Dr. Adnan BOYACI

Sınıfta İletişim

Sözünü bilen kişinin

Yüzünü ak ede bir söz

Sözü pişirip diyenin

İşini sağ ede bir söz

Söz ola kese savaşı

Söz ola kestire başı

Söz ola ağulu aşı

Bal ile yağ ede bir söz

Kişi bile söz demini

Demeye sözün kemini

Bu cihan cehennemini

Sekiz uçmağ ede bir söz

Yunus Emre

İletişim: sözlü yada sözsüz duygu, düĢünce, kanı ve bilgilerin bireyden bireye amaçlı olarak aktarılması veya simgeler yoluyla anlamların geçiĢidir. (Güney, 1998, s.142)

KarĢılıklı bilgi alıĢveriĢine ĠletiĢim tek yönlü bilgi iletimine Enformasyon denir.

İletişim Türleri

1.Toplumsal ilişkiler sistemi açısındaniletişim

(KiĢiler arası, grup içi, örgütsel, toplumsal)2. Grup ilişkilerinin yapısına göre iletişim(Biçimsel olmayan yatay ve biçimsel dikey iletiĢim)3. Kullanılan kanallara ve araçlara göre iletişim(görsel, görsel-iĢitsel, dokunma ile iletiĢim, telekomünikasyon, kitle iletiĢimi )4. Kullanılan kodlara göre iletişim(Sözlü, sözsüz, yazılı)5. Zaman ve mekan boyutuna göre

iletişim(Yüz yüze , uzaktan)6. Örgüt ve kurum açısından iletişim(Dikey, yatay, fısıltı gazetesi)(Zıllıoğlu,1993)

ĠletiĢim süreci sırasıyla kaynak, mesaj, kanal, alıcı ve geribildirim olmak üzere 5

öğeden oluĢur.

Ġyi bir kaynağın, mesajın, kanalın,

alıcının özellikleri nelerdir?

Kaynak:

• ĠletiĢimin baĢarısı öncelikle

kaynağın bilgi,yetenek ve

özelliklerine bağlıdır.

• Kaynak uzman, güvenilir,

çekici, empatik olmalıdır.

• Öğrencilerin sosyal,

psikolojik, geliĢimsel

özelliklerini, ilgileri ve

gereksinmelerini bilmelidir.

• Soyut ifade ve

sembollerden çok somut

ifade kullanmalıdır.

Mesaj:

• PaylaĢılmak istenen

bilgi,duygu ve düĢünce ile

yüklü olarak alıcıya çeĢitli

iletiĢim ortamı ve kanalı ile

ulaĢan öğedir.

• Açık ve anlaĢılır olmalıdır.

Kanal:

• Ġletinin üzerine yüklediği fiziksel

araçlardır.Sunumsal,temsili ve

mekanik olmak üzere 3’e ayrılır.

Sunumsal: Ses, yüz,beden..

Temsili araçlar:

Kitaplar,resimler,fotoğraflar.

Mekanik araçlar: öğretim teknolojisi

araçları

Alıcı:

• Alıcının en önemli özelliği mesajı

almak için açık olmalıdır

• ĠletiĢim konusunda;alıcının tutumları

ve istekleri iletiĢimin oluĢmasında

önemlidir.

Dönüt:

• Göndericinin iletisinin alınıp

alınmadığı,alındıysa alıcı tarafından

doğru algılanıp algılanmadığının

öğrenilmesini sağlar.

Alıcı:

• Alıcının en önemli özelliği mesajı

almak için açık olmalıdır

• ĠletiĢim konusunda;alıcının

tutumları ve istekleri iletiĢimin

oluĢmasında önemlidir.

Dönüt:

• Göndericinin iletisinin alınıp

alınmadığı,alındıysa alıcı tarafından

doğru algılanıp algılanmadığının

öğrenilmesini sağlar.

Hiç kimse duymak istemeyen biri kadar sağır

olamaz….W.SHAKSPEARE

Sınıflarda

1. Öğrenci – öğretmen

2. Öğrenci – öğrenci

3. Öğrenci – materyal

Olmak üzere üç tip iletiĢimden

söz edilebilir.

KiĢiler arası iletiĢimin

gerçekleĢmesi için kimi koĢullar

Ģöyle sıralanabilir (Güney, 2000,

s.342):

1. ĠletiĢim kurmaya isteklilik

2. Bir amacın olması

3. Belli kuralların olması

4. Rol iliĢkilerinin olması

5. Ortak bir dilin olması

ĠletiĢimin Anlamı

• Öğretmenin sosyal yeterliliği, teknik

yeterliliğinden daha etkilidir.

• Sınıfın etkili olarak

yönetilmesi,öğrencilerin ilgi,beklenti,ve

öğrencilerin iletiĢim sürecine etkili

katılmaları gerekliliği vardır.

• Her öğrenci fark edilmek, takdir edilmek

ve sınıf grubunun bir üyesi olmak ister

• Fark eden öğretmen sınıfta olumu

öğrenme ortamı yaratır.

