İlköğretim Öğrencilerinin sayısal uçurum düzeylerinin İncelenmesi: Öğrenci görüşleri

İlköğretim Öğrencilerinin Sayısal Uçurum Düzeylerinin

İncelenmesi: Öğrenci Görüşleri

Hatice YILDIZDoç. Dr. S. Sadi SEFEROĞLU

Hacettepe Üniversitesi Eğitim FakültesiBilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Bölümü

06800, Beytepe-Ankara

H. YILDIZ & S. S. SEFEROĞLU / Bilişim 2012, 26-29 Ekim 2012i Ankara 2/37

Giriş


Sayısal Uçurum Nedir?

Sayısal uçurum, değişik coğrafi alanlarda sosyo-ekonomik ve sosyo-kültürel koşullar bakımından

farklılık gösteren, bireylerin, kurumların ve küresel ölçütlerin

bilgi ve iletişim teknolojilerine erişimde yaşanan eşitsizlikleri kapsayan çok boyutlu bir kavramdır.


Sayısal Uçurumun Belirlenmesi: Değişkenler ve Yöntemler

Sayısal uçurum, farklı kaynaklarda farklı boyut ve göstergelerden yararlanılarak tanımlanmaya ve açıklanmaya çalışılmaktadır.

Bazı çalışmalarda sayısal uçurumun tanımlanmasında bilişim teknolojileri ile çeşitli göstergelerin demografik profile göre dağılımının kullanıldığı gözlenmektedir


Sayısal Uçurum ve Demografik Değişkenler

Demografik özellikler ile sayısal uçurum arasındaki ilişki açısından durum incelendiğinde,

sayısal uçurumun “erişim, kullanım ve BİT okuryazarlığı” gibi göstergelerinin

demografik profili belirleyen değişkenlerle karşılaştırılarak değerlendirildiği görülmektedir


Araştırmanın Amacı

Bu çalışma, ilköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin sayısal

uçurumun BİT’e erişim göstergesi ile ilgili mevcut durumunu belirlemeyi amaçlamaktadır.

Bu amaç doğrultusunda öğrenci görüşleri alınmıştır.


Problem Cümlesi

İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin çeşitli değişkenler açısından incelendiğinde BİT’e erişim durumu nedir?


Alt Problemler

1) İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin BİT’e erişim durumu nedir?2) İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin “cinsiyet, anne, baba eğitim

durumu, aylık gelir, yaşanılan yerleşim birimi ve coğrafi bölgeler” şeklindeki demografik değişkenler ile BİT’e erişim durumu arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

a. Öğrencilerin cinsiyeti ile BİT’e erişim durumları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

b. Öğrencilerin BİT’e erişim durumları ile anne, baba eğitim düzeyi arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

c. Öğrencilerin BİT’e erişim durumları ile aylık gelir düzeyi arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

d. Öğrencilerin BİT’e erişim durumları ile yaşanılan yerleşim birimi arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

e. Öğrencilerin yaşadıkları coğrafi bölge ile BİT’e erişim durumları arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?

Yöntem


Araştırmanın Yöntemi

Bu araştırma ilişkisel tarama modeli türünde bir araştırmadır.


Çalışma Grubu

Araştırmada çalışma grubunu: 2010-2011 öğretim yılında,

Akdeniz Bölgesinde: Antalya ve Burdur’da; Doğu Anadolu Bölgesinde: Ağrı, Ardahan, Erzurum, Iğdır ve Kars’ta; Ege Bölgesinde: Denizli, İzmir, Manisa ve Muğla’da; Güneydoğu Anadolu Bölgesinde: Bitlis, Diyarbakır, Gaziantep ve

Şırnak’ta; İç Anadolu Bölgesinde: Aksaray, Ankara, Çankırı, Karaman,

Kırıkkale, Kırşehir’de; Karadeniz Bölgesinde: Bartın, Çorum, Trabzon ve Zonguldak’ta; Marmara Bölgesinde: Bursa, İstanbul ve Kocaeli’nde

Milli Eğitim Bakanlığına (MEB) bağlı okullarda ilköğretim 7. ve 8. sınıfa devam eden Türkiye’deki 28 ilden toplam 979 öğrenci oluşturmaktadır.

