snflandrlmasna ait uluslararas SC Uluslararas Standart Sanayi Snflamas nternational Standards for ndustrialClassification of All Economic Activities of the United Nations) ve Avrupa Birligine ait NACE (Avrupa Birligindeki Ekonomik Faaliyetlerin statistiki Snflandrlmas Nomenclature Statistique des Activits Economique dans le Communaut Europenne) iindeki yeri nedir? Her iki snflandrma, SC Rev.3 ve NACE Rev. 1.1 ana kategorileri ile EK-D ve EK-E'de tablo halinde verilmitir. Halen SC Rev.4 ve NACE Rev.3 yrrlktedir. Ancak lkemizde sanayi istatistikleriSC Rev.3 ve NACE Rev. 1.1 ile rttgnden bu aratrmada da bunlar dikkate alnmtr. EK D ve EK E'den grlecegi gibi "inaat sektr her iki snflandrmada da "F kategorisinde yer almaktadr.Ancak, burada "inaat sektrnden kast, tamamen inaat proje ve mteahhitlik ileri ile danmanlk ve kontrol hizmetleridir. MADnaat zemaeSanayi eri Dern n gK A'da alfabetnbul'da kuyetenegi vgi i4.|M5AD KAP5AM|NA G|kEN |N$AA MA|ZEME5| A| 5EKk|Ek|, UYE 5ANAY| F|kMA|Ak| VE DEkNEK|Ek Ak|Akk|MMAA||ZZEEMMVE DEk VE DEkkkEENN ||NN$$AAAAAY| F|kMA| MA AY| F|AA GGANA YE YEAAPP55AAMMk|, U |, U |E |E55AADDK K44.|| 4.555|| AA||NEK|EEk NEK|EEk|M5A ||MMM5555EKK EKM|NA AD KA MM||NNAAE 5A E 5 UYE UYDD KKKAAAEk| EEk| kk|| kG|kEN | GG||kkNAY| F| AY| F|NN || AA M AA MM Ak| V | VE A|A A|AEME5| A| | AA|| kMMEEEkN kN28|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Yukarda ad geen snflandrmalarda "inaat malzemeleri imalat ne ana kategorilerde ne de "D kategorisini oluturan "imalat sanayi iinde bagmsz bir balk altnda yer almamaktadr. Ancak, inaat malzemeleri alt sektrleri NACE Rev.1.1'e gre "imalat sanayi iindeki, 10 ayr alt sektrde, 3'l dzeyde 6 ve 4'l dzeyde 32 faaliyet grubu iinde yer almaktadr. Bu 10 alt sektr ve faaliyet gruplar TABLO : 4/1'de, 2'li, 3'l ve 4'l dzeyde zetlenmi olarak verilmektedir. Ayrca, bu aratrma ile dogrudan baglants olmamasna karn, "imalat sanayi alt gruplarnn daha iyi anlalabilmesi adna NACE Rev.1.1'e gre imalat sanayi alt snflamasnn tamam EK- F'de sunulmutur. TABLO : 4/1naat MaIzemeIeri Sanayi AIt SektrIerinin maIat Sanayi SektrIeri indeki Yeri ukarda auturan "kt l i Nmalarda "ibagmsz"i l tnflandr iind geen smalat sanaACE Raat malzemelebir balk altnnayi iindri imalat ne ana katega yer almamaktadr. Anca0 lt t d 3'l drilerde ne de "D kateak, inaat malzeme d 62|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Kaynak : ETPLAN alimalari(*)Sanayi alt sektrlerinden inaat malzemesi rnlerinin aldigi paynaat malzemeleri alt sektrlerinin, iinde yer aldg imalat sanayinin 10 alt sektrnn retim hacmi (milyar TL olarak), her birinin toplam imalat sanayi iindeki pay ve yllk byme oranlar (% olarak) TABLO : 4/2'de listelenmitir. Bu tabloda ayrca, imalat sanayi alt sektrlerinden inaat malzemeleri imalatnn aldg paylar da grlmektedir.TABLO : 4/3'te ise inaat malzemeleri alt