İmal usellerİ-2- sorular-

8/7/2019 İMAL USELLERİ-2- SORULAR-

http://slidepdf.com/reader/full/imal-uselleri-2-sorular- 1/26

_.r-.~_-----

L?D.u.M;';KiN;:' f',GH.Eo! .._tjMu IMA:__ Usu:_:.._:;:;:n II SIN?=',V SORULARI'-

E12k~rik .ark Kayna~lnda kulla~lLan elektrctlarl SlnlflaY1P,

~lsaca aC~~laYlnlz.

2. : : : J 1 . r ' ~c-?G::~ ,jb"'l~e y . : J : - 1 - : e r : - : ' : T cLa~~.a~~l,ar:lay~l.. ~b;-i1eK v E?I' 2 r-2¥ .. a..,~:.klay:;:.:;_-:

~~kl_i v2r-i.l.en pa;-;2 kesi lec2K-:.ir g

MPa alr.Pres kuvvetini bulunuz.

, :;:;;pa 'r~ll. cov,nec ~- t ; ; : : ; p2..S.lG ':-ol,j ned'!. r?;;aOa7: . boy.u t1ar ~n·.!:f) on e-rni nedi: r?

~ekil ~~z=re~ izah ed~Miz.

o. SG~l.l;'; , ?e ki .l - v er il ;: :" i" ? t : ir ·m a: L; :: er ,. .e dem ek .a :l i. k G ze ll ik l" ?r n as .. :L .ldcsi-

$ir? ~ekil12~le ~zah edini~.

/ . neyi- _'- I. 1 ~_. ~ _"...

.......7-- .. - ,i --or-

l-_.~•. ,-\t • ,_ .-: .. ... .. :

, T > , . " , _ " . , " .;- -, ,:'



Max, MDh.

Umut CiNGi9721002015

..Mim~}'ak.Mak.MUh.Eol.iM.AL USU1LEni-II Bu t iin.l eme S:.lnav Sorularl.

13.D9.1994

Basi t ce krne ha1ini di.kka te a.Lar-ak MUhgndislj,k ve gergek birim 98-

kil degi:;: tirme ve birim s e.kLL degi!jtirme h.izLarnm, cikarap ,birbir-lefi ile klyaslay~nlz.

(15)~ Toparlanma ve yeniden kvistal1e~fJle neclir?yeniden kvi.e ta.Llearne rncaL-

Ilgl Uzerifide etkili oLan faktorleri yaza.ru.z ,

(~::)) 3) Bi.:c' biyel ko Hi ddvU Lere k imal e dLl e c ekt ir .HO,ugi till' dovme yon temini,

neden kullanJ..r8lulz? qekil1erle gostGl'iniz.

(15 ).~~ Eni 200rrun alan alliminyum bant .3Jmm kallnll.1-tan 25mm ye f~oc;uL ha t~-

delenecektir ..lIerda.l1e cap l arc, 75001111, (1evri 18) did 1 dir , Hadd eLenen

ma.Lz erne iQ in K=240 liI/mm 2 ve n""J?2D Jdir"Tezgah gUc:UnLi lew o Lar-a k

bulunuz_

a) IV3.1~r.J.~gJ. 4 m l T l alan aac tan 98 kildeki par ca ke s Ll.ece k t ir.j",:alzcmemn

ka yma day a.nJ .J .ll. ~650N/mrn2Id.ir. Pres kuvvetini hesaplaYlnlz~

'O)Ivlukaveffiet lca.taaya.aa 700N/mm2 J.1""J,:l2 oLan bll' rnaLz emede soi;;uk

i:)Lem.igin. gel'"Qek g6.kme dayarruru, ve ol'ta.klama. dayan.um. (:7in) bul.unuz .

1 " ; - - " . . . _n '. 'i C 1 \V ""11. t . . . - _ ' = , . .nak; 1.9 n c::: di.r ..

SUre: 9;) dakika =>.E.a~~\ar:LlarDilerim

Yr-d , Do ~',.. Dr ..Rem z L VAIW L[,

._ ;ZO_~_.,-- / < ' d i / p u : : L.--. ,- t)o.-e,. 0-

40 '.. ~O

t-= : 4 , . . . . , " ' · . . . .

... __.....:-...... .: ;; .. ~~ A . ., .; ._ ,: • •

_ .-- - - - . . . . . .~.-



· ,



' ,,_.

. : , = i.-;;::, .=r :-: '

= - . i ~ . .2. ,_ . . . . . . . . . . -;:-··~·e

§ .. E:·/-:'.l .!..

~. . : . . . _

U r r 7 C t I

- . . . . . -' .;,. -.,_:.

___..' ~.c..~-.

: ~ - : 2 : :

~::,-_.

- - . . . . - : ; :

~,=

: - ' ~ . z z :~--' -

c.: . . . . ,~

- - . : . : : . .



I\.

~;"() ..U. t>Ll~luli ..FAi\. diU<, HUlL .U()L.l8~JG--lDfrr fV\l 'It\H Y1\1\1 '(ILl H'.lAL m,;UL.U·:l·U 1I

FlNAL ~;lNj\Vl SOT<ULAHI OL0)

e') Kr''J.Ht.iiJ Le r - in Teor:ik

n;jb 1 L:i r, Bux\"U I):lku f'1ni:;;

t f ! 1 ! f j ; . " ) ~)o{\uk ve FU (..,', k l:51ctm'L, (ire L I inn iir.'t:iy!iJn h:,'''<U .ikL::y' 1 "C',U:51ndiLll ,mukayc··

f3f~ eel .1.r\.t z _

)

~; • i\._) '{ iv 1\. b.i r- ~;i1i1hI (;l n

I"1dll/.! L !HCnk.t:i,kLf;.. i,llwJn r,

Il<:lI.lLl.U LflH) 1 i.

