Öncelikle Öğrenmeye etki eden bazı temel süreçlerden söz edelim.

1.Genetik faktörler (zeka kapasitesi)

2.Çevresel faktörler (uyaran zenginliği)

3.Gelişimsel faktörler (gelişimin seyri ve hızı)Ayrıca öğrenen kişinin dikkati,motivasyonu da öğrenme sürecini etkiler.

Bunlara ilaveten;

•Öğrenme sürecini etkileyen bir çok kuramdan ve faktörden

söz edilebilir.(Sık tekrar,Pekiştirme,öğrenmede görsellik v.s)

Biz bugün genel olarak gelişimsel faktörler

üzerinde duracağız.Gelişimin öğrenmeye etkisini

irdeleyeceğiz.

Evet,Neden gelişim basamaklarını öğrenmeliyiz sorusuna cevap arayalım...

Evde çocuklarımızı okulda öğrencilerimizi anlayabilmek için,

Her gelişim döneminin getirdiği yenilikleri anlayabilmek için,

Hangi davranışın normal hangi davranışın anormal olduğunu kavrayabilmek için,

Her gelişim döneminin kendine has psikolojisini kavrayabilmek için,

Ve her şeyden önemlisi onların gelişimine uygun davranabilmek için çocuklarımızın gelişim özelliklerini bilmeliyiz.

Çocuklarımız dünyaya gözünü açtıktan itibaren sürekli bir büyüme ve gelişme içerisindedirler.

Bu büyüme bazı dönemlerde hızlı bazı dönemlerde ise yavaştır.Bizler bu dönemleri tanıyarak onları, yani çocuklarımızı tanımaya çalışacağız.

İlköğretim Çağı Çocuğunun Gelişim basamakları

Genel olarak:

6 - 9 Yaş

9 - 11 Yaş ve

11 - 14 yaş gelişim basamakları şeklinde değerlendirildiği gibi,

0 -6 Yaş okul öncesi çocuğu ve6 - 12 İlköğretim çağı çocuğu şeklinde de değerlendirilebilmektedir.

Biz bugün daha ayrıntılı olması amacıyla daha küçük yaş dilimleri şeklinde gelişim basamaklarını inceleyeceğiz.

Çocuğun Gelişim basamaklarını 3 ana boyutta inceliyoruz.

•1 .Fiziksel Gelişim

•2.Sosyal - Duygusal Gelişim

•3.Zihinsel Gelişim

Bedensel (Fiziksel) gelişim (7 – 9 Yaş)

Büyümenin ilk çocukluk yıllarına göre yavaşladığı ve Gelişimin daha çok kol ve bacaklarda hızlı olduğu küçük kasların gelişimini sürdürdüğü yıllardır.

( El, parmak,dil hareketleri)

Küçük kaslar gelişimini sürdürdüğü için bu dönem çocuğu işlerinde kaba saba olabilir.

Yine bu dönem çocuğunda göz - el koordinasyonu tam sağlanamadığından (özellikle dönemin başlarında olanlar) resim, el işi,düzgün yazı yazma gibi etkinliklerde zorlananlar olacaktır.

Bu dönem çocuğunun görme yeteneğinin tam gelişmemesinden dolayı ince uçlu kalem kullanması,küçük puntolu yazı okuması göz sinirlerini yıpratabilir.(Bu yüzden ilkokul 1.2. Sınıf çocuğunun kitapları iri puntolu olmalı.)

Bu dönem çocuğunda eklemler halen yumuşak olduğundan dik oturma ve düzgün yürüme alışkanlıklarının kazandırılması önemlidir.

Bu dönem çocuğu oldukça enerjik ve hareketli bir

görünüm sergiler.

Çoğu zaman yorulduklarının bile farkına varmazlar.

Bizlere düşen hareketli aktivitelerin arasına dinlendirici

etkinlikleri yerleştirmek olmalıdır.Bu yoğun

hareket ihtiyacı onları gereğinden fazla atılgan yapabilir

(7 – 9 Yaş)(7 – 9 Yaş)

Onların bu hareketliliği oyunlarına da yansır.

Ağaca tırmanmak,ip atlamak,seksek oynamak zevk aldıkları oyunlardır.

Kızlar müzik eşliğinde dans etmekten ve ritmik oyunlardan hoşlanırlar.