sektrlerinin her birinin, hangi imalat sanayi alt sektrnde (2'li, 3'l ve 4'l dzeyde faaliyet gruplar olarak) yer aldg ve imalat sanayi alt sektr retiminden aldg paylarn oran "% ve degeri "milyar TL olarak verilmitir. Bu tablonun hazrlanmasnda TABLO : 4/2'de verilen imalat sanayi alt sektrlerinin retim hacmi degerleri esas alnmtr.TABLO : 4/3'te ise inaat malzemeleri alt sektrlerinin her birinin, hangi imalat sanayi alt sektrnde (2'li, 3'l ve 4'l dzeyde faaliyet gruplar olarak) yer aldg ve imalat sanayi alt sektr retiminden aldg paylarn oran "% ve degeri "milyar TL olarak verilmitir. Bu tablonun hazrlanmasnda TABLO : 4/2'de verilen imalat sanayi alt sektrlerinin retim hacmi degerleri esas alnmtr.TABLO : 4/2maIat Sanayinde 10 AIt Sektrn TopIam maIat Sanayi retiminden AIdg PayIar, naat MaIzemeIeri Sanayinin Bu AIt SektrIerden AIdg PayIar ve YIIk Byme (2010)aat macmi (mily% l k)meleri alt sektrlerinin, iiar TL olarak), her birinin toplaTABLO 4/2'd li t l i tie y yer ald gg imalm imalat sanayu tabloda asanayyinin 10 alt sekiindeki pay ve yllk byi l t i lt ktn retim yme oranlar l i d30|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|TABLO : 4/3naat MaIzemeIeri Sanayi AIt SektrIerinin maIat Sanayi SektrIeri indeki Yeri ve Payni eri indekimaIat Sa nayi AIt SektrIe eri S m aat MaIzynPO : 4//3YerriTAB

yi Sektt BBLOO IzemeIe 3nnaai ve PaySana AIt Ierinin m trIer anay31|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5||M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5| 32|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Kaynak : ETPLAN alimalari 33|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|TABLO : 4/3'te, inaat malzemeleri alt sektrlerinin, imalat sanayi alt sektrleri rn gruplarndan aldg paylar esas alnarak ayr ayr saptanm olan retim hacimleri aagda TABLO : 4/4'de toplu olarak verilmitir. Bu tabloda ayrca inaat malzemeleri alt sektrlerinin 2010 yl ilk on aylk dnemindeki byme hzlar da sunulmutur.TABLO : 4/4'ten grldg zere, inaat malzemeleri sektr 68,1 milyar TL gibi byk bir retim hacmine sahiptir. 2010 ylnda %11,5 byme gerekletirmitir.TABLO : 4/4naat Sanayi AIt SektrIerinde 2010 YI retim Hacmi ve Byme OranIar Kaynak : ETPLAN alimalariTABLO : 4 3'teinaat malz eleri alt sktrlerinini at sanayi alt ektrleri rn gruplarnd34|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|5.AkA$|kMAYA E5A5 |N$AA MA|ZEME|Ek| A| 5EKk|Ek|N|N 5E|M Kk|Ek|Ek| VE 5E|M|, A| 5EKk UkUN VE UkUN GkUP|Ak|NA GkE DAG||M KANA||Ak| 5|5EMA|G|N|N 8E||k|ENME5|TABLO : 5/1 Aratrmaya Esas naat MaIzemeIeri AIt SektrIeri ve Seim KriterIeriEGkU GkkU|GG MMEE55||| VE 5EP|Ak|N P Ak NN||N 88 ||N 8|M Kk|Ekk VE UkUNkUN VE U5EEM EEMN 5kUNAA||||Akk Ak|| 55kk KKA KAAk|EkK KMM55GG|| GG 5EAA|AAA|DDAA DDDDAA |M|, A Gk A Gk||||k||EENN ||kk EENN5.NA N |M K |M K AG AA E AYAA Ek|N|N | |AkA$ kA5EK k|N|NUk U kNAA N