ilk çağda anadolu

ÜNİTE:2 YERYÜZÜNDE ÜNİTE:2 YERYÜZÜNDE YAŞAM YAŞAM

İLKÇAĞ’DA ANADOLU İLKÇAĞ’DA ANADOLU UYGARLIKLARIUYGARLIKLARI

HAZIRLAYAN:B.SENHAZIRLAYAN:B.SEN

Neden AnadoluNeden Anadolu

Anadolu; Anadolu; a. İkliminin insanların yaşayışına uygun a. İkliminin insanların yaşayışına uygun

olmasıolması b. Jeopolitik konumu, b. Jeopolitik konumu, c. Tarım, hayvancılık ve ticarete uygunluğu, c. Tarım, hayvancılık ve ticarete uygunluğu, d. Zengin madenlere sahip olması, d. Zengin madenlere sahip olması, e. Ticaret ve göç yolları üzerinde bulunması, e. Ticaret ve göç yolları üzerinde bulunması, f. Akarsu ve denizlerin çokluğu f. Akarsu ve denizlerin çokluğu g. Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlaması,g. Asya ile Avrupa’yı birbirine bağlaması, nedenlerine bağlı olarak, eski devirlerden bu yana nedenlerine bağlı olarak, eski devirlerden bu yana

toplumların ilgisini çekmiş ve yerleşim alanı toplumların ilgisini çekmiş ve yerleşim alanı olmuştur olmuştur

İLK UYGARLIKLARİLK UYGARLIKLAR

BÖLÜM 1:Genel ÖzelliklerBÖLÜM 1:Genel Özellikler

Hititler 3 grupta incelenirHititler 3 grupta incelenir

1-1-Eski Devlet (MÖ 1800 -1400)Eski Devlet (MÖ 1800 -1400)

2-2-Yeni Devlet (MÖ 1400–1200)Yeni Devlet (MÖ 1400–1200)

3-3-Geç Hitit Şehir Devletleri (MÖ Geç Hitit Şehir Devletleri (MÖ 1200–700)1200–700)

1-Eski Devlet (MÖ 1800 -1-Eski Devlet (MÖ 1800 -1400)1400)

Eski Devlet döneminde Önceleri küçük krallıklar şeklinde Eski Devlet döneminde Önceleri küçük krallıklar şeklinde yaşayan Hititler, Türkiye'de ilk merkezî devleti kurmuşlardır. yaşayan Hititler, Türkiye'de ilk merkezî devleti kurmuşlardır. (M.Ö. 1800).(M.Ö. 1800).

Merkezleri bugünkü Çorum yakınlarındaki Hattuşaş (Boğazköy) Merkezleri bugünkü Çorum yakınlarındaki Hattuşaş (Boğazköy) olmuştur.olmuştur.

Hititlerin, ilk büyük kralları Labarna (M.Ö. 1680-1650)'dır. Hititlerin, ilk büyük kralları Labarna (M.Ö. 1680-1650)'dır. Kral Labarna'dan sonra, M.Ö. 1650'lerde Hititlerin başına l. Kral Labarna'dan sonra, M.Ö. 1650'lerde Hititlerin başına l.

Hattuşili geçmiştir. Hattuşili geçmiştir. Hitit Devleti bu dönemde gelişerek bir imparatorluk hâline Hitit Devleti bu dönemde gelişerek bir imparatorluk hâline

geldi. Batı Anadolu'nun büyük bir kısmından Fırat ırmağına, geldi. Batı Anadolu'nun büyük bir kısmından Fırat ırmağına, Karadeniz'den Filistin'e kadar olan topraklara egemen oldular. Karadeniz'den Filistin'e kadar olan topraklara egemen oldular.

I. Hattuşili'nin ölümünden sonra yerine oğlu l. Murşil I. Hattuşili'nin ölümünden sonra yerine oğlu l. Murşil geçmiştir, geçmiştir,

Bu kral zamanında Hitit Devleti en parlak dönemini Bu kral zamanında Hitit Devleti en parlak dönemini yaşamıştır. .Bu dönemde Kargamış ve Urfa Hitit topraklarına yaşamıştır. .Bu dönemde Kargamış ve Urfa Hitit topraklarına katıldı. katıldı.

MÖ 1531’de Babil ele geçirilerek Mezopotamya MÖ 1531’de Babil ele geçirilerek Mezopotamya Uygarlığı ile Uygarlığı ile doğrudan temasa geçmişler ve etkilenmişlerdir.doğrudan temasa geçmişler ve etkilenmişlerdir.

2-Yeni Devlet (MÖ 1400–2-Yeni Devlet (MÖ 1400–1200)1200)

Bu dönemde genişlemelerine devam etmişler ve Anadolu'daki çeşitli Bu dönemde genişlemelerine devam etmişler ve Anadolu'daki çeşitli krallıkları egemenlikleri altına almışlardır.krallıkları egemenlikleri altına almışlardır.

Yeni Devlet döneminin en önemli olayı, Yakın Doğu'nun iki büyük Yeni Devlet döneminin en önemli olayı, Yakın Doğu'nun iki büyük devleti Hititler ile Mısırlıların Kadeş'te karşı karşıya gelmeleridir. İlk devleti Hititler ile Mısırlıların Kadeş'te karşı karşıya gelmeleridir. İlk Çağda Suriye askerî ve ticarî bakımdan çok önemli bir ülke idi. Bu Çağda Suriye askerî ve ticarî bakımdan çok önemli bir ülke idi. Bu nedenle Anadolu'da, Mezopotamya ve Mısır'da kurulan devletler nedenle Anadolu'da, Mezopotamya ve Mısır'da kurulan devletler Suriye'yi ele geçirmek için aralarında birçok savaş yapmışlardır. Bu Suriye'yi ele geçirmek için aralarında birçok savaş yapmışlardır. Bu savaşların en önemlisi savaşların en önemlisi Kadeş Savaşı'dır (MÖ 1296–1280)Kadeş Savaşı'dır (MÖ 1296–1280). .

Hititlerin başında bulunan Muvattaliş, Mısır Firavunu II. Ramses'in Hititlerin başında bulunan Muvattaliş, Mısır Firavunu II. Ramses'in Suriye'yi ele geçirmek istemesi üzerine bu devlete savaş açtı. Suriye'yi ele geçirmek istemesi üzerine bu devlete savaş açtı.

İki ordu Kadeş önünde karşılaştılar. Burada İlk Çağ tarihinin en büyük İki ordu Kadeş önünde karşılaştılar. Burada İlk Çağ tarihinin en büyük savaşlarından birisi oldu ve M.Ö 1296'da başlayan savaş karşılıklı savaşlarından birisi oldu ve M.Ö 1296'da başlayan savaş karşılıklı akınlarla 16 yıl sürdü. Ancak iki taraf da kesin bir sonuç alamadılar. akınlarla 16 yıl sürdü. Ancak iki taraf da kesin bir sonuç alamadılar. Çünkü Asurluların güçlenmesinden tedirgin olan bu iki devlet anlaşmak Çünkü Asurluların güçlenmesinden tedirgin olan bu iki devlet anlaşmak zorunda kaldılar.zorunda kaldılar.

Hitit Kralı III. Hattuşili ile Mısır Firavunu II. Ramses Kadeş'te tarihin ilk Hitit Kralı III. Hattuşili ile Mısır Firavunu II. Ramses Kadeş'te tarihin ilk yazılı antlaşmasını yaptılar (M.Ö. 1278–1280). Bu antlaşmayla Mısırlılar, yazılı antlaşmasını yaptılar (M.Ö. 1278–1280). Bu antlaşmayla Mısırlılar, Kuzey Suriye'yi Hititlere bıraktılar ve iki devlet birbirlerine yardım Kuzey Suriye'yi Hititlere bıraktılar ve iki devlet birbirlerine yardım edecektiedecekti..

