İktisada giriş i yrd. doç dr. dilek seymen deÜ.İİbf İktisat bölümü [email protected]

İktisada Giriş Iİktisada Giriş I

Yrd. Doç Dr. Dilek SeymenYrd. Doç Dr. Dilek SeymenDEÜ.İİBFDEÜ.İİBF

İktisat Bölümüİktisat Bölümü

[email protected]@deu.edu.trhtpp://kisi.deu.edu.tr/dilek.seymenhtpp://kisi.deu.edu.tr/dilek.seymen

EsneklikEsneklik

Arzın fiyat esnekliğiArzın fiyat esnekliği

Bir malın piyasaya arz edilen miktarlarının fiyat değişmesine karşı gösterdiği hassasiyet derecesine arz esnekliği denir

Arz miktarında % değişme QS

Fiyatta % değişme P

÷QS

QS

P

P

÷QS

(QS1+Qs2)/2

P

(P1+P2)/2

Arzın fiyat esnekliğinin ölçülmesiArzın fiyat esnekliğinin ölçülmesi

(Nokta Esnekliği)

(Yay Esnekliği)

Farklı fiyat esnekliklerine sahip arz eğrileriFarklı fiyat esnekliklerine sahip arz eğrileriP

Q O

P0

Q0

S1

P

Q O

P0

Q0

S2

es>1

S1 es<1

Farklı fiyat esnekliklerine sahip arz eğrileriFarklı fiyat esnekliklerine sahip arz eğrileri

P

Q0

P

Q0

P

Q0

S

S

S

es= 0 es= es= 1

Arz Esnekliğinin sıfır, sonsuz ve birim esnek olduğu durumlar

Arz esnekliğini etkileyen faktörlerArz esnekliğini etkileyen faktörler

a. Üretim sürecinde üretim miktarının değiştirilmesinin mümkün olup olmaması

b. Stoklama olanakları ve stoklama maliyeti

c. Zaman

EsneklikEsneklik

Arzın fiyat esnekliği ve zaman

Arzın fiyat esnekliği ve zaman

P

DÖNEM ANALİZLERİ ve ARZ

P`P

P`

P

P`

a` a`a aO Q

P

O Q

P

OQ

P

D`

D`

D

DS

D`

D`

D

DS

D`

D`

D

D

S

S

Çok Kısa Dönem Kısa Dönem Uzun Dönem

(Piyasa Dönemi)

D1

P1

Q1

P

Q O

a

Farklı zaman dilimlerinde arzFarklı zaman dilimlerinde arz

D1

D2

P1

Q1

P

Q O

a


D1

D2

Si

P1

P2

Q1

P

Q O

a

b


D1

D2

Si SS

P1

P3

P2

Q1 Q3

P

Q O

a

b

c


D1

D2

Si SS

SL

P1

P3

P2

Q1 Q3

P

Q O

a

b

c

P4

Q4

d


Denge sonrası arz ve talep kaymaları ve esneklikler

Piyasa arz (S) ve talebi (D)Piyasa arz (S) ve talebi (D)

Miktar (Q)

Fiy

at (

P)

O Q1

P1

a

S1

D

Q

P

O Q2 Q1

P1

P2

b

S2

S1

D

a

Piyasa arz ve talebiPiyasa arz ve talebi

Q

P

O Q2 Q1

P1

P2

S2

S1

D

D'

a

b


Q

P

O Q3 Q2 Q1

P1

P2

P3

c

S2

S1

D

D'

a

b


Tarım Sektöründe Arz Yapısı Tarım Sektöründe Arz Yapısı Tarım ürünleri piyasası diğer ürün piyasalarından farklı (dengesiz):

Tarım ürünlerinde fiyat belirsizliğine neden olan belli başlı faktörler:

-Tarım ürünleri büyük ölçüde doğal koşulların ve iklimin etkisi altında

-Tarım ürünlerine ve özellikle gıda ürünlerine talebin gelir ve fiyat esnekliği düşük (Tüketicinin geliri artsa da veya bu malların fiyatı düşse de, talep edilen miktarlarda büyük değişme olmuyor)

- Bu nedenle fiyat oluşumunda arz cephesi önemli rol oynuyor, ancak arz da doğal koşullara bağlı.

-Tarımda teknik yenilikler ve bu yeniliklerin uygulanması sınırlı(yeni makine alımı-yeni teknoloji)

Tarım Sektöründe Arz Yapısı ve Esneklikler: (King Kanunu)

Tarım Sektöründe Arz Yapısı ve Esneklikler: (King Kanunu)

P2

P1

q1O Q

P

D

DS S`

B

A

q2

P2

P1

q1O Q

P

D

D SS`

B

A

q2

Tarım Sektöründe Arz Yapısı ve Zaman UnsuruÖrümcek Ağı (COBWEB) Teoremi


Azalan Dalgalanmalar

Talep esnekliği>Arz esnekliği

O Q

P

D

D’

St=f(Pt-1)

P2

q2

P3

q3

P4

P0

P1

P2

P3

P4

1 2 3 4 5

P0

q0

P1

q1

D

O Q

P D’ S

P0

q0

P1

q1

P0

P1

P2

P3

1 2 3 4 5

P2

q2

P3

q3



Artan Dalgalanmalar

Arz esnekliği>Talep esnekliği

O Q

P

P0

q0

P1

q1

D

D’ S

P0

P1

P2

P3

1 2 3 4 5



Devamlı Dalgalanmalar

Arz esnekliği=Talep esnekliği

Vergiler ve Fiyat Oluşumu

Devlet malların satışı üzerinden vergi alabilir

(dolaylı-vasıtalı vergiler) Katma değer vergisinde olduğu gibi...

Bu vergi malın fiyatının belirli bir yüzdesi olarak fiyata eklenir.

Böylece piyasada alıcı ve satıcı için iki ayrı fiyat ortaya çıkar;

Satıcının her mal biriminin satışından elde ettiği hasılat

Alıcının her birim için yaptığı ödeme

Devlet müdahalesi: Vergiler ve Fiyat Oluşumuna Etkisi

Devlet müdahalesi: Vergiler ve Fiyat Oluşumuna Etkisi

Devlet müdahalesi: Vergiler ve Fiyat oluşumuna Etkisi ve Esnekliklerin Önemi

Devlet müdahalesi: Vergiler ve Fiyat oluşumuna Etkisi ve Esnekliklerin Önemi

OO QQ

PP

ppss

qqtt qq00

pp00

pptt

DD

SS

SStt

DD

EE

E’E’ tt

BB

AA

Talebin tam esnek ve

in-elastik olduğu durumlarda bu vergi

kim tarafından karşılanır?

q

P

P0

St

S

D

Pt

0 q

P

P0

St

S

D= Pt

0 q2 q1

t

Vasıtalı Vergilerin Fiyat Oluşumuna Etkisi

ep=0 (katı talep) ep=∞ (esnek talep)

İktisada giriş i yrd. doç dr. dilek seymen deÜ.İİbf İktisat bölümü [email protected]

Documents