MM KA M KEK5EK 5EK || 55 ||M ||MM AAGG AAG 5|5 5 |A5A5 |N$ A5 |N$5E|M K | 5EUN VEN VE U55||55 k| 55|5M KMA|G|N| MA|G|NMA M MEk|Ek| k|Ek|kkUP UP N G GMA||G|N MMAA||G||NN NM NM 8E| 8E|ME|Ek| A| |Ek| A|5E|M||kEEENNMMEE NMMME|NA NA88E|| 8E|Bu blmde, bir nceki blmde verilen alt sektrlerin seim kriterleri, firmalarin byklk, ciro, ihracat ve rn yapisina gre alt sektrlerin seimi irdelenmitir. Ayrica rn gruplarina gre dagitim kanallari sistematigi belirlenmitir.5.1ALT SEKTR SEMNE ESAS KRTERLERnaat malzemeleri sanayi alt sektrleri Blm : 4'te ierdikleri rn/rn gruplar ilebirlikte snflandrlmtr. Buradan da grlecegi gibi 30 alt sektr belirlenmi olup, talep ve teknoloji geliimine paralel olarak gelecekte bu saynn artacag tahmin edilmektedir. Hatta baz alt sektrlerde zamanla rn gruplar ogalarak ve farkllaarak yeni bir alt sektr oluumu ortaya kacaktr.Aratrmaya konu olan alt sektrlerin seimine esas alnan balca kriterler aagda verilmitir.Alt sektrn retim hacmi, ihracat miktar ve Pazar byklgnn toplam iinde nemli bir oran oluturmasAlt sektrn byk oranda inaat sektrne girdi malzeme vermesi, diger sektrlerle dikey ve yatay ilikilerinin etkin olmamasnaat malzemeleri sanayinin diger sektrlerine de girdi olan rn saysnn fazla olmasAlt sektr rnlerinin yap marketlerinde dogrudan tketiciye ynelmesi ve bu dagtm kanalnn gelecekte belirleyici niteliginin ortaya kmasNihai tketici profilinin ve tketim segmentlerinin zamanla nemli degiimler gstermesiAlt sektrdeki rn/rn gruplarnn dagtm kanallarnda, gelecek be yllk srete nemli dnmler ortaya karacak nitelikler tamasAlt sektrdeki rn/rn gruplar tketiminin, son be ylda en fazla art hz gsteren ve ekonomik krizlerde hzl biimde etkilenmeyen zellikte olmas balca kriterleri belirlemektedir.Buna gre TABLO : 5/1'de seilen alt sektrler ve her bir alt sektr iin seime esas kriterler ayrayr verilmitir.35|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|3|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|5.2ALT SEKTRLERE GRE DAGITIM KANALLARI SSTEMATGNN BELRLENMESAlt sektrlere gre pazarlamann temelini oluturan dagtm kanallarnn belirlenmesi ve inaat malzemeleri sanayi sektrnn yaplanmasnda nemli bir rol oynayan dagtm agnn ortaya konulmas, sanayinin gelimesi iin zorunlu olmaktadr. Baarl bir dagtm ag kuramayan alt sektrler veya firmalar, retimin bymesine ve retim yelpazesinin eitlenmesine yol aan kklerin gelimesini de engeller. Bu nedenle dagtm kanallarnn sistematiginin belirlenip, yenilenmesi ve zamanla tamamen degitirilmesi gereklidir.Kresel rekabetin egemen oldugu gnmzde, "mteri odakl bir pazarlamann retimi, Ar-Ge'yi, dagtm agn ve hatta yatrm etkiledigi aktr. retimde "kalite-maliyet optimizasyonunun yaplmas da bu yaklamla dogrudan baglantldr. Tketici egilimleri, en geni ekliyle mteri profilinde, gelir daglmnn ve dzeyinin pazara yansmasyla biimlenir. Tketici reklam-tantm, promosyon