Hititler M. Ö. 1200 yıllarında batıdan gelen Ege göçleri sonunda Hititler M. Ö. 1200 yıllarında batıdan gelen Ege göçleri sonunda yıkılmıştır yıkılmıştır

3-Geç Hitit Şehir Devletleri 3-Geç Hitit Şehir Devletleri (MÖ 1200–700)(MÖ 1200–700)

Ege göçleri sonucunda Hitit Devleti'nin Ege göçleri sonucunda Hitit Devleti'nin yıkılması üzerine Hititlilerin bir kısmı yıkılması üzerine Hititlilerin bir kısmı Güneydoğu Anadolu'ya çekilerek şehir Güneydoğu Anadolu'ya çekilerek şehir devletleri kurdular. Siyasi hayatta etkili devletleri kurdular. Siyasi hayatta etkili olamayan Malatya, Kargamış, Zincirli, olamayan Malatya, Kargamış, Zincirli, Karatepe gibi Geç Hitit Şehir Devletleri. Karatepe gibi Geç Hitit Şehir Devletleri. Asurluların egemenliğine girdiler (MÖ 700). Asurluların egemenliğine girdiler (MÖ 700).

Daha sonra Pers istilası başlamış ve bu Daha sonra Pers istilası başlamış ve bu devletler tamamen yok olmuşlardır devletler tamamen yok olmuşlardır

FRİGYALILAR (MÖ.1200- FRİGYALILAR (MÖ.1200- 676)676)

MÖ XII. Yüzyılda Hititlerin yıkılmasına yol açan göçler sırasında boğazlar MÖ XII. Yüzyılda Hititlerin yıkılmasına yol açan göçler sırasında boğazlar yolu ile batıdan Anadolu’ya gelmişlerdir. Önceleri Sakarya ırmağıyla, yolu ile batıdan Anadolu’ya gelmişlerdir. Önceleri Sakarya ırmağıyla, Büyük Menderes ırmağının yukarı bölgelerine (Eskişehir, Afyonkarahisar Büyük Menderes ırmağının yukarı bölgelerine (Eskişehir, Afyonkarahisar ve Ankara) yerleşen Frigler (Bu bölge M.Ö. 1000 yıllarından itibaren ve Ankara) yerleşen Frigler (Bu bölge M.Ö. 1000 yıllarından itibaren Frigya olarak anılmıştır ). Frigya olarak anılmıştır ).

M.Ö. 750'den sonra güçlü bir devlet kurdular. M.Ö. 750'den sonra güçlü bir devlet kurdular. Devletin kurucusu Gordios, başşehri Polatlı yakınlarındaki Gordion'dur. Devletin kurucusu Gordios, başşehri Polatlı yakınlarındaki Gordion'dur. Hititlere saldırıp onları ortadan kaldırdıktan sonra sınırlarını doğuda Hititlere saldırıp onları ortadan kaldırdıktan sonra sınırlarını doğuda

Kapadokya, güneyde Çukurova'ya kadar genişlettiler. Kapadokya, güneyde Çukurova'ya kadar genişlettiler. En yoğun bulundukları bölgelerin de Sakarya ırmağı vadisiyle Ankara En yoğun bulundukları bölgelerin de Sakarya ırmağı vadisiyle Ankara

arasındaki topraklar olduğu anlaşılmıştır. arasındaki topraklar olduğu anlaşılmıştır. Kral Midas döneminde Orta ve Güney Doğu Anadolu’ya egemen oldular. Kral Midas döneminde Orta ve Güney Doğu Anadolu’ya egemen oldular. Başkentleri Gordion olan Frig Devleti M.Ö. 8. yüzyılda en güçlü dönemini Başkentleri Gordion olan Frig Devleti M.Ö. 8. yüzyılda en güçlü dönemini

yaşadı. yaşadı. Friglerle ilgili tarihî bilgiler çok azdır. M.Ö. 700'lerde Hint-Avrupa asıllı Friglerle ilgili tarihî bilgiler çok azdır. M.Ö. 700'lerde Hint-Avrupa asıllı

Karadeniz’in kuzeyinden gelen Kimmerler, Friglere saldırarak onları Karadeniz’in kuzeyinden gelen Kimmerler, Friglere saldırarak onları büyük bir yenilgiye uğratmışlardır. Kimmerlerin saldırısıyla çok zayıf büyük bir yenilgiye uğratmışlardır. Kimmerlerin saldırısıyla çok zayıf düşen Frigler, zamanla Batı Anadolu'da güçlü bir devlet kurmuş olan düşen Frigler, zamanla Batı Anadolu'da güçlü bir devlet kurmuş olan Lidyalıların egemenlikleri altına girmişlerdir (M.Ö. 676). Lidyalıların egemenlikleri altına girmişlerdir (M.Ö. 676).

İYONYALILAR (MÖ. XII. yy- İYONYALILAR (MÖ. XII. yy- VII. yy)VII. yy)

İyonya, İzmir ile Büyük Menderes ırmağı arasında kalan kıyı bölgesinin İyonya, İzmir ile Büyük Menderes ırmağı arasında kalan kıyı bölgesinin adıdır. Burada oturanlara da İyonyalılar denirdi. adıdır. Burada oturanlara da İyonyalılar denirdi.

M.Ö. 12. yüzyıldan önce, Yunanistan'daki Akalar, koloniler kurmak ve M.Ö. 12. yüzyıldan önce, Yunanistan'daki Akalar, koloniler kurmak ve Dorların yıkıcı etkilerinden kaçmak amacıyla, Anadolu'nun Ege denizi Dorların yıkıcı etkilerinden kaçmak amacıyla, Anadolu'nun Ege denizi kıyılarına gelip yerleşmişlerdir. İzmir kenti ve Büyük Menderes ırmağı kıyılarına gelip yerleşmişlerdir. İzmir kenti ve Büyük Menderes ırmağı arasındaki topraklarda birçok kent devleti kurmuşlardır. arasındaki topraklarda birçok kent devleti kurmuşlardır.

Bu kent devletleri, M.Ö. 7. yüzyıldan sonra Lidyalıların, Perslerin ve Bu kent devletleri, M.Ö. 7. yüzyıldan sonra Lidyalıların, Perslerin ve İskender İmparatorluğunun egemenliği altında kalmışlardır (M.Ö 334). İskender İmparatorluğunun egemenliği altında kalmışlardır (M.Ö 334).

İyon kentleri verimli topraklar üzerinde bulunmalarının yanı sıra, önemli İyon kentleri verimli topraklar üzerinde bulunmalarının yanı sıra, önemli bir kültür, sanat ve ticaret merkezleriydi. Özellikle Miletos (Milet), bir kültür, sanat ve ticaret merkezleriydi. Özellikle Miletos (Milet), Ephesos (Efes), Smyrna (İzmir) gibi kentler bunların başında geliyordu. Ephesos (Efes), Smyrna (İzmir) gibi kentler bunların başında geliyordu.

Anadolu kültürü ve Aka medeniyetinin etkisinde kalan İyonyalılar, ayrı Anadolu kültürü ve Aka medeniyetinin etkisinde kalan İyonyalılar, ayrı kent devletleri hâlinde yaşadılar. kent devletleri hâlinde yaşadılar.

Lidyalılar, İyonyalıların Anadolu ve Ön Asya ile ticaret yapmalarını Lidyalılar, İyonyalıların Anadolu ve Ön Asya ile ticaret yapmalarını engellemişlerdir. Bunun üzerine İyonyalılar donanmalarıyla Akdeniz ve engellemişlerdir. Bunun üzerine İyonyalılar donanmalarıyla Akdeniz ve Karadeniz'e açılmışlar, koloniler kurarak bugünkü birçok yerleşim yerinin Karadeniz'e açılmışlar, koloniler kurarak bugünkü birçok yerleşim yerinin temelini atmışlardır. temelini atmışlardır.

