İÇ denetİm koordİnasyon kurulu pilot İç denetim uygulama sonuçları paylaşımı semineri

56
İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 22.02.2010

Upload: morgan-hogan

Post on 30-Dec-2015

99 views

Category:

Documents


0 download

DESCRIPTION

İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri. T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI 22.02.2010. Gündem. Projenin Amaç ve Kapsamı Denetim Metodolojisi ve Planlama Pilot Denetim Çalışmalarına İlişkin Tecrübelerin Paylaşılması - PowerPoint PPT Presentation

TRANSCRIPT

Page 1: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

22.02.2010

Page 2: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 2PricewaterhouseCoopers

• Projenin Amaç ve Kapsamı

• Denetim Metodolojisi ve Planlama

• Pilot Denetim Çalışmalarına İlişkin Tecrübelerin

Paylaşılması

• Görüş ve Önerilerin Paylaşılması

Gündem

Page 3: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 3PricewaterhouseCoopers

İÇERİK

Bölüm Konu Saat

Açılış 09.30 – 9.45

1 Pilot Denetim Sunumu - Proje amacı, hedefleri ve kapsamı 09.45 – 10.00

2Pilot Denetim Sunumu – Denetim metodolojisi ve Planlama

10.00 – 10.45

Ara 10.45 – 11.00

3.1 Pilot Denetim Sunumu – Saha çalışması faaliyetleri 11.00 – 12.15

ÖĞLE YEMEĞİ

3.2Pilot Denetim Sunumu – Saha çalışması faaliyetleri (devam)

13.30 – 14.15

4 Pilot Denetim Sunumu – Raporlama faaliyetleri 14.15 – 14.45

Ara 14.45 – 15.00

5 Değerlendirme 15.00 – 16.00

Page 4: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

1. PROJENİN AMACI, HEDEFLERİ VE KAPSAMI- Projenin Amaç ve Hedefleri- Çalışmanın Kapsamı- Proje Ekibimiz- Pilot Denetimden Beklentilerimiz

Page 5: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 5PricewaterhouseCoopers

Projenin Amacı

Maliye Bakanlığı İç Denetim Koordinasyon Kuruluna Dünya Bankasınca sağlanan hibe projesi kapsamında PricewaterhouseCoopers (Başaran Nas Bağımsız Denetim ve SMMM A.Ş.) danışmanlığında Bakanlığımız Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın “Stratejik Plan ve Performans Programı Hazırlanması ve Uygulanması” işlemlerinin sistem denetimi, 2009 yılı itibariyle 14.12.2009–15.01.2010 tarihleri arasında gerçekleştirilmiştir

Çalışmamızın öncelikli amacı;

- İlgili sürecin sistem denetiminin, Bakanlığımız İç Denetim Birimi İç Denetçileri ile birlikte gerçekleştirerek, İç Denetim Metodolojisi ve uluslararası iyi uygulamaların benimsenmesine yönelik danışman firmanın deneyimlerinin paylaşılması, - İç denetim birimi iç denetçilerimizin ve firma danışmanlarının yaptıkları çalışmalar neticesinde elde ettikleri tecrübelerin tüm iç denetçilerimiz ile paylaşılarak değerlendirilmesi

1. Projenin Amacı, Hedefleri ve Kapsamı

Page 6: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 6PricewaterhouseCoopers

İç denetim Koordinasyon Kurulu tarafından yaptırılacağı duyurulan pilot iç denetimlerden birinin idaremizde gerçekleştirilmesi hususu tarafımızca olumlu karşılanmış olup, Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın “Stratejik Plan ve Performans Programı hazırlanması ve uygulanması” işlemlerinin sistem denetiminin yaklaşık bir aylık sürede yapılması kararlaştırılmıştır.

Çalışmamızın Kapsamı

1. Projenin Amacı, Hedefleri ve Kapsamı

Page 7: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 7PricewaterhouseCoopers

Proje Ekibimiz

Strateji Geliştirme Başkanlığı’nın “Stratejik Plan ve Performans Programı Hazırlanması ve Uygulanması” işlemlerinin sistem denetimi için Danışman Firmanın belirlediği danışman ile birlikte çalışmak üzere Bakanlığımız İç Denetim Biriminden de dört iç denetçi belirlenmiştir.

