In Nomine Jhsu !

EXERCITIUM ACADEMICUM»Opera levi & transcurloria

consignatunu»Des

IMMUTABILITATEJURIs NATURAE,

£hod£x per mirione £$ suffragio Amplis

jim<t Facult: PhilesophiatsUB UMBONE

Adm. Reverendi £#* Pracellentissini ,M. PETRI LAURBECCHU,Poesios Proscss; inReg. Arad.Ab.&ssiid.

Theol. Extraord. celeberrimi, praeceptoris& prQmotoris pl. honorandi.

Pro licentia adeundigradum Migisteriiia Phil.publico examini mcdestesubmiltu

JOssFHUs 0. LAURJEUs,0 ■ Bothn,

Aono 1685. dic 9. Julii horis ante*meridianis.

Impr, apud Joh. L. Waluum, A.T.

Benevolo Lectori salutem!Pam prosicuum uti-lesit JurtsNaturx siudi-umdoaud ignorarunt illi,qui cognitionemaliquamin nobih illa materiaqvxsiverunt. Non e-

qvidemcmnes in his disqvirendis convenerat,plures tamen iique recenttores, si quisquam,rem hanc acu tetigerunt , qualitatem ejuaprofunda eruditione [ubntxt txposuerunt ; ut

ex illis nominem vires clansjimos jj*celebritatenominis commendati(simos, qverum opera mihiheic licuit uti, Pr alapae autem laude suaaonfrustrtndi videntur,qvippe qvorum hercuteolabore non parum luas materiet huic accessit ;qvin$ multis nodisfeliciter cxlricatis faci-liorem ad bae /aera aditumpatesecerunt aliis»

viri de Juris Naturalis(ludio imprimisoptimemeriti, D.Johannes Adam Osiandcr, Cl. Jo-hannesBoccleros&Johanne5Henningcs,Guii-jelmus Crocius eum fratre Hugone, prae-

seritur sicum lima D.Osianderligatur, peiphrrts alti. Cum ergo nuper m-

shnilu amicorum hu>c fluctio animum apphca-Te> tm/ion inconsultum duxi tn mu!tum vexa.

/j J, N, assetsione , imrnutabilitate, LocoPuhhco ingenium meum exercere-. st quan-'quam mprtmis instiiui rem paule sujiut chria-cere\ temporis tamen angusta sj concatenatapublicarum eurarum seriet atum intentionissm<t abruperunt,adea ut coaBua suerim mini-me limata [cepina lambenda eharta commit-

tere Cbnixe proinde i Te Lector Benevole,-contendo, ut meam sestmationem to promptius

mihi ignesear, quanto diutius ab Helicone sue-rim remotus,quoniam nosh mullos inveniri quiin contemnendis obtreBandis alus slrenuosse pnslante tantum solos in Deorum nu-merum relatos e(Jr putant j sed ego tllorum va-nitatests wveBivo generoso contemptu {per-nae», iisque qvihua proximi JutcejJattslsudesin oculis, oppono tlluet Poeta,

Coascis mens recti sam* mendaciaridet;quandoquidem certo Ictam, eum qui alus in-videt stbt ipst noeere, invidere enim solani*cum tsi ,

tlhrn patienter [osserre Cbnshanum.sil igitur benedicente Deo!

Th. I,

Ntequam expolitionemImmulabilitatu juris Natu-rx aggredimur, nop a-lienurn cxistimatnus ali-qvid io antecessum de

N antra &j- * u indole proserre j Qvodvero prius attinet, non duhisarnus,qviiibicper naturam uite\\\o nur,Naturahitamabsotute in ss considesala t qvaieu(ta eju* resoe-{su homo c(l homt, hoc esi rus ab altis demumentibus dtsimstum, peculiares suit ajsctsionei£5? operatione* habens. sed qvod Naturajm assigaetur, non sinecausr factum ess:Qvemadmodum enim omnia brutacertas suas habent inclinatione*.q varumductum seqvuntur, ita etiam homo ha-bet certam suam regulam, ad quam a-ctiones suas dirigat, ut quilibet ustura

sui tonvenienler vivat* qyatenas ille cete»ras creaturas antecellit & superatj Ce-terum hujus juris auctor ess Deus, qvinotitiam ejus in cunctorum hominummentibus mfixiu.