İyonya kent devletleri M.Ö. 7. yüzyıldan itibaren Lidya egemenliğine İyonya kent devletleri M.Ö. 7. yüzyıldan itibaren Lidya egemenliğine girmiştir. Efes, Foça, Milet kentleri Lidyalılardan sonra Pers, Makedon ve girmiştir. Efes, Foça, Milet kentleri Lidyalılardan sonra Pers, Makedon ve Roma ordularının saldırısına uğramıştır. Roma ordularının saldırısına uğramıştır.

LİDYALILAR (MÖ.1200–LİDYALILAR (MÖ.1200–546)546)

Anadolu'nun batısında Gediz ve Menderes ırmakları arasında kalan Anadolu'nun batısında Gediz ve Menderes ırmakları arasında kalan bölgeye İlkçağda Lidya, bu topraklarda oturanlara Lidyalılar denilmiştir. bölgeye İlkçağda Lidya, bu topraklarda oturanlara Lidyalılar denilmiştir.

Hint - Avrupalı bir kavim olan ve doğudan Anadolu'ya gelen Lidyalılar Hint - Avrupalı bir kavim olan ve doğudan Anadolu'ya gelen Lidyalılar önce Hititlerin daha sonra da Frigyalıların egemenliği altında yaşadılar. önce Hititlerin daha sonra da Frigyalıların egemenliği altında yaşadılar.

Dilleri, Hitit dili ile benzerlik göstermektedir. Dilleri, Hitit dili ile benzerlik göstermektedir. Lidyalılar, Frigyalıların yıkılmasından sonra Kral Giges zamanında Lidyalılar, Frigyalıların yıkılmasından sonra Kral Giges zamanında

bağımsız bir devlet kurdular (M.Ö. 687). bağımsız bir devlet kurdular (M.Ö. 687). Lidyalıların başkenti, dönemin en büyük ve zengin kentlerinden olan Lidyalıların başkenti, dönemin en büyük ve zengin kentlerinden olan

Salihli yakınlarındaki Sardes (Sard)’dır. Salihli yakınlarındaki Sardes (Sard)’dır. Giges, devletin sınırlarını genişletti. Doğu sınırları Kızılırmak ırmağına Giges, devletin sınırlarını genişletti. Doğu sınırları Kızılırmak ırmağına

kadar uzandı. kadar uzandı. Kimmerlere karşı Asurlularla işbirliği yapmışlar ve bunun sonucunda Kral Kimmerlere karşı Asurlularla işbirliği yapmışlar ve bunun sonucunda Kral

Yolu Asur'a kadar uzanmıştır. Yolu Asur'a kadar uzanmıştır. Kral Alyattes zamanında Medlerle savaş yapıldı. MÖ 585 yılında barış Kral Alyattes zamanında Medlerle savaş yapıldı. MÖ 585 yılında barış

yapılarak, Kızılırmak iki devlet arasında sınır oldu. yapılarak, Kızılırmak iki devlet arasında sınır oldu. Son kralları Krezus dönemi Lidya'nın en parlak zamanı oldu. B Son kralları Krezus dönemi Lidya'nın en parlak zamanı oldu. B aşkentleri Sard aynı zamanda dönemin kültür ve sanat merkeziydi. aşkentleri Sard aynı zamanda dönemin kültür ve sanat merkeziydi.

Ancak bu durum uzun sürmedi. Adalar (Ege) Denizi’ne çıkmak istemeyen Ancak bu durum uzun sürmedi. Adalar (Ege) Denizi’ne çıkmak istemeyen Pers Kralı Kyros (Kirus), Mısır'la ittifak yapan Lidya Kralı Krezus'u yenerek Pers Kralı Kyros (Kirus), Mısır'la ittifak yapan Lidya Kralı Krezus'u yenerek Lidya Krallığına son verdi (M.Ö. 546). Lidya Krallığına son verdi (M.Ö. 546).

URARTULAR (MÖ. IX. yy- VI. URARTULAR (MÖ. IX. yy- VI. yyyy

Urartu Devleti önceleri beylikler halinde yaşayan Asya Urartu Devleti önceleri beylikler halinde yaşayan Asya kökenli Hurri kabileleri tarafından M.Ö. XI. yüzyılda Van kökenli Hurri kabileleri tarafından M.Ö. XI. yüzyılda Van gölü ve çevresinde kurulmuştur. gölü ve çevresinde kurulmuştur.

Devletin kurucusu l. Sav (r)dur, başkenti Tuşpa (Van)’dır. Devletin kurucusu l. Sav (r)dur, başkenti Tuşpa (Van)’dır. M.Ö. 900 yılı sonlarına doğru Urartu Devleti'nin sınırları M.Ö. 900 yılı sonlarına doğru Urartu Devleti'nin sınırları

doğuda Hazar denizinden, batıda Malatya'ya; kuzeyde doğuda Hazar denizinden, batıda Malatya'ya; kuzeyde Erzurum ve Erzincan'dan, güneyde Musul ve Halep'e Erzurum ve Erzincan'dan, güneyde Musul ve Halep'e kadar uzanmıştır. kadar uzanmıştır.

Urartulular üç yüz yıl kadar bu bölgenin en büyük Urartulular üç yüz yıl kadar bu bölgenin en büyük devletlerinden biri olmuşlardır. Urartular yaklaşık 200 yıl devletlerinden biri olmuşlardır. Urartular yaklaşık 200 yıl boyunca Doğu Anadolu'ya hâkim oldular. boyunca Doğu Anadolu'ya hâkim oldular.

Bu bölgenin egemenliği için Asurlular ile devamlı savaşlar Bu bölgenin egemenliği için Asurlular ile devamlı savaşlar yaptılar. yaptılar.

Urartu Devleti Kafkaslardan gelen Kimmer ve Saka (İskit) Urartu Devleti Kafkaslardan gelen Kimmer ve Saka (İskit) akınlarıyla sarsıldı. Urartular M.Ö. 600'lerde Medlerin akınlarıyla sarsıldı. Urartular M.Ö. 600'lerde Medlerin Anadolu'yu istilası sırasında yıkılmışlardır Anadolu'yu istilası sırasında yıkılmışlardır

ESKİ UYGARLIKLARESKİ UYGARLIKLAR

BÖLÜM 2:BÖLÜM 2:DEVLET YÖNETİMİDEVLET YÖNETİMİ

HİTİTLER- Devlet YönetimiHİTİTLER- Devlet Yönetimi Hitit devleti, birçok feodal beyliğin merkezi otorite etrafında birleştirilmesiyle meydana getirilmiştir. Hitit devleti, birçok feodal beyliğin merkezi otorite etrafında birleştirilmesiyle meydana getirilmiştir. 2. Anadolu'da bilinen ilk siyasal birliği kurdular. 2. Anadolu'da bilinen ilk siyasal birliği kurdular. 3. Başlangıçta Hitit devlet yönetiminin temelini 3. Başlangıçta Hitit devlet yönetiminin temelini feodal tımar sistemifeodal tımar sistemi oluşturmaktaydı. İlk zamanlarda fethedilen oluşturmaktaydı. İlk zamanlarda fethedilen

toprakların yönetimi prenslere verilmiş, böylece küçük krallıklar ortaya çıkmıştır. Yeni krallık zamanında feodal beylikler toprakların yönetimi prenslere verilmiş, böylece küçük krallıklar ortaya çıkmıştır. Yeni krallık zamanında feodal beylikler kaldırılmış, yerine valiler gönderilmiştir. kaldırılmış, yerine valiler gönderilmiştir.

Eyaletlerin merkezden gönderilen valiler tarafından yönetilmesi, feodalleşmeye izin verilmediğinin ve merkezi otoritenin Eyaletlerin merkezden gönderilen valiler tarafından yönetilmesi, feodalleşmeye izin verilmediğinin ve merkezi otoritenin korunmak istendiğinin belirtisidir. korunmak istendiğinin belirtisidir.