PricewaterhouseCoopers danışmanlık firmasından;

Mehmet Doğanyiğit, CISA (Proje Koordinatörü) Günkut Gürşen (Danışman)

T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Cengiz ULUTAŞ (İç Denetim Birimi Başkanı)Mürsel ÇUKUR (Ekip Başkanı)Murat ANDAÇÇetin SONKAYAFatih ALTUN

Page 8: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 8PricewaterhouseCoopers

Gerçekleştirilen Pilot Denetimden beklentilerimizi aşağıdaki gibi sıralayabiliriz,

-Yapılan denetim çalışmalarımızı uluslararası iyi uygulamalar ve iç denetim metodolojimize en uygun şekilde gerçekleştirmek açısından danışman firma ile etkin ve verimli bir çalışmanın yapılması,

-Danışman firmanın özel sektör tecrübesinden faydalanarak Kamu İç Denetim Uygulamaları ile özel sektör uygulamalarını karşılaştırma fırsatının yakalanması,

-Denetim faaliyetlerimizin etkinliğini ve verimliliğini artırmak yönünde anlaşılır ve fonksiyonel çalışma kağıtlarının düzenlenmesi ve denetim sürecinin tekrar yapılan işlemlerden arındırılmış, etkin ve verimli uygulamalar ile güncellenmesinin sağlanması,

-Denetim faaliyetlerinin planlamasına yönelik çalışmaların etkinliğinin artırılması hususunda danışman firmanın tecrübelerinden faydalanılması

Pilot Denetimden Beklentilerimiz

1. Projenin Amacı, Hedefleri ve Kapsamı

Page 9: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

2. DENETİM METODOLOJİSİ ve PLANLAMA- Proje Öncesi Faaliyetler- Denetimin Planlanması- Denetim Faaliyetleri

Page 10: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 10PricewaterhouseCoopers

İletişim

Hizmet AlanlarıRisk Değerlendirmesi

ve Denetim Planı Çalışma Prensipleri

Denetim Riski Yönetimi

Detaylı Planlama

Raporlama

Denetimin Gerçekleştirilmesi (SAHA ÇALIŞMASI)

Değerlendirme

İzleme

Proje Öncesi Faaliyetler

I.Aşama Denetimin

Planlanması

III. Aşama Kalite

Güvence

II. AşamaDenetim FaaliyetleriII. Aşama

Denetim Faaliyetleri

II. AşamaDenetim Faaliyetleri

İç Denetim Metodolojisi2. Denetim Metodolojisi ve Planlama

Page 11: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 11PricewaterhouseCoopers

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim Süre Planı Formu

Açılış Toplantısı

5.Açılış Toplantısı tutanağı

6.İç Kontrol Sorgu Formu

7.Gözden Geçirme

8.Risk Kontrol Matrisi

12.Bireysel Çalışma Planı

9.Test Çalışma Kağıtları

Kapanış Toplantısı

11.Kapanış Toplantısı tutanağı

1.Planlama 2. Saha Çalışması 3. Raporlama

14.Nihai İç Denetim

Raporu

10.Bulgu Formları

13.Taslak İç Denetim

Raporu

15.Denetim Kontrol Listesi

16.Denetim Değerlendirme

Formu

17.Denetçi Değerlendirme

Formu

İmza

İmza İmza DB İmza

DB

DB

İç Denetim Metodolojisi2. Denetim Metodolojisi ve Planlama

Page 12: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 12PricewaterhouseCoopers

•Denetim Görevlendirme Yazısı •Denetim Bildirim Yazısı

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

DB

DB

2. Denetim Metodolojisi ve Planlama

Page 13: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 13PricewaterhouseCoopers

Bilgi Toplama Formu•Süreç hakkında genel bilgiler •Süreç içerisinde bulunan alt süreçler •Süreçlerin temel öncelikleri •Düzenleyici otorite & İlgili mevzuat•Kullanılan sistem•Organizasyonel yapı •Kontrol ortamı•Süreçlerin performans göstergeleri •Sürece ilişkin iyileştirme alanları•Diğer bilgiler

Planlama

İç Denetim Metodolojisi2. Denetim Metodolojisi ve Planlama

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim Süre Planı Formu

1.Planlama

Page 14: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 14PricewaterhouseCoopers

İç Denetim MetodolojisiBilgi Toplama Formu

2. Denetim Metodolojisi ve Planlama

Page 15: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 15PricewaterhouseCoopers

Planlama

İç Denetim Metodolojisi

Denetim Süre Planı Formu

Denetim çalışmaları süresince gerçekleştirilmesi planlanan faaliyetlere ilişkin, hedeflenen başlangıç ve bitiş tarihleri belirlenerek dokümante edilir.

Planlanan faaliyetlerin başlangıç ve bitiş tarihleri revize edilebilir.

Planlanmış denetim çalışmalarının gerçekleşme tarihleri dokümante edilir.

2. Denetim Metodolojisi ve Planlama

Page 16: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

3. SAHA ÇALIŞMASI FAALİYETLERİ- Açılış Toplantısı- İç Kontrol Sorgu Formu- Gözden Geçirme- Risk Kontrol Matrisi- Kapanış Toplantısı- Bireysel Çalışma Planı

Page 17: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 17PricewaterhouseCoopers

Açılış Toplantısı

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim süre Planı Formu

1.Planlama 2. Saha Çalışması

DB

DB

Denetim ile ilgili bilgi verilmesi

Denetlenen birim yöneticisinin denetimden beklentilerinin ve görüşlerinin alınması

Açılış Toplantısı

5.Açılış Toplantısı Tutanağı

İmza

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 18: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 18PricewaterhouseCoopers

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim süre Planı Formu

1.Planlama 2. Saha Çalışması

DB

DB

İç Kontrol Sorgu Formu

Açılış Toplantısı

5.Açılış toplantısı tutanağı

İmza

İç Kontrol Sorgu Formu •Etik değerler ve çalışma ilkeleri•Ehliyet ve liyakat•Yönetim felsefesi ve faaliyet şekli•Organizasyon yapısı•Yetki ve sorumlulukların dağılımı•İnsan kaynakları politikaları ve uygulamaları•Sonuç (İç kontrol ortamına ilişkin değerlendirmeler)

6.İç Kontrol Sorgu FormuDenetlenen birimin iç kontrol ortamı, dokümanda tavsiye edilen sorular aracılığıyla değerlendirilir.