(7 – 9 Yaş)

(7 – 9 Yaş)

Fiziksel aktivitelerin bu denli yoğun olduğubu dönemde çocukları olabilecek kazalara karşı da

uyarmak gerekir .Yapılan bir araştırmada kazaların en çok yaşandığı sınıf düzeyinin 3. Sınıf olduğu

tespit edilmiştir. ( bu da nöbetçi öğr. Dikkat etmesi gereken bir nokta)

Bu çağda beden sağlığı ile düşünme gücü arasında yakın bir ilişki olduğundan çocukların sağlıklı ve dengeli beslenmeleri önemlidir.

Bu dönem çocuğu bulaşıcı hastalıklara karşı hassas olduğundan yetişkinlerin bu noktada duyarlı olmaları gerekir.

Yine bedensel gelişimde bu dönem çocuğunda kalıcı dişler çıkmaya başlar, o yüzden de diş bakımı ve temizliğinin kazandırılması gerekir.

Bu dönem çocuğunun Göz ve kulak

kontrolünün yapılması öğrenme açısından çok önemlidir.

Çocuğun duygusal gelişimi sağlıklı gelişen sinir sistemi ile mümkün olmaktadır.

Duygusal yaşantılarımıza yön veren hipotalamus ve limbik sistemdir.

İnsan duygusal yaşantılar için gerekli olan fizyolojik yapı ile doğuyor.Bu uygun çevre koşullarında destekleniyor ya da engelleniyor.

1. Sınıfa başlayan bir çocuk için bu dönem aile ya da anaokulu gibi dar bir çevreden çıkıp ilkokul gibi çok daha geniş bir çevreye girdiği ve kişilerarası ilişkilerin ve buna parelel olarak çocuğun sosyalleştiği bir dönemdir.

Sosyal gelişimin belki de en önemli basamağını bu geçiş oluşturur.

Çocukların en önemli duygusal ihtiyacı her dönemde olduğu gibi bu dönemde de sevilmek ve beğenilmektir.

Sevilen ve beğenilen çocuğunun ruh sağlığı daha sağlıklı bir görünüm arz eder.

İlgi odağı olmak,başarılı olmak isterler.Başarısız olduklarında hayali başarılara sığınabilirler.

Duygusal gelişim devam ettiğinden duygularda farklılıklar sıklıkla görülebilir.

Bu dönemde korku ,öfke, kıskançlık, neşe gibi duygular çocuğunun bir gününü ard arda doldurabilir.

Bu dönem çocuğu henüz esnek düşünemez.

İşte bundan dolayıdır ki ilköğretimin ilk yıllarında görülen sabit fikirlilik ve inatçılık çocukta düşünce esnekliğinin henüz kazanılmamış olmasından kaynaklanır.

Unutmayalım ki bu da gelişimle ilgilidir.Çünkü çocukta soyut düşünce 9 -11 yaşından itibaren gelişmeye başlar.

7-9 yaş çocuğunun duygusal gelişiminde

okul önemli bir başlangıçtır.

1. Sınıfa yeni başlayan bir çocuğun hayranlığı anne - babadan öğretmene kaymaya başlar,öğretmen yeni özdeşim modeli olur.

Öğretmen tarafından beğenilmek onay görmek ister.Bu beğeni ve onayı kaybetmeme pahasına kurallara uymaya çalışır.

Bu nedenle öğretmen çocuğun yaşantısında hem sosyal gelişiminde hem de duygusal gelişiminde en etkili kişi olmaya başlar..

İlköğretim çağı çocuğunda okula başlama önemli bir evredir...

•Sınıftaki öğrencilerin yaş farkları önemlidir,çünkübu çocukların davranışına yansır.

•Takvim yaşı itibariyle 60 aylık çocukla 72 aylık çocuk arasında gelişim açısından 1 yıldan fazla bir fark vardır.

Sınıfta yaşanan bir olaya 60 aylık öğrencinin tepkisi ile 70 aylık bir öğrencinin tepkisi farklıdır...

Tüm bunlar davranışa farklı düzeyde yansır.

Araştırma sonuçlarına göre kızlar erkeklerden yaklaşık 6 ay daha erken olgunlaşıyorlar.

•Yapılan araştırmalar kronolojik yaş bakımından

6 yaşındaki erkek

çocukların yaşıtları olan kızlara göre 6 ay daha geç

olgunlaştıklarını ortaya koyuyor.