Bunun yanında, alınan toprakların önceleri prenslere, sonra da valilere verilmesi tımar sistemine benzemektedir. Bunun yanında, alınan toprakların önceleri prenslere, sonra da valilere verilmesi tımar sistemine benzemektedir. 4. Hititlerin başında büyük kral, evrenin kralı, 4. Hititlerin başında büyük kral, evrenin kralı, tabarnatabarna unvanını taşıyan bir hükümdar bulunuyordu. unvanını taşıyan bir hükümdar bulunuyordu. 5. Krallık babadan oğula geçmekteydi. 5. Krallık babadan oğula geçmekteydi. 6. Hititler'de krallar, ilk zamanlarda ülkenin ileri gelenleri tarafından, hanedandan olanlar arasından seçilirdi. Bu usul 6. Hititler'de krallar, ilk zamanlarda ülkenin ileri gelenleri tarafından, hanedandan olanlar arasından seçilirdi. Bu usul

hanedan prensleri arasında anlaşmazlıklara ve kanlı çarpışmalara neden olurdu. Bu durumu önlemek amacıyla bir hanedan prensleri arasında anlaşmazlıklara ve kanlı çarpışmalara neden olurdu. Bu durumu önlemek amacıyla bir anayasa hazırlanarak kral kendisinden sonra başa geçecek prensi seçmek hakkına sahip oldu.anayasa hazırlanarak kral kendisinden sonra başa geçecek prensi seçmek hakkına sahip oldu.

7. Kral aynı zamanda devlet başkanı, başkomutan, baş yargıç ve başrahipti. 7. Kral aynı zamanda devlet başkanı, başkomutan, baş yargıç ve başrahipti. 8. Kral devlet yönetme yetkisini 8. Kral devlet yönetme yetkisini PankuşPankuş ve ve TavanannaTavananna (Kraliçe) ile paylaşmıştır. (Kraliçe) ile paylaşmıştır. Kralın yanında Kralın yanında PankuşPankuş denilen bir tür denilen bir tür

asiller meclisi de yönetimde söz sahibiydi.asiller meclisi de yönetimde söz sahibiydi. İlk zamanlarda kralın yetkileri meclis tarafından sınırlandırılmıştı (Kralın yetkilerini sınırlayan Pankuş meclisinin varlığı İlk zamanlarda kralın yetkileri meclis tarafından sınırlandırılmıştı (Kralın yetkilerini sınırlayan Pankuş meclisinin varlığı

meşruti bir yönetimin olduğunu gösterir. meşruti bir yönetimin olduğunu gösterir. Meşrutiyet reminin ilk örneğiMeşrutiyet reminin ilk örneği.). Ancak imparatorluk döneminde meclisin .). Ancak imparatorluk döneminde meclisin yetkileri azalırken (danışma meclisi)kralın yetkileri artmıştır. Dolayısıyla soylular yönetimden uzaklaştırılmıştır.yetkileri azalırken (danışma meclisi)kralın yetkileri artmıştır. Dolayısıyla soylular yönetimden uzaklaştırılmıştır.

Kraldan sonra devlet yönetiminde en yetkili kişi Kraldan sonra devlet yönetiminde en yetkili kişi tavanannatavananna denilen kraliçeydi. denilen kraliçeydi. Tavananna, dini törenlere ve bayramlara başkanlık yapar, kral savaşa gittiğinde ülkeyi yönetirdi. Hatta Tavananna, dini törenlere ve bayramlara başkanlık yapar, kral savaşa gittiğinde ülkeyi yönetirdi. Hatta Kadeş Kadeş

AntlaşmasıAntlaşması’nda Hitit kralının yanında kraliçenin de imzası yer almıştır. ’nda Hitit kralının yanında kraliçenin de imzası yer almıştır. Bu durum Hititlerde kadınların devlet idaresinde etkili olduğunu göstermektedir.Bu durum Hititlerde kadınların devlet idaresinde etkili olduğunu göstermektedir. 9. Hititler Kızılırmak’ın kuzeyindeki topraklara Yukarı Memleket, güneyindeki topraklara ise Aşağı Memleket diyorlardı.9. Hititler Kızılırmak’ın kuzeyindeki topraklara Yukarı Memleket, güneyindeki topraklara ise Aşağı Memleket diyorlardı. Hititlerde kral öldüğü zaman “tanrı” olmaktadır Hititlerde kral öldüğü zaman “tanrı” olmaktadır

FRİGYALILARFRİGYALILARDevlet YönetimiDevlet Yönetimi

1. Frigyalılar önceleri beylikler 1. Frigyalılar önceleri beylikler halinde yaşarlarken daha sonra halinde yaşarlarken daha sonra krallıkla yönetilmişlerdir. Asiller de krallıkla yönetilmişlerdir. Asiller de söz sahibi idiler.söz sahibi idiler.

2. Frig kralları genellikle Gordios 2. Frig kralları genellikle Gordios veya Midas adlarıyla anılırdı veya Midas adlarıyla anılırdı

LİDYALILARLİDYALILARDevlet YönetimiDevlet Yönetimi

1. Lidya krallıkla yönetiliyordu. 1. Lidya krallıkla yönetiliyordu. 2. Lidya devlet yönetiminde 2. Lidya devlet yönetiminde

İyonyalıların etkisi görülmekteydi. İyonyalıların etkisi görülmekteydi. 3. Yönetimde kralın yanında 3. Yönetimde kralın yanında

büyük tüccarların ve arazi sahibi büyük tüccarların ve arazi sahibi asilzadelerin de önemli bir rolü vardı.asilzadelerin de önemli bir rolü vardı.

İYONYALILARİYONYALILARDevlet YönetimiDevlet Yönetimi

1. Her biri bağımsız bir devlet olan İyon 1. Her biri bağımsız bir devlet olan İyon şehirleri önceleri krallar, şehirleri önceleri krallar,

2. M.Ö. 500 yıllarından itibaren asillerin 2. M.Ö. 500 yıllarından itibaren asillerin kurduğu oligarşik hükümetler kurduğu oligarşik hükümetler

3. Ve en son olarak da demokratik 3. Ve en son olarak da demokratik hükümetler tarafından yönetilmiştir. hükümetler tarafından yönetilmiştir.

4. M.Ö. VIII. yüzyıldan itibaren Lidya tehlikesi 4. M.Ö. VIII. yüzyıldan itibaren Lidya tehlikesi baş gösterince, devletin başına baş gösterince, devletin başına tirantiran adı verilen adı verilen güçlü liderler geçmiştir. güçlü liderler geçmiştir.

5. Yönetimde şehir meclisleri çok etkiliydi. 5. Yönetimde şehir meclisleri çok etkiliydi. Tüm kararlar orada alınırdı Tüm kararlar orada alınırdı

URARTULAR Devlet YönetimiURARTULAR Devlet Yönetimi

URARTULAR Devlet YönetimiURARTULAR Devlet Yönetimi1. Urartuların ilk zamanlarında 1. Urartuların ilk zamanlarında

devlet kralların zayıflamasından dolayı devlet kralların zayıflamasından dolayı feodal bir yapıya sahipti.feodal bir yapıya sahipti.

2. Krallıkla yönetilen Urartu 2. Krallıkla yönetilen Urartu Devleti eyaletlere ayrılmıştı. Devleti eyaletlere ayrılmıştı.

3. Her eyalette başkentten atanan 3. Her eyalette başkentten atanan (En-nam) valiler görev yapıyorlardı (En-nam) valiler görev yapıyorlardı


BÖLÜM 3:BÖLÜM 3:DİN VE İNANIŞDİN VE İNANIŞ

HİTİTLER -Din Ve İnanışHİTİTLER -Din Ve İnanış HİTİTLER -Din Ve İnanışHİTİTLER -Din Ve İnanış 1. Hititlerin dini çok tanrılı idi. 1. Hititlerin dini çok tanrılı idi. 2. Kendi tanrılarından başka bütün Anadolu ve Ön Asya tanrılarını kutsal 2. Kendi tanrılarından başka bütün Anadolu ve Ön Asya tanrılarını kutsal

kabul etmişlerdi. Bu yüzden Hititler zamanında Anadolu kabul etmişlerdi. Bu yüzden Hititler zamanında Anadolu bin tanrı ilibin tanrı ili olarak olarak tanımlanmıştır. tanımlanmıştır.

