Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 1

Editie winter 2011 | Il Giornale: onafhankelijk en gratis Nederlands nieuwsblad over Italiaanse smaken en zaken

In deze editie o.a.: Het lekkerste kontje van Italië Pagina 16

Italiaanse kado’s voor de feestdagen

Pagina 10/11

De Opera is weer helemaal terug

Pagina 20

Italië viert feest in december

Pagina 8/9

www.ilgiornale.nl

@Il_Giornale

www.facebook.com/IlGiornaledellaFiera

La Sacra Famiglia:Is de familie in Italië nog heilig?

De nuchtere Nederlander, de romantische Italiaan. In een wereld zonder nuance zou

je met dit verschil de Hollandse liefde voor Italië kunnen verklaren. Kille

kaaskoppen die dromen van la Mamma die iedere zondag haar kroost liefdevol

rond de tafel krijgt. En zo leefde de Italiaanse familie nog lang en gelukkig.

Maar hoe geloofwaardig is de gedroomde tutta la famiglia anno nu? Was het niet

een sprookje dat zo begon: Er was eens een heilige Italiaanse familie…

an de vooravond van sfeervolle en feestelijke dagen moeten we helaas concluderen

dat de tijden zijn veranderd. De wereld is verhard. Schreeuwende krantenkoppen maken melding van moord en doodslag, maar ook op straat heersen gevaar, anonimiteit en onverschilligheid. Het groeten van de buurman, een ‘dank-je-wel’ in de winkel of een helpende hand; we doen het liever niet. Het excuus? Ikke-ikke-ikke! We moeten rennen, springen, vliegen, duiken, vallen, opstaan en weer doorgaan – vrij naar Herman van Veen – omdat je niet achter kunt blijven. We jagen elkaar op in een streven om het grootste ego, want een volle agenda, grote auto en mooie jas vormen het alibi van het moderne bestaansrecht. ‘Een verjaardagskaartje? Sorry, geen tijd. Ik stuur wel een sms’je.’ Dit is immers het tijdperk van de digitalisering en dus zijn je vrienden en familieleden opgenomen als Friend, geLinked of per Tweet op de hoogte.

Industriële revolutieNee, dan La Dolce Vita in Italië! Maar is het leven daar dan echt zo goed en mierenzoet? In sommige opzichten wel. Daar nemen mensen nog de tijd voor elkaar, word je warm ontvangen, zoen je een vriend en kun je altijd aanschuiven en mee-eten. Dat land waar grootouders, ouders, ooms, tantes en kinderen samen lachen, eten en iedere dag feestvieren.Wakker worden! Het is slechts de halve waarheid, zoals zoet nooit zonder bitter kan. De Italiaanse bruiloft mag dan sprookjesachtig zijn, er wordt ook hier inmiddels volop gescheiden. Het was dan ook de paus die in zijn toespraken dit jaar hamerde op de waarde(n) van de familie. Jazeker,

A

ook in Italië is met de komst van de industriële revolutie en de liberalisering van de seksuele moraal veel veranderd in sociaal en familiair opzicht. Neem bijvoorbeeld de emancipatie. La Mamma is echt niet alleen in de keuken te vinden. Sterker nog, ze wil nog even geen ‘mamma’ zijn, maar eerst carrière maken. Zo heeft Italië op dit moment een van de laagste geboortecijfers van Europa! Ook nieuwe (sociale) media, voor een vluchtig ‘ciao mamma’ of andere ping-boodschap, tornen aan de ooit zo stabiele pilaren van het gezin. Hoewel. Uit recent onderzoek blijkt dat Italianen nog altijd meer tijd met hun familie doorbrengen dan met vrienden of in eenzaamheid.

Nonni e Nonne, Opa's en Oma's Ja, het is, naast de keuken, de historie en het klimaat, die cultuur die Nederlanders zo graag ervaren tijdens hun vakantie.

Valentino opent virtueel museum

Fare la bella figura, natuurlijk ook op de Italiaanse skipiste. Meer over skiën in Italië op pagina 6 en 7.

Sconti! Volop voordeel voor u! Il Giornale, uw gratis krant over Italië is geld waard want de decembermaand is al duur genoeg. Kijk snel bij de lezersaanbiedingen van onze adverteerders en koop Italiaanse producten met Hollands voordeel. U ontvangt € 10,- korting bij Camizza (pag. 21), illy rekent geen verzendkosten (pag. 12/13), 10% over de hele collectie van SeasonBags (pag. 3), 5% bij Splendido (pag. 3) en 50 euro op onze operareis (pag. 18). Blijf de krant meenemen want in het voorjaar treft u ook weer de kortingsbon aan voor het Italië Evenement 2012 (11, 12 en 13 mei).

Modeontwerper Valentino Garavani opende onlangs een virtueel museum. Het is een digitale walk-inn closet voor liefhebbers, want hier zijn honderden jurken en duizenden schetsen en foto’s van zijn werk te zien. Zijn jurken komen tot leven in de 95 modeshows in het museum. De 79-jarige Valentino (geboren in Voghera, Lombardije) nam in 2008 – na vijftig jaar mode – afscheid van zijn publiek. Kijk op onze website www.ilgiornale.nl voor de benodigde applicatie.

De bezuinigingen in Italië treffen ook het wagenpark van de legertop. De hoge officieren krijgen de beschikking over tien in plaats van negentien gloednieuwe Maserati’s.

De oppositiepartijen hadden liever gezien dat de kostbare bestelling werd afgeblazen, maar dat bleek onmogelijk. De gepantserde Quattroportes waren al in 2009 besteld en bleken toen bovendien de goedkoopste opties.Van alle Europese landen is Italië overigens al vele jaren opvallend kwistig met het vervoer van ambtenaren.

Het Duitse BMW was erg geliefd, maar premier Monti heeft besloten dat alle regerings-auto’s voortaan van Italiaanse makelij moeten zijn. Zelf koos hij voor de Lancia Thesis.

Leger wapent zich met drietand

want in het voorjaar treft u ook

... e dire che fino a

poco tempo fa io ho

sempre adorato la

pizza mare e Monti ...

Lees verder op pagina 5.

Editie winter 2011Nederlands nieuwsblad over Italiaanse smaken en zaken

Het aftellen is begonnen naar het

Italië Evenement 11, 12 en 13 mei 2012

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 2

Feest in de FriezenkerkDe restauratie van de Friezenkerk in Rome is voltooid. Drie jaar is er aan de middeleeuwse kerk gewerkt; een klus van ruim een miljoen euro. Zo werd het pleisterwerk van de muren en de gewelven onder handen genomen, maar ook het orgel moest worden opgeknapt. Om de afsluiting te vieren, ging bisschop Van Luyn 30 oktober voor tijdens een bijzondere dienst. Ed Nijpels, voorzitter van het bestuur van de Vrienden van de Friezenkerk in Nederland, onthulde een gedenksteen.De Friezenkerk ligt op een steenworp afstand van het Sint Pietersplein, een plek waar pelgrims zich sinds de achtste eeuw vestigden, om zo dicht mogelijk bij het graf van Petrus te kunnen zijn. Iedere zondag wordt hier een Nederlandse kerkdienst gehouden en een paar dagen per week zijn bezoekers welkom.

Snelle espressoTijdens een beurs in Milaan hebben twee barista’s met espresso zetten het Guinness Book of Records gehaald. De 28-jarige Gianni Cocco uit Nuoro en de 25-jarige Danilo Torres zijn erin geslaagd om elke zes seconden een perfect kopje espresso te zetten. In totaal maar liefst 623 tazzine di espresso in een uur! 74 kopjes werden afgekeurd omdat ze minder dan 20 milliliter espresso bevatten of omdat de crèmelaag niet goed was. Om tot dit bijzondere record te komen hebben de twee barista’s vier maanden lang drie keer per week getraind.

Enig idee trouwens hoeveel espresso’s er in Italië over de toonbank gaan? 7 miljard per jaar! (bron: Italië.nl)

CiaoTutti.nl in de winkelGoed nieuws voor de blog-volgers van Saskia Balmaekers; haar Italiaanse avonturen worden gebundeld! Balmaekers is een Italië-liefhebber bij uitstek en deelt haar ervaringen, weetjes en adressen al meer dan 600 afleveringen met andere ‘fans’ via de site CiaoTutti.nl. Uitgeverij De Boekenmakers in Eindhoven ziet daarin een ideaal boekconcept en nam contact op met de schrijver. Samen buigen ze zich over een papieren versie van de digitale blogs, waarin de lezer in woord en beeld meereist door de Italiaanse laars.De website CiaoTutti.nl sleepte dit jaar overigens ook al een Travvies Award in de wacht in de categorie ‘reisverslagen’.

Giro start in DenemarkenDe Giro d’Italia start volgend jaar in Denemarken. Op 5 mei wordt een individuele tijdrit gereden in Herning en aansluitend vinden op de eerste en tweede etappe plaats in het hoge noorden. Na een rustdag zullen de renners op 9 mei hun ronde hervatten in Italië. De organisatie was vorig jaar erg te spreken over de Nederlandse start en lijkt daarom bewust gekozen te hebben voor een Deense kopie. Overigens kent de Giro van 2012 wel een venijnige finale. Op de voor- laatste dag moeten de renners namelijk de zware Stelvio op, met een finish op 2757 meter. Tot slot is er op 27 mei de afsluitende tijdrit in Milaan.

Mondriaan in RomeRome heeft deze wintermaanden een beroemde Nederlandse logé over de vloer: Piet Mondriaan. In museum Vittoriano aan het Piazza Venezia is tot eind januari een expositie te zien waarvoor zeventig werken van de Nederlandse kunstenaar bijeen zijn gebracht. En hij is niet de enige; er hangen ook veertig schilderijen van tijdgenoten. Benno Tempel, directeur van het Haags Gemeentemuseum, stelde de tentoonstelling samen. “Ik denk dat deze tentoonstelling in Italië twee soorten bezoekers zal behagen. Zij die komen voor de bekendecomposities van vlakken en kleuren, en diegenen die juist het eerdere werk, de landschappen, waarderen.” Prinses Máxima opende de tentoonstelling.

Musicalsucces in Rome: Mamma Mia Theaterproducent Joop van den Ende krijgt ook in Italië steeds meer voet aan de grond. Na de (her)opening van het prachtige Teatro Nazionale in Milaan, twee jaar geleden, heeft nu ook Rome de smaak van zijn musicals te pakken. La Belle e la Bestia (Belle & het Beest) was een groot succes in het ingrijpend gerenoveerde Teatro Brancaccio en is nu opgevolgd door Mamma Mia. Net als in Nederland spelen de musicals (in de eigen taal) in twee vaste theaters, aangevuld met tenminste één toerende productie. In Italië trekt Flashdance door het land.

Italiaanse topwijnen voor de feestdagen

De Michelingids voor de restaurants, de Vini d’Italia van uitgever Gambero Rosso voor de beste Italiaanse wijnen. Onlangs verscheen de 25e editie die oordeelt op basis van de kwaliteit van de wijn en

continuïteit daarvan door de jaren heen. Michelin geeft sterren, de Gambero geeft glazen. Tre Bicchieri (3 glazen) is de ultieme beoordeling. De winnaars van 2012 en alle wijnen met Tre Bicchieri vindt u op onze website www.ilgiornale.nl 2011 was een jaar van uitersten voor de wijnboeren in Italië. Meldde deze krant in

september nog trots dat Italië de grootste wijnproducent ter wereld is,

na de slechte klimatologische omstandigheden in het najaar (en ook al in het voorjaar en de zomer) wordt nu een negatief record geboekt. 2011 wordt de kleinste oogst sinds 60 (!) jaar. Alle reden dus om snel een voorraadje toppers aan te leggen want de prijzen gaan misschien stijgen. De vraag blijft immers groeien voor wijn ‘made in Italy’, met name in China en opkomende economieën in Zuid-Amerika.

Wie zoet is, smeert lekkersNederland heeft Calvé, Italië heeft Nutella. Het zijn twee topmerken die niet alleen staan voor een traditionele afkomst, maar ook voor zoete broodjes. Eerlijk is eerlijk, ook op de Nederlandse ontbijttafel is de beroemde Italiaanse hazelnotenpasta, tussen de muisjes, boterhamworst en pindakaas, inmiddels een vaste waarde geworden. Maar Nutella, dat al sinds 1964 bestaat, is meer dan dat, ontdekte Paola Balducchi. Zij maakte een heuse ‘Nutelliaanse’ bijbel, waarin maar liefst 350 verrassende en smeuïge recepten met veel cakejes, koekjes en zelfs een pizza met Nutella. Volgens uitgeverij Gottmer een inspirerend boek voor een heerlijk avondje.

2 LUXE EN RUIME VAKANTIEWONINGEN MET ZWEMBADZeer rustig gelegen nabij het kasteel van Poppi met een schitterend uitzicht over de Casentino vallei. Op circa 60 km afstand van Florence Airport. Casa Giglio voor 6 pers. met 3 slaap- en 3 badkamers en Casa Girasole voor 4 pers. met 2 slaap- en 2 badkamers. De nieuwe (2011) comfortabele en volledig ingerichte woningen met veel privacy, beschikken over ruime kamers, internet en TV met Nederlandse zenders. U kunt gebruik maken van het royale gezamenlijke en verwarmde zwembad en de tuin met ligstoelen. Bekijk onze website www.toscane-vakantievilla.nl voor uitgebreide informatie en de huurmogelijkheden.

U kunt gebruik maken van het royale gezamenlijke en verwarmde zwembad en de tuin met ligstoelen. Bekijk onze website www.toscane-vakantievilla.nl voor uitgebreide U kunt gebruik maken van het royale gezamenlijke en verwarmde zwembad en de tuin met ligstoelen. U kunt gebruik maken van het royale gezamenlijke en verwarmde zwembad en de tuin met ligstoelen.

T O S C A N E , B I B B I E N A, B I B B I E N A,

www.toscane-vakant ievi l la .nl

De toemalige commissaris van de koningin in Friesland Ed Nijpels gaf in 2008 het startschot voor de restauratie

Nep-universiteitIn Verona heeft de politie een nep-universiteit opgerold. Zeker tien studenten hadden zevenduizend euro betaald voor een zogenaamd diploma. De instelling ‘Carolus Magnus’ was in 2005 in Rome opgericht door leden van een culturele vereniging en

verhuisde twee jaar geleden naar Verona. De groep bood cursussen aan in kunst- en amusementmanagement, en verzekerde de studenten ten onrechte dat ze officieel geregistreerd was. Vier mensen zijn opgepakt voor fraude.

D&G alsnog voor rechterDe Italiaanse ontwerpers Domenico Dolce en Stefano Gabbana (bekend van D&G) moeten tóch voor de rechter verschijnen. De Hoge Raad heeft hun vrijspraak van fraude verworpen. Het duo wordt samen met enkele bestuursleden beschuldigd van belastingontduiking. Het zou gaan om een bedrag van meer dan 400 miljoen euro. In 2004 verkocht mode-imperium D&G zijn merkenrechten aan het bedrijf Gado Srl. in Luxemburg, omdat er op die manier minder belasting betaald hoeft te worden. De Italiaanse belastingdienst ziet dat niet zitten en sleepte de ontwerpers voor de rechter. Het is nog niet bekend wanneer de zaak dient.

Domenico Dolce (r) en Stefano Gabbana (l)

In 2010 startte de Giro nog in Amsterdam

ADVERTENTIE

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 3

30 jaar geleden verscheen de eerste Panda op de markt. In de toenmalige energiecrisis ontworpen als zuinige auto. Je lachte er iedereen mee uit weten we nog van de legendarische reclame. De Panda werd een groot succes en is dat altijd gebleven. Het model is met 6 miljoen exemplaren volgens Fiat de best verkochte stadsauto aller tijden. In 2003 kwam de tweede generatie en begin januari de lang verwachte Panda 3. Zoals gebruikelijk is hij weer wat gegroeid maar het blijft een compacte auto. Veel zaken die tot voor kort alleen aan topmodellen waren voorbehouden behoort behoren tot de standaard-uitrusting. Zoals ‘follow-me home-verlichting’, waarmee de sympathieke Panda bij het verlaten van de auto nog even over je waakt, en buitenspiegels met temperatuursensor. De simpelste Pop-uitvoering kost 9.290 euro. U kunt hem in januari bij de dealer bewonderen maar natuurlijk ook in mei tijdens het Italië Evenement.

Het Utrechtse viooltalent Svenja Staats strijkt voortaan Italiaans. Het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds heeft aan de 15-jarige winnares van het Christina Concours 2011 een originele Giulio Degani ter beschikking gesteld, meldt het magazine Luider. De viool werd in 1902 gebouwd in Venetië en is, behalve zeer kostbaar (een exemplaar uit die tijd kost enkele tienduizenden euro’s), erg gewild onder internationale topmusici. De naam Degani is overigens een begrip onder violisten. Giulio kwam uit een beroemde familie van vioolbouwers en werd in 1875 geboren in Montagnana. Staats is op haar beurt nog jong, maar lijkt nu al in de voetsporen te treden van die andere grote violiste uit de Domstad: Janine Jansen, die een (iets duurdere) Stradivarius bespeelt.