ve kampanyalarla bir noktaya kadar etkilenebilir. Ayrca finansman kanallarnda yaplan tm degiimler, tketici lehine olsa bile, gelirin snrlayc bariyerleri nemli rol oynar ve talep krlma noktasna ular. Burada dagtm kanallarnn ilevi yaamsaldr. Dagtm kanallarnda sunulan rn ve rn gruplarnn niteligi ve imaj, tketici iin vazgeilmez olmas koullaryla rtmelidir. Baarnn anahtar da buradadr. Sistematigin olumasnda kriterler aagda belirlenmitir.Satnalma kararnn eyleme dnmesi, dagtm agnn tketici tarafndan bilince kmas ile mmkn olacaktr.Dagtm kanallar her gelir kademesindeki tketiciye hitap edecek (en azndan geni bir yelpazeyi kapsayacak) bir ag kapsamaldr.Farkl tketici profiline uygun rn, farkl dagtm kanallar ile pazarlanabilmelidir.Geni bir rn yelpazesiyle alan her firma en geni tketici kitleye (gelir olarak) ynelecek biimde, dagtm agn ve kanallarn, farkl "kalite-maliyet optimizasyonunu gerekletirecek tarzda sistematize etmelidir.Dar bir rn yelpazesinde ise retimin amac hedef kitlenin istemlerini tam karlayabilecek mamul maliyetlerine ulamak, dagtm da buna paralel yapda bir ak gerekletirecek ekilde oluturmaldr. Buna gre yetkili bayi ve servisler mnhasr (zgn) olmaldr.37|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Dagtm kanallarnn gelien ekonomik ve sosyal yapya, retim ve yatrmn teknolojik boyutlarna, mteri talep ve begenilerine gre ekillenmesi, buna bagl olarak da ilgili personelin "merkezi veya "i yerinde egitime alnmas kanlmaz olacaktr.Dagtm kanallarnda yetkili bayi, uygulayc bayi, yetkili servis ve sat noktalarndaki elemanlar, eger birden fazla firmann rnn pazarlyorlarsa "tantmn farkl rnlerin tm zelliklerini ortaya koyacak biimde yaplmas gerekmektedir. Maliyet ve kalite faktrleri ile kullanm zellikleri tketicinin gelir grubuna gre, ncelikli rn belirlenerek ortaya konulmaldr. rn veya rn gruplarna bagl olarak, niteligi fiyatla bagdatracak bir tantm, rnler bizzat tehir edilerek (show room) yaplmaldr.Alt sektrlerde yer alan firmalar, yerel ve uluslararas rekabet koul ve etmenlerini degerlendiren "pazarlama stratejilerine uygun dagtm agn kurmak, denetlemek ve geri beslemelere gre yenilemek veya yeniden yaplandrmak zorundadr. Rakip firmalarn dagtm kanallarn degerlendirmeli ancak zgn koullar da dikkate alnmaldr.Firmalar, dagtm kanallarnda yer alan bayi ve servislerle finansman ilikilerini, dagtm paylarn (risturn), "firma-bayi finansal yapsna uygun bir sistemle (mmknse banka araclg ile) zmlemelidirler.DDaboylien en eekkonep ve begar arn nn n ggteritmm ka kanautlarna, moomi mikk vve ssos osya yalenilerine greyap pya ya, vee ya yat trrmekillenmesi, buna bagl o n te tekn knol oloj ojik ik arak da ilgili38|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Bu blmde retim faaliyetlerinde bulunan bir firmann rnlerinin pazarlamas ve satnda dagtm kanallarnn nasl biimlendigi yada biimlenmesi