Bu dönemde Anadolu'ya "Bin tanrı ili" denir.Bu dönemde Anadolu'ya "Bin tanrı ili" denir.Bu durum, Hititlerin kendilerine Bu durum, Hititlerin kendilerine özgü bir dinlerinin olmadığı ve inançlarda diğer toplumların etkisinde özgü bir dinlerinin olmadığı ve inançlarda diğer toplumların etkisinde kaldığını göstermektedir. kaldığını göstermektedir.

3. Hititlerde temizlik tapınmanın ilk şartıydı.3. Hititlerde temizlik tapınmanın ilk şartıydı. 4. Hititlerde ahiret inançları zayıftı. 4. Hititlerde ahiret inançları zayıftı. 5. Dini törenler başrahip olarak kral tarafından yönetilirdi. 5. Dini törenler başrahip olarak kral tarafından yönetilirdi. 6. Önemli tanrıları güneş tanrıçası HEPAT (kralları atayan, koruyan ve 6. Önemli tanrıları güneş tanrıçası HEPAT (kralları atayan, koruyan ve

savaşları yöneten, kral bu tanrıçanın başrahibidir.),kocası fırtına tanrıçası savaşları yöneten, kral bu tanrıçanın başrahibidir.),kocası fırtına tanrıçası TEŞUP, TEŞUP,

gök tanrısı DATTAŞAgök tanrısı DATTAŞA 7.7. Özellikle krallar tarafından, tanrılarına hesap vermek amacıyla yıllıklar Özellikle krallar tarafından, tanrılarına hesap vermek amacıyla yıllıklar

((AnallarAnallar)'ın hazırlanması, tarafsız tarih yazıcılığının da başlangıcı olarak )'ın hazırlanması, tarafsız tarih yazıcılığının da başlangıcı olarak kabul edilir. kabul edilir.

Çünkü yıllıklarda kralların başarıları kadar yenilgilerine, zaferleri kadar Çünkü yıllıklarda kralların başarıları kadar yenilgilerine, zaferleri kadar hatalarına da yer verilmiştir. hatalarına da yer verilmiştir. Hititlerin yıllıkları kronik tarih yazıcılığına da Hititlerin yıllıkları kronik tarih yazıcılığına da güzel bir örnektirgüzel bir örnektir

FRİGYALILAR-Din ve İnanışFRİGYALILAR-Din ve İnanış

FRİGYALILAR-Din ve İnanışFRİGYALILAR-Din ve İnanış 1. Frigyalılar ziraatçı bir kavim olduklarından dini 1. Frigyalılar ziraatçı bir kavim olduklarından dini

inanışlarında bunun etkisi görülür.inanışlarında bunun etkisi görülür. 2. En büyük tanrıları toprak ve bereket tanrıçası 2. En büyük tanrıları toprak ve bereket tanrıçası

Kibele'dir. Kibele'dir. 3. Frigyalılar dini inançlarında Hititlerin etkisinde 3. Frigyalılar dini inançlarında Hititlerin etkisinde

kalmışlardır.kalmışlardır. 4. İlkbahar ve son baharda tabiatın dirilişini ve 4. İlkbahar ve son baharda tabiatın dirilişini ve

ölümünü sembolize eden tanrıçalara inanırlar ve yılın ölümünü sembolize eden tanrıçalara inanırlar ve yılın belirli zamanlarında törenler düzenlenirdi.belirli zamanlarında törenler düzenlenirdi.

5. Doğa tanrıçası KYBELE ve onun sevgilisi ATTİS’e 5. Doğa tanrıçası KYBELE ve onun sevgilisi ATTİS’e büyük saygı gösterirlerdi.büyük saygı gösterirlerdi.

6. En büyük tapınma yeri PESSİNUS 6. En büyük tapınma yeri PESSİNUS (Balahisar)’dadsır.(Balahisar)’dadsır.

7. Ölülerini 7. Ölülerini tümülüstümülüs altına yaptıkları mezar altına yaptıkları mezar odalarına gömerlerdi odalarına gömerlerdi

LİDYALILAR-Din ve İnanışLİDYALILAR-Din ve İnanış

LİDYALILAR-Din ve İnanışLİDYALILAR-Din ve İnanış 1. Lidyalılar din konusunda daha çok 1. Lidyalılar din konusunda daha çok

komşuları İyonların etkisi altında kalmışlardı. komşuları İyonların etkisi altında kalmışlardı. 2. Lidya'da tanrıça Kibele büyük saygı 2. Lidya'da tanrıça Kibele büyük saygı

görmekteydi. görmekteydi. 3. Artemis, Zeus ve Apollo gibi Yunan 3. Artemis, Zeus ve Apollo gibi Yunan

tanrılarına tapıyorlardı. tanrılarına tapıyorlardı. 4. Lidyalılar Frigyalılarda olduğu gibi kral ve 4. Lidyalılar Frigyalılarda olduğu gibi kral ve

asillerin ölülerini yığma toprak tepeler (tümülüs) asillerin ölülerini yığma toprak tepeler (tümülüs) altında gizlenen odalara gömerlerdi. altında gizlenen odalara gömerlerdi.

5. Lidya kral mezarları başkentleri Sardes'in 5. Lidya kral mezarları başkentleri Sardes'in yakınındaki Bintepeler yöresindedir.yakınındaki Bintepeler yöresindedir.

İYONYALILAR-Din ve İnanışİYONYALILAR-Din ve İnanış

İYONYALILAR-Din ve İnanışİYONYALILAR-Din ve İnanış1. İyonlarda da din çok 1. İyonlarda da din çok

tanrılıydı. tanrılıydı. 2. İyonlar tanrılarını insan 2. İyonlar tanrılarını insan

şeklinde düşünmüşlerdir. şeklinde düşünmüşlerdir. 3. Hem Yunan hem Anadolu 3. Hem Yunan hem Anadolu

tanrılarına tapan İyonlarda önemli tanrılarına tapan İyonlarda önemli tanrılar Zeus, Athena ve Artemis'ti.tanrılar Zeus, Athena ve Artemis'ti.

4. Ölümden sonraki yaşam 4. Ölümden sonraki yaşam inancı zayıftı inancı zayıftı

URARTULAR-Din ve İnanışURARTULAR-Din ve İnanış

URARTULAR-Din ve İnanışURARTULAR-Din ve İnanış 1. Urartuların dinleri çok tanrılıydı. 1. Urartuların dinleri çok tanrılıydı. 2. Yerli tanrıların yanında Mezopotamya, 2. Yerli tanrıların yanında Mezopotamya,

Hitit ve İran tanrılarına da tapıyorlardı. Hitit ve İran tanrılarına da tapıyorlardı. 3. En başta gelen tanrıları savaş tanrısı 3. En başta gelen tanrıları savaş tanrısı

Haldi idi.Haldi idi. 4. Tanrıları için tapınaklar inşa etmişlerdir. 4. Tanrıları için tapınaklar inşa etmişlerdir. 5. Urartular krallarını sert kayalara 5. Urartular krallarını sert kayalara

oydukları mezarlara gömmüşlerdir. oydukları mezarlara gömmüşlerdir. 6. Ölümden sonraki hayata inanan Urartular 6. Ölümden sonraki hayata inanan Urartular

bu inançlarının etkisiyle mezarlarını oda ve ev bu inançlarının etkisiyle mezarlarını oda ve ev biçiminde yapmışlar, mezarlara ölüyle beraber biçiminde yapmışlar, mezarlara ölüyle beraber değerli eşyalarını da koymuşlardır değerli eşyalarını da koymuşlardır


