kring rijnland 

 

Ideeënprijsvraag Lammermarkt, leiden 

Inleiding 

Het RAP architectuurcentrum in Leiden organiseert samen met het Stadslab Leiden en de BNA kring Rijnland een architectuurprijsvraag. De aanleidingen zijn de aanbevelingen van twee Stadslab werkgroepen (Cultuurkwartier en Pleinen) en het voornemen van de gemeente Leiden in het Lammermarktgebied een ondergrondse parkeergarage te bouwen. De gemeente zal in februari 2011 starten met een projectgroep Lammermarkt om tot uitvoerbare plannen te komen. Eendachtig de doelstelling van het Stadslab om van onderaf creatieve ideeën te genereren voor de stad Leiden1 lijkt het goed om alle ontwerpende geesten uit te dagen ideeën te leveren, die als basis aangereikt worden voor de gemeentelijke projectgroep.  Een ideeënprijsvraag als braintrust2.   

                                                            1 Het Stadslab is een atelier voor ontmoetingen, een laboratorium waar creatieve ideeën opbloeien, een broedplaats voor vernieuwing. Opgezet in 2009. Door een grote groep betrokken en creatieve inwoners die Leiden innovatiever, cultureler, spannender en bruisender willen maken. 2 Brain trust began as a term for a group of close advisors to a political candidate or incumbent, prized for their expertise in particular fields. The term is most associated with the group of advisors to Franklin Roosevelt during his presidential administration. More recently the use of the term has expanded to encompass any group of advisers to a decision maker, whether or not in politics.      Wikipedia 

  

Het Valken‐ of Rijnsburgerbolwerk is volgend jaar 400 jaar oud 

 

 

In het onderstaande wedstrijdprogramma zijn de vraagstelling en alle regels die gelden tijdens deze prijsvraag gespecificeerd. Dit wedstrijdprogramma is bindend voor de uitschrijver en de juryleden. De deelnemers geven door inzending aan dit wedstrijdprogramma te onderschrijven.  

Dit wedstrijdprogramma is opgesteld volgens het model‐wedstrijdprogramma voor een prijsvraag, zoals beschreven in het Kompas en genoemd in het Convenant Wedstrijden op het gebied van architectuur, stedenbouw en landschapsarchitectuur.   

   

 

Wedstrijdprogramma 

Hoofdstuk 1: Opdrachtomschrijving 

1. locatie en opgave 

Geef een stedenbouwkundig, landschappelijk en architectonische totaalvisie voor het Lammermarktgebied. Het gebied wordt getoond op de luchtfoto hierboven, maar mag indien nodig groter. Een stedenbouwkundige ondergrond tekening is in autocad formaat of PDF formaat te downloaden van de RAP website: www.rapsite.nl  

 

2. randvoorwaarden en programma van eisen 

Er moet een parkeergarage van 400 tot 800 parkeerplaatsen komen van ten hoogste twee lagen diep. Een substantieel deel van het terrein moet beschikbaar blijven voor de 3 oktober festiviteiten. Het opnemen van een Rijn‐Gouwelijnroute wordt vanwege onzekerheid overgelaten aan de ontwerper. Uitgegaan dient te worden van de huidige verkeersafwikkeling, wel is het vrij de plek van die afwikkeling te wijzigen binnen het gebied. 

Ideeën over een andere verkeersstructuur moeten op het niveau van de stad worden verantwoord.  

 

3. niet verplichtende bijlagen 

In bijlage 1 zijn de aanbevelingen van de Stadslab werkgroep Cultuurkwartier opgenomen. Het lammermarktgebied maakt deel van deze studie. 

In bijlage 2 zijn de aanbevelingen van de Stadslab werkgroep Pleinen opgenomen. 