Th. n.His ita nunc observatijjuon incom-

mode jura Natur* sequentem tradimusdefinitionem; Esl ergo, ju* Natura lexDei menlibut humanti insitia ad ca, qui ho-nesta sunt eum natur» rationali ac faciali

facienda, vilandaej, contranaob-ligmt ,ut eant Nob. Dn. Laurentiusstigzelius junior, sub Praendi© rs ttmv

Joannisskcsseriin Disput. de J N. pag.40. egregie describit. Genua & Disse-rentia ex his benevoloLectori satis con*

stant;nos tantum heicadjungimus,Twjura Natun dari vide!Mniver-salitatem,evidentiam,icimmutabtltlaiem.Deultima harum affectionum cum bae vi-ce agere decreverimus ,

istas priorespraeterimus, 8c in scqrentibus dicemus,quae ad ipsam immutabilitatem spe-ctatio.

Th. HI.Ut eo planiorem viam nobis ad sc-

qventia sternamus, placet brevibus retn

scltu dignam enodare : scilicet qvserisolet ab eruditis» num ident sit ]w natur*in /litu eo quod nunc obtinet.

pcslqvamcmKu caro miamsus, corrupit\ Haecsententia qvamvis varie ab eruditis sitagitata.nos tamenaslerimus,illud iplumJus, in abstracta natura vim suam nonamisisse,qvamvis in homine lapso pravasaepistime siatapp!icatio;adeoquedistin-gvendum «st inter jm Naturet in ahslra-

& m concreto , ac jtu ratione suae es-sentix, & ratione inexistenttx considcra-tum : imo, inter edenutatemspeci/icjmscgradualem: de priori asfirmatur quaestio,non de vosienori. Jus enim ipsum inse firmum & stabile manct.qvamvisco*gnitio ejus in summa bae naturae eorru-ptioneinfirma sit & lubrica: Atque sioconsiderandum ess Jus Naturae in te,non veso ratione conceptus nostri.

Tu. IV.Qvando de immutabilitate juri» Na-

tum agimitii sciendum mutationem bicaccipi iu sensusuo prrprio dupliciter,(c\-licet pro intrinseta extrins***: per intrin-secum mutationem intelligitur, ablatiolegis, quae contingitabsolute& univer«saliter in lege, per mutationem rei de-sicientis ab intrinseco: Extrwjeca au-

tecti mutatio agit de dispensatione, utper eam Jus Naturae mutetur. Nos qvo-mam neutram ex his mutationibus ad-mitti posse intelligimus, praeterea di-spicietnus, qvid de hac rc dicendum.

Th. V.Hujus rei scrutinium aggressi» non

dubitamus dicere» juris mutatio-nem considerari vel w homine,vel in Deo:Qvod ad Hominem,quilibet his innutri-tus studiis vel primo intuituvidct.cumqvi Juri Naturae subjectus ess,illud nonpossc mutare, hinc Tragicus non in-covenienter:Non id valere credidi Jassuo tuosUt, Jura non con[cripta,sednutuDeumConcejJa,sempiternaymortalissatuaViolare posps,Est ergo illud satis evidens, qvod homoJuri Naturae non' potest intercedere »

qvandoquidem illud est, veluti proprie-tas Creaturst rationalis, $ firmiter cor»tli humano infixi ; radius cjvahscuncs ese so-le sterno, non potest ex se tpso ab intrinseeodesicere,nw voluntatis ptrversa arbitrio ex,

punqi,Hon in tenebrat abirey in nebulas A.

rtsiophanu jese ut decie Ojianderin Grotium commentatur pag. is/, Porroad probandam banc sententiamprosertGuilielmus Gronus pag,42. Jsyod pra-

ecepta juris Naturalis Junt aut negativa , autajsrmatnu. Negativa cum pro omni tem-pore ($loio,sivt ut schoU loqvuntur ,/emper£5* pro sempir obligent ,

ea nutupvam muta-ri po(Ju»t ,

tunc enim cejjarent obligare ; deasfirmativis idem judicari dehet\nam qvam-vu eorum non tam sit mantsesta ohlgatio tejvia tantum in certis casibiu-, $ non ( ut italoqvar) pro /emper ebligent: tamen pojitis i-jiis cajibao nuncjvom non obligare deprehen-

extra iflos casut d jure natura nonpraclpiuntur. Ne nobis rationes desins,etiam immutabilitatem offendunt prin.cipia Theorctiea ; qvetr.admodum e-nim illa insita, qua: sutu veri, i se ipsisnon desiciunt , ira practica, quaesnnt boni,ex se ipsis exspirabunt.