gerektigi, satn artnda ve krllgnda bu agn ilevi ve kanallarn dogru bir biimde yaplanmasyla sreklilik kazanmas ve etkinligi irdelenecektir. Konu inaat malzemeleri sanayinin alt sektrleri zelinde ele alnarak, her bir alt sektr baznda rneklenecek ve degerlendirilecektir. Burada ncelikle kavramsal bir yaklam yapmakta yarar grlmektedir. retimin pazarlanmas ve pazar ynetiminde karar alma sreci, gnmzde "mteri odakl bir hedefi esas almaktadr. Bu baglamda pazarlama karmas, pazarlamann "4 Psi olarak ortaya konulmaktadr. Bu karma seilen hedef pazardaki tketicilerin istek ve gereksinimleri dogrultusunda, mteri tatminini saglamak amacyla firmann kontrolunda olan ve "4 P olarak nitelendirilen bileenlerden olumaktadr.Pazarlama karmasn oluturan "4 P mteri odakl yaklamla beraber degien pazarlamann "4 Csi ile rtmektedir. Bunlar;Product / rn Customer Value / Mteri iin deger (fayda)Price / Fiyat Cost to the customer / Mteriye maliyetPlace / Yer Convenience / Mteriye kolaylkPromotion / Tutundurma Communication / Mteriyle iletiim olarak ifade edilebilir.Bu "4 P veya "4 C her biri ok nem tayan pazarlama ilkelerinin yerletirilmesinde temel talardr. Zira mteri profili, istek ve gereksinimlerine gre ekillendirilip, pazarlama politikas bu erevede saptanmaktadr. Firmann her marka rnn pazarlayp dagtm agn ve kanallarn oluturmasnda da ereve srekli gelitirilip yeni yaplanmalara tanacaktr. Dagtm kanallar, pazarn ve mterileritaleplerinin dogrultusunda sat baarya ulatracak degiime ugrayacaktr. Ama talebi kararl bir biimde artrabilmek, satn optimal krl dzeyini yakalayabilmek ve firmann rn markalarn vazgeilmez klmaktr. Bu adan dagtm agnn zaman iinde farkl kanallar kullanarak dnm Tyaamas kanlmaz olacaktr.Dagtm kanallar oluumunda;reticinin dikkate almas gereken dagtm kanal alternatifleriHer kanal alternatifince hizmet edilecek pazar segmentleriHer bir pazar segmenti iin kanal alternatiflerinin rekabet stnlgKanal alternatifleri arasnda ve iinde fiyat kararllg (istikrar) ile kanal denetiminin durumu ve her bir kanaldaki araclarn pazarlk gc nem kazanmaktadr.Firma kendi, pazarn oluturan faktrleri analiz edebilmeli rakiplerini tanyabilmeli ve rakip firmalarn dagtm agn hassasiyetle gzlemleyebilmelidir. Ancak benzer dagtm kanallarn olutursa bile, rnn tantlmas ve marka yaratlp kalclgn saglanmas ile bu kanallarn ilevselligi de artrlacaktr. Yani pazarlar benzer zellikler tayan alt sektrlerde, farkl iki firmann dagtm ag ve kanallar birbirine benzemeyebilir ve biri rn niteliklerinin farkllgndan dolay pazarlama yeteneklerini rakiplerinden stn klabilir. Firmann sat ynetimi ve kanal gelitirme birimi, bu adan sat miktarlarn ve kr optimize edecek ag, etkin bir biimde analiz edip degerlendirmek zorundadr.Sat ynetimi sreci, srecin her aamasnda ilevi olan bir "blm tarafndan ynetilir. Burada yneticinin ve ekibinin grevleri; sat