105 miljoen euro voor Pompeii De zware bezuinigingen die Italië doorvoert ten spijt, Pompeii hoopt volgend jaar op extra geld. Minister Galan van Cultuur werkt aan een plan om de antieke stad, die in de eerste eeuw bedolven werd onder as en lava van de Vesuvius, te redden. Hij hoopt dat de EU 105 miljoen euro vrijmaakt voor het monument. Pompeii staat sinds 1997 op de Werelderfgoedlijst van de Unesco en trekt jaarlijks 2,5 miljoen bezoekers, maar brokkelt wel steeds meer af. Zo stortte in november een antieke Romeinse muur in. Vorig jaar stortte een deel van de beroemde gladiatorenschool in.

Watermanagement lijkt een steeds belangrijker exportproduct van Nederland. Tijdens het Waterforum in Rome, eind november, gaven Nederlandse specialisten een indrukwekkend visitekaartje af van kennis en kunde. In Venetië weten ze al langer dat de ervaring uit Nederland van pas komt bij het beschermen van de stad, maar ook

Hoge nood

in andere delen van Italië zorgt het water steeds vaker voor problemen. Delta-commissaris Wim Kuijken vertelde tijdens het Waterforum in Rome

over de technieken waarmee Nederland het waterprobleem beheersbaar kan maken, zoals zand en vooroevers.Onderzoeksinstituut Deltares en de

bedrijven Wavin en AGT International deden in Rome goede zaken en de verwachting is dat ook andere bedrijven de Italianen te hulp schieten.

Nederlandse kennis voor het miljarden kostende deltaplan van Venetië

Topviolisten willen Degani

Een originele Giulio Degani uit begin vorige eeuw

Svenja Staats (© Prinses Christina Concours)

enkele tienduizenden euro’s), erg gewild onder internationale topmusici. De naam Degani is overigens een begrip onder violisten. Giulio kwam uit een beroemde familie van vioolbouwers en werd in 1875 geboren in Montagnana. Staats is op haar beurt nog jong, maar lijkt nu al in de voetsporen te treden van die andere grote violiste uit de Domstad: Janine Jansen, die een (iets duurdere) Stradivarius

Svenja Staats (© Prinses Christina Concours)

Topviolisten willen DeganiHet Utrechtse viooltalent Svenja Staats strijkt voortaan Italiaans. Het Nationaal Muziekinstrumenten Fonds heeft aan de 15-jarige winnares van het Christina Concours 2011 een originele Giulio Degani ter beschikking gesteld, meldt het magazine Luider. De viool werd in 1902 gebouwd in Venetië en is, behalve zeer kostbaar (een exemplaar uit die tijd kost enkele tienduizenden euro’s), erg gewild

Een originele Giulio Degani uit begin vorige eeuw

Het Utrechtse viooltalent Svenja Staats strijkt voortaan Italiaans. Het Nationaal Muziekinstrumenten

Concours 2011 een originele Giulio Degani ter beschikking gesteld, meldt het magazine Luider. De viool werd in 1902 gebouwd in Venetië en is, behalve zeer kostbaar (een exemplaar uit die tijd kost enkele tienduizenden euro’s), erg gewild onder internationale topmusici. De naam Degani is overigens een begrip onder violisten. Giulio kwam uit een beroemde familie van vioolbouwers en werd in 1875 geboren in Montagnana. Staats is op haar beurt nog jong, maar lijkt nu al in de voetsporen te treden van die andere grote violiste uit de Domstad: Janine Jansen, die een (iets duurdere) Stradivarius

Een originele Giulio Degani uit begin vorige eeuw

Ook met de nieuwe Panda lach je weer iedereen uit

Silvio with loveHet zit Silvio Berlusconi niet mee. Moest hij in november aftreden als premier, nu blijkt dat ook zijn carrière als muziekproducer is geflopt. De cd Il vero amore (De ware liefde), waarop liefdesliedjes van zijn hand, is geen succes. Het was de vierde cd die Berlusconi maakte met zanger Mariano Apicella. ‘Niemand heeft erom gevraagd, behalve vijf journalisten,’ zei een verkoper van de winkelketen Feltrinelli in Rome. Overigens is Berlusconi geen vreemde eend in de muziekbijt; hij begon zijn opmerkelijke carrière als zanger op een cruiseschip, zoals op de foto boven dit artikel is te zien. (ANP)

Italiaans theaterbloedU bent gewaarschuwd: Veronique Sodano is weer los! Op 19 november ging het nieuwe programma van de (half-)Italiaanse diva in première: Zet je schrap. In dit programma gaat Sodano de strijd aan met het hoofd en het hart, nuchterheid versus dramatiek en waarom we eigenlijk niet durven te gaan voor wat we echt willen. Ze zingt de longen uit haar lijf en gaat als een wervelwind over het podium, zo zag Il Giornale in Den Haag. In de komende maanden is ‘La Veronique’ onder meer te ‘beleven’ in Nijmegen, Middelburg en Utrecht. Mocht u vooraan willen zitten: ze eet u niet op, maar sabbelt hooguit een beetje op uw vinger.

De ingestorte gladiatorenschool

vakantiehuizen-le-marche.com

voor het huren, kopen en verbouwen van vakantiehuizen en appartementen in het zuiden van de regio le Marche. Het aanbod is met zorg geselecteerd!

Voor meer informatie: Anuscka Bonnier info@vakantiehuizen-le-marche.com

BESTELONLINE

ONTVANG 10% KORTING MET VOUCHERCODE

ilgiornale

DE MOOISTE ITALIAANSE DAMESTASSEN

WWW.SEASONBAGS.NL

De beterevakantiehuizen

topictravel.nl

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 4

Yvonne van Ooijen

Wij wensen alle lezers en bekenden heerlijke kerstdagen en een goed maar vooral gezond 2012!Auguriamo a tutti i lettori e amici un meraviglioso Natale e buon sano ma 2012!Tot volgend jaar!Fino al prossimo anno!

Van Geluk Agenturen

Carry van Delft

Enkele weken geleden vroegen we u via onze nieuwsbrief en onze site uw Italiaanse kerstwens te sturen. De mooiste wensen prijken in de kerstboom. Il Giornale delle Fiera wenst u sfeervolle feestdagen en een gezond 2012!

Ps. In februari kunt u van ons weer een nieuwe krant verwachten. Blijf op de hoogte van de krant via onze digitale nieuwsbrief. Deze kunt u aanvragen op www.ilgiornale.nl

Gli amici del Giornale wensen u...

Maestro events en vicini Marketing & Media wensen u Buon natale

& Felice anno nuovo

Wij wensen alle lezers en bekenden heerlijke kerstdagen en een goed maar vooral gezond 2012!Auguriamo a tutti i lettori e amici un meraviglioso Natale e buon sano ma 2012!Tot volgend jaar!Fino al prossimo anno!

Van Geluk Agenturen

Onze wens is dat het prachtige Italië

met zijn mooie mensen,

cultuur en landschap

een wat betere

toekomst tegemoet

zal gaan.

An en Cees Tognini

met zijn mooie mensen,

Cara zia liliana bianchi e familia,Wij wensen u vanuit Nederland hele fijne en mooie kerstdagen en een heel gelukkig nieuwjaar dus buon natale e un bon anno

tante tante bachi anja rudy valentino sanne meneghini-kuijvenhoven

Vincenzo Lucarella Vincenzo Lucarella

Fino al prossimo anno! Un splendido anno nuovo! Non smettere mai di sorridere bellissima Italia!!! Un caro saluto,Ingrid Tobing

A tutti......

Gelukkig NieuwJaar

Buon Anno

En vooral een gezond 2012 !

Dhr. Roger Geraets

A tutti......

Gelukkig NieuwJaar

Buon Anno

En vooral een gezond 2012 !

Dhr. Roger Geraets

A tutti......

Gelukkig NieuwJaar

Buon Anno

En vooral een

gezond 2012 ! Dhr. Roger Geraets

Weinig woorden heb ik nodig

Om u een wens te doen

Het kleine woord “geluk”alleen

Is enkel wat ik meen.

Annette de Jong

Amare la bellezza la luce è a vedere buon natale

Yvonne van Ooijen

L'Acropoli di Puglia en Delimundo wensen alle lezers van Il Giornale fijne feestdagen en een voorspoedig 2012! Vincenzo Lucarella

Un buon natale e felice anno nuovo voor

iedereen en laten we nu eens met zijn allen

echt genieten van de kleine dingen in het

leven, familie, vrienden, kinderen.

Het gras is niet groener aan de

overkant, maar het gras is zo

groen zoals jij zelf

wilt zien.

Emanuela Donker- Giorgi

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 5

‘De mensen zijn er zo gastvrij,’ is steevast de verklaring voor de reis richting ‘laars’. Niet wetende dat ze daarmee eigenlijk zeggen dat de Nederlanders minder aardig zijn. Want wij zetten de 65-plusser namelijk achter de geraniums, wij brengen onze grootouders naar een bejaardencentrum en wij verjaren in een kringetje van zeven genodigden, bij voorkeur met kaas, worst en een diepvriestaart.Daarentegen zijn de grootouders in Italië een belangrijk onderdeel van het gezinsleven; ze wonen in, doen inkopen, koken voor de kinderen, verzorgen het huis en passen op de kleinkinderen. Verzorgings- en verpleeghuizen zijn in Italië nauwelijks te vinden, want welke Italiaan zet zijn vader of moeder nou alleen in een kamertje? Tja, in een wereld zonder nuance zou je het bijna gaan geloven: het heilige familieleven in Italië.Gelukkig is de realiteit zelden zwart en wit; de Nederlander is geen nuchtere individualist en de Italiaanse familie allerminst heilig. Cultuurverschillen zijn vanzelfsprekend, maar ook daarin hebben beide nationaliteiten mooie en minder mooie trekjes. Feit is ook dat de tijden zijn veranderd en dat blijkt eveneens een gegeven dat beide landen treft.

Liefde uit armoedeLa Sacra Famiglia (de heilige familie) refereert aan een culturele traditie, die voor een groot deel voortkomt uit armoede. Wanneer er geen geld is voor een kinderdagverblijf of bejaardenhuis, bieden opa en oma uitkomst voor het krijsend nageslacht. Ook de kerk speelt een belangrijke rol bij de binding van familieleden. De katholieke traditie hecht namelijk veel waarde aan de doop, communie, het huwelijk en de vele rituele feestdagen, waarbij de familie gezamenlijk aantreedt. En tot slot is ook de keuken een verbindende culturele factor in Italië. Eten en drinken doe je samen en wanneer de feestdagen naderen, wordt ook gezamenlijk gekookt. Het is efficiënt en gezellig.

In het licht van de Italiaanse familiecultuur past ook het verhaal van de familie Corleone. In de filmklassieker The Godfather werd precies veertig jaar geleden het beeld geschetst van een kille maffiabaas die traditie en respect heiligt. Don Vito waakt over zijn familie, maar die kogel keert zich. De film staat nog altijd symbool voor een bepaalde Italiaanse waarde.De heilige familie vertoont zich ook in het ondernemerschap. Italië telt nog altijd duizenden familiebedrijven, die vaak vele generaties teruggaan. Illy bijvoorbeeld, in 1933 opgericht door Francesco. Hij werd opgevolgd door Ernesto en die op zijn beurt door Andrea. Los van het bedrijf is een stichting in het leven geroepen om het erfgoed van Ernesto te ontwikkelen met louter nageslacht aan het roer. En wat te zeggen van brillenmaker Luxotica of de grappafamilies Nonino en Nardini, die geen vreemd bloed tussen hun druiven willen. In Italië is altijd wel een oom of broer met kruiwagen beschikbaar.

Er was eens…Het leek een sprookje misschien, maar er is dus nog steeds een heilige Italiaanse familie. Het is een familie die voortkomt uit een traditie, maar niet zonder kruisjes blijft. Net zoals er prachtige Nederlandse families zijn, die liefdevol waken over de vorige en volgende generatie. Wie desalniettemin de

Vervolg pagina 1

Op het Italië Evenement afgelopen voorjaar veroverde hij weer de harten van vele dames. Ook wat dat betreft heeft de geboren Tsjech de charme van een volbloed Italiaan. Toen signeerde hij zijn boek Bloedsinaasappels waarin hij zijn tweede migratie van het welvarende Nederland naar het relatief arme Calabrië beschrijft. Nu trekt hij, met een op het boek gebaseerde show de theaters in, waarin hij het land in al zijn dynamiek tot leven brengt. Als meesterverteller tovert hij personages voor ogen die hij in de afgelopen dertig jaar in Italië ontmoette. Het Italië van Šimek zit vol humor, ontroering, maffia en levenslessen. Hij is voortdurend op zoek naar het oorspronkelijke. Met het grootste gemak stapt hij in en uit zijn personages, die hij met al hun gebreken en

Meesterverteller Šimek in het theater

Italiaanse cultuur wil ophemelen en de heiligheid tot droom verklaart, is daarin vrij, maar het kan ook de kern van een boodschap zijn. Een blijde boodschap die deze dagen waakt voor schijnheiligheid en vooral oproept tot naastenliefde en respect. Immers, het geschiedde in die dagen…

n Utrecht is de ijsfamilie De Lorenzo al sinds 1928 bekend. “Ik woon al tientallen jaren in Nederland en ik moet zeggen dat

het mij opvalt dat Nederlanders zich minder hechten aan de familie,” zegt Italo de Lorenzo bezorgd. “Laat ik een voorbeeld nemen: als Italianen gaan scheiden, blijft de vrouw meestal in het huis en gaat de man vaak terug naar zijn ouders. Dat zie je in Nederland nauwelijks. Ik ben in 1939 weliswaar geboren in Nederland, maar toen mijn moeder overleed opgevoed door mijn familie in Italië. Dat was de normaalste zaak van de wereld. Andere tijden? Ach, ik had het zelf ook gedaan, denk ik. Maar ik vind het contact met mijn kinderen heel erg belangrijk. Misschien wel het allerbelangrijkste, ja.”

eigenaardigheden neerzet. Een must voor de liefhebber van het echte Italië.Op zijn site www.martinsimek.nl zijn alle speeldata tot en met april 2012 te zien.

Italo de Lorenzo: prachtig dat de kinderen ook voor dit vak gekozen hebben."

Italianen in Nederland

IMario Uva (r) & zoon: "het is de liefde die ons bindt; familieliefde en liefde voor Italië" (pag 5)

Ook het bekende restaurant Mario in Neck is inmiddels in handen van de volgende generatie Uva. Zoon Alessandro is vader Mario opgevolgd. “Ik zal heus niet de makkelijkste of beste vader geweest zijn,” zegt Mario Uva, “maar daarom vind ik het juist prachtig dat de kinderen ook voor dit vak gekozen hebben. En het is de liefde die ons bindt; familieliefde en liefde voor Italië. Ik hou van eten en mooie producten. Ik ga er met respect mee om en dat hebben ze van mij meegekregen, denk ik. Sterker nog: Alessandro draait nu het restaurant en Raffaele is hiernaast een trattoria begonnen, terwijl de andere kinderen meehelpen.” Na enig aandringen: “Ja, ik ben heel blij dat we samen zijn als familie.”

Italië is hét operaland bij uitstek, zelfs als er geen opera gespeeld wordt. Alles, en zeker alle muziek, is verkapt drama. MUSICO Reizen organiseert volledig verzorgde luxe opera- en concertreizen naar de belangrijkste operasteden en muziekfestivals in Italië. Elk jaar staat het Operafestival van Verona op het programma. De sfeer in de arena is uniek en begint al vóór de voorstelling met een zee van kaarslicht in de heerlijke zwoele Italiaanse avondlucht. Maar ook de operafestivals in Pesaro (rondom de componist Rossini) of Torre del Lago (Puccini) zijn zeer de moeite waard, evenals de voorstellingen in het beroemde operahuis Teatro alla Scala in Milaan.

Drama in Italië!

MUSICO ReizenWillemstraat 29 - 3511 RH Utrecht - T: (030) 299 11 05

F: (030) 293 00 39 - E: reizen@musico.nl - I: www.musico.nl

De opera- en

concertreizen van

MUSICO kenmerken

zich door een

uitgebreid keuze-

aanbod van muziek-

voorstellingen,

goede theater-

plaatsen, het

persoonlijke

karakter en aan-

dacht voor details.

We verblijven in

uitstekende hotels

en gebruiken de

diners in goede

restaurants. Voor

MUSICO Reizen is

muziek het doel en

vakantie het middel.

• Vraag naar onze reisbrochure •

MU

SIC

O Reizen

IstitutoItalianodiCulturaAmsterdam

AAN DE AMSTERDAMSE GRACHTEN

ITALIËPRETTIGE FEESTDAGEN EN EEN VOORSPOEDIG NIEUWJAAR!