In beide is het idee opgenomen de verkeersweg over het bolwerk aan de overzijde van de singel te leggen en de huidige noodbrug aan de punt van het bolwerk naar het oosten te verplaatsen. Indien dit idee overgenomen wordt wijzen wij erop dat vooral de aansluiting nieuwe brug ‐ doorgaande weg ‐ Rijsburgersingel/Maresingel verkeerskundig aandacht behoeft. 

 

Hoofdstuk 2:  De wedstrijdregels 

1. namen en adressen  

Deze prijsvraag wordt aangeduid met de naam Ideeënprijsvraag Lammermarkt, leiden en wordt uitgeschreven door het RAP architectuurcentrum in Leiden in samenwerking met het Stadslab Leiden en de BNA kring Rijnland. 

RAP Architectuurcentrum, Nieuwstraat 33, 2312 KA Leiden, tel. 071‐5137525, info@rapsite.nl 

Namens de uitschrijver treedt als contactpersoon op: Fons Verheijen, 071‐5149957, f.verheijen@vvkh.nl  

 

2. soort prijsvraag 

De prijsvraag is een ideeënprijsvraag. Na de prijsvraag worden de gebundelde ideeën en visies integraal  aan de gemeente aangeboden. Namen van de ontwerpers worden vermeld.  

 

3. doelstellingen  

Eendachtig de doelstelling van het Stadslab, zoveel mogelijk creatieve geesten van onderaf te mobiliseren om tot een betere stad te komen, is deze prijsvraag is een braintrust.                 Begin volgend jaar worden de plannen gesmeed tot omvorming van het Lammermarktgebied. Een gebied, daar lijkt iedereen van overtuigd, zonder enige uitstraling, maar wel met grote potentie en betekenis voor de stad.  Waard om te brainstormen door zoveel mogelijk ontwerpers, met hoop op echte parels van ideeën, die als bouwstenen voor het uiteindelijke plan kunnen dienen. 

 

4. deelnemers   

Gezien het karakter van de prijsvraag staat deze open voor alle stedenbouwkundige, landschaps‐  en architectuur ontwerpers en studenten. Belangstellende met ideeën buiten deze groepen worden verzocht samenwerking te zoeken met iemand uit de voornoemde groepen. 

 

5. inzendingen 

De inzendingen moeten bestaan uit een presentatie, inclusief toelichting, op formaat: 2 panelen liggend A1. In verband met de tentoonstelling dienen deze twee A1’s op een stijve platen te zijn aangebracht, met in elke hoek een gaatje voor het ophangen.  Daarnaast vragen we de inzending digitaal aan te leveren, zodat deze op halve grootte verkleind in een A3 boek kunnen worden gepresenteerd. 

De inzendingen dienen anoniem te zijn. Alle ontwerpen moeten worden ingezonden onder motto, bestaande uit Latijnse lettervormen of Arabische dan wel Romeinse cijfers. Het motto moet voorkomen op alle bij de inzending behorende bescheiden en de verpakking daarvan.   

Op geen der stukken van de inzending of de verpakking mag het handschrift van de ontwerper voorkomen, noch enig teken of lakstempel of iets dergelijks, waaruit de herkomst van het ontwerp zou kunnen worden afgeleid. 

 

De inzending dient vergezeld te gaan van twee brieven: 

‐  een naambrief, een gesloten enveloppe met buitenop het motto en de vermelding 'naambrief' en binnenin:  

      a)  naam en adres van de inzender (in geval van een gezamenlijk ontwerp   moet duidelijk aangegeven worden wie van het team de hoofdverantwoordelijke is) 

      b)   een verklaring dat het ontwerp het geestelijk eigendom is van de ontwerper;  

‐  een adresbrief, een gesloten enveloppe met buitenop het motto en de vermelding 'adresbrief' en binnenin een correspondentieadres, niet zijnde het adres van de inzender. De adresbrief dient ertoe om zonodig in contact te kunnen treden met de inzender, zonder dat de anonimiteit wordt doorbroken.  

De jury heeft de bevoegdheid alle naambrieven na de uitspraak te openen en de namen van de inzenders bekend te maken.   