ilemini gelitirme, stratejik sat planlamas, sat program oluturma ve sat hacmini kontrol etmektir. Sat blm ayn zamanda aagdaki ileri de yapmak zorundadr:Sat tahminleri ve kotalarn belirlenmesiSat hacminin, limitlerinin ve giderlerinin kontrol Sat blgelerinin belirlenmesi ve blgelere yaplacak sat izelgelerinin karlmasAlan sat organizasyonunun gzlenmesiDagtm kanallarnn saptanmas ve seilmesiBkiKali mde nn nkanatretim faall biimn doemdeyetlerindeendigi yadu bir biimulunanbiimle yapllt knlergi, satlilnin pazan art ve amdae satnrllgndi ia dagtu ageczngnmzdemamann "4 Psi orleri zelinpmakta yabir firmannmesi gerenmasyla s.5A|$ VE PAZAk|AMA YAP||ANMA5|NDA DAG||M AG|N|N VE KANA||Ak|N|N NEM|, |$|EV| VE EK|N||G| $$NEM|, |$|E $ ||Ak|N|N ||Ak|N N|N VE KANA N AAG|N|N VE KANA||Ak|N|N NEM|, |$| V| VE |G| |G G| |NNNEE. PAZAk AZAAk 5A|$ A $$$GG||NN|N VE KA NNG|G|N||G N||G K| K|AMA Y AMA YA||Ak ||Ak|N|ANM |AANNEM NDA DAG| DA DDAEV3|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Fiyatlandrma politikasnn belirlenmesiSat btelerinin hazrlanmasSat ile diger blmler arasndaki ilikilerin dzenlenmesi ve rn imalatna mteri taleplerinin aktarmDagtmda mteri profili ok nemli ver taban oluturmaktadr. Mterinin duygusal ve mantsal davranlar, rn bilgisi, ya ve grenim durumu, cinsiyeti ve mesleki formasyonu, hizmet anlay, rne ne oranda gereksinim duydugu, gelir durumu, kredibilitesi, bir yl iinde nasl bir harcama planna sahip oldugu, oturdugu ehir, semt ve konut yaps gibi bilgiler bu profilin olumasnda tol oynar. Dagtm ag ve kanallar biimlenirken "mteri odakl bir yaklamda, bu profil esas alnmaldr. Ancak pazara, dagtm alanna, blgenin cografi, ekonomik ve toplumsal niteliklerine ilikin veriler de ltler arasnda yer almaktadr. Dagtmda lojistigin ayrcalkl ve nemli bir yeri vardr. Lojistik mteri veya tedarikinin ihtiyalar dogrultusunda, retimin balang noktasndan rnn tketildigi son noktaya kadar olan zincir iinde, malzemelerin, sat sonras hizmetlerinin ve bilgi aknn etkili ve verimli bir biimde, her iki yne dogru tanmasnnve depolanmasnn planlamas, uygulanmas ve kontrol edilmesidir. Lojistik ynetimi fonksiyonel olarak SEMA : 6/1'de ayrntl biimde gsterilmitir.Semadan grldg gibi lojistik ynetimi, dagtm ag ve kanallarnda nemli bir ilevi gerekletirmekte ve modern dagtmn temelinde yer almaktadr. Lojistigin geliim srecinde "mteri odakl pazarlama, teknolojiye dayal retim ve sat teknikleri lokomotif grevini stlenmilerdir.EMA : 6/1Lojistik Ynetimi Iev izeIgesiKaynak : Egitim Notlar, Stratejik Kurumsal Danimanlik F yatlandrma politikasnn belir enmesi YNETM FONKSYONU UyguIamaKontroIPIanIama Dogal Kaynaklar, Arazi, Tesis, gc Finans Bilgi T. Pazarda Rekabet Avantaj Zaman ve Mekan Kullanm Mteriye Verimli Hizmet RETMMTERLER LOJSTK ETKNLKLER Dagtm Ag Ynetimi Depolama/Dagtm/Nakliye Tesis/Depo/Yer Seimi Montaj Paketleme Gelitirme ade Mal