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 19: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 19PricewaterhouseCoopers

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim süre Planı Formu

1.Planlama 2. Saha Çalışması

DB

DB

Gözden Geçirme

Açılış Toplantısı

5.Açılış toplantısı tutanağı

İmza

6.İç Kontrol Sorgu Formu

7.Gözden Geçirme

Gözden geçirme; Denetlenen sürecin, başından sonuna kadar anlaşılmasına yönelik yapılan bir çalışmadır.

Gözden Geçirme Dokümanı

•Süreç sorumlusu ile yapılan görüşmeler•Süreç ve ya kontrol içerisinde kullanılan dokümanların incelenmesi•Sürecin anlaşılmasına ilişkin destekleyici bilgilerin alınmasıSonucunda sürecin ve ya kontrolün etkinliği değerlendirilir.

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 20: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 20PricewaterhouseCoopers

Gözden Geçirme

Süreç Tanımı;Sürecin, alt süreçler bazında, süreç sorumluları ile yapılan görüşmeler sonucunda dokümante edilmesi

Kontrol Faaliyeti; Süreç içerisinde yer alan kontrol aktivitesinin anlaşılması

Görüşülen Kişi & İncelenen Kanıtlar İncelenen süreç ve ya kontrol adımında kullanılan doküman ya da çıktıların değerlendirilerek dokümante edilmesi

Ana Kontrol;Süreç içerisinde kritik bir kontrol faaliyeti mi? E/H

Bulgu;Süreci anlamaya yönelik yapılan çalışmada herhangi bir bulgu tespit edildi mi?

Link;Süreci anlamaya yönelik yapılan çalışma esnasında incelenen dokümanlara ilişkin referansın verilmesi

Ek Bilgi;Süreci anlamaya yönelik alınan diğer bilgilerin dokümante edilmesi

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 21: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 21PricewaterhouseCoopers

Gözden Geçirme

GÖZDEN GEÇİRME – XX SÜRECİ  

Ref. No.

Alt Süreç Süreç Tanımı

Kontrol Faaliyeti(Gerekli Durumlarda Doldurulacak)

Görüşülen Kişi

İncelenen Kanıtlar

Ana Kontrol Bulgu [Link]

1 Verilerin Girilmesi

Kullanıcılar, kullanıcı adı ve şifreleri ile sisteme erişebilmesi

XX yönetim bilişim sistemine erişim sadece erişimi tanımlanmış üyeler tarafından kullanıcı adı ve şifre ile gerçekleştirilebilmektedir.

Bölüm Sorumlusu

Sistem Ekran Görüntüsü

E Herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.

1) 2009/2-

XX-1

2 Verilerin Girilmesi

Sistemde, kullanıcıların verilerinin güncellenmesine yönelik duyuruların yapılması

-

Sistem Sorumlusu

Sistem Ekran Görüntüsü

H Herhangi bir bulguya rastlanmamıştır

3 Verilerin Girilmesi

Verilerin güncellenmesine ilişkin başvurular ilgili “Başvuru Formu” doldurularak alınması

Verilerin değişikliğine ilişkin başvurunun sahibi, ilgili değişikliğin sorumluluğunu kabul ettiğini belirten bir form doldurarak verilerin güncellenmesini sağlayabilmektedir.

Bölüm Sorumlusu

Başvuru Formu

E Herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.

Süreci anlamaya yönelik yapılan çalışma esnasında incelenen dokümana ilişkin referans verilebilir ya da dokümanın kendisi gözden geçirme formuna eklenebilir.

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 22: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 22PricewaterhouseCoopers

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim süre Planı Formu

1.Planlama 2. Saha Çalışması

DB

DB

Risk Kontrol Matrisi

Açılış Toplantısı

5.Açılış toplantısı tutanağı

İmza

6.İç Kontrol Sorgu Formu

7.Gözden Geçirme

8.Risk Kontrol Matrisi

Risk Kontrol Matrisi•Süreç ve risk analizi •Süreç içerisindeki kontrol faaliyetleri•Kontrollerin test edilmesi

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 23: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 23PricewaterhouseCoopers

Risk Kontrol Matrisi

Süreç ve Risk Analizi Süreç İçerisindeki Kontrol Faaliyetleri Kontrollerin Test Edilmesi