....... ~'---..-------,

LZOLenJlaJ d6vme \V0

~- • . . . • . . . . . - ..-~.~.--"--.-~"-.-... ,.--- }

i.IJwlinl k:ll':lilCd i.HIJdLLp ilr'etilen

J 1Cd/d, hadde J e'-~. ,. .nnLu L j n:(J7.IH

.} Dil'flk, nnd '1 {'uk '.In hL,l('on(....1tiii: .'.lh;-tq~"l"'u;;ynr, ydf! \~f) in \ UY<.l rt.i. bu'b Lr..iy J(.~ mu"

'k:lY8fk:: (~dinL;<:..

'~i~)~~)~. e1.0 k L t·O(!

v e dnd pHJ'(~addk:i ei:l:r~!lJe pay:l ;u·Ulrl et.kj,n:ini uekt J l(~ f{(-)c,i;cw"IP ueber; I (;(>j_--

n i <:1(;1 kJb.y:Un. z ..

Btlt;i'l.X'11i:\r d 11e c .l.m.

~')CH'uJar' ek)Lt puan.l.l.dlt'_ Slir:H ?b dk ,

..:_ - _ : . . - . . : . . . . .

_ - _ .. _ . . _ . . . - -



, , i " ~ : " ~.,,r~' -.:., __._ ~\<~'.~_ ,;,'''__,-~~~_,..~-:,_,:~. _i • .... .. ,,' ,1

s. o . o , Mu11-~1 iM. F M , : .MM:;, i-NA 13i.:i.l.GM0 iMAL U;)ULLE~ i. ,

Ii _~ ,

1 J hR~\S 1r'-l;-\v '., SCr-:UL0S: I

r: . . , ' Q t..t.. - .c : v\ - ii2,02sini

-~

= ' " ': ' : " _ \._J • -_' j Ludwig d2n~leminde n'nin

2~rile? nas~l ~izilir? g6steriniz.

=.~~',!~. ,,~. C 1 ' , .· ~ · . · , · ~ · : ' = r : · ' · ~ , l · ~ _ ~ ! · : . = · · · , - _ · - , , · ~ . - , . ~ _ · = _ . T ' · : : · · _ · '~ ~- = v~ L -_= = _= ~: ~~ -_ .-~~ ~_.~ d2~i~tirm2 h:Zl m21zemenin ce~me

~ekil cizerek izah ediniz_

di~ini ~e~ille izah ediniz.

A - 0

r-\

e : : : : : c~lCU~Ll:"'ilJ gc~s-t,E·;ir~i:: '"

i- ('-gJ...oerme S :- L \ .

nek malzemeler i~in ne yaplllr? 122M eciniz.

iITia 1

S.9-)PrEslerle ~ahrnerdanlarl

S.:O-)Hadde ilr0nlerinden Y2551

I ve U oemirinin Gretim 2~.amaslnl

.1:-)8valama y6ntemiyle 0~etilen civatalarln i~i UstGn10~0n0 nedenleriy'-

lEbirl~~tE y2zln~z.

Not:Her Soru 10 puand1r SOrE 75 Dakikadlr.

r6~~Dr.REm=i VAPGL



2J.JC.1995

J . . .. ) Ee t.E,l.i.k :::lE.lz.c.I:)J:~e l:'{ l.e- { .aDe : - r : : /i Ull g U - me k 2. n.1J: 0z-e 11ik.le r 4i~~ki-

sini Hall-Po t e n e.;,:;ir ligi::i cikk a te e Lar e k a 91klayJ.ru z ,

.: r-:- ~ t=, + 1/ D ~' / 2 "- - V C \ -- V r t-:-. .:

2 . ..) De :fo. .: t'~ '" -£ : .. .. o. .. ..YZ...;la.D..:na.sJ.. l2. . . . .~? l Ic ..s J.J . - u. .- r± aya 9:1..kar? Pr-a tik te onemi.'

J;...?Air? Onleme c ar e.Lez-d ne2.erc.iT?

.). ) f l ' 6 .z: ) . C : 2/\ l I 3 -z : V " -f t. E _ _ ' " (I'~-t (t0-]'"tJ11, ( _ . s . _ : : i tJi ~1 e"l""'i n.r-y~ ifade e.c..e.:'? 3 :.sngi dliruDJ.l2.rda ku.Ll an.i La.r Le.r ?._)-- w- 4> ." - ... " .. ,..

S, 4. ) TI"T~.tfakt .G.rUne gore §ekil:'e::5.irse i§lemlerini B:1..ruf'la.!.1dJ..rl..o..l.z"

Her bir :; 0 ek:i.llend.i.r0$ is: ico-_: ~ .o..e..kanik D.2:...ell:U::.le....!:'in.nas:l.J_

de€;l$tigini a9lkJ.ay-~Kap.alJ.. lc aJ ...l.J :;ta ~ 2.p (;k{ ...J.. 7e ~paks:tz dQvmeyi §eldllerle an.l a t ap

= r = \o:n.J· t lar_ O f P . o~!Jl.ir-i izc:~ edinz.z .".

t " 6 . J Ces; it l i h ( ; ; d d e l i r U p . l e r i n i "j:,yt.: t L a r a i1 e . bir1ik te y a z a n a z • . Bil' 2 :

ve L pro:f"~lin:l.U;:eJuini i:--€{ t tan (12.:::'a1: ka s aca izah ediniz..

O \ r~~~~~. Nt:; ....aloe: i,~lr1~~A"r'~L' ~i-7~;:'. -:.,plir:r1l=:el.il "izel.'el: kaJ.:'sJ.l2.:",'.'-c : . . _ q . _ _ ; . . . u c t . . . . ~ _0;. ... ';:: ......_Q.~G. ..... c . . _ _ . . . . . ._ . . . . . ' - - . . . . . . . . . . . . . . . . . . - "":r ¥ '"

e -, -, ._ ., , ,

HicU~octqt;'k ekstrUzy~na n e d . e : : lger-ek duyu Lmust.ur-, $ e k i 1 gizerek

yon t - ~2i ~z ; ah ,dip, .digerle:ri ile mukaya se ediniz.9, )Te J . 91;'kme ve ~k s trlizyon is : le:lleriui 1.'.ygu1anan kuvv e t , geri1rne, S2~:~.•

d~foro2sy{ n o r a n . 6 t~~~ill ';;C2..UJ.,gJ., a 9 l s J . . n d a , r l mukay ese e diniz.