Vanaf 9 januari nieuwe taal- en cultuurcursussen

Open avond met proeflessen op 16 december vanaf 17.00 uur

WWW.IICAMSTERDAM.ESTERI.IT

Keizersgracht 5641017 EM AmsterdamT 020 6263 987 / 020 3302 683F 020 6383 596

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 6

De herfst van 2011 zal vooral nat de Italiaanse geschiedenisboeken ingaan. Voor de winter geldt een ander hoofdstuk. Koning Winter belooft namelijk flink wat sneeuw en dat is het beste alibi om het land nu eens vanaf de lange latten of de sneeuwplank te bezien. Vergeet die groene Toscaanse heuvels en de stranden van zee en meer, maar geniet van het (onbekende) witte Italië.

oor Nederlanders is Italië vooral gerelateerd aan zomervakanties en

stedentrips. Skiën doen we veelal in Frankrijk of de Duitstalige landen. Jammer, want Italië is deze maanden niet minder aantrekkelijk en veelzijdig. Zo zijn de noordelijke regio’s, zoals Piemonte, Trentino-Alto Adige en Valle d’Aosta met de auto binnen een dag bereikbaar. Mede door de komst van de budgetmaatschappijen staat ook de vliegende toerist uit Nederland dezelfde dag nog in de sneeuw. Vanuit Milaan, Turijn en Verona is het niet meer dan een uur naar de noordelijke pistes. Wie wat verder vliegt of iets langer doorrijdt, kan zijn winterhart ook ophalen in Calabrië of op Sicilië. Immers, alle regio’s in het land hebben bergen en skifaciliteiten, waaronder sneeuwkanonnen, want de sneeuwgrens in het zuiden wil nog wel eens variëren. In facilitair opzicht mag de inwendige mens in Italië natuurlijk niet vergeten worden. De regionale en traditionele winterkeukens zijn het proeven meer dan waard en ook de après-ski ontbreekt niet, maar dan wel op z’n Italiaans, met smaak en stijl. Oh ja, verliefd worden op de maestro di sci kan ook

in Italië gebeuren. Wees daarom goed voorbereid op zijn vraag ‘Mi vorrebbe dare il Suo indirizzo?’ Neemt u liever zelf het initiatief, probeer dan deze subtiele verleiding: ‘Sento un forte dolore qui.’

De witte hoogtepunten van Italië op een rijtjeDe Dolomieten vormen min of meer het bekendste skigebied van Italië. Dat betekent veel voorzieningen, maar ook grote drukte tijdens de schoolvakanties. Val Gardena bijvoorbeeld is

bekend om het wereldkampioenschap slalomskiën voor heren en telt maar liefst 82 liften en

175 kilometer pistes. Iedere wintersporter komt hier dan

ook aan zijn trekken.

Iets zuidelijker ligt Val di Fassa (Trentino); een paradijs voor

gezinnen met kinderen, want er zijn afdalingen voor beginners en

gevorderden. Bovendien is er in deze vallei een sneeuwgarantie.

Wintersporters die met wat minder faciliteiten genoegen nemen en zich niet laten afschrikken door een borrelende vulkaan, moeten op Sicilië zijn. De 3300 meter hoge Etna is in de wintermaanden bedekt met een dikke laag sneeuw en laat zich aan de zuidkant graag bedwingen, de pas kost 15 euro. Met een beetje geluk kun je hier in april sneeuw en strand zelfs combineren.

Praktische informatie:De skigebieden in de Dolomieten en Süd Tirol zijn het makkelijkst te bereiken via Innsbruck en de Brennerpas (volg Bolzano). Voor de wintersport in Aosta en Sestriere is de snelweg door Frankrijk (volg Grenoble) en de tunnel door de Mont Blanc het handigst. Kies je liever een rustige route door de bergen, check dan voordat je van huis gaat of de passen open zijn via www.autostrade.it. Voor de weersverwachting is www.meteo.it een handige website maar ook www.ilgiornale.nl heeft een mooi weeroverzicht. Sneeuwkettingen zijn in Italië verplicht. Zorg dat je ze binnen handbereik hebt want ben je zonder kettingen betrokken bij een ongeluk op een besneeuwde weg, dan laat de carabinieri je niet snel gaan!

Een gondola in de tricolori ter ere van het 150-jarig bestaan van Italië

Sciare in tutta l'ItaliaVoor de avontuurlijke Italië-liefhebberIl Giornale verzamelde in samenwerking met dewebsite www.skiinfo.nl nog meer skigebiedenwaarvan u waarschijnlijk nog nooit gehoordheeft. Bent u een avontuurlijke skiër enItaliëliefhebber dan kunt u de komende wintersmet deze gebieden vooruit. Op skiinfo.nl en op Ilgiornale.nl vindt u de actuele sneeuwhoogtes van alle gebieden.

Kaartje onder: skigebied Alto Sangro in de AbruzzenFare la Bella Figura, ook op de piste in Italië

De herfst van 2011 zal vooral nat de Italiaanse geschiedenisboeken ingaan. Voor de winter geldt een ander hoofdstuk. Koning Winter belooft namelijk flink wat sneeuw en dat is het beste alibi om het land nu eens vanaf de lange latten of de sneeuwplank te bezien. Vergeet die groene Toscaanse heuvels en de stranden van zee en meer, maar geniet van het (onbekende) witte Italië.

Hoogtepunten en afdalingen in winters Italië

de schoolvakanties. Val Gardena bijvoorbeeld is bekend om het wereldkampioenschap

slalomskiën voor heren en telt maar liefst 82 liften en

toerist uit Nederland dezelfde dag nog

175 kilometer pistes. Iedere wintersporter komt hier dan

ook aan zijn trekken.

Iets zuidelijker ligt Val di Fassa (Trentino); een paradijs voor

gezinnen met kinderen, want er zijn afdalingen voor beginners en

gevorderden. Bovendien is er in deze vallei een sneeuwgarantie.opzicht mag de inwendige mens in Italië

waaronder sneeuwkanonnen, want de sneeuwgrens in het zuiden wil nog wel eens variëren. In facilitair

zijn afdalingen voor beginners en gevorderden. Bovendien is er in deze

vallei een sneeuwgarantie.

Fare la Bella Figura, ook op de piste in Italië

Divertimento invernale

Winters plezier

Uitkijken over de Middellandse Zee, slalommen om kraters. Skiën op een vulkaan, spectaculairder zal wintersport niet worden

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 7

Ligurië In het binnenland van Ligurië vind je middeleeuwse dorpen, hoog in de bergen gebouwd op ontoegankelijke plekken. Skiën kan op een paar pistes in Monesi di Triora op de grens van Piemonte en Frankrijk.

Friuli-Venezia-GiuliaHet noordoostelijke deel van Friuli-Venezia-Giulia is bergachtig. Op de toppen van de oostelijke

Dolomieten, de westelijke Julische Alpen en de Karnische Alpen. In Friuli-Venezia-Giulia kan worden geskied. De skigebieden zijn kleinschalig en vooral geschikt voor beginners en families met kinderen. Tarvisio is ook geschikt voor langlaufers met 60 km aan loipes.

Emilia RomagnaWie wel eens vanaf de Italiaanse A1 bij Parma of Bologna rechtsaf naar het zuiden is geslagen weet dat er veel kronkels in de snelweg zitten. De bergkam die praktisch van Noord naar Zuid Italië loopt moet eerst bedwongen worden voordat je vanuit Emilia Romagna de Toscaanse kust of het binnenland bereikt. In deze regio valt ook prima te skiën. Er zijn meerdere opties waarvan het Cimone-gebied het grootste is. De Cimone, 2165 meter hoog en 70 kilometer ten zuiden van Modena, is niet alleen de hoogste berg in de noordelijke Apenijnen, maar ook het populairste skigebied in Toscane en Emilia. Maar liefst 50 km en 21 skiliften telt het gebied en door middel van de modernste apparatuur kan bijna tweederde van het gebied van kunstsneeuw worden voorzien.

ToscaneS’ochtends skiën en in de middag de Toscaanse cultuursteden bezoeken. Het kan want Florence ligt op 90 kilometer van het skigebied Abetone. Meer dan 50 pistekilometers verdeeld over 4 dalen en 22 skiliften maken het gebied ook voor de gevorderde skiër interessant. Probeer ook eens de pistes ‘Stucchi’’ en “Pulicchio”, die over de grens gaan van de twee regio’s en de ‘Zeno’ piste in Val di Luce, ontworpen door de voormalig skikampioen van Abetone, Zeno Colò. Er zijn uitstekende voorzieningen voor skitouren en in ieder skioord zijn er skischolen

AbruzzenDe Abruzzen, in zuidelijk centraal Italië, strekken zich uit van de Adriatische kust tot de rotsen en sneeuw van Gran Sasso d’ltalia en de Apenijnen.

Een uiterst gevarieerd landschap. Bergen, heuvels, oude steden en ook volop sneeuwpret in de winter. Er zijn tal van mogelijkheden voor downhill, cross-country en alpine skiën en natuurlijk ook voor snowboarders. Het grootste aantal skiresorts ligt in de provincie L’ Aquila. Maar ook aan de kant van de Gran Sasso en Apenijnen zijn voldoende faciliteiten voor wintersporters.

Het gebied Roccaraso – Rivisondoli is het grootste skigebied in de Abruzzen met 59 pistes, 15 stoeltjesliften en 3 cabineliften. Het dalstation ligt op maar liefst 1480 meter (kom daar in veel

Alpengebieden maar eens om) en de top ligt op 2200 meter. Daar valt dus best wat sneeuw. Het seizoen begin daarom al begin december en duurt tot begin april.

LazioEen weekendje winters Rome met de latten mee in het vliegtuig. Skiën kan ook in Lazio. Er zijn enkele familieskigebieden zoals bijvoorbeeld het Campo Staffi gebied. Dat kent 16 pistes maar die zijn wel kort ondanks de top van bijna 2 kilometer. Je begint namelijk ook erg hoog, op zo’n 1750 meter.

2

1 3

11

9

8

7

6

54

In het binnenland van Ligurië vind je middeleeuwse

1

De Abruzzen, in zuidelijk centraal Italië, strekken 5

Een weekendje winters Rome met de latten mee in 6

S’ochtends skiën en in de middag de Toscaanse 4

Wie wel eens vanaf de Italiaanse A1 bij Parma 3

Het noordoostelijke deel van Friuli-Venezia-Giulia 2

10

De MarkenIn het zuidwesten van De Marken liggen de Monte Sibillini. In de zomer vormen de besneeuwde toppen een mooi wandelgebied, in de winter kunnen de lange latten mee. De hoogste top is de Monte Vettore met 2476 meter. Het dalstation van Het Ussita / Frontignano gebied ligt op 1500 meter, de top op 2000. Er zijn 11 pistes en 5 stoeltjesliften.

Molise Over deze kleine, onbekende regio schreven we al in de zomereditie van Il Giornale. Het is een mooie vakantiebestemming in de zomer maar er kan ook worden geskied. Ondanks de hoogvlakten en glooiende dalen is er toch een enkele besneeuwde top als het kouder wordt. Het Campitello Matese gebied telt 13 pistes en 4 liften. De top ligt op 1872 meter.

BasilicataIn Basilicata treft u in de zomer al weinig landgenoten, in de winter waarschijnlijk helemaal niet. Er kan worden geskied maar zeer beperkt.

SardiniëIn het binnenland van Sardinië ligt het ruige Gennargentu-gebergte en het gelijknamige Nationale Park van Gennargentu. Het gebergte is nog ongerept en redelijk verlaten. Dit is één van de mooiste gebieden op het eiland en daar kan ook worden geskied. Bij Bruncu Spina wachten twee sleepliften. De top ligt op 1820 meter en dan kan je 250 meter naar beneden.

CalabriëSkiën in de voet van de laars, het klinkt gek, maar het kan echt. In Calabrië kan er in het schitterende Aspromonte-gebergte s’winters worden geskied. Camigliatello Silano of Gambarie kennen een aantal liften en afdalingen.

Skiën in de voet van de laars, het klinkt gek,

11

In het binnenland van Sardinië ligt het ruige 10

In Basilicata treft u in de zomer al weinig

9

Over deze kleine, onbekende regio schreven 8

In het zuidwesten van De Marken liggen de Monte 7Gressoney, Valle di Aosta

Je hoeft voor dit huis alleen je tandenborstel mee te nemen.

Te koop: authentiek Italiaans landhuis in perfecte staatVia Passo 98, 61030 Beato Sante - Mombaroccio (PU)

In de omgeving van Fano en Pesaro (Le Marche) aan de Adriati-sche zee, 30 minuten van de luchthavens van Ancona en Rimini (o.a. Ryanair, Air Berlin) bieden wij te koop aan een in perfecte staat verkerend landhuis gelegen op circa 1,2 ha. grond. Rondom dit prachtige landhuis treft u verschillende soorten bomen aan zoals, olijf-, vijgen-, granaatappels-, noten- en palmbomen, alsmede een prachtige onder architectuur aangelegde tuin met verschillende terrassen en portico’s.

Dit landhuis ligt ongeveer 15 minuten van de badplaatsen Fano en Pesaro, waar u heerlijk kunt winkelen en dineren in een van de vele restaurants. Als u een boot heeft kunt u bovendien in de jachthaven aanmeren. Kortom, puur genieten op z’n Italiaans!

Indeling:

• Begane grond: grote woonkamer met open haard, woonkeuken met open haard, kantoor, toilet/douche, grote slaapkamer met aangrenzende badkamer.

• 1e verdieping: 2 slaapkamers met overdekt balkon (zeezicht), overloop, 2 slaapkamers met eigen terras, 2 badkamers.

• Buitenberging: douche / toilet t.b.v. zwembad.• Algemeen: prachtig zwembad, het huis wordt verwarmd

d.m.v. gasgestookte cv-installatie, electra, water, gas, telefoon én een grote garage. Alle kamers zijn voorzien van airconditioning en alarminstallatie.

• De grote tuin is voorzien van een irrigatiesysteem, grote portico’s aan zonzijde en een lounge.

Prijs: € 985.000,- k.k.

Inclusief de praktisch volledige inrichting (z.g.a.n.) alsmede

auto, scooter en Ape

Wilt u meer weten over dit schitterende landhuis dan kunt u contact opnemen via een van de onderstaande (Nederlandse) telefoonnummers: (+31) 6 5313 2218 of (+31) 6 1093 2422.Voor meer foto’s kunt u kijken op Funda Europe: www.funda.nl/europe/ Als u het land en prijsklasse selecteert kunt u het huis gemakkelijk vinden. U kunt ook deze link gebruiken: http://bit.ly/fundaitaliaanslandhuis

ADVERTENTIE

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 8

et is wat gecharcheerd om de Nederlandse decembermaand zo op te hangen aan cliche’s, maar feit is wel dat de

Nederlander hecht aan tradities. De Italiaan niet minder. Zo zullen Sint en Piet in deze maand nooit verdwijnen en blijft in Italië de panettone voor altijd op het kerstmenu. Net als de eeuwige strijd om de schoonmoeder trouwens.Toch zijn we in Nederland én Italië ook geneigd om de eigen tradities af te doen als oubollig en stiekem te verlangen naar de mierzoete Christmas-spirit uit de Coca Cola-reclame. Santa wint namelijk steeds meer terrein en ook de kalkoen staat vaker op de kaart. Die kleine Amerikanisering ten spijt, mogen we concluderen dat de belangrijkste tradities gelukkig overeind zijn gebleven. Het zijn nog steeds dagen om te verrassen, te verwennen en te verzoenen. Il Giornale markeert de meest bijzondere Italiaanse feestdagen…

Dicembre 5Het feest van Sinterklaas is zonder twijfel een Nederlandse traditie, maar de goedheiligman is ook in delen van Italië niet onbekend. Zo trekt vannacht

in Gualdo Tadino (Umbrië) San Niccolò door de straten, terwijl ze in Bari de heilige Nicola kennen, bisschop van Myra. Hij wordt nog altijd geëerd met een heuse intocht en herinnerd op zijn sterfdag: 6 december. De traditie van suikergoed, gedichten en cadeautjes kennen ze in Italië weliswaar niet, maar in een regio als Apulië maken ze wel koekjes waarin gemalen kruidnagel. Die smaak komt redelijk

overeen met onze pepernoten en speculaas.

Dicembre 8Vandaag wordt in heel Italië het feest van de Immacolata Concezione (Maria Onbevlekt Ontvangen) gevierd. Niet de vlekkeloze conceptie van haar Zoon (dat is op 25 maart), maar de conceptie van Maria zélf. Het is een dogma van de Rooms-katholieke Kerk dat met een hoogfeest gevierd wordt. Zij kwam zonder zonden ter wereld of beter gezegd: met een onbevlekte ziel.

Dicembre 16Het kerstseizoen in Italië duurt drie weken en begint traditioneel acht dagen voor kerst met kerkdiensten en het versieren van de straten en huiskamers. Vooral de steden Milaan en Florence zijn prachtig verlicht. In Gubbio (Umbrië) wordt vandaag de grootste kerstboom ontstoken; een kilometerslang lichtsnoer die in de vorm van een boom tegen de berghelling wordt gelegd. Verder worden in veel kerken kerststallen ingericht en drie weken lang worden in alle dorpen en steden traditionele festiviteiten georganiseerd. Zo gaan veel kinderen verkleed als herders zingend de deuren langs. En over traditie gesproken: uitsluitend in de komende acht dagen mogen de kerstcadeaus worden gekocht. Niet eerder!

Dicembre 24Hoewel het katholieke Italië met Pasen het grootste kerkfeest viert, gaan ze ook vanavond massaal ter kerke. De nachtmis staat op het programma, maar niet nadat er eerst uitgebreid is getafeld. Kerstavond is namelijk het hoogtepunt van de festiviteiten, waarbij de hele familie samenkomt om zich tegoed te doen aan het lekkers waarvoor mamma dagen in de keuken heeft gestaan. Volgens de oude traditie wordt er vanavond trouwens vooral vis gegeten, maar dat nemen ze tegenwoordig lang niet in alle regio’s zo strikt. Wel wordt vanavond de Panettone (kerstcake) aangesneden, maar niet helemaal opgegeten! Een andere traditie is het branden van de ceppo

Vakantiehuizen Voor leVensgenieters

zomerhuisje.nl • lindenhof 5 • 3442 gt Woerdeninfo@zomerhuisje.nl • t 0348-43 46 49

Kijk op www.zomerhuisje.nl voor karakteristieke vakantie huizen in Italië. Van agriturismo’s en kleinschalige vakantieparkjes tot vrijstaande villa’s.