Th. VI.sed qvanqvam haec tuto asfirmare

qveamus, inveniuntur tamen nonnulli,qui suis opinionibus Isispcttinaciterre

sidum, qvas ut rejiciamus. & plenius,noslram sententiam stabiliamus, licetin traoscursti hic attingere illorum ar-gumenta contraria. Volunt enim pri-mo concludere mutabilitatem dari ex-inde , qvia qvamvis praecepta Phyfica»es se non desiciunt» attamen ejus con-clusioncs; unde seqvi asfirmant,etiaminmoralibus idemposse accidere,qvan-doqvidem res humanae, quae sunt ma-teria Juris Naturalis, multo magis mu-tationi sine obnoxiae, Nos vero id ne-gamus <5c repetimus quae io Thcsi ter-tia diximus, hic dissingvendum essein-ter ipsum jm , qvod firmum & stabilemaner, & juru applicitiorem, quae respe-ctu hominum declinationi cst subje-cta: rectum non esse definit, qvod lexnsturae dictitat > qvamvis salsum quidpro ejus dictamine aliqvando accepte-mus. Licet itaque concederemus,qvodtamen non concedimus,in moralibusnon dari firmas & evidentes dcmonslra-tiones, tamen firmitas demonstrationisnihil derogat firmitati ac veritati ipsiusobjecti- Fatemur quidem evidentiam

conclusionam evidentiae principiorummagna ex parte cedere» adeo ut non ra-ro ingenia humana lateant. Tamenlicet dissicilis adeo & sallax saepenu-mero ac mutabilis sit ipsa cognitio , i-placj; actualis ratiocinatio* nihil tamenin re, quae cognoscitur* mutatur. Ne-que emm conclusiones a suis principiisper veram & necessariam connexionemrue deductae, magis mutantur quam ipsaprincipia ; nam virtualiter 8c implicitein ipsis principiis semper continentur,aiqvc sio, quoties conclusio aliquacum ipsis principiis pugnat , non juriNaturae mutatio ista & pugna, sed er-rori nostro adseribenda est.

th. vir.Proserunt deindeilli, qui nobiscum

non faciunt» nonnulla exempla, quibusmutationem Juris Natur* omnino urge-re volunt, dicentes, Juris Naturae prae-ceptum est, non occider, & tamenin pro-priam desensionem licet aggressoremoccidere; ergo mutabile illud esse ab

ipsum etiampatet in praecepto naturali lervandi se.

cretum, quodnegativum ests & tamenviolari potesl ,si ad desico sio nero rei pu-blicae,vel innocentis sit occessinum.Hacobjectionem resutat Osiand: in Gto-lium pag. 184 dicens praeopto iJh non oc-cides,includi conditiones quasdam submulle-iias, ut ut non vertis expressas: quando e-nim dieilur , non occides, plures conditiones,includuntur, sellitet non proprio autorit.ie,

«9« aggrediendo e. sic quando proeeptumde servando sec reto dicitur naturale, subist-uRigitur hoc nijijit noxium toti res-publica. Ex his ergo & aliis rationi-bus apparet Jus Naturae non intrinsie-cb possc mutari. Nunc a Inoris est in-daginis sicirc» utrum jus Natura abeX-trinseco mutari queat/

Th vnrMirabitur siorsan quispiam jw Na-

turo neque ab ipsio Numine posse mu-tari, qvoniam hoc modo non parumvidetur decedere ejus Omnipotentiae,qvam illi detrahere mens pia scclus es-so duxerit: Verum enim vero, omni-potentia advecta fronte oon pugnatcum Jussitia 61 sonctitate sumnsi rumi-