Alt Süreç

Kontrol Hedefi

Yapısal Risk

Risk Tipi

Kontrol Tanımı

Ana Kontrol

Kontrol Girdileri

Kontrol Çıktıları

Kontrol Türü

Gerçekleştiren Sorumlu Lokasyonu Sistem Notlar

Kontrol Test

ProsedürüDetay Test Prosedürü

Test Yöntemi

Örneklem Sayısı

Test Sonuçları

Çalışma Kağıtarı

               

   

    

      

         

               

   

    

      

         

               

   

    

      

         

               

   

    

      

         

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 24: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 24PricewaterhouseCoopers

Risk Kontrol Matrisi- Süreç ve Risk Analizi

Süreç ve Risk Analizi

Alt Süreç Kontrol Hedefi Yapısal Risk Risk TipiVerilerin girilmesi

Sisteme, sadece erişim hakkı tanımlanmış kullanıcıların erişebilmesi

Erişim hakkı olmayanların sisteme girmesi Operasyonel / Uygunluk

Verilerin girilmesi

Gerçekleştirilen veri değişikliklerine istinaden, gerekli veri değişikliği talep formunun doldurulmasının sağlanması

Başvurunun sahibinden, ilgili değişiklik başvurusu talep formunu almadan yapılan veri değişiklikleri neticesinde kurumun hukuki ve itibari kayba uğraması

Operasyonel / Uygunluk

Risklere ilişkin sorulan sorular • İş süreçlerinde hedeflerin başarıya

ulaşmamasına neden olabilecek durumlar?• Nasıl ortaya çıkabilirler?• Hedeflerin başarıya ulaştırılabilmesi için

yapılması gerekenler nelerdir?

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Ortaya çıkabilecek olan riskin tipi (Örneğin: Finansal, Operasyonel, Uygunluk)

Kontrolün bulunmaması halinde ortaya çıkabilecek olan riskin tanımı

Kontrolün hangi amaçla konulduğunun açıklanması

Page 25: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 25PricewaterhouseCoopers

Risk Kontrol Matrisi – Süreç İçerisindeki Kontrol Faaliyetleri

Süreç İçerisindeki Kontrol Faaliyetleri

Kontrolün TanımıAna

KontrolKontrol Girdileri

Kontrol Çıktıları Önleyici

Ortaya Çıkarıcı Otomatik Manüel Sıklığı

Gerçekleştiren Sorumlu

Lokasyonu (Denetim

Yeri) SistemPerformans Göstergeleri

       Kontrol Türü Kontrol Frekansı

   

XX yönetim bilişim sistemine erişim sadece erişimi tanımlanmış üyeler tarafından kullanıcı adı ve şifre ile gerçekleştirilebilmektedir.

E Sistem kullanıcı giriş ekranı

Onaylı kullanıcı girişi ekran görüntüsü

x x GO Sistem Merkez Yönetim Binası

XX Sistemi

-

Verilerin değişikliğine ilişkin başvurunun sahibi, ilgili değişikliğin sorumluluğunu kabul ettiğini belirten bir form doldurarak verilerin güncellenmesini sağlayabilmektedir.

E Veri değişikliği talep formu

Onaylı veri değişikliği talep formu

x x GO Bölüm sorumlusu

Merkez Yönetim Binası

- -

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Kontrol Türü;

Önleyici: Kontrolün bir riski oluşmadan önleyecek nitelikte olması Ortaya Çıkarıcı: Kontrolün oluşmuş bir riski ortaya çıkarabilecek nitelikte olmasıOtomatik: Kontrolün tamamen otomatik olarak/sistem tarafından gerçekleştiriliyor olmasıManüel:Kontrolün manüel bir şekilde, insan eliyle gerçekleştiriliyor olması

Sıklığı;

Kontrolün hangi sıklıkta kullanıldığını gösterir. [Sürekli (S) / Gün içerisinde bir çok kez (GÇ) / Günlük(G) / Haftalık (H) / Aylık (A) / Çeyrek Yıllık (ÇY) / Yarı Yıllık (YY) /Yıllık (Y) / Gerekli Oldukça (GO)]

Kontrol Girdileri; Kontrolün gerçekleştirilmesi için gereken bilgi, belge veya raporlar

Kontrol Çıktıları;Kontrolün gerçekleştirilmesi sonucunda üretilen/oluşan bilgi, belge veya raporlar

Kontrolün işleyişinin detaylı açıklaması

Page 26: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 26PricewaterhouseCoopers

Risk Kontrol Matrisi-Kontrollerin Test Edilmesi

Kontrollerin Test Edilmesi

Kontrol Test Prosedürü

Detay Test Prosedürü

(gerektiğinde doldurulacak)

Yeniden Uygulama İnceleme Gözlem Görüşme

Örneklem Sayısı Test Sonuçları

Çalışma Kağıtları

    Test Yöntemi      Geçersiz kullanıcı adı ve şifresi ile sisteme giriş yapılarak kontrolün etkinliği test edilecek

- X 1

Tarih: Denetçi: Sonuç:Herhangi bir bulguya rastlanmamıştır.