(~ekil qi~ilebilir)

E a . 1 J . p t a sa9k~sfm i$~em.i::":'ekese bo§lugu i 1 e l s t a m p a v e ;netris

yi5.zey1€orinc cgim ve rmeya ;'6-.-re .kesme .ve deIme a 9181 nd an izah

ediniz.

Elektrik ark k a y n a ~ 1 n d a ele~rrod g a p J . . n a g~re aklID de~eri Dasll

segilir? OrtUIU elektrodG.2 c::'7linUn gorevleri nelerdir? Ark Ufle-,

mesinin s e b e pl e r i n e l e l ' d i . . : - ?

.12.) Ele k t irk d.i.l·eng kaJ'l1agu::,:~ kayna k ma kd nas inuak.a gerilim ve a kam

d e ~ e r l e r i h a n g i d e ~ e r l e r d i r ? Y~nt 8 mi § e k i l g izerek basitg 8 izaL

edaniz.

N o t : 10 s o ru seg ile cek tir .

So ~ar e§it p uanlld~ •

Ba§arllar Dilerim

Y.Dog.Dr.Remzi VAROL

• ~~.: . ~ • • ~ ~ ~: ; ,, , "" _ - i-~ ' ;" ' :" " ", . .__ . .: . .. - ." " '- " .' - • -~_-c-:"'-\.-' .., -,"_ -

:~

1.v'~L

\



iMAL USULLERi II

ORNEK PROBLEMLER'

1 - 1 0 nun x 12.7 mm dikdortgen kesi[li,aI(jrniI?:~111 m alzem eden num une 35,5 kN'Iuk bir

c ekrne yukune m aruz kalm aktadir ve sad ec eelastik deform asyo na neden olm aktadir.

mm c lan silin dirik sek illi titan yum alasrrni num uneye 2 kN'lukbir yuk. .

uygulandigmdasadece elastik deformasyon goriilmektedir. Izin verilen en bU yU k boydaki

uzama rniktan O,42mm i se , d e fo rma syon oncesi numunenin en biiytik boyunu

hesaplayrmz.f'Titanyum icin Elastisite rnodtllii 10,7:104 MPa'dlr.)' .

3- Bit kenan 20 mm olankare kesitlive uzunlugu 100 mm olan celik bircubuk 8,9. I 04

'.;~.,

N 'luk bir kuvvetle c ek ilrn ek ted ir, B uc ub uk ta o lc ule n uzam a rniktan 0,1 mm'dir. Olusan

deform asyonun tam arnen elastik o ldugu dil~i. inUlerekyelik ma lz er nen in e la st is ig te

modi.ilt inti hesap laym lz... './----, . . ~~ .

4- 240 N1P~akma dayamrnma sahip silindirik bakir yubuk~.?60 ~'luk biryuke maruz' - - - - - - _ . _ - _ .. _ .. - - . -- - .. _._/

kalm aktadir. Eger bakir cubugun boyu 380 m m ise, 0,59,m m uzam aya izin verildigi esas

alm drgm da «(ubugun c ap i.ne olm ahdrr? (B akrr ic in elastisite m odU lil I 1 .1 04 MPa ' dlr.).'-,.,.._, -' ";;;.., . - - - _ .

5- Bir bronz alasrm mm akm a dayarumr 275 M Pa vecekrne dayammuun 380 1 'v1-P aoldug u

bilinmektedir. Bumalzemeicinelastisite modtilU lO,3.104MP"l'~lr.Bu ala$;mdan almmrs

1 2, 7 .m mcap mda ve 250 rnm uzunlugunda silindirikbir num une cekm e gerilm esi. .

olusacak sekilde yuklenmistir ve 7 , 6 1 : 1 1 1 1 1 uzadig; bulunmustur. Yukanda verilenbilgiler.::', - -." .>: .-- ..:_ ,', ' -'_'", ',,"' '..... ", .. " "'-":\" ,"

l§ !gm da , b oy da kib u d eg i§ ik lig e n ed en c la n k uv ve tin b tiy tik lU gilnU he sa plama k

mUmkilnmildi.ir? Eger mumkunse hesaplayrruz. Egerdegilse nedenini acrklayrruz." ' '

~{ ) 380 m m uzunlugunda velum rnca m da silindirik .birs ;ubukgel<m e yukim em aruz

C \ 0 kalrnaktadir.Eger bu I'uhu~'\.estik deformasyo gosterrnem esi VeY~'den daha

fazla uza~ gerekiyorsa (24,5 k}rYUR u yg ula nd lgm da ), a sa grd ak i ta blo da verilen

ma lz eme le rd en h an gis in i s ec er sin iz ? S ec im in iz in g er ek c ele rimbelir tin iz .:Malzeme Elastisite M odUlti (M Pa) Akm a D ayam rm C ekr ne Day ar urm

(MPa). . . . .

(MPa)....

.

Al alasinu 70,103 254 419r::«

,

/Branz alasmn 100.16' ?~)V 419 .'

\ Bakir alasrmr 110.103 247 289, , - - - - . . . . . . .__

- C elik a la sr rm 205.103 !,~0v' 550'c."_"" 1 -

"... ,. -...... - . . . . ' .

,

e. .':"

'.~.