  

6. tijdschema van de prijsvraag 

De prijsvraag verloopt volgens het onderstaande tijdschema:  

• Bekendmaking van de prijsvraag via mail en pers:      19 november 2010 

• Stellen van vragen via prijsvraag@rapsite.nl tot:         3 december 2010 

• Beantwoording vragen via mail:          10 december 2010 

• Inlevering prijsvraag: RAP Nieuwstraat 33, 2312 KA Leiden:          4 januari 2011 

• Jurering:                        7 januari 2011 

• Bekendmaking prijswinnaars, opening tentoonstelling:          14 januari 2011 

Daarna: aanbieding resultaten aan gemeente Leiden 

 

7. tussentijdse informatie     

Schriftelijke vragen met betrekking tot het wedstrijdprogramma kunnen worden ingediend voor 3 december 2010 , per mail: prijsvraag@rapsite.nl 

Beantwoording van de vragen vindt plaats voor 10 december 2010 

Na de vragenronde worden alle gestelde vragen met de daarbij behorende antwoorden en relevante informatie in één document op schrift gesteld en aan alle deelnemers ter beschikking gesteld. Dit document geldt vanaf dat moment als aanhangsel van het wedstrijdprogramma en heeft dezelfde binding.  

Overleg buiten deze procedure is niet toegestaan. 

 

8. jury 

De inzendingen worden beoordeeld door een jury bestaande uit de volgende leden:  

• Landschap:  Lodewijk Baljon, www.baljon.nl  

• Stedenbouw:  Jaap van der Bout, www.palmbout.nl  

• Architectuur:  Max van Aerschot, www.vanaerschot.nl, stadsbouwmeester Haarlem 

• Secretariaat:  RAP 

Bij verhindering van één der leden van de jury wordt een reservelid opgeroepen met eenzelfde kwalificatie als het verhinderde lid. De jury kiest haar eigen voorzitter. 

De jury is onafhankelijk van de deelnemers en doet een autonome uitspraak. 

 

9. beoordelingscriteria en procedure 

De ideeënprijsvraag is bedoeld als Braintrust. Daarom zal de jury niet alleen kijken naar het totaal van een ingezonden visie, maar ook afzonderlijke ideeën verwerkt in een visie beoordelen.  

Vervolgens geeft de jury op basis van een integrale beoordeling aan welke inzendingen en/of ideeën voor bekroning in aanmerking komen, en geeft een rangorde aan.  Het staat de jury vrij prijzen uit te reiken voor een totaal plan of een specifiek idee in een plan. Uitschrijver en deelnemers zullen zich onvoorwaardelijk aan de uitspraak van de jury onderwerpen.   

Op 14 januari 2011 wordt de jury‐uitspraak bekendgemaakt en worden de naambrieven geopend.  

 

10. juryrapport 

Op diezelfde 14 januari 2011 is het rapport van de jury beschikbaar. Het rapport van de jury is schriftelijk en openbaar.   

Het juryrapport bevat een algemene interpretatie van de gehanteerde beoordelingscriteria en het verloop van de beoordeling. Het rapport gaat in op de bekroonde visies en ideeën, evenals vermeldenswaardige  maar niet bekroonde visies en ideeën 

Bovendien bevat het juryrapport een evaluatie van de resultaten van de prijsvraag en aanbevelingen aan de gemeente Leiden.  

 

11. prijzen 

• Eerste prijs:    1500 euro 

• Tweede prijs:     1000 euro 

• Derde prijs:       750 euro 

De jury kan echter het prijzenbedrag naar eigen inzicht anders verdelen over bekroonde inzendingen. 

 De jury kan  inzendingen in geheel of ideeën afzonderlijk met een eervolle vermelding onderscheiden. Aan deze eervolle vermeldingen is geen prijzengeld verbonden.   