Vakantiehuizen op een wijndomein, bij een golfbaan, aan de kust of bij een boerenbedrijf met eigen olijfolie productie zijn enkele voorbeelden uit ons aanbod. Voor gezinnen met kinderen zijn er vrijstaande huizen met privé zwembad of kleinschalige ‘vakantieparkjes’ met praktisch ingerichte vakantiewoningen, zwembad en een ruime tuin.

Via onze thema’s vind je het vakantiehuis wat bij je past. Bekijk onze selecties, zoek & boek online of bel 0348-434649.

Italië viert feest in december

Solo per gli uominialleen voor mannenDroomt Nederland van een witte kerst, in Italië is de gedroomde kerst vooral rood! Dat heeft met het bijgelovige karakter van de Italianen te maken. Zo hechten ze aan de traditie van rode lingerie tijdens de feestdagen. Dat wil zeggen: als kerstcadeau onder de boom en gedragen tijdens de jaarwisseling. Het zou liefdesgeluk brengen in het nieuwe jaar. Om het de mannen makkelijk te maken, hangen de lingeriewinkels in december vol met rode setjes. En nu maar hopen dat het nieuwe jaar geen nieuwe liefde brengt, want die garantie wordt niet gegeven.

in de openhaard. Dit speciale houtblok moet onophoudelijk blijven branden (gloeien) tot nieuwjaarsdag, als symbool voor het ‘verbranden’ van alle negatieve dingen in het afgelopen jaar.In heel veel steden en stadjes hebben ze deze dagen ook hun eigen tradities en gebruiken. Zo wordt in Rome op Kerstavond een kanon afgeschoten om het feest van Jezus te vieren.

Dicembre 25 e 26De meeste Italianen doen het op Kerstavond rustig aan met de wijn. Pas na de mis gaan de kurken

van de fles en krijgt het diner een stevige afdronk. Kerstavond eindigt dus in de kleine uurtjes van de Eerste Kerstdag en dat betekent dat veel Italianen vandaag uitslapen. Dat geldt niet voor de bambini, want Babbo Natale (de kerstman) komt vandaag met cadeautjes! Samen met het Urbi en Orbi van de Paus en opnieuw een uitgebreide maaltijd, de pranzo natalizio, is het vandaag rustig.

Buone feste

all’ItalianaFijne feestdagen op z’n Italiaans

Hoera, de feestdagen komen eraan! En hoewel we ons in januari van dit jaar nog voornamen om nooit meer zoveel te eten en te drinken, was dat voornemen al in februari verleden tijd. Kortom, Nederland verheugt zich weer op volle pakjeszakken, heerlijke avondjes, gezellige kerstgourmet en gillende keukenmeiden. Italië daarentegen...

H

Viering van San Nicola en Immacolata Concezione in Trebisacce, Calabrië

Bari, San Nicola op zee

ADVERTENTIE

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 9

Italië viert feest in december Panettone, brood met een strikEen Italiaanse kersttraditie die ook in Nederland steeds populairder wordt, is die van het kerstbrood Panettone. De hoge cake, al dan niet gevuld met vruchten of chocolade en verpakt in een feestelijke

doos of blik, is een dankbaar geschenk om te geven. Voor het opeten ervan gelden strikte voorwaarden: na de nachtmis op kerstavond, bij voorkeur

met een spumante of dessertwijn! Bovendien moet het laatste stukje cake bewaard worden voor het nieuwe jaar. Het zou gezondheid brengen. Panettone komt van oorsprong uit Milaan, waar de kok van graaf

Ludovico il Moro zo’n vijf eeuwen geleden snel een brood in elkaar flanste, omdat het dessert was verbrand in de oven. Het brood bleek een groot succes en werd vernoemd naar de kok als Pane di Toni (brood van Toni). Een vertaling die meer recht doet aan de Panettone is ‘pan del ton’ of ‘pane di lusso’, een groot brood. Traditietrouw word aan de bovenkant ervan een kruis ingekeept, als katholiek symbool en

dankbaarheid.

Kerststallen in NapelsStond de ster ruim 2000 jaar geleden te schitteren boven Betlehem, vandaag de dag zouden de wijzen richting Napels trekken, want daar hebben vele duizenden Jozefs en Maria’s deze dagen hun intrek genomen in hun stalletjes. In iedere kerk, op elke hoek van de straat en in vrijwel alle huizen staat wel een (levend) stalletje. Niet altijd met de traditionele kerstopstelling, overigens. Zo zijn er waar os en ezel vervangen zijn door dolfijnen of waar Maria en Jozef kraambezoek krijgen van Silvio Berlusconi of een of andere popster. En heeft u wel eens een kerststal gezien, uitgerust met een pizzaoven? In Napels kan het!Gelukkig zijn er ook delen van de stad waar het Bijbelse verhaal gerespecteerd wordt, zoals in de Via Anticaglia, waar ateliers hun staldeuren deze dagen gastvrij openen. Ook in het beroemde klooster Certosa di San Martino is een grote collectie authentieke stallen te bewonderen, een traditie die overigens is gestart door Franciscus van Assisi. Hij zou, na een bezoek aan Betlehem in 1223 de kribbe hebben nagemaakt. Hij wilde daarmee het verhaal vertellen van de arme Jozef en Maria, die in alle eenvoud hun kindje kregen. En daarover gesproken: in een echte kerststal blijft de krib leeg tot de nachtmis op kerstavond.

De grootste collectie kerststallen in Nederland is in december te vinden in Amersfoort. De Sint Ansfriduskerk etaleert van 10 tot en met 19 december maar liefst 250 stalletjes uit meer dan vijftig landen! Vooral tijdens de avondopenstelling en in het weekend is de kerk in kerstsfeer, want er treden ook verschillende koren op.

De dagen na Kerst staan in het teken van de apostelen; Comites Christi. Zo wordt op 26 december de Heilige Stefano geëerd, de eerste martelaar van de Rooms Katholieke Kerk. De tafel wordt dan vaak gevuld met de restjes van de groot diner van de dag ervoor.

Dicembre 31Het begin van het nieuwe jaar wordt altijd uitgebreid gevierd in Italië en uiteraard niet zonder een rijk gevulde tafel. La Cena di San Silvestro is in ieder restaurant in Italië een begrip. Families vieren vaak het aanbreken van het nieuwe jaar niet thuis, maar juist in een restaurant, vaak met live muziek en dans. Vis heeft daarbij de hoofdrol, maar in sommige delen van het land staat een zampone (gevulde varkenspoot) op het menu, bij voorkeur met linzen. Het zou rijkdom en voorspoed brengen in het nieuwe jaar. Er zijn overigens meer van die (regionale) rituelen, zoals het toosten met prosecco en druiven om 12 uur en het uitdelen van maretakbesjes bij je beste wensen. Een andere traditie, die om veiligheidsredenen steeds meer aan het verdwijnen is, is het uit het raam gooien van oude spullen. Op die manier zetten ze een symbolische streep onder het verleden en vergeten ze de negatieve gebeurtenissen. Het is tijd voor een frisse start: ‘Anno Nuovo, Vita Nuova,’ oftewel Nieuw jaar, nieuw leven!Hoewel ook de jaarwisseling traditiegetrouw een familiaire aangelegenheid is, trekken veel jongeren na het diner de stad in. Bijeen op de pleinen kijken ze naar het vuurwerk om vervolgens te dansen tot het ochtendlicht. Ook dat brengt voorspoed: wakker blijven tot de nieuwjaarszon opkomt! En verder op 1 januari? Uitbuiken en beterschap beloven: ik zal nooit meer zoveel eten en drinken.

Gennaio 6Met Driekoningen wordt de Italiaanse kerstperiode officieel afgesloten. Dat hoef je de kinderen niet te vertellen, want zij wachten al dagen op de komst van Befana, een oude vrouw die zich vliegend verplaatst per bezemsteel. Dit feest vertoont opvallende gelijkenissen met onze goedheiligman en is vannacht op zoek naar kindje Jezus. Onderweg stopt ze snoep en cadeautjes in de sokken van lieve kinderen en wie stout is, krijgt steenkolen. Nu mag de kerstversiering weg en het laatste stukje Panettone dat vandaag gegeten wordt brengt gezondheid in het nieuwe jaar. Na vandaag mag ook pas de Kerstboom opgeruimd worden!

Kramen vol met de mooiste kerststallen in Napels

Wij hebben onze mast in IJsselstein, Italië de berg in Gubbio, Umbrië

ADVERTENTIE

Kerst in MIlaan De Paus spreekt het Urbi et Orbi uit ten overstaan van een bomvol Sint Pietersplein

doos of blik, is een dankbaar geschenk om te geven. Voor het opeten ervan gelden strikte voorwaarden: na de nachtmis op kerstavond, bij voorkeur

met een spumante of dessertwijn! Bovendien moet het laatste stukje cake bewaard worden voor het nieuwe jaar. Het zou gezondheid brengen. Panettone komt van oorsprong uit Milaan, waar de kok van graaf

Ludovico il Moro zo’n vijf eeuwen geleden snel een brood in elkaar flanste, omdat het dessert was verbrand in de oven. Het brood bleek een groot succes en werd vernoemd naar de kok als Pane di Toni

is ‘pan del ton’ of ‘pane di lusso’, een groot brood. Traditietrouw word aan de bovenkant ervan een kruis ingekeept, als katholiek symbool en

dankbaarheid.

De dagen na Kerst staan in het teken van de apostelen; Comites Christi. Zo wordt op 26 december de Heilige Stefano geëerd,

uiteraard niet zonder een rijk gevulde tafel.

Belle cose

da regalareleuk om te geven

Belle cose

da regalareleuk om te geven

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 10

Zoekt u een verantwoord Italiaans cadeautje voor de feestdagen dan is de Italian Coffee Handbag misschien een idee. Duurzaamheid is de trend hoewel we dat niet in het Westen hebben uitgevonden. Iedereen kent de beelden van creatieve Afrikanen die van lege verpakkingen de mooiste en meest uiteenlopende nieuwe producten weten te fabriceren. Misschien was het dus ook wel de Italiaanse link met Afrika die een Italiaanse dame in Lido Degli Estensi op het idee bracht lege, kleurrijke foliezakken van Italiaanse koffie te gebruiken, voor nieuwe handtassen. Ondernemer Alessandro di Lella ontdekte de tassen vorig jaar, haalde ze naar Nederland en registreerde het concept.De Italian Coffee Handbags worden nu in Nederland geproduceerd door vakmensen uit verschillende ateliers en sociale werkplaatsen. Het leuke is dat

Mix van honing en Aceto Balsamico nieuwe smaakmaker

Imkerij Gianni Castellari is in de omgeving van Modena al meer dan 35 jaar een bekende naam met honderden bijenkasten. Uw weet dat Modena wereldberoemd is vanwege de Aceto Balsamico. Daarom werd vijf jaar geleden een eeuwenoud familierecept nieuw leven ingeblazen. De combinatie van acaciahoning en minimaal 8 jaar gerijpte Balsamico (beiden uit eigen productie) leidde tot Il Mieleaceto. II Mieleaceto, ook wel ‘Elixer van de gravin’ genoemd, is een goed bewaard familierecept dat van vrouw tot vrouw werd doorgegeven. De combinatie van zoetheid en de onmiskenbare smaak van Balsamico azijn is een smaakmaker voor allerlei gerechten. Het smaakt volgens importeur Splendido erg goed bij vlees, kaas en groenten maar ook bij zoete gerechten zoals Panna Cotta of ijs. Zelfs de niet-liefhebbers van honing of Balsamico-azijn weten de fluweelzachte en subtiele smaak te waarderen, zo verzekert Boudewijn van Meggelen van Splendido.Il Mieleaceto werd onlangs op een vakbeurs aangemerkt als ‘Noviteit 2011’

Koude dagen, vroeg donker. Wat is er dan knusser dan met de hele famiglia voor de buis. De film Gianni e le Donne was afgelopen zomer al een groot succes in de bioscoop en is nu ook op DVD te koop. Een film die met het Italiaanse zomergevoel de winterse huiskamer verwarmt. De film is de opvolger van die andere succesvolle film van Gianni di Gregorio, Pranzo di Ferragosto. Ook die DVD ligt in de winkel dus zo komt u de kerstdagen in Italiaanse stijl wel door.

Italiaanse kado’s voor de feestdagenDe feestdagen komen er weer aan en wat is er dan leuker dan Italiaanse kado’s te geven én te krijgen. Il Giornale zocht voor u mooie, lekkere en nieuwe kadootjes voor in de schoen of onder de boom.

Belle cose

in Lido Degli Estensi op het idee bracht lege, kleurrijke foliezakken van Italiaanse koffie te gebruiken, voor nieuwe handtassen. Ondernemer Alessandro di Lella ontdekte de tassen vorig jaar, haalde ze naar Nederland

Kadotip: traditionele panettone

Warme films voor koude dagen

Italianen kopiëren Franse knoflookraspIsabel Klerkx van Piccobella, importeur Italiaanse specialiteiten en handbeschilderd servies, doet al jaren zaken met Italië. “Het leuke van zaken doen met Italianen is toch wel het enthousiasme van mijn leveranciers, hun liefde voor het keramiek en ook wel het verrassingselement. Ik ontvang dan andere schalen dan ik besteld heb, vaak nog mooier dan de bestelde schalen”

Isabel introduceerde onlangs een heel nieuw product in Italië. “Ik nam een keer een knoflookraspje uit Frankrijk mee naar Italië. Massimo, mijn leverancier uit Toscane heeft die speciaal voor ons nagemaakt en met de hand beschilderd met knoflook en tomaat of peper. Mijn eerste bestelling was 50 stuks en nu

zijn de knoflookraspjes niet meer aan te slepen. En het grappige is, dat de Italianen deze raspjes niet kenden en toen ik laatst weer in Italië was, zag ik ‘mijn ontwerp knoflookrasp’ in verschillende winkels liggen”Het knoflookschaaltje is leuk om te geven of om te krijgen en heel eenvoudig in gebruik. De rasp Is ook te gebruiken voor noten, harde kaas en chocolade en kan gewoon in de vaatwasserVoor informatie: www.piccobella.nl of e-mail: info@piccobella.nl

a jaren van felle contrasten, dubbele boorden en een overschot aan knoopjes was het tijd voor tegengas. Dat vond het

merk Punto Italiano want in de najaarscollectie vormen de klassieke kleuren “bianco e blu” de spreekwoordelijke rode draad. Terug naar de basis, terug naar klassieke Italiaanse elegantie want trends komen en gaan. Tom Foolen, eigenaar en ontwerper, werkte de afgelopen jaren vanuit zijn woonplaats Rome. “De overhemden zoals we die de laatste jaren in Nederland gewend waren, zijn eigenlijk verre van Italiaans. Wat ons betreft nemen we dan ook definitief afscheid van de felle contrasten, dubbele boorden en het overschot aan knoopjes. De Italiaanse man kleedt zich klassiek. Onder een jasje wordt een wit of lichtblauw shirt gedragen, casual mag een tikkeltje frivoler zijn.” De kleuren blauw en wit vormen dan ook het uitgangspunt

KLASSIEK ITALIAANS OVERHEMD TERUG VAN WEGGEWEEST

gezien de kleine oplages er echte collectoritems tussen zitten. De tassen worden gemaakt van de zakken (1 kilo) van kleine onbekende Italiaanse koffiebranders. Er zijn verschillende kleurrijke modellen variërend in prijs van 20 tot 30 euro.De maker van de tassen doet een oproep om lege koffiezakken (folie) in te leveren want de aanvoer is nog een probleem. Misschien een oplossing voor het Napolitaanse afvalprobleem?

Kijk voor meer informatie en verkoopadressen op:

www.italiancoffeehandbags.nl

Hippe damestassen van gerecyclede koffiezakken

voor dit najaar. Alles shirts hebben het kenmerkende Italiaanse vlaggetje net boven het rechtermanchet. De zogenaamde Perfect White en het Perfect Blue Shirt zijn de topstukken. Beide overhemden zijn vervaardigd van een hoogwaardige dubbel getwijnde Italiaanse poplin, geweven uit Egyptisch katoen. De shirts zijn voorzien van paarlemoeren knoopjes, een cutaway boord en 8 centimeter brede manchetten. Meer informatie bij www.puntoitaliano.it

N

voor de feestdagen

Italiaanse specialiteiten

KeramiekTafellinnenDelicatessenGeschenken

www.piccobella.nl06 404 73 441

Handbeschilderdkeramiek

Relatiegeschenken en kerstpakketten

Olijfolie endelicatessen Tafelkleden

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 11

Hoe goed beheerst u het Italiaans?

Camizza, het online label voor stijlvolle Italiaanse overhemden, heeft dit jaar ‘Shirt of the Month’ gelanceerd. Een actie die modebewuste mannen de mogelijkheid biedt een Italiaans shirt te ervaren en met succes. Iedere maand staat er een overhemd in de spotlights, dat alleen die maand verkrijgbaar is tegen een sterk gereduceerde prijs. Robin Ohm van Camizza: “Camizza richt zich op de succesvolle en moderne man met gevoel voor stijl.