Yapılan test çalışmalarında, geçersiz kullanıcı adı ve ya şifre ile sisteme girişlerin engellendiği tespit edilmiştir.

 

Seçilen örneklem içerisinde bulunan veri değişikliklerine ilişkin, değişiklik talep formlarının alındığı test edilecek

 

- X

 

  45

Tarih: Denetçi: Sonuç:Kontrol etkin çalışmamaktadır.

Yapılan test çalışmalarında, seçilen örneklem içerisinde bulunan 5 veri değişikliğinde gerekli değişiklik talep formunun alınmadığı tespit edilmiştir.

 

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Detay Test Prosedürü; Kontrollerin etkin bir biçimde çalışmaması durumunda güvence alabilmek için gerçekleştirilecek detay test prosedürleri

Yapılan test çalışmalarına ilişkin hazırlanan çalışma kağıdına referans verilebilir ya da çalışma kağıdının kendisi risk kontrol matrisinde ilgili bölüme eklenebilir.

Page 27: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 27PricewaterhouseCoopers

Gözlem

Görüşme

Güvence Seviyesi

İnceleme

Yeniden Uygulama

Risk Kontrol Matrisi-Kontrollerin Test Edilmesi

4 temel test tekniği kullanılmıştırHangi test tekniğini kullanacağınız aşağıda belirtilen maddelere

göre değişmektedir.1. Kontrollerin özellikleri2. Kontrolün sıklığı ve kapsamı3. Kontrol zayıflık ihtimalleri4. Kontrolün önemi

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Kontrolün etkinliğine ilişkin kanıtların karşılaştırma, doğrulama gibi yöntemler ile test edilmesi

Bir hesaplama veya işlemi tekrar yaparak aynı sonuca ulaşılıp ulaşılmadığının test edilmesi

Denetlenen birimde işlemlerin veya faaliyetlerin nasıl gerçekleştirildiğinin bizzat iç denetçi tarafından izlenerek bilgi edinilmesiDenetlenen birimde işlemlerin veya faaliyetlerin nasıl gerçekleştirildiğinin bizzat iç denetçi tarafından ilgili görevlilerle yüz yüze görüşülerek bilgi edinilmesi

Page 28: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 28PricewaterhouseCoopers

Risk Kontrol Matrisi-Kontrollerin Testi

Kontrollerin testinde yapılan örnekleme için 3 önemli adım vardır:

• Kontrol test amacı ve popülasyonunu(ana kütle) belirlemek

• Örneklem büyüklüğünü belirlemek

• Manüel kontroller – Popülasyon büyüklüğüne, test edilen kontrollerin sıklığına ve denetim ekibi tarafından gerekli görülen kanıt seviyesine dayanır.• Otomatik kontroller – Eğer sistem etkinliğini ölçen gerekli bilgi sistemleri genel kontrollerini gözden geçirmişsek, sistemin bu kontrolü gerçekten gerçekleştiriyor mu diye doğruluğunu sağlamak için sistemi bir kez test ederiz.

• Test etmek için örnek seçmek

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 29: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 29PricewaterhouseCoopers

Risk Kontrol Matrisi-Kontrollerin Testi

Adım 1: Kontrol testinin amacını, popülasyonunu belirlemek

Örnek:

Testin amacı: Seçilen örneklem içerisinde bulunan veri değişikliklerine ilişkin, değişiklik talep formlarının alındığı test edilecek.

Test edilecek popülasyon: 2009 yılı içerisinde yapılan tüm değişiklikler.

Örneklem ana kütlesi: Kontrolün günde bir çok kez gerçekleşiyor olması sebebiyle, orta seviyede güvence almak için örneklem sayısı 45 olarak belirlenmiştir.

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 30: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 30PricewaterhouseCoopers

Risk Kontrol Matrisi-Kontrollerin Testi

Adım 2: Örneklem sayısını belirlemek- Manüel Kontroller

Tablo, PwC örneklem birim aralıklarını içerir ve genel kural olarak kullanılabilir. Aşağıdaki faktörler daha geniş bir örnek kullanılmasına yönelik yol gösterici olabilir.

– Eğer kontrollerin yetersiz veya gereken etkinlikte olmadığından kaynaklanan bir finansal kayıp ya da kurum adına zararlı bir olay meydana gelebilirse

– Kontrol operasyonlarında sorumlunun etkinliği daha fazlaysa

Kontrol Sıklığı Test edilecek örnek sayısı

Yıllık 1

Çeyrek 2

Aylık 2 - 5

Haftalık 5,10, 15

Günlük 20, 30, 40

Sürekli 25, 30, 45, 60

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 31: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 31PricewaterhouseCoopers

Adım 3: Örnek seçme

Herhangi bir örnek seçim metodunun amacı popülasyondan temsili örnek çekmektir. Bir örneğin temsili olma olasılığını artırmak için, popülasyondaki bütün kalemlerin eşit şansla seçilmiş olması gerekir.