• ĠletiĢim sürecinde kiĢiliklerin,değer

yargıları,kültür, güdülenmiĢlik düzeyleri

ve deneyimleri, iletiĢim sürecini etkiler.

• Lider öğretmen tüm bunları fark ederek

iletiĢim sürecinde fark yaratan ve bu

farkı kendi davranıĢlarında gösteren

kiĢidir.

• ĠletiĢim sürecinde bir sözcüğün

anlaĢılması için gönderici ve

alıcının bu sözcüğe aynı anlamı

vermesi gerekir. Aynı anlam

sağlayan Ģey kaynak ve alıcının

ortak yaĢantı alanlarıdır.

• Etkili sınıf yönetiminde öğrenciler

ve öğrenci ve öğretmen arasındaki

ortak yaşantı alanı ne kadar

geniĢse iletiĢim de o kadar etkilidir.

Ne kadar bilirsen bil,anlatabildiklerin,

karĢındakinin anlayabileceği

kadardır….MEVLANA

Öğrenci-öğrenci ĠletiĢiminin Önemi

Öğrenciler,aralarındaki

iletiĢim ağı ile informal

yolla öğrenmeyi

sürdürürler.

Öğrenciler kendi

aralarında iletiĢim kurarak

sınıfa özgü değer ve

normlar oluĢtururlar.

Bilgi,görgü ve deneyimlerini paylaĢırlar.

Kendilerine uygun alt gruplar oluĢtururlar.

ĠĢbirlikli çalıĢmayı öğrenirler.

Farklı özellikleriyle birbirlerini

tamamlarlar.

Yapılandırmacı ve Geleneksel Yaklaşımda Sınıf İçi iletişimin

ÖzellikleriYapılandırmacı Yaklaşım Geleneksel Yaklaşım

Karşılıklı etkileşimlidir Öğretmen yönelimlidir.

Öğrenci sınıf içindeki zamanının büyük kısmını

proje, araştırma konusu, problem durumu

üzerinde çalışarak ya da arkadaşlarıyla konusu

hakkında tartışarak geçirir.

Öğrenci zamanının büyük kısmını dersi anlatan

öğretmeni dinleyerek geçirir.

Öğretmenin konuşması neden, niçin, nasıl hangi

yolla/biçimle gibi sorular içerir.

Öğretmenin konuşmasında yapılması gerekenlere ilişkin

tanım ya da yönlendirme vardır.

Sınıfa dışarıdan gelen birisi büyük ölçüde

projeleri üzerinde çalışan öğrencilerin sesini

duyar.

Sınıfa dışarıdan gelen kişi büyük ölçüde sessiz bir sınıfta

sadece öğretmenin ya da öğretmenin soru sorduğu tek bir

öğrencinin sesini duyar.

Öğrencilerin öğretmene ve sınıf arkadaşlarına

yönelttikleri sorular tek kelimelik yanıtlardan

oluşmaz.

Öğrencilerin öğretmenlerine ve sınıf arkadaşlarına

yönelttikleri sorular genellikle ‘evet’, ‘hayır’ ya da tek

kelimelik yanıtlardan oluşur.

Öğrenciler arkadaşlarının ve öğretmenin dikkatini

çekmek için normal tonda konuşurlar.

Öğrenciler arkadaşlarıyla olan iletişimlerinde genellikle

oldukça yüksek tonda konuşurlar.

Öğrenciler birbirlerinden yardım almak için

dönüp konuşurken kendilerini rahat hissederler.

Öğrencilerin öğretim sürecinde birbirleri ile olan iletişi

öğretmen üzerindendir ya da öğretmenin kontrolündedir.

Öğrenciler iletişim kurmak için dönemezler ya da

yerlerinden kalkamazlar

Öğretmen öğrencilerin dikkatini çekmek için

normal ses tonunu kullanır.

Öğretmen öğrencilerin dikkatini çekmek için yüksek bir

ses tonunda konuşur.

Yapılandırmacı ve Geleneksel Sınıflarda Sınıf Yönetimine İlişkin

İletişim Sisteminde Öğretmenlerin Benimseyecekleri Roller

Yapılandırmacı Yaklaşım Geleneksel Yaklaşım

Öğretmen öğrencilerini kendi sorularını araştırmak

için cesaretlendirir.

Öğretmen sonucu notla değerlendirilmek üzere

kendi sorularını ödev ya da araştırma konusu

olarak verir.

Öğretmen kendini öğrencilerin bilginin edinim

süreçlerini kolaylaştıran kişi olarak görür.

Öğretmen kendini öğrencilerine bilgiyi aktaran kişi

olarak tanımlar.

Öğretmen öğrencilerini kendi öğrenme

yaşantılarına ilişkin karar alabilen bireyler olarak

görür.

Öğretmen öğrencilerinin öğrenme yaşantılarında

karar alan temel kişidir.

Öğretmen öğrencilerinin davranışlarını, öncelikle

sorun olan davranışlarının çözümünde fırsat

oluşturabileceği için gözler.