Geen shirt maar ‘korting of the month’ bij CamizzaDe man die gesteld is op kwaliteit en duurzaamheid en hoge eisen stelt aan zijn uitstraling. Vaak hebben ze maar weinig tijd om stad en land af te gaan voor het ideale overhemd en het gemak en de snelheid van het bestellen in de webshop sluiten dan ook goed aan op hun levensstijl.” Alle overhemden worden op ambachtelijke wijze gemaakt in het Noord-Italiaanse atelier, bij Milaan.

In de maand december geen Shirt of the Month, maar een korting van € 10,- op elke bestelling dus verwen uzelf of een ander een keer met zo’n stijlvol shirt. Om deze korting te krijgen maakt u tijdens de bestelling gebruik van de code ‘FEESTMAAND’. Geen verzendkosten op de bon en vandaag bestellen voor 16.00 uur = de volgende werkdag in huis.www.camizza.nl

1 2 3 4 5 6 7 8 9

10

11 12

13 14 15

16 17 18 19

20 21 22

23 24 25

26 27

28

Kado’s geven en krijgen is leuk. Kado’s winnen ook. Maar daar moet u in dit geval ook echt wat voor doen met deze puzzel in het Italiaans. Misschien wil uw Italiaanse vriend, kennis of restauranthouder u wel helpen als u de taal niet machtig bent. Of trek de stoute schoenen een keer aan en begin het nieuwe jaar met het beste voornemen, een cursus Italiaans!

Stuur ons uw oplossing en misschien wint u de hoofdprijs. Een cursus bij Studiolingua, de Italiaanse taal- en cultuurschool in Amsterdam die kwaliteit, een gezellige sfeer en persoonlijke aandacht met flexibiliteit combi-neert. Een cursus naar keuze want als u de oplossing zelf heeft gevonden kiest u er waarschijnlijk eentje voor gevorderden. Een beginnerscursus kado is ook een schitterend kerstgeschenk.Verder verloten we 4 DVD-pakketten met de films Gianni e le Donne en Pranzo di Ferragosto. Warme films voor de koude dagen

Orizzontali:1 Cosi è detto l’orologio tradizionale10 Il regno di Hammurabi11 La … girano i velisti12 Scrisse “Cocktail Party”13 I confini di Amsterdam14 Lo Zemeckis regista (iniziali)15 L’asso del “mister”16 Sono duri per i principianti19 L’inizio dell’istanza21 Kampala ne è la capitale23 É detto “albero del paradiso”26 Un negozio ricco di gusti!28 Misterioso, incomprensibile dai più

Verticali:1 La Marta attrice interprete di opere pirandelliane2 La Campbell top-model3 Il nome della Cercato4 Vicino… a voi5 Profumato, odoroso6 Lo segna…il cannoniere!7 Il delfino di fiume8 La caratteristica calzatura dei pastori laziali9 il Warren fra gli interpreti de “il mucchio selvaggio”14 Un attrezzo da disegno del geometra17 Lo è il salto di un atleta se commette fallo18 È di casa al “Meazza”20 La Meg fra le comari che si beffano di Falstaff 22 Popolarono il Pelo Ponneso24 Il si di Dickens25 La Sigla dell’Istituzione ONU contro la fame nel modo27 Rendono uno unico

waarover u op deze pagina al meer kon lezen. U kunt de oplossing tot 23 december sturen naar redactie@ilgiornale.nl. De oplossing staat met kerst op onze site www.ilgiornale.nl en daarop maken we ook de winnaars bekend. In bocca al lupo! (= veel succes!)

Smakelijk RomeWie wil er niet weer eens naar Rome? De cultuur, de geschiedenis, de mensen en… het eten! In deze gids staan de belangrijkste bezienswaardigheden van Rome beschreven, met daarbij vijf duidelijke stadsplattegronden met de beste koffiebarretjes, pizzeria’s en andere eetgelegenheden in de directe omgeving. Het lekkerste ijsje in de kleine straatjes rondom het Pantheon, de beste pizza in de buurt van de Spaanse Trappen: je vindt het allemaal in De smaak van Rome. Bezoek de Spaanse Trappen maar vermijd

de talloze ‘tourist traps’ en geniet van het echte Rome van de bewoners. Deze gids is gemaakt met medewerking van het magazine De smaak van Italië. Kijk op www.ilgiornale.nl voor de beste Hotels in Rome op basis van de reviews van de hotelsites.

Rome beschreven, met daarbij vijf duidelijke stadsplattegronden met de beste

pizza in de buurt van de Spaanse Trappen: je vindt het allemaal in

Rome beschreven, met daarbij vijf duidelijke Rome beschreven, met daarbij vijf duidelijke Rome-appDe informatie in het boek is ook verkrijgbaar als app! De offline navigatie wijst de weg naar alle lekkere adresjes. De app bevat ruim 150 unieke adressen voor koffie, ijs, aperitief, lunch, diner en culinair shoppen. De app is te downloaden in de AppStore.

Horeca Italiana Benelux Restaurantlijst

Accademia Italiana della Cucina Restaurantlijst

IT AA LC IE AR N

O A

H

BE XN UE L

Ristorante Porto Cervo Grote Markt 3 ALMERE 036 5300723Caffé Toscanini Lindengracht 75 AMSTERDAM 020 6232813Incanto Amstel 2 AMSTERDAM 020 4233681L’Ozio Ferdinand Bolstraat 26 AMSTERDAM 06 41531194La Storia della Vita Weteringschans 171 AMSTERDAM 020 6234251Pianeta Terra Beulingstraat 7 AMSTERDAM 020 6261912Quattro Gatti Hartenstraat 3 AMSTERDAM 020 4214585Roberto’s (Hilton Hotel) Apollolaan 138 AMSTERDAM 020 4214585Segugio Utrechtsestraat 96 AMSTERDAM 020 4214585Sogno Stadhouderskade 7 AMSTERDAM 020 5898870Zilli Caffé Trattoria Bar Marienburgstraat 1 ARNHEM 026 4420288Vino & Cucina Parkstraat 37 DEN HAAG 070 3605939Ristorante Il Mulino Heereweg 192 LISSE 0252 625420 Ristorante Sardegna Oudegracht 161 UTRECHT 030 2311590

Ristorante Il Trionfo Rubenplein 580 KNOKKE-BELGIË 003250604080Ristorante Pizzeria La Ruota Kanadeeskee 3 AKKRUM 0566 652765Brava Casa Ristorante Sluis 10 ALMERE HAVEN 036 5349477Delic./tr. Feduzzi Mercato Italiano Scheldestraat 63 AMSTERDAM 020 6646365Ristorante Pizzeria 4 Mori Groningerstraat 57a ASSEN 0592 317164Pizzeria & Catering San Marco Huyterstraat 4-6 DELFT 015 2136442Ristorante Pizzeria Stromboli Markt 6 - 8 DELFT 015 2134807Delicatesse & traiteur Il Tartufo Minderbroerstraat 2 DELFT 015 2143577Ristorante Da Enzo Marchese Aert van der Goesstraat 43 DEN HAAG 070 3541251Trattoria Da Sebastiano Javastraat 138 A DEN HAAG 070 3455291Ristorante Cucina Italiana Grote Poot 1 DEVENTER 0570 615900Giacomo’s Cucina Casalinga Markt 11a DOESBURG Delicatesse & traiteur La Vita é Bella ‘s Heer Boeijenstraat 2 DORDRECHT 078 6356291Ristorante Sole d’Italia Molenstraat 110 EDE 0318 611650Ristorante Da Nello Stratumsedijk 23 A EINDHOVEN 040 2135757Ristorante L’ Italiano Smidsstraat 1 ELST GLD 0481 378268Ristorante Da Enzo Kettingstraat 2 EMMELOORD 0527 614000Ristorante Pasta Pasta Oudegroenmarkt 20- 22 HAARLEM 0235 125306Ristorante Pizzeria Da Nando Valkenburgerweg 21 HEERLEN 045 5742424Ristorante La Dolce Vita Munnikenhof 14 HEINO 0572 394946Ristorante Pizzeria Italia Markstraat 15a HENGELO 074 2422431Ristorante Pizzeria Porto Maurizio Dorpsstraat 89-91 HORN 0475 581846Ristorante Pizzeria La Rondine Meteriksweg 84 HORST 077 3989089Ristorante Da Claudio Markt 4 HUISSEN 026 3258879Ristorante Pizzeria L’ Elefante Bianco Naarderstraat 15 LAREN 035 5313467Trattoria Panini Kanaalstraat 31 LISSE 0252 416091Ristorante Il Giardino O.L. Vrouweplein 15 MAASTRICHT 043 3256229Ristorante Italiana Il Campanile Taets van Amerongenstraat 9 MARKELO 0547 363297Ristorante Isola Sarda Vlasmarkt 17 - 19 MIDDELBURG 0118 634100Catering Da Angelo Food Keizershof 29 MOLENHOEK 024 3573623La Padella Daalseweg 31 NIJMEGEN 024 3239793Mamma Leone Mulderstraat 21 STEGGERDA Ristorante Da Paolo Piusplein 74 TILBURG 013 5424248Ristorante Pizzeria Mama Mia Torenstraat 8 VAASSEN 0578 574344Ristorante Pizzeria Da Gigi PatrimoniumLaan 36 VEENENDAAL 0318 512140Koffiecentrale.nl Rudolf Dieselweg 36 VENLO 0773 200774Cucina Excellent Van Gaesbekerstraat 73 VOORBURG 06 53903815Tutti a Tavola Herenstraat 12 VOORHOUT 0252 232301Pronto Pizza Sint Jansplein 5 WAALWIJK 041 6332838Pizzeria Ciao Italia Achiergracht 5a WEESP 0294 481311Ristorante Pizzeria Gepetto Oldambtplein 5 WINSCHOTEN 0597 417070Ristorante Sapori Stationsweg 10 ZUIDLAREN 050 4095622A Bella Vita Forelkolk 134 ZWOLLE 038 4654454

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 14

Copyright © December 2011 Maestro Events B.V./Vicini Marketing & Media Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden door middel van druk, kopie, internet, microfilm of welke andere wijze dan ook zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Il Giornale della Fiera, dé gratis krant voor alle Italiëliefhebbers in Nederlandjaargang 1, nummer 3

Il Giornale della Fiera is een uitgave van Maestro Events B.V. i.s.m. Vicini Marketing & Media www.maestro-events.nl | www.vicinimedia.nl

Redactie: Marco Bosmans, Edgar van Bueren, Aris Spada, Rosanna del Negro, Lien Pot, Joëlle Renders en Rita Venturelli. Contact: redactie@ilgiornale.nl Advertenties: Vicini Marketing & Media, 030 276 68 17, www.vicinimedia.nl

Vormgeving: Drost advies & creatie, Utrecht, www.bendrost.nl

Druk: Dijkman Offset, Diemen

Oplage: 70.000 exemplaren

RestaurantlijstOspitalita Italiana

Artusi Utrechtseweg 261 OOSTERBEEK 026 3396372Bellini Nederhoven 17 AMSTERDAM 020 6448390 Brancatelli Boompjes 264 ROTTERDAM 010 4114151 Casa Caroni Jagerstraat 8 DEN HAAG 070 3460370 Casa da Toni Prinsesstraat 22 DEN HAAG 070 3643097 Da Braccini Egentesselaan 24a DEN HAAG 070 3634606 Dantica Reguliersdwarsstraat 80 AMSTERDAM 020 6233862 Dolce Vita Piet Heinstraat 3a GOES 011 3221339 Due Tonino Goudsesingel 67 ROTTERDAM 010 4331063 Fiorini Heereweg 487 LISSE 020 211550 Galleria Gevers Deynootplein 105 SCHEVENINGEN 070 3521156 Galleria Boulevard Strandweg 51/53 SCHEVENINGEN 070 3555006 Genova Leidsewallen 36 ZOETERMEER 079 3165419 Gran Sasso Herenstraat 69 RIJSWIJK 070 3994120Il Campanile Taets van Amerongenstr 9 MARKELO 0547 363297 Impero Romano Kazernestraat 146 DEN HAAG 070 3646082Marea Henri Dunantlaan 82/84 RIJSWIJK 070 3937109Mario Neck 15 WIJDEWORMER 029 4203949 Mediterraneo Rechtstraat 73 MAASTRICHT 043 3255037Moreno Voorstraat 215 DORDRECHT 078 6149904 Napoli Houtplein 1 HAARLEM 023 5324419 Nino Vlaszak, 2 BREDA 076 5227955 Porto Pino Haven 40 LEIDEN 071 5219505 Quattro Gatti Hartenstraat 3 AMSTERDAM 020 4214585 Roberto’s (Hilton Hotel) Apollolaan 138 AMSTERDAM 020 7106025 Rusticana Bakkerstraat 58 ARNHEM 026 3515607 Sa Lolla Molenstraat, 6 WAGENINGEN 031 7412611San Giorgio Krommestraat 441 AMERSFOORT 033 4615685Sapori d’Italia Javastraat 7 DEN HAAG 070 3622092 Sardegna Oudegracht 161 A/D Werf UTRECHT 030 2311590 Taormina Stuyvesantstraat 33 DEN HAAG 070 3351109 Vino e Cucina Parkstraat 37 DEN HAAG 070 3605939 Zio Ciro Toussaintkade 8 DEN HAAG 070/3650443

et 150-jarig bestaan van de Italiaanse staat is het afgelopen jaar op vele manieren gevierd en herinnerd, ook

in Nederland. Heel tastbaar en bijzonder is het boek dat terugblikt op 150 jaar Italiaanse keuken. Aan de hand van de menu's van de Quirinale (het Palazzo del Quirinale in Rome is officiële residentie van de Italiaanse president) laat de Accademia Italiana della Cucina zien hoe voedsel de identiteit van een hele natie verenigt. Van koning Victor Emmanuel II tot Giorgio Napolitano; het dikke boek vormt een brede retrospectieve van de zeden en gewoonten van de Italiaanse staatshoofden. Maar liefst 250 Koninklijke en presidentiële menu’s doen niet alleen watertanden, maar ook gruwelen, want de culinaire evolutie kende ook vreemde smaken. Wat te denken van gevulde pauw en allerhande orgaanvlees?President Giorgio Napolitano schreef in zijn voorwoord: “Gebruikmakend van een rijke en schilderachtige verzameling van de officiële menu's sinds 1861, geeft dit boek niet alleen een kijkje in de keuken, maar ook aan tafel. Het onderzoekt de gastronomische cultuur en de gewoontes van officiële protocol; van taal en serviesgoed tot de bereiding van voedsel en het gebruik van typische Italiaanse producten.”

De menu’s van de Quirinale is een bijdrage van de Accademia Italiana della Cucina, de culturele instelling die waakt over de Italiaanse keuken in binnen- en buitenland, aan de viering van 150 jaar Italiaanse eenheid.

Foto links: een diner in het Palazzo del Quirinale, de officiële residentie van de Italiaanse president in Rome.

Het menu hierboven is een unieke en zeer fraai gedecoreerde lunchkaart uit februari 1906 van Vittorio Emanuele III van Savoy. De gerechten zijn internationaal en in het Frans geschreven zoals de meeste Koninklijke menukaarten uit die tijd. De kaart is voorzien van Art Nouveau illustraties met goudreliëf en de zogenaamde Savoy-knoop onder de Koninklijke kroon. De bloeiende takken van de perzikboom en de duiven symboliseren de lente die in aantocht is. Het gezelschap kreeg ondermeer ganzeleverpaté en zalm voorgeschoteld maar bijvoorbeeld ook truffelprosciutto ‘alla Rossini’. Deze variant is genoemd naar de bekende componist die ook groot kookliefhebber was (zie: Il Giornale editie herfst) Er zijn nu nog steeds een aantal gerechten die de term ‘alla Rossini’ dragen en door of voor hem gemaakt zijn. De bekendste hiervan is ongetwijfeld de Filetto di manzo alla Rossini.

Boek met menu's voor staatshoofden en regeringsleiders

H

150 jaar vorstelijk genieten

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 15

Winter: vrienden of familie schuiven gezellig aan tafel en

wat doen we dan? Als je de mensen niet verwent die je

het allerliefst om je heen heb, wie anders dan? Daarom op

deze pagina een compleet 4-gangen menu voor de

komende feestdagen.

oor vele mensen is de winter een periode van donkere en koude dagen, maar dat is

juist een extra reden om nog dichter tegen elkaar aan te kruipen! De open haard, kaarslicht, mooie liederen en… een smakelijk gedekte tafel.

Veel kookplezier en via deze weg, Buone Feste!

Aris SpadaOrganisator Italië Evenement

V

www.cucinait.nl

LA

CU

CIN

A ITA

LIA

NA

CUC I NAI TAL I ANALA

S i n d s 1 9 2 9 h é t m a a n d b l a d o v e r d e I t a l i a a n s e k e u k e n

december 2011 • € 5,99www.cucinait.nl

Bologna de buik van Italië Lekker kookboek Mangiare!

6 regio’s 6 zoete kerstbroden

Brandt&LevieItaliaanse worst uit Nederlanden nog veel meer

8 710966 411124

0 1 1 1 2BP

Kreeft met knolselderijpuree en groenten

S i n d s 1 9 2 9 h é t m a a n d b l a d o v e r d e I t a l i a a n s e k e u k e nKerst94 feestelijke recepten

I TAL I ANALAEXTR

A DIK

KERSTNUMMER

numm

er 12 • december 2011

ciNL1112_001000_cover_f2c.indd 1

24-11-11 15:15

En zoals men in Italië zegt “Tutto ciò che è proibito, è boccon dell’appetito”“Alles dat op tafel staat en niet goed voor ons is, smaakt het lekkerst”.