( Bu da göz önüne alınacak bir diğer nokta.)

Bu dönem çocuğu paylaşmanın gereğini kavrayacak olgunluktadır.Gittikçe artan arkadaşları ile geçinebilme ve paylaşma becerisi onun sosyal gelişiminin bir sonucudur.

Sosyalleşmeye dair tüm bu yetilerin kazanılmasında çocuğun 0-6 yaş diliminin etkisi çok büyüktür.Eğer evdeki eğitim destekleyici nitelikteyse süreç normal ilerleyecektir.

7 - 8 yaş çocuğu;

Kişilik olarak kendini gösterme ve bağımsız olma çabasındadır.Bu durum zaman zaman itaatsizliklere,inatçılıklara yol açabilir.

Ancak buna rağmen hala düşünce tarzında büyüklerin her şeyi bildiği ve yaptığı kanaati hakimdir.

Yine 6- 7 yaş çocuğunda ; müzevirlik sıklıkla görülen bir davranıştır.

Bunun nedeni anne babaya ya da öğretmene kendini fark ettirme ve beğendirme çabasından kaynaklanır.

Bu dönem çocuğu arkadaş seçimimde titiz davranmaya başlar,samimi 1 ya da 2 arkadaş edinir.Ayrıca arkadaşlıklarda her cins kendi içinde eşleşir.

Bu dönemdeki çocuklar artık kendi cinsiyet rolünü iyice üstlenirler.

Bu yaş dönemi çocuğunun oyunları da farklılaşır.

Oyunlarda kurallar devreye girer ve kurallı grup oyunlarına geçiş görülür.(voleybol,basketbol gibi)

Küçük grup oyunlarını severler ancak bu devrede ahlaki gelişim yönünden kuralları değişmez olarak gördüklerinden grup oyunlarında kuralların değiştirilmesini benimseyemezler.

(sözgelişi 2 kişi çok güzel oynarken gelen bir üçüncü kişi her şeyi berbat edebilir onlar için.)

Yine;

Bu yaş dönemi çocuğunda koyulan oyun kurallarını başkaları değil sadece kendileri değiştirebilir diye, egosantrik bir düşünce söz konusudur.

Bu dönem çocuğu henüz kendini değerlendirme becerisine sahip değildir.Bu yüzden içeriği sık değişen arkadaşlık sorunları ile karşı karşıya kalabilir.

Kavgaların sık yaşandığı bu dönemde erkekler fiziksel saldırganlığı kızlar ise sözel saldırganlığı tercih ederler.

Birbirlerine karşı çok radikal olup bir ertesi gün bunu unutabilirler.

Bu dönem çocuğu eleştirilere çok hassastır.Kendi olumlu benlik imajını oluştururken çevresel desteğe ve onaya fazlasıyla ihtiyaç duyar.

Çevre desteği o denli önemlidir ki onun için yakın çevresini hayal kırıklığına uğratmaktan çok korkar.

İşte bu yüzdendir ki onların davranışlarına karşı hissettiklerimizi onun onurunu kırmadan BEN DİLİ ile ifade etmeliyiz.

“İyi bir dinleyici olmak” bu dönem çocuğunun sahip olmakta zorlandığı bir durumdur.(dinlemeyi konuşmak kadar sevmez.)

UNUTMAYALIM Kİ ÇOCUĞUN SOSYAL VE DUYGUSAL HAYATINDA OKUL ÇOK ÖNEMLİDİR...Çocuğun okulda öğrenmeyle ilgili yaşadığı her tür sıkıntı onun hayatını olumsuz etkileyecektir.

7-9 yaş çocuğunun zihinsel gelişimi;

Bu çağ çocuğunda hala somut düşünce hakimdir.Çocuk duyguları ile düşünür.

En kolay yaparak ve yaşayarak öğrenir.Yine de oyun çağına göre biraz daha

gerçekçi düşünür.Eleştiri yeteneği tam kazanılmamakla

birlikte zeki çocuklar bu yeteneği daha erken kazanabilirler.

Çocuğun zaman kavramını öğrenmesi de onun gelişimi ile ilgilidir.

Okula başladığı zaman çocukta kabaca bir saat kavramı vardır,ancak takvimi,ayları,haftaları ve günleri öğrenmesi belirli bir gelişim basamağına erişmesi ile mümkündür.