 

12. vervolg op de prijsvraag  

De uit deze prijsvraag voortkomende ideeën en het juryrapport met aanbevelingen zullen bij de start van de projectgroep Lammermarkt  van de gemeente Leiden officieel aan deze projectgroep worden overhandigd als resultaat van deze braintrust. 

Medio 2011 is het Stadslab voornemens een Pleinenboek van Leiden uit te geven. Resultaten van deze ideeënprijsvraag zullen hierin opgenomen worden. 

 

13. tentoonstelling 

Direct na het bekendmaken van het juryrapport en het uitreiken van de prijzen zal de tentoonstelling van de inzendingen worden geopend in het RAP architectuurcentrum aan de Nieuwmarkt te Leiden. 

 

14. auteursrechten    

Gezien het karakter van de prijsvraag als braintrust dienen deelnemers ermee in te stemmen dat ideeën gebruikt kunnen worden door de gemeente Leiden bij het opstellen van hun uiteindelijke stedenbouwkundige plannen. Wij verzoeken de gemeente in hun plannen te vermelden welke ideeën gebruikt zijn, en de namen van de ontwerpers daarbij te vermelden. 

 

15. geschillen 

Voorkomende geschillen ‐ook die welke slechts door één der partijen als zodanig worden beschouwd‐ die tussen uitschrijver, deelnemers en juryleden mochten ontstaan naar aanleiding van de prijsvraag, worden beslecht door een comité  van wijze vrouwen en mannen, samengesteld door beide partijen. 

 

18. slot  

Voor deze prijsvraag gelden de voorwaarden zoals vermeld in dit prijsvraagprogramma. 

 

Deze prijsvraag in mede mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de BNA kring Rijnland en de gemeente Leiden 

Bijlage 1     Stadslab werkgroep cultuurkwartier   

  Het Cultuurkwartier komt er. Kom jij ook? Er is brede steun voor het ontwikkelen van het gebied rondom de Oude Vest en de Lammermarkt tot het Cultuurkwartier van Leiden. Op initiatief van Stadslab hebben museum‐ en podiumdirecteuren, architecten, stedenbouwers, cultuurmakers, politici, bewoners en ambtenaren een eerste aanzet gegeven tot een  Aanbod aan de stad  Uitgangspunt is   Het cultuurkwartier wordt de broedplaats van jong, ondernemend en cultureel Leiden; een kleinschalig zwerfmilieu met winkeltjes, kunst, horeca, retail en creatieve bedrijvigheid.   

   

 

 Met dit in het achterhoofd is een veelheid aan tips, aanbevelingen en suggesties verzameld.  We beginnen niet vanuit niets. Het gebied is al rijk aan culturele activiteiten. Denk bijvoorbeeld aan museum De Lakenhal, museum Boerhaave, het Scheltemacomplex, De Schouwburg, toneelgroep Imperium en binnenkort ook het LVC in het De Nobelcomplex. Nu gaat het er om deze schat aan bronnen als geheel meer te laten zijn dan de som der delen. En te zorgen dat we het culturele karakter versterken met nieuwe initiatieven.   Om te beginnen  

• We kiezen er voor om niet te gaan werken met grote masterplannen. We beginnen klein, bottom    up en vooral met elkaar. Natuurlijk hebben we ook de gemeente nodig om onze droom te 

verwezenlijken. En vanzelfsprekend zijn de bewoners van het gebied ook een belangrijke partij. Het belangrijkste is nu om te kijken hoever we met elkaar kunnen komen, dat de betrokkenen ‘boter bij de vis’ doen. 

 • Het gebied wordt wat ons betreft een echte broedplaats; een plek waar ruimte wordt gegeven voor het 

experiment, waar makkelijk op ideeën kan worden ingesprongen, waar regels er zijn voor de geest en  niet voor de letter, waar op straat voelbaar en zichtbaar is dat er iets gebeurt, waar crossovers er gewoon bijhoren. En vooral een plek waar het spannend is om te zijn, door heen te lopen, te proeven wat Leiden  allemaal te bieden heeft. 