La Cucina dell’inverno, a Tavola con Aris

*Deze drie kazen uit het Noorden van Italië zijn halfzachte kazen van koemelk. Verkrijgbaar bij Italiaanse delicatessenwinkels.

Gevulde kapoen met walnotenCappone farcito con le nociRecept La Cucina Italiana

Streekgerecht: LombardijeIngrediënten voor 8 personen Bereidingstijd: ca. 2 uur

1 kapoen van 2 kg200 g broodkruim van oud brood50 ml verse room 50 g geraspte parmezaan 40 g boter40 gepelde walnoten 3 eidooiers1 ui mostarda di frutta mista* witte peperfijn en grof zout

Ontdoe de kapoen van poten, vleugels en nek. Kerf de romp in langs het borstbeen en ontbeen de borstkas. Spoel de kapoen zorgvuldig af en dep hem droog met een theedoek. Stamp de walnoten fijn in een vijzel tot er niet meer over is dan een papje. Doe dit in een kom. Voeg beetje bij beetje de room, het fijngemalen broodkruim, de boter, de eidooiers, een snufje zout, peper uit de molen en de parmezaan toe. Klop het geheel tot een crème. Vul de kapoen met deze walnotencrème en naai hem dicht met keukentouw. Leg hem in een braadpan vol warm water, voeg een handvol grof zout toe en de gepelde ui, in zijn geheel. Zet een deksel op de pan en laat

de kapoen 1,5 uur zachtjes koken. Neem hem uit de pan, snijd hem in stukken en

serveer deze als ze nog warm zijn met ca. 80 g mostarda per persoon.

Garneer naar keuze met laurierbladeren.

Zalmrolletjes met visvullingRullini di salmone con ripieno di pesceRecept Aris SpadaIngrediënten voor 6 personen

Bereidingstijd: ca. 30 min.400 gr gerookte zalm300 gr visfilet (bijvoorbeeld zeebaars, victoriabaars, kabeljauw et cetera)2 dl slagroom50 gr mascarpone1 citroenpistachenootjesMartini dryworcestersauspeterseliekervelolijfoliepeper en zoutveldsla

Bereidingswijze: bak de visfilet in olijfolie gaar en laat de filet afkoelen, pureer hem met de mascarpone, zout en peper in de blender. Breng op smaak met een glaasje martini, worcestersaus, plukje fijngehakte kervel. Meng er de stijfgeklopte slagroom doorheen. Smeer deze vismousse over de plakjes gerookte zalm en rol ze op. Leg op de bordjes enkele blaadjes veldsla en hierop de zalmrolletjes. Pureer ongeveer 3 eetlepels gepelde pistachenootjes, wat peterselie, het sap van een citroen en een scheut olijfolie tot een sausje en schenk het over de zalmrolletjes. Koel opdienen.

Bladerdeegravioli met hamAgnolotti di sfoglia al prosciuttoRecept La Cucina Italiana Ingrediënten voor 6 personenBereidingstijd: ca. 50 min.

600 g bladerdeeg250 g gekookte ham250 ml melk130 g ricotta120 g taleggio*100 g casera*100 g fontina*2 eidooiers en 1 eimaanzaad, kervel, zout en peperMaterialen: deegroller, bakpapier

Snijd de taleggio, de casera en de fontina in blokjes en doe ze in een kom met de melk. Laat ca. 20 minuten rusten. Snijd de ham zeer fijn met een fijngehakt bosje kervel. Meng de ham en de kervel door de ricotta en breng indien nodig op smaak met zout (vulling). Rol het bladerdeeg uit tot een dikte van 2 mm en steek of snijd er 18 cirkels (10 cm Ø) uit. Kwast de rand van de cirkels in met geklutst ei. Leg in het midden van elke cirkel een beetje vulling en vouw het bladerdeeg over de vulling tot halve maantjes. Druk de rand goed dicht, vouw de hoeken naar elkaar toe en druk ze vast met de tanden van een vork. Verwarm de oven voor op 200°C. Leg de blader-deegravioli op een met bakpapier beklede ovenplaat. Kwast ze in met ei en bestrooi ze met maanzaad. Bak de ravioli 12-13 minuten in de oven. Neem 50 ml melk uit de kom met de kazen. Zet de kom in een pan met zachtjes kokend water op het vuur. Verwarm het geheel au bain-marie. Roer af en toe door tot de kaas gesmolten is en het een glad mengsel is. Voeg de eidooiers toe en roer ze goed door de kaasfondue. Breng op smaak met peper en zet het vuur uit. Serveer de bladerdeegravioli warm met de warme kaasfondue.

KerstbriocheDolce NatalizioRecept La Cucina Italiana Hoog, zacht, geurig en verfijnd van smaak. Het brood kan als basis dienen voor heerlijke hartige panettones.

Ingrediënten voor 1 grote briocheBereidingstijd: ca. 1 uur + rijstijd500 g bloem voor pizza120 ml melk70 g boter20 g verse gist (of 8 g gedroogde gist)2 eidooiersextravergine olijfoliezoutMaterialen: panettonevorm (18 cm Ø, 12 cm hoog)

Doe 200 g bloem met de verbrokkelde gist en de melk in een kom. Kneed de ingrediënten tot een gelijkmatig deeg. Dek het deeg af met een vochtige theedoek en laat het ca. 2 uur rijzen (voordeeg).Doe de resterende bloem, het voordeeg, de zachte boter, de eidooiers, 100 ml water en 10 g zout in een kom en kneed de ingrediënten tot een deeg.Kneed het deeg op het aanrecht verder door het plat te drukken, samen te voegen en uit te rekken. Aan het eind hoort het deeg glad en zacht te zijn.Maak een bal van het deeg en leg het in een kom. Dek het af met een vochtige theedoek en laat het 45-60 minuten rijzen. Het deeg hoort zover gerezen te zijn dat het de panettonevorm voor 40-50 procent vult (zie foto 5). Druk de deegbal na het rijzen indien nodig met olie ingevette handen in om hem kleiner te maken.Vet de panettonevorm in met olie en leg het deeg erin. Leg een vochtige theedoek over de vorm en laat het deeg ca. 45 minuten rijzen tot het de vorm bijna helemaal vult. Verwarm de oven voor op 180°C. Zet het deeg ca. 45 minuten in de oven. Haal het brood uit de oven, haal het uit de vorm en laat het afkoelen op een rooster.

Prosciutto di Parma;

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 16

het lekkerste kontje van Italië

Zeg het maar: wat is de lekkerste stad van Italië?

Napels voor de pizza, Bologna vanwege de saus, Florence om

de wijn of moeten we simpelweg aan zee zijn voor de

vis? Het is eigenlijk een onmogelijke vraag. Immers,

over smaak valt in Italië niet te twisten. Laat ons u eerst meenemen naar Parma. Dan stellen we de vraag

straks opnieuw.

oordat we ter proeve aan tafel schuiven, verdienen andere elementen van de stad

nadere duiding. Parma, in de regio Emilia-Romagna, telt zo’n 175.000 inwoners. Dat is inclusief enkele duizenden studenten, want Parma heeft een toonaangevende universiteit. Voor de geschiedenis van de stad tellen we zo’n 2000 jaar terug, toen de Romeinen zich hier vestigden. Aanzien kreeg het in de zestiende eeuw toen het de hoofdstad werd van het Hertogdom van Parma en Piacenza, onder bewind van de familie Farnese. De stad kreeg avant-gardistische trekjes, met name dankzij Marie Louise, de vrouw van Napoleon. Zij gaf Parma elegantie en charme.

De rijke geschiedenis is een belangrijke troef voor het toerisme van vandaag en de monumentale binnenstad, de Santa Maria della Staccata en het Parco Ducale mogen in dat kader niet gemist worden. Maar eerlijk is eerlijk, Parma is vooral een stad die je moet proeven. De parmigiano-reggiano is een wereldberoemd handelsmerk en de Prosciutto di Parma uiteraard niet minder; het kroonjuweel uit de Italiaanse keuken.

De ham met het kroontjeHet ambachtelijk drogen van hammen gebeurt, met name in de mediterrane landen, al eeuwen. Je vond ze op zolders, in kelders en schuren, vooral op het platteland. Toen zich in de vorige eeuw in en rond Parma een ware voedingsindustrie ontwikkelde,

Prosciutto di Parma 5 gouden regels• Varkens moeten in Italië geboren zijn en

gevoed volgens streng dieet• Varkens moeten minimaal 160 kilo

wegen• Ham moet minimaal 12 maanden

drogen in natuurlijke lucht• Ham mag alleen in provincie Parma

verwerkt worden• Ham moet voorzien

zijn van kroon en gebrand productiezegel

kreeg ook de Parmaham serieuzere trekjes. Zo serieus zelfs, dat 23 producenten in 1963 de handen ineen sloegen. Met de oprichting van het Cosorzio del Prosciutto di Parma (Parmaham Consortium) konden ze hun eigen ham beter beschermen en de kwaliteit verbeteren. Het onafhankelijke consortium stelde richtlijnen vast voor de varkensboeren, slachthuizen en producenten, en kon toezicht houden op de traditionele productie. Zo werd de voeding van de varkens gecontroleerd, het pekelen gedoseerd en het klimaat van de droogkamers gereguleerd. Bovendien was het consortium namens alle producenten in staat namaak uit de weg te ruimen en de enige echte aan de man te brengen.

Achter de schermenOp dit moment zijn 4.700 boeren, 109 slachthuizen en 162 producenten aangesloten bij het consortium. Alleen zij mogen hun ham voorzien van het bekende kroontje. Mits de ham na de productie aan alle eisen voldoet, want dat wordt tot in het laatste droogstadium officieel gecontroleerd. Door een paardenbot in de ham te steken en te ruiken, weten de keurmeesters precies welk vlees ze in de kuip hebben.Il Giornale mocht dit najaar een dagje meelopen met Simone Calzi, manager voedselveiligheid van het Cosorzio del Prosciutto di Parma. Hij gunde ons een kijkje achter de schermen bij één van de producenten. “In feit is er met dat plakje Parmaham dat de consument in zijn mond steekt, heel weinig gebeurd, maar wat er gebeurt komt erg nauwkeurig. Om de perfecte smaak te krijgen, heeft de ham nou eenmaal twee of soms zelfs drie jaar rijping nodig. Die lekkerste ham begint bij het varken. Dat zijn uitsluitend Italiaanse varkens uit verschillende regio’s, die lekker zwaar mogen worden. Daarvan gebruiken we voor de Prosciutto di Parma uitsluitend de achterbouten, zonder vet en zwoerd. Vervolgens zijn de eerste maanden van bereiding erg belangrijk. Niet teveel zout, niet te lang laten koelen en niet te laag met de temperatuur. Wanneer de hammen het zouten en de wassing na twee maanden ‘ademen’ in de rustkamers goed hebben doorstaan, worden ze op zolder een paar maanden met rust gelaten. Daarna wordt de ham bestreken met reuzel tegen uitdroging en kan de laatste rustperiode beginnen. Die tijd van

rijping is nou eenmaal het belangrijkste element. 100% natuur dus.”

De droogzolder bij Prosciuttificio mag dan een rustgevende werking hebben op de varkensbillen, het maakt de verslaggever onrustig. Omringd door

duizenden droge hammen, loopt het water de mond in en daar blijkt onze consortiumgids op voorbereid. Geproefd mag er worden van het meest ambachtelijke natuurproduct van Parma. Rest ons – met volle mond – nog één vraag: de lekkerste stad van Italië?

De ham is van Parma, het zout van Sicilië Speciale codes tonen de herkomst van het varken

Klassieke combinatie: Parmaham met meloen

Operatie Prosciutto: strenge veiligheidseisen voor de internationale journalisten

Prosciutto di Parma;het lekkerste kontje van Italië

over smaak valt in Italië niet te twisten. Laat ons u eerst meenemen naar Parma. Dan stellen we de vraag

straks opnieuw.

oordat we ter proeve aan tafel schuiven, verdienen andere elementen van de stad

nadere duiding. Parma, in de regio Emilia-Romagna, telt zo’n 175.000 inwoners. Dat is inclusief

kreeg ook de Parmaham serieuzere trekjes. Zo serieus zelfs, dat 23 producenten in 1963 de handen ineen sloegen. Met de oprichting van het Cosorzio del Prosciutto di Parma (Parmaham Consortium) konden

In alle rust komt de ham op smaak

Prosciutto di Parma factory factsSinds de oprichting van het consortium in 1963 is de productie van Parmaham ieder jaar gestegen. In 2010 kregen maar liefst 9.256.000 hammen het kroontje op de bil. 76% van de Parmaham wordt in Italië gegeten, de rest gaat (veelal in plakjes) de grens over. Amerika en Frankrijk zijn de grootste afnemers en verder zijn Engeland, Duitsland, Japan en Zwitserland dol op de ham.

Alkmaar - Amstelveen - Amsterdam - Breda - Den Bosch - Den Haag - Enschede - Haarlem Laren - Leiden - Lelystad -Maastricht - Rotterdam - Utrecht

www.cavallaro.nl

Nessun dorma! Nessun dorma! Nessun dorma! Tu pure, o, Principessa,nella tua fredda stanza,guardi le stelleche tremano d’amoree di speranza.Ma il mio mistero è chiuso in me,il nome mio nessun saprà!No, no, sulla tua bocca lo diròquando la luce splenderà!Ed il mio bacio scioglierà il silenzioche ti fa mia!Il nome suo nessun saprà!...e noi dovrem, ahime, morir, morir!Dilegua, o notte!Tramontate, stelle!Tramontate, stelle!All’alba vincerò!vincerò, vincerò!

Niemand mag slapen! Niemand mag slapen! Niemand mag slapen!Zelfs jij, oh Prinses,in jouw koude kamer,kijk naar de sterren,die trillen van liefdeen hoop.Maar mijn geheim is in mij verborgen,mijn naam, die niemand zal kennen.Op jouw mond zal ik hem uitspreken.wanneer het licht zal stralen,en mijn kus zal de stilte doen verdwijnen,wat jou de mijne zal maken.Niemand zal zijn naam kennen...en wij moeten, helaas, sterven, sterven!Verdwijn, oh nacht!Sterren gaat onder!Sterren gaat onder!Bij het ochtendgloren zal ik overwinnen!Ik zal overwinnen! Ik zal overwinnen! (m

et d

ank a

an: S

ongt

ekst

en.n

et)

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 18

‘Guardi

le stelle...’‘Kijk naar de sterren...’

Italiaanse hits in de Nederlandse parade. Daarvoor moeten we terug naar de jaren 70 en 80, toen alle muzikale zomerherinneringen uit Italië nog werden meegenomen naar huis en op de Nederlandse radio belandden. Ryan Paris bijvoorbeeld, maar ook Tozzi & Raf, Matia Bazar en Eros Ramazotti.

andaag de dag is het helaas slecht gesteld met de Italiaanse muziek op de Nederlandse radio. Opera daarentegen lijkt bezig aan een

revival. Diverse gezelschappen trekken dit seizoen langs de grote theaters en moderne bioscopen trekken volle zalen met opera-per-satelliet. Alsof u er zelf bij bent…Il Giornale nodigt u hierbij uit voor een bezoek aan Turandot van Giacomo Puccini. Het was de laatste opera die hij schreef, al kreeg hij hem niet helemaal af. De componist overleed in 1924, waarna Franco Alfano het derde bedrijf afmaakte aan de hand van aantekeningen van Puccini. Turandot speelt in Peking, bij het paleis van de Chinese Keizer en dankt zijn grootste bekendheid aan één enkele aria: Nessun Dorma.

Italiaanse operaDe muzikale geschiedenis van Italië voert terug tot de Middeleeuwen en de Renaissance, waarin vooral de kerkmuziek een groot publiek trok. Het inspireerde bijvoorbeeld Antonio Vivaldi tot het schrijven van meesterwerken. In Florence ontstond rond 1600 een andere stroming; die van de opera. Intellectuelen in de kunststad wilden het klassieke drama uit de (Griekse) oudheid nieuw leven inblazen. Ze kregen niet snel de handen op elkaar, want het echte succes liet lang op zich wachten. Monteverdi deed een dappere poging, maar pas aan het eind van de achttiende eeuw werden de theaters bereikt. Met Gioacchino Rossini bijvoorbeeld en Giuseppe Verdi en Giacomo Puccini, een eeuw later. Wanneer in Milaan Teatro alla Scala wordt geopend, beter bekend

Het tv-programma Holland’s got Talent van RTL4 brengt opvallend veel operatalent voort. Zo wist de Limburgse bakker Martin Hurkens vorig jaar de finale te winnen, op de voet gevolgd door Angelique van Akkeren. Hun agenda’s zijn inmiddels volgeboekt. Dit jaar viel de jury voor Opera Familia en ook de tv-kijkers kregen kippenvel van de optredens van vader Paul (bariton), moeder Carla (mezzo sopraan) en dochter Belinda (sopraan). Wilt u nog even nagenieten? Het trio brengt met het nieuwe album Il Canto een ode aan de opera en zingt bekende stukken als Caruso, Con te Partiró en Nessun Dorma.

