YA İSTİKLAL YA ÖLÜM !

İÇİNDEKİLER

İLK TÜRK DEVLETLERİASYA HUN DEVLETİ

GÖKTÜRK DEVLETİ

KUTLUK DEVLETİ

UYGUR DEVLETİ

İSLAMİYETTEN ÖNCE TÜRK DEVLETLERİ

TÜRKLERİN ANAYURDU:Türklerin tarih sahnesine çıkışları Orta Asya'dır. Orta Asya'nın sınırları; Doğuda Kingan Dağları,Batıda Hazar Denizi, Güneyde Himalaya Dağları, Kuzeyde Sibirya'dır.

GÖÇLERİN SEBEPLERİ:1)- Nüfus artışı ve toprakların yetersiz kalışı,2)- Olumsuz iklim şartları(Kuraklık, şiddetli kışlar)3)- Kendi aralarında ve diğer kavimlerle olan mücadeleler4)- Salgın hastalıklar5)- Türklerin Cihan hakimiyeti düşüncesi(Güneşin doğduğu yerden, battığı yere kadar her yeri fethetme arzusu)

Asya Hun Devleti (Büyük Hun Devleti) (MÖ. 220-MS.300Kurulduğu tarih kesin olarak bilinmemektedir. Tarihte bilinen İlk Türk Devletidir’dir.Bilinen ilk hükümdarı Tuman(Teoman)’dır. Teoman’dan sonra yerine oğlu Mete Han geçmiştir.

Asya Hun devleti Mete Han zamanında en geniş sınırlarına ulaşmıştır.Çinliler Türk akınlarına karşı koymak için ÇİN SEDDİ’ni yaptılar.

NOT: Tarihte ilk defa bütün Türkleri tek bayrak altında toplayan Türk Devleti Asya Hun devletidir.Büyük Hun Devleti VERASET SİSTEMİ ve ÇİN SİYASETİ nedeniyle Doğu ve Batı Hun Devleti diye ikiye ayrıldı.Batı Hunları ARAL GÖLÜ civarına göç etmek zorunda Doğu Hunları ise Kuzey ve Güney olarak ikiye ayrıldı. Ve daha sonra Çinliler tarafıkaldılar. ndan ortadan kaldırıldı

Göktürk Devleti Asya Hun Devleti'nden sonra Orta Asya'da kurulan ikinci büyük Türk devletidir. Türk adını ilk defa siyasi manada bir devlet adı olarak kullanmışlardır.Göktürk Devleti 552'de Orta Asya'daki Avar hakimiyetine son veren Bumin Kağan tarafından Ötügen merkez olmak üzere kurulmuştur. Mukan Kağan ve İstemi Kağan dönemlerinde sınırlarını sürekli genişleten Göktürkler, bu dönemde Orta Asya'nın en güçlü devleti olmuşlardır. Tarihte bütün Türklerin bir bayrak etrafında toplandıkları ikinci dönem Göktürkler dönemi olmuştur.Göktürk devleti hakkında kısa bilgi Göktürkler, İpek Yolu hakimiyeti için Sasani Devleti'ne karşı Bizans, Bizans'a karşı ise Sasanilerle ittifak yaparak hakimiyetini devam ettirmek istemişlerdir.İç çekişmeler sonucunda Göktürk Devleti 582'de Doğu ve Batı olmak üzere ikiye ayrılmıştır. Doğu Göktürkleri 630'da, Batı Göktürkleri ise 659'da Çin hakimiyeti altına girmesiyle I. Göktürk Devleti yıkılmıştır

Göktürk devleti

Kuruluşu: Kutluk devletini, Basmil ve Karluklar ile birlikte yıkan Uygurlar 745 yılında kendi devletlerini kurmuşlardır.Yaşadıkları Yerler: Uygurlar, devlet kurmadan önce Orhun ve Selenga nehirleri ile Aral gölü çevresi. Kurucusu: Kutluk Bilge Kül Kağandır.Başkentleri: Önceleri Ötüken’di. Daha sonra ‘Ordu Balık’ (Ordu Şehir) denilen Karabalgasun’u başkent yaptılar.Genişlemesi: Uygurlar; Türgeşler ve Kırgızları hakimiyetleri altına almış, Çinlilerle ilişkilerini genişletmişlerdir.751 yılında yapılan Talas savaşında Türklerin Araplara yardım etmesi ve Çinlilerin ağır bir yenilgi alması üzerine, Orta Asya’da Uygurların egemenlik kurması kolaylaşmış, Çin’de çıkan bir isyanda Uygurların Çin imparatoruna yardım etmesi üzerine ilişkiler gelişmişti.UYARI: Talas savaşı sonucunda Orta Asya egemenliği Çinlilerin elinden Uygurlara geçti.

Kutluk devleti

Uygur Devleti yerleşik yaşamı benimseyen ilk Türk topluluğudur.Budizm ve Maniheizm benimsemişlerdir.Çinden sonra matbaayı geliştirerek ikinci kez kullanılan ve hareketli harfleri icat ettiler.840 yılında Kırgız Türkleri tarafından yıkıldılar.Budizm ve Maniheizm Uygurların hem mimari alanında hem de savaşçı özelliklerini kaybetmelerinde etkili olmuştur.Kırgızlar Uygurları yıkarak Türk yurdunun Moğolların eline geçmesine neden olmuşlardır. Bu yüzden Türk tarihinde olumsuz anılmışlardır.

Uygur devleti

Mehmet Sancar GÜRCİ

6-D 1185

son