7- Irk boyu 50,80 mm ve orjinaIYa.pl)2,8mmoJansiIindirik sek illib irrnetal num une ..

kopuncaya kadar cekilrnistir. Kopma kesitinin capt 6,60 mm ve kopma boyu 72,14 mm

olarak 619UlmU~tlir. Siinekligin bir gostergesi alarak& kesit daralmasmr ve % kopma

uzamas i degerlerini hesaplayimz,

8- A sag idak i tabIoda verilen rn alz em ele r ic in rezilyans r no du lu d eg erin i hesaplaymrz.

20,7.104

380 10,1.10Bronz

Altiminyum 275

6 9 0Titanyum

~9-Yay imaIinde k ulla rn lac ak b ir celikrnalzerneicinrezilyans rnodulu degerinin en a

MPa olrnast gerekrnektedir, Bu malzeme icin minimumakma dayamrm ne olmahdirv"

[2,07 ~~~2,07 .10.3 Jzmrrr'].

10- Plastik deformasyonda haemin sabit kaldrgiesas ahn~rak O"g= (J (1+s) ve s= ln (1+e)

oldugunu gosteriniz.

c : @ - Metalik bir numunaya cekme deneyi yapilrrus ve gercek plastik sekil verme degerl 0,2

oldugu anda uygulanan gercek geri lme 575 MPa'dlr.Aynr malzeme icin malzeme

mukavernet kat sayis: K= 860 Ml'a tdir.Bu maI:zerr i~y~>606MPagergek gerilme-:,':_:_--,'... _-_ .'.,-- '-- ',--" .,-- .._'.

uyguland igm da gercek uzam a m ik tanrnri ne oIacaglnIhesaplaYlrllz. (<rg~ KEn esitl igini

ku l l ammz)

~. Bir metal rnalzeme icin: 345MPa gercek gerilme O,62'ger<;ek plastik uzamayaneden

olmaktadrr. Numune ilkboyu 50 0 rnrn iken bu malzemeye 415 MPa gercek geri lme

uyguland igm da num une boyunda o lusacak uzam a m ik ta nrn bu lu nuz . Bu m a lz er ne icin

deformasyon sertlesmesi.usteli (peklesrnetisteli) n = O ,22' dir.

[Kaynak: Materials Science and engineering an Introduction, by W.D. Callister JR. , John

Wiley a nd sons Inc.)

v»: _ 0Prof.Dr.Re~;'-'S .D .O , M al< . M O h . 801.

~~)~

. \\ .



SDl) MUH,MiM FAK MAKiNA MUHENDiSLiGi BOLUMU

iMAL USULLERi II BUTtJNLEME SINAVI 04.01.2005 (No+iO)

1. a) Tokluk ve Sunekligi karsilastmp pratik anlamlanrn aciklayimz.

b)Soguk Plastik Deformasyon sonucu metalik malzemelerde peklesmenin nasrl

olustugunu aciklaymiz.

2. <Jg=KEn (Holloman esitligi) ifadesini yorumlaynnz, n degerinin kucuk veya buyuk

olmasi malzemenin hangi ozelligini etkiler? Aciklaymiz.

3. Haddeleme islerninin temel esaslanm sekil cizerek aciklaymiz.

4. Plastik $ekil verme islemi icin yaglamamn onemini ve yaglamanm sagladigi faydalan

aciklayrmz. Kullanilan yaglan belirterek temel ozelliklerini aciklaymiz,

5. Yaylar enerji absorbe eden onernli makine elemanlarmdandrr. Uygun malzerne secimi

ile yay rnalzemelerinin darbeli yukler altmda hasara ugramadan gorevlerini yerine

getirrnesi saglanmis olur. Bir yay fabrikasmda lmalat Muhendisi olarak

cahsmaktasmiz. Yay irnalati icin kullamlacak bir silisyumlu celik malzeme icin

rezilyans modulu degerinin en az 2,8 MPa olmasi gerekmektedir. Bu malzeme icin

minimum akma dayamrru ne olmahdrr? Hesaplayimz. Buldugunuz sonueu tartisnuz.

Not: Sorular esit puanlidir. (20 puan/soru)

Sure 60 dakikadrr.

~lAJ;vV'_YBasanlar dilerim, \



1"f';~~ . - d. I : ; - - ; ; ~ ('J'

(1+ S'j1-"6)' 'V'..l)~ ~J

x - = t 1 " r.~ r X ? F \A J : : '_j-

~ lr s c ; 1 c 1.o sI,.AJ -d

- . J - ~ ( S j ~ ~ A

( lY-~\+ " - ' V V ) > < : : : . - : i

x7~ ' ) '{S'' ' l+-)i,~~VV<

'~d;o(~i-xi' - : : : f : J ~ ~c.bVV

FJ.-~:i,- - : :: i ; ;: :.~ ~ 1 >. vA :::::.IC r v.-' · c : . , ' d ~

G . ; . - I':"61'< ~v')"j ~'\'~h- , ~ " d l ' " - l J I

(J~Y')l ~.;:.,~ :"1"'~ ~~ ~'2 J"'F~1'<'Y>~ \:

+0 r--;......f-_O·_........:"J... -0; _ ;P,. i £_ ,•. . J : : 1 ) l \ . ' ;>I.V';;l \N,,~. . . . " - \ - " l4 . f I-i : : X f'"" '~J I

jt)~~""""V~'f' ~"'~,~-e '$-$~) I Ir)"~ " " ' ~ - r . .~ " v ; , ~'~'~~-><~'~'~'''-'''<~~-~'>~;~''M'''''N<'''''''''~'''''~;''''''''''''''"''"'~I''''''''''''''','''''''>cj'''''''{'JI,';" .•c",;.o.:.,)"",,,,,,,,",,•.,,~••<_,._,,,...;,;,,~~•• e."(~-~"~_v.~'\'i-!''"''',,,~-.J:c..o.''"''''';U''''~'~'''i';~'.'''''''''''''''"''''''''~O'''''''''''..."_••_._,,_,.,,"u"·<,......~,.,."'... " , ~, ~ .. . .. . .. . .: , ,_ * .. , _. , ,, , '_ . ·~ · '" ~ '" . ,, ~ .- . "' . ~ . • ' , • .,".-,,~,.~.~;<.''''';••'''',_."c;c.;.;..~I~,,'.''-'=I ..' " ' b . . . . . . c),=',''',;:_-...y.""~- ....~ " " ' " ' " " ' ' ' - _ ' ' '' = . ; o . , . . . . . ..~ - ' " ' ' ~ - , . . . . . , . , , , ~ ~ _ _

)' . 1~'VI

-)-e~

;---,~ . - - \ . " . . .. . --r L~.-_....J '~d



L

3 .