 • Het Cultuurkwartier staat niet op zichzelf. Elders in de stad gebeuren ook prachtige dingen op het 

gebied van cultuur. En als je het gebied wil ontvouwen voor bezoekers, dan zullen we moeten nadenken over verbindingen met het station en met de rest van de binnenstad. Ook daar zijn ideeën voor geopperd. Daarover zullen we met name met ons stadsbestuur om de tafel moeten gaan zitten. 

 • De projectgroep Cultuurkwartier van Stadslab biedt aan om als vliegwiel te fungeren. Om 

Leidenaren en Leidse organisaties op te porren en aan elkaar te koppelen om initiatieven echt tot leven te brengen. 

  En dan de ideeën  Alle aanbevelingen (rijp en groen) die zijn verzameld hebben we in de bijlage bij elkaar gezet. Hieronder enkele ‘parels’ waar we zo snel mogelijk mee aan de slag willen.  

• Stadslab en RAP organiseren een prijsvraag voor het ontwerpen van een ‘Plark’ op de locatie rond Molen De Valk. Een plein annex park waar het prettig toeven is, met veel groen, wellicht een (half) ondergrondse parkeergarage, een plek waar bootjes makkelijk kunnen aanmeren enzovoorts. 

 • Levend groen is cruciaal voor de beleving van een gebied. Niet alleen voor bezoekers maar ook 

voor bewoners zelf. . Een beetje in het verlengde van het bekende ‘Opzoomerprincipe’ willen we het verfraaien van de straten stimuleren. Onder andere met een competitie ‘Wie heeft de mooiste geveltuin’. 

• We gaan met de Kamer van Koophandel, potentiële investeerders en MKB Leiden praten om te kijken welke startende en/of kleinschalige ondernemers bereid zijn in het gebied te stappen. We willen vooral kijken naar bedrijvigheid die als natuurlijke partner van de culturele sector gezien wordt: (kunst)boekhandel, schildersbenodigheden, muziekwinkel, noem maar op. En misschien dus ook wel een hotel of Bed&Breakfast. 

 • We gaan daarnaast met ondernemers (MKB en horeca) praten om ‘buitenontwikkelingen’ te 

stimuleren.  

• Wat is er leuker dan te zien dat er kunst gemaakt wordt? Daarom vragen we kunstenaars of zij een atelier in het gebied willen beginnen en om kunst in de openbare ruimte te creëren. 

 • We zoeken de culturele instellingen op om gezamenlijke acties in het gebied te organiseren: 

straattheater, minifestivals, StukafestPlus, et cetera. En wellicht aan het begin van het seizoen een “Leidse Schouw’; een rondtocht langs instellingen waar men iets van de programma’s van het nieuwe seizoen kan proeven. 

 

• In ieder geval nemen we het initiatief om met de gezamenlijke cultuurinstellingen een ‘Rode Loper’ te (laten) ontwerpen: een logische en spannende routing naar en door het Cultuurkwartier. Onderdeel van de Rode Loper kan een ‘kauwgomballenautomaat’ zijn. Je doet er een muntje in en je krijgt een aanwijzing om iets leuks of spannends in het gebied te gaan ontdekken. 

 • Dit willen we combineren met het verlengen van de verblijfsduur van bezoekers. Combi 

arrangementen met overnachting. Misschien zelfs samen met Studentenhuisvesting het mogelijk maken in studentenhuizen te overnachten. ‘Couch surfing’ op zijn Leids! 