Çalışma Grubunun Özellikleri Katılımcıların Demografik Özelliklere Göre Dağılımı

Değişkenler Seçenekler f %

CinsiyetKadın 550 48,8

Erkek 664 51,2

Anne Eğitim Durumu

Okuma yazması yok 118 9,6

İlköğretim 1. Kademe 538 44,9


Ortaöğretim 214 17,3

Lisans 45 3,5

Lisansüstü 12 1

Baba Eğitim Durumu

Okuma yazması yok 34 2,9



Ortaöğretim 330 27,8

Lisans 103 8,5

Lisansüstü 28 2,1


Katılımcıların Demografik Özelliklere Göre Dağılımı-2


Aylık Gelir

750 TL’den az 314 26,7

751-1200 TL 443 36,6

1201-2000 TL 239 20,1

2001-2500 TL 90 6,6

2501-3000 TL 59 4,6

3001 TL ve üzeri 48 3,6

Diğer 21 1,8

Yerleşim Birimi

Köy 232 19,8

Kasaba 191 16,8

İlçe 461 36,1

İl 330 27,4


Katılımcıların Bölgelere Göre Dağılımı

Katılımcıların Bilgisayar ve İnternet Kullanma

Durumuna İlişkin Değerlerin Dağılımı Değişkenler Seçenekler f %

1- Evinizde bilgisayar var mı?Evet 792 64,6

Hayır 422 35,4

2- Evinizde internet bağlantısı var mı?Evet 598 49,2

Hayır 616 50,8

3- Kaç yıldır bilgisayar kullanıyorsunuz?

Kullanmıyorum 203 17,5

1-3 Yıl 439 36

4-6 Yıl 405 34

7-9 Yıl 98 8,1

10 ve üstü 60 4,4

4- Kaç yıldır internet kullanıyorsunuz?


1-3 Yıl 505 44,1

4-6 Yıl 295 24,4

7-9 Yıl 59 4,4

10 ve üstü yıl 26 2,2

5- İnterneti günlük ortalama kullanma süreniz


1-3 Saat 683 57,5

4-6 Saat 75 5,1

7-9 Saat 30 1,8

10 ve üstü saat 18 1,1

Bilgisayar Kullanım Sıklığı

TÜİK Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Anketi, 2010 verilerine göre;

Kaynak: Türkiye İstatistik Kurumu (2010). Hanehalkı bilişim teknolojileri kullanım araştırması sonuçları. [Çevrim-içi: http://www.tuik.gov.tr/VeriBilgi.do?tb_id=60&ust_id=2], Erişim tarihi: 01.11.2010.


İnternet Kullanım Sıklığı

TÜİK Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Anketi, 2010 verilerine göre;

Hanelerde İnternet Erişimi

TÜİK Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Anketi, 2010


Katılımcıların Bilgisayar ve İnterneti Kullanma Düzeyi ve Kullanmayı Öğrenme Ortamlarına İlişkin Değerlerin Dağılımı


Bilgisayar kullanmayı nerede öğrendiniz?

Okulda 220 22,5

Kendi kendime deneyerek 198 20,2

Diğer (İnternet kafe) 110 11,2

İnternet kullanmayı nerede öğrendiniz?

Kendi kendime deneyerek 228 23,3

Okulda 219 22,4

Diğer (İnternet kafe) 115 11,7

Bilgisayar ile İlgili Kursa Katılma (TÜİK, 2010)

Bilgisayar ve internet kullanıcıları arasında kullanma yetkinliğinin nasıl kazanıldığı incelendiğinde,

kursların bu yetkinliği kazanmada sıkça kullanılan bir araç olmadığı görülmekte; bireylerin yetkinliklerini iş, okul ve arkadaş çevrelerinden aldıkları yardımlar

veya kendi çabaları ile kazandıkları anlaşılmaktadır (TÜİK, 2010) .

Bilgisayar Kullanım Yeri (2005-2010) TÜİK Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Anketi, 2010

İnternet Kullanım Yeri (2005-2010) TÜİK Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Anketi, 2010

İnternet Kullanım Yeri (Cinsiyet) TÜİK Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Anketi, 2010


Veri Toplama Araçları

Araştırmada veri toplama aracı olarak; Kişisel Bilgi Formu, BİT Kullanımı Anketi kullanılmıştır.

Veri toplama araçları katılımcılara çevrim-içi uygulanmıştır.


Uygulama Süreci

Veri toplama araçlarının uygulanması işlemi çevrim-içi ortamda gerçekleştirilmiştir.

Anketler okullardaki BT laboratuarlarında doldurulmuştur.


Verilerin İşlenmesi ve Çözümlenmesi

Veriler, araştırma problemlerine göre,. frekans, yüzde, ki kare istatistiksel tekniklerinden yararlanılarak

çözümlenmiştir

Bulgular

1. İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin BİT’e erişim durumu nedir?

3.1. BİT’e Erişim Durumu

Çizelge 3.1’de görüldüğü üzere, katılımcıların %48,6’sının bilgisayar sahipliği ve İnternet’e erişimi bulunuyorken %15,9’unun bilgisayar sahipliği bulunmakta İnternet erişimi ise bulunmamaktadır. Bilgisayar sahipliği olmayan ama İnternet’e erişimi olanların (cep tel. vb. cihazlardan İnternet’e bağlantı sağlayanlar) oranı %0,7, Katılımcıların %34,8’inin ise evde ne bilgisayara ne de İnternet’e erişim olanağı bulunmaktadır.

Bu grup (%34,8’i) ile diğer gruplar arasında BİT’e erişim açısından sayısal uçurumun olduğu söylenebilir.