4 .

"

snu Miih. Mill. Fak. Makine Mi1h.130Limal Usulleri II Yariyrlsonu Smavi Sorulan

(2001-2002 Bahar Y.Y. N.O) 31.05.2002.

Tel cekm e yontem iyle d~~k alasnn li b ir ce lik ten soguk cekilerek .ince yuvarlak kesitli

tel ilretilecektir. Tel cekmede kullarulacak malzernenin bazi ozellikleri asagidaverilm is tir . A ra tavlam aya gerek kalm aksizm uretileb ilecek en ki.iyilk te l c ap im

hesaplay imz,

M a lz em e o zellik leri: K = 6 25 :MFa , Akma dayam rm = 545 M Fa, C ekm e dayarunu= 760

:MPa , Peklesm e iiste li= O.24, K op ma uzam asl= %35.8, A ynlm a km lm asi dayarunu= Sl O

M Fa. (o= K En Ho ll oman e si tl ig id ir ),

H idrosta tik eks triizyon m alzem enin hangi esasm a dayaru larak yap ih r? Ind irek t

ekstriizyonun ustun ve eksik yo rile rin i y az mtz . Yaglamamn onerni nereden

kay na kJ ar ur ? Ac ik la ynu z.

C ap akh dovme yontem iy le. u retilm is . karm asik ~ek ilJi b ir p arc ada cap ak kesm eesnasinda parcada catlaklar olusmaktadir. Nedenleri neler olabilir? Bu problerni nasil

c oz ers in iz ? A c ik la yu uz ,

Ovalam a yontem iy le crvata ure tim i nasil yap ihr? T a lash i..ire tim le crvata im alini

kars ilas tm ruz , B oru cekm e neden ve nas il yap ilir? A cik layuuz .

.Rijit-tarn plastik ve rijit-peklesen iki metalik maizeme 1 9m gerilme uzarna

diyagramlanni yizerek pratikte kul1a rum1an ac i smdan karsilastmmz. Aynlma kmlmas i

acismdan bu malzemelerin soguk sekillendmlmelerinl'karsilastmruz.

Not: S oru la r e sit p u an hd rr( 20 p /s oru )Stlre 70 dakikadir.