Opera Familia breekt door

Nessun DormaItaliaanse hits in de Nederlandse parade. Daarvoor moeten we terug naar de jaren 70 en 80, toen alle muzikale zomerherinneringen uit Italië nog werden meegenomen naar huis en op de Nederlandse radio belandden. Ryan Paris

Nessun Dorma

als La Scala, groeit deze stad uit tot het centrum van de Italiaanse opera. De Barbier van Sevilla, Turandot, Die Zauberflöte, Madame Butterfly en vele andere klassiekers trekken er volle zalen.December is voor Italianen een echte operamaand. Het is weliswaar een beetje fris voor de arena van Verona, maar de grote theaters in Florence, Venetië, Milaan, Napels en Rome hebben in de winter een enorm aanbod. Reserveren voor een opera kan ook vanuit Nederland!

Wilt u meer Italiaanse opera in 2012? Bezoek dan de nieuwe Vakantiebeurs in Amsterdam!

In de Beurs van Berlage vindt u op 7 en 8 januari meerdere aanbieders van bijzondere reizen, zoals die naar Italiaanse operasteden.

www.vakantiebeursamsterdam.nl

Het monument van Puccini in Lucca

Scene uit opera Turandot met Maria Guleghina

Promotieposter voor Giacomo Puccini’s opera Turandot uit 1926

Teatro alla Scala, Milaan

ADVERTENTIE

Speciaal voor lezers van Il Giornale della Fiera organiseert MUSICO Reizen een operareis naar het beroemde Teatro alla Scala van Milaan. Tijdens deze vierdaagse vliegreis kunt u niet alleen voorstellingen in dit beroemdste operahuis ter wereld bijwonen, maar ook in het operahuis van Turijn, het Teatro Regio.

Vanaf Schiphol vliegen we met een rechtstreekse KLM-vlucht naar Milaan. Op dezelfde dag kunt u al de opera Les contes d’Hoffmann van Offenbach bijwonen in de Scala van Milaan. Op maandag 6 februari krijgen we een uitgebreide stadsbezichtiging in Milaan. In La Scala staat Le sacre du printemps van Stravinsky op het programma.

Op dinsdag 7 februari reizen we in de loop van de dag per touringcar naar Turijn. Daar staat in het Teatro Regio de opera De vuurengel van Prokofjev op het programma door solisten, koor en orkest van het Mariinsky Theater Sint Petersburg onder leiding van Valery Gergjev. Op woensdag 8 februari krijgen we een rondleiding door Turijn. ’s Middags vertrekken we per touringcar naar vliegveld Milano Malpensa. Aan het begin van de avond keren we terug op vliegveld Schiphol. Lezers van Il Giornale della Fiera krijgen op deze reis een korting van € 50,= p.p. Ga voor meer informatie naar de website van MUSICO Reizen: www.musico.nl of vraag de brochure aan: (030) 2991105

LEZERSAANBIEDING

Operareis Milaan (La Scala) 5 t/m 8 februari 2012

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 19

Smaak & Stijl

Het Italië Evenement wenst u Fijne Feestdagen

Bezoekers: italieevenement.nlExposanten: italieevenement.nl/bedrijvenBezoekers:

11- 12- 13 mei 2012 Kasteel de Haar, Haarzuilens

Buone Feste & arrivederci!

Informatie

Bed & Breakfasts en charmehotels ItaliëBed & Breakfasts en charmehotels staat voor inspiratie en in formatie. De mooiste, meest bijzondere, authentieke en onontdekte plekken en adressen in Italië vindt u in deze gids. Met bijna 80 unieke logeeradressen en persoonlijke tips van de eigenaren een feest voor iedereen die weg wil van de geijkte paden en het echte Italië wil leren kennen.

De smaak van RomeIn De smaak van Rome staan de beste adressen en mooiste plekken van Rome, de Eeuwige Stad. Het lekkerste ijsje in de kleine straatjes rondom het Pantheon, de beste pizza in de buurt van de Spaanse Trappen: u vindt het allemaal in dit boek. Geniet van het echte Rome van de bewoners! Mét overzichte lijke stads-plattegronden en sfeervolle foto’s.

De Smaak van Rome-appDe app bevat ruim 150 gouden adressen in Rome, nabij de belangrijkste bezienswaar-digheden. Dankzij de app met het unieke off-line navigatiesysteem weet u precies hoeveel meter u verwijderd bent van een kop kof e, een ijsje of dat heerlijke bord pasta. Eenmaal gedownload altijd bij de hand! De app kost € 3,99 en is te downloaden in de App Store.

1!!!!!!!!!!!!!!!!!!! 1!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!

GEL ATO PIZZ A ANTIPASTI VINO ESPRESSO PASTA PANINI

DE BESTE ADRESSEN & DE MOOISTE PLEKKEN

de smaak van

Rome

Het echte Italië vindt u in Dominicus-reisgidsen

€15.00

€ 3.99

Kijk voor alle andere Dominicus-reisgidsen op www.dominicus.info

ISBN 978 90 257 4969 9

ISBN 978 90 257 4986 6

€17.50

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 20

Lezersverhaal Rosanna del Negro

Lezersverhaal Lien Pot

In de Sardijnse watten van Monique en Toni

Wintertijd, Olijventijd

Mijn ouders zijn in Italië geboren en opgegroeid; mijn vader in de Noord-Italiaanse grensregio Friuli Venezia Giulia, mijn moeder in Sardinië. Als kind van Italiaanse ouders ben ik ook een kind van het verenigde Italië. Maar in een land dat pas sinds anderhalve eeuw een eenheid vormt, is het wel te verwachten dat de verschillen tussen de regio’s nog erg groot zijn.

Zeker als je bedenkt dat er tussen het meest zuidelijke puntje en de meest noordelijke bergketen een afstand van zo’n 1500 kilometer ligt. Zeg maar de route die je af zou moeten leggen als je van Utrecht naar Rome reist en je onderwijl langs het Vlaamse savoir-vivre, de Duitse Gründlichkeit en de Zwitserse Pünktlichkeit komt. Maar toch, wanneer ik op zoek ga naar de ‘regionale’ verschillen tussen mijn ouders, kan ik ze niet zo makkelijk opnoemen.

Wat maakt nou van mijn vader een typische Friulaan en van mijn moeder een rasechte Sardijnse? Waarschijnlijk kan ik hun eigenschappen moeilijk los zien van hun persoonlijkheden. Mijn moeder met het hart op de tong en mijn vader introverter met een, bijna, Nederlandse nuchterheid. Maar of dat zo typerend is voor de mensen uit hun regio, vraag ik me af. Als ik hen deze vraag stel, kom ik helaas niet veel verder. Mijn vader houdt het er op dat de Friulanen ‘de Sardijnen van het noorden zijn’. Hij doelt dan

juist op het overeenkomstige koppige karakter van beiden. Iets dat, als je mijn ouders beter kent, alleen maar beaamd kan worden.

Lord ByronToen ik nog thuis woonde, gingen we om het jaar naar het geboortedorp van mijn vader en van mijn moeder. Friuli was in mijn beleving de streek met de blauwe bergen. ’Blue Friuli’s mountains’ noemde de Engelse dichter Byron ze. Ik weet nog dat in die bergen het onweer eindeloos doorrolde na een warme zomerdag. Byron deed op zijn pelgrimstocht ook Sardinië aan maar beschreef het niet in zijn gedichtenbundel. Natuurlijk zijn er anderen geweest die dat wel gedaan hebben, zoals Alberto La Marmora in een wetenschappelijke studie uit 1826. Maar ik had het eiland van toen liever door dichtersogen gezien. Voor mij heeft Sardinië altijd in het teken van de zee gestaan; de, niet weg te denken, azuurblauwe achtergrond van het droge binnenland. Toch ben ik er achter gekomen dat de relatie van de Sardijnen met de zee een vreemde relatie is. Tijdens mijn recente zomervakantie in Sardinië had ik de gelegenheid om in de dorpsbibliotheek te duiken. Daar vond ik verschillende boeken over de geschiedenis van het eiland. Ik las dat de zee eeuwenlang overheersers met zich mee had gebracht en dat de bevolking zich in onrustige tijden terugtrok in de weinig begaanbare bergen. Deze landcultuur

Wat is het toch bijzonder om met het hele gezin bezig te zijn. De kleinste is pas een paar maanden oud, dus zij weet zich warm gedragen. Minne, onze oudste, is net zes geworden en helpt al goed mee, terwijl Willem van twee jaar speelt op de netten, klautert in de bomen en doet alsof hij zelf een olijf is. Mijn man Michel zorgt ondertussen dat de olijven vallen en ik pluk ze op mijn beurt uit de netten. En zo is de hele familie in de ban van de olijf.

Om vijf uur zit de werkdag erop, het wordt alweer vroeg donker. Het is spitsuur op de landweggetjes. De typische driewielers rijden af en aan, de een nog voller dan de ander. De Ape is eigenlijk het enige vervoersmiddel dat de smalle Ligurische terrassen met olijfbomen kan bedwingen, dus alle boeren rijden af en aan met hun zakken en kistjes. Ze zijn allemaal druk bezig geweest op de ‘campagna’ en na een vermoeiende dag op het land, is het heerlijk thuis komen bij de brandende houtkachel. Niets gaat boven de warmte en geur van een houtkachel met olijfhout. Ik zou niets

Feniciërs, Romeinen, Genuezen, Pisanen, Arabieren en Spanjaarden streden er om de macht, maar geen van allen zijn er gebleven. Sardinië is van de Sardijnen en van een ‘verliefde’ Hollandse: Monique van Proosdij. Zij leerde ooit een Toni kennen, Toni uit Sant’Antioco. En wie een Sardijn lief heeft, krijgt zijn eiland cadeau…

“De liefde voor Toni is inderdaad een geschenk geweest. Niet alleen als ideale man en vader, maar ook vanwege zijn Italiaanse afkomst. Anders had ik nooit geweten dat Sardinië zo bijzonder is. Het culturele leven, de keuken en de prachtige natuur. Het is onbegrijpelijk eigenlijk dat dit eiland relatief weinig toeristen trekt. Aan de andere kant is dat ook weer het geluk van de toerist die wel naar Sardinië komt. Hij kan er optimaal genieten van de rust. Toni en ik besloten enkele jaren geleden ons te vestigen op Sardinië. Voor Toni was het een terugkeer, voor mij en de kinderen een nieuw thuis. We wilden proberen er een leven op te bouwen en onze liefde voor het eiland aan anderen over te brengen. Als een soort missionaris, inderdaad. We verhuren nu vakantiehuizen en hebben ook een Bed&Breakfast. Vorig jaar kwam daar een eco-lounge bij, helemaal gericht op ontspannen en genieten. Echt waar, het is heerlijk om onze gasten te verwennen of rond te leiden over dit eiland.”. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

In oktober waren Lien en Nico Pot te gast bij Monique van Proosdij. Ze hadden tijdens het Italië Evenement een weekje Sardinië gewonnen

vind je nu nog terug in de lokale keuken. Een keuken die gebaseerd is op de gewassen en het vee van het omringende land. Speenvarken, geitenkaas en bessenlikeur behoren tot de lokale specialiteiten. In wezen is de eetcultuur vergelijkbaar met de simpele boerenmaaltijden uit Friuli. Minestroni van tuingroenten en maispolenta met ragú. En niet te vergeten de grappa.

ControverseSardinië heeft, als eiland, altijd een geïsoleerde positie ingenomen ten opzichte van het vasteland. Een isolatie die de rebelsheid van de bevolking aanwakkerde. De Sardijnen wilden niet zomaar regels en wetten van de overheersers accepteren of het nou Romeinen of Piëmontese koningen waren. Ook Friuli heeft zijn aandeel aan turbulentie gehad. Delen van de provincie hoorden dan weer bij Oostenrijk dan weer bij Joegoslavië, om uiteindelijk binnen de Italiaanse landsgrenzen te vallen. Stel je voor dat je opgroeit in een Sardijns/Friulaans huishouden; wat krijg je dan mee? De laverende mentaliteit van de Friulanen en het opstandige van de Sardijnen? Laten we het er op houden dat er voldoende ruimte was voor controverse in mijn ouderlijk huis. Al dan niet te wijten aan de regionale herkomst. Niet alleen controverse echter. Ook de gedeelde voorliefde voor een simpele keuken, een rijk aanbod aan dialecten, gebruiken en plaatsen die bij je gaan horen. Al is dat maar voor een deel. Wanneer Byron het over de blauwe bergen heeft, zijn dat tevens mijn bergen en in Voyage en Sardaigne beschrijft La Marmora de paden waar mijn Sardijnse over-overgrootmoeder over liep. Maar waarom voelden het Sardijnse meisje en de Friulaanse jongeman zich tot elkaar aangetrokken toen ze elkaar in het verre Nederland tegenkwamen? Ik vermoed dat de bestaande verschillen bij hun

ontmoeting vervaagden. Het deed er niet toe met welke variatie aan bonen de minestrone gevuld werd en of er mirto of grappa na het eten geschonken werd. Ze konden in hun moedertaal converseren, deelden een collectief geheugen en voelden het gemis van de Mediterrane natuur. Je zou kunnen zeggen dat wanneer twee Italianen elkaar treffen op buitenlandse bodem, het niet anders kan zijn dan dat de overeenkomsten het winnen van de verschillen.

Rosanna del NegroFoto’s: privé

anders meer willen, alhoewel dat in het begin wel eens anders was… Het aanmaken van een houtkachel bleek namelijk een vak dat ik eerst heb moeten leren! Ik weet nog goed hoe het de eerste winter was: ik alleen thuis in een koud, oud huis met enkel die houtoven. Vaak heb ik, na verwoede pogingen om de kachel tot

leven te roepen, uiteindelijk geheel terneergeslagen mijn winterjas maar aangetrokken en de koude kachel gelaten voor wat het was. Hoe heerlijk warm is het nu.

Alle olijfboeren gaan net als wij met hun olijven naar de molen, de plaats waar de olijven olie worden. Daar is de spanning voelbaar. Hoe zal de olie smaken? Hoeveel ‘resa’ (kg olie/kg olijven)

hebben de olijven? Iedere keer is de smaak alsook de

opbrengst weer een geheim dat pas geopenbaard wordt als de olijfolie daadwerkelijk gemaakt is. Niet minder spannend is het moment dat thuis de nieuwe olijfolie geproefd gaat worden. Niet op brood natuurlijk, maar in een flinke slok. Gewoon puur blijkt de beste manier om de nieuwe oogst te proeven. Minne is er als de kippen bij als er weer verse olie van de molen komt. Ze wil altijd direct proeven en

Italiaanse grensregio Friuli Venezia Giulia,

Italiaanse ouders ben ik ook een kind van het verenigde Italië. Maar in een land dat

via Radio M Utrecht en werden door Monique en Toni in de watten gelegd. Voor Il Giornale hield Lien een dagboek bij.

Dag 1: Na een voorspoedige vlucht van Weeze naar Cagliari was het slechts een klein ritje met onze huurauto naar Eco-lounge La Dolce Vita, waar we logeerden in een chalet. Ter verwelkoming was er een Cocktail di Casa met antipasto en aansluitend een heerlijke pastamaaltijd, klaargemaakt door Toni, die overigens fantastisch kan koken. Zo samen aan hun keukentafel hebben we een heel gezellige avond gehad. Moe maar zeer voldaan stapten we in onze lekkere bedden….

Dag 2:Om half 9 stond Monique al met een uitgebreid ontbijt voor de deur van ‘ons’ huisje en na dit met uitzicht op de zonnige Middellandse Zee lekker opgepeuzeld te hebben, mochten wij ons om 10 uur melden bij chef Toni om samen met hem Cascà Carlofortino (stoofpot met vlees, verse groenten en Semolina) te maken. ‘s Middags zouden we dan lunchen met 12 personen. Dat ging echt op z’n

Maria Del Negro poseert op een typische jaren vijftig Vespa

Romolo Del Negro op de kermis in Sittard na zijn vertrek uit Friuli begin jaren vijftig.

Tra mare e monti

“Voor mij heeft Sardinië altijd in het teken van de zee gestaan”

Een winters Dolcedo (regio Ligurië)

Kaki’s, echt winterfruit

Lezersverhaal Joëlle Renders vanuit Dolcedo (deel 2)

Je hoeft geen paleis te hebben om het paradijs te ervaren. Vanuit de Ape uitkijkend over onze olijfgaarden, besef ik dat we een goede keuze hebben gemaakt. Samen met de kinderen olijven plukken, samen midden in de natuur. Dat is wat we acht jaar geleden zochten en dat is wat we hebben gevonden. Ons stukje paradijs op aarde…

Vakanties onder de Italiaanse zonCasa iaM

LiguriaToscaneLe MarcheMerengebiedPiemonteUmbriaSicilië

WWW.CASAMIA.NL email: info@casamia.nl

Zoekt u een sfeervolle vakantiewoningof luxe villa in Italië?Dan bent u bij ons aan het juiste adres!Elke woning hebben wij persoonlijk bezocht.Graag adviseren wij u om de ideale vakantiewoning in Bella Italia te vinden!