ssss.qnibicuno«<r/«s<< /wamicistime con-spuat,si materiam ejus circa qvam quiseonsiderarc voluerit,adeo utusq', quosuperslei fueritaliqvis,qui legeipsa ob-ffriogiqveat, ejusq; obligationis fueritcapax, nulla ratione id 2 se impetrarepossit justissimus Deas , ut lactum ju-stitiae Alae contrarium cuiqvam ita grati-sicetur, ut non obliget eum ad facien-dum id qvod bonessuro cst, ni si suamipsius naturam sc negandocvertac.qvodvel intra pectoris ciaustra volvere hor-ret mens notitia tk veneratione optimiconditoris imbuta, cum eam sententi-am Iciac sacrae paginae diametro con-tradicere. sed mortalium cuilibet in-dolem concedere talem placuit rerumomnium parenti, ut non respuerct vin-culum obligationis, qvod jtu Natur* ciimponit. Ideoq; neminem ejusmodimunitum privilegio dixerim, ur ulla rati-one a legis saepius nominatae obser vatio-ne se eximere valeat » nisi qvis soe-dam voluerit admittere contradictio-nem, & divinam plane evertere justiti-am. Notatu digna sunt, qvae Hugo

Grotius inde j. B. &P. haede re dictiosit interdum ut in illis aBtbu* de qvtbuo jmNatura aliqvid consinus, imago qv&dammutationis sallat incautos , cum revera juanatura non mutetur , qved immutabile e/?»

sed res ,de qva jua Natura eenstituis , qva-

qvt mutationem recipit, sseempli gratia:Jt creditor qvod ei debeo, acceptum seratt jam(olvere non teneor, non qvia jua natura dep-erit pracipere solvendum qvod debeo ; sedqvia debere desiitut enim recte ia , Ar-rianut > non susseis ut debeatur pecunia,da-tum esso mutuam, sed oportet ut maneat ad-huc tndtsjoluta mutui obligatio,

Th. IX.Nunc licebit adducerealiquot ratio-

nes» quibus volunt statuerc nonnullidi spen sationem in Jure Natura admit-ti possc, adeoque idmutationi esseob-noxium ; Primo dicunt si legislatorabicji causa dispensans, valide dispen-sat, ut dispensatio babeatur rata; multomagis hoc ipsum Deus poterit* nisi ve-limus illum imperfectiorem dicere legis-latore humano. Ad boc non meis sed

Osiandri verbis rcspondeo.qui hanc dis-sicultatem,si qoisqvam, nobiscxpeditamreddere conatus est? ille dicit,Deumpos-se dupliciter con/idergri, aut ut supremumrerum Dominum > aut ut legislatorem sum-rnunt ] priori modo non disensat, sed Domi-nia transfert : toserion modo autem siconsderetur ,

tum non dssensat, sed mutat «-

litjvtd J<? tollit materiam legis, adencs nonagit ut legislator t sed utendo aha picsatcqvetei competit. Deinde exemplis ean-dem dispensationem permitti asseruntvidel* Quod Deus Abrabamo man-davit ut immolaret silium suum: Ifrae-litis, ut auserrem Vasass-gyptiorum, 5cplurima alia ejusmodi heie congeri so-lent» quibus sententia noffra annihilarividetur.His breviter, ne salcem in alie-nam meslemimmuamus, respondcmusDeum haec talia mandando non voluisise honestare homicidium & surtum, rc$

natura turpes & exeerandas» qua; qua n-do menluram sui Nominis impient,nun-quam bona cum venia sanctissimi Deifieri poliunt. Dicendum itaqj istatn

silii mactationem, si peracta suisset»rerumq; pretiosarum ablationem, jussu&auspiciis ejus, cui citra omnem con-troversiarn competit jus vitae & necis*qviqve estomnium,qvasutendasnobi*conccssit, rerum Dominus factum nullomodo venire nomine surti & homici-dii in arcta acceptioneita appellati. sicigitur absolvirous hoc nosfrutn breveexercitium Academicum opera trans,

cursoria & supersiciali nimis, qvao-doqvidcmtemporis brevitasidpluribusperseqvi vetat. His ergo benevole le-ctor hac vice contentus esso, & quiquidminus scite dictum fuerit» candide in-terpretare: Eos vero qui aliorum ob-trectatione sibi nominiscomparare satagunt» Deo petulantis lin-guae severo vindici committimus» ut-qui expertum habemus, ne qvidetn vi-roa omni invidia majores mordaciumclandeflinas lancinationes essugerepo-

tuisTe, De cetero nunc &sempersubmissc deserimusr*

Jeuov*Omnipotenti Laudem!