Ynetimi Sipari Ynetimi Yedek Para, Servis Talep Tahmini Mteri Hizmeti Envanter Planlama Fire/Atk Ynetimi Hafif Montaj leri Hammadde / Yar Mamul GirdiIer YNETM FONKSYONU UygulamaKontrolPlanlama Dogal Kaynaklar, Arazi, Tesis, gc Finans Bilgi T. Pazarda Rekabet Avantaj Zaman ve Mekan Kullanm Mteriye Verimli Hizmet RETMMSTERLERTEDARKLER Kurum Degeri ktIar 40|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Lojistigin evrim sreci SEMA : 6/2'de belirtilmi olup, yaklak 30 yllk bir dnemi kapsamaktadr. ojistigin evrim sreci SEMA : 6/2'de bel rtilmi olup, ya ak 30 yllk bir dnemi kapsamaktadr. Tedarik zinciri iindekitm tarafa e-i yaklam ile birletirilerek ynetilmesiTm tedarik zincirinin ynetilmesi Karmak tedarik zincirlerinin ynetilmesi Geleneksel tama ve Depolama ynetimi 1. AamaLojistik operasyonlarnn reticinin retici Kendisi tarafndan ynetilmesi 5 A.4. Aama Tedarik Zinciri Ynetimi 3. Aama Kontratl Lojistik 2. Aama Varlk Tabanl Lojistik izelgeden grldg gibi lojistik ynetimi bugn geldigi noktada dagtm ag iinde vazgeilmez bir yere oturmu ve maliyet-kalite optimizasyonu ile mteri odakl sata nemli bir ilev yklenmitir. Burada dagtm ynetiminin temel amac, kaynaktan veya reticiden alnan hammadde, yar mamul,hazr para ile bitmi rn ve aksesuarlarn lke iinde gnderilen pazarlarda istenilen yere (mteri veya tedarikiye) zamannda, ekonomik, hzl ve gvenli olarak sevk edilmesidir.Dagtm lojistigi ise, mterilere (son kullancya) rn, aksesuar ve ekipmanlarn dogru zaman, miktar ve yerde, istenilen kalite ve uygun maliyetle teslimini amalamaktadr. Bu baglamda dagtm faaliyetlerinin kapsam ana hatlar ile aagda belirtilmitir.thal edilen rnlerin yurtiinde dagtm, lkeye giren rnlerin, lke snrlar iinde karlaacag her trl lojistik hareketin (gmrkleme, depolama, montaj ve paketleme vs) sorumlulugunu alarak, mterilerin/son kullanclarn talebine bagl olarak gerekletirilmektedir.hra edilen rnlerin ilgili lkedeki dagtm benzer sorumluluklar stlenerek, eitli kanallar da kullanarak yaplmaktadr.Yurtii retimin yurtiine dagtm szlemelerle ykmlenen kanallar araclgnda son kullancya rnn teslimi ile gerekletirilmektedir. Burada baz avantajlar unlardr;o Mteriye ulamda blge kanallarnn devreye girmesio Faaliyette bulunulan pazarn iyi bilinmesio Snr, gmrk geileri, uluslararas belgelerin hazrlanmamaso Yerel ekonomik, sosyal ve kltrel alkanlklar ile mteri davranlarnn iyi bilinmesiGlkler veya sorunlar aagdaki gibidir;o Mteri, istek ve gereksinimlerinin mteri profiline gre ayrntl olarak bilinmesi gerekmektediro Blgede ve/veya sorumlu olduklar alanda kaybedilen bir mterinin (son kullancnn) tekrar kazanlmas olduka zorduro Firmann imaj ve prestiji ynnden yaanan kt deneyimler, ayn alt sektr iindeki rakipler tarafndan frsat olarak kullanlrKaynak : Egitim Notlar, Stratejik Kurumsal DanimanlikEMA : 6/2Lojistik Evrim