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Risk Kontrol Matrisi-Kontrollerin Testi

Page 32: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 32PricewaterhouseCoopers

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim süre Planı Formu

1.Planlama 2. Saha Çalışması

DB

DB

Açılış Toplantısı

5.Açılış toplantısı tutanağı

İmza

6.İç Kontrol Sorgu Formu

7.Gözden Geçirme 8.Risk Kontrol

Matrisi

9.Test Çalışma Kağıtları

10.Bulgu Formları

Test Çalışma Kağıtları & Bulgu Formları

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 33: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 33PricewaterhouseCoopers

Test Çalışma Kağıdı3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 34: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 34PricewaterhouseCoopers

Bulgu Formu

Bulgunun tespit edildiği ilgili risk kontrol matrisine referans verilir.

Bulgunun önemlilik derecesi belirlenir.

Bulgu formu tespit, risk ve öneriden oluşur.

Bulgunun durumu belirtilir.

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Bulguya ilişkin diğer açıklamalar eklenir.

Page 35: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 35PricewaterhouseCoopers

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim süre Planı Formu

1.Planlama 2. Saha Çalışması

DB

DB

Açılış Toplantısı

5.Açılış toplantısı tutanağı

İmza

6.İç Kontrol Sorgu Formu

7.Gözden Geçirme 8.Risk Kontrol Matrisi

9.Test Çalışma Kağıtları

10.Bulgu Formları

Kapanış Toplantısı

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Kapanış Toplantısı

11.Kapanış Toplantısı Tutanağı

İmza

Bulguların Paylaşılması

Eylem Planının Hazırlanması ile ilgili Görüş Alınması

Page 36: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 36PricewaterhouseCoopers

Denetim Bulgularının Görüşülmesi Denetlenenlerle bulguların paylaşılması

Görüşmenin önemli konuları:

– Bulguların teyit edilmesi(Alt süreç sorumluları)

– Risklerin teyit edilmesi (hedefler ile eşleştirilmesi)

– Bulguların iş ve süreçler üzerindeki etkisinin görüşülmesi

– Tavsiyeler için ortak çözümler bulunması:

– Deneyim ve bilgilerle desteklenen fikirlerin denetlenene sunulması

– Amacın ve denetim faaliyetinin başlangıç hedeflerinin hatırlanması

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

Page 37: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 37PricewaterhouseCoopers

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim süre Planı Formu

1.Planlama 2. Saha Çalışması

DB

DB

Açılış Toplantısı

5.Açılış toplantısı tutanağı

İmza

6.İç Kontrol Sorgu Formu

7.Gözden Geçirme 8.Risk Kontrol

Matrisi

9.Test Çalışma Kağıtları

10.Bulgu Formları

Kapanış Toplantısı

11.Kapanış toplantısı tutanağı

İmza

12.Bireysel çalışma Planı

Bireysel Çalışma Planı

3. Saha Çalışması Faaliyetleri

12.Bireysel Çalışma Planı

Denetim Hakkında Genel Bilgiler

Denetimin Kapsam, Amaç ve Hedefleri

Önceki Denetime İlişkin Bilgiler ve Hazırlık Çalışmaları

Denetimin Zaman ve Kaynak Planlaması

Page 38: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

4. RAPORLAMA FAALİYETLERİ- Denetim Raporunun Bölümleri- Denetim Raporunun Tamamlanması

Page 39: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 39PricewaterhouseCoopers

3. Raporlama

14.Nihai İç Denetim Raporu

13.Taslak İç Denetim Raporu

İmza

DB İmza

4. Raporlama Faaliyetleri

Page 40: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 40PricewaterhouseCoopers

Denetim Raporu Bölümleri

Kullanılan denetim raporlarının içerikleri aşağıdaki gibidir:

Denetimin amacı ve kapsamı:

– Hukuki dayanak

– Denetim yöntemi/kapsam

Yönetici özeti

Detaylı gözlemler

– İncelenen süreçler

– Bulgular, riskler ve öneriler

Eylem planları

4. Raporlama Faaliyetleri

Page 41: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 41PricewaterhouseCoopers

Denetim Raporunun Tamamlanması

Taslak raporun düzenlenmesi

Eylem planlarının alınması

Raporun kalite kontrolü

Raporun düzenlenmesi (imzalanması)

Raporun gönderilmesi ve dağıtımı

4. Raporlama Faaliyetleri

Page 42: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 42PricewaterhouseCoopers

Denetlenen birimin görüşlerinin değerlendirilmesi

– Karar verilen aksiyonlar

– Uygun hedef (eylem) tarihleri

– Bütün tavsiyelerin eklenmesi

Yönetici özetinin tamamlanması

– Ön bilgi

– İç kontrol yapısının değerlendirilmesi

– Güçlü ve zayıf yönler

– Sonuçların özeti

Denetim Raporunun Tamamlanması

4. Raporlama Faaliyetleri

Page 43: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 43PricewaterhouseCoopers

Denetim Raporunda Önem Verilen Noktalar

Önemli kontrol ve süreçlerdeki zayıf noktaları içermesi

Bulguların önemli veriler ile desteklenmesi

– Ör: Kanıt verilerin grafiklerle açıklanarak bulguları desteklemesi

Bulguların önem sıralamasına sokulması/sınıflandırılması

İlgili ve pratik tavsiyelerin en iyi uygulamalarla beraber sunulması

Uygulamaya geçirme zamanı ve sorumluluklarla beraber, doğru çözümlerle ve aksiyonlarla ilgili, yönetime eylem planı sunulması

4. Raporlama Faaliyetleri

Page 44: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 44PricewaterhouseCoopers

Risk ve Etkilerin Yazımı

Bulgunun gerçek bir probleme sebep olabileceğine yönetimi ikna etmeye yarar.