D ers no tla n k ap ah dir.

~~~

Basan larD oc .D r. R em zi V A ROL

~ .



iMAL U8DLLEID II

ORNEK PROBLEMLER

1- 10 mm x 12.7 rn m dikdortgen kesitli aluminyum malzemeden n umu ne 3 5,5 kN 'Iu k bir. .." .... ""'~'-'

cekm e yukune m aruz kalm aktadrr ve sadece elastik deform asyona neden olmaktadir...............•.... , :..

mm olan silin dirik sekilli titanyumalasirm numuneyeZ kN'lukbir yiik

u y gu la nd rgmda s ad ec e ela sti k deformasyon gorulmektedir. lzin verilen en b il yt ikboydak i

uzama rniktan 0,42 mm ise,deformasyon oncesi numuneninen buyukboyunu

hesap lay in rz. '(T itany um ic in E lastisite m odulu 1 O ,7 .I 04

Ml'a'dir.)

3~ Bir kenan 20 mmolankare kesitli ve uzunlugu 100 mm oIan celik bir cubuk 8,9.] 04

:~.;:;;,~

N 'Iuk bir kuvvetle cek ilm ekted ir, B u.cubukta o lculen uzam a m ik tan 0,1 m rn 'd ir. O lusan

d efo rm a sy on un tam arn en e la stik o ld ug udU $linU le re k celik ma lz er ne nin e la stis ig te

modulu n u h es ap l ay n uz ,

4- e ? § S ' a k m a dayanmunasahip.silindirikbakir C;:UbUk~€~3'")IUkbir yuke rnaruz

kalm aktad ir. Eger bak ir cubugun boyu380 m m ise, O ,S9m m uzam aya iz in verildig i esas__ '_-o.. •• ._ _.. .. ....

alm dlgmd ac ;:u bu gu nc ;:ap ln (':2 im altd lr? ( Bak Ir ic in e la stis ite m o dtiltl I 1 .1 04 MPa'dlr.)

5- B ir bronz alasrmmtn akrna dayan lm l275 M Pa ve cekme dayanrmmmSbf M P a oldugu

bilin mektedir.B u m alzem e ic in elastisite m od ulu 1 O ,3 .1 04.MPa'dlr. B u alas im dan alm mis

12 ,7 mm capmda ve250 mm uzunlugunda s ilin dirik bir nu mune c ekrn e gerilm esi

o lu sa c ak se ki ld e y u kle nm i st ir veq,6~m Uzadlgl b ulunm ustu r. Y ukand a v eri len b ilg il~ r

l§ Ig m da , b oy dak ib u .d eg isik lig e n ed en 'o lan k uv vetin bUy iik lU gi.in li hesaplamak

t mumkunmudu r? Eg e rm t lmk tl ns e h e sa p la ym iz . Egerdegilse nedenini acrklayrruz.

~. 0380 mm uzunlugundax~"IO rrmJ.ya mda silindirikbircubukcekme yilktmemaruz

C \ Q kalrnaktadrr. Egerb~ ' ,ubugu PI~'::: d~~.:~gasterme~e'i ~ey~: d ~n dah a

f az la u za ntr rr g er ek iy o rs a (24,5 kN y U R uygulandlgmda)ja§agldakl tabloda verden

malzernelerdenhangisini secersiniz? Seciminizin gerekcelerini belirtiniz.

Ma1zeme Elastisite ModUl t i (MPa) AkmaDayanrrm .. C ekm e D ayarnm r...

(MPa) (MPa).. ..

AI a la sim r 70JOJ254 419r>: ..

,

/~Br an z a la snm 100 .103 ~_~v 419

\..'

Bak ir a la snm 110.lOJ 247 289

\, ! . . , . . . . .. .~ - - . .

'<.;elik alasrmi 205.103 f446l .. 550...

\'<,...~.. _/ V

.-.-._, ...



7- ilk boyu 50,80 mm ve orjina l c ap r 1 2,8m m olan silindirik sekilli bir metal numune

kopuncaya kadarcekilrnistir. Kop rna kesitinin yap16,60 mm ve kopma boyu 72,14 mm

olarak o lc ulm tis tu r. S un ek lig in b ir gostergesi olarak &kesit dara lmasmi ve % kopma

u zam as i d eg er le rin i h es ap la yim z .

8- A sag idak i tab loda veri len m alzem eler ic in rez ilyans m od ulu .d eg erin i h esap lay miz .

~9-

275

Titanyum 690 10,7.10

Bronz 380

Alt iminyum

Y ay im alinde ku llanrlacak bir c elik m alzem e ic in rez ilyans m odlilti degerinin en a

M P a olm asi gerekmektedir. Bumalzerne icin m inim um akrna dayam rm ne olm alrdir?"" .... ,.) -3 3

[2,07~f~2,07.l0 l/mm J ,

10- Plastik deform asyonda haem in sabit kald ig r esas ahnarakov=.c (I+g) ve s= In (1 +e)

oldugunu gosteriniz.

a8l Metalik bir numunaya cekme deneyi yapi lmrs ve gercek plastik sekil verme degeri 0,2

oldugu anda uygulanan gerc ek gerilme 575 Ml'a'drr, Aynr rnalzerne icin m alz~rne. .:

mukavemet katsayisi K= 860 MPa 'dir.Bu malzel l1eye 600MPa gercek gerilme',"':' . ., .,_',' ,',

u yg ula nd ig md a g erc ek uzama miktanrnn ne olacagrrnhesaplaymiz. ( c rg= Ken esitl igini

kullanmiz)

.t:@ Bir metalmalzerneigiIl;345MPa gergekgerilmeO,02 gercek plastik uzamayane~en

. o lm aktad ir. Numune ilkboyu 500 mmiken b~maIzemeye415.MPa gercek geriln1e

-uyguland igm da num une boyunda olu~acakU zam a.m ik tanm bulup uz. B u m alzerne ic in