izeIgesi41|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Dagtm ag ve kanallar alt sektr ve firma baznda ele alndgnda, bayilik sisteminin genelde egemen bir uygulama oldugu grlmektedir. Ancak bu yap iinde de yldan yladegiim ve dnmler gzlenmekte ve izlenmektedir. zellilikle rn tehiri, lojistik, finansman-dememuhasebe-kayt tutma sistemi, alt bayiler ile ilikiler, egitim, eletiri ve nerilerin geri besleme ile merkeze ulatrlmas, farkllk yaratacak biimde degiim gstermektedir. Dagtmdan gelen bilgilerin degerlendirilmesi ve kr analizi bu sistematigi dnme zorlamaktadr.Bayi agn temel dagtm kanal olarak kullanan firmalarda, bu dnm ile satlar ve kar marjlar artmaktadr. Bayi ile scak tutulan ilikiler, i yerinde yaplan egitimler ve demelerin taraflar zorlamayan bir banka araclgyla yrtlmesi firma imaj ve satlarn bayiye getirecegi katma deger ynnden avantajlar belirlenmektedir. Bu amala dagtm ag btnnde geerli olan ilevler nem tamaktadr. Bunlar;Bayi agna gncel bilgileri ayrntl biimde aktarmalikileri ticari prestije gre kurmaKampanya bilgilerini ve kazanlarn bayilereivedi iletimPromosyon sisteminin oluturulmas ve izlenmesiAnket almasBayi bilgileri ve veri tabann gncelleme olarak ortaya konulabilir.Dagtm agnn srdrlebilirligi, iyi ileyip, mteri odakl yapy mkemmelletirmeye ynelmenin yan sra, dagtm maliyetlerinin optimizasyonuna da bagldr. Dagtm maliyetlerini etkileyen pek ok faktr olmakla birlikte; nakliye ve depolama maliyetleri ile envanter tutma ve yenileme maliyetleri temel kalemler arasnda yer almaktadr. rnn fabrikadan kmas ile son kullancya ulamas srecinde maliyeti etkileyen unsurlar, alt sektre ve rn gruplarna gre olduka farkl olabilmektedir. Baz rn gruplarnda kullancnn iyerinde de retim ve montaj yaplabilmektedir. Genel olarak dagtm maliyetlerine ilikin SEMA : 6/3 temel unsurlar ortaya koymaktadr. Kaynak : Egitim Notlar, Stratejik Kurumsal DanimanlikEMA : 6/3Dagtm MaIiyetIeri TemeI izeIgesigtmgemen bzlenmeke kanallar alt sektr ve fuygl ulamal oldduggu grl lmektee ve izlen kted zelliliklea baznda ele addiir. AAncakk bbu yrn tehiri, ldgnda, bayilik sistp iiiinddee y dan y l ladstikfinan -dememn genegiiim ve d d n l muhasebe-kayt tu RNP A Z A R L A M A L O J S T K DAGITIM Mteri Hizmet Dzeyi FYATTUTUNDURMA Envanter TutmaMaliyeti Birim Miktar Maliyeti Ykleme-Nakil Maliyetleri DepolamaMaliyetleri Sre ve Veri leme Maliyetleri 42|M5AD |N$AA MA|ZEME|Ek| 5EKkUNDE DAG||M AG| ve DAG||M KANA||Ak| AkA$|kMA5|Semada belirtilen maliyetlerin dagtm maliyetleri iindeki paylar ve bunlarn optimizasyonu nem tamaktadr. Depolama maliyetlerinde minimum/maksimum stok sreleri ile devir hzlar ana ltlerdir. Ykleme-nakil-sigorta-indirme maliyetleri tama maliyetini oluturur. Burada "fabrika-depobayi-son kullanc mesafeleri degerlendirilir. Envanter tutmann maliyeti, sistemin ilemesine byk lde bagldr. Depolama maliyeti; depo yeri, byklg, isti