İkiden Fazla Bileşen İçeren Maddelerin Ayrıştırılması

İkiden Fazla Bileşen İçren Maddeler 4 Şekilde Ayrıştılır

O Katı-Katı karışımlarının Ayrılması

O Katı-Sıvı Karışımların Ayrılması

O Sıvı-Sıvı Karışımlarının Ayrılması

O Gaz-gaz karışımlarının ayrılması

Katı-Katı karışımlarının Ayrılması

O Özkütle farkı ile ayırmaO Çözünürlük Farkı ile AyırmaO Mıknatıslanma Farkı ile AyırmaO Erime Noktaları Farkı ile AyırmaO Eleme ile AyırmaO Elektriklenme Farkı ile Ayırma

1.Özkütle farkı ile ayırma

O iki katıyı özkütlelerinin farkı ile birbirinden ayırmak için bir sıvı kullanılır.

O   Bu sıvı:O iki katıyı da çözmemeli ve katılarla

tepkime vermemelidir.O Özkütlesi katıların birinden

büyük,diğerinden küçük olmalıdır.

Örnek OlarakO Kum ile telaş karışmışsa , karışımı

bileşenlerine ayırmak için su kullanılır . Suda ; talaş üstte toplanır , kum dipte birikir . Talaş üstten alınır . Süzme veya suyu başka bir kaba aktarma ile kum alınır.

 2.Çözünürlük Farkı ile Ayırma

O   Karışmış olan maddelerden biri suda çözünüyor,diğeri ise çözünmüyorsa bu yöntem kullanılabilir.

O Karışım suda çözünür.Bir madde çözünür,diğeri ise çözünmez.Süzgeç kağıdından süzülünce;çözünmeyen süzgeç kağıdında kalır.Çözünen ise süzüntüyle gider.Süzüntü buharlaştırılırsa geriye çözünen katı madde kalır.

ÖrneğinO  tuz-kum karışımı bu yöntemle

bileşenlerine ayrılabilir.Karışım suda çözününce kum dibe çöker.Tuz ise çözünür.

3.Mıknatıslanma Farkı ile Ayırma

O Metallerin tozlarından oluşan bir karışımın mıknatıslanma ile ayrılması için metallerden biri mıknatıstan etkilenmeli diğeri etkilenmemelidir.

O İkisi de etkileniyorsa bu yöntemle ayrılamaz.Her ikisi de etkilenmiyorsa yine bu yöntemle ayrılmaz.

  4.Erime Noktaları Farkı ile Ayırma

O   Karışım halinde bulunan katıların erime noktaları farklı ise erime sonucu oluşan ilk sıvı diğer katıları çözmüyorsa bu yöntemle bileşenlerine ayrılabilir.

 5.Eleme ile AyırmaO Katıların tanecikleri farklı büyüklükte

ise,taneciklerin büyüklük farkından yararlanılarak ayrılabilir.

ÖrneğinO Kum-çakıl taşı karışımı elenir.

 6.Elektriklenme Farkı ile Ayırma

O Bazı cisimler sürtünme ile elektrik yüklenir.Aynı tür elektrik yüklenmiş cisimler birbirini iter.Farklı tür elektrikle yüklenmiş cisimler ise birbirini çeker.

Katı-Sıvı Karışımların Ayrılması

O Süzme ile AyırmaO Damıtma ile AyırmaO Aktarma ile Ayırma

Süzme ile AyırmaO  Sıvı madde kayıtı çözmüyorsa bu

yöntemle ayrılabilir.O   Toprak; çapları ve bileşenleri başka

başka olan maddelerden meydana gelmiştir.Toprak, ne kadar küçük tanecikli ise,o oranda su tutma özelliği vardır.İri taneli toprağın su tutma gücü azdır.

  2.Damıtma ile AyırmaO Sıvı maddeleri içinde çözünmüş

maddelerden arındırmak için damıtma kullanılır.

O Sular ısıtılır,buharlaştırılır.Çıkan buharlar,soğutucudan geçilerek yoğunlaştırılır.Böylece damıtık(saf)su elde edilir.

ÖrneğinO Tuz gölünde,tuz,soda(acı)

gölünde,soda bu yöntemle sudan ayrılıyor.

3.Aktarma ile AyırmaO   Katının sıvı içerisinde çözünmediği

durumda süzmenin yanında bir diğer ayırma yöntemi olarak kullanılabilir.

Sıvı-Sıvı Karışımlarının Ayrılması

O  Özkütle farkı ile ayırmaO Kaynama Noktaları Farkı ile Ayırma

1.Özkütle farkı ile ayırma

O iki sıvı karışmıyorsa,özkütleleri ve renkleri farklı ise ayırma hunusi kullanılarak karışım bileşenlerine ayrılabilir.

O Özkütlesi büyük olan sıvı altta,küçük olan üstte bulunur.Ayırma hunisinin musluğu kısık açılınca özkütlesi büyük olan sıvı akar ve bir behere alınır.Karışım ayrılmış olur.

2.Kaynama Noktaları Farkı ile Ayırma

O Birbirini çözen ve homojen karışımlar oluşturulabilen sıvıların karışımlarını bileşenlerine ayırmak için ayrımsal damıtma kullanılır.Ayrımsal damıtma;damıtma özel araçlarıyla yapılır.

ÖrneğinO Arta kalan petrol zifti,petrol koku gibi

maddelerden asfalt,plastik vb. yapılır.

Gaz-gaz karışımlarının ayrılması

O  Gaz karışımlarının bileşenlerine ayrılabilmesi için uygun yöntem yüksek basınç ve düşük sıcaklıkla gaz karışımının sıvılaştırılıp ayrımsal damıtma uygulanmasıdır.

Hazırlayanlar

O Bekir Berkay ERCANO Berat BOZKURT

O SÜT