deformasyon sertlesmesi.usteli (peklesme usteli) n=O,22'di r .

[Kaynak: Materials Science and engineering an Introduction, by W .D . Callister JR., John

Wiley and sons rnc.)

Pro~~8 .0.0. M ak. M O h. ~1 .



M ak. M Oh.

Umut CiNG:9721002)"

S_JD~\ ~u 'UVIO 'Wt .. ' t $ c : \ .'j., D 7 - , 1 q~ 1) I? . ,-J O - A " ' - . c ; . _ i (

· f ) $eL\ &.~l?~v",l,,",-c \'IIL\ 'l~d;.-7 ~c,-,Y\.~G:LQ_ eJ~V\~t. ~eb\dy,-_

i~'"\~\'"''VI e V; \? :: \ C ; E: lu .,,,e_ ~ n I \')1111 1 . 1 - 0.~')')'L'\ dOUD \lll"Y11.' \ VI 0 ::, I \

e+-L~ \e.»? ~~ \: .~~ \ E : . r - \ c _ 6.0s-\e.~~/\; ~,,£

lo s h '~ i" l - e :rn0

dc{Zt . sr c .o / : . l 2 ~ ~X c . . 118J( ( c I c J ; ~ " ' ' " ' ?

:L ) ~ L~v<2.IJ-" '-t a-cr\w' \U h ( ,~ -,-" Je~nk'" cJ lM' M ..j ~~M/;hl'-.-n-e.S In( J . . : , . ; , l.:» Lo.s'i

0n-k.-vri".:o r ,'1/ L(Iancirt; L .a c ; (L / 0-(j-1r7 i: -

3 ) ~Ctb'~I': 'OS(fV' L0DJ:,\~v,..nos( n e d , > , ; UUFu~daL;

OI/\e...VY\\V"\\ aS\_lQ_p(fVlI C . .

. l ; ) f v \ Q;\-a_ \ \e>rb .' L,,;, \c~d.""", \'.0-0"\

v : : ' ~ , \, 1 , ~ ; W \ ~ , , - k ; Id.,_~\ ,,~~ ~ e, c\v"o, \:_ u ' L Q . - o . " ' - ) e0= - ; : r : - J /,;, l,J' i)ord( r:

L S \ . _ . l . . V l u . . c . . \.6 \r' ~VI \ ~ ~ .~.'~.

5 ' ) i : k \ \ 0 cu.Q~ VrJ .~~ 'id

,<H_ LJ,:,,~k- f r , = C ' c , . + j : : _ [IL;,~~2..l,,, Uc._wJ~ \ ,''aS.il l'L.o. 'v, d\\\r~ J J 2.:.~~ r r c r s d ' 1 : . - - u 1 (G-HI0.\r·..te....,".7

1 0 ) kw,l$"0.-Q,auJ,, , ~ed\,,: ~ i2~ L, u:!;n ;" , t""fc&. 6Q,f '+ o.

.cl.;0~-lo_ S-h-ul-"b-DU!V..Q_ luu U.Q_+; ' I l ( ~ 8:, ~V)'I ~'.e.U lle. ;Lei L \

ed\v ) ' ~ , ~ 3vJ0e:Lde, .~ c, \ Qc ~ lA. l4 ~-ill~( I ; ; vdev.; ( ' ? i2.n k e d I I ,,;t: ,

i - ) b ~ " 1"1 c,e ~'~ r o . \ c " , " &.c.~t~,_; h W " 'G " ; ha l l & o c ie t18 S < ' 1 : , 'tu \ . , l u,'v\ ~~ v - ? ~ <, ~ \ \ e _ tv:,~ j\'\ IZ 'i;~»

l e I - ; ~ «-e:,i~' 0 " " ' " ' s : n e . c \ , \ - 1~"" < "'-LI""'"F- c, o , _ , , , , ( 'I-,

t-\0.f\~ , G.lk-(\UJ"dS'v.d~\ h'r'-~Z;\ < r - V 1 1 no s. ( ef-,

~? /2crh edr"I{ ~,

)Jo~'/ ~ $o rU 'iS 'f' ) ~r~ 80 claL'Lc/,r,

"r_ ....... "..... _ •• _



r-- "

S I b,u ' ~ l;Vl0 ~~ l~ . p~ (. IV.AO \ l ) ,sC{ l l - c , , ~ IT [) r-. t..() \ '\ .?-Lt +0,(,\._

K.Q_.t._k-'-Z 6~V" o.;.._l \ (_ i • '0 ) " R~.~ ,-I 4-Q,:; L :r.:;;, ( 9 q0 " " : >

i) La_"<rescJl 6 , , ~ ~ _ Q _ ; c;elA<c '''~",",4v,d",~; ~< , : _ , [=2~bc

~ o r . ~ Vl VI <, \ lz~'':'\P \ '"\e _ . f - u : £ 1 e . G \\CLv\ \~c . l A . 6~"'\! f 2 J j i" eJ'/ Vi / ;.

G Q. . .. . ./ ' . ~ e l v e_ .....'\ r; : k0•~_ l ; s, I\ f r>. c> II,I r, .l' l ',. ' '.,-"V ,0 , \\k ".._.,_'- ..............\,:":.,::.i-<.lq(f'''Uu-.l..: Or--('!i qi-i~p

V-\ U ~Z__~ e e__J \V\i"L .

;L)~ LaI : . . I h6~'" rv: 0/2e:m e 02..€ /U!q-.ne e.j- L h /r )! ;; eL/ ! ; z , c ( ;~'L~L..~ d ~IV ) ; 2 . ' .

c) 1 0 cJ,:Je..~\ \ V J J c : . 1 0 . . 0 L L c - : f - \ - : n e . d ; r?W.6,\~~ ,JD-"et:/ <'v t < ': .

'0 \c,U~ v" 1 I( L=. ~ d;~~L. '

Lj) !2.=J._~' d.:;umi?) !2o-krn1d / J ; ( j n ? e ere c,·bi1a II r> ,) 1 - ( , - , r.-", j"-" (j £"- , . J / "I 2

C\..r...) L - J vn ety k _~Ct~ ,."'-'S:.. h <...-<...,.... I ~

s - ) ~ " J ~ Ie u . . ' f ' c . \ . e Lu..eJ.! 'd EW"~ ct;~~ I~~:"'; "~L i I..~ (e.~c s ~--V~l P / \SU \ ~Q.J..'\ \ i.M u e . v - - \ -C /, r- -\ \ -') I 0rl-",(lJ e , , _ j - - . t e, o t; lk:(a u tl1;

0 1 - ) 0 ' . f - - .. r-: __j,J'Or1 I 'ul2..k2£tlJO"1+2l. / (ev·(nt. >f1J1

u0 f a n1.D ne.a Jr . zr- T a J - . ' . V v

; y . ) ; ~ . ( C I nries rn a 11n '0;'; 1~1~ k . r Y lG lc . . & 0 r: '"" u / ~ . " , L : ,~ ; ; " ; s e.L d /cr

I 20 ! ' l e- d : , r: / 2. ,

80 j > Y . L L u J , ~ , JIc;,rsoru

tWa~



M a l< ..Muh.

Umut CiNGi9721002015

's'D\J ' t J v o . ~ 'tl.~\~\. p;;{,~J "'v-. Q p . . r . _ . \ , : J _ 6, 0 (.(qq S

/

\ v V \ . v J < L L " ' . u . d . , t ~ . , /_ . ~1 " \ ; '~<i l : : _ , . , \ \.Q,,-v-('fVee:, £\.. {~(;U! j_J' U A , · !. . J .) c. "':)\A_)--'