Biz yetişkinlerin anladığı anlamda zaman kavramı çocuklarda ortalama 4. Sınıfta kazanılır.

Bu çağ çocuğu para kavramını,ne işe yaradığını nasıl kullanılacağını bilmek ister.Ona haftalık harçlık vererek paranın nasıl kullanılacağı öğretilmelidir.

Zihinsel gelişime paralel çocuk da dil eğitimi de hızlıdır.8 - 9 yaş civarında çocuğun kelime hazinesi oldukça genişler. (sözcük dağarcıkları ortalama 3000 kelime)

Bu dönem çocuğunda somut düşünme hakimdir. Somut düşünme çocuğun duyu organlarıyla algılayabildiği nesneler ve olaylar üzerinde çok boyutlu ve mantıklı düşünme biçimidir.

Örneğin çocuk “yarım” kavramını asla “bir bütünün yarısına denir” gibi bir tanımla öğrenemez.Ancak bir elmayı ikiye bölerek çocuğa yarımı kavratabiliriz.

Sonuç olarak;Yaşlara göre belirgin gelişim özellikleri (6-7,8-9)

Bu yaş çocuğu yetişkinlere çok güvenir. Onların hata yapmayacağına inanır.

Sayıları kavramaya başlar.Ve dili çok zenginleşir.Moral değerleri anne – babanın sevip değer verdiği şeylerle özdeşdir.

Karşılaştığı problemleri çözmede isteklidir.Açık dürüst ve sevecen bir ilgi isterler. Bulamadıkları takdirde davranış boz.oluşabilir.

Çevresini toptan algılar ,zamanı tam ayarlayamazlar, planlama yapamazlar, ilginin merkezinde olmak isterler.Sınıflarda yaşanan bir çok şikayetin altında ilgi çekme amacı vardır.Arkadaşlıkları kısa sürelidir.

Gelişmiş bir hayal gücüne sahiptir.Kendine güveni artmıştır.Arkadaş canlısı bir çocuk imajı taşır.

Çocukta somut düşünce hakimdir. Çevreyi toptan algılar.Küçük kas becerileri tam gelişmemiştir. (bu yüzden el yazısına geçiş için iyi düşünülmeli.)

8 – 9 yaş6 – 7 yaş

Çocuk gelişiminin her evresi birbirini etkiler...

Çocuğun sosyal ve duygusal gelişimi onun

bilişsel yani zihinsel gelişiminden ayrı düşünülemez.

Gelişim bir süreçtir...

Gelişim basamakları belirli bir sıra izler ve iç içedir.(Önce yürüme, sonra koşma gibi.)

Gelişim derece derece oluşur.Gelişme bir gecede aniden meydana gelmez.Yavaş yavaş birbirini takip eden süreçler ışığında oluşur.

Ve her çocuğun gelişim hızı kendisine özgüdür.

Çocuğun hedeflenen şeyi öğrenebilmesi için onun belirli bir gelişim basamağına erişmiş olması gerekir.

İlköğretimin ilk yıllarında çocuk, doğal sayıları önce ezbere sayar,daha sonra sayı kavramını edinir.

Çocuğun matematik kavramları öğrenmesi de yaşla ilgilidir.İlköğretimin ilk yıllarında çocuk önce toplama ve çıkarmayı daha sonra çarpma ve bölmeyi öğrenir.

Gelişimsel olarak çocuk önce okumayı,sonra yazmayı ve daha sonra da aritmetik işlemleri öğrenir.

Ortalama Olarak;

Anasınıfına başlayan bir çocuğun 1’den 10’a Kadar olan sayıları bilmesi,en azından 7’e kadar sayabiliyor olması gerekir.

Gelişimi gereği en azından bir kareyi kopya edebilir hale gelmesi gerekir.

Eğitimde ve öğrenmede her çocuğa uyan, eğitsel bir reçete yoktur.

Eğitimde ve davranışlarda standartlar aramak yerine,bireyselliğe önem vermeliyiz.

Her insan ayrı bir evrense eğer bu evreni keşfetmek için okumalıyız.

Eve alınan insan ürünü bir makineyi kullanmak için kullanma kılavuzuna bakarız da bu kadar kompleks yaratılan insanı anlamak için neden kitaplara başvurmayız ? ? ?

.

•SON OLARAK; Gelişmek,değişmek ve uzlaşmak

• için okumalı ve öğrenmeliyiz....