Öğretmen öğrencilerinin ders ile ilgili ya da sınıf

içi davranışlara ilişkin yaptıkları yanlışları

düzeltmek, sınıf içi kuralları uygulamak ve

gerektiğinde ödül ve ceza vermek için gözler.

Öğrenciler sınıfın yönetimine ilişkin sorunları

tartışmak için birlikte çalışırlar.

Sınıf yönetiminde tartışılacak konuların ve

kuralların belirlenmesinde öğretmen daha etkindir.

Eğer sınıfta bir görüş ayrılığı varsa öğretmen bu

durumu farklı bireylerin neyi sorun olarak

gördüklerini belirlemeye dönük bir tartışma açmak

için fırsat olarak görür.

Eğer sınıfta bir görüş ayrılığı varsa öğretmen,

öğretmen olmasından kaynaklanan otoritesini

kullanarak kendi yetkisini kullanarak tartışmayı

sonlandırır.

Öğrenciler sınıfta öğretime ilişkin günlük

etkinlikler konusunda karar alma süreçlerine

katılırlar ve söz hakları vardır.

Sınıfta öğretim etkinlikleri daha önceden

belirlenmiş amaçlar dahilinde öğretmen tarafından

belirlenir, öğrencilerin karar alma süreçlerinde

yerleri yoktur.

Öğrenciler, küçük gruplarla iĢbirliği içinde çalıĢırlar.

Bilgiyi yapılandırmada bireylerle etkileĢim içerisindedirler.

Öğrenciler, çözümleri diğerleriyle tartıĢırlar.

Grupla çalıĢırken paylaĢmayı ve

iletiĢimi sağlayan ortak

yaĢantılar gerçekleĢtirirler.

ÇalıĢma gruplarında öğrenciler

arkadaĢlarının bilgilerini

destekler.

Gözlemlerini, fikirlerini,

hipotezlerini paylaĢırlar

YAPILANDIRMACI SINIFLARDA

ÖĞRENCĠ-ÖĞRENCĠ ĠLETĠġĠMĠ Öğrenciler iĢbirliği içinde problemleri

inceler, hipotezler üretir, çözüm

önerileri geliĢtirir ve görüĢlerini

paylaĢırlar.

Farklı görüĢleri eleĢtirirler.

Rekabet yerine, herkesin birbirinin

öğrenmesine yardımcı olduğu, sürekli

etkileĢim kurduğu, görüĢlerini rahatlıkla

açıklayabildiği bir ortam söz konusudur

Öğrenci-Öğrenci ĠletiĢiminde Öğretmene DüĢen

Görevler

Sınıfta iletiĢimin

kolaylaĢabilmesi için uygun bir

ortam yaratmalıdır.

Öğrenciler arasındaki iletiĢimin

yapıcı olmasını sağlar, yaratıcı

duygu ve düĢünceleri destekler

Ģekilde öğrencileri yönlendirir.

ĠletiĢim Engellerinin Nedenleri

ĠletiĢime girme amacını tam olarak algılayamaması

Bedensel veya psikolojik bir özresahip olması

Barınma, beslenme ihtiyaçlarınıyeterince karĢılayamaması

Birbirlerine güvenmemeleri

Güvenli bir gelecek ortamının olmaması

Ortak yaşantı alanlarının az olması

Sevilmemesi ve sayılmaması

Birbirlerine önyargılı yaklaĢmaları

ĠletiĢim Sorunlarında Öğretmen

Öğrencilerini iyi tanımaması

Alanında yeterli bilgi birikimine sahip olmaması

Öğrenciler tarafından inanılır, güvenilir ve çekicibulunmaması

Derse hazırlıksız girmesi

Öğrencilerin ilgilerini çekecek yöntem ve teknikleri kullanmaması

Sürekli anlatıma dayalıbiçimde sunuĢ yapması

Kaynak olarak öğretmenin;

Sözcükleri kullanırken

öğrencilerin seviyesini dikkate

almaması

Gereğinden fazla sözcük

kullanması

Çok hızlı veya çok yavaş

konuĢması

Şive bozukluğu

Ses tonunu iyi kullanamaması

Alıcı olarak öğrencinin;

O sınıfta bulunma amacınınfarkında olmaması

Sık sık hayal kurup, kendisini bilerek dersin dıĢına itmesi

ĠĢlenen konularda kendisi için kullanabileceği bir çıkargörmemesi

Öğretmenin mesajlarına tepkiler verme sorumluluğundan kaçması

Önyargılı yaklaĢması

Öğretme-öğrenme ortamı olarak

sınıfın;

Oturma yerleri ve oturma

düzeninin rahatsızlık vermesi

Havasız, pis, rutubetli, ıĢıksız,

soğuk ya da aĢırı sıcak olması

Araç ve gereçlerin;

Öğrenci düzeyine uygun

olmaması

Görüntüyü veya sesi iyi

vermemesi

Kullanılamayacak ölçüde

bozuk olması

Yeterli sayıda ya da hiç

bulunmaması