  En dan?  Hierboven zijn enkele ideeën uit het scala aan suggesties geplukt. Nu is het zaak om de mensen en organisaties die dit waar kunnen maken bij elkaar te krijgen en aan ‘het goede doel’ te verbinden. Zoals gezegd zullen we zeker de gemeente opzoeken. Die hebben we hard nodig. Allereerst natuurlijk om commitment te krijgen voor het idee van het Cultuurkwartier zelf.  Maar zeker ook om te kijken wat we kunnen doen aan het vestigingsklimaat, aan huurprijzen, aan voorwaarden om in het gebied, onze broedplaats, te stappen. En we willen samen met de gemeente kijken op welke manier we het Cultuurkwartier toegankelijker kunnen maken voor bezoekers. Toeristen die vanaf het station komen op een natuurijke wijze die kant uit lokken. Wellicht zelfs door stedenbouwkundige ingrepen te plegen, zoals het inmiddels tot ‘De as vanFons’ omgedoopte idee van Fons Verheijen om een rechtstreekse verbinding te maken tussen het stationen Molen De Valk.  Tijdens de Stadszomernachtdroom op 20 juni willen we een start maken met het bij elkaar krijgen van de mensen en organisaties die nodig zijn: Kamer van Koophandel, kunstenaars, bewoners, ondernemers (MKB, horeca), gemeente, studentenhuisvesting et cetera.  Wij gaan voor het Cultuurkwartier. Jij ook?    De projectgroep Cultuurkwartier  Stadslab Leiden              

Bijlage 1            Stadslab werkgroep Pleinen    

Lammermarkt ontwikkelingsrichting 

op basis van de Ontwerpmarathon 25 juni ’10  

uitgangspunten: 

• herstel  van  het bastion  o zowel  in historische zin;  herstel van de relatie met het water  o als in de zin van een bastion voor auto’s die de binnenstad niet in mogen  

• kwalitatief verbeteren parkeermogelijkheid (voor personen auto’s  en touringcars)  aan de rand van de binnenstad  

• creatie van groot evenemententerrein   

ontwikkelingsrichting: 

• uitbreiden van de heuvel waarop de molen staat naar oostelijke en zuidelijke richting • in die heuvel parkeergarage van twee of drie verdiepingen • één groene vlakte( á la Museumplein)  bestaande uit Kiekpad,  Noorderplantsoen , vergrote 

heuvel , deel  Molenwerf en tot  aan wand van Lammermarkt   • Molenwerf‐weg: versmallen; ter hoogte van de Marepoortkade de Rijnsburgersingel laten 

oversteken en via het  huidige tracé van de Rijnsburgersingel naar het Schuttersveld laten lopen • Rijnsburgersingel –weg: deel  vanaf het Schuttersveld tot ter hoogte van Marepoortkade 

vervangen door groen    • Rijnsburgersingel‐weg vanaf Marepoortkade aansluiten op verlegde Molenwerfkade  • variant voor entree van de parkeergarage vanaf het Schuttersveld:  tunneltje  onder de 

Rijnsburgersingel • herinrichten van Nieuwe Beestenmarkt: opheffen parkeren aan westzijde van de weg; 

versmallen van de weg; bestrating van wand tot wand; bomenrij aan beide zijden van de weg • deze versmalde eenrichtingsweg via de Lammermarkt aansluiten op Lange Gracht en versmalde 

Molenwerf • eventuele halte van de RGL ter hoogte van In Casa • in de zuidelijke glooiing van de grote groene vlakte, bijv. in een ‘inkeping’ of op rand/muur op het 

‘dak van de parkeergarage’ een : een grand café’ met een terras op het zuiden.    • creatie van een noordelijke entree van de Lakenhal met een uitnodigende relatie richting grote 

groene vlakte en in de verte het station • fiets‐ en wandel route vanaf het station door poortje in  een van de woningen  aan de 

Rijnsburgersingel en over een brugje over de singel • wandelroute over Marepoortkade langs de singel richting de Meelfabriek    

verdienopties 

• parkeergelden;  vereveningsmogelijkheden uitbreiden door alle (gebouwde) parkeeraccommodaties in en rond  de Leidse binnenstad uit te geven aan één exploitant/ontwikkelaar 

• paviljoen / ‘folie’/grand café:  aan de Z.O. ‐zijde  • waardestijging van alle panden rondom het herstelde bastion