BÖLÜM 4:BÖLÜM 4:SOSYAL VE EKONOMİK SOSYAL VE EKONOMİK YAŞAMYAŞAM

HİTİTLER -Sosyal ve HİTİTLER -Sosyal ve Ekonomik HayatEkonomik Hayat

HİTİTLER -Sosyal ve Ekonomik HayatHİTİTLER -Sosyal ve Ekonomik Hayat 1. 1. Toplum; Hürler (soylular, rahipler, askerler, memurlar, tüccarlar ve köylüler) ile köleler olarak iki gruptan Toplum; Hürler (soylular, rahipler, askerler, memurlar, tüccarlar ve köylüler) ile köleler olarak iki gruptan

oluşurdu.oluşurdu. Anadolu'da bu sınıfların bulunması Türkiye'de yaşayan insan topluluklarının arasında eşitsizliğin olduğunu Anadolu'da bu sınıfların bulunması Türkiye'de yaşayan insan topluluklarının arasında eşitsizliğin olduğunu

göstermektedir.göstermektedir. Hititlerde toplum bazı sosyal sınıflara ayrılır. Bunlar yöneticiler (soylular), rahipler, namralar (hürlerle köleler arasındaki Hititlerde toplum bazı sosyal sınıflara ayrılır. Bunlar yöneticiler (soylular), rahipler, namralar (hürlerle köleler arasındaki

sınıf) ve kölelerden oluşuyordu.sınıf) ve kölelerden oluşuyordu. Soylular; Kral ailesinden oluşan, geniş haklara sahip olan, yüksek memurlukları yürüten ve geniş toprakları olanlardı. Soylular; Kral ailesinden oluşan, geniş haklara sahip olan, yüksek memurlukları yürüten ve geniş toprakları olanlardı. Rahiplik; onurlu bir meslek sayılmış, çoğu kez prenslerden seçilmiş, ancak halk fazla dindar olmadığı için etkinlik Rahiplik; onurlu bir meslek sayılmış, çoğu kez prenslerden seçilmiş, ancak halk fazla dindar olmadığı için etkinlik

kazanamamıştıkazanamamıştı Sosyal bakanın en altında yer alan kölelerin mülkiyet hakları vardı. Hatta başlık parasını ödeyerek soylu kadınla Sosyal bakanın en altında yer alan kölelerin mülkiyet hakları vardı. Hatta başlık parasını ödeyerek soylu kadınla

evlenebiliyorlardı. Bedel ödeyerek hür sınıfına geçebiliyorlardı.evlenebiliyorlardı. Bedel ödeyerek hür sınıfına geçebiliyorlardı. Bu sınıfların sahip oldukları haklar yazılı kanunlarla korunmuştur. Bu sınıfların sahip oldukları haklar yazılı kanunlarla korunmuştur. İlk çağ toplumunda kölelere mülkiyet hakkı tanıyan tek toplum Hititlerdir.İlk çağ toplumunda kölelere mülkiyet hakkı tanıyan tek toplum Hititlerdir. 2. 2. Hititlerde vatandaşın devlete karşı üç temel sorumluluğu vardı:Hititlerde vatandaşın devlete karşı üç temel sorumluluğu vardı: Askerlik yapmak, üretimde bulunmak ve angarya Askerlik yapmak, üretimde bulunmak ve angarya

hizmetlerinde çalışmaktı.hizmetlerinde çalışmaktı. 3. Hititlerde aile yapısı pederşahi olmasına ve başlık parası alınmasına rağmen evlenme işleminin sözleşmeyle 3. Hititlerde aile yapısı pederşahi olmasına ve başlık parası alınmasına rağmen evlenme işleminin sözleşmeyle

yapılması, aile hukukunun önemli olduğunun belirtisidir. yapılması, aile hukukunun önemli olduğunun belirtisidir. 4. Ana kraliçe (Tavananna)'nın önemli yetkilerinin olması, aile hukuku düzenlemeleri Hitit toplumunda kadınların 4. Ana kraliçe (Tavananna)'nın önemli yetkilerinin olması, aile hukuku düzenlemeleri Hitit toplumunda kadınların

önemli bir yerinin olduğunu gösterir. Bu medeni hukukun temelini oluşturmalarıyla doğrudan ilgilidir.önemli bir yerinin olduğunu gösterir. Bu medeni hukukun temelini oluşturmalarıyla doğrudan ilgilidir. 5. Hitit ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktaydı. 5. Hitit ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayanmaktaydı. 6. Topraklar tanrıların ve kralların malı kabul edilirdi. 6. Topraklar tanrıların ve kralların malı kabul edilirdi. 7. Hititler tarım ve hayvancılığı koruyan kanunlar yaptılar. 7. Hititler tarım ve hayvancılığı koruyan kanunlar yaptılar. 8. Anadolu'da tımar sistemini ilk defa Hititler uyguladılar. 8. Anadolu'da tımar sistemini ilk defa Hititler uyguladılar. 9. Hititlerde maden işlemeciliği ile kumaş dokumacılığı da gelişmiştir.9. Hititlerde maden işlemeciliği ile kumaş dokumacılığı da gelişmiştir.Anadolu'da demir çağını başlatmışlardır.Anadolu'da demir çağını başlatmışlardır. 10. Suriye ve Mezopotamya (özellikle Asurlular) ile ticaret yapmışlar, ticaret yollarının korunmasına önem vermişlerdir. 10. Suriye ve Mezopotamya (özellikle Asurlular) ile ticaret yapmışlar, ticaret yollarının korunmasına önem vermişlerdir.

Asur kolonileri döneminde kullanılan ticaret yol Hititler zamanında daha işlek duruma gelmiştir, yollar Anadolu'yu Kuzey Asur kolonileri döneminde kullanılan ticaret yol Hititler zamanında daha işlek duruma gelmiştir, yollar Anadolu'yu Kuzey Suriye, Mezopotamya İran'a bağlamaktaydı Suriye, Mezopotamya İran'a bağlamaktaydı

FRİGYALILAR -Sosyal ve FRİGYALILAR -Sosyal ve Ekonomik HayatEkonomik Hayat

FRİGYALILAR -Sosyal ve Ekonomik HayatFRİGYALILAR -Sosyal ve Ekonomik Hayat 1. Frigya'da halk, Hititlerde olduğu gibi sınıflara ayrılmıştı. 1. Frigya'da halk, Hititlerde olduğu gibi sınıflara ayrılmıştı. 2. Tüccar ve zanaatkârların oluşturduğu bir sınıf da 2. Tüccar ve zanaatkârların oluşturduğu bir sınıf da

bulunmaktaydı. bulunmaktaydı. 3. Büyük topraklar rahiplerin malı idi.3. Büyük topraklar rahiplerin malı idi. 4. Bir köylü-çiftçi toplumudur. Frigya’da ekonominin temeli 4. Bir köylü-çiftçi toplumudur. Frigya’da ekonominin temeli

tarım ve hayvancılığa dayanıyordu.Bu yüzden Frig kralları tarımı tarım ve hayvancılığa dayanıyordu.Bu yüzden Frig kralları tarımı korumak için ağır kanunlar koymuşlardır. Bu kanunlara göre bir korumak için ağır kanunlar koymuşlardır. Bu kanunlara göre bir öküz kesmenin veya bir saban kırmanın cezası ölümdü.öküz kesmenin veya bir saban kırmanın cezası ölümdü.

5. Frigyalılarda dokumacılık gelişmişti. Tiftik keçisinin kılından 5. Frigyalılarda dokumacılık gelişmişti. Tiftik keçisinin kılından üretilen dokumalar ile üretilen dokumalar ile tapetestapetes adını taşıyan halı ve kilim üretimi adını taşıyan halı ve kilim üretimi yaygındı. yaygındı.