Met zonnige groeten,

Fiorella van Wel

Relaxen in Le Marche

Piemonte LuilekkerlandGenieten van Toscane

Authentiek Umbrië

Prachtig Merengebied

Kleurrijk Liguria

LeerItaliaansin Italië

ww

w.i

tals

tudi

o.nl

● Taal- en cultuurcursussen voor alle leeftijden● Meer dan 40 bestemmingen● Het hele jaar door van 1 week tot een jaar● Géén administratiekosten● Diverse kook- & wijncursussen

Vraag vrijblijvend een brochure aan.

al

jaardé Italië-specialist

22

Tel. 0345 52 01 52info@italstudio.nlwww.italstudio.nl

In de Sardijnse watten van Monique en ToniSardijns, want de lunch duurt daar uren, maar het was zo gezellig dat de tijd omvloog. Op het menu stond trouwens ook vlees van de BBQ. Dit vlees werd prachtig geserveerd op een stuk boomschors, bekleed met verse kruiden. Ik heb nog nooit zoiets gezien! Na de lunch konden we op ons eigen terras nog even heerlijk genieten van de zon en het prachtige uitzicht…

Dag 3:Vandaag naar een wijnproeverij geweest in San Giovanni. Om 11 uur ’s ochtends! Het schijnt dat je smaakpapillen dan beter werken. Heerlijk was het, met lekkere geitenkaas, salami en koek, dus ze zullen wel gelijk hebben. Hierna nam Monique ons mee naar Sant’Antioco voor een bezoek aan de haven en een oude grafheuvel. Na een hele mooie rondrit over een groot deel van het eiland, werden we bij de

Eco-lounge opgewacht door Toni, met alweer een supermaal. Daarna zelf nog wat rond gereden en lekker in de zon gezeten…

Bent u nieuwsgierig naar de vakantiemogelijkheden op Sardinië? Monique en Toni hebben een website met meer informatie: www.sardinietrips.eu en www.ecoloungesardinia.com.

houdt heel erg van de pittigheid van de persverse olie. Ook Willem is snel van de partij: ‘Lillum ook olie proeven?’ De kinderen in Italië krijgen de olijfolie letterlijk met de paplepel ingegoten. Echt waar, de olie wordt al aan de pasgeboren baby’s gegeven aangezien de vetzuurverhouding bijna gelijk is aan die in moedermelk. Daardoor wordt olijfolie goed opgenomen, zelfs al bij de allerkleinsten! Uit eigen ervaring weten we dat de elixer wonderen doet voor de spijsvertering. Maar pas op voor thuis: de olie moet wel zuiver zijn!

Het weer is omgeslagen; tijd om de luiken te sluiten en een extra groot houtblok op de kachel te leggen. De meeste huizen in Dolcedo worden als vanouds verwarmd met een kachel op olijfhout. Als je ‘s winters buiten door de kleine straatjes loopt, ruik je het geurende, brandende olijfhout. Heerlijk! Winter is echt de tijd van het gezin. Het is vroeg donker, dus werk op het land houdt eerder op. Er is meer tijd samen voor huiselijke gezelligheid: muziek maken, een spelletje doen of iets bakken in de oven. Uit een houtoven komt het lekkerste brood, maar ook de beste pepernoten. Pepernoten? Jazeker, het sinterklaasfeest is een Nederlandse traditie die we de kinderen ook hier willen meegeven. Dus wordt twee keer in de week de schoen gezet en zingen we met z’n allen rondom de kachel sinterklaasliedjes, terwijl de kleinste al liggend op het kleed tevreden rondkijkt. Ook kerst vieren we trouwens lekker met ons gezinnetje in Italië. Inclusief de boom en zelfgemaakte kaarsjes.

December is op het land trouwens ook nog een drukke tijd. Gelukkig zijn er ook regenachtige dagen waardoor je wel rustig aan moet doen. Het is veel te glad op de terrassen! Het hele leven is er hier op aangepast om niets buiten te ondernemen als het regent. Zo’n gewoonte neem je snel over. Waarom zou je vandaag door de regen lopen als de dag van morgen weer zon brengt? Nu nog even flink doorwerken, dan kunnen we nog voor het nieuwe jaar aanbreekt langs bij de familie in Nederland. Natuurlijk om onze kleine meid te laten bewonderen, maar vooral om samen te zijn. Om bij te praten, lief te hebben en dromen te delen. Onze dromen van 2012 bijvoorbeeld, want we zijn zo benieuwd wat het Ligurisch paradijs ons volgend jaar te bieden heeft. Vanuit Dolcedo allemaal de beste wensen en tot volgend jaar!

Joelle Renderswww.olijfolie.itLees ook het eerste deel van Joëlle in Dolcedo onder Lezersverhalen op www.ilgiornale.nl

De olijven zijn uit de netten, tijd om even uit te rusten.

Ape: typisch Italiaans driewieler vervoermiddel

Lezersverhaal Joëlle Renders vanuit Dolcedo (deel 2)

In de Sardijnse watten van Monique en Toni

www.olijfolie.itLees ook het eerste deel van Joëlle in Dolcedo onder Lezersverhalen op www.ilgiornale.nl

Ape: typisch Italiaans driewieler vervoermiddel

Pezzo di paradiso

Stukje paradijs

Gegrilde Sardijnse specialiteiten Uitzicht op de Middellandse Zee

Om elf uur in de ochtend al aan de borrel

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 21

@Il_Giornale www.facebook.com/IlGiornaledellaFiera

www.ilgiornale.nl

Il GIornale della FIera| edIzIone Inverno 2011 | | edItIe wInter 2011| paGIna 22

l famoso Tondo Doni (1506-1508) di Michelangelo pone al centro dell’attenzione le figure della Madre e del Figlio, mentre

quella del Padre, San Giuseppe, sembra svolgere una funzione secondaria, sbilanciata rispetto agli altri due. Come prima cosa, sta alle spalle di Maria e non accanto a lei, e la sua funzione sembra essere qui, unicamente, quella di porgerle il figlioletto. Mentre Maria è vista nel vigore della forza fisica e della mente confermato dalla sua posa statuaria, dalla messa in rilievo dei muscoli delle braccia e dal libro che tiene sulle ginocchia, lui, il Padre, è rappresentato come un vecchio calvo e dallo sguardo un po’ perduto. Simili visioni riduttive di San Giuseppe ricorrono in molte altre raffigurazioni di Sacre Famiglie contemporane e di epoca posteriore, e può bastare menzionarne una di Raffaello del 1506, conservata presso l’Ermitage di San Pietroburgo, nella quale si vede un San Giuseppe vecchio e mesto ed appoggiato ad un bastone, oltretutto imberbe, fatto che riduce ulteriormente la sua autorevolezza (la barba, elemento di espressione della dignità virile, che in Italia, nel Trecento, era portata soprattutto dagli uomini di legge e dagli anziani, era, nel Cinquecento, tornata di moda): una visione, questa, totalmente opposta a quella, caratterizzata da un fortissimo realismo mondano, di Rembrandt van Rijn in una sua Sacra Famiglia del 1634, dove San Giuseppe, barbuto e palesemente nel pieno delle proprie forze, sta accanto ad una Maria dai seni semiscoperti per avere appena allattato il figlio, e si china su Gesù addormentato e in fasce fissando lei e lui con sguardo rassicurante e protettivo. Sono evidenti i tratti, caratteristici di una nascente ideologia borghese che dà soprattutto valore alla concretezza dell’azione e della vita quotidiana, anche espressa, per esempio, in un dipinto del 1514 del fiammingo Quentin Matsys, dove si mostrano un banchiere e sua moglie intenti a contare delle monete, ma senza alcun intento moraleggiante: qui, anzitutto, l’uomo è posto sullo stesso piano della donna, ed ambedue sono caratterizzati dall’attenzione e dedizione tipiche di chi sta semplicemente svolgendo il proprio lavoro quotidiano.

Pensiamo ancora, per ritrovare un simile fenomeno, ad uno dei libri più letti e famosi della fine dell’800, Le Avventure di Pinocchio di Carlo Collodi, dove abbiamo un “padre”, Geppetto, che ci ricorda, non solo per il nome, il Giuseppe della Sacra Famiglia di Michelangelo, e che come quello è vecchio e debole, opposto ad una Fata dai capelli turchini che si fa sempre più vigorosa e attiva man mano che avanza la narrazione. E che soprattutto aumenta

la propria carica seduttiva grazie al mistero che la circonda: infatti, cambia continuamente forma, ora è una bambina-fantasma, ora un piccione, una marmottina, una capretta dal vello turchino o un qualche altro animale metaforico, o una “buona donnina” che porta brocche d’acqua; ora, alla fine, amorosa mamma di Pinocchio. Inoltre, è chiaro che Geppetto, debolissimo com’è, avrà sempre più bisogno del senso di responsabilità del figlio, il quale dovrà affrettarsi a lasciare la condizione infantile, spensierata e giocherellona, e diventare adulto; una situazione abbastanza complicata che di certo non facilita un buon rito identificatorio da parte del piccolo lettore.

Infatti, possiamo facilmente anticipare i conflitti psicologici che si stanno preparando per questo Pinocchio-bambino se osserviamo una bella illustrazione di Carlo Chiostri dell’edizione del 1901, dove vediamo Geppetto, riscattato dal figlio alla sua dignità di anziano padre, che sta in piedi accanto a Pinocchio/bambino elegantemente vestito, il quale a sua volta guarda con aria altezzosa il suo antico se se stesso marionetta, buttato su una sedia come se fosse uno straccio. Ciò significa, in altre parole, che il bambino e, in generale, il lettore medio di fine Ottocento che si dovrebbe rispecchiare nelle vicende del burattino-bambino, non solo non potrà, immaginariamente, prolungare la propria infanzia e quindi il proprio spirito esplorativo e avventuroso come, per esempio, gli anglosassoni Tom Sawyer e Peter Pan, ma dovrà farlo in un mondo nel quale

mancano dei solidi modelli identificatori sia femminili sia, soprattutto, maschili.

Esiste una lista infinita di esempi simili che dalla pittura e la letteratura si estendono agli altri campi della vita culturale italiana, per esempio al cinema (si pensi, per limitarci a due soli titoli, al senso

di ineluttabilità e di chiusura familiare, spesso claustrofobica, di film come I pugni in tasca (1965) di Marco Bellocchio, o La famiglia (1987) di Ettore Scola) che presentano la stessa grande, irrisolta ambiguità relativa alle figure del “padre” e della “madre”, generatrici, secondo diverse modalità, di conflitti piccoli e grandi, ma che allo stesso tempo, spesso, vedono affermarsi, con risultati positivi, un vero e proprio mito della Famiglia come unico rifugio consolatorio dai mali e problemi della vita. A questo ultimo riguardo, per individuare almeno un esempio di esito positivo per una simile caratteristica psicologica, passiamo ora dalla finzione dell’arte alla realtà dei rapporti sociali e del lavoro con un salto tematico forse eccessivo imposto dalla brevità di questo articolo. Vale la pena menzionare una vera e propria operazione antropologica dalle valenze sia culturali che economiche, che si potrebbe definire “familiare” e che è in corso di realizzazione da parte del Gruppo Luxottica, leader mondiale nel campo degli occhiali. Luxottica ha appena dato il via ad uno straordinario progetto di condivisione lavorativa, o di job sharing, di tipo familiare, che consentirà a un lavoratore di condividere il proprio posto di

I

lavoro e quindi anche lo stipendio con un parente stretto. Ciò potrà permettere il rientro nel mondo del lavoro a una moglie o a un marito disoccupato o in cassa integrazione, oppure anche a un figlio che stia concludendo la propria formazione. Sarà inoltre possibile una sorta di part time ciclico, ovvero un contratto a tempo indeterminato che assicuri un periodo fisso di lavoro durante l’anno, in coincidenza con i picchi produttivi dell’azienda. Nei mesi restanti, il lavoratore si potrà dedicare ad una seconda attività ma non dovrà sottoporsi ogni volta al rischio del rinnovo del contratto a termine. Sono evidenti i vantaggi di questa iniziativa: contribuire, anzitutto, all’eliminazione dei contratti interinali abbassando quindi il tasso di precarietà. In questo modo, Luxottica potrebbe diventare campo di approdo di parecchi mariti o figli lasciati a casa dalla crisi economica, visto che il 65% degli 8.000 dipendenti è di sesso femminile. A questo punto, per ricollegarci al tema della “Sacra Famiglia”, può essere legittimo azzardare un’ipotesi suggestiva anche se difficilmente dimostrabile. Possiamo chiederci se non ci sia, dietro questa iniziativa di Luxottica dalle connotazioni tanto “familiari”, una spinta rasserenante e protettiva materna piuttosto che una forza paterna, forte e rigorosa e anche, se vogliamo, rivoluzionaria. Si tratta, in ogni caso, di qualcosa che ci riporta con la mente al Pinocchio, al punto dove il burattino giunge nel paese delle Api Industriose dove tutto appare bello e perfetto, in totale contrasto con il mondo sottosopra visto finora, nel quale insieme a perfidi osti complici di volpi e gatti assassini. prosperano falsi “padri” come il giudice della città di Acchiappa-citrulli, “un vecchio scimmione rispettabile per la sua grave età, per la sua barba bianca e specialmente per i suoi occhiali d’oro, senza vetri”, il quale incarcera gli innocenti come Pinocchio, che ha appena denunciato il furto dei cinque zecchini d’oro, e scarcera i delinquenti. Non è un caso che questo paese delle Api Industriose, che potrebbe essere un ennesimo miraggio creato dalla Fatina, venga rappresentato dal Collodi come una grande, ideale famiglia, cioè, ancora, come il massimo oggetto del desiderio degli italiani. Qui tutti si aiutano reciprocamente, e allo stesso tempo agiscono e avanzano positivamente: per questo motivo, “le strade formicolavano di persone che correvano di qua e di là per le loro faccende: tutti lavoravano, tutti avevano qualche cosa da fare. Non si trovavaun ozioso o un vagabondo nemmeno a cercarlo col lumicino”.

Michelangelo, Tondo Doni (1506-1508), Galleria degli Uffizi, Firenze

Raffaello Sanzio, Sacra Famiglia (1506) Museo dell’Ermitage, San Pietroburgo

Esiste ancora la “Sacra Famiglia” in Italia?

Dot.ssa Rita Venturelli is Directrice van het Italiaans Cultureel Instituut in Amsterdam

La “Sacra Famiglia” è un’icona di tipo religioso e allo stesso tempo un modello ideologico della famiglia umana che ricorre presso le culture cattoliche ovunque e in ogni epoca, ed è abbastanza frequente in Europa in certe epoche storiche, per esempio dal Medioevo al Seicento, in modo particolare in Italia dove acquista valenze ambigue e complesse. Partiamo dalla pittura per fare alcune osservazioni che ci aiuteranno a capire fino a che punto dietro questa icona si nasconda una caratteristica psicologico-sociale italiana che si può estendere fino ai nostri giorni e che si può, in qualche modo, ritrovare anche nel mondo dell’industria e del lavoro.

Sede centrale del Gruppo Luxottica ad Adorno, provincia di Belluno

Illustrazione di Carlo Chiostri (Firenze, 1863- 1939) da Le avventure di Pinocchio, 1901

Quentin Matsys, Il banchiere e sua moglie (1514), Museo del Louvre, Parigi

Waar iedereen rechts afslaat, gaat Eliza linksaf... Boek Eliza’s ontdekkingen:

www.elizawashere.nl

Ineens doemde het op: de eeuwenoude boerderij van Maria. Na haar warme onthaal, zei ze:

‘Ontspan, ruik de geuren, geniet.’ En nu ben ik letterlijk zelf tussen de prachtige Toscaanse

heuvels neergestreken. Een vogel fl uit en ik zucht, van puur geluk. ’t Klinkt misschien gek, maar

zo ben ik in Zuid-Europa altijd op zoek naar de meest prachtige plekken. Nooit hetzelfde, maar

altijd ongerept en écht.

Liefs, Eliza

Genieten tot in je tenenDe rust ervaren op geheime plekjes …

1043533_EWH_2_267x386.indd 1 16-11-11 13:36

www.fi at.nlGem. brandstofverbruik: 3,5 l/100 km (1 op 28,6). CO2-uitstoot: 90 g/km.

Fiat. De laagste gemiddelde CO2-uitstoot van Europa.*

De Fiat Punto MyLife zit niet alleen boordevol met de nieuwste opties, je betaalt ook nog eens geen wegen belasting en slechts 14% bijtelling dankzij zijn lage CO2-uitstoot. Daarbij profiteer je de hele maand december van 3 1.800,- extra korting. Zo rij je al een wegenbelastingvrije Punto MyLife vanaf slechts 3 12.995,-. Voor zo’n prijs hoeft niemand te onderhandelen. Meer weten over de Punto MyLife en belastingvrij rijden? Kom naar de showroom of kijk op fiat.nl

Alleen in de maand december3 1.800,- korting op DE PUNTO MYLIFE.

daar hoeft niemand voor te onderhandelen.

tot en met 31 december: de punto mylife vanaf € 12.995,-

Blue&Mecommunicatiesysteem

Start&Stopsysteem

Radio/CD/MP3 spelermet stuurwielbediening

TomTom live

Airconditioning

Scan deze QR-code en ga naar fi at.nl

De Punto Evo is alleen leverbaar als BPM-vrije uitvoering met de 1.3 MultiJet 85. Prijs incl. BTW, excl. kosten rijklaar maken en verwijderingsbijdrage. Prijs op basis van 3-deurs Punto MyLife, incl. v 1.500,- extra korting en na aftrek van v 300,- TaxFree Bonus. Deze actie geldt voor registraties t/m 31 december 2011. Vraag naar de voorwaarden. *Bron: JATO Dynamics. Gebaseerd op de volumegerelateerde gemiddelde CO2-uitstoot (g/km) van de best verkochte Europese automerken in Europa, 2010.