AdPinerahiUm Humantsiimum

Virum,Dn. josephum laureum,‘Corisistorii Ecclesisssici Nocarium si.

dclera * amicum perdilectum , proGradu Magisterij in philoso*

phiadispusaturunijJosephus Laureus

(isi

Esu His Opus; Laurea.

Esus praecedit, sequitur piadurus:

Hit optu est , Christutn qui re-damare solenr ;

Toggatas etenim seroper merue-re» recordor

Praemia militias pulverulen-te sequi.

L.ENEVALD. sVEN.

Q. C. A. jamAcad.Rector

Reverendo HumanissimoDn. josepho laureo

O-Botbn.Consistorij Hcclesiast. Notario ex-pcditistimo » sanioris Phik Candidato

legitime renunciato, amico & assi-ni honorando;

dum prosummu m Philosophia hontnbua ril£obtinendis publice di/pularet;

Dicite Castalides Laurae carmina Musae •,

Enthea quem virtus&probitas decorant.scilicet Auraicis quem Pallassovit in hortis.

Praeclaro sophia: largiter imbre rigans.-Huncdecorarecupit Jauro Parnasllarupes

Confestim viridi,mox titulisq; novis;Ceu decet athletas fortes servente palaestra:

Ut Musis laus& sama perennis erit.suscipias igitur laurum Laurae nitentem-»

sidera seljcj, quam tibi Pallas ovansOsseret, & studijs meritos decernet honores ;

Te doctis mandans annumerare viris.Invidiam superas virtutis tramite recto

Decurrens, ZoiJosspernerc sicq;potes.L, congratulabatur

JACOB» FLACHsENIL1s,s.s. Th. Pros.

Reverendo g? ingemi claritudine sximioViro

Dn. JOsEPHO LAUREO.Consist. Ecclcsiassici secretario acenra-tissimo, Philosi Candidato laudatissimo,sautori & amico singulariter dilecto,prosiimmis in Philos honoribus obtinen-

dis i nunc de Jura natura docte& nervose disserenti:

Q/t Laurus vir-tute parata-»

Vividaflorejeit , anget (£ almacaput.

Et series septena sophum tibi claraMagistri

Nomina decernens> ausibua hiscesalvett

Verge velut pergis sophicis clarejcerecuris,

susebia (£siudijs altius itos Vde,Haec pauca festino sed gratulanti

calamo apposuit.J0H4NN6s F LACUs sNIUs

Math.Pros. Fajlor Pijktnjii

Vmo JllVF.NICum propter [aeros ordines Reverendo,tum oh

Optimatum Aulum culturamt(ommendiihi/i

t

Dn. josepho laureo,Consistorii Ecclesiassici secretariosiddissitno. Philosophiae Candid.

dignislsimo, Amico&Commliti sin-cere adamando .*

Ccripto , declaras eqVtdemy ImmutabUlem almum,

Contraeo, Naturalisquid juris ecquiDecretum dt&et j Jed gloria nejcia

* MortisInde tibi exsurget, manisettas quod bre-

Vtbw, queeTroiis* capiant viBurx in secula char •

tst.

L. Mqjqaamv/saclmodum scstinatscadgratulabar

sIMON £3|J)0/Met. & Log, Pros, Ord,

Ad VirumFenerabit! iigmttte eruditione Pr<estan-

ti/simum,Dn.JOsEPHUM laureum,Philosphiae Candidatam Doctissimuro,Venerandi Consist. Ecclest. Notarium accu*

ratissimum amicum meum dilectum, dcJuru Natura 'mutabilitate Dispu.

tantem,:

UT Deus est Constans s//«»,qui cunctamoveri

Datque jubetque Tua, qua regit Ipst *

manu ;

sic manet ad partem facies,quaConditoralmus

Cosimilcs homines finxit honore sibi:scilicetquod consiamin non conslante per-

ennat,Creditur exempli nomen habere novi:

Hoc tamec cathedra monstras» Laurae,sophorum;

Eccc/Hcliconiades praemia digna pa-rant.

prolixiori animo qvam verborumapparatu scripsi

JND. JF/INOCHIUs. Phil. praB.(j Hisl. Fros. Fat. Fbil. Vtc.