6. Frigya en eski yol kavşaklarının üzerinde bulunduğu için özel 6. Frigya en eski yol kavşaklarının üzerinde bulunduğu için özel bir önem kazanmıştır. Gordion gibi büyük şehirlerde gelişmiş bir bir önem kazanmıştır. Gordion gibi büyük şehirlerde gelişmiş bir aydın tabakası, tüccar ve esnaf sınıfları vardı.aydın tabakası, tüccar ve esnaf sınıfları vardı.

7. Maden işçiliğinde ilerleyen Frigyalılar ürettikleri eşyaları 7. Maden işçiliğinde ilerleyen Frigyalılar ürettikleri eşyaları başka ülkelere satıyorlardı başka ülkelere satıyorlardı

LİDYALILAR-Sosyal ve LİDYALILAR-Sosyal ve Ekonomik HayatEkonomik Hayat

LİDYALILAR-Sosyal ve Ekonomik HayatLİDYALILAR-Sosyal ve Ekonomik Hayat 1. Lidyalılar tüccar bir toplumdu. Sosyal tabakalar içinde tüccarlar, asiller ve büyük zenginler üst 1. Lidyalılar tüccar bir toplumdu. Sosyal tabakalar içinde tüccarlar, asiller ve büyük zenginler üst

sıralarda yer alıyorlardı. sıralarda yer alıyorlardı. 2. Krallar ticaretin düzen içinde sürmesine özen gösterirlerdi.2. Krallar ticaretin düzen içinde sürmesine özen gösterirlerdi. 3. Lidyalılar ticareti geliştirmek amacıyla Efes'ten başlayarak Mezopotamya'ya kadar uzanan ünlü 3. Lidyalılar ticareti geliştirmek amacıyla Efes'ten başlayarak Mezopotamya'ya kadar uzanan ünlü

Kral Yolu'nu yaptılar. Bu yolun yapılması sonucunda;Kral Yolu'nu yaptılar. Bu yolun yapılması sonucunda; a)a) Lidyalılar zenginleşmiştir. Lidyalılar zenginleşmiştir. b)b) Doğu - Batı kültürleri arasında etkileşim artmıştır. Doğu - Batı kültürleri arasında etkileşim artmıştır. c)c) Takas usulünün gelişen ticareti karşılayamaması üzerine M.Ö. 700 yıllarında Lidyalılar ilk parayı Takas usulünün gelişen ticareti karşılayamaması üzerine M.Ö. 700 yıllarında Lidyalılar ilk parayı

kullanmışlardır.kullanmışlardır. 4. Lidyalıların insanlık tarihi ve kültürüne yaptıkları en büyük katkı parayı icat etmiş olmalarıdır. 4. Lidyalıların insanlık tarihi ve kültürüne yaptıkları en büyük katkı parayı icat etmiş olmalarıdır.

Paranın icadı;Paranın icadı; a)a) Alışverişi kolaylaştırmış, ticaret geliştirmiş,Alışverişi kolaylaştırmış, ticaret geliştirmiş, b)b) Ekonomik hayatı canlandırmış Ekonomik hayatı canlandırmış c)c) Sermaye birikimine ve finans sektörünün oluşmasına ortam hazırlamıştır.Sermaye birikimine ve finans sektörünün oluşmasına ortam hazırlamıştır. d)d) Paranın kullanılmasına başlanmasından sonra değiş- tokuş (takas) uygulaması ortadan Paranın kullanılmasına başlanmasından sonra değiş- tokuş (takas) uygulaması ortadan

kalkmıştır.kalkmıştır. 5. Dünya’nın en eski serbest pazarını Sardes'te Lidyalılar kurdular.5. Dünya’nın en eski serbest pazarını Sardes'te Lidyalılar kurdular. 6. Lidya'nın en önemli doğal zenginliği altın madenleriydi. 6. Lidya'nın en önemli doğal zenginliği altın madenleriydi. 7. Lidyalılar denizlerde Fenikeliler ve Yunanlılarla başa çıkamayacaklarını bildiklerinden daha çok 7. Lidyalılar denizlerde Fenikeliler ve Yunanlılarla başa çıkamayacaklarını bildiklerinden daha çok

kara ticaretine ağırlık verdiler. Lidyalı tüccarlar Ege'deki koloniler, Mısır, Mezopotamya ve Fenike ile kara ticaretine ağırlık verdiler. Lidyalı tüccarlar Ege'deki koloniler, Mısır, Mezopotamya ve Fenike ile ticari ilişkilerde bulunmuşlardır.ticari ilişkilerde bulunmuşlardır.

6. Dönemin en zengin ülkesidir. 6. Dönemin en zengin ülkesidir. Nedenleri ise:Nedenleri ise: a)a) Arazinin verimliliğiArazinin verimliliği b)b) Akarsu yataklarındaki altın bolluğuAkarsu yataklarındaki altın bolluğu c)c) Sardes’in Kral Yolu üzerinde bulunmasıSardes’in Kral Yolu üzerinde bulunması

İYONYALILAR-Sosyal ve İYONYALILAR-Sosyal ve Ekonomik HayatEkonomik Hayat

İYONYALILAR-Sosyal ve Ekonomik HayatİYONYALILAR-Sosyal ve Ekonomik Hayat 1. İyonya'da halk daha çok ticaretle 1. İyonya'da halk daha çok ticaretle

uğraşmaktaydı. Bu yüzden halk oldukça zengindi. uğraşmaktaydı. Bu yüzden halk oldukça zengindi. 2. Efes ve Milet en önemli ticaret merkezleri 2. Efes ve Milet en önemli ticaret merkezleri

haline gelmiştir.haline gelmiştir. 3. Denizcilikte ileri gitmiş olan İyonyalılar Kral 3. Denizcilikte ileri gitmiş olan İyonyalılar Kral

Yolu'nda egemenliğin Lidyalılarda olması üzerine Yolu'nda egemenliğin Lidyalılarda olması üzerine Akdeniz, Marmara ve Karadeniz kıyılarında ticaret Akdeniz, Marmara ve Karadeniz kıyılarında ticaret amacıyla koloniler kurdular. Sinop, Samsun, amacıyla koloniler kurdular. Sinop, Samsun, Trabzon bunların en tanınmışlarıdır.Trabzon bunların en tanınmışlarıdır.

Bir devletin ekonomik, siyasal ve sosyal Bir devletin ekonomik, siyasal ve sosyal nedenlerden dolayı, kendi sınırları dışında ele nedenlerden dolayı, kendi sınırları dışında ele geçirip yönettiği ülkeye veya topraklara geçirip yönettiği ülkeye veya topraklara kolonikoloni denir.denir.

URARTULAR-Sosyal ve URARTULAR-Sosyal ve Ekonomik HayatEkonomik Hayat

URARTULAR-Sosyal ve Ekonomik HayatURARTULAR-Sosyal ve Ekonomik Hayat 1. Krallıkla yönetilen ülkede asiller, tüccarlar ve 1. Krallıkla yönetilen ülkede asiller, tüccarlar ve

büyük zenginler söz sahibi idiler. Soylu olmayan büyük zenginler söz sahibi idiler. Soylu olmayan insanlar tarım ve inşaat işlerinde zorunlu olarak insanlar tarım ve inşaat işlerinde zorunlu olarak çalıştırılırlardı(yarı özgür. Köleler en alt tabakayı çalıştırılırlardı(yarı özgür. Köleler en alt tabakayı oluştururdu.oluştururdu.

2. Urartu halkının büyük kısmı hayvancılık, bir kısmı 2. Urartu halkının büyük kısmı hayvancılık, bir kısmı da ziraat, bağ ve bahçecilik, maden işletmeciliği ve taş da ziraat, bağ ve bahçecilik, maden işletmeciliği ve taş oymacılığı ile uğraşmıştır. oymacılığı ile uğraşmıştır.