- f -i; ..-o. l/fY;

. ~ - - J _ , ; · o f~ I~ll,5 e ; L C ;l.;

do -I > : 1 . 'vll rr1 f

A;-\. . ( .[. Q .'! 'j

. ' - . .> .



son Makina Mfihendisligi Bo lfimu 1998-1999 Bahar Yanyth Imal Usulleri-Il Final Smavi

l.Sieakhk, Sekil degistirme lnzi ve Radyasyon metalik malzemelerin mekanik ozelliklerin;

nasil degi~irir? Sekillerle aciklayiruz.

2.D ru:ngalam a nedir? Uygulam a alam na ornek ler vererek ac ik laym iz, C ap akh dovm edecapagm gorevlerini yazimz, Capak boyutlarmm onemini aeiklayunz.

3.Ovalama yontemi ile crvata imalinin esast nedir? Avantaj ve dezavanrajlan nelerdir?Neden? Mannesmann yontemi ile boru ilretimini izah.ediniz,

4. Ekstruzyon yontemlerini sekillerle izah edip, kendi aralanndamukayeseediniz.

5.Telgekme islemini is le m s rc ak hg i, u yg ulam s se kli, tlrUnler ve i s lemparametre ler i acismdan

ele alip sekillerle izah ediniz, Boru cekmeyi cekilen malzeme cinsi ve islem sekli aeismdan

izah ediniz,

6.<;evre kesme ve delmeyi sekillerle izah ediniz. Asagida sekli verilen rondela, tek kahpta

ayru anda hem delinip hem de cevre kesilerek uretilmektedir. Gerekli pres kuvvetinibesaplaymiz.

7 .A s ag x la ki te rim 1 e ri a ctk la yim z .

Anizotropi, amk gerilme, geri yaylanma, deformasyon yaslanmasi, sekil de:gi~tin:I1e 001.

Not: Sorular esit puanh(15p) dtr. Sure Sadakikadrr_ Basanlar dilerim. Remzi Varol

._-+

--- - - . . . . . . . . . . . '



4 - ) Ikd o k\0\1\'~':\~. ~ cJ t \~ . (Xv"' e? U. V' v . V\ \ a_...- '\ ( a, ~~'~I ~ V' G : VI \ e v - ;

' ~ e L ~ ) b - D O u . . t - u e . \ ' S . ; Y V ' . l e _ . , v - - ~ ~ (f::t2(V1t;~, ~-.dqVle!e.~ Stnlf _

\ e ; . . . V 1 . d l _ y " \ P k :A _ A ~ ~o.V\l~ 'd" \Q . .v - " " " \ ~e L~\\~ l E ~ ','1. 0. L, ed; V1; ~ •

~ ) ' - T e ( o.e CuL l

6)

: : r ) A ~ o ~dQ~~ klvY) l e K - ; ;2oh -ec!;n,':t;.

" s PeL le?m e / ( J e . ~ C 7 e . k . ~eL ; { d.Ljr'-;,-{r·rme_ \Je~c;ek.. ' ? . e L I ck j ;s -h ' r -

: ~ 1e. ('11.2; (J L r 2 > £ e ( . . / - m a: c)er/le '? 1 - ; V"n'1es. /tJde_ a~/r ( ~ ,?/or;mOJ7lT)

or>! e '" h?e si J ~ i2-.0{,-of',.) : 5 ' O , j u l; ;{ > / " " " . I

)10 + : J . I v v sor u, l'Sf 'd/r. S u ' r e J>o ~ b ' t.c~d(r. ~a rr / ~ i J / e n ' U - t~ 2 . - 1 ' Uf i -1:2.&z___

,.-. ",

~_. . . - .' ,,_. .' .' ;'~:~'1" '.L~ '' '' '_ '; .~ .- ': '-~. h_ .r ._ : . , ., __:: _: .. ;. .: '~



• f, Urnu.:t. L;~;

97- -1'6

5bU. ~.ll\ '\c . ~ \ /\ .:~ ,; 1 . t i N \ o \ lh.u\l.e..r; 1[ t : ' ~ - + U V 1 . l € . - l u e S\VlC:1\J!

D(,O~. ;2000

( - f o p ) 1 ) ~eL \ d"-,5,?.f;"",e ht,,; ned:,,-? No .. / * t i V l e,);/.'r? ~Q_L!

c : l e _ . _ 3 ' 1 ~f1rnle.. hl21 n IV} meLon; L o : 2 e / ! t ' L le-:« e-l-L'slnt' ~eb' I,e;r2.erel (:Lal - . ecl/n;2.

( . 2 0 , ) 2 ) ~·\,2.0~(Jp~) 5 o c S u l- < . ~ e ..G \ \ f e . r V V \ e . . J ~',d~ \ : . . . v - - ' ! ' S - k l l e ~ w e . Jd. ~ V" vv\. Cl:!> c r V\ c : f \ ; . \ . ( ~V) Yv1 ac :. I +0 1 0 ' \ v- t eN' i'ni L'S C)C-t.:rl i2d.. l- , e.d;Vi ; '?,: ~

( 2 0 r ) / ~ ) ~PQ ll ~ ,..o~pk c;efol\ \ douvnede D;;;~)Wje L u u u e - + " - Oi ;VWl€

/ .;s-h-o l.u \ l \ ~2US oiv ' l ; " = ¥ ) eb H e \ '2-0 ~ e . . c J iV;Iz : ' 1:)C!u..;.~~-q .e.oUAe~ neJi ('?

X J o [ ' d lAt)~dav1l'r? U:jgU\ctwCltf OV-Vlel. V,~iV\l'Z..

( : J J ~ ) i t ) ~ ~ ~,j-r\J~\-0,r'IV\\n ~ e L l \ e _ . v - I Y 1 : ( ; \1_;P 6-o"(f-\-Q'-oV'IV11 o e 1 . 5 ; » 1 -

). ~ \VII '1f:\2\ 1 1 1 1 Q , _ ,

Q i ) 'p ) ~ ) D \ J a lo . ~ e \ ~V\\evV\\:jle c\ . lD.k uv" 'et ; \oVl \v) i b - c : l ~ ; + c ; e an(k,-hp

~te.~~.\\ r ~ . . - ~ ~ \ ; V V l \ . € _ C \ l . . ) o - \ - a uc-e-hw'; \ j \e. L : :a .V " ~ d < : li ~ l ) r 1 1 ' 1 1 2 .

( t isf ) b ) - r e . \ c . e l ""eele. ~ 'l.e'j k0')..\ - c - Q . q " - \ e. "e; (f'2 \ \ 0.WI'" I n 0U . m J'"

L.s~C \Q b"\80 IJ"e,..r'l1n\£.: ~ x J e d ~ r " ) ~fdj l ' - '?) aele»: J S u l l a n l lli I /,Ia).

J--b"""dci.e.rhcd.<.. "'Dd r.:k:. ~Ot";"ll\' '7' "",,;:;,('nl,:z..



. , .1

İmal usellerİ-2- sorular-

Documents