LAurigeras colis cata Nu*mina Masas

,

Arduaq; Aonii culmina collis amas»Cotcmplas qvae sit sacratae sanctio legis»Qyam cunctoru animis indidit ipse DeusInfixit^;,ut non possit mutarier unqvarojDu modo natura haec intemerata manet.JPassus eras qvondam,toto hic Helicone

relicto,Te viridi aetate ad publica saeta trahi.Astte nunc revocant blandis pia numi-

na verbis:Teq; redire jubet turba novena Deum,Bladidulistentat dictis tua corda movere.saepius ingeminans; ad tua (aera veni!Percitus his verbis ad splendida tempta

lycaeiQyantucunq,potes (cadere tu properas.Quam libep & sumi tradas oraculaRegis,/« mtntts hominum exite* verba serens.Mordeat usq; licet rabies livoris acerbi;se tamen ipsij vorat: ti nocuissc volet.Gratulor his apsis; Charites Parnasside

lauruPropediem cingent tempora sess a tibi.

Hac occupatijsimm aij\c\ebatIsAA cU s spiiimcm/

sthol, Cathedr, Rector.

JOsEPHUs LAURA EUsFer Anagramnuu\

Eja sophus Lauru es;vir Aonidum decus immortale

Lycei,sinceri cordis portio chara mei;

Dum res subtiles, Magni sub Pra sidisumbra-.,

Tractasi ac scandispulpita celsaEja sophus Lauru is sophica

condigne tiara ,

Accipis haec studij praemia grata tui.Gratulor ergo tibi ! Voveo & tibi pro-

spera cuncta...Utiraneas PattiiGetsja corusca soli!!!

L. utvoluit aut debui}tduttn tanta sastinatione inter totimpedimenta potui, accinenr,

OLAus /WssKanOEcon. T. CatbAb .

Fp \y,m tuv 6a.vsia.riut wisdjj msg owysiii-*,,o xltgijg o cmH&vyyreAii

tKUn, vs£(tra-eTttj6> i<rn i av&siuiTiog, Ttyu»xv dltt,<rr,siov Trctsils-sjin 7rctvjei%si3-tv o sici-x-sOKotrsieg, txt» naj aC]ov i£c%UTecev tribu

• siusUttruos froXka yyy dpocBic irtst-s%xm Tti eav]a steattiTaltt rt ttji KdTUva)* t

rdra & *! (itycchHiTtig risc ityuqpuyqy rttvTit*Thits-OK Tp sti* qir* r» crus»

K*B' (KWT* TTtsl Tsjs dutsttstjs yhlKes](<4Hgj ras s*es<p»( reigia-sUTUs iy*»s*xBti-tren Ttn>sair «Ais Jlevfreyam

, ts* siirtt-/3oA«r Tto* wnxlhuv tyo%n wA«s- mriy.itso* ipv%}s vjy tyoyrts

Trjs Qvtiusi oi* h XiXcyxan.Tavry \oyog £ss> o opBig.e yepog e Us'o( w iBsiog o Trdtji) K& iruyJusTO statum ngi ksi-ko£ kwtssuxyvt o Treqits r» sieurgarsiiBtu >riKj nnpahMmiv sMo(’vou.»g (Qti o Qihuv captu*sx,c ia vora ri smag * £setyeg syyjBa tr

X*pristais t; *tyvx»i dlpvXais, «AA |vwy kBa.vd.Ba <pvrsu( dtpBusT0( ty kBa-tdru thetvoiA TVtrtBtK. 7V-(*»ri/s Ttjs 0«/-x-tflog rtju i|o3jn»’. arctii r*

eyKUs*iu(, ix.ct.ydic <Murti sucrgisiti >j y\u~

staytKts era, i w npiuna\t Kvsiil

'lOXhQ AAOTPAIE. irurtsi*l**‘ <ro‘ roiynsii'svvdsitugTrK sutyeieig ms iv 7at *X£(,5«n»> tIjj;rag avcKsivtpuc, irytpaxcthay wgegn

7sy siss» CbisoiyTax sie rp> saPar iuvjix.\ y V R/ N . y ’

*

tur yyupiejy Ttjs i*i*v ira Ttjn <s^40Ts£^.GE0RG1Us ENIXIUs'