3. Sulama kanalları ile tarımı geliştirmeye çalıştılar.3. Sulama kanalları ile tarımı geliştirmeye çalıştılar. 4. Dışarıdan zanaatkârlar, taş ustaları ve maden 4. Dışarıdan zanaatkârlar, taş ustaları ve maden

ustaları getirilerek yeni kurulan şehirler imar edilmiştir.ustaları getirilerek yeni kurulan şehirler imar edilmiştir. 5. Maden işlemeciliğinde oldukça ilerleyen Urartular 5. Maden işlemeciliğinde oldukça ilerleyen Urartular

Ön Asya'nın gerçek maden ustaları olmuşlardır.Ön Asya'nın gerçek maden ustaları olmuşlardır.


BÖLÜM 5:BÖLÜM 5:YAZI, DİL VE EDEBİYATYAZI, DİL VE EDEBİYAT

HİTİTLER -Yazı, Dil ve HİTİTLER -Yazı, Dil ve EdebiyatEdebiyat

1. Hititler kilden yapılmış tabletler üzerinde Mezopotamya'dan (Asur) 1. Hititler kilden yapılmış tabletler üzerinde Mezopotamya'dan (Asur) aldıkları aldıkları çivi yazısınıçivi yazısını, taş anıtlar üzerinde ise genellikle kendilerinin , taş anıtlar üzerinde ise genellikle kendilerinin buldukları buldukları hiyeroglif (resimli yazı) yazısınıhiyeroglif (resimli yazı) yazısını kullanmışlardır. kullanmışlardır.

2. Hititler, Mezopotamya edebiyat eserlerinin etkisi altında kalmışlar, bu 2. Hititler, Mezopotamya edebiyat eserlerinin etkisi altında kalmışlar, bu eserleri kendi dillerine çevirmişlerdir. Gılgamış ve Kumarbi destanları eserleri kendi dillerine çevirmişlerdir. Gılgamış ve Kumarbi destanları bunlar arasındadır. Mezopotamya efsanelerinin Yunanlılara aktarılmasında bunlar arasındadır. Mezopotamya efsanelerinin Yunanlılara aktarılmasında Hitit edebiyatı aracılık rolü görmüştür.Hitit edebiyatı aracılık rolü görmüştür.

3. Dilleri Hint-Avrupa dil grubundandır.3. Dilleri Hint-Avrupa dil grubundandır. Yazı ve Tarih Yazıcılığı:Yazı ve Tarih Yazıcılığı: Hititler, Asurlulardan öğrendikleri çivi yazısını Hititler, Asurlulardan öğrendikleri çivi yazısını

kullandılar. Hitit Devleti'nin yıkılmasına doğru kendi yazılarını buldular. Hitit kullandılar. Hitit Devleti'nin yıkılmasına doğru kendi yazılarını buldular. Hitit Hiyeroglif Yazısı adı verilen bu yazı, daha çok taş abideler üzerinde ve Hiyeroglif Yazısı adı verilen bu yazı, daha çok taş abideler üzerinde ve mühürlerde kullanılmıştır. mühürlerde kullanılmıştır.

Hitit kralları, yaptıkları işleri tanrılarına hesap vermek amacıyla anal adı Hitit kralları, yaptıkları işleri tanrılarına hesap vermek amacıyla anal adı verilen tabletlere yazdırırlardı. Tarihi önemli olaylar her yıl kaydedilerek verilen tabletlere yazdırırlardı. Tarihi önemli olaylar her yıl kaydedilerek Anallar (yıllıklar) meydana getirilmiştir. Anallar, Hitit tarih yazıcılığının en Anallar (yıllıklar) meydana getirilmiştir. Anallar, Hitit tarih yazıcılığının en güzel örnekleridir. Anallarda başarılar kadar yenilgilerin de yazılmasından güzel örnekleridir. Anallarda başarılar kadar yenilgilerin de yazılmasından çekinilmemiştir. Olaylar tanrılarına hesap verme düşüncesiyle yazıldığı için çekinilmemiştir. Olaylar tanrılarına hesap verme düşüncesiyle yazıldığı için doğru olarak kaleme alınmıştır. Hititler ilk tarafsız tarihçiliği Anallar doğru olarak kaleme alınmıştır. Hititler ilk tarafsız tarihçiliği Anallar (yıllıklar) düzenleyerek geliştirmişlerdir.(yıllıklar) düzenleyerek geliştirmişlerdir.

FRİGYALILAR-Yazı, Dil ve FRİGYALILAR-Yazı, Dil ve EdebiyatEdebiyat

FRİGYALILAR-Yazı, Dil ve EdebiyatFRİGYALILAR-Yazı, Dil ve Edebiyat1. Dilleri Hint - Avrupa grubundan 1. Dilleri Hint - Avrupa grubundan

olan Frigyalılar, olan Frigyalılar, 2. Fenike alfabesini 2. Fenike alfabesini

kullanmışlardır. kullanmışlardır. 3. Hayvan hikâyeleri anlatım 3. Hayvan hikâyeleri anlatım

geleneği (fabl) ilk kez Frigyalılarda geleneği (fabl) ilk kez Frigyalılarda görülmüştür görülmüştür

LİDYALILAR-Yazı, Dil ve LİDYALILAR-Yazı, Dil ve EdebiyatEdebiyat

LİDYALILAR-Yazı, Dil ve EdebiyatLİDYALILAR-Yazı, Dil ve Edebiyat 1. Lidyalıların dili Hint - Avrupa 1. Lidyalıların dili Hint - Avrupa

karakterindedir. karakterindedir. 2. Fenike alfabesinden alınmış 26 2. Fenike alfabesinden alınmış 26

harfli bir alfabe kullanmışlardır.harfli bir alfabe kullanmışlardır. 3. Krezüs zamanında Yunanlı 3. Krezüs zamanında Yunanlı

filozoflar Sardes Sarayı'nda filozoflar Sardes Sarayı'nda görevlendirilmişti. görevlendirilmişti.

4. Masalcılığın babası olarak bilinen 4. Masalcılığın babası olarak bilinen Ezop Lidya kralından maaş alıyordu.Ezop Lidya kralından maaş alıyordu.

İYONYALILAR-Yazı, Dil ve İYONYALILAR-Yazı, Dil ve EdebiyatEdebiyat

İYONYALILAR-Yazı, Dil ve EdebiyatİYONYALILAR-Yazı, Dil ve Edebiyat1. İyonyalılar Frigyalılar 1. İyonyalılar Frigyalılar

vasıtasıyla öğrendikleri Fenike vasıtasıyla öğrendikleri Fenike alfabesini kullandılar. alfabesini kullandılar.

2. İyonyalılar alfabenin batıya 2. İyonyalılar alfabenin batıya aktarılmasını da sağlamışlardır. aktarılmasını da sağlamışlardır.

3. Yunanlılar Fenike alfabesinden 3. Yunanlılar Fenike alfabesinden alınan çeşitli Yunan alfabeleri içinde en alınan çeşitli Yunan alfabeleri içinde en çok İyon alfabesini kullanmışlardır.çok İyon alfabesini kullanmışlardır.

URARTULAR-Yazı, Dil ve URARTULAR-Yazı, Dil ve EdebiyatEdebiyat

URARTULAR-Yazı, Dil ve EdebiyatURARTULAR-Yazı, Dil ve Edebiyat 1. Urartuların dili Ural-Altay dillerine 1. Urartuların dili Ural-Altay dillerine

benzemektedir. benzemektedir. 2. Türkçeye benzeyen Urartu dili sabit 2. Türkçeye benzeyen Urartu dili sabit

köklere takılar eklenerek kullanılmıştır.köklere takılar eklenerek kullanılmıştır. 3. Urartular Asurlulardan aldıkları çivi 3. Urartular Asurlulardan aldıkları çivi

yazısını kullanmışlardır. Çivi yazısının yazısını kullanmışlardır. Çivi yazısının yanında hiyeroglif yazısını da yanında hiyeroglif yazısını da kullanmışlardır.kullanmışlardır.

ilk çağda anadolu

Business