Bilgisayar sahipliği ve İnternet’e erişim

durumu

Seçenekler f %

Bilgisayar ve İnternet erişimi var 476 48,6

Bilgisayar var, İnternet erişimi yok 156 15,9

Bilgisayar yok, İnternet erişimi var 6 0,7

Bilgisayar ve İnternet erişimi yok 341 34,8

Toplam 979 100


BİT’e Erişim Durumu, Cinsiyet ve Coğrafi Bölge

2. İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin “cinsiyet, anne-baba eğitim durumu, aylık gelir, yaşanılan yerleşim birimi ve coğrafi bölgeler” şeklindeki demografik değişkenler ile BİT’e erişim durumu arasında anlamlı bir ilişki var mıdır? BİT’e erişim durumu ile cinsiyet ve yaşanılan

coğrafi bölge arasında anlamlı bir ilişki olduğu görülmektedir.

BİT’e erişim oranları erkeklerde daha yüksektir. BİT’e erişim oranı en yüksek olan bölge Ege Bölgesi, en

düşük bölgeler ise Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgeleridir.


BİT’e Erişim Durumu, Aile Eğitim Durumu, Gelir Düzeyi ve Yaşanılan Yer

BİT’e erişim durumu ile anne, baba eğitim düzeyi, aylık gelir düzeyi ve yaşanılan yerleşim birimi arasında anlamlı ilişki olmadığı görülmektedir. BİT’e erişim oranları en yüksek olan grup annesi ve

babası lisans mezunu olan öğrencilerdir. Aylık geliri 2501-3000 TL arasında olan öğrencilerin

diğer gelir düzeylerine göre en yüksek erişim oranına sahip olduğu,

İl merkezinde yaşayan öğrencilerin diğer yerleşim birimlerinde yaşayanlara göre en yüksek erişim oranlarına, köyde yaşayanların ise en düşük erişim oranlarına sahip olduğu bulunmuştur.

Eğitim ve Cinsiyete Göre İnternet Kullanımı

TÜİK 2010 Hanehalkı Bilişim Teknolojileri Kullanım Araştırması verilerine göre;

Sonuçlar ve Öneriler


Sonuçlar

İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin %35’inin ne bilgisayara ne de internete erişim olanağı bulunmaktadır. Bu grup ile diğer gruplar arasında BİT’e erişim

açısından sayısal uçurumun olduğu söylenebilir. İlköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin BİT’e erişim

durumu ile cinsiyet ve yaşanılan coğrafi bölge arasında anlamlı ilişki bulunmaktadır.

Anne, baba eğitim düzeyi, aylık gelir, yaşanılan yerleşim birimi ile BİT’e erişim durumu arasında anlamlı bir ilişki yoktur.


Sonuçlar (2)

Araştırmada elde edilen sonuca göre erişim açısından cinsiyete bağlı sayısal uçurum olduğu söylenebilir. Kadınların BİT’e erişim oranları erkeklerinkine göre

düşük olduğu için kadın ve erkekler arasında BİT’e erişim sorunu nedeniyle sayısal uçurum olduğundan söz edilebilir.

Ayrıca coğrafi bölgeler arasında BİT’e erişim kaynaklı sayısal uçurum vardır. Ege Bölgesi en yüksek BİT’e erişim oranlarına

sahipken Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi en düşük erişim

oranlarına sahip bölgelerdir.


Öneriler

Araştırma sonuçları doğrultusunda bir takım öneriler yapılmıştır. Sonuçlara göre yapılan öneriler: Araştırmada coğrafi bölgeler arasında BİT’e erişim

kaynaklı sayısal uçurumun olduğu söylenebilir. Ege Bölgesi en yüksek BİT’e erişim oranlarına sahipken

Güneydoğu ve Doğu Anadolu Bölgesi en düşük erişim oranlarına sahip bölgelerdir.

Yapılacak araştırmalarda erişim açısından bölgeler arası uçurumun kapatılmasına yönelik olarak hangi stratejilerin kullanılabileceği incelenebilir.


Öneriler (2)

Bu çalışmada elde edilen bulgularda ilköğretim 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin BİT’e erişimi üzerinde belirleyici olan değişkenlerden birisinin yaşanılan coğrafi bölge olduğu bulunmuştur.

Erişim açısından sayısal uçurumun büyümesini önlemek için coğrafi bölgeler arasındaki dengesizliklerin giderilmesi konusu da öncelikli olarak ele alınabilir.

Teşekkürler!

Yıldız, H. ve Seferoğlu, S. S. (2011). İlköğretim öğrencilerinin sayısal uçurum düzeylerinin incelenmesi: Öğrenci görüşleri. 28. Ulusal Bilişim Kurultayı (Bilişim’2011), 26-29 Ekim 2011, JW Marriott Hotel, Ankara.

Yıldız, H. ve Seferoğlu, S. S. (2011). Examination of digital gap among elementary school students: Students’ opinions (in Turkish). 28th National Informatics Convention, (Bilisim’2011), October 26-26, 2011, JW Marriott Hotel, Ankara.

İlköğretim Öğrencilerinin sayısal uçurum düzeylerinin İncelenmesi: Öğrenci görüşleri

Documents