“Bu ne anlama geliyor?” sorusuna cevap olur.

Anlamlıdır, belirgindir ve işi doğru anladığımızı gösterir.

Açıklayıcı, kısa ve öz olmalıdır.

4. Raporlama Faaliyetleri

Page 45: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 45PricewaterhouseCoopers

Rapor Örneği

Kontrol/Bulgu Derece Öneriler

1 Stratejik Planın Hazırlanması

1.1 Hazırlık çalışmalarında geliştirilebilecek alanların olması

TespitYapılacak faaliyetlerin takibinin sağlanılmasına yönelik olarak hazırlık programı oluşturulmuş olduğu gözlemlenmiştir. Ancak bu program kapsamında hazırlanan zaman planına uygunluğun takip edilmesine yönelik bir tablo oluşturulmadığı görülmüştür.

Bununla beraber, hazırlık programı kapsamında, Kurum genelinde ihtiyaç duyulacak; eğitim, danışmanlık, veri ve mali kaynak ihtiyaçlarını özetleyen resmi ve yazılı olarak oluşturulmuş bir ihtiyaç analizi raporu bulunmamaktadır.

RiskStratejik plan için gerekli görülen eğitim, danışmanlık ve veriler süreç içerisinde temin edilemediğinden, plan doğru, tam ve eksiksiz olarak oluşturulamayabilir ve stratejik plan zamanında hazırlanamayabilir.

Y Öneriler Planlanan zaman, gerçekleşen zaman ve sapma oranlarını gösterecek şekilde bir tablonun oluşturulması ve takip edilmesi önerilmektedir. Bununla birlikte, ihtiyaç analizi raporunun yazılı olarak oluşturulması, Kurum içerisinde ilgiler ile paylaşılması ve arşivlenmesi önerilmektedir.

Denetlenen Birimin Görüşü:Katılıyorum – Tavsiye edilen önlemler uygulanacaktır.

XX,Daire Başkanı

Sorumlu: XX, İç Kontrol Daire Başkanı Tamamlama Tarihi:

4. Raporlama Faaliyetleri

Page 46: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 46PricewaterhouseCoopers

Eylem Planı

4. Raporlama Faaliyetleri

Page 47: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 47PricewaterhouseCoopers

Yapılan Denetim Çalışmasının Kalite Kontrolü

Denetlenen Birim Tarafından Yapılan Değerlendirme

Denetçinin Değerlendirilmesi

4. Raporlama Faaliyetleri

15.Denetim Kontrol Listesi

16.Denetim Değerlendirme

Formu

17.Denetçi Değerlendirme

Formu

Page 48: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 48PricewaterhouseCoopers

İç Denetim Metodolojisi

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim Süre Planı Formu

Açılış Toplantısı

5.Açılış Toplantısı tutanağı

6.İç Kontrol Sorgu Formu

7.Gözden Geçirme

8.Risk Kontrol Matrisi

12.Bireysel Çalışma Planı

9.Test Çalışma Kağıtları

Kapanış Toplantısı

11.Kapanış Toplantısı tutanağı

1.Planlama 2. Saha Çalışması 3. Raporlama

14.Nihai İç Denetim

Raporu

10.Bulgu Formları

13.Taslak İç Denetim

Raporu

15.Denetim Kontrol Listesi

16.Denetim Değerlendirme

Formu

17.Denetçi Değerlendirme

Formu

İmza

İmza İmza DB İmza

DB

DB

Page 49: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

5. Değerlendirme - Pilot denetim süreç ve çalışmalarında önceki denetim çalışmalarımıza

göre yapılan değişiklikler

Page 50: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 50PricewaterhouseCoopers

5. Değerlendirme

1.Görevlendirme Yazısı

2. Denetim Bildirim Yazısı

3.Bilgi Toplama Formu

4.Denetim Süre Planı Formu

Açılış Toplantısı

5.Açılış Toplantısı tutanağı

6.İç Kontrol Sorgu Formu

7.Gözden Geçirme

8.Risk Kontrol Matrisi

12.Bireysel Çalışma Planı

9.Test Çalışma Kağıtları

Kapanış Toplantısı

11.Kapanış Toplantısı tutanağı

1.Planlama 2. Saha Çalışması 3. Raporlama

14.Nihai İç Denetim

Raporu

10.Bulgu Formları

13.Taslak İç Denetim

Raporu

15.Denetim Kontrol Listesi

16.Denetim Değerlendirme

Formu

17.Denetçi Değerlendirme

Formu

İmza

İmza İmza DB İmza

DB

DB

Page 51: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 51PricewaterhouseCoopers

Denetim Süreç ve Çalışmalarında Uygulanan Değişikler

2. Denetim Bildirim Yazısı

DB

Ön Çalışma Denetim Bildirim Yazısı •Açılış toplantısı için tarih bildirilmesi •Açılış toplantısında ve denetim çalışmalarında görüşülecek kişilerin bildirilmesi •Denetim sürecinde kullanılacak fiziki imkanların talep edilmesi

Denetim Kontrol Listesi

Denetim kontrol listesinin, denetim çalışmalarının sonunda, denetimin kalitesinin kontrol edilmesi amacıyla yapılması

5. Değerlendirme

15.Denetim Kontrol Listesi

Page 52: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 52PricewaterhouseCoopers

2. Saha Çalışması

Açılış ToplantısıAçılış Toplantısı •Açılış toplantısında denetim amaç ve kapsamı, denetim aşamaları hakkında genel bilgi verilir.•Denetlenen birimin yapılacak çalışmadan beklentileri ve görüşleri alınır.

12.Bireysel çalışma Planı

Bireysel Çalışma Planı Açılış toplantısı öncesinde hazırlanan ve kapanış toplantısına kadar değişiklik yapılabilen bir doküman olarak tasarlanmıştır.

5. Değerlendirme

Denetim Süreç ve Çalışmalarında Uygulanan Değişikler

Denetim Gözetim Sorumlusu

Page 53: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 53PricewaterhouseCoopers

2. Saha Çalışması

•Sürecin anlaşılmasına yönelik gözden geçirme dokümanlarının hazırlanması çalışmalarında, süreç tüm ayrıntılarıyla süreç sorumlusundan dinlenir, •Riskli alanlar süreç sorumlularına sorularak sürece ilişkin riskler anlaşılmaya çalışılır,•Kullanılan bilgi sistemleri öğrenilir,•Elde edilen kanıtlar basılı ya da elektronik ortamda gözden geçirme dokümanına aktarılır,

7.Gözden Geçirme

Gözden Geçirme

5. Değerlendirme

Denetim Süreç ve Çalışmalarında Uygulanan Değişikler

Page 54: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 54PricewaterhouseCoopers

2. Saha Çalışması

•Gözden geçirme formundan yararlanılarak hazırlanır,•Risk kontrol matrisinde, kontrollere ilişkin ayrıntılı bilgilerle birlikte yapılacak testler ve bulguların dokümantasyonu yapılır, •Risk Kontrol matrisi test sonuçlarını da içeren bir formdur,•Testlerle ilgili elde edilen elektronik kanıtlar yine risk kontrol matrisine eklenir,

Risk Kontrol Matrisi

8.Risk Kontrol Matrisi

5. Değerlendirme

Denetim Süreç ve Çalışmalarında Uygulanan Değişikler

Page 55: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

Sayfa 55PricewaterhouseCoopers

•Taslak rapor, nihai rapor formatında hazırlanarak iç denetçi tarafından, görüşlerinin alınması amacıyla ilgili birimler ile paylaşılır.

Taslak İç Denetim Raporu 3. Raporlama

14.Nihai İç Denetim Raporu

13.Taslak İç Denetim Raporu

İmza

DB İmza

13.Taslak İç Denetim Raporu

İmza

•“Denetimimiz, bu raporda belirtilen prosedürler ve analizler ile çalışmamız esnasında tarafımıza iletilen bilgilere dayanmaktadır. Dolayısıyla, rapor tarihinden sonra ortaya çıkabilecek hususlar, bu raporda belirtilen bulguları etkileyebilir”.

•Bu denetim raporu sadece aşağıda adı bulunan kişilerin iç kullanımı için hazırlanmış ve sadece bu kişilere aktarılması öngörülmektedir. Üst Yönetimin yazılı onayı olmadıkça üçüncü kişiler ile paylaşılmamalıdır. Denetlenenin ve/veya herhangi bir izinsiz kullanıcının, bu bölümde belirtilen hususların aksi hallerdeki rapor kullanımı, dağıtımı ya da basımı sonucunda maruz kalabileceği zararlara ilişkin sorumluluk, İç Denetim Birim Başkanlığı tarafından kabul edilmez.

14.Nihai İç Denetim Raporu

DB İmza

Nihai İç Denetim Raporu

5. Değerlendirme

Denetim Süreç ve Çalışmalarında Uygulanan Değişikler

Page 56: İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU  Pilot İç Denetim Uygulama Sonuçları Paylaşımı Semineri

İÇ DENETİM KOORDİNASYON KURULU Pilot İç Denetim Yapılması ProjesiPilot İç Denetim Semineri

T.C. ÇALIŞMA VE SOSYAL GÜVENLİK BAKANLIĞI

22.02.2010

Teşekkürler …